MT 131 FİNAL ÇÖZÜMLER 1. (a) f (x) = tan x, b = 31 , a = 0 olsun. f ′ (x) = sec2 x, f ′′ (x) = 2 sec2 x tan x, f ′′′ (x) = 2 sec4 x + 4 sec2 x tan2 x f (0) = 0, f ′ (0) = 1, f ′′ (0) = 0, f ′′′ (0) = 2 olduğundan P3 (x) = x + 1 ve tan 31 ≈ P3 ( 13 ) = 13 + 81 = 28 81 bulunur. x3 3 (b) f (x) = θ = Arctan x3 − Arctan x1 , (0, +∞) aralığında maksimum yapılacak. f ′ (x) = √ Kritik tek sayı: 3 1 1+x2 − x23+9 = 2(3−x2 ) (x2 +1)(x2 +9) , 0<x< f ′ (x) + (0, +∞) aralığındaki √ √ 3 3<x − √ √ olduğundan ve f, 3 noktasında sürekli olduğundan, f (x), x = 3 de maksimum değerine erişir. 2 m. 1 m. θ x 0 2. Df = R, f çift fonksiyon. x = 0 ise y = 0 ve y = 0 ise x = 0, x = ±1 x−1 −x2 limx→0 ln |x| = −∞, limx→0 x12 = +∞, limx→0 −2x −3 = limx→0 2 = 0 olduğundan, L’Hospital Kuralından, limx→0 x2 ln |x| = limx→0 ln |x| 1 x2 = 0 = f (0) olduğundan f, 0 da sürekli olur. Diğer noktalarda da sürekli olduğundan Düşey Asimptotu yoktur. limx→±∞ x2 ln |x| = (+∞)(+∞) = +∞ olduğunda yatay asimptot da yoktur. (yine L’Hospital Kuralından) 2 |x| x−1 f ′ (0) = limx→0 x ln = limx→0 x ln |x| = limx→0 −x −2 = limx→0 −x = 0 x ′ ve x 6= 0 için f (x) = x(1 + 2 ln |x|) olduğundan, kritik sayılar:0, ±e−1/2, f ′′ (0) yok ve x 6= 0 için f ′′ (x) = 2 + 3 ln |x| BN için adaylar: 0, ±e−2/3 1 1 2 2 2 1 1 x < −e− 2 −e− 2 < x < −e− 3 −e− 3 < x < 0 0 < x < e− 3 e− 2 < x < e− 2 x > e−1/2 ′ f (x) − + + − − + f ′′ (x) + + − − + + Grafik 2 3 x = ±e− 3 de Y. Min, x = 0 da Y. Maks,x = ±e− 4 da Büküm Noktası 1 − 23 − 43 vardır. f (±e− 2 ) = −1 ) = −2 , f (0) = 0 2e , f (±e 3 e 1 2 y=x ln |x | -1/2 -e -1 -2/3 -e -2/3 e e -1/2 1 ln(1 − cos 2x) ∞ ∞ belirsizliği var. ln x 2 sin 2x 2x sin 2x 2x sin 2x(1 + cos 2x) 2x(1 + cos 2x) 1−cos 2x = = = = 1 2 1 − cos 2x sin 2x sin 2x x x(1 + cos 2x) x (1 + cos 2x) , lim = 2, L’Hospital Kuralından, sin x cos x x→0 sin x cos x ln(1−cos 2x) ln(1 − cos 2x) 1 = 2 olur. (1 − cos 2x) ln x = e ln x lim ve ex , 2 de x→0 ln x 1 sürekli olduğundan bileşkenin limiti teoreminden lim (1 − cos 2x) ln x = e2 1 3. (a) y = (1 − cos 2x) ln x olsun ln y = x→0 (b) ex in (x → +∞ iken) düşey olmayan bir asimptotu ise lim (ex − P (x)) = 0 x→+∞ x e − P (x) 0 olur, Dolayısıyla lim = = 0 olur. Buradan da x→+∞ ex +∞ P (x) P (x) lim 1− x = 0 bunun sonucu olarak lim = 1 elde x→+∞ x→+∞ ex e edilir. ey + e−y 4. (a) y = coth−1 x olsun. coth y = x, x = y , e − e−y (ey − e−y )x = ey + e−y ey (x − 1) = e−y (x + 1) x+1 (x − 1)e2y = x + 1 e2y = x −1 x+1 x+1 1 2y = ln y = 2 ln x−1 x−1 (b) |x| ≥ 1 için y = Arcsec x olsun. x = sec y ve 0 ≤ y ≤ π, (y 6= π2 ) olur. cos y = x1 ve 0 ≤ y ≤ π olduğundan y = Arccos x1 olur. 1 , (b = f (a)) f ′ (a) 5 olur. x + 2x = 3 denkleminin tek çözümü x = 1 olduğundan g ′ (3) = f ′1(1) = 17 olur. 1 (b) Ters FonksiyonunTürevlenebilmesi Teoreminden g ′ (x) = ′ f (g(x)) olur. Her iki tarafın türevi alınırsa −f ′′ (g(x))g ′ (x) −f ′′ (g(x)) g ′′ (x) = = (f ′ (g(x)))2 (f ′ (g(x)))3 5. (a) Ters FonksiyonunTürevlenebilmesi Teoreminden g ′ (b) = olur. f ′′ (g(x)) > 0 ve f ′ (g(x)) > 0 olduğundan g ′′ (x) < 0 olur. 2