B ve B İçeren Sol-Jel Hibrit Kaplamaların Nötron Absorblama

24. Ulusal Kimya Kongresi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, 29 Haziran-2 Temmuz 2010, Zonguldak
B ve 11B İçeren Sol-Jel Hibrit Kaplamaların Nötron Absorblama
Özelliklerinin İncelenmesi
10
1
1
Yusuf Mülazim,
M. Vezir Kahraman, M. Sahip Kızıltaş, 2Muhittin Okka, 1Nilhan Kayaman Apohan
2
1
Marmara Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü 34722 Göztepe-İstanbul
2
İstanbul Teknik Üniversitesi, Enerji Enstitüsü, 34469 Maslak- İstanbul
yusuf_mulazim@hotmail.com
Dünyadaki önemli bor yatakları Türkiye, ABD ve Rusya’da bulunmaktadır. Bor rezervleri ile
ilgili yapılan çalışmalarda tespit edilen değerlere göre toplam rezervin yaklaşık % 63’ü
ülkemizde bulunmaktadır. Ancak ülkemizde bora gereken önem verilmediği için, bora dayalı
ya da bor kullanan endüstrilerde Türkiye neredeyse dışa bağımlıdır.
Doğada Bor, 10B (%18,8) ve 11B (%81,2) şeklinde iki izotopu halinde bulunur. Bor minerali
nükleer araştırmalarda genellikle koruma ve temizleme amaçlı olarak kullanılmaktadır. Atom
reaktörlerinde borlu çelikler, bor karbürler ve titan-bor alaşımları kullanılır. Paslanmaz borlu
çelik, nötron absorbanı olarak tercih edilmektedir. Yaklaşık her bir bor atomu bir nötron
absorbe etmektedir. Atom reaktörlerinin kontrol sistemleri ile soğutma havuzlarında ve
reaktörün alarm ile kapatılmasında (10B) bor kullanılır.
Bu çalışmada sol-jel tekniği ve UV ışınları yardımıyla sertleştirilerek hazırlanan
10
B ve 11B
içeren hibrit kaplamaların nötron tutma özellikleri incelenmiştir. Hazırlanan kaplamaların
kalınlığı 30 µm olup şeffaf görünüme sahiptir. Nötron tutma deney sonuçları Bor içeriğiyle
paralel olarak başarılı performans göstermiştir. Şeffaf nötron tutma özelliğine sahip
kaplamalar, radyoaktif işlemlerle uğraşan personelin radyasyonda korunarak çalışmalarını
gerçekleştirebilmesi için potansiyel bir kalkan görevi yapma potansiyeli olacağı
düşünülmektedir.[1,2]
.
KAYNAKLAR
1. Mülazim, Y., " Bor İçeren ve UV Işınlarıyla Sertleştirilebilen Yüzey Kaplama Malzemelerinin
Hazırlanması " , Marmara Üniversitesi Fen bilimleri Enstitüsü , İstanbul, 2008.
2. Irwın, A.D., Holmgren, J.S., Zerda, T.W., Jones, J., " Journal of Non-Crystalline Solids",
Vol. 89, 191-205, (1987).