1 TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER - BÜYÜME Türkiye GSYH Büyüme Oranları (%) 12.0 10.0 9.4 9.2 8.4 8.0 6.8 6.9 6.2 6.0 8.5 5.3 5.0* 4.7 4.0* 4.0 2.9 2.0 5.0* 3.2* 0.7 0.0 Kaynak: TÜİK * OVP (2013 -2015) 2013 3.0 3.3 3.2 3.2 3.5 4.6 4.0 4.0 2015* 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 2000 -8.0 2012* -5.7 2012/2.Ç -4.8 -6.0 2011 IMF OECD OVP IIF -4.0 2012 2014* Tahmin(%) 2013* -2.0 2 TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER - BÜYÜME Sektörlere Göre Çeyrek Dönemler İtibariyle GSYİH Büyüme Oranları 35.0 25.0 15.0 % 5.0 -5.0 Son 11 Çeyrekte pozitif büyüme (ortalama; % 7.7) -15.0 -25.0 2007-1 2007-2 2007-3 2007-4 2008-1 2008-2 2008-3 2008-4 2009-1 2009-2 2009-3 2009-4 2010-1 2010-2 2010-3 2010-4 2011-1 2011-2 2011-3 2011-4 2012-1 2012-2 İmalat 9.8 4.3 4.8 4.1 8.5 3.9 -0.6 -12.0 -22.4 -11.7 -4.4 12.7 22.0 15.4 7.2 11.3 15.1 9.3 9.5 5.3 2.8 İnşaat 12.7 7.3 3.9 0.3 -3.1 -5.0 -9.6 -14.1 -18.5 -20.9 -18.2 -6.5 9.0 21.7 23.7 18.7 15.5 13.1 10.3 7.0 2.7 3.4 0.4 GSYİH 8.1 3.8 3.2 4.2 7.0 2.6 0.9 -7.0 -14.7 -7.8 -2.8 5.9 12.6 10.4 5.3 9.3 12.1 9.1 8.4 5.0 3.3 2.9 Kaynak: TÜİK 3 TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER - BÜYÜME Harcama Kalemlerinin GSYH'a Katkıları % 15.0 13.3 10.1 9.9 10.0 9.8 8.7 6.7 6.5 6.4 5.2 5.7 4.4 5.0 2.1 1.4 1.0 1.0 0.4 0.1 0.0 -0.1 -1.1 -1.2 -0.9 -1.1 -3.3 0.9 0.8 0.6 0.6 0.3 2.5 0.9 0.8 0.3 -0.3 -0.1 -0.4 -2.2 -5.0 2.7 1.9 -1.9 -2.4 -0.3 -1.4 -1.2 -1.4 -2.2 0.3 -2.3 -0.8 -2.3 -4.4 -6.0 -10.0 -10.0 -15.0 2000 Kaynak: TÜİK 2001 2002 2003 Kamu Özel 2004 2005 Net İhracat 2006 2007 Stok Değişmeleri 2008 2009 2010 2011 2012 / 2.Ç. GSYİH Büyümesi (%) 4 TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER - BÜYÜME Özel Sektörün GSYH'a Katkısı % 12.0 9.0 7.7 6.8 5.6 6.0 4.0 3.0 3.2 2.7 5.6 3.1 3.1 5.4 4.7 3.8 3.1 3.3 4.5 5.3 2.0 0.6 0.0 -0.2 -0.3 -1.6 -2.0 -3.0 -4.4 -4.5 -5.5 -6.0 -1.9 -9.0 -12.0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Özel Sektör Sabit Sermaye Yatırımları Kaynak: TÜİK 2006 2007 2008 2009 Özel Tüketim Harcamaları 2010 2011 2012 / 2 GSYİH Büyümesi (%) 5 TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER - ÜRETİM Sanayi Üretim Endeksi (Aylık Endeks Değerleri ve Bir Önceki Yılın Aynı Ayına Göre Yüzde Değişim) Endeks (2005 =100) 160.0 30.0 23.9 140.0 120.0 25.0 141.3 136.2 19.2 135.5 20.0 120.2 118.4 116.7 15.0 12.1 110.9 10.0 99.3 100.0 6.2 94.2 5.0 84.6 80.0 0.0 -1.8 -5.0 60.0 -10.0 40.0 -15.0 -20.0 20.0 -25.0 -24.0 0.0 -30.0 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2008 Kaynak: TÜİK 2009 2010 Endeks 2011 Değişim (%) 2012 6 TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER - ÜRETİM İmalat Sanayi Üretim Endeksi (Aylık Değerler ve Bir Önceki Yılın Aynı Ayına Göre Yüzde Değişim) Endeks (2005 =100) (%) 160.0 30.0 26.3 25.0 139.7 140.0 135.9 20.7 133.5 20.0 120.0 114.7 12.9 115.0 15.0 115.5 106.2 10.0 100.0 6.2 95.3 5.0 81.1 0.0 80.0 0.4 -5.0 -3.0 60.0 -10.0 -15.0 40.0 -20.0 20.0 -25.0 -26.3 -30.0 0.0 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2008 Kaynak: TÜİK 2009 2010 Endeks 2011 Değişim (%) 2012 7 TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER - ÜRETİM Sektörler İtibariyle İmalat Sanayi Üretim Endeksindeki Değişim ( Bir Önceki Yılın Aynı Ayına Göre (2005=100)) Eyl.12 Endeks Değişim (%) Eki.11 Kas.11 Ara.11 Oca.12 Şub.12 Mar.12 Nis.12 May.12 Haz.12 Tem.12 Ağu.12 Eyl.12 Sanayi 135.5 7.5 8.5 3.7 1.5 4.4 2.6 1.5 5.9 3.0 3.3 -1.8 6.2 İmalat Sanayi 133.5 7.2 7.8 2.8 0.4 3.1 1.8 1.6 5.8 1.8 2.9 -3.0 6.2 95.7 31.7 7.0 -6.8 3.3 -3.1 1.1 -5.4 -3.9 -11.6 5.2 -11.8 -9.0 Elektrikli teçhizat imalatı 192.4 18.5 16.1 6.3 1.3 10.3 4.2 3.2 3.0 8.3 -4.4 -11.8 -4.2 Mobilya İmalatı 167.5 14.3 15.4 13.3 2.1 0.3 -10.1 -14.7 -17.2 -11.9 -7.1 -22.5 -3.1 B.y.s Makine ve ekipman imalatı 126.4 16.8 9.3 11.1 11.6 17.9 9.2 10.1 6.8 4.1 -3.8 -17.2 -1.0 65.9 -3.2 54.8 5.7 -35.1 30.5 12.6 41.9 57.4 13.5 1.1 23.6 -0.1 … … … … … … … … … … … … … Kok kömürü ve raf. edi. petrol ür. ima. 111.1 -10.5 -15.1 -9.0 -20.0 8.6 -4.5 -8.2 -21.7 -2.3 -7.7 0.5 15.5 Tütün Ürünleri İmalatı 131.1 -8.3 2.2 -18.5 18.3 28.6 27.3 27.6 25.0 14.9 8.4 -9.4 22.4 Kayıt. medyanın bas. ve çoğaltılması 191.5 10.9 9.6 8.9 7.0 2.4 -10.2 -7.3 -5.7 -0.3 9.1 -8.1 26.9 381.7 21.3 32.0 17.8 14.2 9.7 16.4 8.8 23.3 23.3 36.0 44.6 53.4 227.2 12.0 101.2 140.3 53.2 139.5 6.3 118.5 195.2 60.3 12.6 85.5 196.9 Mak. ve ekip. kurulumu ve onarımı B.sayarların, elekt. ve opt. ür. imalatı … Ağaç, ağaç ürünleri ve mantar ürünleri imalatı; (mobilya hariç) Diğer ulaşım araçlarının imalatı Kaynak: TÜİK 8 TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER - KKO İmalat Sanayi KKO'nun Gelişimi (Ağırlıklı Ortalama) % 85.0 82.5 80.3 80.0 77.5 75.0 75.5 75.6 74.0 72.5 70.0 67.5 67.7 65.0 64.9 62.5 60.0 58.7 57.5 55.0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1112 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1112 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1112 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1112 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2008 Kaynak: TCMB 2009 2010 2011 2012 9 TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER - KKO Sektörler İtibariyle KKO’lardaki Değişim Kas.12 KKO(%) KKO’daki Değişim (Bir Önceki Yılın Aynı Ayına Göre. Puan) Kas.11 Ara.11 Oca.12 Şub.12 Mar.12 Nis.12 May.12 Haz.12 Tem.12 Ağu.12 Eyl.12 Eki.12 Kas.12 İmalat Sanayii 74.0 1.0 -0.1 0.1 -0.1 -0.1 -0.2 -0.5 -2.1 -0.6 -1.8 -2.2 -2.1 -2.9 B.say, elektronik ve optik ürün imalatı 72.5 3.7 0.3 1.0 3.4 4.9 4.7 6.9 3.9 -19. 1.5 -4.6 -8.4 -10.4 Diğer İmalatlar 52.4 8.7 7.3 6.0 3.4 2.8 3.0 0.1 -12.6 -15.5 0.2 -1.9 -3.5 -8.5 Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı 69.7 2.8 4.7 -1.2 -4.1 -1.7 -4.0 -2.8 -7.6 -8.0 -6.7 -11.5 -6.2 -8.2 Kauçuk ve plastik ür. imalatı 69.9 0.7 0.5 -1.1 -2.1 -7.1 -2.4 -2.2 -3.1 -3.5 -5.2 -5.0 -5.0 -6.9 Elektrikli Techizat imalatı 76.7 6.1 0.8 -2.7 0.9 -0.9 2.1 1.2 0.7 2.1 -0.4 2.5 -2.9 -5.5 … … … … … … … … … … … … … … … Mak. ve ekipmanların kur. ve onarımı 79.4 9.4 -2.9 6.4 9.9 0.3 9.4 -13.9 -14.2 6.6 -2.0 -4.3 2.7 1.0 Gıda ürünlerinin imalatı 75.9 -0.9 -1.1 1.7 2.6 0.3 1.4 0.8 1.8 1.4 1.6 2.0 1.6 1.4 Tekstil ürünleri imalatı 78.9 -3.2 -4.1 -2.3 -4.0 -3.4 0.9 1.0 3.3 5.9 4.6 2.7 2.7 2.1 Giyim eşyalarının imalatı 77.5 -3.2 -1.0 -2.1 -1.4 -1.6 2.6 4.0 0.6 3.2 2.8 1.3 2.1 3.2 Kok Kömürü ve raf. edilmiş pet. ür. ima. 85.8 3.8 -5.4 -1.3 -2.6 6.9 2.4 -2.0 -9.6 2.9 -3.1 4.2 3.1 10.6 Kaynak: TCMB 10 TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER - İŞSİZLİK Aylar İtibariyle İşsizlik Oranı 17.0 Tahmin(%) 16.0 IMF OECD OVP 15.0 2012 2013 9.4 9.5 9.0 9.9 9.1 8.9 14.0 İşsizlik Oranı (%) 13.0 12.0 11.0 10.0 9.0 8.0 7.0 6.0 2009 2010 2011 2012 Kaynak: TÜİK 1 15.5 14.5 11.9 10.2 2 16.1 14.4 11.5 10.4 3 15.8 13.7 10.8 9.9 4 14.9 12.0 9.9 9.0 5 13.6 11.0 9.4 8.2 6 13.0 10.5 9.2 8.0 7 12.8 10.6 9.1 8.4 8 13.4 11.4 9.2 8.8 9 13.4 11.3 8.8 10 13.0 11.2 9.1 11 13.1 11.0 9.1 12 13.5 11.4 9.8 11 TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER - İŞSİZLİK İŞGÜCÜ DURUMU 15 ve Daha Yukarı Yaştaki Nüfus İşgücü Arzı İstihdam Edilenler Ek İstihdam İşsizler Kayıt İşgücüne Dışı İstihdam Katılma Oranı İstihdam Oranı Bin Kişi İşsizlik Oranı Kayıt Dışı İstihdam Oranı Yüzde 2002 48,041 23,818 21,354 -170 2,464 11,133 49.6 44.4 10.3 52.1 2003 48,912 23,640 21,147 -207 2,493 10,943 48.3 43.2 10.5 51.7 2004 (*) 47,544 22,016 19,632 -1,515 2,385 9,843 46.3 41.3 10.8 50.1 2005 (*) 48,359 22,455 20,067 435 2,388 9,666 46.4 41.5 10.6 48.2 2006 (*) 49,174 22,751 20,423 356 2,328 9,593 46.3 41.5 10.2 47.0 2007 (*) 49,994 23,114 20,738 315 2,376 9,423 46.2 41.5 10.3 45.4 2008 (*) 50,772 23,805 21,194 456 2,611 9,220 46.9 41.7 11.0 43.5 2009 (*) 51,686 24,748 21,277 83 3,471 9,328 47.9 41.2 14.0 43.8 2010 (*) 52,541 25,641 22,594 1,317 3,046 9,772 48.8 43.0 11.9 43.3 2011 (*) 53,593 26,725 24,110 1,516 2,615 10,139 49.9 45.0 9.8 42.1 2008-8 (*) 50,916 24,570 22,068 543 2,502 9,999 48.3 43.3 10.2 45.3 2009-8 (*) 51,789 25,537 22,108 40 3,429 10,105 49.3 42.7 13.4 45.7 2010-8 (*) 52,645 26,166 23,195 1,087 2,971 10,383 49.7 44.1 11.4 44.8 2011-8 (*) 53,734 27,406 24,884 1,689 2,521 10,851 51.0 46.3 9.2 43.6 2012-8 (*) 54,841 27,812 25,367 483 2,445 10,182 50.7 46.3 8.8 40.1 Kaynak: TÜİK (*) Yeni nüfus projeksiyonlarına göre revize edilmiştir. 12 TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER - ENFLASYON % Aylar İtibariyle Yıllık Enflasyon ÜFE TÜFE 16.00 13.33 14.00 12.00 10.42 11.14 10.19 10.00 8.00 8.87 10.45 6.53 7.80 6.00 5.27 6.40 5.93 4.00 Tahmin (%) IMF OECD OVP IIF Beklenti Anketi TCMB 2.00 0.00 0.47 -2.00 -4.00 09 10 11 2009 ÜFE 12 01 02 03 04 05 06 07 2010 08 09 10 11 12 01 02 03 04 05 06 07 2011 08 09 10 11 12 01 2012 2013 6.5 5.7 9.2 7.2 7.4 5.3 7.5 7.3 7.2 6.6 5.0 5.0 02 03 04 05 06 2.57 07 08 09 10 2012 0.47 0.19 1.51 5.93 6.30 6.82 8.58 10.42 9.21 7.64 8.24 9.03 8.91 9.92 8.17 8.87 10.80 10.87 10.08 8.21 9.63 10.19 10.34 11.00 12.15 12.58 13.67 13.33 11.13 9.15 8.22 7.65 8.06 6.44 6.13 4.56 4.03 2.57 TÜFE 5.27 5.08 5.53 6.53 8.19 10.13 9.56 10.19 9.10 8.37 7.58 8.33 9.24 8.62 7.29 6.40 4.90 4.16 3.99 4.26 7.17 6.24 6.31 6.65 6.15 7.66 9.48 10.45 10.61 10.43 10.43 11.14 8.28 8.87 9.07 8.88 9.19 7.80 Kaynak: TÜİK 13 2.00 Kaynak: TÜİK,TCMB TÜFE 12 Ay Sonrası 24 Ay Sonrası 6.64 6.00 14 11.2014 9.2014 7.2014 5.2014 3.2014 1.2014 11.2013 9.2013 7.2013 4.00 5.2013 3.2013 1.2013 8.00 11.2012 9.2012 7.2012 5.2012 3.2012 1.2012 11.2011 9.2011 7.2011 5.2011 3.2011 1.2011 11.2010 9.2010 7.2010 5.2010 3.2010 1.2010 11.2009 9.2009 7.2009 5.2009 3.2009 1.2009 11.2008 9.2008 7.2008 5.2008 3.2008 1.2008 TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER - ENFLASYON Enflasyon ve Enflasyon Beklentileri (Yıllık % Değişim) 14.00 12.00 10.00 7.80 6.13 2012 Hedef : % 5 2013 Hedef : % 5 ENFLASYON, AYLIK (BAZ ETKİSİ) ENFLASYON (Bir Önceki Aya Göre Yüzde Değişim) Yıl Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 2005 0.55 0.02 0.26 0.71 0.92 0.10 -0.57 0.85 1.02 1.79 1.40 0.42 2006 0.75 0.22 0.27 1.34 1.88 0.34 0.85 -0.44 1.29 1.27 1.29 0.23 2007 1.00 0.43 0.92 1.21 0.50 -0.24 -0.73 0.02 1.03 1.81 1.95 0.22 2008 0.80 1.29 0.96 1.68 1.49 -0.36 0.58 -0.24 0.45 2.60 0.83 -0.41 2009 0.29 -0.34 1.10 0.02 0.64 0.11 0.25 -0.30 0.39 2.41 1.27 0.53 2010 1.85 1.45 0.58 0.60 -0.36 -0.56 -0.48 0.40 1.23 1.83 0.03 -0.30 2011 0.41 0.73 0.42 0.87 2.42 -1.43 -0.41 0.73 0.75 3.27 1.73 0.58 2012 0.56 0.56 0.41 1.52 -0.21 -0.90 -0.23 0.56 1.03 1.96 15 TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – EMTİA FİYATLARI Seçilmiş Fiyat Endeksleri (2000 = 100) 500 450 400 376.7 350 326.5 300 280.4 250 206.3 200 150 100 50 0 GIDA Kaynak: UNCTAD TARIMSAL HAMMADDELER MİNERAL CEVHER VE METALLER HAM PETROL 16 Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Oca.12 Eyl.11 May.11 Oca.11 Eyl.10 17 Eyl.12 May.12 Tem.08; 126.5 May.10 Oca.10 Eyl.09 May.09 Oca.09 Eyl.08 May.08 Oca.08 Eyl.07 May.07 Oca.07 Eyl.06 May.06 Oca.06 Eyl.05 May.05 Oca.05 Eyl.04 May.04 Oca.04 Eyl.03 May.03 Oca.03 Eyl.02 May.02 Oca.02 Eyl.01 May.01 Oca.01 Eyl.00 May.00 Oca.00 TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – EMTİA FİYATLARI Ham Petrol Fiyatları (Aylık Ortalama Varil Fiyatı USD) 140 Nis.11; 124.4 Mar.12; 126.7 120 100 Eyl.12;113.2 80 60 40 Ara.08; 38.2 20 0 TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – DIŞ TİCARET İhracat Ve İthalatın Gelişimi (Milyar USD) 25 20 240.8 238.8 15 İthalat 10 185.5 5 140.9 0 İhracat 134.9 139.6 113.9 10 11 12 01 02 03 04 05 06 102.1 07 08 09 2009 10 11 12 01 02 03 04 05 06 2010 07 08 09 10 11 12 01 02 03 04 05 06 2011 07 08 09 10 2012 Kaynak: TÜİK 2009 10 11 12 01 İhracat 10.1 8.9 10.1 7.8 02 8.3 03 9.9 04 9.4 05 9.8 2010 06 07 9.5 9.6 08 8.5 2011 2012 09 10 11 12 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 8.9 11.0 9.4 11.8 9.6 10.1 11.8 11.9 10.9 11.3 11.9 11.2 10.8 11.9 11.1 12.5 10.3 11.7 13.2 12.6 13.1 13.2 12.8 12.8 13.0 13.3 İthalat 12.8 12.6 15.0 11.7 11.8 15.0 14.9 14.7 15.2 16.1 15.4 15.6 17.3 17.1 20.6 16.9 17.5 21.6 21.0 21.1 21.6 21.1 19.7 21.2 19.9 18.6 20.6 17.5 17.8 20.7 19.3 21.7 20.4 20.8 18.8 19.9 18.8 2012 Ekim ayında toplam ihracat 13.3 milyar USD, toplam ithalat 18.8 milyar USD olurken; dış ticaret açığı 5.5 milyar USD olarak gerçekleşmiştir. Bir önceki yılın aynı ayında ise ihracat 11.9 milyar USD, ithalat 19.9 milyar USD ve dış ticaret açığı ise 8.0 milyar USD 18 değerlerini almıştır. TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – DIŞ TİCARET Aylar İtibariyle Yıllık Dış Ticaretin Gelişimi 300.0 İthalat 250.0 240.8 240.8 235.7 235.0 Milyar Dolar 200.0 185.5 185.5 150.0 Dış Ticaret Açığı 140.9 140.9 100.0 149.8 148.5 134.9 134.9 113.9 113.9 102.1 102.1 İhracat 50.0 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 0.0 2009 Kaynak: TÜİK 2010 2011 2012 Aylar 12 Aylık Birikimli Dış Ticaret verilerine göre, 2012 Ekim sonu itibariyle ihracat 149.8 milyar USD, ithalat 19 235.0 milyar USD ve dış ticaret açığı 85.2 milyar USD olarak gerçekleşmiştir. TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – DIŞ TİCARET HADLERİ % Dış Ticaret Hadleri (%) 104.0 101.0 102.0 230.7 100.0 202.0 97.6 98.0 185.5 96.7 95.7 96.0 94.4 93.5 94.0 140.9 132.0 92.0 129.8 91.4 113.9 102.1 90.0 89.2 89.2 88.0 86.0 84.0 82.0 80.0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2009 2010 2011 2012 20 Kaynak: TÜİK TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – İHRACAT, ÜLKELER Ülke Gruplarına Göre Dış Ticaret 100% 80% 70% 60% 2.8 2.3 2.3 24.7 25.4 28.0 28.3 5.6 5.2 6.8 10.0 8.2 7.7 10.1 4.9 4.7 5.3 5.9 8.7 11.1 10.0 9.6 6.3 6.1 4.8 4.6 4.7 4.1 3.8 14.6 14.5 16.5 16.6 17.8 17.8 19.0 4.9 4.7 4.5 4.8 5.0 5.4 10.8 9.1 9.0 8.2 7.4 90% 11.2 6.7 7.3 7.1 7.1 8.0 9.3 11.9 50% 35.3 9.3 40% 30% 1.9 3.7 6.6 56.0 56.6 58.0 57.9 56.3 56.0 56.3 48.0 20% 46.0 46.2 46.2 38.5 10% 0% 2012 2001 Kaynak : TUIK 2002 2003 AB ÜLKELERİ (AB 27) 2004 2005 2006 AB HARİÇ DİĞER AVRUPA 2007 2008 AMERİKA 2009 AFRİKA 2010 ASYA 2011 Oca - Eki DİĞER Geleneksel ihracat pazarı olan gelişmiş ekonomiler yerine, bilhassa kriz sonrası gelişen ekonomiler 21 ve komşu ülkelere olan ihracat yapısal bir değişim gösterecek şekilde artmıştır. TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – ÖDEMELER DENGESİ ANALİTİK SUNUM 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Ocak - Eylül 2011 2012 CARİ İŞLEMLER HESABI -32,249 -38,434 -41,524 -13,370 -46,643 -76,986 -60,446 -39,281 Dış Ticaret Dengesi -41,056 -46,852 -53,021 -24,850 -56,445 -89,090 -69,742 -50,736 İhracat f.o.b. 93,613 115,361 140,800 109,647 120,902 143,396 105,691 120,297 İthalat f.o.b. -134,669 -162,213 -193,821 -134,497 -177,347 -232,486 -175,433 -171,033 Hizmetler Dengesi 13,555 13,283 17,748 17,316 15,493 17,996 14,032 15,816 Gelir Dengesi -6,656 -7,108 -8,364 -8,191 -7,139 -7,626 -6,203 -5,325 Cari Transferler 1,908 2,243 2,113 2,355 1,448 1,734 1,177 964 FİNANS HESABI 42,689 49,287 34,707 10,065 58,929 66,792 57,936 51,017 Net Doğrudan Yatırımlar 19,261 19,941 16,955 6,858 7,574 13,619 9,828 6,942 Net Portföy Hesabı 7,415 833 -5,014 227 16,093 21,986 15,262 24,926 Net Diğer Yatırımlar 16,013 28,513 22,766 2,980 35,262 31,187 32,846 19,149 185 1,170 4,120 4,147 2,733 11,238 10,040 6,345 -10,625 -12,015 2,758 -791 -14,968 -1,014 -7,485 -18,801 (Milyon ABD Dolar) NET HATA VE NOKSAN Δ REZERV VARLIKLAR 22 Kaynak: TCMB TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – CARİ İŞLEMLER DENGESİ Aylar İtibariyle Cari İşlemler Dengesi (Milyon USD) 0 -1,000 -2,000 Milyon USD -3,000 -4,000 -5,000 -6,000 -7,000 -8,000 -9,000 -10,000 2009 2010 2011 2012 1 -423 -3,010 -5,982 -5,743 2 -240 -2,120 -6,008 -4,270 3 -1,153 -4,186 -9,518 -6,283 4 -1,524 -4,260 -7,636 -4,734 5 -1,557 -2,851 -7,839 -5,553 6 -2,148 -3,321 -7,701 -4,292 7 -427 -3,467 -5,408 -4,200 Aylar Kaynak: TCMB 8 -485 -2,926 -4,018 -1,509 9 -912 -3,738 -6,356 -2,697 10 451 -3,292 -4,501 11 -1,754 -5,933 -5,410 12 -3,198 -7,539 -6,609 23 TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – CARİ İŞLEMLER DENGESİ Aylar İtibariyle Yıllık Cari İşlemler Dengesi ve Net Enerji İthalatı Hariç Cari İşlemler Dengesi (Milyon USD) 20,000 12,614 10,000 -775 0 -4,003 -10,000 -12,615 -13,370 -20,000 -29,407 -30,000 -41,524 -40,000 -50,000 -46,643 -55,801 -60,000 -70,000 2008 2009 2011 2012 24 Eylül Ağustos Temmuz Mayıs Haziran Mart Nisan Ocak Şubat Aralık Kasım Eylül Ekim Ağustos Temmuz Mayıs Haziran Mart Nisan Ocak Şubat Aralık Kasım Eylül Enerji Hariç CİD Ekim Ağustos Temmuz Mayıs Haziran Mart Nisan Ocak 2010 CİD Kaynak: TCMB,TUİK Şubat Aralık Kasım Eylül Ekim Ağustos Temmuz Mayıs Haziran Mart Nisan Ocak Şubat Aralık Kasım Eylül Ekim Ağustos Temmuz Mayıs Haziran Mart Nisan Ocak Şubat -80,000 -76,986 TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – CARİ İŞLEMLER DENGESİ Cari Açığın Kompozisyonu (Milyar USD) -90 -80 -70 -60 -28 -50 -40 -22 -15 -31 -32 -32 -33 -33 -31 -29 -28 -26 -22 -18 -16 -12 -11 -8 -4 -24 -18 -51 -52 Temmuz Ağustos Eylül -51 Haziran Ağustos -51 Mayıs Temmuz -50 Nisan Haziran -50 Mart Mayıs -49 Şubat Nisan -48 Ocak Mart -48 Aralık Şubat -47 Kasım -40 -20 -46 Ekim -37 -38 -43 -36 -42 -35 -39 -44 Ocak -30 -52 -10 2011 2012 ENERJİ Kaynak: TCMB,TUİK Eylül 0 ENERJİ DIŞI 25 TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – CARİ AÇIK VE FİNASMANI Türkiye Cari İşlemler Açığı ve Finansmanı Milyar USD 90.0 80.0 70.0 60.0 Tahmin(%) 2012 2013 IMF OECD OVP IIF -7.5 -8.9 -7.3 -7.3 -7.1 -8.4 -7.1 -7.6 % 12.0 8.2 50.0 6.1 5.9 40.0 6.4 63.0 56.1 4.0 3.7 20.0 8.0 6.0 5.6 4.6 30.0 10.0 10.0 2.5 2.2 2.0 10.0 0.3 0.0 2002 0.0 2003 2004 2005 Cari İşlemler Açığı 2006 2007 Finansman 2008 2009 2010 2011 2012/2 Cari İşlemler Açığı / GSYH 26 Kaynak: TUİK,TCMB TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – CARİ AÇIK VE FİNASMANI Milyon USD Net Doğrudan Yatırımlar (Aylık, Milyon USD) 3,500 16,000 3,000 14,000 2,500 12,000 2,000 10,000 1,500 8,000 1,000 6,000 500 4,000 0 2,000 -500 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2009 1,101 501 627 789 517 225 704 878 417 2010 385 409 277 390 174 574 1,135 551 318 2011 -160 814 2,719 545 894 732 2,538 830 916 2012 871 582 785 205 1,321 1,888 526 660 104 Yıllıklandırılmış Net D.Y. 14,650 14,418 12,484 12,144 12,571 13,727 11,715 11,545 10,733 10 600 780 456 11 358 742 116 12 141 1,839 3,219 0 Aylar 27 Kaynak: TCMB TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – CARİ AÇIK VE FİNASMANI Net Portföy Yatırımları (Aylık, Milyon USD) 8,000 35,000 30,000 6,000 25,000 Milyon USD 4,000 20,000 2,000 15,000 0 10,000 -2,000 -4,000 1 2009 -841 2010 1,715 2011 2,239 2012 1,349 Yıllıklandırılmış Değerler 21,096 5,000 2 -1,899 -1,858 2,279 812 19,629 3 -402 2,938 4,816 3,014 17,827 4 5 6 876 2,737 -872 5,258 578 -709 5,333 372 2,059 1,038 382 3,773 13,532 13,542 15,256 7 1,279 3,531 1,935 7,052 20,373 8 9 10 725 -796 -50 2,622 -999 1,972 -1,577 -2,194 1,238 2,720 4,786 24,670 31,650 11 124 1,054 2,728 12 -654 -9 2,758 0 Aylar 28 Kaynak: TCMB TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – CARİ AÇIK VE FİNASMANI Cari İşlemler Açığı Finansman Kaynakları (12 Aylık Birikimli, Milyon USD) 80,000 70,000 60,000 50,000 40,000 30,000 20,000 10,000 0 -10,000 Net Doğrudan Yatırımlar Kaynak: TCMB Net Portföy Yatırımları Net Diğer Yatırımlar Cari İşlemler Açığı 29 09/12 05/12 01/12 09/11 05/11 01/11 09/10 05/10 01/10 09/09 05/09 01/09 09/08 05/08 01/08 09/07 05/07 01/07 -20,000 TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİ MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİ (Milyon TL) 2006 2007 2008 2009 2010 2011 178,126 203,501 225,967 267,275 293,628 Cari Harcamalar 61,889 71,510 79,167 92,730 Transferler 49,851 63,249 70,116 Faiz Harcamaları 45,963 48,732 Diğer 20,423 Gelirler Ocak - Ekim 2011 2012 313,302 245,442 289,791 102,184 118,199 95,767 108,580 91,761 101,891 110,075 87,717 107,221 50,661 53,201 48,296 42,212 37,474 43,256 20,010 26,023 29,583 41,257 42,816 24,485 30,733 173,483 189,617 208,898 215,060 254,028 295,862 243,735 271,037 137,480 152,832 168,087 172,417 210,532 253,765 208,126 226,177 Dahilde Alınan Mal ve Hizmet Vergileri 59,408 63,590 67,253 73,135 91,736 103,380 85,967 94,106 Uluslararası Ticaret ve Muamelelerden Alınan V. 27,563 28,970 32,775 28,647 39,527 53,450 43,764 44,239 Diğer Vergi Gelirleri 50,509 60,272 68,060 70,635 79,269 96,935 78,395 87,832 Diğer Gelirler 36,003 36,785 40,811 42,643 43,496 42,097 35,609 44,860 Bütçe Dengesi -4,643 -13,883 -17,069 -52,215 -39,600 -17,878 -1,707 -18,754 Faiz Dışı Denge 41,320 34,848 33,592 986 8,697 24,773 35,767 24,502 Cari Harcamalar/Harcamalar 34.7 35.1 35.0 34.7 34.8 37.7 39.0 37.5 Transferler/Harcamalar 28.0 31.1 31.0 34.3 34.7 35.1 35.7 37.0 Faiz Harcamaları/Harcamalar 25.8 23.9 22.4 19.9 16.4 13.5 15.3 14.9 Vergi Gelirleri/Gelirler 79.2 80.6 80.5 80.2 82.9 85.8 85.4 83.4 Dolaylı Vergiler/Vergi Gelirleri 63.3 60.6 59.5 59.0 62.4 61.8 62.3 61.2 Dâhilde Alınan Mal ve Hizmet Vergileri/Vergi Gelirleri 43.2 41.6 40.0 42.4 43.6 40.7 41.3 41.6 Uluslararası Ticaret ve Muamelelerden Alınan V./Vergiler 20.0 19.0 19.5 16.6 18.8 21.1 21.0 19.6 Harcamalar Vergi Gelirleri (% Pay) Kaynak: MB Muhasebat Genel Müdürlüğü 30 TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİ AYLAR İTİBARİYLE BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİ (Bütçe dönemi itibariyle birikimli) Milyar TL 350 Bütçe Açığı 17.4 39.6 300 18.8 52.2 250 200 150 295.9 271.0 254.0 215.1 100 50 0 Bütçe Gelirleri 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 2009 Kaynak: MB Muhasebat Genel Müdürlüğü 2010 2011 2012 Aylar Ocak-Ekim 2012 döneminde; merkezi yönetim bütçe geliri 271,037 milyon TL, bütçe gideri 289,791 milyon 31 TL, bütçe dengesi -18,754 milyon TL ve faiz dışı bütçe dengesi 24,502 milyon TL’dir. TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİ Milyar TL AYLAR İTİBARİYLE YILLIK BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİ 400 350 Bütçe Açığı 300 250 200 Bütçe Gelirleri 150 100 50 0 01020304050607080910111201020304050607080910111201020304050607080910111201020304050607080910 2009 Kaynak: MB Muhasebat Genel Müdürlüğü 2010 2011 Aylar 2012 32 TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİ % TÜRKİYE BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİ (GSYİH'NIN YÜZDESİ) % 41 24 34 20 27 16 12 20 8 13 4 1.1 6 0 -1 -2.3 -4 -8 -8 -12 Bütçe Dengesi Faiz Dışı Denge Harcamalar (sağ eksen) Gelirler (sağ eksen) Kaynak: MB, TUİK 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012/2 2012* 2013* 2014* 2015* -11.5 3.3 34.1 22.7 -8.8 4.0 31.1 22.2 -5.2 4.9 27.2 22.0 -1.1 6.0 24.6 23.5 -0.6 5.4 23.5 22.9 -1.6 4.2 24.2 22.6 -1.8 3.5 23.9 22.1 -5.5 0.1 28.1 22.6 -3.6 0.8 26.7 23.1 -1.3 1.9 24.2 22.8 -1.0 2.9 24.9 23.9 -2.3 1.1 25.3 22.9 -2.2 1.2 25.7 23.6 -2.0 1.1 25.1 23.1 -1.8 1.2 24.4 22.6 *:Orta vadeli program (2013-2015) 33 -15 TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – İKİZ AÇIKLAR TÜRKİYE'NİN İKİZ AÇIKLARI (GSYİH'NIN YÜZDESİ) % 0.0 -0.3 -0.6 -1.1 -2.0 -1.6 -1.3 -1.8 -2.2 -2.5 -4.0 -1.0 -3.6 -3.7 -4.6 -5.2 -6.0 -6.1 -5.9 -5.6 -5.5 -6.4 -8.0 -8.2 -8.8 -10.0 -12.0 -10.0 -11.5 -14.0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 BÜTÇE DENGESİ/GSYİH 2008 2009 2010 2011 2012/2 CİD/GSYİH 34 TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – KAMU BORÇ STOKU TÜRKİYE TOPLAM BRÜT KAMU BORCU 600.0 80.0 73.4 500.0 70.0 65.5 60.0 59.6 Milyar USD 400.0 54.1 42.2 300.0 50.0 48.9 48.2 45.2 42.9 42.1 40.2 40.0 30.0 200.0 20.0 100.0 10.0 0.0 0.0 2002 2003 2004 2005 2006 Toplam Kamu Borcu 2007 2008 2009 2010 2011 2012/2.Ç.* Top. Kamu Borcu/GSYİH (sağ eksen) Kaynak: Hazine Müsteşarlığı, TÜİK * Son 4 çeyrek dönem GSYİH dikkate alınmıştır. 2012 yılı 2. Çeyrek sonu itibariyle Kamu Brüt Toplam Borç Stoku 550.5 Milyar TL olurken; Kamu Net Toplam 35 Borç Stoku ise 275.8 Milyar TL olarak gerçekleşmiştir. TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – KAMU BORÇ STOKU MERKEZİ YÖNETİM TOPLAM BORÇ STOKU (Milyar TL) (1) 2007 2008 2009 2010 2011 Toplam İç Borç Stoku Hazine Bonosu Devlet Tahvili Dış Borç Stoku Uluslararası Tahvil Kredi 333.5 255.3 6.1 249.2 78.2 45.1 33.1 380.3 274.8 14.0 260.8 105.5 58.8 46.7 441.5 330.0 14.0 316.0 111.5 61.6 49.9 473.6 352.8 9.5 343.3 120.7 68.3 52.4 518.3 368.8 0.0 368.8 149.6 87.9 61.7 (Milyar Dolar) Toplam İç Borç Stoku Hazine Bonosu Devlet Tahvili Dış Borç Stoku Uluslararası Tahvil Kredi 286.3 219.2 5.2 213.9 67.1 38.7 28.4 251.5 181.7 9.3 172.5 69.8 38.9 30.9 293.2 219.2 9.3 209.9 74.1 40.9 33.1 306.3 228.2 6.1 222.0 77.9 44.2 33.9 274.4 195.2 0.0 195.3 79.2 46.5 32.7 2012 Temmuz Ağustos Eylül 524.6 528.1 533.2 382.1 384.9 387.7 0.9 0.9 2.3 381.2 384.0 385.5 142.5 143.2 145.5 87.2 87.8 90.0 55.2 55.4 55.5 291.2 212.1 0.5 211.6 79.1 48.4 30.7 292.2 213.0 0.5 212.5 79.2 48.6 30.6 298.7 217.2 1.3 215.9 81.5 50.4 31.1 Ekim 536.8 391.3 2.3 389.0 145.4 90.2 55.2 299.4 218.3 1.3 217.0 81.1 50.3 30.8 Kaynak: Hazine Müsteşarlığı (1) Dönem sonu ABD Doları döviz alış kuru ile TL’ye çevrilmiştir. 36 BORÇLANMA GÖSTERGELERİ Merkezi Yönetim Brüt Borç Stokunun Dağılımı (Milyon Dolar) 350,000 300,000 74,054 67,120 250,000 78,085 81,117 79,182 68,583 200,000 64,643 69,757 66,576 63,346 150,000 219,207 100,000 139,262 167,262 182,428 178,906 2005 2006 219,170 228,228 2009 2010 195,234 181,728 218,284 50,000 0 2003 Kaynak : Hazine Müsteşarlığı 2004 2007 İç Borç 2008 2011 2012 Ekim Dış Borç 2012 Ekim Sonu İtibariyle Merkezi Yönetim Toplam Borç Stoku 536.8 Milyar TL (299.4 Milyar USD) olurken bunun 37 391.3 Milyar TL’si (218.3 Milyar USD) iç borç; 145.4 Milyar TL’si (81.1 Milyar USD) dış borçlardan oluşmuştur. BORÇLANMA GÖSTERGELERİ Merkezi Yönetim Brüt Borç Stokunun Döviz Dağılımı (%) 100% 90% 80% 13.4 9.9 10.4 7.1 5.5 8.2 9.5 8.9 4.9 4.5 3.8 4.2 3.7 9.5 8.2 7.6 8.8 7.9 9.2 18.9 22.4 70% 3.5 22.2 19.4 16.5 15.1 16.6 15.3 21.9 23.0 60% 50% 40% 30% 53.7 58.5 62.4 62.8 2005 2006 68.7 66.2 2007 2008 70.9 73.3 70.4 73.1 2009 2010 2011 2012 Ekim 20% 10% 0% 2003 2004 TL Kaynak : Hazine Müsteşarlığı USD EUR SDR ve DİĞER 38 BORÇLANMA GÖSTERGELERİ Merkezi Yönetim Brüt Borç Stokunun Faiz Dağılımı (%) 100% 90% 80% 51.1 46.2 49.8 46.0 44.2 43.0 54.0 55.8 57.0 2006 2007 2008 46.6 44.0 40.8 39.8 53.4 56.0 59.2 60.2 2009 2010 2011 2012 Ekim 70% 60% 50% 40% 30% 48.9 53.8 50.2 20% 10% 0% 2003 2004 2005 SABİT Kaynak : Hazine Müsteşarlığı DEĞİŞKEN 39 BORÇLANMA GÖSTERGELERİ Toplam ve Nakit İç Borç Stokunun Vadeye Kalan Süresi (Ay) 35.0 32.8 32.8 31.0 30.9 31.1 31.1 2010 2011 30.0 25.0 25.7 25.7 25.1 24.0 23.5 20.6 23.9 24.4 24.4 25.0 2008 2009 22.3 19.6 20.0 15.0 12.4 11.8 10.0 5.0 0.0 2003 Kaynak : Hazine Müsteşarlığı 2004 2005 2006 2007 Toplam İç Borç Stok. Vad. Kal. Sür. Nakit İç borç Stok. Vad. Kal. Sür 2012 Ekim 40 BORÇLANMA GÖSTERGELERİ – DIŞ BORÇLAR TÜRKİYE BRÜT DIŞ BORÇ STOKU (Milyon Dolar) (Milyon Dolar) TOPLAM BRÜT DIŞ BORÇ STOKU Kısa Vade Uzun Vade 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 170,570 208,406 250,412 281,382 269,548 292,222 306,704 38,920 42,860 43,152 52,527 49,045 77,469 2012/Ç2 323,472 83,847 99,011 131,650 165,546 207,260 228,855 220,503 214,753 222,857 224,461 70,411 71,587 73,525 78,288 83,464 89,076 94,281 102,254 Kısa Vade 2,133 1,750 2,163 3,248 3,598 4,290 7,013 12,772 Uzun Vade 68,278 69,837 71,362 75,040 79,866 84,786 87,286 89,482 2.TCMB 15,425 15,678 15,801 14,066 13,305 11,827 9,699 8,718 Kısa Vade 2,763 2,563 2,282 1,874 1,776 1,576 1,269 1,159 Uzun Vade 12,662 13,115 13,519 12,192 11,529 10,251 8,430 7,559 3.Özel Sektör 84,734 121,141 161,086 189,029 172,779 191,319 202,724 212,500 Kısa Vade 34,024 38,547 75,565 85,080 Uzun Vade 50,710 82,594 122,379 141,624 129,108 119,716 127,159 127,420 35.4 39.6 1.Kamu Sektörü TOPLAM BRÜT DIŞ BORÇ STOKU / GSYH (%) 38,707 38.6 47,405 37.9 43,671 43.6 71,603 39.9 39.7 - Kaynak : Hazine Müsteşarlığı 41 BORÇLANMA GÖSTERGELERİ – DIŞ BORÇLAR BORÇLU BAZINDA KISA VADELİ DIŞ BORÇ STOKU (Milyon Dolar) (Milyon Dolar) 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 3.Çeyrek KISA VADELİ BORÇLAR 38,920 42,860 43,152 52,527 49,045 77,462 83,403 99,371 2,133 1,750 2,163 3,248 3,598 4,290 7,013 9,762 0 0 0 0 0 0 0 0 1,733 1,555 2,163 3,148 3,598 4,290 7,013 9,762 1,733 1,555 2,163 3,148 3,598 4,290 7,013 9,762 0 0 0 0 0 0 0 0 400 195 0 100 0 0 0 0 TCMB 2,763 2,563 2,282 1,874 1,776 1,576 1,269 1,110 ÖZEL 34,024 38,547 38,707 47,405 43,671 71,596 75,121 88,499 1. FİNANSAL KURULUŞLAR 17,847 20,939 16,654 24,088 21,882 47,664 47,616 57,046 17,199 20,230 16,184 23,692 21,587 46,576 45,535 54,805 648 709 470 396 295 1,088 2,081 2,241 16,177 17,608 22,053 23,317 21,789 23,932 27,505 31,453 KAMU 1. GENEL YÖNETİM 2. FİNANSAL KURULUŞLAR BANKALAR BANKACILIK DIŞI 3. FİNANSAL OLMAYAN KURULUŞLAR BANKALAR BANKACILIK DIŞI 2. FİNANSAL OLMAYAN KURULUŞLAR Kaynak : TCMB 42 BORÇLANMA GÖSTERGELERİ Özel Sektör Dış Borç Stokunun Vadeye Göre Dağılımı Milyon USD 250,000 200,000 47,405 150,000 43,671 38,707 71,603 75,565 85,080 38,547 100,000 34,024 50,000 122,379 141,624 129,108 119,716 127,159 127,420 2010 2011 2012 2.Ç 82,594 50,710 0 2005 Kaynak : Hazine Müsteşarlığı, TCMB 2006 2007 2008 2009 Uzun Vadeli Kısa Vadeli 2012 2.Çeyrek sonu itibariyle Özel Sektör Toplam Dış Borç Stoku 212,500 Milyon USD olurken bu rakam Türkiye toplam Dış Borç Stokunun %65.7 sini teşkil etmiştir. Çeyrek sonu itibariyle, Özel Sektör Toplam Dış Borç Stokunun 127,420 Milyon USD’lik kısmı ( %60.0) uzun vadeli borçlardan; 85,080 Milyon USD’lik kısmı ise (%40.0) kısa vadeli borçlardan oluşmuştur. 43 TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – REEL FAİZLER Reel Faiz (%) TÜRKİYE VE ABD'DE REEL FAİZLERİN SEYRİ 15.00 12.50 10.00 7.50 5.00 2.50 0.00 -2.50 2005-1 3 5 7 9 11 2006-1 3 5 7 9 11 2007-1 3 5 7 9 11 2008-1 3 5 7 9 11 2009-1 3 5 7 9 11 2010-1 3 5 7 9 11 2011-1 3 5 7 9 11 2012-1 3 5 7 9 -5.00 Aylar Reel Faiz Farkı Kaynak: Hazine, St louis FED TR Reel Faiz USD Reel Faiz 44 TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – İMKB Ortalama Bileşik Endeks Ortalama İşlem Hacmi Milyon TL Aylık Ortalama İMKB Bileşik Endeksi ve İşlem Hacmi 75,000 4,000 70,000 3,750 65,000 3,500 60,000 3,250 3,000 55,000 2,750 50,000 2,500 45,000 2,250 40,000 2,000 35,000 1,750 30,000 1,500 25,000 1,250 20,000 1,000 15,000 750 10,000 500 5,000 250 0 20106 7 8 9 10 11 12 20111 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 20121 2 3 4 5 6 7 8 9 10 0 Or. Bil. End. 55,58 58,15 59,21 63,18 68,36 68,59 66,03 66,73 64,35 62,94 68,12 65,64 62,59 62,43 54,59 57,29 57,53 54,09 52,67 53,51 60,23 61,02 60,84 57,17 58,58 62,68 65,30 67,48 69,36 Or. İşl. Hcm. 1,870 1,854 1,683 2,414 2,951 2,857 3,178 3,663 3,457 3,623 3,437 3,089 2,296 1,996 2,553 2,666 2,397 2,088 1,675 2,155 2,737 2,726 2,822 2,284 2,272 2,018 1,916 2,172 2,239 Kaynak: İMKB 45 TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – KURLAR (AYLIK ORTALAMA) USD / TL 1.90 1.79 1.80 1.70 1.60 1.50 1.40 1.30 1.20 1.10 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 2007 2.30 2.20 2.10 2.00 1.90 1.80 1.70 1.60 1.50 1.40 1.30 2008 2009 2010 2011 2012 Döviz Sepeti (%50 Dolar ve %50 Euro) 2.06 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 2007 Kaynak: TCMB 2008 2009 2010 2011 2.60 2.50 2.40 2.30 2.20 2.10 2.00 1.90 1.80 1.70 1.60 2012 EUR/TL 2.33 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 2007 1.65 1.60 1.55 1.50 1.45 1.40 1.35 1.30 1.25 1.20 1.15 1.10 2008 2009 2010 2011 2012 EUR/USD 1.30 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 2007 2008 2009 2010 2011 2012 46 TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – REEL KUR VE DÖVİZ SEPETİ Döviz Kuru Sepeti ve TÜFE Bazlı Reel Kur Endeksi 140 128.8 130 120 116.4 110 100 90 80 2003-1 3 5 7 9 11 2004-1 3 5 7 9 11 2005-1 3 5 7 9 11 2006-1 3 5 7 9 11 2007-1 3 5 7 9 11 2008-1 3 5 7 9 11 2009-1 3 5 7 9 11 2010-1 3 5 7 9 11 2011-1 3 5 7 9 11 2012-1 3 5 7 9 70 Döviz Kuru Sepeti (0.50 USD + 0.50 EUR ; 2003=100) Kaynak: TCMB TÜFE Bazlı Reel Kur Endeksi 47 TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – TÜRKİYE’NİN KREDİ NOTU GELİŞİMİ Uzun Vadeli Yabancı Para Standard & Poors Moody's 2006 Sonu 2007 Sonu 2008 Sonu 2009 Sonu 2010 Sonu 2011 Sonu Mevcut Durum BB - (Durağan) BB - (Durağan) BB - (Negatif) BB - (Durağan) BB (Pozitif) BB (Pozitif) BB (Durağan) Ba3 (Durağan) Ba3 (Durağan) Ba3 (Durağan) Ba3 (Pozitif) Ba2 (Pozitif) Ba2 (Pozitif) Ba1 (Pozitif) Uzun Vadeli TL Standard & Poors Moody's 2006 Sonu 2007 Sonu 2008 Sonu 2009 Sonu 2010 Sonu 2011 Sonu Mevcut Durum Standard & Poor's Moody's Fitch Ratings Not Karşılığı AAA Aaa AAA 90-100 AA+ Aa1 AA+ BB (Durağan) BB (Durağan) BB (Negatif) BB (Durağan) BB + (Pozitif) BBB - (Pozitif) BBB - (Durağan) AA Aa2 AA 80-90 AA- A+ Aa3 A1 AA- A+ A A- BBB+ BBB+ BBB- BB+ A2 A3 Baa1 Baa2 Baa3 Ba1 A A- BBB+ BBB+ BBB- BB+ 70-80 65-70 Ba3 (Durağan) Ba3 (Durağan) Ba3 (Durağan) Ba3 (Pozitif) Ba2 (Pozitif) Ba2 (Pozitif) Ba1 (Pozitif) Fitch BB - (Pozitif) BB - (Durağan) BB - (Durağan) BB + (Durağan) BB + (Pozitif) BB + (Durağan) BBB - (Durağan) Fitch BB - (Pozitif) BB (Durağan) BB (Durağan) BB + (Durağan) BB + (Pozitif) BB + (Durağan) BBB - (Durağan) BB BB- B+ B B- CCC+ CCC+ CCC- CC C Ba2 Ba3 B1 B2 B3 Caa1 Caa2 Caa3 Ca BB BB- B+ B B- CCC 60-65 55-60 50-55 45-50 40-45 D C DDD DD 0-40 D 48 Kaynak : BDDK Toplam Krediler Yıllık Nominal Değişim 10.0 Toplam Mevduat Yıllık Nominal Değişim 49 09/2012 08/2012 07/2012 06/2012 05/2012 04/2012 03/2012 02/2012 01/2012 12/2011 11/2011 10/2011 09/2011 40.0 08/2011 07/2011 06/2011 05/2011 04/2011 03/2011 02/2011 01/2011 12/2010 11/2010 10/2010 09/2010 08/2010 07/2010 06/2010 05/2010 04/2010 03/2010 02/2010 01/2010 12/2009 11/2009 10/2009 09/2009 08/2009 07/2009 06/2009 05/2009 04/2009 03/2009 02/2009 01/2009 BANKACILIK SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELER Toplam Krediler ve Mevduatlardaki Yıllık Değişim (Bir önceki yılın aynı ayına göre) 45.0 39.2 35.0 30.0 25.0 20.1 20.0 15.0 14.3 7.9 5.0 0.0 BANKACILIK SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELER Krediler ve Mevduatın önceki yılın son ayına göre artış oranları (%) 12.0 10.7 10.0 9.6 8.8 8.0 8.0 6.9 6.0 6.1 4.9 4.0 4.0 3.3 0.1 0.0 -0.9 -2.0 2.3 2.4 2.0 -0.5 4.3 0.9 0.1 -2.1 -4.0 Oca.12 Şub.12 Mar.12 Nis.12 Krediler Kaynak : BDDK May.12 Haz.12 Tem.12 Ağu.12 Eyl.12 Mevduat 50 BANKACILIK SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELER Toplam Kredilerin Gelişimi (Aylar itibariyle, bir önceki yılın aynı ayına göre % değişim) (Milyon TL) (%) 800,000 755,640 39.2 700,000 36.2 36.1 600,000 36.2 35.4 36.0 36.4 45.0 40.0 39.1 37.5 37.3 35.5 33.9 35.0 29.9 30.0 500,000 26.1 29.5 26.1 26.5 28.0 23.8 23.9 23.8 400,000 23.5 394,006 25.0 22.0 25.1 18.8 20.0 18.3 21.2 15.9 300,000 14.3 17.0 15.0 13.8 200,000 10.0 10.9 7.8 Toplam Krediler Kaynak : BDDK Artış Oranı (%) 09/2012 08/2012 07/2012 06/2012 05/2012 04/2012 03/2012 02/2012 01/2012 12/2011 11/2011 10/2011 09/2011 08/2011 07/2011 06/2011 05/2011 04/2011 03/2011 02/2011 01/2011 12/2010 11/2010 10/2010 09/2010 08/2010 07/2010 06/2010 05/2010 04/2010 0.0 03/2010 0 02/2010 5.0 01/2010 100,000 51 BANKACILIK SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELER Toplam Mevduatların Gelişimi (Aylar itibariyle, bir önceki yılın aynı ayına göre % değişim) (Milyon TL) (%) 800,000 25.0 738,038 700,000 600,000 400,000 19.9 19.6 19.1 500,000 512,159 12.7 16.4 13.7 20.0 20.1 20.7 19.0 18.6 18.8 17.2 17.2 19.3 20.1 17.8 18.3 16.8 17.0 17.0 17.2 16.0 15.0 14.4 12.7 11.6 10.7 10.7 300,000 10.5 10.7 9.5 10.0 7.9 6.6 9.0 200,000 5.0 100,000 0 Toplam Mevduatlar Kaynak : BDDK Artış Oranı (%) 09/2012 08/2012 07/2012 06/2012 05/2012 04/2012 03/2012 02/2012 01/2012 12/2011 11/2011 10/2011 09/2011 08/2011 07/2011 06/2011 05/2011 04/2011 03/2011 02/2011 01/2011 12/2010 11/2010 10/2010 09/2010 08/2010 07/2010 06/2010 05/2010 04/2010 03/2010 02/2010 01/2010 0.0 52 BANKACILIK SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELER Kredilerin Türleri İtibariyle Dağılımı 100% 90% 23.0 21.2 32.1 33.4 44.9 45.4 23.9 23.7 22.8 33.1 33.2 34.2 43.0 43.0 43.0 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Mar.08 Haz.08 Eyl.08 Ara.08 Mar.09 Haz.09 Eyl.09 Ara.09 Mar.10 Haz.10 Eyl.10 Ara.10 Mar.11 Haz.11 Eyl.11 Ara.11 Mar.12 Haz.12 Eyl.12 Kurumsal / Ticari Krediler Kaynak : BDDK Bireysel Krediler KOBİ Kredileri 53 Eylül 2012 itibariyle bireysel kredilerin toplamı 258,183 milyon TL olup, bu rakamın 184,790 milyon TL’si tüketici kredileri, 73,392 milyon TL’si ise kredi kartlarından oluşmaktadır BANKACILIK SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELER Tüketici Kredilerinin Gelişimi (Aylar itibariyle, bir önceki yılın aynı ayına göre % değişim) (Milyon TL) (%) 200,000 50.0 184,790 44.0 45.0 42.9 41.2 42.8 150,000 39.5 40.2 41.2 41.6 40.0 39.5 37.7 38.2 35.1 31.8 35.0 34.5 35.9 32.9 30.5 29.1 100,000 94,372 30.0 28.1 25.5 26.7 24.8 25.0 22.3 22.5 20.0 19.6 20.5 17.4 14.6 17.2 14.5 50,000 15.0 13.9 13.6 13.4 10.0 5.0 0.0 Kaynak : BDDK Tüketici Kredileri Artış Oranı (%) 09/2012 08/2012 07/2012 06/2012 05/2012 04/2012 03/2012 02/2012 01/2012 12/2011 11/2011 10/2011 09/2011 08/2011 07/2011 06/2011 05/2011 04/2011 03/2011 02/2011 01/2011 12/2010 11/2010 10/2010 09/2010 08/2010 07/2010 06/2010 05/2010 04/2010 03/2010 02/2010 01/2010 0 54 BANKACILIK SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELER Tüketici Kredilerinin Türleri İtibariyle Dağılımı 100% 90% 6.4 6.0 6.6 4.7 13.0 14.5 4.4 4.4 80% 70% 40.2 41.1 35.5 60% 16.8 4.2 36.9 35.2 44.3 43.9 50% 40% 30% 46.8 20% 48.1 47.1 10% 0% Mar.08 Haz.08 Eyl.08 Ara.08 Mar.09 Haz.09 Eyl.09 Ara.09 Mar.10 Haz.10 Eyl.10 Ara.10 Mar.11 Haz.11 Eyl.11 Ara.11 Mar.12 Haz.12 Eyl.12 Kaynak : BDDK Konut Kredileri İhtiyaç Kredileri Taşıt Kredileri Diğer Tük. Kredileri 55 BANKACILIK SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELER Türler İtibariyle Tüketici Kredilerinin Gelişimi (Çeyrek Dönemler İtibariyle) (Milyon TL) (%) 90,000 20.0 80,000 16.4 70,000 60,000 10.6 10.5 7.6 50,000 40,000 15.0 10.0 8.3 5.8 6.0 3.9 2.8 3.8 30,000 20,000 5.0 3.4 2.4 1.1 1.5 3.2 0.0 0.8 0.7 10,000 -2.3 -5.0 0 Eyl.10 Ara.10 Konut Kredileri Diğer Tük. Kredileri Kaynak : BDDK Mar.11 Haz.11 Eyl.11 Ara.11 İhtiyaç Kredileri Konut Kredilerindeki Değişim (%) Mar.12 Haz.12 Eyl.12 Taşıt Kredileri İhtiyaç Kredilerindeki Değişim (%) 56 SEÇİLMİŞ ÜLKE GÖSTERGELERİ - BÜYÜME SEÇİLMİŞ ÜLKELER BÜYÜME ORANLARI (%) İTALYA BİRLEŞİK KRALLIK PORTEKİZ ABD JAPONYA ÇİN EUR ALANI POLONYA İRLANDA İSPANYA YUNANİSTAN TÜRKİYE RUSYA BREZİLYA -8.0 -6.0 -4.0 -2.0 0.0 2013 (ÖNGÖRÜ) Kaynak: IMF, World Economic Outlook Database, October 2012 2.0 4.0 2012(TAHMİN) 6.0 8.0 10.0 12.0 2011 57 SEÇİLMİŞ ÜLKE GÖSTERGELERİ - ENFLASYON SEÇİLMİŞ ÜLKELER ENFLASYON (CPI) ORANLARI (%) İTALYA BİRLEŞİK KRALLIK PORTEKİZ ABD JAPONYA ÇİN EUR ALANI POLONYA İRLANDA İSPANYA YUNANİSTAN TÜRKİYE RUSYA BREZİLYA -2.0 0.0 Kaynak: IMF, World Economic Outlook Database, October 2012 2.0 4.0 2013 (ÖNGÖRÜ) 6.0 2012(TAHMİN) 8.0 2011 10.0 12.0 58 SEÇİLMİŞ ÜLKE GÖSTERGELERİ – BÜTÇE AÇIĞI SEÇİLMİŞ ÜLKELER BÜTÇE AÇIĞI/GDP ORANLARI (%) İTALYA BİRLEŞİK KRALLIK PORTEKİZ ABD JAPONYA ÇİN EUR ALANI POLONYA İRLANDA İSPANYA YUNANİSTAN TÜRKİYE RUSYA BREZİLYA -14.0 -12.0 -10.0 Kaynak: IMF, World Economic Outlook Database, October 2012 -8.0 -6.0 2013 (ÖNGÖRÜ) -4.0 Maastricht-2.0 Kriteri % -3 2012(TAHMİN) 0.0 2011 2.0 4.0 59 SEÇİLMİŞ ÜLKE GÖSTERGELERİ – CARİ İŞLEMLER DENGESİ SEÇİLMİŞ ÜLKELER CARİ İŞLEMLER DENGESİ/GDP ORANLARI (%) İTALYA BİRLEŞİK KRALLIK PORTEKİZ ABD JAPONYA ÇİN EUR ALANI POLONYA İRLANDA İSPANYA YUNANİSTAN TÜRKİYE RUSYA BREZİLYA -12.0 -10.0 -8.0 -6.0 -4.0 -2.0 2013 (ÖNGÖRÜ) Kaynak: IMF, World Economic Outlook Database, October 2012 0.0 2012(TAHMİN) 2.0 4.0 6.0 8.0 2011 60 SEÇİLMİŞ ÜLKE GÖSTERGELERİ – KAMU BORCU SEÇİLMİŞ ÜLKELER KAMU BRÜT BORCU/GDP (%) 2013 (ÖNGÖRÜ) 2012(TAHMİN) 2011 İTALYA BİRLEŞİK KRALLIK PORTEKİZ ABD JAPONYA ÇİN EUR ALANI POLONYA İRLANDA İSPANYA YUNANİSTAN TÜRKİYE RUSYA BREZİLYA 0.0 50.0 100.0 Maastricht Kriteri % 60 150.0 200.0 250.0 300.0 61 Kaynak: IMF, World Economic Outlook Database, October 2012 TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER 2010 2011 2012 2011 Kas Ara Oca Mar Şub Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki - 185,411* - - 182,174* - - 193,686* - - 8.5 - 5.0* - - 3.3* - - 2.9* - - - - 72.6 75.4 76.9 75.5 74.7 72.9 73.1 74.7 74.7 74.6 74.8 74.3 74.0 74.9 11.9 9.8 9.1 9.8 10.2 10.4 9.9 9.0 8.2 8.0 8.4 Enflasyon (ÜFE) (%) (yıllık) 8.87 13.33 13.67 13.33 11.13 9.15 8.22 7.65 8.06 6.44 6.13 8.8 4.56 4.03 2.57 Enflasyon (TÜFE) (%) (yıllık) 6.40 10.45 9.48 10.45 10.61 10.43 10.43 11.14 8.28 8.87 9.07 8.88 9.19 7.80 TÜFE Bazlı Reel Kur Endeksi 125.7 109.5 110.5 109.5 112.4 115.8 114.2 115.9 116.7 117.0 118.2 118.9 116.3 Cari İşlemler Dengesi (Milyon $) -46,643 -76,986 -4,270 -6,283 -4,734 -5,553 -4,292 -4,200 -1,509 -2,697 -71,661 -105,935 -6,609 -8,116 -5,743 Dış Ticaret Dengesi (Milyon $) -5,410 -7,571 117.4 - -7,116 -6,038 -7,467 -6,640 -8,614 -7,201 -7,997 -5,987 -6,936 -5,511 - İhracat-FOB (Milyon $) 113,883 134,907 11,079 12,477 10,350 11,749 13,210 12,633 13,136 13,236 12,838 12,840 12,993 13,292 - İthalat-CIF (Milyon $) Karşılama Oranı (%) X/M 185,544 61.4 240,842 56.0 18,649 59.4 20,594 60.6 17,465 59.3 17,787 66.1 20,677 63.9 19,273 65.5 21,750 60.4 20,437 64.8 20,835 61.6 18,826 68.2 19,929 65.2 18,803 70.7 Bütçe Gelirleri (Milyon TL) 254,028 295,862 29,032 23,096 28,087 27,518 21,813 29,131 30,826 24,804 28,056 30,250 23,207 27,345 - Vergi Gelirleri (Milyon TL) 210,532 253,765 25,980 19,659 23,460 22,738 18,275 19,957 26,476 20,276 24,244 26,751 19,762 24,238 - Diğer Gelirler (Milyon TL) Bütçe Harcamaları (Milyon TL) 43,496 293,628 42,097 313,302 3,052 26,886 3,437 40,974 4,627 26,347 4,780 30,159 3,538 27,344 9,174 27,719 4,350 26,239 4,528 31,074 3,812 28,302 3,499 31,822 3,445 29,037 3,107 31,749 GSYİH (Milyon $) 731,608 774,188 9.2 İmalat Sanayi KKO (%) NACE Rev.2 İşsizlik Oranı (%) Büyüme Oranı (1998 fiyatlarıyla) - Faiz Harcamaları (Milyon TL) - - 48,296 42,212 3,512 1,226 5,391 8,614 3,320 4,645 2,410 1,881 4,216 5,789 3,269 3,723 245,332 -39,600 271,090 -17,439 23,374 -2,146 39,748 -17,439 20,956 1,740 21,545 -2,641 24,024 -5,531 23,074 1,412 23,829 4,587 19,193 -6,270 24,086 -246 26,033 -1,572 25,767 -5,830 28,026 -4,404 - Faiz Dışı Denge (Milyon TL) 8,697 24,773 5,658 -16,652 Merkezi Yönetim Toplam İç Borç Stoku (Milyon $) 228,228 195,234 197,769 195,234 Merkezi Yönetim Toplam Dış Borç Stoku (Milyon $) 77,918 79,152 79,708 79,152 *: Çeyrek dönemler itibariyledir. Kaynak: TÜİK, TCMB, Hazine Müsteşarlığı, Maliye Bakanlığı 7,131 5,973 -2,212 6,057 6,997 -4,389 3,970 4,217 -2,561 -681 208,873 215,615 211,623 213,705 205,325 209,087 212,163 80,112 80,942 81,676 81,274 79,153 80,780 79,095 - Faiz Hariç Harcamalar (Milyon TL) Bütçe Dengesi (Milyon TL) İletişim Bilgileri Oktay Küçükkiremitçi Mustafa Şimşek Emrah Ersoy Müdür Müdür Yardımcısı Uzman Yardımcısı 0312 4179200/2340 0312 4179200/2340 0312 4179200/2343 oktay,kucukkiremitci@kalkinma,com,tr mustafa,simsek@kalkinma,com,tr emrah.ersoy@kalkinma,com,tr 212,999 217,221 218,290 79,245 81,526 62 81,119