303 XIX. Ulusal Kimya Kongresi, Kuşadası, 2005 ANP69 SİSTEİNİN

XIX. Ulusal Kimya Kongresi, Kuşadası, 2005
ANP69
SİSTEİNİN BAZI GEÇİŞ METAL KOMPLEKSLERİNİN SENTEZİ VE
YAPILARININ AYDINLATILMASI
Cengiz Yenikayaa, Aysel Güleçb, Halil İlkimena
a
Dumlupınar Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü Kütahya
b
Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Kimya Bölümü Kütahya
Protein ve peptidlerin yapı taşlarını oluşturan amino asitler, amino grubunu ve karboksil
grubunu birlikte bulundurduklarından metal katyonlarıyla şelat oluşturarak kompleks vermeye
yatkındırlar. Amino asit kompleksleri, metal iyonuna moleküldeki hem amino hem de
karboksilik asit grubunun bağlanması ile oluşur. Glisin ve alanin gibi amino asitler merkez
atoma azot ve oksijen ile bağlanırken, sistein azot, kükürt ve oksijen ile bağlanır [1].
Yapısında birden fazla amino ve karbonil grubu ihtiva eden amino asitler çok dişli ligand
olarak davrandığı gibi polinükleer kompleksler de oluşturabilirler [2, 3, 4].
Bu çalışmada bir amino asit olan sisteinin bazı geçiş metalleri ile[Cu(II), Zn(II), Cd(II) ve
Pb(II)] kompleksleri sentezlenmiş ve yapıları aydınlatılmaya çalışılmıştır. Kompleksler,
sistein ve [Cu(II), Zn(II), Cd(II) ve Pb(II)] iyonlarının sulu çözeltilerinden hazırlanmıştır. Bu
komplekslerin yapıları FTIR spektrumları, ICP-OES ve element analizleri ile karakterize
edilmiştir.
Y
X
O
OH
2+
+ 2M
SH
M
C
2 HS
Z
O
O
CH2
CH
NH2
H2N
CH
H2C
NH2
C
M
HS
X
Y
O
O
Z
[M= Cu2+ için; X= OH - , Y= - , Z= - ], [M= Zn2+ için; X= Ac -, Y= - , Z= - ]
[M= Cd2+ için; X= H2O, Y= Ac -, Z= H2O ], [M= Pb2+ için; X= OH-, Y= - , Z= - ]
Kaynaklar
1. Dekkar, Mercal, 1979, Metal Ions in Biological Systems, Pergamon pres N.Y., 9, 189p.
2. Gillard, R. D., Irving, H. M., Parkins, R. M., Payne, N. C. and Pettit, L. D., 1966, "The isomers of complexes
of a-amino acids with copper(II)", J. Chem. Soc., (A),1159-1164.
3. Kroll, H., 1952,"Manganous complexes of several amino acids", J. Amer. Chem. Soc., 74, 2034.
4. Norman, C.L. I. and Doody, E., 1954, "Copper(II) and zinc(II) complexes of some amino acids and
glycylglycine", J. Amer. Chem. Soc., 76, 221.
303