İDRARDA BİLİRÜBİN,BİLİRÜBİN,ALKALİ FOSFATAZ

İDRARDA BİLİRÜBİN
Konjüge bilirübin; Direk bilirübin;
Bilirübin yaşam süresi dolan eritrositlerin parçalanması
sonucu ortaya çıkan sarı renkli bir maddedir. Karaciğer
tarafından safra ile atılır. Bir kısmı bağırsaktan emilerek
idrar ile tekrar atılır.
Kanda ve idrarda bakılır.
azla olması sarılığa yol açar.
İdrarda Bilirübin ne için bakılır?
Sarılık sebeplerinin araştırılması,
Karaciğer hastalıklarının araştırılması
bakılır.
amacıyla
Bazı ilaçlar idrarda bilirübin atılmasını etkiler.
İdrarda bilirübin miktarını arttıran ilaçlar:
Allopürinol,
Barbitüratlar,
Doğum kontrol ilaçları,
Klorpromazin,
Diüretikler,
İzoniazid,
Steroid ilaçalr,
Sulfonamidler idrarda bilirübin atılmasını arttırırlar.
İdrarda bilirübin atılmasını azaltan ilaçlar:
C vitamini ( askorbik asit),
İndometazin.
İdrarda Bilirübin için normal değerler:
Normalde idrarda bilirübin negatif tir.
İdrarda bilirübin artışına neden olan hastalıklar:
Safra kesesi ve safra yolu hastalıkları,
Siroz,
Safra taşları,
Hepatit,
Karacieğr hastalıkları,
Karaciğer tümörleri,
Pankreas tümörü.
Referanslar:
1. Berk PD, Korenblat KM. Approach to the patient with
jaundice or abnormal liver test results. In: Goldman L,
Ausiello D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa:
Saunders Elsevier; 2007:chap 150.
2. Lidofsky SD. Jaundice. In: Feldman M, Friedman LS, Brandt
LJ, eds. Sleisenger and Fordtran’s Gastrointestinal and Liver
Disease. 9th ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier;2010:chap
20
BİLİRÜBİN
Total bilirübin; Direk Bilirübin; Ankonjuge
bilirubin; İndirek bilirubin; Konjuge bilirübin;
Sarı renkli safra pigmentidir. Kırmızı kan hücrelerinin
parçalanması sonucu oluşur. Karaciğer ile vücuttan temizlenir,
safra ile atılır. Bir kısmı bağırsaktan emilip idrar ile
atılır. Kandaki ve idrardaki miktarları ölçülür. Yeni doğan
bebeklerin kanları hızla değiştiği için bebeklerde bilirübin
yükselir ( yeni doğan sarılığı denir). Bilirübin ışıkta
parçalanır. Bu nedenle sarılığı olan bebekleri ışık altında
tutarak bilirübin miktarı düşürülebilir ( fototerapi ).
Bilirübin ne için bakılır?
Bilirübin fazlalığı sarılığa yol açar. Sarılıkların nedenini
araştırmak amacıyla, karaciğer, safra kesesi, safra yolları
hastalıklarının teşhisi amacıyla bakılır.
Bilirübin için normal değerler:
Total bilirübin: 0,3 – 1,9 mg/dL
Direk bilirübin: 0 – 0,3 mg/dL
Bilirübin yükselmesine sebep olan hastalıklar
Yeni doğan bebeklerde hayatın ilk günlerinde bilirübin
seviyeleri yüksektir.
Eritrositlerin normalden daha hızlı parçalandığı durumlarda
bilirübin artar:
Eritroblastozis fetalis,
Hemolitik anemiler,
Transfüzyon reaksiyonları.
Karaciğer hastalıklarında bilirübin yükselir:
Hepatitler,
Siroz,
Karaciğer kanseri,
karaciğer metastazları,
Gilbert sendromu.
Bilirübin Safra yolu ve safra kesesi hastalıklarında
bilirübin artar:
Safra taşları,
Pankreas kanseri,
Safra kesesi kanseri,
Safra yolu tıkanmaları.
Referanslar:
1. Berk PD, Korenblat KM. Approach to the patient with
jaundice or abnormal liver test results. In: Goldman L,
Ausiello D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa:
Saunders Elsevier; 2007:chap 150.
2. Pratt DS. Liver chemistry and function tests. In: Feldman
M, Friedman LS, Brandt LJ, eds. Sleisenger and Fordtran’s
Gastrointestinal and Liver Disease. 9th ed. Philadelphia, Pa:
Saunders Elsevier;2010:chap 73
ALKALİ FOSFATAZ İZOENZİMLERİ
ALP İzoenzimleri;
Alkali fosfataz tüm dokularda bulunan ancak karaciğer ve
kemiklerde yoğun olarak bulunan bir enzimdir. ALP izoenzimleri
yüksek ALP miktarının hangi dokudan kaynaklandığını bulmak
için yapılan laboratuar testleridir.
Bkz: Alkali Fosfataz
Test aç karnına alınan kandan bakılır. Bazı ilaçlar Alkali
Fosfataz testi sonuçlarını bozar:
Allopürinol,
Antibiyotikler,
Ağrı kesici ilaçlar ( NSAİ),
Doğum kontrol ilaçları,
Diyabet ilaçları,
Klorpromazin,
Kortizon,
Erkeklik hormonları,
Metildopa,
Narkotik ilaçlar,
Propranolol,
Trankilizanlar,
Trisiklik anti depresan ilaçlar Alkali Fosfataz test
sonuçlarını bozar.
Alkali fosfataz izoenzim testi ne gösterir?
ALP testi yüksek ise yüksekliğin hangi dokudan kaynaklandığını
tespit amacıyla ALP izoenzimleri ne bakılır. Aşağıdaki
hastalıkların teşhisine yardımcı olur.
Kemik hastalıkları,
Karaciğer, safra kesesi ve safra yolu hastalıkları,
Karın ağrılarının kaynağının tespiti,
Paratiroid bezi hastalıkları,
Vitamin D eksikliği,
Alkali Fosfataz İzoenzimleri için normal değerler:
Erişkin: 20 – 140 IU/L dir.
Çocuklarda daha yüksektir. Çocuklarda büyüyen kemikler ALP
değerini yükseltir. Büyüme dönemlerindeki çocuklarda ALP
değeri 500 IU/L dek çıkabilir. Bu yüzden Alkali fosfataz testi
çocuklara yapılmaz, Yüksekliği bir hastalığı göstermez.
Alkali Fosfataz
yapılır?
İzoenzimleri
testi
ne
için
ALP izoenzimleri ALP yüksekliğinin karaciğerden mi kemiklerden
mi kaynaklandığını araştırmak amacıyla yapılır.
ALP arttıran sebepleri birbirinden ayırmak için yapılır birçok
dokuda ALP mevcuttur bu yüksekliğin hangi dokudan
kaynaklandığını anlamak amacıyla ALP izoenzimlerine bakılır.
Aşağıdaki hastalıkalrın birbirinden ayrılmaıs içi nALP
izoenzimleri bakılır:
Kemik hastalıkları,
Kırık,
Kırıkların iyileşme dönemleri,
Kemik tümörleri,
Hiperparatiroidi,
Paget hastalığı,
Safra taşları,
Safra yolu hastalıkları,
Karaciğer hastalıkları,
Hepatit,
Lenfoma,
Lösemi.
ALP düşüren sebepler:
Kötü beslenme ( malnutrisyon),
Protein eksikliği,
Wilson hastalığı.
Hastalık bulguları yoksa normal değerden hafifçe yüksek
değerler bir hastalığa işaret etmez.
Referanslar:
Pratt DS. Liver chemistry and function tests. In: Feldman M,
Friedman LS, Brandt LJ, eds. Sleisenger and Fordtran’s
Gastrointestinal and Liver Disease. 9th ed. Philadelphia, Pa:
Saunders Elsevier;2010:chap 73.
ALP Alkali Fosfataz
Alkali Fosfataz; Alkalen Fosfataz;
Tüm vücut dokularında bulunur, en çok karaciğer, safra yolları
ve kemiklerde bulunur.
Bkz :ALP izoenzimleri.
Açken alınan kandaki miktarına bakılır. Birçok ilaç ALP
seviyesini etkiler:
Allopürinol,
Antibiyotikler,
Doğum kontrol ilaçları,
Şeker ilaçları,
Klorpromazin,
Kortizon,
Erkek hormonları,
Metildopa,
Narkotik ağrı kesiciler,
Ağrı kesiciler ( NSAI),
Propranolol,
Trankilizanlar,
Trisiklik antidepresanlar.
Alkali Fosfataz testi ne için yapılır?
Alkali fozfataz testi karaciğer ve kemik hastalıklarının
tespitinde kullanılır. Karaciğer fonksiyon testlerinden
birisidir.
Alkali Fosfataz için normal değerler:
Erişkin. 44-147 IU/L dir.
ALP yi arttıran sebepler:
Safra yolları tıkanması,
Kemik hastalıkları,
B ve O kan gurubu insanlarda aşırı yağlı gıda ALP
arttırır,
Kemik kırıkları,
Hepatit,
Hiperpartiroidi,
Lösemi,
Karaciğer hastalıkları,
Lenfoma,
Kemik tümörleri,
Osteomalazi,
Paget hastalığı,
Riketsiya,
Sarkoidoz.
Alkali Fosfataz hangi hastalıkların teşhisinde
kullanılır?
Alkolizm,
Alkolik karaciğer harabiyeti ( hepatit / siroz),
Safra yolları hasarı,
Safra taşları,
Dev hücreli temporal arterit ( Giant Cell Temporal
Arteritis),
Multipl Endokrin Neoplazi tip II ( MEN II),
Pankreatit,
Renal hücreli karsinom hastalıklarının teşhisinde ve
tedavi takibinde ALP önemli bir testtir.
Alkali Fosfataz seviyesini düşüren sebepler (
hipofosfatazemi):
Kötü beslenme,
Protein eksikliği,
Wilson hastalığı.
Referanslar:
1. Berk PD, Korenblat KM. Approach to the patient with
jaundice or abnormal liver test results. In: Goldman L,
Ausiello D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa:
Saunders Elsevier; 2007:chap 150.
2. Pratt DS. Liver chemistry and function tests. In: Feldman
M, Friedman LS, Brandt LJ, eds. Sleisenger and Fordtran’s
Gastrointestinal and Liver Disease. 9th ed. Philadelphia, Pa:
Saunders Elsevier; 2010:chap 73.
5’ NÜKLEOTİDAZ
5’-NT, 5NT, Nükleotidaz;
Karaciğerde üretilen bir proteindir. 5′ nükleotidaz( 5′-NT )
laboratuvar testi ile kandaki miktarı ölçülür. Karaciğer,
safra kesesi ve safra yollarını döşeyen hücrelerde bolca
bulunur. safra kesesi ve safra yolu hastalıklarında artar.
Bazı ilaçlar bu testin sonucunu bozar:
Asetaminofen ( parasetamol) ,
Halotan,
İzoniyazid,
Metildopa,
Nitrofurantoin sonucu etkiler.
5′ Nükleotidaz miktarı özellikle karaciğer ve safra yolları
hastalıklarında artar.
Normal değerler:
Erişkin:2-17
Unit/ltd ir.
5’-Nükleotidazı arttıran sebepler nelerdir ?
Safra taşı, Kolestaz ( safra akışının durması),
Karacieğr harabiyeti,
Hepatit,
Karaciğer iskemisi,
Karaciğer tümörü,
Karaciğere hasar veren ilaçlar.
Referanslar:
1. Sunderman FW. The clinical biochemistry of 5′-nucleotidase
[Review]. Ann Clin Lab Sci 1990;20:123-139.[Abstract]
2. http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003575.htm
3. Bodansky O, Schwartz MK. 5′-Nucleotidase [Review]. Adv Clin
Chem 1968;11:277-328.[Medline][Order article via Infotrieve]
4.
http://medical-dictionary.thefreedictionary.com/5′-nucleotidas
e
5. Dixon TF, Purdom M. Serum 5′-nucleotidase. J Clin Pathol
1954;7:341-343.
6. Eshchar J, Rudzki C, Zimmerman HJ. Serum levels of 5′nucleotidase in disease. Am J Clin Pathol 1967;47:598-606.[Web
of Science][Medline][Order article via Infotrieve]