Diyabet ve Tedavisi SBF Kaynak
advertisement
Diabetes mellitus Tip I Tip II Tedavi İNSÜLİN Diyet, egzersiz; oral antidiyabetik ± insülin Semptomlar Polidipsi, polifaji, Asemptomatik olabilir poliüri Vücut yapısı Zayıf Sıklıkla fazla kilolu Tip I Ana sorun Beta hücre kaybı Tip II İnsülin direnci/ salgılanma kusuru İnsülin, dolaşımdaki glukoz miktarını sabit tutmaya çalışır İnsülinin fizyolojik etkileri 3 hedef doku: karaciğer, kas, adipoz Karaciğer glukoneojenez ketojenez glikojenoliz Adipoz TAG depolanması Kas protein sentezi glikojen sentezi Akut Komplikasyonlar Hiperglisemi Hipoglisemi Ketoasidozis Kronik Komplikasyonlar Çoğunlukla aterosklerozla ilişkili makrovasküler hasar Kalp hastalıkları Hipertansiyon İnme Gliseminin sıkı bir şekilde kontrol edilmesi kronik komplikasyonları azaltır Teşhis Açlık Kan Şekeri ≥ 126 mg/dL Kan şekeri OGTT ≥ 200 mg/dL 75g glukozdan 2 saat sonra kan şekeri ≥ 200 mg/dL Prediabetes Açlık kan şekeri 100-125 mg/dl ya da OGTT 2 saat sonra 140-199mg/dl Tip I Diyabet Tedavisi – Ana İlkeler Uygun diyet + yeterli insülin + egzersiz Oral antidiyabetikler Tip I diyabette kullanılmaz Tip I Diyabet Tedavisi – Ana İlkeler Tip II Diyabet Tedavisi – Ana İlkeler Glisemik kontrol - I Diyet + egzersiz Glisemik kontrol - II İlaç tedavisi (oral antidiyabetikler, insülin, yeni hipoglisemik ilaçlar (pramlitid, exenatid) İNSÜLİN İnsülin Preparatları DNA rekombinasyonu teknolojisi ile üretilen insan insülini Sığır insülini Domuz insülini Ç abu k e t ki l i i n s ü l i n l e r başlangıç: 5-15’ ; 3-5 h etkili insülin lispro insülin aspart insülin glulizin • aa değişiklikleri ile antiparalel dimerleşme engellenmiş • pH nötral • Yemekten önce (hatta hemen sonra) • Orta ve uzun etkililerle birlikte kullanılır • Taşınabilir pompalarda bulunan da bunlar inhalasyonla kullanılan insülin 2006’da kabul edildi-2007’de çekildi: Exubera® K ı s a e t ki l i i n s ü l i n l e r b a ş l a n g ı ç : 3 0 ’ ; 5 - 8 h e t ki l i • kristalin çinko insülin = regüler insülin • pH nötral • Acil durumda (diyabetik ketoasidoz gibi) iv kullanılabilen tek insülin bu • sc uygulamada interstisyel sıvı ile yavaş dilüsyon • Yemeklerden 30’ önce • Pompalarda da bundan olabilir O r t a ve U z u n E t ki l i İ n s ü l i n l e r a. NPH (izofan) insülin başlangıç: 2-5 h ; 4-12 h etkili • 6 insülin + 1 protamin • Çoğunlukla çabuk ya da regüler insülinle kombine ediliyor • Günde iki kez, aynı zamanlarda O r t a ve U z u n E t ki l i İ n s ü l i n l e r b. insülin glarjin (Lantus®) başlangıç: 1 – 1.5 h ; 11-24 h etkili • pH 4 • asidik solüsyonda çözülüyor ama dokunun nötral pHsında çöküyor • yavaş çözülerek absorbe oluyor • öteki insülinlerle aynı enjektörde karıştırılmamalı • günde 1 kez, aynı saatte (yatarken öneriliyor...) O r t a ve U z u n E t ki l i İ n s ü l i n l e r c. insülin detemir (Levemir®) başlangıç: 1 – 2 h ; 24 h etkili • molekülünde albumine bağlanmayı ve agregasyonu sağlayan miristik asit var • günde 1 ya da 2 kez İnsülin karışımları insülin lispro aspart glulizin regüler + NPH %70 NPH + % 30 regüler % 50 NPH + % 50 regüler % 75 lispro protamin + % 25 lispro DOZAJ Hastaya göre belirlenmeli Günlük gereksinim 0.1 U/kg - >2.5 U/kg Tip I diyabette başlangıç: 0.5-0.6 U/kg Tip II diyabette başlangıç: 0.2-0.6 U/kg İ n s ü l i n Te d av i s i n i n Ko m p l i ka s yo n l a r ı H i p o gl i s e m i (gl i s e m i < 5 0 m g / d l ) Nasılolabilir? anlaşılır? Neden Ne yapılır?Taşikardi Terleme İnsülin aşırı dozu Şeker (oral, iv) Endişe Alkol Egzersiz Parenteral glukagon Başağrısı Kusma... Bilinç bulanıklığı Sersemlik Yorgunluk ORAL ANTİDİYABETİKLER S U L F O N İ LÜ R E L E R II. Jenerasyon: glibenklamid glibornurid gliklazid glikuidon glimepirid (en potent) glipizid kahvaltıda B İ G UA N İ D L E R Metformin (Glucophage®) • Monoterapi • Sulfonilüre, tiazolidindion ya da DPP4 inhibitörü ile kombine • Yüksek risk grubundaki hastalarda Tip II diyabet gelişmesini engelliyor • B12 ve folik asit absorbsiyonunu azaltıyor • Kilo kaybına yol açıyor Metformin IR tablet: 500 - 850 mg Kahvaltı ve/ya akşam yemeğinde XR tablet: 500 mg Akşam yemeğinde • Kalp yetmezliği hastalarında kontrindike • Kronik alkol kullanımı laktik asidozis riskini artırıyor Metformin T İ A Z O L İ N D İ O N LA R ( = G l i t a zo n l a r ) Rosiglitazon (metformin ya da glimepirid ile kombine) Pioglitazon (Dropia®, Actos®) • İnsüline cevabı artırırlar • Ödeme ve kilo almaya neden olurlar • Günde bir ya da iki kez yemekle ya da aç A l fa - G l u ko z i d a z İ n h i b i t ö rü : A ka r b o z (Glucobay®) • İnce barsaktan monosakkaritler absorbe olurlar • Oligo ve disakkaritler önce parçalanmalı • Bunu gerçekleştiren: ince barsaktaki alfa-glukozidaz Yemeğin ilk lokması ile, günde 3 kez • Sistemik etki yok gibi, GI rahatsızlıklar Y E N İ Y E N İ Sitagliptin: Januvia® tb • (DPP4) inhibitörü • Bu enzim inkretinleri ve benzeri GLPleri yıkıyor • Günde tek doz MEGLİTİNİDLER repaglinid (Diafree®, Novade®) nateglinid (Naglid®, Starlix®) • Monoterapi • Metformin / sulfonilüre ile kombine Repaglinid Başlangıç: 0.5-1 ya da 2 mg; yemeklerden 0-30’ önce Nateglinid Başlangıç: 60-120 mg; yemeklerden önce 0-30’ önce
