117. Adım – Fotosentez 6 – Fotosentezin Hızına Etki

ADIM ADIM
YGS LYS
117. Adım
FOTOSENTEZ 6
FOTOSENTEZİN HIZINA ETKİ EDEN ETMENLER- 2
5) Mineraller
Fe, Mg, N, P, S, K, Ca gibi
minerallerin fotosentezde rolü
vardır. Örneğin;
 Fe ferrodoksinin yapısına
katılır. Klorofilin üretiminde
görev alan enzimin kofaktörüdür.
 Mg klorofilin yapısına katılır.
Büyüme hızı ise minimum
yasasına göre belirlenir.
6) Su Miktarı
Su miktarı ışığa bağımlı
reaksiyonları doğrudan
etkilerken, ışıktan bağımsız
reaksiyonları dolaylı olarak
etkiler.
Su bitkiye köklerden alınır. Su
miktarının artması bir değere
kadar fotosentezi artırır. Bir
değerden sonra ise fotosentez
hızını etkilemez.
7) pH
Fotosentezde görev
alan enzimlerin
çalıştığı pH aralığının
dışına çıkılırsa
fotosentezin hızı
bundan olumsuz
etkilenir.
B)Kalıtsal (Genetik) Faktörler
1) Kloroplast ve Klorofil Sayısı: Bitkilerde
fotosentez kloroplastta gerçekleşir. Kloroplast
içinde ise klorofil bulunur. Kloroplast ve klorofil
sayısı artarsa fotosentez hızı da artar.
2) Yaprak Sayısı ve Genişliği: Yaprakların
sayısının ve genişliğinin fazla olması fotosentez
hızını artırır. Ayrıca yaprağın konumu da
fotosentez hızına etki eder. Işığı direkt alan
yapraklarda daha fazla fotosentez yapılır.
3) Stoma Sayısı: Karbondioksit stomalar ile
atmosferden alınır. Stoma sayısının fazla olması
karbondioksit miktarını artıracağından
fotosentez hızını da artırır. Ayrıca stomaların
yapısı, büyüklüğü konumu ve dağılımı da
fotosentezde etkilidir.
4) Kütikula Kalınlığı: Kütikula, yaprağın yüzeyini
örten ve bitkinin su kaybını azaltan epidermis
tarafından üretilmiş bir tabakadır. Bu tabaka
kurak ortam bitkilerinde kalın, nemli ortam
bitkilerinde ise incedir. Kütikulanın kalınlığı
arttıkça güneş ışınlarının fotosentez yapabilen
hücrelere ulaşması zorlaşır. Bu durum
fotosentez hızını azaltır.
5) Enzim Miktarı: Fotosistemdeki biyokimyasal
olaylar enzimler tarafından
gerçekleştirildiğinden enzim miktarının artması
fotosentez hızını da artırır. Özellikle ışıktan
bağımsız tepkimeler enzim varlığında
gerçekleşen tepkimeler olduğundan ışıktan
bağımsız tepkimeler enzim miktarından daha
çok etkilenir.
Tarımsal Ürün Miktarını Artırmada Yapay Işıklandırma
ve Karbondioksit Zenginleştirme Çalışmaları
Yapay Işıklandırma: Doğal ışığın azaldığı
zamanlarda azalan ışık miktarının yapay
yollardan aydınlatma yapılarak
karşılanmasıdır.
ÖRN: Işık şiddeti düştüğü ve süresinin
azaldığı kış aylarında patlıcan bitkisinin
sağlıksız büyüdüğü, yaprak ve gövde
renklerinin açıldığı, dalların çabuk kırıldığı,
çiçek açımının azaldığı ve açan çiçeklerden
meyve oluşumunun görülmediği
görülmüştür. Yapay ışıklandırma ile bu
sorunlar çözülmüştür.
Yapay ışıklandırmada aydınlatma elektriksel
yollarla yapıldığından maliyetli bir işlemdir.
Karbondioksit Zenginleştirme: Karbondioksitin
en uygun zamanda verilmesi gübre etkisi yaparak
bitkinin gelişimini olumlu yönde etkiler.
Bitkilerin ihtiyacı olan karbondioksitin çeşitli
yollarla yapay olarak karşılanmasına
KARBONDİOKSİT ZENGİNLEŞTİRME
(GÜBRELEME) denir. Sera gibi kapalı ortamlarda
bitkilerin gece solunum yapması sonucu ortamda
artan karbondioksit, gündüz fotosentezin
yapılmaya başlamasıyla ortamda azalır. Bu
nedenle ortama farklı yollarla karbondioksit
eklenerek fotosentez artırılır.
ÖRN: Organik gübre, ıslak saman ile
karbondioksit açığa çıkartma
Propan gazı, bütan, yağ ve parafin yakılması