ünite 12 flüt müziğinde romantik dönem
advertisement
GÜZEL SANATLAR VE SPOR LİSELERİ TÜRK ve BATI MÜZİĞİ ÇALGILARI FLÜT DERS KİTABI 10.SINIF Yazarlar Nilgün ERGÜDER Murat Arman YILMAZ DEVLET KİTAPLARI İKİNCİ BASKI ……………………., 2014 MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI YAYINLARI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . : 4755 DERS KİTAPLARI DİZİSİ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . : 1371 14.? .Y.0002.3919 Her hakkı saklıdır ve Milli Eğitim Bakanlığına aittir. Kitabın metin, soru ve şekilleri kısmen de olsa hiçbir surette alınıp yayımlanamaz. Editör Renda Altan KALMUKOĞLU Ölçme ve Değerlendirme Uzmanı Çetin TORAMAN Rehberlik ve Gelişim Uzmanı Mustafa KARA Dil Uzmanı Suna SUĞÜR Program Geliştirme Uzmanı Tuğba KUŞKONMAZ ÇİLDİR Notist Nurten ÖZDEMİR Görsel Tasarım Uzmanı Meryem ÜNSEL Banu ATİK ISBN 978-975-11-3324-3 Millî Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulunun 03.11.2009 gün ve 191 sayılı kararı ile ders kitabı olarak kabul edilmiş, Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 28.03.2014 gün ve 1310094 sayılı yazısı ile ikinci defa 549 adet basılmıştır. Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak; Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak; O benimdir, o benim milletimindir ancak. Bastığın yerleri toprak diyerek geçme, tanı: Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı. Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır, atanı: Verme, dünyaları alsan da bu cennet vatanı. Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl! Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl? Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl. Hakkıdır Hakk’a tapan milletimin istiklâl. Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda? Şüheda fışkıracak toprağı sıksan, şüheda! Cânı, cânânı, bütün varımı alsın da Huda, Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüda. Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım. Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım! Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım. Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım. Ruhumun senden İlâhî, şudur ancak emeli: Değmesin mabedimin göğsüne nâmahrem eli. Bu ezanlar -ki şehadetleri dinin temeliEbedî yurdumun üstünde benim inlemeli. Garbın âfâkını sarmışsa çelik zırhlı duvar, Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var. Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar, Medeniyyet dediğin tek dişi kalmış canavar? O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- taşım, Her cerîhamdan İlâhî, boşanıp kanlı yaşım, Fışkırır ruh-ı mücerret gibi yerden na’şım; O zaman yükselerek arşa değer belki başım. Arkadaş, yurduma alçakları uğratma sakın; Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın. Doğacaktır sana va’dettiği günler Hakk’ın; Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl! Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl. Ebediyyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl; Hakkıdır hür yaşamış bayrağımın hürriyyet; Hakkıdır Hakk’a tapan milletimin istiklâl! Mehmet Âkif Ersoy GENÇLİĞE HİTABE Ey Türk gençliği! Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk Cumhuriyetini, ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir. Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegâne temeli budur. Bu temel, senin en kıymetli hazinendir. İstikbalde dahi, seni bu hazineden mahrum etmek isteyecek dâhilî ve hâricî bedhahların olacaktır. Bir gün, istiklâl ve cumhuriyeti müdafaa mecburiyetine düşersen, vazifeye atılmak için, içinde bulunacağın vaziyetin imkân ve şeraitini düşünmeyeceksin! Bu imkân ve şerait, çok namüsait bir mahiyette tezahür edebilir. İstiklâl ve cumhuriyetine kastedecek düşmanlar, bütün dünyada emsali görülmemiş bir galibiyetin mümessili olabilirler. Cebren ve hile ile aziz vatanın bütün kaleleri zapt edilmiş, bütün tersanelerine girilmiş, bütün orduları dağıtılmış ve memleketin her köşesi bilfiil işgal edilmiş olabilir. Bütün bu şeraitten daha elîm ve daha vahim olmak üzere, memleketin dâhilinde iktidara sahip olanlar gaflet ve dalâlet ve hattâ hıyanet içinde bulunabilirler. Hattâ bu iktidar sahipleri şahsî menfaatlerini, müstevlîlerin siyasî emelleriyle tevhit edebilirler. Millet, fakr u zaruret içinde harap ve bîtap düşmüş olabilir. Ey Türk istikbalinin evlâdı! İşte, bu ahval ve şerait içinde dahi vazifen, Türk istiklâl ve cumhuriyetini kurtarmaktır. Muhtaç olduğun kudret, damarlarındaki asil kanda mevcuttur. Mustafa Kemal Atatürk İÇİNDEKİLER Kitabımızı Tanıyalım ........................................................................................ İstiklâl Marşı ...................................................................................................... X XI ÖĞRENME ALANI: FLÜT ÇALMANIN TEMELLERİ ..................................................................... 1 ÜNİTE 1: FLÜTÜN TARİHÇESİ ..................................................................................... ................................................... 1. Osmanlı Devleti Döneminde Flüt ....................................... 2. Osmanlı Devleti Döneminde Flüt Eğitimi .................................................................. Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları ÜNİTE 2: FLÜT ÇALMA TEKNİKLERİ .......................................................................... 1. Flüt Öğretiminde Nefes, Dil ve İfadelendirme(Artikülasyon) Teknikleri ..... a. Flüt Öğretiminde Kesik ve Vurgulu(Aksanlı) Çalma Tekniği .................. b. Flüt Öğretiminde Bağlı Çalma(Legato) Tekniği ..................................... c. Flüt Öğretiminde Bağsız Çalma(Detache) Tekniği ................................. d. Flüt Öğretiminde Kesik Kesik Çalma(Staccato) Tekniği ......................... e. Flüt Öğretiminde Aralık Çalışması ........................................................ f. Flüt Öğretiminde Sonorite Tekniği .......................................................... g. Flüt Öğretiminde Vibrato Tekniği ........................................................... Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları ........................................................... 9 9 9 12 16 18 23 25 26 30 ÖĞRENME ALANI: FLÜT ÖĞRETİMİNDE DİZİLER ...................................................................... 31 ÜNİTE 3: ÜÇ DİYEZ VE ÜÇ BEMOL ALAN MAJÖR VE MİNÖR DİZİLER ..................... 1. Üç Diyez Alan Majör ve Minör Diziler (La Majör ve Fa Diyez Minör).......... 2. Üç Bemol Alan Majör ve Minör Diziler (Mi Bemol Majör ve Do Minör) ...... 3. Üç Diyez ve Bemol Alan Majör ve Minör Dizilerde Arpej ........................... ................................................................... Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları ÜNİTE 4: DÖRT DİYEZ VE DÖRT BEMOL ALAN MAJÖR VE MİNÖR DİZİLER .......... 1. Dört Diyez Alan Majör ve Minör Diziler(Mi Majör ve Do Diyez Minör) ....... 2. Dört Bemol Alan Majör ve Minör Diziler(La Bemol Majör ve Fa Minör)...... 3. Dört Diyez ve Dört Bemol Alan Majör ve Minör Dizilerde Arpej ................. .................................................................. Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları ÜNİTE 5: MAKAMSAL DİZİLER .................................................................................... 1. Kürdi Makamı ve Dizisi ............................................................................. 2. Nihavent Makamı ve Dizisi ....................................................................... .................................................................. Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları 2 2 4 7 32 32 38 44 47 49 49 55 61 65 67 67 69 72 ÖĞRENME ALANI: HIZ, GÜRLÜK, MÜZİKAL İFADE VE SÜSLEME TERİM VE İŞARETLERİ ..... 73 ÜNİTE 6: HIZ TERİMLERİ VE ÇEŞİTLERİ ..................................................................... 1.”Adagio, Larghetto, Allegro Moderato, Vivace ve Animato” Hız Terimleri ..... 2. Açıklayıcı Hız Terimi “Con moto” ve Poco poco”.......................................... 3. Hızlandırıcı Hız Değişim Terimi “Accelerando”............................................. 4. Yavaşlatıcı HızDeğişim Terimi “Rallentando”................................................ 5. İsteğe Bağlı Hız Değişim Terimi “A pia cere” ............................................... Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları .................................................................. 74 74 75 76 76 76 77 VII ÜNİTE 7: GÜRLÜK TERİM VE İŞARETLERİ ............................................................... 1. “Mezzopiano” Terim ve İşaretleri ................................................................ 2. “Crescendo” ve “Decrescendo” Terim ve İşareti........................................... 3. “Pianissimo” ve “Fortissimo” Terim ve İşareti .............................................. Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları .................................................................. ÜNİTE 8: İFADE TERİMLERİ ......................................................................................... 1. Animato ...................................................................................................... 2. Deciso ........................................................................................................ 3. Patetica ...................................................................................................... 4. Scherzo ...................................................................................................... 5. Serio ........................................................................................................... 6. Maestoso .................................................................................................... Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları .................................................................. ÜNİTE 9: SÜSLEMELER ............................................................................................... 1. “Mordan” ..................................................................................................... 2. “Tril” Çeşitleri .............................................................................................. Okuma Parçası ................................................................................................ Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları ................................................................. ÖĞRENME ALANI : FLÜT MÜZİĞİNDE DÖNEMLER ................................................................... ÜNİTE 10: FLÜT MÜZİĞİNDE BAROK DÖNEM .............................................................. 1. Flüt Müziğinde Barok Dönem Özellikleri .................................................... 2. Flüt Müziğinde Barok Dönem Bestecileri..................................................... 3. Flüt Müziğinde Barok Dönem Form Biçimleri ............................................. a. “Dans” ....................................................................................................... b. “Şarkı” ...................................................................................................... c. “Sonatin”.................................................................................................... d. “Sonat” ...................................................................................................... 4. Flüt Müziğinde Barok Döneme Ait Örnekler................................................ Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları ................................................................... ÜNİTE 11: FLÜT MÜZİĞİNDE KLASİK DÖNEM ............................................................. 1.Flüt Müziğinde Klasik Dönem Özellikleri .................................................... 2.Flüt Müziğinde Klasik Dönem Bestecileri ................................................... 3.Flüt Müziğinde Klasik Dönem Form Biçimleri ............................................. a. “Sonatin”..................................................................................................... b. “Sonat” ..................................................................................................... 4. Flüt Müziğinde Klasik Döneme Ait Örnekler .............................................. Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları .................................................................. ÜNİTE 12: FLÜT MÜZİĞİNDE ROMANTİK DÖNEM ....................................................... 1. Flüt Müziğinde Romantik Dönem Özellikleri .............................................. 2. Flüt Müziğinde Romantik Dönem Bestecileri ............................................. 3. Flüt Müziğinde Romantik Dönem Form Biçimleri ....................................... a. “Şarkı” ....................................................................................................... b. “Varyasyon” .............................................................................................. 4. Flüt Müziğinde Romantik Döneme Ait Örnekler ......................................... Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları .................................................................. VIII 78 78 78 78 70 81 81 81 81 82 82 82 83 84 84 86 87 88 89 90 90 90 92 92 93 93 93 93 97 98 98 98 100 100 100 100 102 103 103 103 105 105 105 106 108 ÜNİTE 13: FLÜT MÜZİĞİNDE ÇAĞDAŞ DÖNEM ........................................................... 1. Flüt Müziğinde Çağdaş Dönem Özellikleri.................................................. 2. Flüt Müziğinde Çağdaş Dönem Bestecileri................................................. 3. Flüt Müziğinde Çağdaş Döneme Ait Örnekler............................................. Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları ................................................................. 109 109 109 111 114 ÖĞRENME ALANI: FLÜTTE UYGULAMA, GELİŞTİRME SERGİLEME VE DAĞARCIĞI ............ 115 ÜNİTE 14: SOLO UYGULAMA, GELİŞTİRME VE SERGİLEME DAĞARCIĞI ................ 1. Öğrenilen Tüm Teknik ve Teorik Bilgilere Uygun Etüd ve Eser Çalışması.. Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları ................................................................ ÜNİTE 15: EŞLİKLİ UYGULAMA, GELİŞTİRME VE SERGİLEME DAĞARCIĞI ............. 1. Öğrenilen Tüm Teknik ve Teorik Bilgilere Uygun Eşlikli Eser, Düet ve Trio Çalışması ........................................................................................................... Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları ................................................................ 116 116 117 118 118 119 SOLO FLÜT DAĞARCIĞINDAN ÖRNEKLER (Batı Müziği) ........................... 120 SOLO FLÜT DAĞARCIĞINDAN ÖRNEKLER (Türk Müziği) .......................... 132 EŞLİKLİ FLÜT DAĞARCIĞINDAN ÖRNEKLER ........................................... 140 Terimler Sözlüğü ............................................................................................... 147 Kaynakça ......................................................................................................... 149 IX KİTABIMIZI TANIYALIM Öğrenme Alanı Kapak Sayfaları Ünite Başlıkları ve Hazırlık Çalışmaları Semboller X İstiklâl Marşı’nın birinci sözlerini söylerken virgül bulunduğu yerlerde nefes alınız. XI , ikinci sözlerini söylerken ise işaretlerinin İSTİKLÂL MARŞI İstiklâl Marşı da halkın ve ordunun moral gücünü yükselteceği düşünülerek gündeme getirilmiştir. Bu nedenle Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti Kurtuluş Savaşın'ın anlamını, heyecanını koruyacak, millî mücadele ruhunun önemini dile getirecek ve onu yüzyıllara nakşedecek bir "İstiklâl Marşı" yazdırılmasına karar verdi. Önce söz (güfte) yarışması düzenlendi. Gönderilen toplam yedi yüz yirmi dört şiir arasından en iyi dört şiir seçilerek Meclis üyelerine dağıtıldı. Mehmet Âkif Ersoy'un Türk Kurtuluş Savaşı'nı destanlaştıran İstiklâl Marşı, zamanın Millî Eğitim Bakanı Hamdullah Suphi Tanrıöver tarafından Meclis kürsüsünde okunduğunda bütün milletvekilleri tarafından coşku ile ayakta alkışlandı ve 12 Mart 1921'de millî marş olarak kabul edildi. Beste yarışmasına sadece yirmi dört besteci katıldı. İstiklal Marşı, 1924-1930 yılları arasında Ali Rıfat Çağatay'ın birinci seçilen bestesiyle çalınıp söylendi. Ancak, Osman Zeki Üngör'ün 9 Eylül 1922'de Türk süvarilerinin İzmir'e girişinde atların çıkardığı nal seslerini hayalinde canlandırarak bestelediği ezgi çok beğeni toplayınca Atatürk'ün de isteği üzerine 1930 yılından itibaren millî marşımız yeni ezgisiyle günümüze ulaşmıştır. Mehmet Âkif ERSOY (1873-1936) İstanbul'da doğmuştur. Şiirlerinde sürekli millî konuları ve toplumsal gerçekleri dile getirmiştir. Mustafa Kemal önderliğindeki Türk kurtuluş hareketini desteklemiş, daha sonra Burdur milletvekili olarak TBMM'ye girmiştir. Ardından Mısır Üniversitesinde Türkçe müderrisliği yapan Mehmet Âkif, şiirlerini "Safahat" adlı kitapta toplamış, ancak İstiklâl Marşı benim değil milletimindir diyerek onu Safahat'a almamıştır. Osman Zeki ÜNGÖR (1880-1958) İstanbul'da doğmuştur. Muzika-i Hümayunu bitirdikten sonra İstanbul Erkek Mektebi ve Muzika-i Hümayunda öğretmenlik yapmıştır. Besteci, orkestra şefi ve keman virtüözüdür. Önce Saray Orkestrasını, ardından Riyaset-i Cumhur Filarmoni Orkestarısını (bugünkü Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrasını) yönetmiştir. Daha sonra Atatürk'ün direktifleri ile Musiki Muallim mektebiini kurmuş ve müdürlüğünü yapmıştır. İstiklâl Marşından başka bir çok marş ve okul şarkıları bestelemiştir. XII 1. ÖĞRENME ALANI FLÜT ÇALMANIN TEMELLERİ FLÜTÜN TARİHÇESİ FLÜT ÇALMA TEKNİKLERİ ÜNİTE 1 1 FLÜTÜN TARİHÇESİ Hazırlık Çalışmaları . Osmanlı dönemindeki müziğin yapısını ve bu yapı içinde flütün yeri ve önemini araştırınız. . Osmanlı Devleti’nde müzik eğitimini araştırınız. Osmanlı Devleti Döneminde Flüt Osmanlı musikisi, Osmanlı saray veya halk müzisyenlerinin askerî, dinî, klasik ve folklorik türlerde ürettiği bir sanattır. Osmanlı müziği bir sentez olup, tarihin birçok zenginliğini içinde taşır. Türklerle birlikte yaşayan Bizans, Rum, Acem, Arap, Yahudi, Ermeni gibi azınlıklarla da paylaşılarak birlikte oluşturulmuş ve Osmanlı saray okulunda, Enderun'da en parlak devrini yaşamıştır. Osmanlı müziği, devlete katılan yeni ülkelerin değişik müzik kültürlerinden etkilenmiştir. Osmanlı Devleti Döneminde, Osmanlı müziğinde flüt çalgısı kullanılmamış fakat, yapılan ıslahat ve yenilikler sonucunda askerî birliklerin yürüyüşlerine eşlik edecek bandoların görevlendirilmesi zorunluluğu ortaya çıkmıştır. Bu amaç doğrultusunda hazırlıklarına 1827 yıllarında başlanan Muzika-i Hümayun 1831 yılında kurulmuştur. Bu okulun başına paşalık rütbesi ile İtalya'dan gelen tanınmış müzikçi Gaetano Donizetti'nin kardeşi Guiseppe Donizetti (flütçü Donizetti Paşa) getirilmiştir. Onu Ahmet Necip Paşa (flütçü), Guatelli Paşa, Aranda Paşa'lar izlemiştir. Bugünkü Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrasının temelleri de böylece atılmıştır. Flüt çalgısı yapılan ıslahat ve yenilikler doğrultusunda Osmanlı müziğine girmiştir. Osmanlı Musikisinde Kullanılan Çalgılar Telli Çalgılar: Telin titreşimiyle ses elde edilen çalgılardır. Bunlara örnek olarak; kemençe, kabak kemane (iklığ), keman, ud, tambur, çeng, tar, kanun, santur, kopuz, bağlama ailesi (meydan sazı, divan sazı, bozuk, tambura, cura, üçtelli, onikitelli, çarta, ırızva) verilebilir. Havalı / Üflemeli Çalgılar: Çalgının içindeki veya çevresindeki havanın titreşimi ile ses veren çalgılardır. Bunlara örnek olarak zurna, çifte, mey, kaval, sipsi, çığırtma, tulum, ağız armonikası, akordeon, mızıka vb. verilebilir. Derili Çalgılar: Sesin oluşumunda derinin kullanıldığı çalgılardır. Bunlara örnek olarak dümbelek (deblek, darbuka), davul, daire, def, kudüm, zilli def vb. verilebilir. Kendi Tınlar Çalgılar: Vurma, çarpma, sallama gibi eylemlerle çalınan, genellikle sert malzemelerden yapılan, bütün gövdelerinin titreşimiyle ses veren çalgılardır. Bunlara örnek olarak zil, maşa, çalpara (çalpare), şakşak (kaşık), çan, kastanyet, çengizili sembalet), bando zilleri (halihe) vb. verilebilir. 1.Etkinlik Osmanlı Dönemindeki çalgı müziğiyle ilgili eserleri dinleyerek Dönemin müzik anlayışına ilişkin düşüncelerinizi söyleyiniz. 2 2.Etkinlik Aşağıdaki resimleri inceleyerek Osmanlı müziği ile ilgili gözlemlerinizi verilen boşluklara yazınız. 3.Etkinlik Aşağıda verilen görsellerde yer alan çalgıları inceleyiniz. Bu çalgıların tanıdığınız müzik türlerinden hangisinde kullanılmış olabileceğini tartışınız. 4.Etkinlik Osmanlı Devleti Dönemi çalgı müziğine ait örnekler bulunuz. 3 2 Osmanlı Devleti Döneminde Flüt Eğitimi II. Mahmut Dönemine kadar mehter müziği ve mehterhaneler vardır. Mehterhanelerde ise dinî, tarihî ve askerî müzik icra edilmekteydi. İlk askerî bando denebilecek bu müzik kurumu ordu içerisinde varlık göstermekteydi. Mehter müziğinde ise nakkare, davul, zil, kös, zurna ve borular kullanılmaktaydı. II. Mahmut zamanında bozulan ve dejenere olan Yeniçeri Ocağı'nın da kaldırılmasıyla (Vaka-i Hayriye), mehterhaneler de kaldırılmış oldu. Daha sonra Asakîr-i Mansure Muhammediye adıyla Batı benzeri bir ordu kurulmuştur. Askerî alanda geniş bir ıslahat ve yenilikler dönemi başlamıştır. Bu ıslahat ve yenilikler sonucunda askerî birliklerin yürüyüşlerine eşlik edecek bandoların görevlendirilmesi zorunluluğu da ortaya çıkmıştır. Bu amaç doğrultusunda hazırlıklarına 1827 yıllarında başlanan Muzika-i Hümayun 1831 yılında kurulmuştur. Bu okulun başına paşalık rütbesi ile İtalya'dan gelen tanınmış müzikçi Gaetano Donizetti'nin kardeşi Guiseppe Donizetti (flütçü Donizetti Paşa) getirilmiştir. Onu Ahmet Necip Paşa (flütçü), Guatelli Paşa, Aranda Paşa'lar izlemiştir. Bugünkü Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrasının temelleri de böylece atılmıştır. 1899 yılında Mehmet Ali Bey (klarnetçi) Aranda Paşa'nın yardımcısı olmuştur. 1875 yılında çekilen saray bandosunun resmi önünde Mehmet Ali Bey ve yönetimindeki altmış kişilik kadrosunu (on flütçü, iki Piccolo'dan oluşan) sayıca arttırmış ve uzun yıllar saray hizmetinde bulunmuştur. II. Mahmut Devrine I.Mızıkacılar Devri de denilebilir. Donizetti Paşa uzun yıllar I.Mızıkacılar Devrine rehberlik etmiştir. Yaklaşık kırk yıllık süre içerisinde bando çok gelişmiş fakat kalıcı tedbirler alınmamıştır. II. Abdülhamit'le beraber (1876 – 1909) II. Mızıkacılar devri başlar. Bu devrin ünlü sanatçıları Saffet, Şevket, Arnavut Ali Rıza gibi zamanın tanınmış kişileri olarak isim yapan müzisyenlerdir. Guatelli Paşa döneminde tanınmış flüt sanatçıları ise Miliyaço Efendi, Sol Kolağası (İtalyan) ve Vensan (Fransız),Çelentano Efendi (Piccolocu)'dir. 1908’de Meşrutiyetin ilanıyla saray mızıkası tekrar canlanmış, bu devirde klarnetçi Zati Bey, Mustafa Saffet Bey, flütist Nazım Bey (bona öğretmeni) M. Saffet Atabinen, Faik Bey gibi yüksek rütbeli mızıka subayları değerli hizmetlerde bulunmuşlardır. Saffet Atabinen (1858 – 1939) on iki yaşındayken A. Roberti’den ilk flüt derslerini almıştır. Abdülhamit tahta geçtiğinde saray orkestrasının I. flütçüsü olmuş, daha sonra ise padişah tarafından Fransa’ya (Paris Konservatuvarına) gönderilmiştir. Burada tanınmış flütçülerden Altes tarafından dinlenmiş, çalgısındaki becerisi büyük takdirle karşılanmıştır. Altes tarafından flüt üzerinde ders almaya ihtiyacı bulunmadığı kendisine bildirilen Saffet Atabinen devrin flüt virtüözü idi. Bu devirde mi bemol flüt, fifrere bemol, piccole bandoda ve orkestrada kullanılan çalgılardandır. Daha sonra Saffet Atabinen’in yardımlarıyla Fransız metoduna ve flütte Böehm sistemine geçilmiştir. Osmanlı Müziği Eğitim Kurumları Mehterhane Geleneksel yönüyle Türk askerî müziği, Orta Çağda Asya'daki “tuğ” adı verilen çalgı topluluklarıyla ortaya çıkmıştır. Anadolu Selçuklu Devleti’nde “tabılhaneler” de bir eğitim disiplini çerçevesinde geliştirilerek Osmanlılarda “mehterhane”ye dönüşmüştür. Görkemli ses gücü özelliğiyle etkileyici olan 4 mehter müziğinin seslendirilişinde geleneksel üflemeli ve vurmalı çalgılar kullanılmıştır. Savaşta ordunun önünde giden kös, davul, nakkare, zil, çevgan, çalpara, çengi harbî, zurna ve boru gibi yüzlerce vurmalı ve nefesli çalgının çalacağı müzik; savaş, tören ve oyun (spor) için özel olarak bestelenirdi. Hünkâr Peşrevi, At Peşrevi, Alay(Düzen) Peşrevi, Elçi Peşrevi, Saat Peşrevi ve Rakkas Peşrevi bu mehter havalarından bazılarının adlarıdır. Osmanlı mehterinde; zurna, boru, kurrenay ve mehter düdüğü gibi üflemeli / nefesli, kös, davul, nakkare, zil ve çevgân gibi vurmalı ya da çırpılan çalgılar yer alırdı. Çalgıların sayısı eşit tutulmaktaydı. Musiki açısından mehterin en büyük özelliği ise, önce nefesli sazların, arkasından bütün heyetin çaldığı, yumuşak veya gümbürtülü bölümlere nöbetleşe yer verilen karabatak tekniğidir. Mevlevihane Sultan Veled tarafından kurulan ve Mevlâna'nın tasavvufi fikirleriyle şekli yapısını (sema) sistemleştiren Mevlevilik, Türkçe, Arapça, Farsça, hat, tezhib, sema meşki gibi derslerin yanı sıra ciddi musiki eğitimi de veren dergâhları ve bir tür konser salonu niteliğindeki semahaneleriyle, Osmanlı musikisinin gelişmesinde yüzyıllar boyu büyük bir ocak görevi yapmıştır. Anadolu'nun en ücra ve küçük şehirlerinden başka İmparatorluğun Balkan ve Ortadoğu eyaletlerinde de açılmış olan Mevlevîhaneler Osmanlı musikisinin yayılmasında başlıca rolü oynamışlardır. Enderun I. Murat'ın Edirne'yi almasından hemen sonra 1363'te kurduğu, II.Murat, Fatih ve II. Bayezit'ın geliştirip mükemmel bir saray üniversitesi hâline getirdiği, 1833'te II. Mahmut tarafından kapatılan saray okuludur. I. Murat zamanındaki din derslerine II. Murat şiir, musiki, hukuk, mantık, felsefe, geometri, coğrafya ve astronomi; Fatih hat, tezhib, kaatı' ve resim; II. Bayezıt da silahşörlük, okçuluk gibi askerî spor derslerini eklediler [II. Bayezıt ayrıca enderunlulara dış (bîrün) hizmetlerine geçerek sadrâzamlığa kadar yükselebilme yolunu da açmıştır]. Bu dersleri okutacak eğitmenler devletin içindeki ve dışındaki ülkelerden getirilmiş , enderunda öğrenim görebilmek için İslam dünyasının dört bucağından gelen öğrencilere ise büyük ayrıcalık ve önem verilmiştir. Özel Meşkhâneler Tek veya toplu hâlde özel olarak musiki meşki yapılan evler, cemiyetler veya öğrenci koroları, Osmanlı Devleti’nde musiki hocalarının evde ders verme geleneği, saray cariyelerinin evlerine gönderilen hocalar nezaretinde ders vermesiyle başlamıştır. Gerek erkek, gerek kız çocukların musiki eğitimi için enderunda sadece saraydan değil, yabancı hocalar da görevlendirilirdi. Mehterhane ile enderunun (daha sonra da tekkelerin) kapatılmasından sonra bu âdet zorunluluk hâlini almıştır. Hem eğitim, hem konser amacıyla kurulmuş olan derneklerin başında ise, 1916–1931 yılları arasında çalışan, Osmanlı musikisinin ilk toplu icra plaklarını dolduran, ayrıca yurt içinde ve dışında ciddi konserler veren Dârüttalîm-i Musiki Cemiyeti gelir. 5 Osmanlı Devleti’nde Tanınmış Besteciler Türk müziğinin teorik temelleri, 15. yüzyılın başlarında Maragalı Abdülkadir tarafından geliştirilmiş, bu bilgini 15. yüzyılda Hızır bin Abdullah ve Lâdikli Mehmet Çelebi gibi teorisyenler izlemiştir. Türk müziğinin en büyük bestecilerinden biri, yazdığı dinsel ve din dışı büyük formlarla tarihe geçen Buhurizade Mustafa Itrî Efendi (1638?-1712)’dir. Geleneksel sanat müziğimiz, 16. yüzyıldan başlayarak yükseliş göstermiş, dinsel ve din dışı büyük formlarda bestelenen eserler, müziğimizin derin ifadeli, dokunaklı anlatımını örneklemiştir. 17. yüzyılın önde gelen bestecisi Hafız Post(1620?-1694)’tur. Bu yüzyılda, Lehistan asıllı Ali Ufki Bey, batı notasyonundan yararlanarak geliştirdiği özgün müzik yazısıyla 400 kadar eseri, “Mecmua-i Saz-ü Söz”adlı kitapta toplamıştır. Itrî'den sonra yaşamış en yetenekli bestecilerden biri olarak öne çıkan İsmail Dede Efendi’nin (1778–1846) yaklaşık 500 eserinden günümüze 288'i gelebilmiştir. 19. yüzyıla girerken, kendisi de bir besteci olan Sultan III. Selim'in hazırladığı ortam, geleneksel müziğimizdeki gelişimi hızlandırmıştır. Onu izleyen Sultan II. Mahmut da yenilikçi bir hükümdar olarak müzik yaşamımızı etkileyecek önemli çalışmalar yapmıştır. 19. yüzyılın ikinci yarısında şarkı besteciliği yönüyle öne çıkan iki büyük yetenekle karşılaşılır: Hacı Arif Bey (1831–1885) ve onun öğrencisi Şevki Bey (1860–1891) . 20. yüzyılda geleneksel sanat müziğimiz, köklü bir birikim olan “klasik” üslubu bu yüzyılın ilk çeyreğinde korumuştur. Tamburî Cemil Bey (1871–1916), tarihimizin en değerli çalgı müziği bestecilerindendir. Dr. Suphi Ezgi (1869–1962), Rauf Yekta Bey (1871–1935) ve Hüseyin Saadettin Arel (1880–1955) gibi besteci, teorisyen ve müzikologlarımız, geleneksel müziğimizin bütün yönleri ve değerleriyle günümüze ulaşmasını sağlamışlardır. 5.Etkinlik Hazırlık çalışmalarındaki araştırmalarınız sırasında yukarıda adı geçen besteciler dışında ulaşabildiğiniz diğer bestecileri söyleyiniz. 6 Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları 1. Ünitede “Osmanlı Devleti’nde müzik eğitimi” ile ilgili verilen bilgiler doğrultusunda Osmanlı müzik eğitimini yorumlayınız. 2. Proje Proje Konusu Sizden Osmanlı Döneminde müzik eğitimi ve bu eğitim içinde, bir müzik aleti olarak flütün kullanımına ilişkin bir araştırma çalışması yapmanız beklenmektedir. Proje Yaparken Dikkat Etmeniz Gerekenler 1. Proje en fazla 10 sayfadan oluşan bir rapor olmalıdır. 2. Projenizde; n Osmanlıda müziğin hangi alanlarda kullanıldığına yer veriniz. n Osmanlıda müzik eğitimine yer veriniz. n Osmanlı Devleti’nde müziğin yerleşmesinde katkı sağlayan kişiler ile ilgili bilgilere yer veriniz. n Osmanlıda flüt eğitiminin nasıl yapıldığına yer veriniz. n Osmanlıda müzik alanında flütün kullanım alanlarına ve önemine yer veriniz. n Yer vereceğiniz bilgiler ve açıklamalar yalnızca ders kitabınızda yer alan bilgilerle sınırlı kalmamalı başka kaynaklarla zenginleştirilmelidir. n Kaynakça kullanım esaslarına uygun olan kaynaklara yer veriniz. 3. Proje hazırlamak için 8 hafta süreniz vardır. 4. Proje hazırlanacağı bu 8 haftalık sürede 2 hafta ara ile ders öğretmenine ödevinizle ilgili Puanlama Hazırlayacağınız çalışma sayfa 8'deki puanlama anahtarına göre puanlanacaktır. 3. Osmanlı Devleti eğitim sisteminde müzik eğitimininin yeri ve önemini açıklayınız. 4. Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti döneminde kurulmuş eğitim kurumlarından değildir? A- Mevlevihane B- Muzika-i Hümayun C- Enderun D- Mehterhane E- Bando Okulları 7 Proje Puanlama Anahtarı Çalışmada Osmanlı Devleti’nde müzik eğitiminin nasıl verildiği ile ilgili bilgilere yer verilmiştir. Osmanlıda müziğin hangi alanlarda kullanıldığı ve Devlet genelinde gelişmesi konusunda hizmeti geçmiş kişilerle ilgili bilgilere yer verilmiştir. Osmanlıda flüt eğitiminin nasıl verildiği, hangi alanlarda kullanıldığı ile ilgili bilgilere yer verilmiştir. Çalışmada ders kitabına bağlı kalınmamış, başka kaynaklardan da özgün bilgilere yer 4 verilmiştir. Çalışma, raporlaştırma esaslarına uygun biçimde raporlaştırılmıştır. Çalışmada anlaşılır ve akıcı bir anlatım kullanılmış, kaynakçaya yer verilmiştir. Çalışmanın hazırlanması aşamasında toplanan bilgiler ve hazırlanan taslaklar, dersin öğretmenine zamanında gösterilerek öğretmenin görüşleri alınmıştır. Çalışma zamanında getirilmiştir. Çalışmada Osmanlı Devleti’nde müzik eğitiminin nasıl verildiği ile ilgili bilgiler yer almamıştır. Osmanlıda flüt eğitiminin nasıl verildiği, hangi alanlarda kullanıldığı ile ilgili bilgilere yer verilmiştir. Çalışmada ders kitabına bağlı kalınmamış, ders kitabı dışında başka kaynaklardan da özgün bilgilere yer verilmiştir. Çalışma, raporlaştırma 3 esaslarına uygun biçimde raporlaştırılmıştır. Çalışmada anlaşılır bir anlatım kullanılmış, kaynakçaya yer verilmiştir. Çalışmanın hazırlanması aşamasında toplanan bilgiler ve hazırlanan taslaklar dersin öğretmenine zamanında gösterilerek öğretmenin görüşleri alınmıştır. Çalışma zamanında getirilmiştir. Osmanlıda flüt eğitiminin nasıl verildiği, hangi alanlarda kullanıldığı ile ilgili bilgilere yer almış ancak bilgilerin uygunluğunda ve yeterliğinde sorunlar bulunmaktadır. Çalışmada ders kitabına bağlı kalmıştır. Çalışma raporlaştırma esaslarına uygun biçimde raporlaştırılmıştır. Çalışmada anlaşılır düzeyde bir anlatım kullanılmıştır. 2 Çalışmanın hazırlanması aşamasında toplanan bilgiler ve hazırlanan taslaklar zamanında dersin öğretmenine gösterilerek görüşleri alınmıştır. Çalışma süresinde getirilmiştir. Ödevde yalnızca ders kitabındaki bilgilere yer verilmiştir. Çalışmanın raporu hazırlanmıştır. Çalışmada anlaşılır düzeyde bir anlatım kullanılmıştır. Çalışma 1 zamanında getirilmiştir. Açıklamalar Puanlama anahtarına bağlı kalarak yapılan puanlama, başarı puanına dönüştürülürken anahtarda 1 hanesinin karşısına gelen ölçütleri karşılayan çalışma 25 puana; anahtarda 2 hanesinin karşısına gelen ölçütleri karşılayan çalışma 50 puana; anahtarda 3 hanesinin karşısına gelen ölçütleri karşılayan çalışma 75 puana; anahtarda 4 hanesinin karşısına gelen ölçütleri karşılayan çalışma100 puana karşılık gelecektir. 8 ÜNİTE 2 1. FLÜT ÇALMA TEKNİKLERİ Hazırlık Çalışmaları . Staccato hakkında öğrendiklerinizi hatırlayınız. . Vurgulu (aksanlı) çalma tekniğiyle ilgili bilgilerinizi söyleyiniz. Flüt Öğretiminde Nefes, Dil ve İfadelendirme ( A r t i k ü l â s y o n ) Te k n i k l e r i a. Flüt Öğretiminde Kesik ve Vurgulu (Aksanlı) Çalma Tekniği 1.Etkinlik Aşağıda verilen etüdleri kesik ve vurgulu çalma tekniğini uygulayarak çalınız. Allegro Guiseppe GARİBOLDİ 1 9 En Sol Majeur Guiseppe GARİBOLDİ Moderato 2 10 En Si Mineur Guiseppe GARİBOLDİ 3 11 b. Flüt Öğretiminde Bağlı Çalma (Legato) Tekniği 2.Etkinlik Aşağıda verilen etütleri bağlı çalma tekniğine uygun olarak çalınız. Guiseppe GARİBOLDİ 4 Guiseppe GARİBOLDİ Allegretto 5 12 14 13 Guiseppe GARİBOLDİ 6 14 Guiseppe GARİBOLDİ Andantino 7 15 c. Flüt Öğretiminde Bağsız Çalma (Detache) Tekniği 3.Etkinlik Aşağıda verilen etütleri bağsız çalma tekniğine uygun olarak çalınız. Allegro ALTES 8 16 Allegro ALTES 9 17 d. Flüt Öğretiminde Kesik Kesik Çalma (Staccato) Tekniği 4.Etkinlik Aşağıdaki staccato tekniğine uygun nefes egzersizlerini yapınız. 18 5.Etkinlik Aşağıda verilen etüdleri staccato tekniğini uygulayarak çalınız. Allegretto Guiseppe GARİBOLDİ 10 dolce dolce 19 Allegretto Guiseppe GARİBOLDİ 11 p 20 Guiseppe GARİBOLDİ 12 21 Allegretto Ernesto KÖHLER 13 22 Allegretto ALTES 14 e. Flüt Öğretiminde Aralık Çalışması 6.Etkinlik Aşağıda verilen aralık çalışmalarını öğrendiğiniz tüm teknikleri sırayla uygulayarak çalınız. İkili Aralık 23 Üçlü Aralık 2 Dörtlü Aralık 3 Beşli Aralık 4 24 f. Flüt Öğretiminde Sonorite Tekniği 7.Etkinlik Aşağıda verilen egzersizleri sonorite tekniğine uygun olarak çalınız. 1 2 3 25 g. Flüt Öğretiminde Vibrato Tekniği 8.Etkinlik Aşağıdaki aralık ve sonarite egzersizlerini öğrendiğiniz detache ve legato teknikleri kullanarak vibratolu çalınız. 11 2 3 4 26 9.Etkinlik Aşağıdaki etütleri vibrato tekniği uygulayarak çalınız. Allegro mosso Guiseppe GARİBOLDİ 15 27 En Fa Majeur Guiseppe GARİBOLDİ Andante 16 28 Guiseppe GARİBOLDİ Andantinio 17 29 Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları Geliştirilebilir (1) İyi (2) Çok iyi (3) Legato tekniğiyle tüm nota değerlerinin çalınması Aşağıdaki ölçütlerin en az birisini yapar. - Egzersizleri doğru çalmaktadır. - Bağlı notaları tek nefeste çalmaktadır. - Yalnızca bağ başında dil vurmaktadır. - Bağ süresince nefesini bağ süresince düzgün ve aynı düzeyde vermektedir. Aşağıdaki ölçütlerin en az üçünü yapar. - Egzersizleri doğru çalmaktadır. - Bağlı notaları tek nefeste çalmaktadır. - Yalnızca bağ başında dil vurmaktadır. - Bağ süresince nefesini düzgün ve aynı düzeyde vermektedir. Aşağıdaki ölçütlerin tümünü yapar. - Egzersizleri doğru çalmaktadır. - Bağlı notaları tek nefeste çalmaktadır. - Yalnızca bağ başında dil vurmaktadır. - Bağ süresince nefesini düzgün ve aynı düzeyde vermektedir. Detache tekniğiyle tüm nota değerlerinin çalınması Aşağıdaki ölçütlerin en az birisini yapar. - Bağsız notalara doğru bir şekilde dil vurmaktadır. -Dil-parmak koordinasyonu doğrudur. - Nefesini doğru ve aynı düzeyde vermektedir. - Etüt ve eserleri doğru çalmaktadır. Aşağıdaki ölçütlerin en az üçünü yapar. - Bağsız notalara doğru bir şekilde dil vurmaktadır. - Dil- parmak koordinasyonu doğrudur. - Nefesini doğru ve aynı düzeyde vermektedir. - Etüt ve eserleri doğru çalmaktadır. Aşağıdaki ölçütlerin tümünü yapar. - Bağsız notalara doğru bir şekilde dil vurmaktadır. - Dil- parmak koordinasyonu doğrudur. - Nefesini doğru ve aynı düzeyde vermektedir. - Etüt ve eserleri doğru çalmaktadır. Aşağıdaki ölçütlerin en az birisini yapar. - Kesik kesik çalma tekniğini doğru kullanmaktadır. - Kesik kesik çalma nefes tekniğini doğru kullanmaktadır. - Etüd ve eserleri doğru çalmaktadır. Aşağıdaki ölçütlerin en az ikisini yapar. - Kesik kesik çalma tekniğini doğru kullanmaktadır. - Kesik kesik çalma nefes tekniğini doğru kullanmaktadır. - Etüd ve eserleri doğru çalmaktadır. Aşağıdaki ölçütlerin tümünü yapar. - Kesik kesik çalma tekniğini doğru kullanmaktadır. - Kesik kesik çalma nefes tekniğini doğru kullanmaktadır. - Etüt ve eserleri doğru çalmaktadır. Aşağıdaki ölçütlerin en az birisini yapar. - Teknik için gereken vurgunun verilebilmesi için diyaframı aşağı ve dışa doğru itmektedir. - Diyafram kontrolu ve dil nefes koordinasyonunu sağlamaktadır. - Kısa kısa dil vururken nefesle de vurgu vermektedir. - Flüte üflediği havayı kesmemektedir. Aşağıdaki ölçütlerin en az ikisini yapar. - Teknik için gereken vurgunun verilebilmesi için diyaframı aşağı ve dışa doğru itmektedir. - Diyafram kontrolu ve dil nefes koordinasyonunu sağlamaktadır. - Kısa kısa dil vururken nefesle de vurgu vermektedir. - Flüte üflediği havayı kesmemektedir. Aşağıdaki ölçütlerin tümünü yapar. - Teknik için gereken vurgunun verilebilmesi için diyaframı aşağı ve dışa doğru itmektedir. - Diyafram kontrolu ve dil nefes koordinasyonunu sağlamaktadır. - Kısa kısa dil vururken nefesle de vurgu vermektedir. - Flüte üflediği havayı kesmemektedir. Aşağıdaki ölçütlerin en az birisini yapar. - Sesleri temiz üflemektedir. - Egzersizleri doğru çalmaktadır. - Ses aralıkları temizdir Aşağıdaki ölçütlerin en az ikisini yapar. - Sesleri temiz üflemektedir. - Egzersizleri doğru çalmaktadır. - Ses aralıkları temizdir Aşağıdaki ölçütlerin tümünü yapar. - Sesleri temiz üflemektedir. - Egzersizleri doğru çalmaktadır. - Ses aralıkları temizdir. Aşağıdaki ölçütlerin en az birisini yapar. - Sesleri temiz üflemektedir. - Egzersizleri doğru çalmaktadır. - Ses aralıkları temizdir. Aşağıdaki ölçütlerin en az ikisini yapar. - Sesleri temiz üflemektedir. - Egzersizleri doğru çalmaktadır. - Ses aralıkları temizdir. Aşağıdaki ölçütlerin tümünü yapar. - Sesleri temiz üflemektedir. - Egzersizleri doğru çalmaktadır. - Ses aralıkları temizdir. -Sesler parlak değildir. -Seslerin hacmi büyüktür. -Sesler temiz değildir. -Sesler birbiriyle tutarlı değildir. (Entonasyon sağlanamamaktadır.) -Sesler yeterince parlak değildir. -Seslerin hacmi yeterince büyük değildir. -Sesler yeterince temiz değildir. -Seslerin tutarlılığı istenilen düzeyde değildir. ( Entonasyon yeterince sağlanamamaktadır.) -Sesler parlaktır. -Seslerin hacmi yeterince büyüktür. -Sesler temizdir. -Sesler birbiriyle tutarlıdır. (Entonasyon sağlanmaktadır.) Yapılan vibrato kontrollü ve tutarlı d e ğ i l d i r. E g z e r s i z l e r i d o ğ r u çalamamaktadır. Yapılan vibrato yeterince kontrollü ve tutarlı değildir. Egzersizlerin çalınmasında kısmen sorunlar vardır. Yapılan vibrato kontrollü ve tutarlıdır. Egzersizleri doğru çalmaktadır. Staccato tekniğiyle tüm nota değerlerinin çalınması Staccato tekniğine uygun nefes egzersizinin yapılması Staccato tekniği ile flütte seslerin çıkarılması Aralık çalışmasının yapılması Sonorite çalışmasının yapılması Vibrato tekniğinin uygulanması 30 Öğretmen Ölçütler Öğrenci Puanlama ÖĞRENME ALANI FLÜT ÖĞRETİMİNDE DİZİLER ÜÇ DİYEZ VE ÜÇ BEMOL ALAN MAJÖR VE MİNÖR DİZİLER DÖRT DİYEZ VE DÖRT BEMOL ALAN MAJÖR VE MİNÖR DİZİLER MAKAMSAL DİZİLER 151 32 ÜNİTE 3 1 ÜÇ DİYEZ VE ÜÇ BEMOL ALAN MAJÖR VE MİNÖR DİZİLER Hazırlık Çalışmaları . Öğrendiğiniz dizilerden hatırladıklarınızı söyleyiniz ve çalınız. . Öğrendiğiniz dizilerin arpejlerini hatırlayınız ve farklı artikülasyonlarla çalınız. Üç Diyez ve Üç Bemol Alan Majör ve Minör Diziler La Majör ve Fa Diyez Minör Dizi 1.Etkinlik Aşağıda verilmiş olan dizeğe, la majör ve fa diyez minör dizi seslerini inici ve çıkıcı olarak yazıp aldığı değiştirici işaretleri gösteriniz. La Majör Dizi Fa Diyez Minör Dizi 2.Etkinlik 1. Etkinlikte oluşturmuş olduğunuz la majör ve fa diyez minör dizilerini inici ve çıkıcı olarak çalınız. 3.Etkinlik La majör ve fa diyez minör dizilerini, birlik, ikilik, dörtlük ve sekizlik nota süreleriyle çalınız. 4.Etkinlik Aşağıdaki değişik çalma düzeylerinde verilen la majör ve fa diyez minör dizilerini öğrendiğiniz teknikleri uygulayarak çalınız. 1. Düzey (2 oktav la majör dizi) 32 2. Düzey (2 oktav la majör dizi) 3. Düzey (2 oktav la majör dizi) La Majör Dizi Çalışma Şekilleri 33 5.Etkinlik Aşağıdaki değişik çalma düzeylerinde verilmiş olan doğal, armonik ve melodik fa diyez minör dizilerden düzeyinize uygun olanı seçerek öğrendiğiniz teknikleri uygulayarak çalınız. 1. Düzey (1 oktav fa diyez minör dizi) 2. Düzey (2 oktav fa diyez minör dizi) 34 3. Düzey (3 oktav fa diyez minör dizi) Fa Diyez Minör Dizi Çalışma Şekilleri 6.Etkinlik Aşağıda değişik çalma seviyelerinde verilen la diyez minör ikili ve üçlü aralık egzersizlerinden seviyenize uygun olanı seçerek, öğrendiğiniz teknikleri uygulayarak çalınız. İkili Aralık 1.Düzey İkili Aralık 2.Düzey 35 İkili Aralık 3.Düzey La Majör İkili Aralık Çalışma Şekilleri Üçlü Aralık 1.Düzey Üçlü Aralık 2.Düzey Üçlü Aralık 3.Düzey La Majör Üçlü Aralık Çalışma Şekilleri 36 7.Etkinlik Aşağıda değişik çalma seviyelerinde verilen fa diyez minör ikili aralık egzersizlerinden seviyenize uygun olanı seçerek öğrendiğiniz teknikleri uygulayarak çalınız. İkili Aralık 1.Düzey İkili Aralık 2.Düzey İkili Aralık 3.Düzey Fa Diyez Minör İkili Aralık Çalışma Şekilleri 37 8.Etkinlik Dağarcık bölümünde değişik çalma düzeylerinde verilen la majör ve fa diyez minör etütlerinden seviyenize uygun olanları seçerek çalınız. 2 Üç Bemol Alan Majör ve Minör Diziler (Mi Bemol Majör ve Do Minör) 1.Etkinlik Aşağıda verilmiş olan dizeğe, mi bemol majör ve do minör dizi seslerini inici ve çıkıcı olarak yazıp aldığı değiştirici işaretleri gösteriniz. Mi Bemol Majör Dizi Do Minör Dizi 2.Etkinlik 1. Etkinlikte oluşturmuş olduğunuz mi bemol majör ve do minör dizilerini inici ve çıkıcı olarak çalınız. 3.Etkinlik Mi bemol majör ve do minör dizilerini, birlik, ikilik, dörtlük ve sekizlik nota süreleriyle çalınız. 4.Etkinlik Aşağıdaki değişik çalma düzeylerinde verilen mi bemol majör ve do minör dizilerini öğrendiğiniz teknikleri uygulayarak çalınız. 38 1. Düzey (2 oktav mi bemol majör dizi) 2. Düzey (2 oktav mi bemol majör dizi) 3. Düzey (2 oktav mi bemol majör dizi) 39 Mi Bemol Majör Dizi Çalışma Şekilleri 5.Etkinlik Aşağıdaki değişik çalma düzeylerinde verilmiş olan doğal, armonik ve melodik do minör dizilerden düzeyinize uygun olanı seçerek öğrendiğiniz teknikleri uygulayarak çalınız. 1. Düzey (1 oktav do minör dizi) Doğal Armonik Melodik 2. Düzey (2 oktav do minör dizi) Doğal Armonik Melodik 40 3. Düzey (3 oktav do minör dizi) Do Minör Dizi Çalışma Şekilleri 6.Etkinlik Aşağıda değişik çalma seviyelerinde verilen mi bemol majör ikili ve üçlü aralık egzersizlerinden seviyenize uygun olanı seçerek, öğrendiğiniz tekniklerle çalınız. İkili Aralık 1.Düzey İkili Aralık 2.Düzey 41 İkili Aralık 3.Düzey Mi Bemol Majör İkili Aralık Çalışma Şekilleri Üçlü Aralık 1.Düzey Üçlü Aralık 2.Düzey Üçlü Aralık 3.Düzey Mi Bemol Majör Üçlü Aralık Çalışma Şekilleri 1 42 7.Etkinlik Aşağıda değişik çalma seviyelerinde verilen do minör ikili aralık egzersizlerinden seviyenize uygun olanı seçerek öğrendiğiniz teknikleri uygulayarak çalınız. İkili Aralık 1.Düzey Armonik Melodik İkili Aralık 2.Düzey 2. Düzey Armonik Melodik İkili Aralık 3.Düzey 43 Do Minör İkili Aralık Çalişma Şekilleri 8.Etkinlik Dağarcık bölümünde değişik çalma düzeylerinde verilen mi bemol majör ve do minör etütlerinden seviyenize uygun olanları seçerek çalınız. 3 Üç Diyez ve Üç Bemol Alan Majör ve Minör Dizilerde Arpej 1.Etkinlik Aşağıda verilen la majör kırık akor egzersizini değişik düzeylerdeki verilen çalışma şekillerine göre çalınız. La Majör Kırık Akor Çalışma Şekilleri 2.Etkinlik Aşağıdaki la majör arpeji çalınız. 3.Etkinlik Aşağıda verilen fa diyez minör kırık akor egzersizini değişik düzeylerdeki çalışma şekillerine göre çalınız. 44 Fa Diyez Minör Kırık Akor Çalışma Şekilleri 4.Etkinlik Aşağıda verilen fa diyez minör arpeji çalınız. 5.Etkinlik Dağarcık bölümünde farklı çalma seviyelerinde verilen la majör ve fa diyez minör etütlerinden seviyenize uygun olanları seçerek çalınız. 6.Etkinlik Dağarcık bölümünde farklı çalma seviyelerinde verilen la majör ve fa diyez minör eserlerden seviyenize uygun olanları seçerek çalınız. 7.Etkinlik Aşağıda verilen mi bemol majör kırık akor egzersizini değişik düzeylerdeki çalışma şekillerine göre çalınız. Mi Bemol Majör Kırık Akor Çalışma Şekilleri 45 8.Etkinlik Aşağıda verilen mi bemol majör arpeji çalınız. 9.Etkinlik Aşağıda verilen do minör kırık akor egzersizini değişik çalma düzeylerindeki çalışma şekillerine göre çalınız. Do Minör Kırık Akor Çalışma Şekilleri 2 3 10.Etkinlik Aşağıda verilen do minör arpeji çalınız. 11.Etkinlik Dağarcık bölümünde değişik seviyelerde verilen mi bemol majör ve do minör etütlerden seviyenize uygun olanları seçerek çalınız. 12.Etkinlik Dağarcık bölümünde değişik seviyelerde verilen mi bemol majör ve do minör eserlerden seviyenize uygun olanları seçerek çalınız. 46 Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları 1. Aşağıdakilerden hangisi la majör dizisinin aldığı arızalardan birisidir? A) Fa diyez B) La diyez C) Si bemol D) Sol bemol E) Re diyez 2. Aşağıdakilerden hangisi fa diyez minör dizisinin aldığı arızalardan birisidir? A) Fa diyez B) Do bemol C) Mi bemol D) Si bemol E)La diyez 3. Aşağıdakilerden hangisi mi bemol majör dizisinin aldığı arızalardan birisidir? A) Si bemol B) Re bemol C) Sol diyez D) Do bemol E)Fa diyez 4. Aşağıdakilerden hangisi do minör dizisinin aldığı arızalardan birisidir? A) Sol bemol B) Do diyez C) Re bemol D) La bemol E) Fa diyez La majör ve fa diyez minör dizisini çalarken aşağıdaki puanlama anahtarını kullanınız. Ölçütler Puan Aşağıdaki ölçütlerden tümünü başarı ile uygular. La majör ve fa diyez minör dizisinde; · çalarken dil – parmak koordinasyonunu sağlar. · geçen değiştirici işaretleri (arızaları) doğru çalar. · çalarken nefesini doğru alır ve kullanır. · nota değerlerine dikkat ederek çalar. · çalarken ses aralıklarını temiz çalar. · arpejleri doğru biçimde çalar. · daha önceden öğrendiği hız ve gürlük terimlerine dikkat ederek çalar. · gördüğü hız terimlerine uygun metronom hızını ayarlayarak çalar. · gürlük terimlerine dikkat ederek çalar. 4 Aşağıdaki ölçütlerden en az yedi tanesini başarı ile uygular. La majör ve fa diyez minör dizisinde; · çalarken dil – parmak koordinasyonunu sağlar. · geçen değiştirici işaretleri (arızaları) doğru çalar. · çalarken nefesini doğru alır ve kullanır. · nota değerlerine dikkat ederek çalar. · çalarken ses aralıklarını temiz çalar. · arpejleri doğru biçimde çalar. · daha önceden öğrendiği hız ve gürlük terimlerine dikkat ederek çalar. · gördüğü hız terimlerine uygun metronom hızını ayarlayarak çalar. · gürlük terimlerine dikkat ederek çalar. 3 Aşağıdaki ölçütlerden en az beş tanesini başarı ile uygular. La majör ve fa diyez minör dizisinde; · çalarken dil – parmak koordinasyonunu sağlar. · geçen değiştirici işaretleri (arızaları) doğru çalar. · çalarken nefesini doğru alır ve kullanır. · nota değerlerine dikkat ederek çalar. · çalarken ses aralıklarını temiz çalar. · arpejleri doğru biçimde çalar. · daha önceden öğrendiği hız ve gürlük terimlerine dikkat ederek çalar. · gördüğü hız terimlerine uygun metronom hızını ayarlayarak çalar. · gürlük terimlerine dikkat ederek çalar. 2 Aşağıdaki ölçütlerden en az üç tanesini başarı ile uygular. La majör ve fa diyez minör dizisinde; · çalarken dil – parmak koordinasyonunu sağlar. · geçen değiştirici işaretleri (arızaları) doğru çalar. · çalarken nefesini doğru alır ve kullanır. · nota değerlerine dikkat ederek çalar. · çalarken ses aralıklarını temiz çalar. · arpejleri doğru biçimde çalar. · daha önceden öğrendiği hız ve gürlük terimlerine dikkat ederek çalar. · gördüğü hız terimlerine uygun metronom hızını ayarlayarak çalar. · gürlük terimlerine dikkat ederek çalar. 1 Öğrenci Yorumları: Öğretmen Yorumları: Puanlama: 4: 100 puana; 3: 75 puana; 2: 50 puana; 1: 25 puana denk düşer. 47 Mi bemol majör ve do minör dizilerini çalarken aşağıdaki puanlama anahtarını kullanınız Ölçütler Puan Aşağıdaki ölçütlerden tümünü başarı ile uygular Mi bemol majör ve do minör dizisi; · çalarken dil – parmak koordinasyonunu sağlar. · geçen değiştirici işaretleri (arızaları) doğru çalar. · çalarken nefesini doğru alır ve kullanır. · nota değerlerine dikkat ederek çalar. · çalarken ses aralıklarını temiz çalar. · arpejleri doğru biçimde çalar. · daha önceden öğrendiği hız ve gürlük terimlerine dikkat ederek çalar. · gördüğü hız terimlerine uygun metronom hızını ayarlayarak çalar. · gürlük terimlerine dikkat ederek çalar. 4 Aşağıdaki ölçütlerden en az yedi tanesini başarı ile uygular Mi bemol majör ve do minör dizisi; · çalarken dil – parmak koordinasyonunu sağlar. · geçen değiştirici işaretleri (arızaları) doğru çalar. · çalarken nefesini doğru alır ve kullanır. · nota değerlerine dikkat ederek çalar. · çalarken ses aralıklarını temiz çalar. · arpejleri doğru biçimde çalar. · daha önceden öğrendiği hız ve gürlük terimlerine dikkat ederek çalar. · gördüğü hız terimlerine uygun metronom hızını ayarlayarak çalar. · gürlük terimlerine dikkat ederek çalar. 3 Aşağıdaki ölçütlerden en az beş tanesini başarı ile uygular Mi bemol majör ve do minör dizisi; · çalarken dil – parmak koordinasyonunu sağlar. · geçen değiştirici işaretleri (arızaları) doğru çalar. · çalarken nefesini doğru alır ve kullanır. · nota değerlerine dikkat ederek çalar. · çalarken ses aralıklarını temiz çalar. · arpejleri doğru biçimde çalar. · daha önceden öğrendiği hız ve gürlük terimlerine dikkat ederek çalar. · gördüğü hız terimlerine uygun metronom hızını ayarlayarak çalar. · gürlük terimlerine dikkat ederek çalar. 2 Aşağıdaki ölçütlerden en az üç tanesini başarı ile uygular Mi bemol majör ve do minör dizisi; · çalarken dil – parmak koordinasyonunu sağlar. · geçen değiştirici işaretleri (arızaları) doğru çalar. · çalarken nefesini doğru alır ve kullanır. · nota değerlerine dikkat ederek çalar. · çalarken ses aralıklarını temiz çalar. · arpejleri doğru biçimde çalar. · daha önceden öğrendiği hız ve gürlük terimlerine dikkat ederek çalar. · gördüğü hız terimlerine uygun metronom hızını ayarlayarak çalar. · gürlük terimlerine dikkat ederek çalar. 1 Öğrenci Yorumları: Öğretmen Yorumları: Puanlama: 4: 100 puana; 3: 75 puana; 2: 50 puana; 1: 25 puana denk düşer. 48 ÜNİTE 4 1 DÖRT DİYEZ VE DÖRT BEMOL ALAN MAJÖR VE MİNÖR DİZİLER Hazırlık Çalışmaları . Öğrendiğiniz dizilerin arpejlerini farklı artikülasyonlarla çalınız. . Mi majör ve do diyez minör dizilerinin arpej seslerini söyleyiniz ve çalınız. . La bemol majör ve fa minör dizilerinin arpej seslerini söyleyiniz ve çalınız. Dört Diyez Alan Majör ve Minör Diziler (Mi Majör ve Do Diyez Minör) 1.Etkinlik Aşağıda verilmiş olan dizeğe, mi majör ve do diyez minör dizi seslerini inici ve çıkıcı olarak yazıp aldığı değiştirici işaretleri gösteriniz. Mi Majör Dizi Do Diyez Minör Dizi 2.Etkinlik 1. Etkinlikte oluşturmuş olduğunuz mi majör ve do diyez minör dizileri inici ve çıkıcı olarak çalınız. 3.Etkinlik Mi majör ve do diyez minör dizilerini, birlik, ikilik, dörtlük ve sekizlik nota süreleriyle çalınız. 4.Etkinlik Aşağıdaki değişik çalma düzeylerinde verilen mi majör ve do diyez minör dizilerini öğrendiğiniz teknikleri uygulayarak çalınız. 49 1. Düzey (2 oktav mi majör dizi) 2. Düzey (2 oktav mi majör dizi) 3. Düzey (2 oktav mi majör dizi) 50 Mi Majör Dizi Çalışma Şekilleri 5.Etkinlik Aşağıdaki değişik çalma düzeylerinde verilmiş olan doğal, armonik ve melodik do diyez minör dizilerden düzeyinize uygun olanı seçerek öğrendiğiniz teknikleri uygulayarak çalınız. 1. Düzey (1 oktav do diyez minör dizi) Doğal Armonik Melodik 2. Düzey (2 oktav do diyez minör dizi) Doğal Armonik Melodik 51 3. Düzey (3 oktav do diyez minör dizi) Do Diyez Minör Dizi Çalişma Şekilleri 6.Etkinlik Aşağıda değişik çalma seviyelerinde verilen mi majör ikili ve üçlü aralık egzersizlerinden seviyenize uygun olanı seçerek, öğrendiğiniz tekniklerle çalınız. İkili Aralık 1.Düzey İkili Aralık 2.Düzey 52 İkili Aralık 3.Düzey Mi Majör İkili Aralık Çalışma Şekilleri Üçlü Aralık 1.Düzey Üçlü Aralık 2.Düzey Üçlü Aralık 3.Düzey Mi Majör Üçlü Aralık Çalışma Şekilleri 53 7.Etkinlik Aşağıda değişik çalma seviyelerinde verilen do diyez minör ikili aralık egzersizlerinden seviyenize uygun olanı seçerek öğrendiğiniz teknikleri uygulayarak çalınız. İkili Aralık 1.Düzey İkili Aralık 2.Düzey İkili Aralık 3.Düzey Do Diyez Minör İkili Aralık Çalişma Şekilleri 54 8.Etkinlik Dağarcık bölümünde değişik çalma düzeylerinde verilen mi majör ve do diyez minör etütlerinden seviyenize uygun olanları seçerek çalınız. 2 Dört Bemol Alan Majör ve Minör Diziler (La Bemol Majör ve Fa Minör) 1.Etkinlik Aşağıda verilmiş olan dizeğe, la bemol majör ve fa minör dizi seslerini inici ve çıkıcı olarak yazıp aldığı değiştirici işaretleri gösteriniz. La Bemol Majör Dizi Fa Minör Dizi 2.Etkinlik 1. Etkinlikte oluşturmuş olduğunuz la bemol majör ve fa minör dizilerini inici ve çıkıcı olarak çalınız. 3.Etkinlik La bemol majör ve fa minör dizilerini, birlik, ikilik, dörtlük ve sekizlik nota süreleriyle çalınız. 4.Etkinlik Aşağıdaki değişik çalma düzeylerinde verilen la bemol majör ve fa minör dizilerini öğrendiğiniz teknikleri uygulayarak çalınız. 55 1. Düzey (2 oktav la bemol majör dizi) 2. Düzey (2 oktav la bemol majör dizi) 3. Düzey (2 oktav la bemol majör dizi) 56 La Bemol Majör Dizi Çalışma Şekilleri 5.Etkinlik Aşağıdaki değişik çalma düzeylerinde verilmiş olan doğal, armonik ve melodik fa minör dizilerden düzeyinize uygun olanı seçerek öğrendiğiniz teknikleri uygulayarak çalınız. 1. Düzey (1 oktav fa minör dizi) Doğal Armonik Melodik 2. Düzey (2 oktav fa minör dizi) Doğal Armonik Melodik 57 3. Düzey (3 oktav do minör dizi) Fa Minör Dizi Çalışma Şekilleri 6.Etkinlik Aşağıda değişik çalma seviyelerinde verilen la bemol majör ikili ve üçlü aralık egzersizlerinden seviyenize uygun olanı seçerek, öğrendiğiniz tekniklerle çalınız. İkili Aralık 1.Düzey İkili Aralık 2.Düzey 58 İkili Aralık 3.Düzey La Bemol Majör İkili Aralık Çalışma Şekilleri Üçlü Aralık 1.Düzey Üçlü Aralık 2.Düzey Üçlü Aralık 3.Düzey 59 La Bemol Majör Üçlü Aralık Çalışma Şekilleri 7.Etkinlik Aşağıda değişik çalma seviyelerinde verilen fa minör ikili aralık egzersizlerinden seviyenize uygun olanı seçerek öğrendiğiniz teknikleri uygulayarak çalınız. İkili Aralık 1.Düzey Armonik Melodik İkili Aralık 2.Düzey Armonik Melodik 60 İkili Aralık 3.Düzey Fa Minör İkili Aralık Çalışma Şekilleri 1 2 3 4 8.Etkinlik Dağarcık bölümünde değişik çalma düzeylerinde verilen la bemol majör ve fa minör etütlerinden seviyenize uygun olanları seçerek çalınız. 3 Dört Diyez ve Dört Bemol Alan Majör ve Minör Dizilerde Arpej 1.Etkinlik Aşağıda verilen mi majör kırık akor egzersizini değişik düzeylerdeki çalışma şekillerine göre çalınız. Mi Majör Kırık Akor Çalışma Şekilleri 61 2.Etkinlik Aşağıdaki mi majör arpeji çalınız. 3.Etkinlik Aşağıda verilen do diyez minör kırık akor egzersizini değişik düzeylerdeki çalışma şekillerine göre çalınız. Do Diyez Minör Kırık Akor Çalışma Şekilleri 4.Etkinlik Aşağıda verilen do diyez minör arpeji çalınız. 5.Etkinlik Dağarcık bölümünde farklı çalma seviyelerinde verilen mi majör ve do diyez minör etütlerinden seviyenize uygun olanları seçerek çalınız. 6.Etkinlik Aşağıda verilen la bemol majör kırık akor egzersizini değişik düzeylerdeki çalışma şekillerine göre çalınız. 62 7.Etkinlik Aşağıda verilen la bemol majör kırık akor egzersizini değişik düzeylerdeki çalışma şekillerine göre çalınız. La Bemol Majör Kırık Akor Çalışma Şekilleri 8.Etkinlik Aşağıda verilen la bemol majör arpeji çalınız 9.Etkinlik Aşağıda verilen fa minör kırık akor egzersizini değişik çalma düzeylerinde verilen çalışma şekillerine göre çalınız. Fa Minör Kırık Akor Çalışma Şekilleri 63 10.Etkinlik Aşağıda verilen fa minör arpeji çalınız. 11.Etkinlik Dağarcık bölümünde değişik seviyelerde verilen mi majör ve do diyez minör eserlerden seviyenize uygun olanları seçerek çalınız. 12.Etkinlik Dağarcık bölümünde değişik seviyelerde verilen la bemol majör ve fa minör eserlerden seviyenize uygun olanları seçerek çalınız. 64 Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları 1) Aşağıdaki dizek üzerinde mi majör dizisini yazınız? 2) Aşağıdaki dizek üzerinde do diyez dizisini yazınız? 3) Aşağıdaki dizek üzerinde la bemol majör dizisini yazınız? 4) Aşağıdaki dizek üzerinde fa minor dizisini yazınız? 5) Aşağıdaki resimlerden hangisinde flüt çalan kişi la bemol majör dizisini çalarken “la bemol” notasına ait sesi çıkarmak için parmaklarını flüt üzerinde doğru biçimde yerleştirmiştir? 6) Aşağıdaki resimlerden hangisinde flüt çalan kişi fa minör majör dizisini çalarken “mi bemol” notasına ait sesi çıkarmak için parmaklarını flüt üzerinde doğru biçimde yerleştirmiştir? 65 Mi majör ve do diyez minör dizisini çalarken aşağıdaki puanlama anahtarını kullanınız. Ölçütler Puan Aşağıdaki ölçütlerden tümünü başarı ile uygular. Mi majör ve do diyez minör dizisinde; · çalarken notaları değerlerine uygun biçimde süresinde çalar. · çalarken dizide verilen aralıkları doğru çalar. · çalarken dizideki sesleri temiz çalar. · çalarken dizi içerisindeki arpejleri çıkıcı ve inici çalar. · gördüğü hız terimlerine uygun metronom hızını ayarlayarak çalar. · gürlük terimlerine dikkat ederek çalar. 4 Aşağıdaki ölçütlerden en dört tanesini başarı ile uygular. Mi majör ve do diyez minör dizisinde; · çalarken notaları değerlerine uygun biçimde süresinde çalar. · çalarken dizide verilen aralıkları doğru çalar. · çalarken dizideki sesleri temiz çalar. · çalarken dizi içerisindeki arpejleri çıkıcı ve inici çalar. · gördüğü hız terimlerine uygun metronom hızını ayarlayarak çalar. · gürlük terimlerine dikkat ederek çalar. 3 Aşağıdaki ölçütlerden en az üç tanesini başarı ile uygular. Mi majör ve do diyez minör dizisinde; · çalarken notaları değerlerine uygun biçimde süresinde çalar. · çalarken dizide verilen aralıkları doğru çalar. · çalarken dizideki sesleri temiz çalar. · çalarken dizi içerisindeki arpejleri çıkıcı ve inici çalar. · gördüğü hız terimlerine uygun metronom hızını ayarlayarak çalar. · gürlük terimlerine dikkat ederek çalar. 2 Aşağıdaki ölçütlerden en aziki tanesini başarı ile uygular. Mi majör ve do diyez minör dizisinde; · çalarken notaları değerlerine uygun biçimde süresinde çalar. · çalarken dizide verilen aralıkları doğru çalar. · çalarken dizideki sesleri temiz çalar. · çalarken dizi içerisindeki arpejleri çıkıcı ve inici çalar. · gördüğü hız terimlerine uygun metronom hızını ayarlayarak çalar. · gürlük terimlerine dikkat ederek çalar. Öğrenci Yorumları: Öğretmen Yorumları: Puanlama: 4: 100 puana; 3: 75 puana; 2: 50 puana; 1: 25 puana denk düşer. 66 1 5 ÜNİTE MAKAMSAL DİZİLER 1 Hazırlık Çalışmaları . Kürdi makamında bestelenmiş şarkılardan örnekler dinleyiniz. . Nihavent makamında bestelenmiş şarkılardan örnekler dinleyiniz. Kürdi Makamı ve Dizisi Kürdi makamı; basit bir makamdır. Yerinde kürdi dörtlüsüne, neva perdesinde buselik beşlisinin eklenmesiyle meydana gelmiştir. Donanıma si için küçük mücenneb bemolü yazılır. Dizi Seyir Donanım Güçlü : La dizisidir. : Çıkıcı veya inici- çıkıcıdır. : Si için küçük mücenneb bemolü ( ), ses değiştirici işaretini alır. : Neva ( re ) perdesi. 1.Etkinlik : Aşağıda başlangıç sesi verilen kürdi dizisini tamamlayınız. 2.Etkinlik Yukarıda tampere ses sistemine uyarlanmış olarak verilen kürdi makamı dizisini birlik, ikilik, dörtlük ve sekizlik nota süreleri ile çalınız. 24 perdeli sistemde kürdi makam dizisi Tampere sistemde kürdi makam dizisi 67 3.Etkinlik Aşağıda verilen değişik düzeylerdeki kürdi makamı etütlerinden düzeyinize uygun olanları seçerek çalınız. KÜRDİ ETÜT(1) Sofyan. = 120 Ahmet HATİPOĞLU KÜRDİ ETÜT(2) Sofyan. = 120 Ahmet HATİPOĞLU KÜRDİ ETÜT(3) orta çabuk Nilgün ERGÜDER KÜRDİ ETÜT(4) Ahmet HATİPOĞLU Sofyan. = 120 68 5.Etkinlik Dağarcık bölümünde değişik çalma düzeylerinde verilen kürdi makamındaki eserlerden düzeyinize uygun olanları seçip hız ve gürlük terimlerine dikkat ederek çalınız. 2 Nihavent Makamı ve Dizisi Nihavent makamı; şed (göçürülmüş) bir makam olup buselik makamının rast (sol) perdesine göçürülmüş şeklidir. Donanıma si ve mi için küçük mücenneb bemolü yazılır. Dizi Seyir Donanım Güçlü Yeden : Sol dizisidir. : Çıkıcı veya çıkıcı inicidir. : Si ve mi sesleri için küçük mücenneb bemolü ( ) ses değiştirici işaretlerini alır. : Neva (re) perdesi. : Irak (fa diyez) perdesi. 1.Etkinlik : Aşağıda başlangıç sesi verilen nihavent dizisini tamamlayınız. 2.Etkinlik Yukarıda tampere ses sistemine uyarlanmış olarak verilen nihavent makamı dizisini birlik, ikilik, dörtlük ve sekizlik nota süreleri ile çalınız. 24 perdeli sistemde nihaventi makam dizisi Tampere sistemde nihavent makam dizisi 69 3.Etkinlik Aşağıda verilen değişik düzeylerdeki nihavent makamı etütlerinden düzeyinize uygun olanları seçerek çalınız. NİHAVENT ETÜT(1) Murat Arman YILMAZ orta çabuk NİHAVENT ETÜT(2) Nilgün ERGÜDER orta çabuk NİHAVENT ETÜT(3) orta çabuk Nilgün ERGÜDER 70 Mi perdesine aktarılmış nihavent etüt 4.Etkinlik Aşağıda re perdesine aktarılarak verilmiş olan nihavent etüdü çalınız. NİHAVENT ETÜT (4) Orta Aytekin ALBUZ 5.Etkinlik Dağarcık bölümünde değişik çalma düzeylerinde verilen nihavent makamındaki eserlerden düzeyinize uygun olanı seçip hız ve gürlük terimlerine dikkat ederek çalınız. 71 Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları 1. Nihavent makamı hangi makamın rast perdesi üzerine aktarılmasıyla oluşur? A) Uşşak B) Rast C) Çargah D) Hicaz E) Hüseyni 2. Aşağıda verilen dizek üzerine nihavent makamı dizisini Türk müziği ses sistemine göre almış olduğu değiştirici işaretleriyle birlikte yazınız. 3. Nihavent makamına ait bilgilerin istendiği aşağıdaki boşlukları doldurunuz. Durak sesi:……………….. Güçlü sesi:……………….. Yeden sesi………………... Aşağıda boş bırakılan yerlere doğru sözcüklerle doldurunuz. 4. Nihavent makamı ……… makamlar grubundadır. 5. Aşağıdaki cümlede “kürdi” makamının nasıl oluştuğu açıklanmıştır. Boşlukları doldurunuz. Yerinde kürdi …………… neva perdesi üzerinde bir ……………… beşlisinin eklenmesi ile oluşur. 6. Kürdi makamı ……….. makamlar gurubundadır. 7. Aşağıda verilen dizek üzerine kürdi makamı dizisini Türk müziği ses sistemine göre almış olduğu değiştirici işaretleriyle birlikte yazınız. 8. Kürdi makamına ait bilgilerin istendiği aşağıdaki boşlukları doldurunuz. Durak sesi…………………… Güçlü sesi…………………..... Yeden sesi………………………. Kürdi ve Nihavent Makamları Dizisini çalarken aşağıdaki puanlama anahtarını kullanınız. Ölçütler Puan Aşağıdaki ölçütlerden tümünü başarı ile uygular. Kürdi ve nihavent makamı dizisinde; · notaları değerlerine uygun biçimde çalar. · dizide verilen aralıkları doğru çalar. · dizideki sesleri temiz çalar. · gürlük ve hız terimlerine dikkat ederek çalar. · notaları birlik, ikilik, dörtlük ve sekizlik sürelerle çalar. 4 Aşağıdaki ölçütlerden en az dört tanesini başarı ile uygular. Kürdi ve nihavent makamı dizisinde; · notaları değerlerine uygun biçimde çalar. · dizide verilen aralıkları doğru çalar. · dizideki sesleri temiz çalar. · gürlük ve hız terimlerine dikkat ederek çalar. · notaları birlik, ikilik, dörtlük ve sekizlik sürelerle çalar. 3 Aşağıdaki ölçütlerden en az üç tanesini başarı ile uygular. Kürdi ve nihavent makamı dizisinde; · çalarken notaları değerlerine uygun biçimde çalar. · çalarken dizide verilen aralıkları doğru çalar. · çalarken dizideki sesleri temiz çalar. · gürlük ve hız terimlerine dikkat ederek çalar. · çalarken notaları birlik, ikilik, dörtlük ve sekizlik sürelerle çalar. 2 Aşağıdaki ölçütlerden en az iki tanesini başarı ile uygular. Kürdi ve nihavent makamı dizisinde; · notaları değerlerine uygun biçimde çalar. · dizide verilen aralıkları doğru çalar. · dizideki sesleri temiz çalar. · gürlük ve hız terimlerine dikkat ederek çalar. · notaları birlik, ikilik, dörtlük ve sekizlik sürelerle çalar. 1 Öğrenci Yorumları: Öğretmen Yorumları: Puanlama: 4: 100 puana; 3: 75 puana; 2: 50 puana; 1: 25 puana denk düşer. 72 ÖĞRENME ALANI HIZ, GÜRLÜK, MÜZİKAL İFADE VE SÜSLEME TERİM VE İŞARETLERİ HIZ TERİMLERİ VE ÇEŞİTLERİ GÜRLÜK TERİM VE İŞARETLERİ İFADE TERİMLERİ SÜSLEMELER 74 154 156 ÜNİTE 6 1 HIZ TERİMLERİ VE ÇEŞİTLERİ Hazırlık Çalışmaları Daha önce öğrendiğiniz açıklayıcı hız terimlerini hatırlayınız ve bildiklerinizi paylaşınız. “ Adagio(Adacyo), Larghetto (Largetto), Allegro Moderato, Vivace (Vivaçe) ve Animato (Animato) ” Hız Terimleri Hız, müzikte dinamizmi ve anlamı artıran önemli bir terimdir. Hız terimleri; çoğunlukla, evrensel müzik dili olan İtalyanca adlandırılır. Dizeğin üst kısmında bazen yazıyla bazen de metronom sayılarıyla belirtilir. Adagio, ağırbaşlı ve gösterişli bir şekilde, derin bir rahatlık içinde; larghetto, largodan biraz daha hızlı; allegro moderato, orta derecede neşeli ve çabuk; animato, heyecanlı, kendini kaptırarak, canlı; vivace, canlı çabuk ve kıvrak anlamında müzik terimleridir. 1.Etkinlik Adagio, larghetto, allegro moderato, vivace ve animato hız terimlerini metronom üzerinde gösteriniz. .................... .................... ................... ................... 74 2.Etkinlik Aşağıda verilen etütleri adagio, larghetto, allegro moderato, vivace ve animato hız terimlerine dikkat ederek çalınız. Kleine Suite Allegro Moderato Ludwing Van BEETHOVEN Wolfgang Amadeus MOZART Largetto 3.Etkinlik Dağarcıkta sunulan adagio, larghetto, allegro moderato, vivace ve animato hız terimlerinin kullanıldığı etüt ve eserleri inceleyiniz ve çalınız. 2 Açıklayıcı Hız Terimleri “Con Moto (Kon Moto)” ve “Poco Poco (Poko Poko)” Müzikal ifadelerde, hız terimlerinin yanı sıra anlatımı daha da güçlendirmek için eser ve etüdlerin bazı yerlerinde, hız değişimleri açıklayıcı hız terimleri ile de gösterilir.Bu şekilde müzikal ifade daha da güçlenir. 75 Con moto; hareketli bir ifadeyle; poco poco, giderek hızın arttırılması anlamında müzik terimidir. Etkinlik Dağarcıkta sunulan con moto ve poco poco hız terimlerinin kullanıldığı etüt ve eserleri inceleyerek tercih ettiğiniz etüt ve eseri çalınız. 3 Hızlandırıcı Hız Değişim Terimi “Accelerando (Acelerando)” Eser ya da etütlerde hız değişim terimlerinin yanı sıra kullanılan terimler arasında hızlandırıcı hız değişim terimleri de vardır. Accelerando: Acele ederek, hızlandırarak, çabuklaştırarak anlamındadır. (İt.) Etkinlik Dağarcıkta sunulan accelerando hızlandırıcı hız teriminin kullanıldığı etüt ve eserleri inceleyerek tercih ettiğinizi çalınız. 4 Yavaşlatıcı Hız Değişim Terimi “Rallentando (Rallentando)” Rallentando: Yavaşlayarak, tempoyu gittikçe ağırlaştırarak anlamındadır. Etkinlik Dağarcıkta sunulan yavaşlatıcı hız değişim terimlerinin kullanıldığı etüt ve eserleri inceleyiniz ve çalınız. 5 İsteğe Bağlı Hız Değişim Terimi “A Pia Cere (E Piye Kere)” A pia cere: Çalıcının isteğine bağlı bırakılır, bağımsız çalınır anlamına gelir. Etkinlik Dağarcıkta sunulan isteğe bağlı hız terimlerinden “a pia cere”in kullanıldığı etüt ve eserleri inceleyiniz ve çalınız. 76 Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları 1. Aşağıda verilen hız terimlerinin sayı değerlerini yanlarına yazınız. Adagio…./…. Larghetto…./…. Allegro Moderato…./…. Vivace…./…. Animato…./…. 2. Aşağıdakilerden hangisi açıklayıcı hız terimidir? A) Con moto/Poco poco B)Crescendo/Decrescendo C)Patetica/Scherzo D)Piano/Forte E)Vivace 3. Aşağıdakilerden hangisi hızlandırıcı hız terimidir? A) Largo B) Adagio C) Accelerando D) Rallentando E) Moderato D) Fortisimo E) Larghetto D) Moderato E) Animato 4. Aşağıdakilerden hangisi yavaşlatıcı hız terimidir? A) Rallentando B) Con moto C) Animato 5. Aşağıdakilerden hangisi isteğe bağlı hız değişim terimidir? A) Accelerando B) A pia cere C) Fortissimo Kontrol Listesi (Hız Terimleri) Metronom eşliğinde çaldığınız etüt ya da eserde hız terimlerini uygulama durumuzu belirlemek amacıyla aşağıdaki kontrol listesini öğretmeniniz ile doldurunuz. Uygulayabildikleriniz için “yapıldı” hanesine, uygulayamadıklarınız için “yapılmadı” hanesine (X) işareti koyunuz. SIRA DAVRANIŞLAR YAPILDI 1 Adagio hız terimine uygun çalar. 2 Largetto hız terimine uygun çalar. 3 Allergo Moderato hız terimine uygun çalar. 4 Vivace hız terimine uygun çalar. 5 Animato hız terimine uygun çalar. 6 Accelerando hız terimini gördüğü yerde çaldığı parçanın hızını arttırır. 7 Rallentando hız terimini gördüğü yerde çaldığı parçanın hızını arttırır. 8 A pia care hız terimini gördüğü yerde çaldığı parçanın hızını kendi isteğine göre ayarlar. 77 YAPILMADI 7 ÜNİTE GÜRLÜK TERİMLERİ VE ÇEŞİTLERİ Hazırlık Çalışmaları Öğrendiğiniz gürlük terimlerini hatırlayınız. Müzik eserlerinin daha anlamlı olabilmesi için, sesler bazen hafif bazen de kuvvetli seslendirilir. Seslerin kuvvetli ya da hafif ifade edilmesi '' gürlük '' olarak belirtilir. Müzikte çok hafiften çok kuvvetliye birçok gürlük terimi vardır. Gürlük terimleri genellikle İtalyancadır ve sembollerle gösterilir. Bu semboller notaların altına yazılır. 1 “Mezzapiano (Mezopiyano)” Terim ve İşareti Mezzopiano: İtalyanca orta hafiflikte anlamına gelen müzik terimidir. Müzik yazısında ''mp '' sembolü ile gösterilir. Etkinlik Dağarcıkta sunulan mezzopiano gürlük teriminin kullanıldığı etüt ve eserleri inceleyerek mezzopiano simgesini işaretleyiniz. 2 “Crescendo (Kıreşendo)” ve “Decrescendo (Dekıreşendo)” Terim ve İşaretleri Crescendo,sesi gittikçe kuvvetlendirerek gittikçe çoğalarak anlamındadır. Kısaca “cresc.”ya da şeklinde gösterilir; decrescendo, sesi gittikçe hafiflendirerek, azaltarak anlamındadır. Kısaca “decres” ya da şeklinde gösterilir. Etkinlik Dağarcıkta sunulan crescendo ve decrescendo gürlük terimlerinin bulunduğu etüt ve eserlerdeki simgeleri gösteriniz. 3 “Pianissimo (Piyanissimo)” ve “Fortissimo (Fortissimo)” Terim ve İşaretleri Pianissimo, çok hafif sesle anlamındadır. Müzik yazısında ''pp'' sembolü ile gösterilir; fortissimo, çok kuvetli sesle anlamındadır. Müzik yazısında ‘' ff '' sembolü ile gösterilir. Etkinlik Dağarcıkta sunulan pianissimo ve fortissimo gürlük terimlerinin uygulandığı etüt ve eserleri inceleyerek simgelerini gösteriniz. 78 En La Mineur Moderato 79 Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları 1. Aşağıdaki gürlük terimlerinin anlamlarını yanlarına yazınız. Mezzopiano……………………….. Crescendo…………………………… Decrescendo………………………. Pianissimo………………………….. Fortissimo………………………….. 2. Aşağıdaki gürlük terimlerini sembolleri ile eşleştiriniz. Gürlük Terimleri Mezzopiano Crescendo Decrescendo Pianissimo Fortissimo Semboller ff mp pp decresc. cresc. 80 ÜNİTE 8 İFADE TERİMLERİ Hazırlık Çalışmaları Dinlediğiniz ve çaldığınız eserlerdeki müzikal ifadelerle ilgili düşüncelerinizi söyleyiniz. Müzik eserlerinde anlatılmak istenen duygu, düşünce ve izlenimlere müzikal ifade (anlatım) denir. Müzikte ifadeyi belirtmek için hız ve gürlükte olduğu gibi bazı ifade terimleri de kullanılmaktadır. 1 Animato Animato: Heyecanlı, kendini kaptırarak, canlı ( İta )[ Metronom ( 120 – 132 )]. Etkinlik Dağarcıkta sunulan animato teriminin kullanıldığı etüt ve eserleri müzikal ifade terimlerine dikkat ederek çalınız. 2 Decioso (Deçiso) Decioso: Kararlı ve kesin deyişle anlamındadır. İtalyanca bir terimdir. Etkinlik Dağarcıkta sunulan deciso teriminin kullanıldığı etüt ve eserleri müzikal ifade terimine dikkat ederek çalınız. 3 Patetica Patetica ( patetika ): Çekilen acı, ızdırap. Etkinlik Dağarcıkta sunulan patetica teriminin kullanıldığı etüt ve eserleri müzikal ifade terimine dikkat ederek çalınız. 81 4 Scherzo Scherzo (şikerzo): Şakacı, alaycı ve coşkulu bir karakterde müzik yapıtı, şakacı nükteli bir beste anlamındadır. İtalyanca bir kelimedir. Etkinlik Dağarcıkta sunulan scherzo teriminin kullanıldığı etüt ve eserleri müzikal ifade terimlerine dikkat ederek çalınız. 5 Serio Serio (seriyo): Ciddi ve ağırbaşlı anlamındadır. İtalyanca bir kelimedir. Etkinlik Dağarcıkta sunulan serio teriminin kullanıldığı etüt ve eserleri müzikal ifade terimlerine dikkat ederek çalınız. 6 Maestoso Maestoso (mayestoso): Görkemli, gösterişli ve heybetli anlamındadır. İtalyanca bir kelimedir. 1.Etkinlik Dağarcıkta sunulan maestoso teriminin kullanıldığı etüt ve eserleri müzikal ifade terimlerine dikkat ederek çalınız. 2.Etkinlik Dağarcıkta sunulan animato, deciso, patetica, scherzo, serio, maestoso terimlerinin kullanıldığı etüt ve eserleri müzikal ifade terimlerine dikkat ederek çalınız. 82 Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları Aşağıda boş bırakılan yeri doğru sözcükle doldurunuz. 1. Kendini kaptırmış coşkulu ifade biçimine …………….. denir. 2. Deciso ifade teriminin anlamı aşağıdakilerden hangisidir? A) Kesinlikle kararlı B) Ağırbaşlı C) Gösterişli D) Şakacı E) Alaycı 3. Patetica ifade teriminin anlamı aşağıdakilerden hangisidir? A)Ciddi B) Acılı C) Tatlı D) Alaycı E) Şakacı 4. Aşağıdaki ifade terimlerinin anlamları numaralandırılmıştır. Numaralandırılmış bu anlamların hangi ifade terimine ait olduğunu sondaki kutunun içerisine yazınız. Anlamı İfade Terimleri 1) Gösterişli Heybetli a) Scherzo 2) Şakacı b) Serio 3) Acılı c) Maestoso d) Animato e) Deciso 83 ÜNİTE 9 SÜSLEMELER Hazırlık Çalışmaları Öğrendiğiniz süsleme terimlerini hatırlayınız. Müzik yazısında kullanılan süsleme terim ve işaretleri, müziğe renk ve anlam katan, müziğin ifadesini güçlendiren unsurlardandır. Müzik yazısında süslemelerin sembollerle ifade edilişi ilk kez Barok Dönemde başlamıştır. Müzikte süslemeler, dönemlerine göre farklı şekil ve çeşitlerde karşımıza çıkmaktadır. Bu sebeple çoğu eserlerde süslemeler, üst kısmında seslendirilişi verilerek açıklanır. 1 Mordan MORDAN ( KAPSAĞI ): Bir ezgi süslemesidir. Duyurulan ilk sesin bir üst veya altına dokunarak tekrar kendisine dönmesi anlamındadır. Yukarı mordan ve aşağı mordan olmak üzere iki çeşit uygulanır. 1.Yukarı mordan: Mordanı oluşturan notalardan biri esas notadan yarım veya bir tam ses üstte ise yukarı mordan denir.Yukarı mordan işareti ( ) şeklinde gösterilir. Uygulanacak notanın hizasında dizeğin üst kısmına yazılır. Yazılışı Seslendirilişi 2.Aşağı mordan:Mordanı oluşturan notalardan biri esas notadan yarım veya bir tam ses altta ise aşağı mordan denir.Aşağı mordan işareti uygulanacak notanın hizasında dizeğin üst kısmına yazılır. Yazılışı Seslendirilişi Mordanın iki katı kadar uzatılması istenildiğinde mordan işareti uzun yazılarak bu işlem gerçekleştirilir. Bu işlem aşağı ve yukarı mordan için de geçerlidir. Yazılışı Seslendirilişi 84 1.Etkinlik Aşağıda verilen mordan süsleme egzersizlerini çalınız. Moderato Emil PRILL 85 2 “Tril” Çeşitleri TRİL ( TİTRETİM ): Bir tür süslemedir. Almanca bir terimdir.Bir notayla tam veya yarım ton üstündeki notayı birbiri ardına ve titretircesine çalarak uygulanan bir tekniktir. Kısaca notanın üzerine r 2.Etkinlik Aşağıda yazılışı verilen farklı tril çeşitlerini çalınız. Yazılışı Seslendirilişi Yazılışı Seslendirilişi Yazılışı Seslendirilişi 3.Etkinlik Dağarcılıkta sunulan mordan ve tril süsleme biçimlerinin kullanıldığı etüt ve eserleri inceleyerek bu süslemeleri işaretleyiniz. 86 4.Etkinlik İşaretlediğiniz süslemelerin bulunduğu etüt ve eserlerden seviyenize uygun olanları çalınız. 5.Etkinlik Dağarcıktaki birinci ve ikinci oktav seslerinin yer aldığı ikili aralıkta trill çalışma egzersizlerini yapınız. Okuma Metni ATATÜRK VE GÜZEL SANATLAR Atatürk’ün güzel sanatlar ve musiki alanındaki ileri dünya görüşünün kavranabilmesi, Türkiye’nin çağdaş uygarlıklar seviyesinde bir konumlandırmaya gelebilmesi, Atatürk'ün şimdiye kadar yaptıklarının ve söylediklerinin bir bütün olarak ele alınmasıyla mümkündür. Mustafa Kemal, güzel sanatların bütün dallarında daha ileriye ulaşmayı hedeflemiş, bu konuda ne kadar hassas olduğunu her fırsatta dile getirmiştir. Atatürk'e göre sanat, güzelliğin ifadesidir.Güzel sanatın kollarından birisi olan müziğe verdiği önemi şu sözlerinden anlarız: “Arkadaşlar güzel sanatların hepsinde,ulus gençliğinin ne türlü ilerletilmesi istediğinizi bilirim. Bu yapılmaktadır. Ancak bunda en çabuk en önde götürülmesi gerekli olan Türk musikisidir.*” diyerek Türk müziğinin evrensel müzikteki yerini alabilmesi için önderlik etmiştir. Ona göre “Hayatta müzik gerekli değildir; çünkü hayat, müziktir.” Müzik ile ilgisi olmayan varlıklar insan değildir. Eğer söz konusu olan insan hayatı ise müzik mutlaka vardır. Müziksiz hayat var olamaz. Müzik neşesi,ruhu sevinci ve her şeyidir.Yalnız müziğin çeşidi düşünülmeye değer, demiştir. Burada Türk gençliğine düşen görev, müzik dalında ileri çağdaş kültür seviyelerini yakalayabilmek hatta daha da ileri gidebilmek için Mustafa Kemal'in gösterdiği yolda ve ışığında daha çok araştırmak,çalışmak ve öğrenmektir. İnanınız ki bu, sizleri başarıya ulaştıracaktır. * Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri Cilt-1 Sayfa 378. 87 Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları 1. Duyurulan ilk sesin bir üst veya altına dokunularak kendisine dönme şeklinde yapılan süsleme biçimi aşağıdakilerden hangisidir? A) Abantı B) Molto C) Tril D) Çarpma E) Mordan 2. Bir notayla tam veya yarım ton üstündeki notayı birbiri ardına ve titretircesine çalarak uygulanan teknik aşağıdakilerden hangisidir? A) Tril B) Acciaccatura C) Abantı D) Mordan E) Molto 3. Aşağıda seslendirişi verilen mordanın yazılış biçimini sol dizekte gösteriniz. Yazılışı Seslendirilişi 4. Aşağıda yazılışı verilen trilin farklı seslendirilişlerini yazınız. Yazılışı Seslendirilişi 1 Seslendirilişi 2 Seslendirilişi 3 88 ÖĞRENME ALANI FLÜT MÜZİĞİNDE DÖNEMLER FLÜT MÜZİĞİNDE BAROK DÖNEM FLÜT MÜZİĞİNDE KLASİK DÖNEM FLÜT MÜZİĞİNDE ROMANTİK DÖNEM FLÜT MÜZİĞİNDE ÇAĞDAŞ DÖNEM 89 88 ÜNİTE 10 1 FLÜT MÜZİĞİNDE BAROK DÖNEM Hazırlık Çalışmaları . Barok Dönemin özelliklerini hatırlayınız. . Bildiğiniz Barok Dönem bestecilerinin adlarını söyleyiniz. Flüt Müziğinde Barok Dönem Özellikleri Barok Dönemde Genel Stil Özellikleri · Tril, aksi belirtilmedikçe genellikle bir üst notadan başlar. Appogeturare yapılan nota tutularak tril yapılır. · Mümkün olduğunca dilli notalar, besteciler arası farklılık olmasına rağmen daha detache çalınır. Burada anlatılmak istenen dilin daha geride bir noktaya vurularak dil vuruş esnasında havanın kesilmemesidir. · Barok eserler yorumlanırken, stil özelliği olarak vibratodan mümkün olduğunca kaçınılmalıdır. · Barok cümlelerde genellikle cümle içerisinde notalarda basamak şeklinde farklılıklar olmamaktadır (Solo eser ve füglerde istisnai durumlar olabilmektedir.). 1.Etkinlik : Dinlediğiniz Barok Dönem eserlerinin biçim ve tür özellikleri hakkındaki düşüncelerinizi söyleyiniz. 2 Flüt Müziğinde Barok Dönem Bestecileri François COUPERİN [Fırançoyis Koperin (1668- 1733)]: Fransızlar’ın ünlü besteci, orgcu ve çembalocu François Couperin Paris’te doğmuştur.18. yüzyılın ilk otuz yılında Fransa’nın en yetenekli bestecisi olarak tanınmaktadır. Kilise ve saray çevrelerine org ve klavsen dersleri vermiş, her iki çalgı için de pek çok yapıt bestelemiştir. Couperin, en önemli eserlerini solo klavsen için yazmıştır. Bunların bazıları flüt ya da yaylı çalgılar eşliklidir. Couperin, ayrıca dinsel müzik eserleri (missa ve motetler) ve oda müziği parçaları da bestelemiştir. Bu çalgısal oda müziği eserleri arasında Corelli ve Lully’e adadığı ''concerts Royaux'' ve süitler vardır. Klavsen için yazdığı eserleri “Pieces de Clavecin” adlı dört ciltlik albümde toplamıştır. Couperin“Klavye Çalma Sanatı” adlı (1716) eğitsel bir kitap da yazmıştır. 90 Jean- Philippe RAMEAU [Jan Filip Ramu ( 1683- 1764 )]: 18. yüzyılda Fransa’ nın en önemli bestecisi ve müzik kuramcısıdır. Sahne yapıtları ve klavyeli çalgılar için yazdığı besteleri ile ünlüdür. 1722’de Traite de harmonie (Armoni Kitabı) adlı yapıtı bulunmaktadır. 1733-1757 yılları arasında en önemli sahne yapıtlarını besteler [Hippolyte ve Aricie (1733); Castor ve Pollux (1737), Dardanus (1739) ve Zerdüşt (1749), Zarif Hindistan (Les Indes galantes) adlı komedi – balesi (1735) ve lirik komedi Platee (1745)] Lully’nin izindedir. Klasik opernın Gluck’un öncüsüdür. Bestecinin klavsen parçaları, üç kitap hâlindedir (1706-1724). Bunların dışında motetleri, kantatları ve oda müziği yapıtları vardır. Rameau, balolar, partiler, şölenler ve festivaller için de müzikler bestelemiştir. Tommaso Albinoni [Tomas Albinoni (1671-1751)]: Venedikli bestecidir. Albinoni’nin yazdığı 45- 50 opera kendi döneminde sahnelenmiş, çalgı müziğindeki üstün yeri ise 20.yüzyılda yeniden değerlendirilmiştir. Ünlü “Sol minör Adagio”su yalın deyişi, derin ve duyarlı melodik akışıyla hayranlık uyandıran kalıcı yapıtlarındandır. 2.Etkinlik : Barok Dönem bestecilerinin flüt için yazdıkları eserlerini araştırarak, aşağıdaki tabloya besteci ve eser adlarını yazınız. Besteci Adı Eser Adı ............................................ ............................................................................................ ............................................ ............................................................................................ ............................................ ............................................................................................ 3.Etkinlik : Dans, şarkı, sonatin ve sonat dışındaki Barok Dönem müzik biçim ve formlarını araştırınız. 91 3 Flüt Müziğinde Barok Dönem Form Biçimleri A- DANS Gençliğinde başarılı bir dansçı olan Lully’nin, 17. yüzyıl sonlarında Kral XIV. Louis’in sarayında çok önemli bir yeri olan menuet (mönue) dansına besteci olarak "katkıda bulunmuştur." " Menuetin yanı sıra, saray danslarının hemen hemen hepsi Barok Dönemde gelişmiştir. Saray danslarının çoğunun kökeninde “halk dansları” vardır. Dolayısıyla danslar saraydan sokağa çıkmamış, sokaktan, hatta kırsal bölgelerden saraya girmiştir. Halk danslarının büyük çoğunluğu halk çalgılarının eşliğinde oynanır ve “grup dansı” dır. Sadece bir çiftin dansettiği biçimlerse 19. yüzyıldan başlayarak toplumsal yaşama geçmiştir. Barok Dönemde yer alan dans çeşitleri kısaca şöyledir: Pavane (pavan): İspanyolca pavo (tavus kuşu), ya da İtalya’daki Padua kentinden kaynaklandığı sanılmaktadır. 4/4’lük ağır bir danstır. 16. yüzyılda soylular tarafından benimsenmiş, 16 ve 17. yüzyılda yaygınlaşmıştır. Gaillarde (geilard): İtalyanca gagliarda (çabuk) sözcüğünden kaynaklanmış bir İtalyan ve Fransız dansıdır. 3/2’lik hızlı tempoludur. 15. yüzyılda ortaya çıkmış, 16 ve 17. yüzyıllarda yaygınlaşmıştır. Allemande (alamand): Fransızca “Alman Dansı” anlamındadır. 4/4’lük ağır bir danstır. 16. yüzyılda ortaya çıkmış, 17 ve 18. yüzyıllarda yaygınlaşmıştır. Courante (kurant): Fransızca “aceleci dans” anlamındadır. 3/2’lik hızlı tempodadır. 17. yüzyılda bir saray dansı olarak ortaya çıkmış, aynı yüzyılın sonunda bırakılmıştır. Chaconne (şakon): Eski bir İspanyol dans şarkısıdır. 3/4’lük ağır tempodadır. 16. yüzyılda ortaya çıkmış, 16 ve 17. yüzyılda yaygınlaşmıştır. Bourree (bore): Fransızca “halk dansı” anlamındadır. 4/4’lük hızlı tempodadır. 17. yüzyılda Fransa’da Lully döneminde saray dansı olarak yerleşmiş, 17 ve 18. yüzyılda yaygınlaşmıştır. Sarabande (sarabant): Ölçülü adımlarla oynanan bir İspanyol dansıdır. 3/2’lik ağır tempoludur. 17. yüzyılda Fransız saraylarında benimsenmiş, 17 ve 18. yüzyılda yaygınlaşmıştır. Gavotte (gavot): Günümüzde Britanya’da hala yaşayan bir “halk dansı”dır. 4/4’lük pek hızlı olmayan bir danstır.17.yüzyılda saray dansı olarak benimsenmiş,17 ve18. yüzyılda yaygınlaşmıştır. Siciliano (sicilyano): İtalyanca “Sicilyalı” anlamındadır. Aslında dans değil, kırsal müzik havasıdır. 6/8’ lik ağır tempoludur. 14. yüzyılda ortaya çıkmış, saraylarda 17 ve 18. yüzyılda yaygınlaşmıştır. Gigue (jig): İngilizce “jig” (keman) sözcüğünün Fransızca söylenişidir. Kökeni İskoç ya da İrlanda dans şarkısıdır. 6/8’lik hızlı tempodadır. 17. yüzyılda saray dansı olarak benimsenmiş, 17 ve 18. yüzyılda yaygınlaşmıştır. Menuet (mönue): Eski bir Fransız halk dansıdır. 3/4’lük ağır tempodadır. 17. yüzyılda saraylarda [(özellikle XIV. Louis (lui) çok severdi ve Lully’nin bestelediği çok sayıda Menuet vardır.)] benimsenmiş, 17 ve 18. yüzyılda yaygınlaşmıştır. Zarif adımlı, incelikli, yumuşak bir danstır. Polonaise (polonis): Polonya halk dansıdır. 3/4’lük ağır tempoludur. 18. yüzyılda saray dansı olarak benimsenmiş, 18 ve 19. yüzyılda yaygınlaşmıştır. Ağırbaşlı bir karakterdedir. 92 B- ŞARKI (LİED) 17. yüzyıdan beri kullanılan bir müzik biçimidir. Bir, iki ve üç bölümlü türleri olan form genellikle bir şiir üzerine yazılmış piyano eşliğinde çalınan bir formdur. C- SONAT Bir veya iki çalgı için yazılmış, çok bölümlü anlatım gücü yüksek çalgı müziği eserleridir. D- SONATİN Sonatın tekrarlara yer verilmeden kısa bir şekilde yazılmış türüne ise sonatin adı verilir. 4.Etkinlik : Barok Dönem bestecilerine ait dans, şarkı, sonatin ve sonat formunda yazılmış eserlerden örnekler dinleyerek bu eserleri aşağıdaki tabloya yazınız. Besteci Adı Eser Adı ............................................ ............................................................................................ ............................................ ............................................................................................ ............................................ ............................................................................................ 5.Etkinlik : Dağarcıkta sunulan Barok Döneme ait dans ve şarkı formundaki eserlerden seviyenize uygun olanları seçip özelliklerine dikkat ederek çalınız. 6.Etkinlik : Dağarcıkta sunulan Barok Döneme ait sonatin ve sonat formundaki eserlerden seviyenize uygun olanları seçip özelliklerine dikkat ederek çalınız. 7.Etkinlik : Dağarcıkta sunulan Barok Dönem müzik örneklerini çalgı sitili, yansıttığı karakter ve nüanslara dikkat ederek çalınız. 4 Flüt Müziğinde Barok Döneme Ait Örnekler Barok Dönem çalgı müziğine ait en önemli örnekler süit, sonatin, sonat, konçerto ve varyasyon formunda yazılmışlardır. 93 Barok Döneme ait bu eseri çalarken detache notalarda havayı kesmeden dil vurmaya özen gösteriniz. Süslemelere dikkat ediniz. 8.Etkinlik : Aşağıda sonat formunda verilen Barok Döneme ait eseri çalınız. SONAT Antonio VİVALDİ Moderato 94 95 96 Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları 1. Barok Dönemin özelliklerini açıklayınız. Aşağıda boş bırakılan yeri doğru sözcükle doldurunuz. 2. Aksi belirtilmedikçe tril ………. notadan başlar. 3. Mümkün olduğunca dilli notalar aşağıdaki tekniklerin hangisiyle çalınır? A) Staccato B) Legato C) Detache D) Animato E) Largo 4. Aşağıdakilerden hangisi Barok Dönem bestecisidir? A) Antonio Vivaldi B) Joseph Haydn C) W.Amadeus Mozart D) Georges Bizet E) Frederich Chopin 5.Öğretmeninizin dinleteceği müzik örneklerini dönem özelliklerini düşünerek dikkatlice dinleyiniz. Dinlediğiniz örneklerden hangisinin Barok Döneme ait olabileceğini nedenleriyle söyleyiniz. 6. Bildiğiniz Barok Dönem bestecilerini ve eserlerini söyleyiniz. Barok Dönem eserlerini çalarken aşağıdaki puanlama anahtarını kullanınız. Ölçütler Puan Aşağıdaki ölçütlerden tümünü başarı ile uygular. Barok Döneme ait eserlerin çalarken; · mümkün olduğunca dilli notaları detache çalar. · eserleri çalarken vibratodan kaçınır. · trilli bir üst notadan yapar. · eserleri çalarken nüanslara dikkat eder. · sesleri temiz çalar. 4 Aşağıdaki ölçütlerden en az dört tanesini başarı ile uygular. Barok Döneme ait eserlerin çalarken; · mümkün olduğunca dilli notaları detache çalar. · eserleri çalarken vibratodan kaçınır. · trilli bir üst notadan yapar. · eserleri çalarken nüanslara dikkat eder. · sesleri temiz çalar. 3 Aşağıdaki ölçütlerden en az üç tanesini başarı ile uygular. Barok Döneme ait eserlerin çalarken; · mümkün olduğunca dilli notaları detache çalar. · eserleri çalarken vibratodan kaçınır. · trilli bir üst notadan yapar. · eserleri çalarken nüanslara dikkat eder. · sesleri temiz çalar. 2 Aşağıdaki ölçütlerden en az iki tanesini başarı ile uygular. Barok Döneme ait eserlerin çalarken; · mümkün olduğunca dilli notaları detache çalar. · eserleri çalarken vibratodan kaçınır. · trilli bir üst notadan yapar. · eserleri çalarken nüanslara dikkat eder. · sesleri temiz çalar. 1 Öğrenci Yorumları: Öğretmen Yorumları: Puanlama: 4: 100 puana; 3: 75 puana; 2: 50 puana; 1: 25 puana denk düşer. 97 ÜNİTE 11 1 FLÜT MÜZİĞİNDE KLASİK DÖNEM Hazırlık Çalışmaları . Klasik Döneme ait bilgilerinizi hatırlayınız. . Bildiğiniz Klasik Dönem bestecilerinin adlarını söyleyiniz. Flüt Müziğinde Klasik Dönem Özellikleri Klasik Dönemde Genel Stil Özellikleri · Klasik Dönemde cümleler, daha leggiero ve zariftir. · Daha parlak sesler ve açık renkler kullanılır. · Klasik Dönemde dönem özelliği olarak çeşitli gürlük ve hız terimleri, flüt eserlerinde sıklıkla kullanılmaktadır. Viyana klasikleri özellikle zarif çalınmasıyla öne çıkar ve dönemin özelliklerini taşır. 1.Etkinlik : Dinlediğiniz Klasik Dönem eserlerinin biçim ve tür özellikleriyle ilgili düşüncelerinizi söyleyiniz. 2 Flüt Müziğinde Klasik Dönem Bestecileri Johann KUHNAU [Yohan Kuhnau (1660-1722)]: Alman besteci Kuhnau, Barok Dönemin önemli bestecileri arasında yer almaktadır. Kuhnau, çembalo müziğine yeni soluklar getirmiştir. 1700 yılında çembalo için "6 İncil Sonat" adlı eseri yazmıştır. Bu eser betimlemeli (tasvirci) müziğin ilginç örneklerinden biridir. Kuhnau flüt grupları için de eserler yazmıştır. Johann Joachim QUANTZ [Yohan Yoşim Kuantz (1697- 1773)]: Alman besteci ve flütçüdür. Prusya Kralı Büyük Frederik'in öğretmenliğini de yapmıştır. Oda müzikçisi ve aynı zamanda saray bestecisi olan Quantz’ın, 1752 yılında “Yan Flüt Çalma Metodu Üzerine Bir Deneme” adlı eseri yayımlandı. Quantz, flüt için 700’ün üzerinde eser yazmış olup Barok Dönemde önemli bir yer tutar. Aynı zamanda Doppler’ in de öğretmenliğini de yapmıştır. 98 Saverio MERCADANTE [Saveryo Merkadant (1785- 1870)]: Altamura’ da doğan, Napoli’de seksen beş yaşında ölen İtalyan besteci Mercadante, Napoli Konservatuvarı’nda Zingarelli’nin öğrencisi olmuş, yaşamının son otuz yılında bu konservatuvarın müdürlüğü görevinde bulunmuştur. Rossini, Donizetti, Bellini gibi büyük “ Bel Canto” opera bestecileriyle aynı yıllarda yaşamış olan Mecradante’nin bugün hemen hemen çoğu unutulmuş altmış kadar operası vardır. Orkestra ve çalgı yazısında daha çok Haydn-Mozart etkisinde kalmıştır. Mercadante’nin flüt ve yaylılar için, bestelediği Mi minör Konçerto, bestecinin en başarılı eseridir. 2.Etkinlik : Klasik Dönem bestecilerinin flüt için yazdıkları eserlerini araştırarak, aşağıdaki tabloya besteci ve eserlerin adlarını yazınız. Eser Adı Besteci Adı ............................................ ............................................................................................ ............................................ ............................................................................................ ............................................ ............................................................................................ 3.Etkinlik : Klasik Dönem müzik biçim ve formlarını araştırınız. 4.Etkinlik : Klasik Dönem bestecilerinin sonat ve sonatin formunda yazılmış eserlerinden örnekler dinleyerek bu eserleri aşağıdaki tabloya yazınız. Besteci Adı Eser Adı ............................................ ............................................................................................ ............................................ ............................................................................................ ............................................ ............................................................................................ 99 5.Etkinlik : Dağarcıkta sunulan Klasik Döneme ait sonat formundaki eserlerden seviyenize uygun olanları seçip özelliklerine dikkat ederek çalınız. 6.Etkinlik : Dağarcıkta sunulan Klasik Döneme ait sonatin formundaki eserlerden seviyenize uygun olanları seçip özelliklerine dikkat ederek çalınız. 7.Etkinlik : Dağarcıkta sunulan Klasik Dönem müzik örneklerini çalgı sitili, yansıttığı karakter ve nüanslara dikkat ederek çalınız. 3 Flüt Müziğinde Klasik Dönem Form Biçimleri A- SONATİN Sonatın tekrarlara yer verilmeden kısa bir şekilde yazılmış türüne ise sonatin adı verilir. B- SONAT Bir veya iki çalgı için yazılmış, çok bölümlü, anlatım gücü yüksek çalgı müziği eserleridir. 4 Flüt Müziğinde Klasik Döneme Ait Örnekler Klasik Dönemin en önemli formları, çalgı toplulukları için senfoni ve yaylı çalgılar dörtlüsü için kuvartettir. Solo çalgılarda ise konçerto ve sonatlar ön plandadır. Dönemin flüt repertuvar Quantz, Tromlitz , Devienne (Deviyen), Hugot (Hügo)'nun eserleri oluşturur. Klasik Döneme ait bu eseri çalarken müzik cümlelerinde artikülasyonlara, nüanslara dikkat ediniz. Müzik cümlelerinde vibrato yapmaya özen gösteriniz. 100 8.Etkinlik : Aşağıda verilen Klasik Döneme ait eseri dönem özelliklerine dikkat ederek çalınız. Polonaise Ludwig Van BEETHOVEN Moderato 101 Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları 1. Klasik Dönemin özelliklerini açıklayınız. 2. Aşağıdakilerden hangisi Klasik Dönem bestecisidir? A) Robert Schumann B)Bela Bartok C) Ludvig van Beethoven D) Frederic Chopin E) Antonio Vivaldi 3. Aşağıdaki eserlerin karşısına bestecilerin adlarını yazınız. Saraydan Kız Kaçırma ....................................... Mevsimler (oratoryo) ....................................... Fidelio ....................................... 4.Klasik Dönem eserlerinden bildiklerinizi -hangi besteciye ait olduğuyla birlikte- yazınız. Klasik Dönem eserlerini çalarken aşağıdaki puanlama anahtarını kullanınız. Ölçütler Aşağıdaki ölçütlerden tümünü başarı ile uygular. Klasik Dönem eserlerini çalarken; · sesleri parlak çalar. · gürlük terimlerine dikkat ederek çalar. · hız terimlerine dikkat ederek çalar. · eggiero tekniğini uygular. Puan 4 Aşağıdaki ölçütlerden en az üç tanesini başarı ile uygular. Klasik Dönem eserlerini çalarken; · sesleri parlak çalar. · gürlük terimlerine dikkat ederek çalar. · hız terimlerine dikkat ederek çalar. · eggiero tekniğini uygular. 3 Aşağıdaki ölçütlerden en az iki tanesini başarı ile uygular. Klasik Dönem eserlerini çalarken; · sesleri parlak çalar. · gürlük terimlerine dikkat ederek çalar. · hız terimlerine dikkat ederek çalar. · eggiero tekniğini uygular. 2 Aşağıdaki ölçütlerden en az iki tanesini başarı ile uygular. Klasik Dönem eserlerini çalarken; · sesleri parlak çalar. · gürlük terimlerine dikkat ederek çalar. · hız terimlerine dikkat ederek çalar. · eggiero tekniğini uygular. 1 Öğrenci Yorumları: Öğretmen Yorumları: Puanlama: 4: 100 puana; 3: 75 puana; 2: 50 puana; 1: 25 puana denk düşer. 102 ÜNİTE 12 1 FLÜT MÜZİĞİNDE ROMANTİK DÖNEM Hazırlık Çalışmaları 1. Romantik Döneme ait bilgilerinizi hatırlayınız. 2. Bildiğiniz Romantik Dönem bestecilerinin adlarını söyleyiniz. Flüt Müziğinde Romantik Dönem Özellikleri Klasik Dönemde Genel Stil Özellikleri · Gürlük özellikleri en yüksek sınırda kullanılmıştır. · Bireysel ifade ön plandadır. · Özellikle tempolarda esneklik görülmektedir. · Gerek tempo değişikliği gerekse nüans farklılıklarını içerisinde barındıran uzun soluklu müzik cümleleri görülür. · Flüt ailesinden piccolo, orkestral eserlerde sıkça kullanılmıştır. 1.Etkinlik : Dinlediğiniz Romantik Dönem eserlerinin biçim ve tür özellikleriyle ilgili düşüncelerinizi söyleyiniz. 2 Flüt Müziğinde Romantik Dönem Bestecileri Piyotr Ilyiç ÇAYKOVSKİ [Piyotr İlyiç Çaykovski (1840- 1893]: Votkinsk’te doğan ve Saint- Petersburg Hukuk Okulunda eğitim gören Çaykovski, 1862 yılında müzik eğitimi almak üzere bu kente gitmiştir. Çaykovski “Rus Beşleri” diye bilinen grup ile aynı zaman dilimi içinde yaşamış, gerçek anlamda tek Rus romantik bestecisidir. Ruh sağlığı açısından taşıdığı derin sorunlar, müziğine de taşkın, ölçüsüz, kendini kolayca tutamayan bir duygusallık için yansımıştır. Melodi yaratma yetisi, sağlam armoni ve kontrpuan bilgisi ve ustalığı, parlak orkestrasyonu, müziğinin belli başlı çekicilik ve etkileme ögeleridir. Eserleri arasında çok sayıda senfoni, piyano ve keman için konçertolar, çok tanınmış Fındıkkıran ve Kuğu Gölü bale süitleri, uvertürler ve kapriçyolar bulunmaktadır. Çaykovski orkestra için yazdığı eserlerde flüte sıklıkla yer vermiştir. 103 Carl REİNECKE (1824-1910): Babası J.P. Rudolf tarafından kapsamlı bir müzik eğitimi ve piyano eğitimi aldı. 21 yaşında Kuzey Avrupa turuna çıktı. Leipzig’te Mendelssohn, Robert ve Clara Schumann’ın dikkatini çekti. 1846 yılında Kral Christian VIII. tarafından Danimarka Kraliyet piyanisti olarak atandı ve orada hizmetler verdi. Keman virtüözü Heinrich Wilhelm Ernst’a eşlik etti, aynı zamanda da solo resitaller verdi. Kopenhag görevinden sonra, eğitmen olarak Paris’te bulundu. Büyük piyano virtüözü Franz Liszt Reinecke’yi kızı Cosima'ya (gelecekte Richard Wagner'in eşi olacaktı) özel piyano öğretmeni olarak tuttu. Liszt Reinecke’nin tarzını”güzel, zarif, legato ve şiirsel” olarak nitelemiştir. 1851’de Köln’de Ferdinand Hiller (1814-1865) tarafından oluşturulan orkestrada görev aldı. Hiller’e resital arkadaşı oldu. Breslau Üniversitesinde öğretim görevlisi olarak çalıştı.1860’ta Leipzig Konservatuvarında daimi hoca oldu. Yetiştirdiği öğrenciler arasında Grieg, Svendsen, Sinding, Sullivan, ve Weingartner da bulunmaktadır. Konservatuvar görevinin yanı sıra Gewandhaus Orkestrasının da şefliğini yaptı. 1875 yılında, Berlin Akademisi üyesi oldu1902’de hocalık görevinden ayrıldı ama besteciliğe 1910’a -hayatının sonuna- kadar devam etti. Eserlerinin büyük bir bölümü Romantik Dönem Hausmusik türündedir. Yumuşak bir sesi vardı ve kullandığı ezgiler son derece akıcı ve uyumluydu. Orkestrasyonu çok canlıydı. Claude- Paul TAFFANEL[Klod Pol Tafanel (1844-1908)]: Fransız flüt sanatçısı. Dorus ile çalıştı. Opera, Société des Concerts du Conservatoire ve Société des Instruments à Vent kurumlarına verdiği katkılar ve de Konservatuvar hocalığından ötürü (1893’ten itibaren), Fransız flüt ekolünün babası olarak kabul edilmektedir. Gabriel Fauré Fantasie (Gabriel Fore Fantasi) eserini ona ithaf etmiştir. Pyotr Ilyich Tchaikovsky (Pitır İlyiç Çaykovski) ölümün ardından onun onuruna bir flüt konçertosu yazmıştır. Aynı zamanda da flüt için metod kitabı olan 17 Grands Exercices Journaliers De Mecanisme’ı yazmaya koyulmuş ancak kendisinin ölümü üzerine kitap, iki öğrencisi Louis Fleury (Luis Fileriy) ve Philippe Gaubert (Filip Gober) tarafından tamamlanmıştır. Bu kitap günümüzde dahi en temel flüt metod kitabı olarak kabul edilmektedir. Önemli besteleri: Andante Pastoral et Scherzettino, Grande Fantasie, Fantasie, Themes/ Der Freischutz, Quintette . 2.Etkinlik : Romantik Dönem müzik biçim ve formlarını araştırınız. 104 3.Etkinlik : Romantik Dönem bestecilerinin flüt için yazdıkları eserleri araştırarak, aşağıdaki tabloya besteci ve eser adlarını yazınız. Besteci Adı Eser Adı ............................................ ............................................................................................ ............................................ ............................................................................................ ............................................ ............................................................................................ 3 Flüt Müziğinde Romantik Dönem Form Biçimleri A- Şarkı Lirik Alman şarkılarıdır. 17. yy. dan beri kullanılan bir müzik biçimidir. Bir, iki ve üç bölümlü türleri olan form genellikle bir şiir üzerine yazılmış piyano eşliğinde çalınan bir formdur . F. Schubert tarafından eşlikler yazılarak klasik bir yapı kazandırılmıştır. B- Varyasyon (Çeşitleme) Bir temanın, bir düşüncenin ritm ve melodi değişiklikleriyle tekrarlanmasıdır. Varyasyonlar temaların tekdüzeliğine karşı ortaya çıkmış bir biçimdir. 4.Etkinlik : Romantik Dönem bestecilerine ait şarkı ve varyasyon formunda yazılmış eserlerden örnekler dinleyerek bu eserlerin bestecilerinin adını aşağıdaki tabloya yazınız. Besteci Adı Eser Adı ............................................ ............................................................................................ ............................................ ............................................................................................ 105 5.Etkinlik : Dağarcıkta sunulan Romantik Döneme ait şarkı ve varyasyon formundaki eserlerden seviyenize uygun olanları seçip özelliklerine dikkat ederek çalınız. 6.Etkinlik : Dağarcıkta sunulan Romantik Döneme ait sonat formundaki eserlerden seviyenize uygun olanları seçip özelliklerine dikkat ederek çalınız. 7.Etkinlik : Dağarcıkta sunulan Romantik Dönem müzik örneklerini çalgı sitili, yansıttığı karakter ve nüanslara dikkat ederek çalınız. 4 Flüt Müziğinde Romantik Döneme Ait Örnekler Romantikler, kendilerinden önceki çeşitli klasik formları devralmışlar, bazıları üzerinde değişiklik yapmışlardır. Bunlar; lied, sonat, konçerto, süit, varyasyon (çeşitleme), senfoni gibi formlardır. Romantik Döneme ait bu eseri çalarken nota geçişlerinde bağlara ve vibratoya dikkat ediniz. Piano, mezzopiano, mezzoforte, pianissimo, diminuendo gibi nüanslara dikkat ederek çalınız. Trioleleri süresi içinde çalmaya özen gösteriniz. 8.Etkinlik : Aşağıda verilen Romantik Döneme ait eseri dönem özelliklerine dikkat ederek çalınız. Reverie Dreamly Clude DEBUSSY 106 107 Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları 1. Romantik Dönemin özelliklerini açıklayınız. Aşağıda boş bırakılan yeri doğru sözcükle doldurunuz. 2. Romantik Dönem stil özelliklerinde ………….. ön plandadır. 3. Aşağıdakilerden hangisi Romantik Dönem bestecisidir? A) Frederic Chopin B) Claude Debussy C) Joseph Haydn D) Bela Bartok E) Antonio Vivaldi 4. Romantik Dönem eserlerinden bildiklerinizi -hangi besteciye ait olduğuyla birlikte- yazınız. 5. Romantik Dönem bestecilerinin ve eserlerinin adlarını yazınız. 6. Öğretmeninizin dinleteceği müzik örnekleriden hangisinin Romantik nedenleriyle söyleyiniz. Döneme ait olabileceğini Romantik Dönem eserlerini çalarken aşağıdaki puanlama anahtarını kullanınız. Puan Aşağıdaki ölçütlerden tümünü başarı ile uygular. Romantik Dönem eserlerin çalarken; · gürlük terimleri en üst sınırda kullanmıştır. · bireysel anlatım ön planda tutmuştur. · tempoda olabilecek esneme yapmıştır. · nüans farklılıklarını cümle içerisinde uygulamıştır. · uzun soluklu cümleri çalarken tempodaki ve nüanstaki farklılıkları uygulamıştır. 4 Aşağıdaki ölçütlerden en az dört tanesini başarı ile uygular. Romantik Dönem eserlerin çalarken; · gürlük terimleri en üst sınırda kullanmıştır. · bireysel anlatım ön planda tutmuştur. · tempoda olabilecek esneme yapmıştır. · nüans farklılıklarını cümle içerisinde uygulamıştır. · uzun soluklu cümleri çalarken tempodaki ve nüanstaki farklılıkları uygulamıştır. 3 Aşağıdaki ölçütlerden en az üç tanesini başarı ile uygular. RomantikDönem eserlerin çalarken; · gürlük terimleri en üst sınırda kullanmıştır. · bireysel anlatım ön planda tutmuştur. · tempoda olabilecek esneme yapmıştır. · nüans farklılıklarını cümle içerisinde uygulamıştır. · uzun soluklu cümleri çalarken tempodaki ve nüanstaki farklılıkları uygulamıştır. 2 Aşağıdaki ölçütlerden en az iki tanesini başarı ile uygular. Romantik Dönem eserlerin çalarken; · gürlük terimleri en üst sınırda kullanmıştır. · bireysel anlatım ön planda tutmuştur. · tempoda olabilecek esneme yapmıştır. · nüans farklılıklarını cümle içerisinde uygulamıştır. · uzun soluklu cümleri çalarken tempodaki ve nüanstaki farklılıkları uygulamıştır. Öğrenci Yorumları: Öğretmen Yorumları: Puanlama: 4: 100 puana; 3: 75 puana; 2: 50 puana; 1: 25 puana denk düşer. 108 1 ÜNİTE 13 1 FLÜT MÜZİĞİNDE ÇAĞDAŞ DÖNEM Hazırlık Çalışmaları . Çağdaş Döneme ait bilgilerinizi hatırlayınız. . Bildiğiniz Çağdaş Dönem bestecilerinin adlarını söyleyiniz. Flüt Müziğinde Çağdaş Dönem Özellikleri Çağdaş Dönemde Genel Stil Özellikleri · Flüt çalgısı en üst limitlerde kullanılmıştır. · Flütte ses renkleri ön plandadır. · Seslerdeki renk değişikliklerine sıkça rastlanmaktadır. · Tonal olduğu kadar atonal veya modal eserlere de rastlanmaktadır. · Bu dönemdeki eserlerde flüt ailesinin diğer üyelerine de sıklıkla yer verilmiştir. · Çağdaş müzikte flüt dağarı diğer dönemlere göre daha fazladır. 1.Etkinlik : Dinlediğiniz Çağdaş Dönem eserlerinin biçim ve tür özellikleri hakkındaki düşüncelerinizi söyleyiniz. 2 Flüt Müziğinde Çağdaş Dönem Bestecileri Paul HINDEMITH [Pol Hindemit (1895- 1963)]: Alman besteci Hindemith, 20. yüzyılın önemli bestecilerindendir.Liko Amar la birlikte ünlü ''Amar–Hindemith Dörtlüsü''nü kurarak bu toplulukta viyola üyesi olarak çalıştı.1927 yılına kadar, genellikle romantik ölçüler içinde, '' Yeni Klasikçilik ''adıyla anılan görüşe uygun besteler verdi. Bu tarihten sonra Gebrauchsmusik ''Yarâlı müzik'' adını verdiği bir müzik görüşüne bağlı kaldı. Hindemith, 1935 yılında ülkemize gelerek, Devlet Konservatuvarı’nın kuruluşunda görev aldı. Bu bakımdan, Cumhuriyet Türkiye’sinin müzikte Batılılaşma hareketinin öncüleri arasında yer alır. Önemli eserleri arasında Ressam Mathias Senfonisi, Nobilisima Visione Kedi Felix adlı film sayılabilir. Ayrıca çocuklar, okullar ve amatör korolar için operalar ve koro parçaları yazmıştır. 109 Arthur HONEGGER [Artur Honeger (1892-1955 )]: Fransız bestecidir. Önce Zürih Konservatuvarında, sonra bir süre Paris Konservatuvarında eğitim görmüş, adı '' Fransız Altıları '' diye tanınan grubun üyesi olduktan sonra duyulmuş, fakat Altılar'ın hafif müziğe yakınlaşan türde müzik yapmalarına karşın ağırbaşlı bir müzikten yana olduğu için gruptan ilk ayrılan o olmuştur. Ünü, '' Kral Davud '' oratoryosu ve '' Pasific 231 '' adlı orkestra eseriyle yayılmıştır. Oratoryoları ve beş senfonisi tanınmış eserleri arasındadır. Frank MARTIN (Frank Martin): Frank Martin 15 Eylül 1890'da İsviçre Cenova'da doğdu. Rahip bir babanın 10. ve en küçük çocuğuydu. Henüz okula başlamadan piyanoda uzmanlaştı.Dokuz yaşına geldiğinde hiçbir müzik eğitimi almamasına rağmen etkileyici çocuk şarkıları besteledi. Latince eğitimi aldı ve ailesini hoşnut etmek amacıyla 2 yıl boyunca Cenevre Üniversitesinde fizik ve matematik eğitimi aldı. Aynı zaman da da müzikal çalışmalarına devam etmekteydi.1926'da Cenevre Müzisyenler Derneği Odasını (Société de Musique de Chambre de Genève) kurdu. 1933-1940 yılları arasında “Technicum Moderne de Musique”de sanat direktörü ve de 1942-46 yıllarında da İsviçre Müzisyenler Birliği’nde başkanlık görevlerinde bulundu.1932’de Arnold Schönberg’in 12 tonlu tekniğine ilgi duydu. Birçok unsuru kendi tekniği ve tarzıyla harmanladı.Kendi tarzındaki ilk önemli eseri Le Vin Herbé’i 1941'de yayınladı. Petite Symphonie Concertante (1944-45) ile de uluslararası üne kavuştu. 1946’da Hollanda'ya yerleşti. 1950-57 yılları arasında da Köln’deki “Staatliche Hochschule für Musik” akademisinde kompozisyon eğitimi verdi. Frank Martin’in eserlerinde oratoryolar önemli bir yer tutmaktadır. Mayıs 1973’te Lozan Katedral’inde Requiem’in büyük bir kalabalık önünde dünya galasını gerçekleştirdi. 21 Kasım 1974’te hayata veda etti. En önemli eserleri: Çift koro için (messe pour double choeur a cappella), le vin herbé (1938), petite symphonie concertante (1944), yedi tahta uflemeli calgi, timpani ve yaylilar için koncerto (1949),gitar için dört kısa parça (1933). 2.Etkinlik : Çağdaş Dönem bestecilerinin flüt için yazdıkları eserleri dinleyerek aşağıdaki tabloya besteci ve eser adlarını yazınız. Besteci Adı Eser Adı ............................................ ............................................................................................ ............................................ ............................................................................................ ............................................ ............................................................................................ 110 3.Etkinlik : Çağdaş Dönem bestecilerine ait eserlerden örnekler dinleyerek bu eserleri aşağıdaki tabloya yazınız. Besteci Adı Eser Adı ............................................ ............................................................................................ ............................................ ............................................................................................ ............................................ ............................................................................................ 4.Etkinlik : Dağarcıkta sunulan Çağdaş Dönem eserlerinden seviyenize uygun olanları seçiniz ve dönem özelliklerine uygun olarak çalınız. 5.Etkinlik : Dağarcıkta sunulan Çağdaş Dönem müzik örneklerini çalgı sitili, yansıttığı karakter ve nüanslara dikkat ederek çalınız. 3 Flüt Müziğinde Çağdaş Döneme Ait Örnekler Dönemin en çok kullanılan formları; senfoni, konçerto, oda müziği eserleri, bale ve opera eserleridir. 111 Çağdaş Döneme ait bu eseri çalarken nota geçişlerinde sonariteye dikkat ederek vibrato yapınız. Forte, mezzopiano, crescendo ve decrescendo gibi nüanslara dikkat ederek çalınız. 5.Etkinlik Aşağıda verilen Çağdaş Döneme ait eseri dönem özelliklerine dikkat ederek çalınız. Song of India Nikolai RIMSKY- KARSAKOV Andantino 112 113 Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları 1. Çağdaş Dönemin özelliklerini açıklayınız. Aşağıda boş bırakılan yerleri doğru sözcüklerle doldurunuz. 2. Çağdaş Dönem stil özelliklerinde ………….. ön plandadır. 3. Bu dönemde tonal olduğu kadar ……………..eserlere de rastlanmaktadır. 4. Aşağıdakilerden hangisi Çağdaş Dönem bestecisidir? A) Bela Bartok B) Franz Schubert C) Joseph Haydn D) Frederic Chopin E) George Phillipp Telemann 5. Çağdaş döneme ait bildiğiniz bestecileri ve eserlerini söyleyiniz. 6. Öğretmeninizin dinleteceği müzik örneklerden hangisinin Çağdaş Döneme ait olabileceğini nedenleriyle söyleyiniz. Romantik Dönem eserlerini çalarken aşağıdaki puanlama anahtarını kullanınız. Puan Aşağıdaki ölçütlerden tümünü başarı ile uygular. Çağdaş Dönem eserlerini çalarken; · stil özelliği olarak çalgıyı en üst sınırlarda kullanmıştır. · sesleri daha temiz ve parlak çalmıştır. · seslerdeki renk değişikliklerine dikkat ederek çalmıştır. · nüanslara dikkat ederek çalmıştır. Aşağıdaki ölçütlerden en az üç tanesini başarı ile uygular. Çağdaş Dönem eserlerini çalarken; · stil özelliği olarak çalgıyı en üst sınırlarda kullanmıştır. · sesleri daha temiz ve parlak çalmıştır. · seslerdeki renk değişikliklerine dikkat ederek çalmıştır. · nüanslara dikkat ederek çalmıştır. Aşağıdaki ölçütlerden en az iki tanesini başarı ile uygular. Çağdaş Dönem eserlerini çalarken; · stil özelliği olarak çalgıyı en üst sınırlarda kullanmıştır. · sesleri daha temiz ve parlak çalmıştır. · seslerdeki renk değişikliklerine dikkat ederek çalmıştır. · nüanslara dikkat ederek çalmıştır. Aşağıdaki ölçütlerden en az bir tanesini başarı ile uygular. Çağdaş Dönem eserlerini çalarken; · stil özelliği olarak çalgıyı en üst sınırlarda kullanmıştır. · sesleri daha temiz ve parlak çalmıştır. · seslerdeki renk değişikliklerine dikkat ederek çalmıştır. · nüanslara dikkat ederek çalmıştır. Öğrenci Yorumları: Öğretmen Yorumları: Puanlama: 4: 100 puana; 3: 75 puana; 2: 50 puana; 1: 25 puana denk düşer. 114 4 3 2 1 ÖĞRENME ALANI FLÜTTE UYGULAMA,GELİŞTİRME VE SERGİLEME DAĞARCIĞI SOLO UYGULAMA, GELİŞTİRME VE SERGİLEME DAĞARCIĞI EŞLİKLİ UYGULAMA, GELİŞTİRME VE SERGİLEME DAĞARCIĞI ÜNİTE 14 1 SOLO UYGULAMA, GELİŞTİRME VE SERGİLEME DAĞARCIĞI Hazırlık Çalışmaları . Etüt ve eser sergilemenin önemini düşünüp öğretmeninizle paylaşınız. . Daha önce oluşturduğunuz repertuvarınızda sevdiğiniz bir eser ya da etütü çalınız. Öğrenilen Tüm Teknik ve Teorik Bilgilere Uygun Etüt ve Eser Çalışması Sergilemek, verilen emeği, kazanı lan başarı yı göstermek için yapı lan, kişinin kendisine güvenini artıran, toplum karşısında heyecanlanmadan kendini ifade etmesini sağlayan bir etkinliktir. Yorumlama becerisi, kişide müzik yapma duygusu uyandırır. Bu sebeple teknik ve müzikal anlamda tamamen olgunlaşmı ş bir eseri, yorumlama gücünüzü ve performansı nı zı birleştirerek toplum önünde sergilemeniz başarı nı z için gereklidir. Yı l boyunca öğrenilen tüm teknik ve teorik bilgileri içeren eser ve etüt örnekleri, solo ve eşlikli olarak iki farklı şekilde seslendirilir. 1.Etkinlik Yıl sonunda sergilemek üzere bir eser ve etüt dağarcığı oluşturunuz. 116 Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları Çaldığınız etüt ya da eserdeki uygulama durumuzu belirlemek amacıyla öğretmeninizin aşağıdaki kontrol listesini doldurmasını isteyiniz. Uygulayabildikleriniz için “yapıldı” hanesine, uygulayamadıklarınız için “yapılmadı” hanesine (X) işareti koyunuz. SIRA DAVRANIŞLAR YAPILDI 1 Eser ya da etüdü belirtilen tempoda çalar. 2 Eser ya da etüdü çalarken sesleri temiz çalar. 3 Eser ya da etüdü çalarken güçlü çalar. 4 Eser ya da etüdü vibrato tekniğini uygular. 5 Eser ya da etüdü çalarken gürlük terim ve işaretlerine uyar. 6 Eser ya da etüdü ifade terimlerine uygun olarak çalar. 7 Eser ya da etüdü süsleme terim ve işaretlerine dikkat ederek çalar.. 8 Eser ya da etüdü duraklamadan ve akıcılığı bozmadan çalar. 9 Çaldığı eser ya da etüdün ait olduğu dönemin özelliklerine uygun biçimde yorumlayarak çalar. 10 Eser ya da etüdü nefes tekniklerini doğru biçimde kullanarak çalar. 11 Eser ya da etüdü dil, parmak ve nefes koordinasyonunu sağlayarak çalar. 117 YAPILMADI ÜNİTE 15 1 EŞLİKLİ UYGULAMA, GELİŞTİRME VE SERGİLEME DAĞARCIĞI Hazırlık Çalışmaları 1. İzlediğiniz eşlikli konserlerden izlenimlerinizi öğretmeninizle paylaşınız. 2. Daha önce oluşturduğunuz repertuvarınızdan sevdiğiniz eşlikli ve düo eserlerden birini çalınız. Öğrenilen Tüm Teknik ve Teorik Bilgilere Uygun Eşlikli Eser, Düet ve Trio Çalışması Birlikte çalmada en yaygın olanı düo' dur. Düo iki kişiden oluşan en küçük müzik grubuna denir. Çalgı müziğinde düo için yapılan tüm eserlere düet (eşlikli eser) adı verilir. Düolarda farklı çalgı lar birbirlerine eşlik edebildiği gibi, düolar aynı çalgı lardan da oluşabilir. Örneğin; İki flüt, iki keman ya da flüt-piyano, flüt-gitar, flüt-arp, flüt-fagot vb. Birlikte çalmada yaygı n olanı diğer eşlikli çalma biçimi de "trio"dur. Trio, üç kişiden oluşan küçük müzik grubuna denir. "Trio"larda farklı algı lar birbirine eşlik edebildiği gibi aynı algı lardan da oluşabilir. Örneğin; Üç flüt, flüt- klarnet-obua, trompet- trombon- korno, klarnetfagot- obua vb. 1.Etkinlik Yıl sonunda sergilemek üzere seçtiğiniz bir eşlikli eser dağarcığı oluşturunuz. 2.Etkinlik Dağarcıkta sunulan düo ve trio eserlerden istediğinizi çalınız. 118 Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları Çaldığınız etüt ya da eserdeki uygulama durumunuzu belirlemek amacıyla öğretmeninizin aşağıdaki kontrol listesini doldurmasını isteyiniz. Uygulayabildikleriniz için “yapıldı” hanesine, uygulayamadıklarınız için “yapılmadı” hanesine (X) işareti koyunuz. SIRA DAVRANIŞLAR YAPILDI 1 Eser ya da etüdü belirtilen tempoda çalar. 2 Eser ya da etüdü çalarken sesleri temiz çalar. 3 Eser ya da etüdü çalarken güçlü çalar. 4 Eser ya da etüdü çalarken vibrato tekniğini uygular. 5 Eser ya da etüdü çalarken gürlük terim ve işaretlerine uyar. 6 Eser ya da etüdü ifade terimlerine uygun olarak çalar. 7 Eser ya da etüdü süsleme terim ve işaretlerine dikkat ederek çalar. 8 Eser ya da etüdü duraklamadan ve akıcılığı bozmadan çalar. 9 Çaldığı eser ya da etüdün ait olduğu dönemin özelliklerine uygun biçimde yorumlayarak çalar. 10 Eser ya da etüdü nefes tekniklerini doğru biçimde kullanarak çalar. 11 Eser ya da etüdü dil, parmak ve nefes koordinasyonunu sağlayarak çalar. 119 YAPILMADI SOLO FLÜT DAĞARCIĞINDAN ÖRNEKLER Batı Müziği Etüt ve Eserleri Guiseppe GARİBOLDİ Andante mosso 1 120 Lento non troppo Guiseppe GARİBOLDİ 2 121 Guiseppe GARİBOLDİ Moderato 3 122 Allegro moderato Guiseppe GARİBOLDİ 4 123 Guiseppe GARİBOLDİ Andantino 5 124 Lento Guiseppe GARİBOLDİ 6 125 Guiseppe GARİBOLDİ Andantino 7 126 Sonat Wolfgang Amadeus MOZART Allegro 8 127 128 G.GARİBOLDİ Allegro 9 129 Tambourin Jean Philippe RAMEAU Vivace 10 130 Sonatine I Allegro Wolfgang Amadeus MOZART 11 131 SOLO FLÜT DAĞARCIĞINDAN ÖRNEKLER Türk Müziği Eserleri Kürdi Şarkı “Artık Yeşerecek Bir Dalım Yok” Söz: Türkan ATEŞ Müzik: Necdet TOKATLIOĞLU Sofyan 12 132 Nihanvent Şarkı “Bekledim de Gelmedin” Semai Yesari Asım ARSOY 13 133 Ben Ağlarım Yane Yane Yunus EMRE 14 Çandarlı Zeybeği Yöresi: Dikili 15 134 Dudaklarında Arzu Kollarında Yalnız Ben Kürdi fantezi Usulü: Nim sofyan Söz:Sevim YÜCEALP Müzik: Saadettin ÖKTENAY 16 135 Nihavent Oyun Havası Sofyan Selahattin ERKÖSE 17 136 Nihavent Oyun Havası Ferit SIDAL Sofyan 18 Nihavent “Yemeni Bağlamiş Telli Başına” Düyek Ali Ulvi BARADAN 19 137 Ölesiye Sevmiştim Kalbimin Kızı Kürdi fantezi Usulü: Semai Suat SAYIN 20 138 Nihavent Şarkı “Gözlerin En Derin Işığısın Sen” Usulü: Düyek Ara nağme Nilgün ERGÜDER 21 139 EŞLİKLİ FLÜT DAĞARCIĞINDAN ÖRNEKLER Batı Müziği Etüt ve Eserleri A Trumpet March DEVIENNE 22 140 Three Duos BERBIGUER Andante grazioso 23 141 Twenty Duets TELEMANN Allegro 24 141 142 Carnival de Venice BRİCCİALDİ 25 143 Karahisar Kalesi Düzenleme: Salih AYDOĞAN 26 Capriccio Italienne Peter Ilyıch TCHAİKOVSKY Con motto 27 144 145 144 146 TERİMLER SÖZLÜĞÜ A akor: En az üç sesin dikey olarak tınlama özelliği. aralık: İki nota arasındaki ses yüksekliği. artikülasyon: Anlatım, ifadelendirme. arpej: Bir dizinin akorlarını oluşturan notaların birbiri ardına çalınması veya söylenmesi. armoni: Uyum, ahenk, seslerin kaynaşması. B bakiye:Türk müziğinde, dört komaya bölünen en küçük ikili aralık. barok: 17. yy da gösteriş ve süsleme öğelerinin ön plana çıktığı dönem. bemol: Önüne konulduğu notayı yarım ses kalınlaştıran ses değiştirici işaret. büyük mücennep: Türk müziğinde sekiz koma değerindeki aralık. C crescendo: Sesi gittikçe kuvvetlendirerek. D decrescendo: Sesi gittikçe hafifleterek, gürlüğünü azaltarak. dethace: Bağsız. diatonik: İsimleri ve sesleri ayrı, birbirini takip eden yarım sesler dizisi. diyez: Önüne geldiği notayı yarım ses incelten( tizleştiren) ses değiştirici işaret. dizi: Temel sesten başlayıp ses atlamadan tekrar tiz temel sese ulaşan dizilime verilen ad. donanım: Dizek üzerindeki tonalite veya makama ait değiştirici işaretler. durak: Karar sesi. E entonasyon:Tona ve akora göre ses temizliği, rengi ve uyumu. F form: Biçim, şekil. G grubetto: Üç dört notadan oluşan ses kümesi. K kantat: İnsan sesi için yazılmış, çalgı müziğindeki sonatın karşılığı olan yapıt. koma: Makamsal müzikte bir tam sesin dokuzda biri, en küçük ses birimi. koro: Tek veya çoksesli bir müzik yapıtını seslendirmek için bir araya gelen vokal topluluk. kuartet: Dörtlü. küçük mücennep: Türk müziğindeki beş koma değerindeki aralık. O oktav: Sekizli aralık. opera: Orkestra eşliğinde oynanan müzikli sahne oyunu. operet: İçinde konuşmalı bölümlerin de yer aldığı eğlenceli ve komik müzikli sahne yapıtı. oratoryo: Solo sesler, koro ve orkestra için yazılmış içinde oyun ögesi olmayan, bir kişi veya önemli olay için yazılan yapıt. Ö ölçü: Birbirine eşit bölmelerden her biri. 147 ölçü çizgisi: Ölçüleri birbirinden ayıran dikey çizgiler. ölçü sayısı: Dizekte anahtardan sonra yazılan ve bir ölçüde kaç vuruş olacağını gösteren rakam ve nota değeri. P partisyon: Orkestra veya koro eserlerinin tüm partilerini içeren nota bütünlüğü, kitapçık. passion: Dinsel temalı metinler üzerine bestelenen oratoryo türü. perde: Ses derecesi, dizilerdeki ses aralıkları, nefesli çalgılardaki hareketli kapakcıklar. petite flüt: Küçük flüd. piccolo: İnce sesli küçük flüt. Prellüde: Giriş, başlangıç müziği. R ritim:Tartım. S senfoni: Sonat formundaki büyük orkestra yapıtı. seyir: Makam dizisinin seslerinde dolaşmaya denir. Türk müziği makamlarında inici, çıkıcı ve inici çıkıcı olmak üzere üç çeşit seyir vardır. sonat: Bir veya iki çalgı için yazılmış 3-4 bölümlü müzik yapıtları. sonatin: Kısa küçük sonat. Ş şarkı: İnsan duygularını anlatan, melodik sözlü yapıtlar. T tablhane: Osmanlı hükümdarlarının sarayda görevli askeri bando takımı. tampere: Eşit aralıklı. tampere ses sistemi: Batı müziği ses sisteminde bir dizinin on iki eşit aralığa bölünmesi. tanini: Türk müziğinde dokuz komadan oluşan tam ses. tocatta: Çalgı müziğinde parlak bir besteleme tarzı. Özellikle tuşlu çalgılarda doğaçlama çalınan öğretici eser. ton: İnsan sesi veya çalgılarda sesin yükseklik veya alçaklık derecesi. tremolo: Çalgılarda yay veya mızrapla tel üzerine yapılan hızlı hareket biçimi. trio: Üçlü. triole: Üçleme. U uvertür: Açılış, giriş müziği. V vals: 3/ 4'lük ölçüde dans ve bu dansın müziğine verilen ad. varyasyon: Çeşitleme. vibrato: Seslerin dalgalı izlenimi verecek biçimde çıkartılması. Titreşimli. virtüöz: Alanında sanatının doruğuna ulaşmış müzik sanatçısı. vivace: Canlı, çabuk, kıvrak. vokal: İnsan sesi. Y yeden: Karar sesinden önceki nota, yedinci derece sesi. 148 KAYNAKÇA AKTÜZE İrkin, Ansiklopedik Müzik Sözlüğü, Pan Yayıncılık, İstanbul. ALBUZ Aytekin, Turan SAĞER , Eğitim Müziği Besteleme Teknikleri, Maya Akademi Yayın Dağıtım Ankara, 2008. AREL Hüseyin Sadeddin, Türk Musikisi Nazariyatı Dersleri, Kültür Bakanlığı Yayınları. Ankara,1993. BİRKAN Üner, Dinleyicinin Kitabı, Borusan Kültür ve Sanat Yayınları, İzmir, 2006. ÇAKMAKLI Tuna, Flüt Metodu, Senfoni Müzikevi, İzmir , 2004. ÇELİK Serpil, Flütün Tarihteki Gelişimi ve Ülkemizde Flüt, Gazi Yayınevi, Ankara,1987. ÇERÇİOĞLU Ali, Evrensel Müzik Sözlüğü, Ankara, 1985 DİNGE Ali, Geleneksel Türk Sanat Müziğinde Sirtolar, Senfoni Müzikevi, İzmir, 2000. ELBAŞ Oğuz , Okan Murat ÖZTÜRK, Tarihsel Süreç İçinde Klasik Türk Müziği, Ankara, 2005. G. GARİBOLDİ, 30 Easy and Progressive Studies for Flute, England. G. GARİBOLDİ, Etude Complete Des Gammes Pour Flute, France. G. GARİBOLDİ, Etudes Mignonnes pour Flute op 131, Paris. G. GARİBOLDİ, Etude Complete Des Gammes Pour Flute, France. G. GARİBOLDİ, Dıe Ersten Übungen Für Flöte, Frankfurt. GÜNEY Özcan, Büyülü Flüt Albümü, Ege Müzik, Eskişehir. HODEIR Andre, Müzik Türleri ve Biçimleri, İletişim Yayınları, İstanbul. HATİPOĞLU Ahmet, Türk Musikisi Solfeji, Vicdan Yayınevi, Ankara,1982. İLİK Aydın, Flüt Eğitimi, Yayınlanmamış Ders Notları, Ankara,1990. İLİK Aydın, Flüt Eğitimi, Blok Flüt Metodu, Ankara,1990. İLYASOĞLU Evin, Zaman İçinde Müzik, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul,1999. İREPOĞLU Gül, Levnî, Mas Matbaacılık AŞ, İstanbul,1999. KÖNEMANN, The Illustrated Encyclopedia Of Musıcal Instruments Printed in Belgium, 2000. KÖHLER Ernesto, 15 Easy Pieces as Studies for the Flute Op.33-1, New York. MEB Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara Anadolu Güzel Sanatlar Lisesi Müzik Bölümü Çalgı (Yan Flüt) Dersi Öğretim Programı, Ankara, 2000. MEB Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, Öğretim Programı Geliştirme Hizmet içi Eğitim Semineri Notları, Ankara, 2006. MOYSE Marcel, De la Sonorite, Alphonse Leduc, Paris. MOZART, Zweı Sonatınen Albüm, Leıpzıg. ÖZGÜL İlhan, Müzik Eğitimi ve Öğretimi, Gazi Kitabevi, Ankara, 2000. ÖZGÜR Ülkü, Salih AYDOĞAN, Müziksel İşitme ve Okuma, Arkadaş Yayınevi, Ankara, 1999. ÖZKAN İsmail Hakkı, Türk Musikisi Nazariyatı ve Usulleri, Ötüken Yayınları, İstanbul, 2000. POWELL Ardal, The Flute, Yale University Pres, London, 2002. PRILL Emıl, Method for the Boehm Flute, Frankfurt. SAYAhmet, Müzik Tarihi, Müzik Ansiklopedisi Yayınları, Ankara,1995. SAY Ahmet, Müzik Öğretimi, Müzik Ansiklopedisi Yayınları, Ankara,1996. 149 SAY Ahmet, Müziğin Kitabı, Müzik Ansiklopedisi Yayınları, Ankara, 2001. SAY Ahmet, Müzik Sözlüğü, Müzik Ansiklopedisi Yayınları, Ankara, 2002. SAYGUN Ahmet Adnan, Atatürk ve Musiki, Sevda Cenap And Müzik Vakfı Yayınları, Ankara. SEZER Mualla, Yan Flütün Müzik Okullarında Kullanılması, Gazi Üniversitesi (Yüksek Lisans Tezi), Ankara,1983. SÖZER Vural, Müzik ve Müzisyenler Ansiklopedisi, Remzi Kitabevi AŞ Yayınları, İstanbul, 1986. ŞATANA Gülsen, Flüt Eğitiminde Majör ve Minör Gamların Çalıştırılmasındaki Teknik Sorunların Çözümü ve Geliştirilmesi, Hacettepe Üniversitesi (Yüksek Lisans Tezi), Ankara ,1997. YENER Faruk, Müzik , Apa Basımevi, İstanbul,1983. YENER Faruk, Müzik Klavuzu, Bilgi Yayınevi, İstanbul,1983. YENER Faruk, Müziki Lugatı, Mürettibiye Basımevi, İstanbul,1946. TANRIKORUR Cinuçen, Osmanlı Dönemi Türk Musikisi, Dergah Yayınları, 2005. TATU A. Gülşen, Flüt Metodu, Pan Yayıncılık, İstanbul, 2006. TOFF Nancy, The Flute Book, Oxford University Pres, New York,1996. TRT Müzik Dairesi Yayınları, Türk Sanat Müziği Repertuvarı, Ankara, ULUÇ Murat Özden, Müzik İşaretleri ve Terimleri Sözlüğü, Yurtrenkleri Yayınevi, Ankara, 2002. UÇAN Ali, Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri için Keman Ders Kitabı-Lise 1, Devlet Kitapları Müdürlüğü, Ankara, 2005. H. VOXMAN, Selected Duets for Flute, Paris. Internet Adresleri Vikipedi Özgür Ansiklopedi tr.wikipedia.org/wiki/Barok Tr.wikipedia.org/wiki/François_Couperin.jpg upload.wikimedia.org/.../Jean- Philippe Remeau.jpg upload.wikimedia.org/.../Thomas Albinoni.jpg upload.wikimedia.org/.../3/3d/Johann Kuhnau.jpg upload.wikimedia.org/.../Johann Joachim Quantz.jpg upload.wikimedia.org/.../Saverio Mercadante.jpg upload.wikimedia.org/wikipedia/Piyotr İlyiç Çaykovski.jpg upload.wikimedia.org/wikipedia//.../Carl Reinecke.jpg upload.wikimedia.org/wikipedia/...Claude- Paul Taffenel.jpg upload.wikimedia.org/wikipedia/.../Paul Hindemith.jpg upload.wikimedia.org/wikipedia/.../Arthur Honeger.jpg upload.wikimedia.org/wikipedia/.../Frank Martin.jpg/ http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Digital_metronome.jpg/800px-Digital_metronome.jpg 150
