PASİF FİLTRE DEVRELERİNİN s-DOMENİNDE ANALİZİ Prof. Dr. Herman Sedef, 26/05/2010 Aşağıda 2. dereceden (bikuadratik) pasif RLC filtre devreleri verilmiştir. 1. Bu devrelerin analizini yaparak açık devre gerilim transfer fonksiyonlarının Hv(s)=Vout(s)/Vin(s)=G(s) olduğunu gösteriniz. 2. Bulduğunuz Hv(s) transfer fonksiyonlarının derecesini, kutup ve sıfırlarını belirleyiniz. Kutup-Sıfır Haritasını (Pole-Zero Map) çiziniz. 3. Devrelerin Δ(s) karakteristik polinomlarını bulunuz ve kararlılığını inceleyiniz. 4. Devrelerin girişine sırasıyla birim basamak vin(t)=u(t), birim impuls vin(t)=δ(t) ve vin(t)=1cos(1t+0°) sinüzoidal fonksiyonu uygulanması halinde vout(t) çıkış gerilimlerini sırasıyla bulunuz. 5. Sinüzoidal sürekli hal için (SSH, s→jω) gerilim transfer fonksiyonunun |Hv(jω)| genlik ve faz ∠Hv(jω) fonksiyonlarını bulunuz. Bode diyagramlarını çiziniz. Başka bir deyişle, devrelerin frekans yanıtlarını (0≤ω≤∞) bulunuz. 6. Devrelerin girişine vin(t)=1cos(1t+0°) V sinüzoidal fonksiyon uygulanması halinde, SSH için fazörlerden yararlanarak vout(t) çıkış gerilimlerini bulunuz. NOTLAR: 1. Transfer fonksiyonlarını bulurken devredeki tüm dinamik elemanların (L ve C) başlangıç koşullarını sıfırlamayı unutmayınız ( vC(0-)=0, iL(0-)=0) 2. Her bir devre iki tane seri eşdeğer empedanstan oluşmuş gerilim bölücü devre olarak düşünülebilir. 3. Sayısal uygulama için her bir devrenin eleman değerlerini R=1.5 Ω, L=2 H ve C=2F olarak alınız. E(s) Giriş (Blok Gösterilim) Lineer Dinamik Sistem veya Devre H(s) Y(s) Çıkış E(s): Giriş Büyüklüğü, Y(s): Çıkış Büyüklüğü H(s)=Y(s)/E(s) Sistemin Transfer Fonksiyonu Y(s)=H(s)⋅E(s) Çıkış Büyüklüğü Giriş e(t)=δ(t) birim impuls ise, E(s)=1 olacağından çıkış büyüklüğü transfer fonksiyonuna eşit olur Y(s)=H(s) Vin Giriş (2-Kapılı) RLC Filtre Devresi Hv(s)=G(s) + Vout - Çıkış Vin(s): Giriş Büyüklüğü, Vout(s): Çıkış Büyüklüğü Hv(s)=Vout(s)/Vin(s) Devrenin Gerilim Transfer Fonksiyonu Vout(s)= Hv(s)⋅Vin(s) Devrenin Çıkış Gerilimi PARALEL TOPOLOJİ ALÇAK GEÇİREN RLC FİLTRENİN MATHCAD İLE ANALİZİ R := 3 L := 2 2 C := 2 1 L⋅ C Hv( s ) := 1 2 s + 2 Δ ( s ) := s + R⋅ C 1 R⋅ C 1 ⋅s + ⋅s + Hv( s ) → Gerilim Transfer Fonksiyonu 1 2 4⋅ s + L⋅ C 1 ⎡⎢ 1 ⎛ 2 ⎞ ⎥⎤ − −⎜ ⎟ ⋅j 6 ⎝ 3 ⎠ ⎥ ⎢ Δ ( s ) solve , s → ⎢ 1 1 ⎥ ⎢ − 6 + 3 ⋅ 2⋅ j ⎥ ⎣ ⎦ 3 2 +1 Δ ( s ) simplify → s + Karakteristik Polinom L⋅ C 4⋅ s s 3 + 1 4 Karakteristik Denklemin Kökleri olup devre Asimptotik Kararlıdır. Birim Basamak Yanıtı u ( t) := Φ( t) Birim Basamak Fonksiyonu vin( t) := u ( t) Vout( s ) := Hv( s ) ⋅ Vin( s ) Vout( s ) → − 2⋅ e s ⋅ ⎛⎜ 4⋅ s + vout ( t) := Vout( s ) invlaplace → 1 − 2 ⎝ t 6 Vin( s ) := vin( t) laplace → 1 4⋅ s 3 + 1⎞⎟ ⎠ ⎛ 2⋅ t ⎞ t ⎟ − ⎝ 3 ⎠ − e 6 ⋅ cos ⎛ 2⋅ t ⎞ ⎜ ⎟ 4 ⎝ 3 ⎠ ⋅ sin ⎜ Birim Basamak Yaniti 2 1.5 vout ( t ) 1 0.5 0 0 20 40 60 t 80 100 Birim Basamak Yanıtı 1 s Birim İmpuls Yanıtı δ( t) := d u( t) dt Birim İmpuls Fonksiyonu vin ( t) := δ( t) Vin( s ) := vin( t) laplace → 1 Vout( s ) := Hv( s ) ⋅ Vin( s ) Vout( s ) → 1 2 4⋅ s + − 3⋅ 2⋅ e vout ( t) := Vout( s ) invlaplace → 4⋅ s 3 Vout(s)=Hv(s) dir +1 t 6 ⎛ 2⋅ t ⎞ ⎟ ⎝ 3 ⎠ ⋅ sin ⎜ Birim İmpuls Yanıtı 8 Birim Impuls Yaniti vout(t)=h(t) 0.4 0.2 vout ( t ) 0 − 0.2 − 0.4 0 20 40 60 80 100 t NOT: Birim impuls yanıtının Laplace Dönüşümü, Transfer fonksiyonuna eşittir. Vout(s)=Hv(s) dir Sinüzoidal Yanıtı Vin( s ) := vin( t) laplace → vin ( t) := 1⋅ cos ( 1⋅ t) s 2 s +1 Vout( s ) → Vout( s ) := Hv( s ) ⋅ Vin( s ) s (s 2 + 1)⋅⎛⎜ 4⋅s 2 + 4⋅s + 1⎞⎟ ⎝ 3 − vout ( t) := Vout( s ) invlaplace → 12⋅ sin ( t) 97 − 27⋅ cos ( t) 97 27⋅ e ⎠ t 6 + ⎛ ⎟ 45⋅ 2⋅ e ⎝ 3 ⎠ − ⋅ cos ⎜ 97 2⋅ t ⎞ Sinüzoidal GirisYaniti 0.4 0.2 vout ( t ) 0 − 0.2 − 0.4 0 20 40 60 t 80 100 − t 6 ⎛ 2⋅ t ⎞ ⎟ ⎝ 3 ⎠ ⋅ sin ⎜ 388