"İçtihat Metni" MAHKEMESİ

3. Hukuk Dairesi
2015/15829 E. , 2017/1101 K.
"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :ASLİYE ... MAHKEMESİ
Taraflar arasındaki alacak davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın
reddine yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz
edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki
kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
YARGITAYKARARI
Davacı vekili dava dilekçesinde; ... ... ... ... Müdürlüğü personeli olarak görev yapan
davalıya yapılan sosyal yardım ödemelerinden mevzuat gereğince kesilmesi gereken gelir
ve damga vergisinin eksik kesildiğini ve 2007 yılı için ....442,61 TL, 2008 yılı için
....692,55 TL olmak üzere ....135,... TL fazla ödeme yapıldığını, yapılan tebligata rağmen
davalının bu tutarı ödemekten kaçındığını ileri sürerek, fazlaya dair hakları saklı kalmak
kaydıyla ....135,... TL hazine zararının 30/03/2009 tarihinden itibaren işleyecek yasal
faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı cevap dilekçesinde; alacağın gelir ve damga vergisine ilişkin olup davacı idarenin
tahsil yetkisi bulunmadığını, davacının talebinin hukuki dayanaktan yoksun olduğunu
savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece; davacı idarenin dava konusu ....135,... TL’yi davalıdan talep edebilmesi için
dava konusu miktarı ilgili vergi dairesine ödemiş olması gerektiği, bu konuda defalarca
yazı yazılmasına rağmen bu verginin ödendiğine dair bir bilgi ve belge gönderilmediği,
kaldı ki dava konusu edilen miktarın davalının herhangi bir gerçek dışı beyanına veya
davalının hatasına dayalı olarak fazladan ödenmiş olmadığı, aynı şekilde dava konusu
miktarın davacı idare tarafından idari yargıda dava konusu da yapılmamış olduğu
gerekçeleri ile davanın reddine karar verilmiş, hüküm süresi içerisinde davacı vekili
tarafından temyiz edilmiştir.
Dava konusu alacak, sosyal yardım ödemelerinden eksik gelir ve damga vergisi kesilmesi
nedeniyle (....135,... TL) davalıya yapılan fazla ödemenin tahsiline ilişkindir.
Dava konusu fazla ödemenin, idarenin bir şart tasarrufuna dayanmadığı, salt hatalı
ödemeden kaynaklandığı anlaşılmaktadır.
TBK. m.77/...'e göre; zenginleşen başkasının malvarlığından veya emeğinden haklı bir
sebep olmaksızın elde ettiği zenginleşmeyi geri vermek zorundadır. Geri verme borcunun
konusu ve kapsamı; TBK. m. 79 ve 80'de "aynen geri verme ilkesi"ne göre
düzenlenmiştir.
Sebepsiz zenginleşme; geçerli olmayan ve tahakkuk etmemiş yahut varlığı sona ermiş bir
nedene ya da borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir.
Sebepsiz zenginleşme bunlardan hangisi yoluyla gerçekleşmiş olursa olsun, sebepsiz
zenginleşen, aleyhine zenginleştiği tarafa karşı geri verme borcu altındadır.
Borç olmayanı rızası ile ödeyen kimse yanlışlığa düştüğünü ispat ettiği takdirde ödediğini
geri isteyebilir. Yanlışlık eda ile ilgili olup, edada bulunanda bağışlama irade ve arzusunun
bulunmadığını gösteren bir yanılmadır.
HGK'nun 05.....1984 tarih ve 1982/...-387 E.-1984/997 K.sayılı kararı ile herhangi bir
salt tasarrufa dayanmayan salt hatalı ödemenin idare tarafından BK'nun sebepsiz
zenginleşme kurallarına göre geri istenebileceği açıklanmıştır.
Öyle ise, mahkemece; bu ilkeler uyarınca, ödemenin şart tasarrufa dayanmadığı
gözönüne alınarak, davacının davaya konu eksik vergi kesintisi nedeniyle davalıya yaptığı
fazla ödeme miktarına ilişkin dava açmakta hukuki yararı bulunduğu belirlenmekle hasıl
olacak sonuç dairesinde bir karar verilmesi gerekirken; yanılgılı değerlendirme sonucu
davanın reddine ilişkin karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi
isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün
HUMK.nun 428.maddesi gereğince davacı yararına BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz
harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK'nun geçici madde ... atfıyla
1086 sayılı HUMK.nun 440.maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren ... günlük süre
içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 09.02.2017 tarihinde oybirliğiyle karar
verildi.