DIŞ TĐCARET VE TEKEL Dr.Dilek Seymen Aslı Seda Bilman DAMPĐNG Damping, bir malın dış piyasalarda iç piyasadan daha düşük bir fiyattan satılmasıdır. Bir malın ihraç fiyatı üretim maliyetinin altındaysa da damping olarak tanımlanır. GATT Md.VI, Bir malın ithalatçı ülke piyasasında “normal fiyatı” nın altında satılması… 2 Sürekli damping Geçici damping Yıkıcı damping Konjonktürel damping Sübvansiyon dampingi Sosyal damping Eko-damping 3 Damping tekelci farklılaştırmasıdır. bir firmanın fiyat Denge için; firmanın iç ve dış piyasadaki satışlarından sağladığı marjinal hasılatların birbirine eşit olması gerekir. MR f = MR d 1 1 Pf 1 − = Pm 1 − e ed f 4 P MC Pd H G Pm ATC Pf E’ F Df=MRf AVC r Pa 0 E A MRd qd qm qf Đhracatçı Ülke Dd=AR q 5 P MC Pm G A Pp B Pd ATC C F Pf E MR 0 qm qa Đthalatçı Ülke Sf Dd=ARd q 6 Dampingin başarılı koşul gerekir: olması için iki Đç ve dış piyasalar birbirinden ayrılmış olmalıdır. Malın farklı piyasalardaki fiyat talep elastikiyetlerinin farklı olması gerekir. 7 Dampinge müdahale edilmeli mi? Tüketiciye etkisi Yurt içi üreticiye etkisi Hakkaniyetli ticaret 8 KARTEL Kartel, üreticilerin fiyat, piyasa paylaşımı, teknoloji transferi vb. konularda kendi aralarında açıkça ve resmen veya gizlice yaptıkları anlaşmalardır. Kartellerin Sakıncaları: Tüketicilerin sömürülmesi, Eksik kapasite kullanımı, AR-GE çalışmalarının yapılmaması, Dış piyasaya açılmak istememe, Ucuza üretilen malların karşılaştırmalı üstünlüklerinin giderilmesi, Rantların doğması. 9 Kartellerin Olası Yararları: Teknik bilgi alışverişine olanak sağlama, Malların standartlaşması, Reklam masraflarından tasarruf, Politik gerginliklerin önlenmesi, Faktör israfının ve piyasa dalgalanmalarının önlenmesi. 10 Chamberlin Modeli H.Chamberlin,The Theory of Monopolistic Competition,1933 P A Pk MC1 MC2 MC3 MCk MCk E Dk MRk 0 q1 q2 q3 qk q 11 Kartellerin Başarı Şartları R. Caves (1977)’e göre kartellerin başarı şartları şöyle sıralanabilir: Talep elastikiyeti düşük olmalıdır, Firmalar kartele girmekte istekli olmalıdır, Potansiyel satıcılar olmamalıdır, Alıcıların örgütlenme olanağı olmamalıdır, Mal homojen olmalıdır, Üyeler kartele sadakatle bağlı kalmalıdır. 12 Kaynakça Acar, Sadık, (2004), Uluslararası Reel Ticaret: Teori, Politika, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, Đzmir. Seymen, Dilek, (2002), “Dış Ticarette Yeni Korumacı Eğilimler ve Türk Dış Ticareti Açısından Değerlendirilmesi”, (Dan. Prof. Dr. Sadık Acar), Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 4, Yıl: Ekim-Aralık 2002. 13