Kronik Bronşit Kronik Bronşit KOAH (Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı) Kronik bronşit ve amfizeme bağlı, genellikle geri dönüşümsüz (irreversibl) hava akımı kısıtlanması (obstrüksiyonu) ile akciğerlerin yavaş ve zorlu boşalması, ekspiratuar maksimum akımın azalması ve bu durumun aylar boyunca yapılan gözlemlerle değişmemesi ile karakterize bir hastalık durumudur KRONİK BRONŞİT ; birbirini izleyen iki yıl ve her yıl içinde en az üç ay süre ile, akciğer tüberkülozu, bronşektazi, akciğer absesi gibi başka bir neden olmaksızın, aşırı mukus artışı sonucu öksürükle birlikte aşırı balgam çıkarma ile karakterize bir akciğer hastalığıdır . Yapılan kronik bronşit tanımı klinik bir tanımlamadır . Bu durumdan başlıca sigara sorumlu tutulmaktadır. İçerdiği 4000'den fazla kimyasal madde nedeniyle sigara akciğerlerde birden çok mekanizma ile hasara neden olmaktadır. Hava akımı kısıtlanması genellikle ilerleyicidir ve beraberinde bazen hava yolu aşırı cevaplılığı da bulunabilir. Normal hava akımı ve kronik balgamlı öksürüğü bulunan hastalar 'Basit Kronik Bronşit' olarak da tanımlanır. Geleneksel epidemiyolojik çalışmalar yetişkinlerde KOAH gelişmesinde aktif sigara içiminin %80-90 oranında bir sorumluluğa sahip olduğunu göstermektedir. Sigaranın yanı sıra, mesleksel maruziyet, genetik faktörler ve kent yaşamı hastalığın ortaya çıkışında önemli determinantlar olarak belirlenmiştir. Düşük sosyoekonomik durum da astımda olduğu gibi kronik bronşit gelişiminde etkindir. Bunlardan başka coğrafi farklılıkların da solunumsal semptomlar ve obstrüktif akciğer hastalık prevalansında rol oynadığı belirtilmektedir. Orta yaştaki sigara 1/3 Kronik Bronşit içen erkeklerde kronik bronşit %14, kadınlarda %8 oranında bildirilmiştir, 70 yaşın üzerinde de bu oranlar %40-45'leri bulmaktadır. Sigaranın etkileri sigara içiminin yoğunluğu ile doğru orantılı olarak artar. Sigaraya başlama yaşı ve toplam sigara paket-yılı ön göstergelerdir. Erkeklerde kronik bronşit oranı daha yüksektir. Ancak kadınlarda da oranın giderek arttığı bildirilmektedir. 1900'lerin başlarında kadınlarda sigara içimi kabul edilmeyen bir sosyal olay iken sosyal rollerin değişmeye başlamasıyla kadınlarda da sigara içme olayı artış göstermiştir. Nitekim gelişmiş ülkelerde yakın zamanlarda yapılan araştırmalarda kadın ve erkeklerde sigara içme oranları genelde birbirine yakın bulunmuştur. ABD'de erkeklerde %28, kadınlarda %23, İngiltere'de erkeklerde %42, kadınlarda %37, İsveç'te erkeklerde %33.1, kadınlarda %34.4 olarak tespit edilmiştir. Ülkemizde ise erkek nüfusta sigara içme oranı erkeklerde dünya ortalamasının üstünde olup, kadınlarda dünya ortalamasıyla hemen hemen aynıdır. İnsanlarımızın yaklaşık üçte biri 24 yaşından önce sigaraya başlamaktadır. Genel olarak erkeklerde sigara içme oranı kadınlara göre 2-6 kat fazladır. Şehirlerde sigara içme oranı kırsal kesimlere göre daha fazladır. Erkeklerde eğitim durumu sigara içme davranışını etkilememektedir. Halbuki batı ülkelerinde durum tamamıyle zıttır. Türkiye genelinde yaklaşık sigara içme oranı erkeklerde %50-60'lar civarında iken kadınlarda %25-30'lar düzeyindedir. İlginç olarak ülkemizde ev hanımlarında da sigara içme oranı önemli bir yükseklik (%19) göze çarpmaktadır. BELİRTİLER ÖKSÜRÜK: Kronik bronşitli hastalarda sıklıkla sabahları daha da şiddetlenen ve çoğu zaman balgamlı, kronik bir öksürük bulunur. Öksürük şiddetinin fonksiyonel bozuklukla ilişkisi yoktur. Gece boyunca alt solunum yollarında biriken sekresyonlar sabah öksürükle atıldıktan sonra hasta kısmen rahatlar. Hastalığın ilerlemesiyle öksürük şiddeti artabilir. Ancak hiperkapni ve solunum yetmezliği dönemlerinde merkezi sinir sistemi fonksiyonlarının bozulması nedeni ile öksürük 2/3 Kronik Bronşit azalabilir. BALGAM: Kronik bronşitli hastalarda balgam çıkarma yakınması başlangıçta sadece sabahları söz konusu iken, zamanla günün diğer saatlerinde de görülmeye başlar. Akut alevlenmeler dışındaki dönemlerde koyu-yapışkan karakterli ve az miktardadır. Beyaz ile kahverengi arası değişen renklerde, köpüklüdür ve nispeten kolay çıkartılır. Hastalığın kronikleşmesiyle günlük miktarı 50-60 ml.'ye çıkar. Bunun yanında içilen sigara miktarı da çıkarılan balgam miktarını etkiler. Çünkü sigara solunum yollarındaki fırçamsı hücrelerin fonksiyonunu azaltarak daha fazla balgam birikmesine ve öksürükle daha fazla balgam atılmasına sebep olur. Akut alevlenmelerde balgam miktarı, rengi ve içeriği değişebilir. Renginin sarı-yeşile dönmesi, öncelikle bakteriyel enfeksiyonu düşündürmelidir. Zira akut alevlenmelerin %80 kadarı enfeksiyöz orijinlidir. NEFES DARLIĞI: KOAH'da Nefes Darlığı ilk önceleri ağır eforla, daha sonraları hafif eforla ve günlük aktivitelerle ortaya çıkar. 50 yaş üzerinde belirginleşir. Nefes Darlığı derecesi ile solunum fonksiyon test sonuçları arasında ilişki vardır HIRILTI: Hırıltı genellikle ilerlemiş hastalık durumunda ve alevlenme dönemlerinde olur. Nefes Darlığı ile birlikte olması yanlışlıkla astma tanısı konulmasına neden olabilir. DİĞER: Hastalığın ileri aşamalarında morarma, iştahsızlık, kilo kaybı da gelişebilir, oksijensizlik nedeni ile uyku kalitesi bozulur. 3/3