Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin, 26 Nisan 2016

 Mustafa Yeneroğlu
İstanbul Milletvekili
İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanı
BASIN AÇIKLAMASI
AİHM Türkiye Kararı: “Ülkemiz, Alevi vatandaşlarımızın yaşadıkları sıkıntıları
ortadan kaldırmak için gerekli adımları atmakta tereddüt etmemektedir.”
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 26 Nisan 2016 tarihinde İzzettin Doğan ve
Diğerleri-Türkiye davasında, Alevilere, inanışları yönünde dini kamu hizmetinin
sağlanmamasının, din özgürlüğü hakkının ihlali anlamına geldiğine karar verdi. TBMM
İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanı Mustafa Yeneroğlu verilen kararla ilgili
“AİHM kararlarını her daim üstün tutan ve gözeten ülkemiz, Alevi vatandaşlarımızın
yaşadıkları sıkıntıları ortadan kaldırmak için gerekli adımları atmakta tereddüt
etmemektedir.” değerlendirmesinde bulundu.
Mustafa Yeneroğlu, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Büyük Dairesi, 26 Nisan 2016 Salı
günü İzzettin Doğan ve Diğerleri-Türkiye davasında, Alevi inanç ve kültür geleneğine sahip
başvuruculara, inanışları yönünde dini kamu hizmetinin sağlanmamasının, başvurucuların din
özgürlüğü hakkının ihlali anlamına geldiğine karar vermiş ve Avrupa İnsan Hakları
Sözleşmesi (AİHS)’nin düşünce, vicdan ve din özgürlüğü başlıklı 9’uncu maddesinin ve
9’uncu madde ile beraber Ayrımcılık Yasağı başlıklı 14’üncü maddesinin ihlal edildiğine
karar vermiştir. Kararda özetle, Alevilerin farklı bir muameleye tabi tutulmasının nesnel ve
makul gerekçelere dayanmadığı, devletin Alevi topluluğuna, inanç ve geleneksel
uygulamalarına ve ibadethanelerine yönelik tutumunun ve bakışının tarafsızlık ve yansızlık
göreviyle çeliştiği ve bu konudaki takdir payını aştığı belirtilmiştir. AİHM, daha önce de
cemevlerinin ibadethane statüsü kazanması ile ilgili Cumhuriyetçi Eğitim ve Kültür Merkezi
Vakfı-Türkiye kararında da AİHS’nin 9’uncu maddesinin ve bu madde ile beraber 14’üncü
maddesinin ihlal edildiğine karar vermiştir.
Verilen bu ihlal kararları ışığında, Avrupa Konseyi’nin bir üyesi olan ve uluslararası
insan hakları hukuku kuralları ile AİHM kararlarını her daim üstün tutan ve gözeten ülkemiz,
Alevi vatandaşlarımızın karşılaştığı zorluklar ve yaşadığı sıkıntıları ortadan kaldırmak için
gerekli adımları atmakta tereddüt etmemektedir. Ne yazık ki ülkemizde dini, mezhebi, etnik
kökeni sebebiyle toplumun tüm kesimleri, geçmiş dönemlerde yaşanan sosyal travmalar
neticesinde horlanmış, mağduriyet yaşamış ve sorunlarını dile getirmekte dahi
zorlanmışlardır. Bu sorunları aşma maksadıyla, AK Parti Hükümetleri döneminde geçmişte
görülen inkâr ve dışlama politikalarına geçit verilmemiş, vatandaşlarımız arasında hiç
kimsenin kendisini yabancı hissetmemesi, devlet ile millet arasında kaynaşmanın sağlanması
için cesur adımlar atılmıştır.
Bu süreçte, Alevi vatandaşlarımızın sorunlarının görüşülmesine platformlar sunulmuş,
sorunları ilk elden, sorunun taraflarından dinleme imkanı oluşmuştur. 2009-2010 yıllarında
gerçekleştirilen Alevi çalıştayları ile Alevilerin sorunları, geniş bir katılımcı topluluğu ile
tartışılmış ve sorunlara çözümler bulunmaya çalışılmıştır. Bu çalıştaylar aynı zamanda,
devletimizin Alevi vatandaşlarımıza ilişkin tarihsel hafızasını gözden geçirme, hatta yeniden
Mustafa Yeneroğlu
İstanbul Milletvekili
İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanı
oluşturma konusunda da bir milattır. Böylece tarihimizde ilk kez Alevi vatandaşlarımız ile
devlet arasında bu samimiyet derecesinde bir görüşme ortamı sağlanmıştır.
64. Hükümetimizin 2016 Yılı Acil Eylem Planında, geleneksel irfan merkezleri ile
cemevlerine hukuki statü tanınacağı ve bu mekânların ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde
gerekli mevzuat düzenlemesi yapılacağı belirtilmiştir. Yine Hükümetimizin 5 Ocak 2016
tarihinde Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’ne sunduğu Eylem Planı’nda da 64. Hükümet
Programı ve Eylem Planı’na atıfta bulunarak kısa sürede cemevlerine ve geleneksel irfan
merkezlerine hukuki statü verileceği yinelenmiştir. Ayrıca basına da yansıdığı üzere, Adalet
Bakanlığımız, Alevi Dedeleri ile konuyu istişare etmeye başlamıştır.“, dedi.
Mustafa Yeneroğlu
İstanbul Milletvekili
İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanı