meyve sebze sektörü - Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü

MEYVE SEBZE SEKTÖRÜ
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
RİSK YÖNETİMİ VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
EKONOMİK ANALİZ VE DEĞERLENDİRME DAİRESİ
08.05.2015
ANKARA
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ .................................................................................................................................................................... 3
A. MEYVE SEBZE SEKTÖRÜ İHRACATI ............................................................................................ 4
B. MEYVE SEBZE SEKTÖRÜ İTHALATI............................................................................................. 7
2
GİRİŞ
Sektöre ilişkin analiz SITC Rev3, 05 dikkate alınarak yapılmıştır. 1
Tablo 1. İhracat, İthalat, Hacim, Denge ($)
2013
6.877.627.255
936.791.467
7.814.418.722
5.940.835.788
İhracat
İthalat
Dış Ticaret Hacmi
Dış Ticaret Dengesi
2014
7.567.983.812
1.085.546.794
8.653.530.606
6.482.437.018
Değişim
10,04%
15,88%
10,74%
9,12%
Kaynak: SAS
Tablo 1, 2013 ve 2014 yılları itibariyle meyve sebze sektörünün ihracat, ithalat, hacim ve
dengesini göstermektedir. Buna göre, 2014 yılında ihracat bir önceki yıla göre %10,04
oranında ithalat %15,88 oranında artmıştır. 2014 yılında dış ticaret hacmi 2013 yılına
göre %10,74 artışla 8,7 milyar dolar olarak gerçekleşmiş, dış ticaret dengesi ise 2014
yılında 6,5 milyar dolar fazla vermiştir.
Grafik 1. İhracat, Toplam İhracat (Milyar$)
180,0
157,7
151,8
160,0
140,0
120,0
100,0
80,0
60,0
40,0
20,0
7,6
6,9
0,0
2013
2014
Meyve- Sebze
Toplam
Kaynak: SAS
Grafik1’e göre meyve sebze sektörü ihracatı 2013 yılında toplam ihracatın %4,5’unu
oluştururken bu oran 2014 yılı için %4,8 olmuştur.
Bu raporda faydalanılan dış ticaret istatistiklerinde Bakanlığımız verileri kullanılmıştır. Raporda yer alan değerler ile
TÜİK tarafından açıklanan değerler arasında farklılıklar bulunabilmektedir. Bu farklılıklar temelde beyanname
düzeltmelerinden kaynaklanmaktadır.
1
3
Grafik 2. İthalat, Toplam İthalat (Milyar$)
300,0
251,7
242,2
250,0
200,0
150,0
100,0
50,0
1,1
0,9
0,0
2013
2014
Meyve- Sebze
Toplam
Kaynak: SAS
Grafik2’ye göre meyve sebze sektörü ithalatı 2013 ve 2014 yıllarında toplam ihracatın
%0,4’ünü oluşturmuştur.
A. MEYVE SEBZE SEKTÖRÜ İHRACATI
Tablo 2. Ülkelere Göre İhracat($)
Ülke Adı
Almanya
Rusya Federasyonu
İtalya
Irak
Fransa
İngiltere
Hollanda
A.B.D.
Ukrayna
Belçika
Diğer
Genel Toplam
2013
1.014.869.456
993.548.908
514.453.352
531.001.882
352.605.880
332.669.514
269.895.303
217.135.333
297.853.891
120.980.317
2.232.613.419
6.877.627.255
Pay
2014
Pay
Değişim
14,8%
1.129.546.686
14,9%
11,3%
14,4%
1.043.709.891
13,8%
5,0%
7,5%
764.626.613
10,1%
48,6%
7,7%
567.940.730
7,5%
7,0%
5,1%
362.368.519
4,8%
2,8%
4,8%
345.440.457
4,6%
3,8%
3,9%
295.600.053
3,9%
9,5%
3,2%
255.607.067
3,4%
17,7%
4,3%
196.838.417
2,6%
-33,9%
1,8%
138.776.230
1,8%
14,7%
32%
2.467.529.149
33%
-77%
100,0%
7.567.983.812
100,0%
10,0%
Kaynak: SAS
Tablo 2’ ye göre 2014 yılında en çok ihracat yapılan ülke %14,9’luk pay ile Almanya
olmuştur. Söz konusu ülkeyi %13,8’lik payla Rusya ve %10,1’lik pay ile İtalya izlemiştir.
2014 yılında İtalya’ya yapılan ihracat bir önceki yıla göre %48,6 oranında, A.B.D.’ ye
yapılan ihracat bir önceki yıla göre %17,7 oranında artarken Ukrayna’ya yapılan ihracat
bir önceki yıla göre %33,9 oranında azalış göstermiştir.
4
Tablo 3. Gümrüklere Göre İhracat($)
Gümrük Adı
Mersin Gümrük Müdürlüğü
İzmir Gümrük Müdürlüğü
Gemlik Gümrük Müdürlüğü
Samsun Gümrük Müdürlüğü
Aliağa Gümrük Müdürlüğü
Trabzon Gümrük Müdürlüğü
Ambarlı Gümrük Müdürlüğü
Giresun Gümrük Müdürlüğü
Gaziantep Gümrük Müd.
Alaşehir Gümrük Müdürlüğü
Diğer
Genel Toplam
2013
Pay
2014
Pay
Değişim
979.946.979
14,2% 1.037.891.851
13,7%
5,9%
943.319.514
13,7% 913.586.232
12,1%
-3,2%
601.020.627
8,7% 857.441.751
11,3%
42,7%
661.580.173
9,6% 673.884.285
8,9%
1,9%
560.946.129
8,2% 672.315.782
8,9%
19,9%
306.123.132
4,5% 391.132.049
5,2%
27,8%
324.886.348
4,7% 314.294.596
4,2%
-3,3%
188.588.877
2,7% 272.911.897
3,6%
44,7%
187.852.339
2,7% 205.366.398
2,7%
9,3%
189.253.856
2,8% 203.507.625
2,7%
7,5%
1.934.109.281
28% 2.025.651.346
27% -143%
6.877.627.255 100,0% 7.567.983.812 100,0%
10,0%
Kaynak: SAS
Tablo 3’e göre en çok ihracatın yapıldığı gümrük müdürlüğü %13,7’lik pay ile Mersin
Gümrük Müdürlüğü olmuştur. Söz konusu Gümrük Müdürlüğünü %12,1’lik pay ile İzmir
ve %11,3’lük pay ile Gemlik Gümrük Müdürlükleri izlemiştir. Gemlik Gümrük
Müdürlüğü’nün 2014 yılındaki ihracatının bir önceki yıla göre %42,7 oranında artması
dikkat çekicidir.
Tablo 4. Rejimlere Göre İhracat($)
Rejim Adı
Daha önce bir rejime tabi
tutulmamış eşyanın kesin ihracatı
Dahilde işleme rejimi şartlı
muafiyet sistemine tabi tutulan
eşyanın yeniden ihracatı
Muafiyete tabi olmadan serbest
dolaşım ile eş zamanlı yurtiçi
kullanıma giren eşyanın kesin
ihracatı
Antrepoya alınan serbest
dolaşımda bulunan Türk menşeli
eşyanın kesin ihracatı
İhraç edildiği şekli ile geri gelmek
üzere geçici ihraç edilen eşyanın
kesin ihracatı
Serbest dolaşımda bulunan
eşyanın hariçte işleme rejimi
kapsamında geçici ihracatı
Genel Toplam
2013
Pay
2014
Pay
Değişim
6.264.017.798
91,1%
6.928.669.085
91,6%
10,6%
610.983.271
8,9%
630.263.460
8,3%
3,2%
2.521.199
0,0%
8.533.972
0,1%
238,5%
0
0,0%
517.166
0,0%
0,0%
0
0,0%
129
0,0%
0,0%
104.987
0%
0
0%
-100%
6.877.627.255
100,0%
7.567.983.812 100,0%
10,0%
Kaynak: SAS
5
Tablo 5. Yollara Göre İhracat($)
Taşıma Şekli
Denizyolu
Karayolu
Havayolu
Demiryolu
Diğer
Genel Toplam
2013
4.366.745.610
2.480.035.805
23.717.184
7.045.794
82.862
6.877.627.255
Pay
63,5%
36,1%
0,3%
0,1%
0,0%
100,0%
2014
4.712.697.748
2.829.697.559
19.683.098
5.239.758
665.649
7.567.983.812
Pay
62,3%
37,4%
0,3%
0,1%
0,0%
100,0%
Değişim
7,9%
14,1%
-17,0%
-25,6%
703,3%
10,0%
Kaynak: SAS
Tablo 5’ e göre sebze meyve sektöründe 2014 yılında en çok ihracat %62,3’lük payla
denizyolu ile yapılmaktadır. Denizyolunu %37,4’lük payla karayolu izlemektedir.
Tablo 6. Döviz Cinsine Göre İhracat
Döviz Cinsi
A.B.D Doları
Avro
Yeni Türk Lirası
İngiliz Sterlini
İsviçre Frangı
Diğer
Genel Toplam
2013
4.149.090.959
2.423.091.121
133.583.281
152.921.605
11.184.408
7.755.881
6.877.627.255
Pay
60,3%
35,2%
1,9%
2,2%
0,2%
0%
100,0%
2014
4.334.308.856
2.769.441.681
268.828.484
164.508.376
21.612.289
9.284.126
7.567.983.812
Pay
Değişim
57,3%
4,5%
36,6%
14,3%
3,6%
101,2%
2,2%
7,6%
0,3%
93,2%
0%
-211%
100,0%
10,0%
Kaynak: SAS
Tablo 6’ ya göre sebze meyve sektöründe 2014 yılında ihracatta en çok kullanılan döviz
cinsi %57,3’lük payla A.B.D. Doları olmuştur. A.B.D. Dolarını %36,6’lık payla Avro
izlemektedir.
6
B. MEYVE SEBZE SEKTÖRÜ İTHALATI
Tablo 7.Ülkelere Göre İthalat($)
Ülke Adı
Kanada
A.B.D.
Ekvator
Hindistan
Çin
Kırgızistan
Mısır
Almanya
Meksika
K. K. Türk. Cum.
Diğer
Genel Toplam
2013
132.237.095
161.278.895
93.390.367
74.907.564
33.631.317
19.605.100
6.462.761
21.905.346
7.497.847
24.169.162
361.706.013
936.791.467
Pay
14,1%
17,2%
10,0%
8,0%
3,6%
2,1%
0,7%
2,3%
0,8%
2,6%
38,6%
100,0%
2014
205.394.532
174.941.321
84.072.576
65.587.660
48.291.036
32.546.509
28.537.579
26.808.028
25.742.728
25.393.546
368.231.279
1.085.546.794
Pay
18,9%
16,1%
7,7%
6,0%
4,4%
3,0%
2,6%
2,5%
2,4%
2,3%
33,9%
100,0%
Değişim
55,3%
8,5%
-10,0%
-12,4%
43,6%
66,0%
341,6%
22,4%
243,3%
5,1%
-747,4%
15,9%
Kaynak: SAS
Tablo 7’ye göre 2014 yılında meyve sebze sektöründe en çok ithalatın yapıldığı ülke
%18,9’luk pay ile Kanada olmuştur. Söz konusu ülkeyi %16,1’lik pay ile A.B.D. ve %7,7’lik
pay ile Ekvator izlemiştir.
Tablo 8.Gümrüklere Göre İthalat($)
Gümrük Adı
Mersin Gümrük Müdürlüğü
Mersin Serbest Bölge Gümrük
Müdürlüğü
Derince Gümrük Müdürlüğü
Gemlik Gümrük Müdürlüğü
İzmir Gümrük Müdürlüğü
Ambarlı Gümrük Müdürlüğü
Erenköy Gümrük Müdürlüğü
Doğu Beyazıt Gümrük
Müdürlüğü
Bursa Gümrük Müdürlüğü
Mersin Yolcu Salonu Gümrük
Müdürlüğü
Diğer
Genel Toplam
2013
Pay
2014
Pay
Değişim
369.474.166
39,4% 498.241.975
45,9%
34,9%
117.705.343
12,6%
132.517.209
12,2%
12,6%
108.876.895
66.436.057
48.507.178
56.769.382
20.259.179
11,6%
7,1%
5,2%
6,1%
2,2%
102.320.557
72.874.670
53.957.796
53.688.550
26.152.693
9,4%
6,7%
5,0%
4,9%
2,4%
-6,0%
9,7%
11,2%
-5,4%
29,1%
19.971.944
2,1%
16.409.874
1,5%
-17,8%
12.984.987
1,4%
14.685.344
1,4%
13,1%
17.807.604
1,9%
14.602.868
1,3%
-18,0%
10% 100.095.258
100,0% 1.085.546.794
9%
100,0%
-47%
15,9%
97.998.732
936.791.467
Kaynak: SAS
Tablo 8’ e göre en çok ithalatın yapıldığı gümrük müdürlüğü %45,9’luk pay ile Mersin
Gümrük Müdürlüğü olmuştur. Söz konusu Gümrük Müdürlüğünü %12,2’lik pay ile Mersin
Serbest Bölge ve %9,4’lük pay ile Derince Gümrük Müdürlükleri izlemiştir. Mersin
Gümrük Müdürlüğü’nün 2014 yılındaki ithalatının bir önceki yıla göre %35 oranında
artması dikkat çekicidir.
7
Tablo 9. Rejimlere Göre İthalat($)
Rejim Adı
Gümrük antrepo rejimine tabi
tutulan eşyanın muafiyete tabi
olmadan yurtiçi kullanımı
Gümrük antrepo rejimine tabi
tutulan eşyanın dâhilde işleme
rejimi şartlı muaf. sist. tabi
tutulması
Daha önce bir rejime tabi
tutulmamış eşyanın DİR şartlı
muafiyet sistemine tabi
tutulması
Daha önce bir rejime tabi
tutulmamış eşyanın muafiyete
tabi olmadan yurtiçi kullanımı
Geçici ithalat rejimi
kapsamında ithal edilen
eşyanın muafiyete tabi olmadan
yurtiçi kullanımı
HİR kapsamında geçici ihraç
edilen eşyanın vergi muafiyeti
uygulanmaksızın yeniden
ithalatı
İhraç edilen eşyanın muafiyete
tabi olmadan serbest dolaşıma
girişi ile eş zamanlı yurtiçi
kullanımı
Genel Toplam
2013
Pay
2014
Pay
Değişim
321.460.044
34,3%
394.542.727
36,3%
22,7%
190.517.299
20,3%
198.517.322
18,3%
4,2%
109.534.575
11,7%
142.015.694
13,1%
29,7%
279.458.548
29,8%
317.104.850
29,2%
0,0%
5.132
0,0%
0
0,0%
0,0%
118.129
0%
0
0%
-100%
35.697.740
3,8%
33.366.201
3,1%
-6,5%
936.791.467
100%
1.085.546.794
100%
15,9%
Kaynak: SAS
Tablo 10. Yollara Göre İthalat ($)
Taşıma Şekli
Denizyolu
Karayolu
Havayolu
Diğer
Genel Toplam
2013
682.340.660
252.693.887
1.637.800
119.120
936.791.467
Pay
72,8%
27,0%
0,2%
0,0%
100,0%
2014
809.817.994
272.749.701
2.251.807
727.292
1.085.546.794
Pay
74,6%
25,1%
0,2%
0,1%
100,0%
Değişim
18,7%
7,9%
37,5%
510,6%
15,9%
Kaynak: SAS
Tablo 10’ a göre meyve sebze sektöründe 2014 yılında en çok ithalat %74,6’lık payla
denizyolu ile yapılmaktadır. Denizyolunu %7,9’luk payla karayolu izlemektedir.
8
Tablo 11. Döviz Cinsine Göre İthalat
Döviz Cinsi
A.B.D Doları
Avro
Yeni Türk Lirası
İsviçre Frangı
İngiliz Sterlini
Diğer
Genel Toplam
2013
782.351.388
99.893.136
28.402.323
22.797.133
2.816.905
530.582
936.791.467
Pay
83,5%
10,7%
3,0%
2,4%
0,3%
0%
100,0%
2014
896.847.783
131.299.103
32.301.221
22.236.615
1.973.849
888.223
1.085.546.794
Pay
82,6%
12,1%
3,0%
2,0%
0,2%
0%
100,0%
Değişim
14,6%
31,4%
13,7%
-2,5%
-29,9%
-12%
15,9%
Kaynak: SAS
Tablo 11’ e göre meyve sebze sektöründe 2014 yılında ithalatta en çok kullanılan döviz
cinsi %82,6’lık payla A.B.D. Doları olmuştur. A.B.D. Dolarını %12,1’lik payla Avro
izlemektedir.
9