Araştırma Destek Programları Başkanlığı (ARDEB

Araştırma Destek Programları Başkanlığı (ARDEB)
Proje Önerisi Sunumu
Proje Yürütücüsü’nün;
Unvanı, Adı - Soyadı: PROF.DR.ÇİLER DURSUN
Kurumu/Kuruluşu:
ANKARA ÜNİVERSİTESİ İLETİŞİM FAKÜLTESİ
Bölümü/Birimi: GAZETECİLİK BÖLÜMÜ
Projenin Başlığı: TÜRKİYE’DE GELENEKSEL VE YENİ MEDYADA KADIN HABERCİLERİN
ÇALIŞMA KOŞULLARI VE MESLEKİ KİMLİKLENMELERİ (215K168 NOLU
SOBAG PROJESİ)
Süresi:
24 AY (1 Aralık 2016-31 Aralık 2018)
Projenin Konusu, Amacı ve Anahtar Kelimeler
•
Projemizin Konusu: Bu araştırma Türkiye’de gazeteler, televizyonlar olmak üzere geleneksel medya
ile internet haber portallarında gazetecilik yapan kadın gazetecilerin çalışma koşullarının, varkalma
stratejilerinin, haberciliğe bakışlarının ve mesleki kimliklenmelerinin toplumsal cinsiyet eşitliği bakış
açısına dayalı olarak ortaya konmasını konu edinmektedir.
•
Projemizin Amacı: Bu çalışmanın temel amacı, Türkiye’de yerel/bölgesel televizyon kanallarının ve
yazılı basınının haber üretim süreçlerinde yer alan kadın gazeteciler ile ulusal televizyon kanallarının
ve yazılı basınının haber üretim süreçlerinde yer alan kadın gazetecilerin iş yapma pratikleri ile çalışma
koşullarından kaynaklanan ve haber üretimini toplumsal cinsiyet eşitliği açısından sorunlu kılan temel
dinamikleri ayırt etmektir. Böylelikle haber üretim süreçlerinde yer alan kadın gazetecilerin mesleki
pratiklerini toplumsal cinsiyetleri açısından belirleyen çeşitli dinamikler gerek ulusal –yerel medya
karşılaştırmasıyla gerekse geneleksel- yeni medya karşılaştırmasıyla sergilenebilecektir. Bunun yanı
sıra çalışma ile kadın gazetecilerin habercilik anlayışları, bu anlayışların geri planındaki cinsiyet eşitliği
algısı, iş-aile yaşamı dengesini sağlamaya dair çabaları ile mesleki kimlikleri arasındaki bağlantı da
saptanmaya çalışılacaktır.
•
Anahtar Kelimeler:haber, kadın gazeteci, haber üretimi, toplumsal cinsiyet eşitliği, medya
Projenin Özgün Değeri 1
•
•
Araştırmanın yenilik ve özgünlük boyutunun temel göstergeleri şunlardır:
Üç farklı habercilik mecrasında karşılaştırma yapılması: Türkiye’de ilk kez tek bir araştırmada hem
gazete ve televizyon ve hem de internet haberciliği süreçleri karşılaştırmalı olarak toplumsal
cinsiyet eşitliği meselesi üzerinden çalışılmaktadır.
•
İki farklı habercilik üretimi bağlamlarında karşılaştırma yapılması: Türkiye’de ilk kez aynı
araştırmanın içinde ulusal ve yerel habercilik kurumlarında habercilik pratiklerini sürdüren kadın
gazetecilerin güncel durumlarının, mesleğe bakış açılarının ve karşılaştıkları zorlukların
saptanmasıdır.
•
Karma Yöntem Kullanılan Yöntem Özgünlüğü: Araştırmada genel olarak yapılmış az sayıdaki
haber üretim süreci çalışmalarının yöneldiği anket veya görüşme tekniklerinin birlikte uygulanması
yapılacaktır. Her iki yöntemin kadın habercilerin mesleki kimliklenmelerini ve pratiklerinin cinsiyet
eşitliğine dayalı boyutlarının ortaya konması için yararlanıldığı ilk çalışma olacaktır. Bu nedenle de
haber çalışmaları literatürü açısından yeni ve özgündür.
Projenin Özgün Değeri 2
•
Kapsam Özgünlüğü ve Yeniliği: Bu araştırma aynı zamanda aile/ev-iş yaşamı dengesini sağlamak
adına geliştirdikleri çözümleri de gözler önüne sererek, Türkiye’de yine ilk kez araştırma odağını
kadın gazetecilerin sadece meslek ortamlarına değil, tüm yaşam alanlarına doğru genişletmiş
olacaktır.
•
Uygulama Özgünlüğü ve Yeniliği: Bu araştırmada sonucunda derlenecek veriler sayesinde açılacak
tartışmalar, başta Çağdaş Gazeteciler Derneği, Türkiye Gazeteciler Sendikası ve Basın Konseyi
olmak üzere, gazetecilik/habercilik meslek örgütleri ve medya kuruluşları ile paylaşılacaktır. Bu
paylaşı, araştırmanın sonunda düzenlecek “Türkiye’de Kadın Gazetecilerin Sorunları” başlıklı bir
günlük bir sempozyum ile yapılacaktır. Araştırmanın güncel sonuçlarının ve saptanacak sorunlara
ilişkin çözüm önerilerinin sergileneceği Sempozyuma, gazetecilik meslek örgütleri temsilcilerinin,
akademisyenlerin ve medya kuruluşlarının katılımlarının sağlanması hedeflenmektedir. Bu yönüyle
de araştırma, ortaya koyacağı güncel bilgi doğrultusunda medya sektöründe bir farkındalık yaratmayı
gündemine almasıyla, araştırma sonuçlarını saptanacak sorunlara çözüm üretmeye dönük olarak
seferber edecektir.
Projenin Yöntemi
•
Araştırmada ulusal, yerel ve bölgesel televizyonlarda ve gazetelerde çalışan kadın
gazetecilere
•
1- Anket uygulanarak çalışma pratikleriyle ilgili temel sorunlar ve deneyimlerine ilişkin veri
derlenecektir;
•
2- Derinlemesine görüşmeler yapılarak, habercilik mesleğinin kendine özgü dinamikleri
mesleki yaşantılarında nasıl karşıladıkları; toplumsal cinsiyet farklılığının mesleki pratiklerde de
bir farklılaşmaya yol açıp açmadığı; açıyorsa bu farklılıkları nasıl deneyimledikleri; aile
yaşantısı ile habercilik sektörü arasında nasıl bir denge kurdukları ya da böyle bir denge kurup
kuramadıkları; gazeteci olarak nasıl kimliklendikleri, mesleklerine yönelik bakışları ve
profesyonellik anlayışları vb. pek çok parametre analiz edilecektir.
Proje Yönetimi, Ekip ve Araştırma Olanakları
Proje Yürütücüsü: Prof.Dr.Çiler Dursun
Bursiyerler: (doktora ve yüksek lisans öğrencileri): Erman Kaçar, Mehmet Türkcan
A.Ü.İletişim Fakültesi :Bilgisayar, 2 adet ses kayıt cihazı, 2 adet dikte programı ve ayrıca lisans
öğrencilerine verilecek seminer için toplantı salonlarını temin etmektedir.
Projenin Yaygın Etkisi 1
•
Bilimsel-akademik:Televizyon ve gazetelerde çalışan kadın gazetecilerin mesleki durumları ile
ilgili 2 ulusal hakemli dergide makale yayını; projenin tamamlanmasının ardından tümününkitap
olarak yayını; 2017-2018 IAMCR, ECREA veya ICA toplantılarından en az ikisinde sözlü bildiri
sunumu yapılması hedeflenmektedir.
•
Ekonomik- sosyal: Ulusal ve yerel medyada yer alarak Türkiye’de kadın gazetecilerin mesleki
durumları ile ilgili yüksek bir farkındalık sağlanacaktır. Bu amaçla:
–
Gazetecilik meslek kuruluşları, akademisyenler ve gazetecilerle atölye çalışması veya
çalıştay düzenlenecektir. (Ekim 2018)
–
Gazetelere özel söyleşiler verilerek sonuçlar kamuoyu ile paylaşılacaktır.
–
Ayrıca meslek kuruluşlarının mesleki pratiklerde toplumsal cinsiyet eşitliğinin temel
alınmasına yönelik etik ve pratik çalışma ilkeleri geliştirmeleri için teşvik edilmesi ve işbirlikleri
sağlanacaktır.
–
Dolayısıyla proje sonuçlarından elde edilecek çözümlerin, kadın gazetecilerinkariyer
gelişimlerini desteklemeyi ve toplumsal cinsiyet eşitliği perspektifini kurum ikliminde
güçlendirmeyi hedefleyen medya grupları ve kuruluşları tarafından bir referans çerçevesi
oluşturmak üzere etik ilkeler ya da meslek ilkelerine dahil etmeleri teşvik edilecektir.
Projenin Yaygın Etkisi 2
•
Araştırmacı yetiştirme ve yeni projeler:
–
Kadın habercilerin/gazetecilerin çalışma koşulları, mesleki anlayışları ve toplumsal cinsiyet
eşitliği algılarının güçlendirilmesine yönelik yüksek lisans ve doktora tezleri teşvik edilecektir.
–
Halen A.Ü.Kadın Çalışmaları Anabilmdalı doktora programında verilen Haber Sosyolojisinde
Feminist Yaklaşımlar dersinde, bir çok iletişim fakültesinde yer alan Toplumsal Cinsiyet Eşitliği
ve Medya derslerinde, bu projenin içeriğinden ve yayınlarından kaynak olarak yararlanılacaktır.
Başarı Ölçütleri
İP No
İş Paketi Hedefi
1.İş Ulusal- yerel televizyon kanallarında çalışan kadın
paketi habercilerin durumunun analizi
Ulusal –yerel yazılı basında ve internet haber
2. İş
portallarında çalışan kadın habercilerin durumunun
paketi
analizi
3. İş
paketi
Gazetecilik meslek örgütleri, medya ve
akademisyenlerle sonuçların tartışılacağıpaylaşımı
sağlamak
Başarı Ölçütü
(%, sayı, ifade, vb.)
Minimum 13 kadın haberci
ile mülakat ve minimum 30
kadın haberci ile anket
yapılması projeyi başarılı
kılacaktır
Minimum 17 kadın
gazeteci ile mülakat ve
minimum 30 kadın
gazeteci ile anket
yapılması, minimum 5
portal habercisi ile mülakat
ve 10 portal habercisi ile
anket yapılması projeyi
başarılı kılacaktır
Minimum 2 örgüt temsilcisi
ve 3 farklı medya
kuruluşunun paylaşım
sempozyumuna katılması
yeterli olacaktır
Projenin
Başarısındaki
Önemi (%)**
% 45
%45
%10