DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU (DEHB) DEHB’NIN TEMEL BELİRTİLERİ 3. Dürtüsellik 1. Dikkat Eksikliği Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu, bireyin yaşına ve gelişim düzeyine uygun olmayan aşırı hareketlilik, istekleri erteleyememe ve dikkat sorunları ile kendini gösteren bir bozukluktur. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olan çocuklar, aşırı hareketlidir, dikkatleri çabuk dağılır, engellenmeye ve beklemeye tahammülleri yoktur. Sabırsızdırlar, kolay uyarılabilirler, çabuk kızar, hareketlenirler. Tanı konulabilmesi için, belirtilerin bazılarının 7 yaşından önce ortaya çıkması, en az 6 aydır devam ediyor olması ve bu özelliklerin hem okulda hem de evde sürüyor olması gerekir. DEHB’nin üç tipi vardır. Çocukların bir kısmında aşırı hareketlilik ve dürtüsellik ile ilgili belirtiler ön plandayken bir kısmında dikkatsizlik ile ilgili şikayetler ön plandadır. Önemli bir kısmında ise her iki gruptan şikayetler bir arada görülür. Dikkat süresinin ve yoğunluğunun bireyin yaşına göre olması gerekenden az olmasıdır. Belirli bir işe ya da oyuna dikkatini vermekte zorlanmak Dikkati kolayca dağılır ve dikkatsizce hatalar yapmak Başladığı işi bitirememek Kendisiyle konuşulurken dinlemiyormuş gibi görünmek temel özelliklerindendir. 2. Hiperaktivite (Aşırı Hareketlilik) Sürekli hareket halinde olmak Kıpır kıpırdır, yerinde duramamak Sebepsiz yere sağa sola koşturmak, eşyalara tırmanmak Sakince oynamakta zorlanmak Çok konuşmak temel özelliklerindendir. Dürtüsellik genel olarak bireyin kendini kontrol edememesi olarak tanımlanmaktadır. Sorulan soru tamamlanmadan cevap vermek Sırasını beklemekte güçlük çekmek, Başkalarının sözünü kesip, oyunlarında araya girmek, temel özellikleridir. UNUTMAYINIZ Kİ ÇOCUĞUNUZ BU DAVRANIŞLARI İSTEYEREK DEĞİL, FARKINDA OLMADAN İSTEM DIŞI YAPMAKTADIR! EĞER ÇOCUĞUNUZDA VARSA; BU BELİRTİLER ÖĞRETMENLERE ÖNERİLER DEHB’li çocuklarla yapılacak çalışmalarda çocuklara fiziksel olarak yakın olmaya çalışın. DEHB’li öğrenciyi masanızın yanına ya da ders esnasında en çok bulunduğunuz yere yakın bir yere oturtun. Sözel olmayan ipuçlarından yararlanın. Dersi anlatırken yanına gidin, omzuna dokunun (dikkati dağıldığında). Sözel testler uygulayın çünkü el yazısı DEHB’ li çocuklara oldukça zor gelir. AİLELERE ÖNERİLER Çocuğunuza davranışlarınızla örnek olun, çocuğunuzun neyi yapmaması gerektiğinden çok neyi yapması gerektiğini vurgulayın. Çocuğunuzun olumlu davranışlarını, başarılı olduğu alanları belirleyerek ödüllendirin. Talimatları anlamakta güçlük çektikleri için önce çocuğun dikkatini çekin, talimatları açık, net ve kısa cümlelerle ifade edin. Talimatlarınızı anladığından emin olun. Yerine getirebileceği sorumluluklar verin. Sevgi karşılıksız ve pazarlıksız verilmelidir. "Uslu durursan seni severim" veya "Eğer sevgimi kazanmak istiyorsan oturup dersini bitirirsin" gibi ön şartlar ileri sürmeyin. Sözel testler uygulayın çünkü el yazısı DEHB’ li çocuklara oldukça zor gelir. Dikkatini yoğunlaştıracak oyunlar oynayın. Örneğin aile albümünüzü birlikte inceleyin. Sonra fotoğrafı kapatıp fotoğrafla ilgili sorular sorun. Beklentilerinizi öğrenciye göre ayarlayın, diğer öğrencilerle kıyaslamayın. Çocuğunuzun nelere ilgi duyduğunu araştırın, listesini yapın. İlgi duyduğu konularla derslerini ve ödevlerini birleştirmeye çalışın. Sınıf arkadaşlarına DEHB hakkında bilgi verin, dışlanmasını engelleyin. Çocuğunuzun hareket etme ihtiyacını karşılayacak etkinlikler düzenleyin. (spor yapma, koşma, yürüyüş, oyun oynama vb.) Çocuğunuzun TV izleme ve bilgisayar oynama sürelerini kısıtlayın. DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU (ANNE BABALAR İÇİN) ERENLER REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ Yeni Mah. Yeni Sakarya Cad. No: 371/2 Erenler/Sakarya Kendinize ve çocuğunuza güven duyun. Elbette doğru ve yanlış yaptığınız şeyler olacaktır (0264) 241 25 10