Cinsel Sapkınlıklarla Bağlantılı Bozukluklar

Psikoterapist CEM KECE
www.cemkece.com.tr
Cinsel Sapkınlıklarla Bağlantılı Bozukluklar
Cinsel sağlık bilimi uzun zamandır cinsel sapkınlıklar (parafililer – perversiyonlar) ve cinsel
sapkınlıklarla bağlantılı bozukluklar (CSBB - parafili bağlantılı bozukluklar)’ı göz ardı etmiştir. Bu
durumun nedeni, kısmen yaygınlık oranlarına ve tedavi sonuçlarına ilişkin çalışmaların az olması,
kısmen de diğer cinsel bozuklukların aksine bunların kişilerce gizli tutulmasıdır. Ama yine de bu
durumlar utanç ve suçluluk duygularına, depresyona, anksiyeteye, çoğunlukla da ekonomik ve
kişilerarası alanlarda olumsuz sonuçlara yol açabilmektedir. İşte bu yüzden cinsel terapistler ve diğer
ruh sağlığı profesyonelleri gerekli görüldüğünde ve talep edildiğinde böyle bir durumun olup
olmadığını araştırmalı ve destek sunmalıdırlar.
CİNSEL BAĞIMLILIK VE DÜRTÜ KONTROL BOZUKLUĞU…
Sapkın cinsel davranışlar ve fanteziler normal cinsel birleşmeyi idaresi altına aldığı zaman, yani nefes
alıp vermek gibi bir “gereksinim” halini aldığında bir “cinsel sapkınlık" olarak değerlendirilebilir.
Örnek olarak, bir kadın eldivenini fetiş olarak kullanarak mastürbasyon yapan ve bunu normal
birleşmeye tercih eden bir erkek sapkındır. Partnerine eldiven giydiren ve bu cinsel ilişkide zevki
eldivenin verdiğini düşünen, hayal eden ve buna “bağımlı olan”, bu hayal olmadan sertleşemeyen
kimse sapkındır. Ama zaman zaman partnerinin eldiven veya çorap giymesini “isteyen” yani, fetişi
triliçe tatlısı yemek gibi bir istek olarak gören ve bu şekilde aldığı zevki arttırmak isteyen
kişi “normal” bir kişidir. Tıbbi seksoloji, psikiyatri ve psikoloji bilimi, cinsel davranış seçimlerinin
yargılayıcısı olmamak için ciddi çabalar göstermelidir. Bu yüzden “hukuken suç”, “normlar”,
“normal”, “normalden sapma” ve “cinsel sapkınlık”kavramlarının birbirine karıştırılmaması gerekir.
Bu nedenle cinsel sapkınlık teriminin kullanımı (1) seks davranışlarında insan olmayan nesnelerin
kullanıldığı, (2) kişinin cinsel partnerine ya da kendisine gerçek anlamda acı verdiği, (3) partnerini ya
da kendisini aşağılayıcı davranışlarda bulunduğu, (4) cinsel davranışların çocuklara ya da rızası
olmayan yetişkinlere yöneltildiği durumlarla sınırlandırılmalıdır. Cinsel sapkınlık denebilmesi için
kişinin zorunlu ve tekrarlayıcı bazı koşullara bağlı olarak boşalması veya orgazm olabilmesi gerekir.
Zaman zaman yapılan farklı ve sıra dışı cinsel etkinlikler cinsel sapkınlık olarak değerlendirilmez.
Normlar belirlenirken; (1) karşılıklı rıza, (2) çocukların ve ergenlerin biyopsikososyal olarak
korunması, (3) içinde yaşanılan yüzyılın değerleri, (4) kadın ve erkeğin doğasına
uygunluk, (5) uluslararası örgütlerin son bilimsel görüşleri ve (6) cinsel haklar ve insan hakları
evrensel beyannamesi göz önüne alınmalıdır. Normlar, içinde yaşanılan toplum için bir çan eğrisi
oluşturur ve bu eğrinin ortasında kalan cinsel davranışlar “normal” olarak değerlendirilebilir. Ancak
bu eğrinin sağında ve solunda kalan davranışlar cinsel sapkınlık olarak değerlendirilmez, “normalden
sapma” olarak görülebilir. Normalden sapmalar ise yukarıdaki kriterleri kapsadığında cinsel sapkınlık
olarak
tanımlanabilir.
Cinsel
sapkınlıklarla
bağlantılı
bozukluklar,
“sıra
dışı
cinsel
davranışlar” veya “normalden sapma” olarak ele alınabilir. Çünkü geçmişten bu yana cinsel
sapkınlıklarla bağlantılı bozukluklara hem bağımlılık hem de dürtü kontrol bozukluğu gözüyle
bakılmıştır. Ancak cinsel davranışlar, özellikle erkeklerde, büyük ölçüde biyoloji güdümlüdür. Her ne
kadar kendilerini rahatlatmak için davranışsal aşırılıklar gösterebilseler de, aşırı uyuyan ya da
susayan insanlar uyku ya da sıvı bağımlısı olarak tanımlanmamaktadır. Cinsel davranışlar için de aynı
durum geçerli olabilir.
TİPLERİ NELER?
Cinsel sapkınlıklarla bağlantılı bozukluklar, sıkıntıya ya da önemli ölçüde psikososyal bozulmaya
neden olan, temelde cinsel dışavurumun “normatif” özelliklerini kapsayan tekrarlayıcı, yoğun cinsel
uyarımlı fanteziler, dürtüler ve davranışlar olarak tanımlar. Bunların arasında (1) KOMPÜLSİF
MASTÜRBASYON yani kişinin takıntı halinde sürekli mastürbasyon yapması, (2) UZUN SÜRELİ
RASTGELE CİNSEL İLİŞKİLERDE BULUNMA, (3) PORNOGRAFİ BAĞIMLILIĞI, (4) TELEFONDA SEKS
YAPMA ya da sanal seks ve (5) ŞİDDETLİ CİNSEL İSTEK UYUMSUZLUĞU yer alır.
CİNSEL SAPKINLIKLARDAN NE TÜR FARKLARI VAR?
1/2
Psikoterapist CEM KECE
www.cemkece.com.tr
Cinsel sapkınlıklar ile cinsel sapkınlıklarla bağlantılı bozukluklar arasındaki en önemli fark, cinsel
uyarılmaya neden olan nesneler açısından sapkın cinsel davranışların toplumsal olarak alışılmadık ya
da sapıkça olduğunun düşünülmesi, ama diğeri hakkında durumun böyle olmamasıdır. Ayrıca cinsel
sapkınlık içermeyen spesifik davranışların farklı bir tanı kategorisi olarak tanımlanmasına yardımcı
olacak deneysel araştırmaların yetersizliğinden dolayı, Amerikan Psikiyatri Birliği tanısal
kılavuzlarında (1) gözetlemecilik bozukluğu, (2) göstermecilik bozukluğu, (3) sürtünmecilik
bozukluğu, (4) cinsel özezerlik (mazoşizm) bozukluğu, (5) cinsel elezerlik (sadizm)
bozukluğu, (6) pedofili bozukluğu, (7) fetişizm bozukluğu ve (8) karşı giyim (travesti) bozukluğu
şeklinde sıralanan cinsel sapkınlıklara yer vermiş ama cinsel sapkınlıklarla bağlantılı bozukluklara yer
vermemiştir.
GENELLİKLE BAŞKA BOZUKLUKLARLA BİRLİKTE GÖRÜLÜYOR…
Tıpkı cinsel sapkınlıklar gibi, cinsel sapkınlıklarla bağlantılı bozukluklar da kadınlara kıyasla
erkeklerde daha yaygındır, zamanla azalırlar veya çoğalırlar (genellikle stres ve kaygı durumlarında
artış gösterirler), “zorunlu ve dayatmacı” bir şekilde yaşanırlar. Cinsel sapkınlıklarla bağlantılı
bozukluğa sahip birçok kişide, bu duruma ek olarak duygudurum bozuklukları (distimik bozukluk,
bipolar bozukluk, majör depresyon), anksiyete bozuklukları, madde kötüye kullanımı ve dikkat
eksikliği/hiperaktivite bozukluğu gibi diğer dürtü bozuklukları görülebilir. Ayrıca tüm bu olumsuz
psikolojik durumlar çiftin ilişkisini bozar. Bu nedenle çift ilişkisinin ayrıntılı bir şekilde
değerlendirilmesi gerekir. Çünkü cinsel sapkınlıklarla bağlantılı bozukluklar, çiftin sadece cinsel
ilişkisi üzerinde olumsuz sonuçlar doğurmaz, kişinin partneriyle olan ilişkisinde de yıkıcı sonuçlara yol
açar ve bu durum terapinin başarısını belirlemede önemli olabilir.
TEDAVİSİ MÜMKÜN…
Tedavi açısından sistemik bir yaklaşım gerekir. Cinsel davranışların kontrol altına alınmasının yanı
sıra güncel yaşam olaylarına ağırlık vermek de önemlidir. Kısa süreli dinamik seks terapisi, grup
terapileri genellikle tek başına davranışı ortadan kaldırmasa da, bilişsel-davranışçı müdahaleler ile
birlikte fayda sağlayabilir. Dürtüsel davranış üzerinde ilk kontrolü sağlamak açısından ilaç tedavisi
özellikle önem taşır.
Yayınlanma tarihi: 22.07.2015
Makale adresi: http://www.cemkece.com.tr/m-cinsel-sapkinliklarla-baglantili-bozukluklar.html
Web : http://www.cemkece.com.tr
Facebook: http://facebook.com/drcemkece
Twitter: http://twitter.com/drcemkece
Google+: https://plus.google.com/114707731481596974039
Instagram: http://instagram.com/drcemkece
Youtube: http://youtube.com/user/cisedorgtr
RSS: http://feeds.feedburner.com/drcemkece
2/2
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)