Ekonomik Gelişmeler Özet Değerlendirme Raporu,Nisan 2011/II

TÜRKİYE KALKINMA BANKASI A.Ş.
EKONOMİK GELİŞMELER
ÖZET DEĞERLENDİRME RAPORU
Nisan 2011/II
HAZIRLAYANLAR
Mustafa ŞİMŞEK
Fulya BAYRAKTAR
Faruk SEKMEN
EKONOMİK VE SOSYAL ARAŞTIRMALAR MÜDÜRLÜĞÜ
Nisan 2011
Ekonomik Gelişmeler Özet Değerlendirme Raporu (EG ÖDR)
Nisan 2011/II
2011 yılı Nisan ayının ikinci ve üçüncü haftalarında ekonomide yaşanan gelişmeler
ve bunların piyasalara yansımaları, açıklanan son veriler doğrultusunda aşağıda
özetlenmiştir.*
Yurtiçi Piyasaları Etkileyen Gelişmeler
•
TCMB Para Politikası Kurulu, 21 Nisan 2011 tarihli toplantısında; politika faizi
olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı ile Banka bünyesindeki Bankalararası
Para Piyasası ve İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Repo-Ters Repo Pazarı’nda
uygulanmakta olan faiz oranlarının sabit tutulmasına karar vermiştir.
Kurul tarafından yapılan açıklamaya göre; son dönemde açıklanan veriler iktisadi
faaliyetin 2010 yılının son çeyreğindeki artıştan sonra daha ılımlı bir büyüme
eğilimine girdiğine işaret etmektedir. Bununla birlikte iç talep gücünü korumakta,
dış talep ise göreli olarak daha zayıf seyretmektedir. İstihdam koşullarındaki
iyileşme sürmekte, ancak işsizlik oranları halen kriz öncesi seviyelerin üzerinde
bulunmaktadır. Petrol fiyatlarındaki artışların gecikmeli yansımaları ve baz etkileri
nedeniyle enflasyonun kısa vadede yukarı yönlü bir eğilim sergileyeceği, yıl
boyunca hedef etrafında dalgalandıktan sonra yılı %5.5 olan hedefin bir miktar
üzerinde tamamlayacağı tahmin edilmektedir.
Kurul, fiyat istikrarına ve finansal istikrara ilişkin risklerin azaltılması açısından;
düşük düzeyde politika faizi, geniş faiz koridoru ve yüksek zorunlu karşılık
oranlarından oluşan politika bileşiminin sıkılaştırıcı yöndeki etkilerinin yakından
izlenmeye devam edilmesinin ve gerekli gördüğü takdirde aynı doğrultuda ilave
tedbirlerin alınmasının uygun olacağını belirtmiştir.
•
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası tarafından yapılan, 21 Nisan 2011 tarihli
basın duyurusuna göre; yabancı para ve Türk lirası zorunlu karşılık oranları kısa
vadeli yükümlülükler için artırılmıştır. Bu çerçevede, yabancı para zorunlu karşılık
oranları;
- Vadesiz, ihbarlı DTH ve yabancı para özel cari hesaplarında, 1 aya kadar
vadeli, 3 aya kadar vadeli, 6 aya kadar vadeli ve 1 yıla kadar vadeli
DTH/yabancı para katılma hesaplarında %12,
- 1 yıl ve daha uzun vadeli DTH/yabancı para katılma hesapları ile birikimli
DTH/yabancı para katılma hesaplarında %11,
- 1 yıla kadar vadeli (1 yıl dahil) diğer yükümlülüklerde %12,
- 3 yıla kadar vadeli (3 yıl dahil) diğer yükümlülüklerde %11.5,
- 3 yıldan uzun vadeli diğer yükümlülüklerde %11 olarak belirlenmiştir.
Türk lirası zorunlu karşılık oranları;
- Vadesiz, ihbarlı mevduatlar ve özel cari hesaplar için %15’ten %16’ya,
- 1 aya kadar vadeli mevduatlar/katılma hesapları (1 ay dâhil) için %15’ten
%16’ya yükseltilmiş, bunların dışında kalan diğer yükümlülükler için sabit
tutulmuştur.
*
Rapor, 11 – 22 Nisan 2011 dönemindeki gelişmeleri içermektedir.
1
Ekonomik Gelişmeler Özet Değerlendirme Raporu (EG ÖDR)
Nisan 2011/II
Söz konusu düzenleme 29 Nisan 2011 tarihli yükümlülük cetvelinden itibaren
geçerli olacak ve yeni oranlar üzerinden hesaplanan zorunlu karşılıklar 13 Mayıs
2011 tarihi itibarıyla tesis edilmeye başlanacaktır. Böylece mevcut verilere göre
piyasadan yaklaşık 1.4 milyar USD ve 1.5 milyar Türk lirası likidite çekilmiş
olacaktır.
•
JP Morgan cari açık verisini değerlendirdiği raporunda, “Türkiye´nin cari açığı
artan petrol fiyatları ve güçlü ithalat sebebiyle genişlemeye devam ediyor. Ancak,
güçlü fon girişleri toplam finansman ihtiyacını düşürdü. Bu çevrede Türkiye cari
açık finansmanında güçlük çekmeyecektir. Fakat güçlü fon girişleri TCMB´nin
parasal politikalarının etkinliğine zarar veriyor.” yorumuna yer verdi. Türkiye´nin
ilk çeyrekteki mali performansını da değerlendiren kuruluş, “Vergi gelirlerindeki
döngüsel artış ve harcama disiplini sayesinde mali performans iyileşti. 2011 mali
hedefleri rahatça erişilecek ve hedeflerin ötesinde performans sağlanacaktır. İthal
vergisindeki artış ithalat büyümesinde hızlanmaya işaret ediyor.” ifadelerini
kullandı.
•
Nordea, Türkiye´de aşırı ısınan ekonomiyle mücadele edilmemesinin ekonomik
görünümü domine ettiğini bildirdi. AKP´nin hala gücü elinde tutmakta olduğunun
görüldüğünü ve Haziran ayında yapılacak seçimlerde yine tek başına iktidara
gelecek gibi göründüğünü ifade eden Nordea, bu ortamda Türkiye için faiz
artırımı beklentilerini öne çektiğini bildirdi. EUR/TL paritesi için tahminlerinde ise
risklerin yukarı yönlü olduğunu belirten Nordea, TCMB´nin seçimler sonrasında
mali politikadan destek almakta çok geç kalması halinde TL´nin daha zayıf
olabileceğini vurguladı. Daha önce TCMB´nin önümüzdeki 3 aylık süreçte faiz
artırımı yapmayacağını, 6 ayda ise faizleri 50 baz puan artıracağını tahmin eden
Nordea bu tahminlerinde değişikliğe giderek, 3 ayda faizlerin %6.25´den %6.75´e
yükseltileceği, 6 ayda ise %7.25´e çıkarılacağı tahmininde bulundu. Önümüzdeki
12 aya ilişkin faiz tahminini %7.75´den %8.25´e yükselten Nordea, 2 yıla yönelik
faiz tahminini ise %8.75´de tuttu.
•
HSBC, bankacılık sektörü raporunu yayınladı. Raporda, “Munzam karşılık
artışları ve rekabet Türk bankalarının net faiz marjı ve karlılıkları üzerinde ciddi
baskılar yaratıyor. HSBC Türk bankalarının sermaye veriminin 2011’de ancak
%15’in hafif üzerinde olmasını bekliyor. Yüksek rekabetin olduğu bir piyasada
Merkez Bankası’nın yaklaşımı Türk bankaları için olumsuz sonuçlara yol açıyor.
Merkez Bankası munzam karşılıkları hem yavaş hem de hızlı büyüyen bankalar
için aynı oranda arttırdığı sürece, bankalar için yavaş büyümeyi destekleyecek bir
ortam yaratmış olmuyor ve sonuçta tüm bankalar munzam karşılık artışı sonucu
gelir kayıplarını hep birlikte yaşıyorlar.” açıklamasına yer verildi.
•
BGC Partners, işsizlik verisini değerlendirdiği raporunda, “İstihdamdaki iyileşme
Ocak 2011´de hız kazandı. Ocak 2011´de işsizlik oranı %11.9 oldu. Ocak
2010´da bu oran %14.5 idi. Ocak´ta istihdamda iyileşmenin hız kazandığını
gösteren üç şey var:
1- Gösterge işsizlik oranı küresel kriz öncesindeki seviyelere çok yakın,
2- Mevsimsel olarak ayarlanmış işsizlik oranı %10.6 oldu ki, bu da kriz
başlangıcından bu yana görülen en düşük seviye,
3- Yıllık iyileşme %17.9 oldu. Bu oran oldukça güçlü ve son yedi ayın en hızlı
iyileşme oranı.
2
Ekonomik Gelişmeler Özet Değerlendirme Raporu (EG ÖDR)
Nisan 2011/II
İstihdam koşullarının tamamen iyileştiğini söylemek için erken olsa da, istihdamın
kriz öncesine çok yakın olduğunu düşünüyoruz.” ifadelerine yer verildi.
•
Danske Bank, haftalık raporunda, TCMB politikasına dair beklentilerini bildirdi.
Raporda, “TCMB başkanlığı görevine Erdem Başçı’nın atanması, TCMB’nin
mevcut politikasının devamlılığının garantisi olarak görülüyor. Politikada radikal
ve ciddi bir değişiklik beklenmiyor. TCMB’nin politika faizini %6.25 seviyesinde
tutmasını beklesek de, Banka´nın yılın üçüncü çeyreğinde faiz artırımı sürecini
başlatmasını ve yılın tamamında en az 50 baz puanlık faiz artırımına gitmesini
bekliyoruz. Ayrıca, daha fazla rezerv karşılıkları artırımları ve kredi büyümesini
engellemeyi amaçlayan diğer başka eylemler de TCMB´nin genel sıkılaştırma
politikasına eşlik edebilir.” yorumunda bulunuldu.
Uluslararası Piyasalardaki Gelişmeler
•
FED Başkan Yardımcısı Janet Yellen, ABD´nin ekonomik şartlarının FED´in para
politikası duruşunu değiştirmesi için yeterince güçlü olmadığını bildirdi. FED´in
finansal kriz sırasında uygulamaya konan olağanüstü politika tedbirlerinden
çıkmaya başladığında, karşı karşıya kalacağı değişikliklerin oldukça farkında
olduğunu vurgulayan Yellen, hükümetin finansal kriz sırasında devreye soktuğu
900 milyar USD tutarında ekonomik teşvik paketinin ekonomiyi daha derin bir
resesyona batmaktan uzak tutmakta yararlı olduğuna inandığını belirtti. Yellen,
Obama yönetiminin göreve başladığı ilk günlerde ortaya konan teşvik paketinin
GSYH büyümesi üzerinde olumlu etkilerde bulunduğunu da vurguladı.
•
ABD Dışişleri Bakanlığı, Washington´ın borç sorununun sürdüğünü, ancak
ABD´nin hala "dünya çapındaki en büyük ekonomiye" sahip olduğunu açıkladı.
Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Mark Toner, "ABD için borç, içeride çözmek için
çalıştığımız bir sorun olarak duruyor, ancak biz Amerika´nın hala dünya çapında
en büyük ekonomiye sahip olduğuna inanıyoruz" dedi.
•
ABD´de Nisan´da İş Koşulları Endeksi 21.7 seviyesine yükseldi. Beklenti 15.5 idi.
Yeni sipariş endeksi ise 17 puan artarak 22.3´e yükseldi.
•
ABD´de Mart ayında tüketici fiyatları %0.5 yükseldi. Çekirdek TÜFE´de artış
%0.1 oldu. TÜFE´nin %0.5, çekirdek TÜFE´nin %0.2 yükselmesi bekleniyordu.
Böylece, TÜFE yıllık %2.7 yükselmiş oldu.
•
ABD´de Mart ayında sanayi üretimi %0.8 arttı. Mart ayı için sanayi üretimi
beklentisi %0.6 artış yönündeydi. Böylece, ilk çeyrekte sanayi üretimi yıllık %6
artmış oldu.
•
ABD´de Nisan´da Michigan tüketici güveni endeksi 69.6 seviyesine yükseldi.
Beklenti 69 idi. Endeks Mart ayında 67.5 seviyesindeydi.
•
ABD´de Şubat´ta ticaret açığı %2.6 azalarak 45.8 milyar USD olarak gerçekleşti.
Beklenti 42.9 milyar USD idi. Çin ile olan ticaret açığı 16.5 milyar USD’den 18.8
milyar USD’ye yükseldi.
3
Ekonomik Gelişmeler Özet Değerlendirme Raporu (EG ÖDR)
Nisan 2011/II
•
ABD hükümeti, Mart ayında 188 milyar USD bütçe açığı kaydetti. ABD Hazine
Bakanlığı´nın açıklamasına göre, Mart ayında 339 milyar USD’lik harcama
yapılırken, 151 milyar USD’lik gelir elde edildi.
•
ABD´de Mart ayında perakende satışlar %0.4 yükseldi. Şubat verisi %1.1 artışa
revize edildi. Mart ayı için beklenti %0.5 artıştı.
•
ABD´de Şubat´ta işletme stokları %0.5 yükseldi. Beklenti %0.8 oranında bir artış
olmasıydı.
•
ABD´de Mart´ta üretici fiyatları %0.7 yükseldi. Çekirdek ÜFE´de artış %0.3
seviyesinde gerçekleşti. Beklenti ÜFE´nin %0.8, çekirdek ÜFE´nin %0.2
artmasıydı. Üretici fiyatları yıllık %5.8 yükselmiş oldu.
•
ABD’de konut üreticilerinin güvenini gösteren Ulusal Ev Üreticileri Birliği/Wells
Fargo konut fiyat endeksi Nisan ayında 16’ya geriledi. Endeks, Mart ayında 17
seviyesindeydi. Endeks, 2006 yılı Nisan ayından bu yana 50 seviyesinin altında
seyretmekte.
•
ABD´de icra davası ile karşı karşıya kalan konut sayısı 2011 yılının ilk
çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre %27 düştü. Konut icralarının son 3
yılın en düşük seviyesine gerilemesine rağmen piyasada zayıflığın devam ettiği
vurgulandı. Yılın ilk çeyreğinde icra uyarısı, icra ile karşı karşıya kalan emlak
sayısı bir önceki çeyreğe göre %15 düşüşle 681,153 oldu. En yüksek icra
oranına sahip eyaletin ise Nevada olduğu açıklandı.
•
ABD´de Mart ayında konut başlangıçları %7.2 artarak yıllık 549 bine yükseldi.
Aynı dönemde inşaat izinleri de %11.2 arttı. Şubat ayı konut başlangıçları 479
binden 512 bine revize edildi. Mart ayı için beklenti 520 bindi. İnşaat izinleri
Mart´ta 594 bin oldu.
•
ABD´de Mart ayında ABD genelinde işsizlik oranı Şubat ayındaki %8.9´dan
%8.8´e gerilerken, ülkenin kuzeydoğusunda bu oran %8.3´den %8.2´ye,
doğusunda %8.4´ten %8.3´e, güneyde %9.1´den %9.0´a ve batısında %10.8´den
%10.7´ye geriledi. Nevada, %13.2 ile işsizlik oranının en yüksek olduğu eyalet
olmaya devam ederken, Kuzey Dakota %3.6 ile işsizliğin en düşük gerçekleştiği
eyalet oldu. Mart ayında tarım dışı istihdamın arttığı eyalet sayısı da 35´den 38´e
yükseldi.
•
ABD´de Mart ayında öncü göstergeler %0.4 yükseldi. Beklenti %0.2 idi. On
göstergenin altısı pozitif katkı yaparken en büyük negatif katkı tüketici beklentileri
endeksinden geldi.
•
Avrupa Birliği (AB) maliye bakanları, Euro Bölgesi´nde yaşanan borç krizine
karşı daha fazla kemer sıkmaya ihtiyaç olduğunu savundu. İspanya Maliye
Bakanı Elena Salgado, bütçe kesintilerinin gerekli olduğunu belirterek, “Çünkü
büyümeye ihtiyacımız var ve bütçe açığımızı azaltmamız gerekiyor. Ülkemizin
refahı için daha fazla bedel ödemeye devam edebiliriz” derken, İsveç Maliye
Bakanı Anders Borg da “Biz, gelecekte sosyal politikalara yatırımı finanse
edebilmeyi savunuyoruz” şeklinde konuştu.
4
Ekonomik Gelişmeler Özet Değerlendirme Raporu (EG ÖDR)
Nisan 2011/II
•
Euro Bölgesi´nde Şubat ayında sanayi üretimi %0.4 yükseldi. Geçen yılın aynı
dönemine göre üretim %7.3 arttı. Sanayi üretiminin aylık %0.8, yıllık %7.9
artması bekleniyordu.
•
İngiltere´de Mart ayında yıllık enflasyon %4.4´den %4´e düştü. Beklenti
enflasyonda değişiklik olmamasıydı. Aylık bazda tüketici fiyatları %0.3 yükseldi,
beklenti %0.5 idi.
•
Almanya Ekonomi Bakanlığı, yayınladığı Nisan ayı raporunda Alman
ekonomisinde iyileşmenin, iç talebin etkisi ile ilkbaharda güçlendiğini bildirdi.
Bakanlık açıklamasında, "İyileşme, ekonominin tamamını sardı" ifadelerine yer
verildi. Raporda, imalat ve inşaat sektörlerinde dinamizmin arttığı ve bu
sektörlerin önümüzdeki aylarda daha da büyümelerinin beklendiği ifade edilirken,
hane halkı tüketiminin Mart ayında enflasyonda yaşanan artışa rağmen
büyümeye devam ettiğinin görüldüğü de belirtildi.
•
Almanya´da IFO iş güveni endeksi Nisan´da 110.4 seviyesine geriledi. Endeks
Mart´ta 111.1 seviyesinde bulunuyordu. Endeksteki düşüş beklentiye paralel
oldu.
•
İrlanda Merkez Bankası, ülke ekonomisinin bu yıl %0.9 oranında büyüme
kaydedeceği öngörüsünde bulundu. Ekonominin 2012 yılında %2.2 oranında
büyüyeceği, ancak büyüme oranının bu yıl %0.9 olacağı tahmininde bulunuldu.
Raporda işsizliğin İrlanda için ciddi bir sorun olmayı sürdüreceğine de işaret
edildi. Uluslararası Para Fonu (IMF) ise, hafta başında açıkladığı Dünya
Ekonomik Görünüm Raporu´nda, İrlanda´nın önceki tahminlere göre bu yıl daha
az büyüme kaydedeceği öngörüsünde bulunmuş, geçen yıl Kasım ayında %0.9
olarak açıkladığı büyüme öngörüsünü düşürerek, 2011´de bu oranın %0.5´te
kalmasının beklendiğini bildirmişti.
•
•
Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Dominique Strauss-Kahn, Portekiz´in
IMF´den mali yardım talebinde bulunduğunu bildirdi. Strauss-Kahn, Portekiz´in
finansal istikrarını ve büyümeyi sağlamaya katkıda bulunmak üzere Avrupa
Birliği (AB) ile birlikte çaba göstermeye hazır olduklarını dile getirdi. IMF Başkanı
Strauss-Kahn, kuruluşun Avrupa Komisyonu ve Avrupa Merkez Bankası (ECB)
ile birlikte hızla Portekiz hükümetiyle yürüteceği müzakereleri tamamlamayı ve
ülkenin talebine hızlı bir şekilde cevap vermeye hazırlandıklarını ifade etti.
IMF, Avrupa´da ekonomik görünümün kademeli ve inişli çıkışlı bir büyümeye
işaret etmeye devam ettiğini bildirdi. Dünya Ekonomik Görünüm raporunu
açıklayan IMF, gelişmiş Avrupa ekonomilerinde GSYH´nın bu yıl %1.75 ve 2012
yılında %1.9 büyüyeceğini öngördü. Gelişmekte olan Avrupa ekonomilerinde ise
bu yıl %3.75, 2011 yılında %4 büyüme olmasını beklediğini ifade eden IMF,
bölge genelinde ekonomik görünümün ülkeler arasında ayrışma göstermekte
olduğunu, bu durumun ülkelerin kamu ve özel sektör bilançoları ile
makroekonomik politika duruşlarındaki farklılığı yansıttığını vurguladı. Euro
Bölgesi´nin bu yıl %1.6 ve gelecek yıl %1.8 büyüyeceğini öngören IMF,
Almanya´da geçen yıl %3.5 olan büyümenin bu yıl %2.5 gibi daha ılımlı bir
seviyede, Fransa’da ise %1.5 seviyesinde olacağını tahmin ettiğini bildirdi.
Gelişmekte olan Avrupa ülkeleri arasında bu yıl en güçlü büyümenin, güçlü özel
5
Ekonomik Gelişmeler Özet Değerlendirme Raporu (EG ÖDR)
Nisan 2011/II
sektör talebi ve güçlü kredi büyümesinin ekonomik aktiviteyi potansiyel seviyenin
üzerine taşıdığı Türkiye´de, %4.6 ile gerçekleşeceğini öngören IMF, Türk
ekonomisindeki büyümenin 2012 yılında %4.5´e yavaşlayacağı tahmininde
bulundu. Bu yıl tüketici fiyatlarının, Avrupa genelinde %2.9 ve gelecek yıl %2.2
olacağını, Euro Bölgesi´nde ise enflasyonun bu yıl %2.5 seviyesine yükselirken,
gelecek yıl %1.8´e gerileyeceğini öngören IMF, gelişmekte olan Avrupa´da bu yıl
%5.1 ve 2012´de %4.2 olmasını beklediği enflasyonun, Türkiye´de bu yıl %5.7 ve
gelecek yıl %6.0 olarak gerçekleşeceği tahmininde bulundu.
•
IMF, ABD´de ekonomik iyileşmenin çok zayıf olduğunu, FED´in gevşek para
politikalarını sürdürmesi gerektiğini açıkladı. IMF tarafından hazırlanan Dünya
Ekonomik Görünümü raporunda, "Kamu borcunu orta vadede stabilize etmek için
güvenilir bir strateji ve mali konsolidasyona acil ihtiyaç var." ifadesi yer aldı. IMF,
ABD bütçe açığının 2011´de GSYH´nın %10.75´ine ulaşmasının beklendiğini
kaydetti. Kurum, ABD´nin 2011´de %2.8, 2012´de %2.9 büyümesini beklediğini
açıkladı. IMF, ABD ekonomisi için karamsar açıklamalarda bulundu. ABD’nin bu
yıl önde gelen gelişmiş ekonomiler arasında en büyük bütçe açığı açıklayacak
ülke olacağını kaydeden IMF, ABD´de gelecek iki yıl içerisinde zorlu
ayarlamalara gidilmesinden ziyade açığın hemen şimdi daraltılması gerektiğini
vurguladı.
•
Japon hükümeti yayınladığı ekonomik değerlendirme raporunda, 11 Mart´ta
meydana gelen deprem sonrasında Japon ekonomisinin artık bir toparlanma
yolunda olmadığını bildirdi. Raporda, "Japon ekonomisi, büyük depremin
ardından zayıflıklar gösteriyor. Ekonomide toparlanma şu anda geçmişe ait bir
şey" ifadelerine yer verildi. Bununla birlikte Kabine Ofisi, Japon ekonomisinin
resesyona düşmediğini de vurguladı.
•
Japon şirketlerinin ekonomiye olan güveni, Reuters tarafından yapılan
araştırmaya göre Nisan ayında büyük bir düşüş gösterdi. Ekonomiye güvendeki
bu düşüş, 11 Mart´ta ülkenin kuzeydoğusunda yaşanan deprem ve tsunami
sonrasında Japon şirketlerin ekonomiye bakışındaki kötüleşmeye işaret
etmektedir. Japonya Merkez Bankası tarafından çeyrek dönemler halinde yapılan
Reuters Tankan araştırmasına göre, imalat sektörünün ekonomiye olan güveni
Nisan´da Mart ayına göre 28 puan düşüşle -13 seviyesine geriledi. İmalat dışı
şirketlerin ekonomiye güvenini gösteren Endeks ise Mart ayına göre 18 puan
düşüşle -15 oldu. Araştırmaya göre ayrıca imalat sektörü şirketlerinin gelecek 3
aya ilişkin beklentileri -18´e, hizmet şirketlerinin beklentileri ise -22´ye geriledi.
•
Çin Merkez Bankası, bankaların zorunlu karşılık oranının %0.5 artırılmasını
kararlaştırdı. Borçlanmanın azaltılması ve enflasyonun kontrol altına alınması
amaçlanan karara göre, büyük bankalar için resmi zorunlu karşılık oranı 21
Nisan´dan itibaren %20.5 olarak uygulanacak. Geçen yıl zorunlu karşılık
oranlarını 6 kez artıran Çin Merkez Bankası, bu yıl ise zorunlu karşılık oranını
dördüncü kez artırıyor. Merkez Bankası en son 18 Mart 2011´de zorunlu karşılık
oranını %0.5 artırarak yüzde 20 yapmıştı.
•
Çin Merkez Bankası Başkanı Zhou Şiaochuan, ülkesinin bir süre daha sıkı para
politikasını sürdüreceğini söyledi. Zhou, “Para politikamız kısmen gevşekten
ihtiyatlı olmaya hareket etmeye devam edecek. Bunun anlamı uygun biçimde
6
Ekonomik Gelişmeler Özet Değerlendirme Raporu (EG ÖDR)
Nisan 2011/II
sıkılaştırmadır. Bu eğilim bir süre devam edecek” açıklamasında bulundu.
Sistemik önlemlerin temelinde finansal kurumlar için farklı düzenlemeler
kullanmaya devam edeceklerini, bankaların zorunlu karşılıklar seviyeleri için
kesin tavan olmayacağını belirten Zhou, Çin para birimi Yuan’ın değerinin “daha
esnek” olacağını, ancak bunun “adım adım” gerçekleşeceğini ifade etti.
•
Çin, bu yılın ilk çeyreğinde 1.02 milyar USD düzeyinde dış ticaret açığı verdi. Çin
Gümrük İdaresinin verilerine göre, Şubat ayında 7.3 milyar USD dış ticaret açığı
veren Çin, Mart´ta 140 milyon USD dış ticaret fazlası verdi. Ülkede dış ticaret
fazlası ocak ayında ise 6.45 milyar USD seviyesindeydi. Ekonomistler Çin´in mart
ayında 4 milyar USD düzeyinde dış ticaret açığı vereceğini tahmin ediyordu.
Çin´in ihracatı mart ayında geçen yılın aynı ayına göre %35.8, ithalatı ise %27.3
oranında artış kaydetti. Yılın ilk çeyreğinde 1.02 milyar USD dış ticaret açığı
veren ülkenin ihracatı bu yılın ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre
%26.5 (399.64 milyar USD), ithalatı da %32.6 oranında arttı. Çin´in bu yılın ilk
çeyreğinde dış ticaret açığı vermesinde 400.66 milyar USD’ye ulaşan ithalatta
görülen rekor artışın etkili olduğu belirtildi.
•
Çin Ticaret Bakanlığı´nın verilerine göre ülkeye doğrudan yabancı yatırımlar Mart
ayında geçen yılın aynı dönemine göre %32.9 artarak 12.52 milyar USD oldu.
Şubat ayında doğrudan yabancı yatırımlar %32 artışla 7.8 milyar USD olmuştu.
Ocak-Mart döneminde doğrudan yabancı yatırımlar geçen yılın aynı dönemine
göre %29.4 artarak 30.34 milyar USD oldu. 2010 yılında doğrudan yabancı
yatırımları %17.4 artışla 105.74 milyar USD, 2009 yılında ise %2.6 düşüşle 90.03
milyar USD olmuştu.
•
Brezilya Merkez Bankası (BCB), faiz oranlarını 25 baz puan artırdı. BCB´nin
toplantısının ardından yapılan açıklamada, gösterge konumundaki Selic faiz
oranının %11.75´ten %12.00´ye çıkarılmasına karar verildiği belirtildi. Karardan
önce tüketici fiyatları yükselerek enflasyonu %6.4´e çıkardı.
•
S&P, ABD´nin AAA olan uzun vadeli ve A-1+ olan kısa vadeli kredi
notlarını teyit ederken, uzun vadeli notlarının görünümünü ´durağan´dan
´negatif´e indirdi. S&P yaptığı açıklamada, ABD´ye verdikleri AAA seviyesindeki
kredi notunun ülke ekonomisinin esnekliğini ve yüksek oranda çeşitlendirilmiş
olmasını, ülkenin etkin para politikasının enflasyonist baskıları kontrol altında
tutarak büyümeyi desteklemesini yansıttığını vurguladı. Ancak S&P, ABD´nin
AAA seviyesinde nota sahip diğer ülkelere göre çok büyük bütçe açığına sahip
olması, artan kamu borç yükü ve bu sorunları düzeltmek yönünde net bir yolun
ortaya konmaması nedeniyle notun görünümünü ´durağan´dan ´negatif´e
indirdiğini belirtti. S&P yaptığı açıklamada, ABD´de politika yapıcıların ülke
ekonomisinin karşı karşıya olduğu orta ve uzun vadeli bütçe
zorluklarının 2013 yılına kadar nasıl çözüleceği konusunda bir anlaşmaya
ulaşamamaları yönünde kayda değer risk bulunduğuna inandıklarını ifade
ederek, bir anlaşmaya ulaşılamaması ve bu sorunların düzeltilmesi için anlamlı
adımlar atılmaya başlanmaması halinde, ABD´nin mali profilinin AAA seviyesinde
nota sahip diğer ülkelere göre anlamlı şekilde kötüleşeceğini gördüklerini
vurguladı.
7
Ekonomik Gelişmeler Özet Değerlendirme Raporu (EG ÖDR)
Nisan 2011/II
•
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody´s Investors Service,
İrlanda´nın yabancı ve yerel para cinsinden devlet tahvili notlarını iki kademe
indirerek Baa1´den Baa3´e çekti. Moody´s notların görünümünü ise ´negatif´
olarak bıraktı. Moody´s, notların düşürülmesinde İrlanda hükümetinin finansal
gücünde düşüş beklenmesi ve Avrupa İstikrar Mekanizması´nın gelecekteki
likidite desteği için talep ettiği borç ödeme yeterliliği testinin oluşturduğu
belirsizliğin etkili olduğunu belirtti. Moody´s ayrıca İrlanda´nın kısa vadeli kredi
notunu da bir kademe düşürerek Prime-2´den Prime-3´e indirdi
•
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, Libya´nın kredi notunu
düşürdü. Fitch yaptığı açıklamada, Libya´daki siyasi istikrarsızlık ve hayati öneme
sahip petrol sektöründe üretimin neredeyse durmasını gerekçe göstererek bu
ülkenin kredi notunu ´´BB´´den ´´B´´ye indirdi. Libya´da iki ay önce başlayan
olaylarla birlikte bu ülkenin geleceğine ilişkin siyasi belirsizlik ve ekonomi
konusundaki kaygılar diğer uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarının da
Libya´nın kredi notunu indirmesine yol açmıştı.
Son Açıklanan Veriler
•
T.C. Merkez Bankası tarafından, Ödemeler Dengesine ilişkin yayınlanan son
verilere göre; 2010 yılının Şubat ayında 2,703 milyon USD açık veren cari
işlemler hesabı, 2011 yılının aynı ayında 6,127 milyon USD açık vermiştir. Cari
işlemler hesabının açık vermesinde; dış ticaret açığının bir önceki yılın Şubat
ayına göre %151.4 oranında artarak 5,937 milyon USD’ye ulaşması en büyük
etken olmuştur. Bu sonucun alınmasında ise, ithalat harcamalarının bir önceki
yılın aynı ayına göre %46.6 oranında artarak 34,417 milyon USD’ye ulaşması
etkili olmuştur. Bu gelişmeler sonucunda, 2010 yılının ilk iki ayında toplam 477
milyon USD fazla veren hizmetler dengesi kalemi, 2011 yılının aynı döneminde
%8 oranında artış kaydederek 515 milyon USD fazla vermiştir. Ücret ödemeleri
ve yatırım geliri kalemlerinden oluşan gelir dengesi kalemi, bir önceki yılın OcakŞubat dönemine göre %12.1 oranında azalarak 2011 yılının aynı döneminde
1,092 milyon USD net çıkış kaydetmiştir. Cari transferler kalemi ise, 2011 yılının
ilk iki ayında %101.7 oranında artarak 351 milyon USD gelir kaydetmiştir.
Finans hesaplarında bir önceki yılın Ocak-Şubat döneminde 3,750 milyon USD
net sermaye girişi gerçekleşmişken, 2011 yılının aynı döneminde 6,571 milyon
USD tutarında net sermaye girişi olmuştur. Bu dönemde gözlemlenen diğer
gelişmeler aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
Doğrudan yatırımlar kaleminde, 2011 yılının ilk iki ayında gerçekleşen net
sermaye girişi, 2010 yılının aynı dönemine oranla %74 azalarak 215 milyon USD
olmuştur. Bir önceki yılın Ocak-Şubat döneminde 290 milyon USD net sermaye
çıkışı olan portföy yatırımlarında, 2011 yılının ilk iki ayında 3,786 milyon USD
net giriş gerçekleşmiştir. Ticari ve nakit krediler ile mevduatlardan oluşan diğer
yatırımlar kaleminde ise 2010 yılının Ocak-Şubat ayında 2,244 milyon USD net
giriş gerçekleşmişken, 2011 yılının aynı döneminde 3,392 milyon USD net giriş
olmuştur. Bu gelişmeler sonucu resmi rezervler, 2010 yılının Ocak-Şubat
döneminde 973 milyon USD azalmışken, 2011 yılının aynı döneminde 822
milyon USD artış göstermiştir.
8
Ekonomik Gelişmeler Özet Değerlendirme Raporu (EG ÖDR)
•
Nisan 2011/II
Maliye Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre; Merkezi Yönetim Bütçesi,
2010 yılının Mart ayında 5.9 milyar TL açık vermişken, 2011 yılının Mart ayında
6.1 milyon TL açık vermiştir. 2011 yılı Mart ayında faiz dışı açık ise 2.1 milyar TL
olarak gerçekleşmiştir. Bütçe harcamalarının 26.8 milyar TL, bütçe gelirlerinin
20.7 milyar TL, faiz harcamalarının yaklaşık 4 milyar TL olduğu 2011 yılı Mart
ayında, vergi gelirleri 16.6 milyar TL ile merkezi yönetim bütçe gelirlerinin
yaklaşık %80.3’ünü oluşturmuştur.
Üç aylık dönem itibarıyla bakıldığında, Merkezi yönetim bütçesi 2010 yılı OcakMart döneminde 11.3 milyar TL açık vermişken, bu yılın aynı döneminde %63.6
oranında azalarak 4 milyar 124 milyon TL açık vermiştir. 2011 yılı Ocak-Mart
döneminde faiz dışı fazla bir önceki yılın aynı dönemine göre 2.7 kat artarak 9
milyar 844 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. 2010 yılı Ocak-Mart döneminde
bütçe giderleri 68 milyar 373 milyon TL olarak gerçekleşmişken, 2011 yılının aynı
döneminde %6.6 oranında artarak 72 milyar 853 milyon TL olmuştur.
2010 yılı Ocak-Mart döneminde bütçe gelirleri 57 milyar TL olarak gerçekleşmiş
iken, 2011 yılının aynı döneminde %20.5 oranında artarak 68.7 milyar TL
olmuştur. Diğer taraftan 2011 yılı Ocak-Mart dönemindeki vergi gelirleri, 57.5
milyar TL ile Ocak-Mart dönemi bütçe gelirlerinin %83.6’sını oluşturmuştur.
•
TÜİK tarafından açıklanan, Hanehalkı İşgücü Araştırması 2011 Ocak Dönemi
(Aralık 2010, Ocak, Şubat 2011) Sonuçları’na göre; 2011 yılı Ocak döneminde,
kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus geçen yılın aynı dönemine göre 901
bin kişi artarak 53 milyon 51 bin kişiye ulaşmıştır. Bu dönemde istihdam
edilenlerin sayısı, geçen yılın aynı dönemine göre 1 milyon 299 bin kişi artarak
22 milyon 461 bin kişiye yükselirken, işgücüne katılma oranı geçen yılın aynı
dönemine göre 0.6 puanlık artışla %48.1 olarak gerçekleşmiştir.
Türkiye genelinde işsiz sayısı,
%
Aylık İşsizlik Oranı (%)
geçen yılın aynı dönemine
17.0
göre 547 bin kişi azalarak 3
16.0
15.0
milyon 44 bin kişiye düşerken,
14.0
işsizlik oranı 2.6 puanlık azalış
13.0
ile %11.9 seviyesinde, tarım
12.0
11.0
dışı işsizlik oranı da %14.7
10.0
seviyesinde
gerçekleşmiştir.
9.0
8.0
Bu
dönemde,
istihdam
7.0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
edilenlerin
%24’ü
tarım,
2009 15.5
16.1
15.8
14.9
13.6
13.0
12.8
13.4
13.4
13.0
13.1
13.5
%20.7’si sanayi, %5.8'i inşaat,
2010 14.5
14.4
13.7
12.0
11.0
10.5
10.6
11.4
11.3
11.2
11.0
11.4
2011 11.9
%49.4’ü
de
hizmetler
sektöründedir. Önceki yılın
aynı dönemi ile karşılaştırıldığında, tarım sektörünün istihdam edilenler içindeki
payının 0.2 puan, sanayi sektörünün payının 0.5 puan, inşaat sektörünün payının
ise 0.3 puan arttığı, buna karşılık hizmetler sektörünün payının 1.1 puan azaldığı
görülmektedir.
•
Türkiye İstatistik Kurumu ve T.C. Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen Aylık
Tüketici Eğilim Anketi’ne göre, 2010 yılının Mart ayında 84.74, 2011 yılının
Şubat ayında 93.56 olan Tüketici Güven Endeksi, 2011 yılının Mart ayında bir
önceki aya göre %0.15 oranında azalarak 93.43 olarak gerçekleşmiştir. Ankete
göre, güven endeksindeki düşüş, tüketicilerin gelecek dönem genel ekonomik
9
Ekonomik Gelişmeler Özet Değerlendirme Raporu (EG ÖDR)
Nisan 2011/II
durum ve mevcut dönemin dayanıklı tüketim malı satın almak için uygunluğu
durumlarına ilişkin değerlendirmelerinin kötüleşmesinden kaynaklanmaktadır.
•
•
T.C. Merkez Bankası’nın mali ve reel sektörden katılımcılarla gerçekleştirdiği
2011 Yılı Nisan Ayı II. Dönem Beklenti Anketi sonuçlarına göre; Türkiye
ekonomisinin 2011 yılında %5.1 oranında büyüyeceği, tüketici fiyatlarının %6.90
oranında artacağı, cari işlemler açığının 55,549 milyon USD ve dolar kurunun
1.56 TL civarında gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. Önümüzdeki 12 ve 24 ay
sonrasının yıllık TÜFE beklentileri ise sırasıyla %6.79 ve %6.28 düzeyindedir. 12
ay sonrası için, 6 ay vadeli hazine bonosunun yıllık bileşik getirisi %8.66, 5 yıl
vadeli, 6 ayda bir ödemeli devlet tahvillerinin yıllık bileşik getirisi de %9.57 olarak
beklenmektedir. 2011 yılı Nisan Ayı II. Dönem Beklenti Anketi’nde, bir önceki
dönem Beklenti Anketi’ne göre; yılsonu büyüme ve TÜFE beklenti değerleri aynı
kalırken, yılsonu dolar kuru ve 6 ayda bir ödemeli devlet tahvillerinin yıllık bileşik
getirisi beklentisi düşmüş, diğer tüm ekonomik göstergelerin beklenti değerleri
yükselmiştir.
Merkez Bankası Analitik Bilânçosu Ana Kalemlerindeki Gelişmeler
1 Nisan – 15 Nisan 2011 döneminde Merkez Bankası Analitik Bilânçosu aktif
büyüklüğü, önceki dönem küçük miktarda düşüş kaydetmesine rağmen, artış
trendine devam ederek %1.13 artışla 136,079 milyon TL’den 137,613 milyon TL
seviyesine yükselmiştir. Aktif büyüklük geçen yılın aynı dönemine göre
karşılaştırıldığında ise yaklaşık %22 oranında artış kaydetmiştir.
Merkez Bankası Analitik Bilânçosu Ana Kalemleri (Milyon TL.)
AKTİFLER
1.DIŞ VARLIKLAR
2.İÇ VARLIKLAR
PASİFLER
1.TOPLAM DÖVİZ YÜKÜMLÜKLERİ
1.1. DIŞ YÜKÜMLÜKLER
1.2. İÇ YÜKÜMLÜKLER
1.2.1. Döv. Ol. Takip Ol. Mevduat
1.2.2. Bankaların Döviz Mevduatı
2.MERKEZ BANKASI PARASI
2.1. REZERV PARA
2.1.1. Dolaşıma Çıkan Banknot
2.1.2. Bankalar Mevduatı
2.1.3. Diğer Kalemler
2.2. DİĞER MB PARASI
2.2.1. APİ’den Doğan Borçlar
2.2.2. Kamu Mevduatı
TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $)
16.04.10 01.04.11
15.04.11
112,889
112,967
-78
112,889
53,629
21,035
32,595
13,287
19,307
59,260
65,432
40,887
24,432
112
-6,172
-7,880
1,708
70,834
137,613
144,069
-6,456
137,613
61,795
21,723
40,072
9,740
30,333
75,818
114,062
53,042
60,900
120
-38,244
-42,036
3,792
88,052
136,079
144,197
-8,118
136,079
61,341
21,876
39,465
9,833
29,632
74,738
92,158
50,730
41,345
83
-17,420
-23,020
5,600
86,792
Değişim
Son Yıl Dönem
24,724
1,534
31,102
-129
-6,378
1,662
24,724
1,534
8,166
454
688
-153
7,477
607
-3,547
-94
11,026
701
16,558
1,080
48,630
21,904
12,155
2,312
36,468
19,555
8
37
-32,072 -20,824
-34,156 -19,015
2,084
-1,808
17,218
1,260
Kaynak: TCMB
Bu dönemde Dış Varlıklar kalemi çok küçük miktarda düşerek 144,197 milyon
TL’den 144,069 milyon TL seviyesine gerilerken, İç Varlıklar kalemi ise yaklaşık
%20 oranında artarak -8,118 milyon TL’den -6,456 milyon TL seviyesine
yükselmiştir.
Bilânçonun pasif kalemleri incelendiğinde Merkez Bankası Toplam Döviz
Yükümlülüklerinin bu dönem yaklaşık %0.7 artarak 61,341 milyon TL’den 61,795
10
Ekonomik Gelişmeler Özet Değerlendirme Raporu (EG ÖDR)
Nisan 2011/II
milyon TL düzeyine çıktığı görülmektedir. Toplam Döviz Yükümlülükleri kaleminin
alt ayrımına bakıldığında, Dış Yükümlülükler kalemi %0.7 oranında düşerken; İç
Yükümlülükler kaleminde ise yaklaşık %1.5’lik bir artış görülmektedir.
Bu dönem itibariyle Emisyon Hacmi %4.56 oranda artış kaydetmiş ve 50,730
milyon TL’den 53,042 milyon TL’ye yükselmiştir. Bankalar Mevduatı kaleminin ise
bu dönem yaklaşık %47 oranında artış göstererek 41,345 milyon TL’den 60,900
milyon TL düzeyine çıktığı dikkati çekmektedir. Dolayısıyla da büyük oranda bu
iki kalemin birleşmesinden oluşan Rezerv Para bu iki kalemin de yüksek oranda
artış kaydetmesi sonucu 92,158 milyon TL’den 114,062 milyon TL seviyesine
yükselmiştir.
Merkez Bankası’nın temel politika araçlarından biri olan Açık Piyasa
İşlemlerinden Doğan Borçlar kalemi bu dönem yaklaşık %83 oranında düşüş
kaydederek -23 milyar TL’den -42 milyar TL’ye gerilemiştir. Diğer yandan Merkez
Bankası’nın bir diğer politika aracı olan Kamu Mevduatı kalemi de bu dönemde
yaklaşık %32 düşüş kaydederek 5,600 milyon TL’den 3,792 milyon TL’ye
gerilemiştir.
TC Merkez Bankası brüt döviz rezervleri ise bu dönem itibariyle yaklaşık %1.5
oranında artarak 86,792 milyon USD seviyesinden 88,052 milyon USD
seviyesine çıkmıştır.
•
Tahvil-Bono Piyasası
Nisan ayının ilk haftasında, büyük ölçüde düşük enflasyon verisinin etkisiyle, 39
baz puan düşüş kaydeden piyasanın gösterge kâğıdı niteliğindeki 07.11.2012 itfa
tarihli tahvilin yıllık bileşik
faizi
Nisan
ayının
ikinci
haftasına Japonya’daki nükleer
krizin üst safhaya çıkmasının
getirdiği
tedirginlik
ve
hazinenin
gerçekleştirdiği
ihalelerde
yeterli
talebin
gelmemesi nedeniyle artış
kaydederek başladı.
Hazine’nin 13 Nisan itibariyle
piyasanın yeni gösterge tahvili
olan 20.02.2013 itfa tarihli gösterge tahvilin ihracında başarılı olması ise
faizlerin tekrar düşmesini sağladı. Yeni gösterge tahvilin bileşik faizi haftayı
%8.69 düzeyinden kapattı.
20.02.2013 itfa tarihli gösterge tahvilin bileşik faizi ABD’nin kredi notunun
negatif izlemeye alınmasının olumsuz etkilerine rağmen Nisan ayının üçüncü
haftasında da düşüş eğilimini devam ettirdi. Para Politikası Kurulu toplantısında
faiz değişikliği olmamasının ardından piyasalarda faiz artırım kararı
bekleyişlerinin en azından ertelenmesi, gösterge tahvilin arzının sınırlı düzeyde
olması ve risk iştahındaki artış sonucu artan yabancı girişleri gösterge tahvilin
bileşik faizinin haftayı geçen hafta kapanışına göre 49 baz puan düşüşle %8.20
düzeyinden kapatmasında etkin rol oynadı.
11
Ekonomik Gelişmeler Özet Değerlendirme Raporu (EG ÖDR)
•
Nisan 2011/II
Döviz Piyasası
Önceki hafta ECB toplantısından faiz kararı çıkmasıyla 1.44 düzeyinin üzerine
çıkan EUR/USD paritesi Nisan ayının ikinci haftasında Çin Merkez Bankası’nın
İspanya Euro tahvilleri satın
alacağını açıklaması ve ECB
yetkililerinin
EUR
lehine
yaptıkları açıklamalar sonucu
1.45 düzeyinin üstüne kadar
çıktıktan sonra Avrupa bölgesi
borç
sorunlarının
yeniden
gündeme gelmesiyle bir miktar
düşüş kaydetti ve haftayı
1.4463 seviyesinde kapattı.
Geçen hafta yabancı girişleri
sonucu
düşüş
kaydeden
USD/TL kuru, ayın ikinci haftasında EUR/USD paritesinin EUR lehine değer
kazanmasına rağmen, hem kâr realizasyonlarının gerçekleşmesi hem de
Japonya’da nükleer kriz seviyesinin üst noktaya yükseltilmesi sonucu USD’nin
değer kazanmasıyla artış kaydederek haftayı 1.5192 seviyesinden kapattı.
Nisan ayının üçüncü haftasında Yunanistan’ın borçlarının yeniden
yapılandırılacağı endişeleri ve Avrupa borç krizinin gündem olmaya devam
etmesi ABD’nin kredi görünümünün negatife çevrilmesini bastırdı ve EUR/USD
paritesi yaşanan sert düşüş sonrası 1,4269 düzeyine geriledi. Pariteyle paralel
hareket eden USD/TL kuru da 1,5345 seviyesine kadar çıktı. Hafta ortasından
itibaren küresel piyasalarda morallerin düzelmesi, risk iştahının artması ve
İspanya’nın başarılı borçlanması sonucu EUR/USD paritesi tekrar değer kazandı
ve 1.46 düzeyinin üzerine çıktıktan sonra haftayı 1.4565 seviyesinden kapattı.
EUR/USD paritesinin yüksek düzeyde değerlenmesi, USD’nin geniş çapta değer
kaybetmesi ve artan risk iştahı TL’nin kayıplarını telafi etmesinde etkin rol oynadı.
Böylece USD/TL kuru haftayı 1.5170 düzeyinden kapattı.
•
İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB)
Önceki haftayı önemli düzeyde artış kaydederek kapatan İstanbul Menkul
Kıymetler Borsası (İMKB) Bileşik Endeksi Nisan aynının ikinci haftasında dar bir
bantta ve ivmesini düşürerek
hareket etti. Bu durumda etkin
olan faktörler ise; Libya’da
yaşanan iç savaş nedeniyle
petrol fiyatlarının 127 USD’yi
aşması, Japonya’da nükleer
kriz seviyesinin Çernobil düzeyi
olan 7’ye çıkarılmasının ve
İrlanda
ve
Yunanistan’ın
borçlarının
yeniden
yapılandırılacağı
yönündeki
haberlerin küresel piyasalarda
satıcılı hava oluşturması olarak gösterilebilir. Bu olumsuz gelişmelerin İMKB’nin
ivmesini yavaşlatmasına rağmen uzun süredir kurumun yeni politikalarının
mimarlarından olan Edem Başçı’nın T.C Merkez Bankası Başkanı olarak
12
Ekonomik Gelişmeler Özet Değerlendirme Raporu (EG ÖDR)
Nisan 2011/II
atanmasının piyasalarca olumlu karşılanması ile İMKB Bileşik Endeksi haftayı
artış kaydederek 68,450 puandan kapatmıştır.
Nisan ayının üçüncü haftasının ilk gününde kredi derecelendirme kuruluşu
S&P’nin ABD’nin AAA olan kredi notunun görünümünü durağandan negatife
alması başta ABD borsalarında olmak üzere tüm küresel piyasalarda sert
düşüşlere neden oldu. Gelişmekte olan ülkeler %1.7 düşüş kaydederken
volatilitesi yüksek olan İMKB Bileşik Endeksi %2.3 değer kaybetti ve 66,608
puana geriledi. Bu olumsuz gelişme ve sert düşüşlerin ardından ABD’de
şirketlerin açıkladıkları güçlü bilançolar ve kâr rakamları, Japonya’nın ABD
tahvillerine güven duyduğunu açıklaması, İspanya’nın borçlanmasına gelen güçlü
talep piyasalarda moralleri tekrar yükseltti ve toparlanma sağladı. Petrol
fiyatlarının aşırı yükselmesi bu toparlanmanın ivmesini düşürse de İMKB Bileşik
Endeksi haftayı artışla 68,692 puandan kapattı. İstanbul Menkul Kıymetler
Borsasındaki yabancı yatırımların oranı ise 22 Nisan itibariyle %63.12 olarak
gerçekleşmiştir.
•
Türk Bankacılık Sektörü Gelişmeleri
5 Nisan – 18 Nisan 2011 döneminde bankacılık sektörü toplam mevduat hacmi
önceki dönem ara verdiği artış trendine devam ederek bu dönem yaklaşık %1
oranında artış kaydederek 649,253 milyon TL’den 656,078 milyon TL seviyesine
yükselmiştir. 2010 yılsonuna göre karşılaştırıldığında ise %1.78 oranında artış
kaydeden Bankacılık sektörü toplam mevduat hacminin alt ayrımına bakıldığında
ise vadeli mevduatlar bu dönem itibariyle %0.2 düşüş göstererek 555,641 milyon
TL’den 554,469 milyon TL’ye gerilerken, vadesiz mevduatların ise %8.54
oranında artış kaydederek 93,612 milyon TL’den 101,608 milyon TL’ye yükseldiği
dikkati çekmektedir.
Bankacılık Sektörü ile İlgili Seçilmiş Göstergeler (Milyon TL.)
Değişim (%)
31.12.10 05.04.11 18.04.11 Yıl Sonuna
Göre
MEVDUAT VE FONLAR
TOPLAM MEVDUAT VE FONLAR
Vadeli
Vadesiz
KREDİLER
TOPLAM KREDİLER
TL
YP
YP Krediler/Toplam Krediler (%)
Krediler /Mevduat (%)
Takipteki Alacaklar (Brüt)
Takipteki Alacaklar / Krediler (%)
Menkul Değerler Portföyü
MDP/ Mevduat (%)
Dönem
644,591
542,103
102,489
649,253
555,641
93,612
656,078
554,469
101,608
1.78
2.28
-0.86
1.05
-0.21
8.54
532,315
386,342
145,972
27.42
82.58
19,783
3.72
287,883
44.66
565,977
407,239
158,738
28.05
87.17
18,909
3.34
277,443
42.73
572,559
412,917
159,643
27.88
87.27
18,903
3.30
276,454
42.14
7.56
6.88
9.37
1.16
1.39
0.57
-4.45
-0.03
-3.97
-0.36
Kaynak: BDDK
Bankacılık sektörü toplam kredi hacmi uzun süredir olduğu gibi yine artış
kaydetmiştir. Krediler bu dönem 2010 yılsonuna göre %7.56, bir önceki döneme
göre ise %1.16 oranında artış kaydederek 565,977 milyon TL’den 572,559
milyon TL’ye yükselmiştir. Toplam kredilerin alt ayrımına bakıldığında ise TL
kredilerin %1.39 oranında artarak 407,239 milyon TL’den 412,917 milyon TL’ye
13
Ekonomik Gelişmeler Özet Değerlendirme Raporu (EG ÖDR)
Nisan 2011/II
çıktığı; yabancı para cinsinden kredilerin ise %0.57 oranında artış kaydederek
158,738 milyon TL’den 159,643 milyon TL’ye çıktığı görülmektedir. Bankacılık
sektörü takipteki alacaklar hacmi ise uzun süredir olduğu gibi önceki döneme
göre de düşüş kaydederek 18,903 milyon TL seviyesine inmiştir. Böylece uzun
süredir süregeldiği gibi takipteki alacakların kredilere oranı önceki döneme göre
bu dönem de gerileyerek %3.34’dan %3.30 düzeyine inmiştir. 15 Nisan – 18
Nisan 2011 döneminde bankacılık sektörü menkul değerler portföyü hacmi
%0.36 oranında düşüş kaydederek 277,443 milyon TL’den 276,454 milyon TL
düzeyine gerilemiştir.
14
Ekonomik Gelişmeler Özet Değerlendirme Raporu (EG ÖDR)
Nisan 2011/II
MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER
2009
GSYİH (Milyon $)
2010
616,703 735,828
2010
Nis
May
-
Haz
- 174,074
Tem
*
2011
Ağu
-
Eyl
Eki
- 196,856
*
*
Kas
-
Ara
Oca
- 204,766
*
*
Mar
Şub
-
-
-
Büyüme Oranı (1998 fiyatlarıyla)
-4.8
8.9
-
-
10.3*
-
-
5.2
-
-
9.2
-
-
-
İmalat Sanayi KKO (%) NACE Rev.2
65.2
72.6
72.7
73.3
73.3
74.4
73.0
73.5
75.3
75.9
75.6
74.6
73.0
73.2
İşsizlik Oranı (%)
14.0
11.9
12.0
11.0
10.5
10.6
11.4
11.3
11.2
11.0
11.4
11.9
-
-
Enflasyon (ÜFE) (%) (yıllık)
5.93
8.87
10.42
9.21
7.64
8.24
9.03
8.91
9.92
8.17
8.87
10.80
10.87
10.08
Enflasyon (TÜFE) (%) (yıllık)
6.53
6.40
10.19
9.10
8.37
7.58
8.33
9.24
8.62
7.29
6.40
4.90
4.16
3.99
TÜFE Bazlı Reel Kur Endeksi
116.6
126.0
127.5
128.3
127.5
125.7
127.1
128.7
131.4
131.4
126.0
121.7
118.1
-
-13,991
-48,557
-4,465
-3,032
-3,463
-3,584
-3,060
-3,883
-3,426
-6,044
-7,594
-6,061
-6,291
-
Dış Ticaret Dengesi (Milyon $)
-38,785
-71,598
-5,544
-4,929
-5,688
-6,502
-6,909
-6,730
-6,328
-7,743
-8,697
-7,343
-7,407
-
- İhracat-FOB (Milyon $)
102,143 113,899
9,397
9,796
9,542
9,577
8,525
8,912
10,968
9,392
11,860
9,558
10,109
-
- İthalat-CIF (Milyon $)
Karşılama Oranı (%) X/M
140,928 185,497
72.5
61.4
14,941
62.9
14,724
66.5
15,230
62.7
16,078
59.6
15,434
55.2
15,642
57.0
17,296
63.4
17,135
54.8
20,557
57.7
16,901
56.6
17,516
57.7
-
Bütçe Gelirleri (Milyon TL)
215,060 254,028
20,718
24,866
18,448
21,729
26,252
18,493
19,368
25,375
21,747
23,499
24,556
20,674
- Vergi Gelirleri (Milyon TL)
172,417 210,532
15,330
19,551
15,839
16,959
23,208
15,000
16,622
22,163
17,958
19,765
21,093
16,593
- Diğer Gelirler (Milyon TL)
Bütçe Harcamaları (Milyon TL)
42,644 43,496
267,275 293,628
5,388
25,173
5,316
19,054
2,609
23,894
4,769
23,775
3,044
23,163
3,493
25,395
2,746
21,203
3,212
25,740
3,789
37,858
3,734
22,494
3,463
23,568
4,081
26,792
48,296
7,053
2,165
3,343
4,624
3,103
3,997
2,186
4,989
1,838
3,803
6,171
3,994
214,074 245,332
-52,215 -39,600
18,121
-4,455
16,890
5,812
20,552
-5,446
19,150
-2,046
20,060
3,089
21,398
-6,903
19,017
-1,835
20,751
-365
36,020
-16,110
18,691
1,005
17,397
988
22,798
-6,118
2,597
7,977
-2,103
2,578
6,192
-2,906
351
4,624
-14,273
4,809
7,159
-2,123
231,804
219,492
217,909
229,417
229,211
239,636
243,215
236,033
228,228
223,132
224,742
-
76,819
75,222
73,528
75,228
76,507
77,904
78,304
77,129
77,918
78,827
78,798
-
Cari İşlemler Dengesi (Milyon $)
- Faiz Harcamaları (Milyon TL)
- Faiz Hariç Harcamalar (Milyon TL)
Bütçe Dengesi (Milyon TL)
53,201
- Faiz Dışı Denge (Milyon TL)
986
8,697
Merkezi Yönetim Toplam
219,170 228,228
İç Borç Stoku (Milyon $)
Merkezi Yönetim Toplam
74,054 77,918
Dış Borç Stoku (Milyon $)
*: Çeyrek dönemler itibariyledir.
Kaynak: TÜİK, TCMB, Hazine Müsteşarlığı, Maliye Bakanlığı
İletişim Bilgileri
Oktay Küçükkiremitçi
Mustafa Şimşek
Fulya Bayraktar
Faruk SEKMEN
Müdür
Müdür Yardımcısı
Kıdemli Uzman
Uzman Yardımcısı
0312 4179200/2340
0312 4179200/2340
0312 4179200/2356
0312 4179200/2343
oktay.kucukkiremitci@kalkinma.com.tr
mustafa.simsek@kalkinma.com.tr
fulya.bayraktar@kalkinma.com.tr
faruk.sekmen@kalkinma.com.tr
15
-