SE–022 Antikanser Tedavide Karvakrol`ün

SE–022
Antikanser Tedavide Karvakrol’ün Hematoprotektif Etkileri
M. Yağış Piyalea, Varol Şahintürkb, Ruhi Uyarc, Yılmaz Altunerd,
İlknur Kulcanay Şahine, Mustafa Cengizf, Suzan Yamand, Rıfat Erteking,
Songül Çetika Mürvet Demirkayaa, Yasemin Tekina, Sibel Güneşa Adnan Ayhancia
a
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Eskişehir,
aayhanci@ogu.edu.tr
bEskişehir Osmangazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Histoloji ve Embriyoloji ABD, Eskişehir,
c
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Fizyoloji ABD, Eskişehir,
d
Karabük Üniversitesi, Sağlık Yüksek Okulu, Ebelik Bölümü, Karabük,
e
Ahi Evran Üniversitesi, Sağlık Yüksek Okulu, Hemşirelik Bölümü, Kırşehir,
fAnadolu Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Eskişehir,
g
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Fizyoterapi ABD, Eskişehir
Amaç: Siklofosfamid (CP) klinikte kanser ve non-malignant hastalıkların tedavisinde yaygın
olarak kullanılan, yüksek derecede etkili, alkilleyici sitotoksik bir ilaçtır. CP’nin antitümoral
etkinliği yüksek dozda kullanılabilmesine bağlıdır. Ancak yüksek doz CP kullanımı kan ve kemik
iliği toksisitesine neden olmaktadır. Bu çalışmada deneysel olarak oluşturulmuş hemotoksisitede
uçucu yağların temel bileşeni olan ve antioksidan özellikleri olduğu bilinen karvakrolün (Car) kan
ve kemik iliğinde olası koruyucu etkilerini saptamak amaçlandı.
Gereçler ve Yöntemler: Deneysel çalışmamızda 220±20 gr. ağırlıkta, 3 aylık, Sprague-Dawley
cinsi, albino erkek sıçanlar her grupta 7 sıçan olacak şekilde 6 gruba bölündü (kontrol, 250 mg/
kg CP, 5 ve 10 mg/kg Car grupları, CP+5 Car ve CP+10 mg/kg Car grupları). Kontrol grubundaki
sıçanlara 0.5 mL serum fizyolojik intraperitonal (i.p.) olarak verildi. CP ile birlikte Car verilen
gruplarda Car uygulamasına CP uygulamasından 3 gün önce başlandı ve deney sonuna kadar
devam edildi (6 gün). 4. gün hayvanlar tekrar tartıldı, CP dozları hesaplandı ve CP+Car birlikte
verildi. Sadece CP verilen gruplarda CP uygulamasından üç gün sonra anestezi yapıldı. Böylece 4.
ve 7. günlerde hayvanlardan anestezi altında intrakardiyak kan alımı yapıldıktan sonra sıçanların
femurundan kemik iliği dikkatlice alındı. Periferik kan hücreleri ve kemik iliği çekirdekli hücreleri
kan sayım cihazında sayıldı.
Bulgular: Sadece CP verilen gruplarda kontrole oranla lökosit (%93), trombosit (%61) ve kemik
iliği çekirdekli hücre sayılarının (%95) azaldığı gözlendi. CP ile birlikte 5 ve 10 mg/kg Car verilen
deney gruplarındaki lökosit, trombosit ve kemik iliği çekirdekli hücre sayılarının sadece CP
verilen gruplara göre önemli bir oranda arttığı görüldü (p<0.001). CP nedenli miyelosüpresyon ve
hemotoksisitenin önlenmesinde 10 mg/kg Car 5 mg/kg Car’e göre daha koruyucu olmuştur.
Sonuç: Miyelosüpresyon CP’nin en büyük ve doz sınırlayıcı yan etkisidir. Car ön uygulaması CP
nedenli miyelosüpresyonu azaltarak periferik kan hücrelerini önemli oranda korudu. Özellikle
CP gibi sıklıkla kullanılan antikanser ilaçların normal hücrelere olan toksik yan etkilerinin
azaltılmasında veya önlenmesinde Car gibi güçlü antioksidan ve hücre koruyucu doğal bileşiklere
gereksinim vardır.
Anahtar sözcükler: Siklofosfamid, hemotoksisite, karvakrol, antioksidan, sıçan
Teşekkür: Bu çalışma Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu’nun
275/2012 nolu kararı ile gerçekleşmiştir.
224
21. Ulusal Biyoloji Kongresi, 03–07 Eylül 2012, Ege Üniversitesi, İzmir, Türkiye
http://www.ubk2012.ege.edu.tr