etki, etkilenebilirlik ve uyum ikinci ulusal bildirim su

ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE
UYUM
İKİNCİ ULUSAL BİLDİRİM
SU KAYNAKLARI BÖLÜMÜ
TÜRKİYE’NİN BİRLEŞMİŞ MİLLETLER İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ
ÇERÇEVE SÖZLEŞMESİ’NE İLİŞKİN İKİNCİ ULUSAL
BİLDİRİMİ HAZIRLIK FAALİYETLERİNİN
DESTEKLENMESİ PROJESİ
Dr. İ. Kaan Tunçok
Su Kaynakları Uzmanı
29 Haziran 2011
GÜNDEM

Birinci Ulusal Bildirim

Bölgesel Bakış

Etki ve Etkilenebilirlik
Mevcut Projeler
 Temel İhtiyaç


Uyum
Mevcut Projeler
 Temel İhtiyaç


Sonuçlar ve Değerlendirme
BİRİNCİ ULUSAL BİLDİRİM
Birinci Ulusal Bildirim
Dicle -
Birinci Ulusal Bildirim

MAGICC/SCENGEN Modeli
(Sera Gazı Kaynaklı İklim Değişikliğinin
Değerlendirilmesi / Senaryo Üretimi)
Gediz ve Büyük Menderes Havzaları için
Yapılan tahminler kapsamında

Muhtemel küresel iklim değişikliğinin su
havzaları ölçeğindeki olası sonuçları
araştırıldı,
Dokuz Eylül Üniversitesi – Su Kaynakları
Yönetimi Araştırma ve Uygulama
Merkezi (DEÜ-SUMER, 2006)
Akım’daki Azalma (%)
80%
70%
60%
50%
40%
Gediz
30%
B. Menderes
20%
10%
0%
B2
A2
2030
B2
A2
2050
B2
A2
2100
PET ve İhtiyaç’daki Artma (%)
60%
50%
40%
30%
20%
10%
B2
A2
2030
B2
A2
2050
B2
İhtiyaç
PET
İhtiyaç
PET
İhtiyaç
PET
İhtiyaç
PET
İhtiyaç
PET
İhtiyaç
PET
0%
A2
2100
Potansiyel Evapotranspirasyon (PET)
Ürün Su İhtiyacı (İhtiyaç)
Uyum Araçları

Sulama ve yerleşim alanlarında su
taşıma ve dağıtımında teknolojik
değişimleri teşvik eden,

Su kullanıcıları arasında su
ihtiyacının yönetimine ilişkin
girişimleri belli bir mantığa
oturtan,

Etkin arazi kullanımı yönetimine
ilişkin programların geliştirilmesi
gerekmektedir.
BÖLGESEL BAKIŞ
Tarihsel ve Öngörülen
Su Stresi Seviyeleri
2000
2030
0-20 (az su stresi)
20-40 (orta su stresi)
> 40 (çok su stresi)
Kaynak: AÇA, 2007
Veri kapsamı dışında
A2 senaryosu:
1961-1990 referans dönemine oranla
Yıllık Akış Miktarındaki Değişim (%)
2020
2070
Kaynak: Alcamo, 2007
ETKİ VE ETKİLENEBİLİRLİK
Mevcut Projeler
Büyük ölçekli projeler kapsamında yapılan çalışmalar
4 temel başlık altında özetlenebilir:
1.
Veri Tabanı Geliştirme ve İyileştirme
2 Proje:
2.
Etüd, Planlama ve Projelendirme
1 Proje:
3.
Türkiye Ölçeğinde
Yeşilırmak Havzası
Havza Ölçekli Modelleme
4 Proje:
3 Türkiye Ölçeğinde
1 İstanbul
4.
TÜBİTAK – Üniversite İşbirliği
7 Proje:
Çoruh Havzası
2 Türkiye Ölçeği
Ege ve Karadeniz Bölgesi
Gediz ve Büyük Menderes
Konya Kapalı Havzası
Fırat Nehri
Dicle -
1. Veri Tabanı Geliştirme ve
İyileştirme
Türkiye Çevresel Veri Değişim
Ağının Kurulması Projesi (TEIEN)

Finansman: Avrupa Birliği
Uygulayıcı Kurum: Çevre ve Orman
Bakanlığı
Bitiş Tarihi: Nisan 2010

Çıktılar:




Çevresel konular ile ilgilenen kurum ve
kuruluşlar arasında tek bir elektronik ağ
üzerinden çevresel veri paylaşımını
sağlamak ve
Kolay erişime izin vermek için çalıştaylar ve
eğitim seminerleri gibi eğitim aktiviteleri,
yazılım geliştirme ve gereksinim analizi,
sistemin uyarlanması ve kurulması.
1. Veri Tabanı Geliştirme ve
İyileştirme
DSİ Su Veri Tabanı

Finansman: TÜBİTAK
Uygulayıcı Kurum: Devlet Su İşleri Genel
Müdürlüğü
Bitiş Tarihi: Mart 2009

Çıktılar:





DSİ’nin kullandığı her türlü su kaynağına ait ölçme,
değerlendirme ve modelleme çalışmaları sonucunda
elde edilen verilerin saklanması ve raporlanması
Hidrometrik verileri, (yağış, sıcaklık, seviye, debi, vb),
Yeraltı Suyu verilerini, Su Kalitesi verilerini istasyon
bazında, belli zaman aralıklarında saklama,
sorgulama ve kullanıcıların hizmetine çeşitli raporlar
aracılığı ile sunma.
Diğer kurumlardan (EİE, DMİ, vb) gelen elektronik
verilerde otomatik olarak sisteme
aktarılabilmektedir.
2. Etüd, Planlama ve
Projelendirme
Yeşilırmak Havza Gelişim Projesi

Finansman: DPT
Uygulayıcı Kurum: Yeşilırmak Havzası İl Özel
İdareleri Hizmet Birliği
Bitiş Tarihi: devam etmekte

Çıktılar:






Amasya, Tokat, Samsun, Çorum İllerini içine alan ve
Türkiye'nin kalkınmışlık çizgisinin altında kalan bu
bölgenin planlı bir kalkınma çizgisine ulaştırılması
hedeflenerek hazırlanan bir bölgesel kalkınma
modeli
Yeşilırmak ve kollarında oluşan kirliliği ve
nedenlerini önlemek için gerekli tedbirleri almak,
bölgede erozyon giderici çalışmaları yapmak, akış
rejimini düzenlemek
Bu kapsamda Yeşilırmak Havzasında bulunan
yerleşim birimlerinin sosyal, kültürel ve ekonomik
kalkınmalarına yönelik her türlü çalışmaları
yapmak, yaptırmak
Türkiye’nin ilk yerel-bölgesel kalkınma modeli ve
havza bazında kurulan ilk hizmet birliğidir.
3. Havza Ölçekli Modelleme
Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve
Destekleme Modeli

Finansman: Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı
Uygulayıcı Kurum: Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı
Bitiş Tarihi: Haziran 2009

Çıktılar:







Tarım havzalarının belirlenmesi
Sağlıklı tarım envanterinin hazırlanması
Üretim planlamasına imkan sağlanması
Hangi ürünün nerede ne kadar üretilebileceğini
belirlenmesi
Çiftçinin gelirini artırılması kapsamında geleceğe ait
talep projeksiyonları yapılması.
3. Havza Ölçekli Modelleme
Türkiye için İklim Değişikliği Senaryoları

Finansman: TÜBİTAK

Uygulayıcı Kurum: Devlet Meteoroloji İşleri (DMİ)
Genel Müdürlüğü

Bitiş Tarihi: Aralık 2008

Çıktılar:
 Max Planck Meteoroloji Enstitüsü (Almanya)
temin edilen A2 ve B1 salım senaryolarına ait
GCM (ECHAM5 modeli) simülasyon çıktıları
RegCM3 bölgesel iklim modelli kullanılarak daha
küçük ölçeklere indirgenmiştir.
 Bu yöntemle, 1961-2000 ve 2000-2099 zaman
aralıkları için iklim projeksiyonları elde edilmiştir.
 Bu simülasyonlara ait çeşitli ürünler (sıcaklık,
yağış, akış gibi) Veri Dağıtım Sistemi başlığı
altında kullanıcılara sunulmaktadır.
3. Havza Ölçekli Modelleme
İklim Değişikliği’nin İstanbul ve
Türkiye Su Kaynakları Geleceğine
Tesirleri Projesi

Finansman: İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi
(İSKİ)
Uygulayıcı Kurum: İSKİ
Bitiş Tarihi: devam etmekte

Çıktılar:





Hesaplanması istenilen meteorolojik veya
hidrolojik (akış, taşkın, kuraklık, yeraltı suyu
beslenmesi vb.) büyüklüklerin seçilmesini
sağlamaktadır.
Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin (IPCC)
tavsiye ettiği senaryo alternatifleri arasından
seçim yapmayı sağlamaktadır.
Dünyadaki 7 değişik merkezde yapılmış olan
Küresel Dolaşım Modeli’nin seçenekleri arasından
istenilenin belirlenmesini sağlamaktadır.
3. Havza Ölçekli Modelleme
Avrupa ve Komşu Ülkeler için Su
Senaryoları (SCENES)




Finansman: Avrupa Birliği FP6 Programı
Uygulayıcı Kurum: Finlandiya Çevre Enstitüsü (SYKE)
(Türkiye paydaşı Orta Doğu Teknik Üniversitesi,
Ekonomi Bölümü).
Bitiş Tarihi: Kasım 2011
Çıktılar:




Avrupa’daki su kaynaklarının değerlendirilmesi için
farklı yöntemlerin değerlendirilmesi ve iyileştirilmesi,
2025 yılına kadarki süreçte Avrupa’daki tatlı su
kaynaklarını analiz etmek ve kapsamlı senaryolar
geliştirmek. Bu kapsamda uzun dönemli stratejik
planlamalara ve su kaynakları için hedeflenen
projelere altlık oluşturmak. Böylelikle nehir havza
planlarının bölgesel ve yerel ölçekte test edilmesini
sağlamak,
Farklı su senaryolarının sosyo-ekonomik, çevresel ve
ekolojik etkilerinin değerlendirmesi kapsamında
suyun mevcudiyeti, suya talep, su kalitesi, ve suyun
kullanımı arasındaki ilişkileri analiz etmek ve
değerlendirmek,
Avrupa’da senaryo geliştirilmesi için dinamik bir
prosesin oluşturulması.
4. TÜBİTAK-Üniversite
İşbirliği
Akademik araştırma ve
uygulamalar

İklim Değişikliği ve Kuraklık,
Selami Oğuz, Su Vakfı, 2007

İklim Değişikliğinin Ülkemiz Su Kaynaklarına ve
Tarımsal Kullanıma Etkileri,
Derya Önder, Mustafa Kemal Üniversitesi, 2007

Konya Kapalı Havzası’nda Yağış ve Yeraltı uyu Seviye
Değerlerinin İrdelenmesi,
Müfit Şefik Doğdu, DSİ, 2007

İklim Değişikliği’nin Akdeniz bölgesindeki Nehirlere
Etkisi, Doç. Dr. Mine Albek, Anadolu Üniversitesi, 2008

Hidrolojik Simülasyon Programı kullanarak Dere ve
Rezervuarlarda İklim Değişiminin Modellenmesi,
Yrd. Doç. Dr. Serdar Göncü, Anadolu Üniversitesi, 2009

Türkiye’de Nehir Sıcaklıklarındaki Eğilimler,
Doç. Dr. Mine Albek, Anadolu Üniversitesi, 2009
Temel İhtiyaç:
Ulusal, Sektörel, Yerel ve Proje
ULUSAL SEVİYE - Politika ve Planlar
Ulusal Vizyon; Yoksulluğu Azaltıcı Stratejiler;
Kalkınma Planları; Ulusal Bütçe
Bütçenin
Oluşturulması
Farklı Sektörlerde
Yatırımların Belirlenmesi
SEKTÖREL SEVİYE
Sektör Kalkınma Planları
Yatırım Programları
Sektörel hedefleri
destekleyen Projelerin
belirlenmesi
Projelerin
belirlenip seçimi
PROJE SEVİYESİ
Proje Döngüsü
Projelerin
finansmanı ve
uygulanması
Projelerin belirlenmesi, tasarımı,
uygulanması, gözlemlenmesi ve
değerlendirilmesi
YEREL SEVİYE
Kırsal ve Kentsel
İklim Risklerinin İdaresi kapsamında
Yerel İdare ve Sivil toplum Hareketleri
UYUM
Mevcut Projeler
Büyük ölçekli projeler kapsamında yapılan
çalışmalar 2 temel başlık altında özetlenebilir:
1.
Havza Ölçekli Modelleme
3 Proje:
Seyhan Havzası
Konya Kapalı Havzası
Meriç-Arda-Tunca Havzaları
2.
Etüd ve Planlama
8 Proje:
3 Türkiye Ölçeğinde
Seyhan Havzası
Orta Anadolu
GAP Bölgesi
Ege Bölgesi
Bolu ve Konya
1. Havza Ölçekli Modelleme
Seyhan Havzası Yüzey Suyu Kaynakları
Potansiyelinin Saptanması, Taşkın Risklerinin
Belirlenmesi ve İdare Edilmesine Yönelik Su
Yönetim Politikalarının Geliştirilmesi

Finansman: UNDP-MDGF
Uygulayıcı Kurum: DSİ Adana Bölge Müdürlüğü
Bitiş Tarihi: Ekim 2010

Çıktılar:







Seyhan Havzası’nda iklim değişikliği özellikleri (2011-2099
dönemi) belirlenmiş ve yağış-akış ilişkileri kapsamında entegre
havza idaresi yaklaşımı kullanılarak havza ölçekli su bütçeleri
oluşturulmuştur.
Bu kapsamda rezervuar depolama özellikleri ve mevcut ve
planlanan tesislerde sulama suyunun mevcudiyeti üzerindeki
etkileri değerlendirilmesi için 3 temel senaryo incelenmiştir.
Senaryo 1: Mevcut ve planlanan sulama projeleriyle mevcut
su kaynakları
Senaryo 2: Mevcut ve planlanan sulama projeleriyle İklim
değişikliği kapsamında planlanan su kaynakları
Senaryo 3: Mevcut ve planlanan sulama projeleri için iklim
değişikliği altında planlanan su kaynakları ve için dengeli
yönetim planı
Seyhan Havzası Modeli
1. Havza Ölçekli Modelleme
Türkiye’nin Yarınları Projesi: Konya
Kapalı Havzası ve Doğu Akdeniz Havzası İçin
İklim Senaryoları Geliştirilmesi ve Etkilerinin
Değerlendirilmesi

Finansman: ETİ Burçak
Uygulayıcı Kurum: WWF-Türkiye
(Doğal Hayatı Koruma Vakfı)
Bitiş Tarihi: Mart 2010

Çıktılar:






Konya Kapalı Havzası ve Göksu Su toplama havzasındaki
mevcut iklimsel koşullar için yüzey ve yeraltı su kaynaklarını
belirlemek
Gelecek koşullar (2015, 2030, 2050 ve 2057) kapsamında
oluşması öngörülen iklimsel değişiklikleri ortaya koymak
Bu kapsamda yüzey ve yeraltı suları üzerindeki etki ile
uyumu sağlayacak tarım deseni kapsamında altlıklar
oluşturmak.
Bu şekilde Konya Kapalı Havzası‘nda bulunması öngörülen
su kaynaklarının destekleyebileceği bitki deseni ve sulama
türleri senaryo analizleri kapsamında detaylı bir şekilde
incelemek
4.500
4.000
3.500
Su Miktari (hm3)
3.000
Senaryo - Su İhtiyacı
2015 - Su Temini
2.500
2030 - Su Temini
2050 - Su Temini
2.000
2057 - Su Temini
Mevcut Su Temini
1.500
1.000
500
0
1
2
3
SENARYO
4
1. Havza Ölçekli Modelleme
Türkiye-Bulgaristan Sınır Ötesi İşbirliği
BölgesindeTaşkın Tahmini İçin Kapasite
Geliştirilmesi ve Taşkın Kontrolü

Finansman: Avrupa Birliği
Uygulayıcı Kurum: DSİ Edirne Bölge Müdürliğü
Bitiş Tarihi: Ekim 2010

Çıktılar:









Taşkın Tahmin Modelleri oluşturuldu,
Yapısal Taşkın Tahmin ve Erken Uyarı Sistemi
(TTEUS) oluşturuldu
Mevcut ve Planlanan gerçek zamanlı verilere uygun
yapısal arayüzler geliştirildi
TTEUS’nin kurulması ve DSİ’de kabülünün yapılması
Gerçek zamanlı veri ile entegrasyon,
Taşkın Yayılım Haritalarının oluşturulması
Teknoloji Transferi ve Eğitim
2. Etüd ve Planlama
Anadolu Su Havzaları Rehabilitasyon

Finansman: Dünya Bankası IBRD ve GEF (Küresel Çevre
Fonu)
Uygulayıcı Kurum: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal
Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, Koruma Kontrol
Genel Müdürlüğü, Mülga Köy Hizmetleri (İl Özel İdare
Müdürlüğü), Çevre ve Orman Bakanlığı Ağaçlandırma ve
Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğü, Orman ve Köy İlişkileri
Genel Müdürlüğü (ORKÖY), Orman Genel Müdürlüğü ve
Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğüdür.
Bitiş Tarihi: 2012

Çıktılar:






Türkiye’nin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro
havzada sürdürülebilir doğal kaynak yönetimi uygulamalarını
desteklemek ve böylelikle kaynakların bozunumunun olumsuz yönde
etkilediği toplulukların gelirlerini arttırmaktır.
Bunun yanı sora kilit küresel çevre hedefi, dört ilde Karadeniz’e
dökülen su havzalarındaki yüzey ve yeraltı su kaynaklarına kirliliğe yol
açan gıda ve diğer tarımsal maddelerin boşaltılmasını azaltacak
tarımsal uygulamaların getirilmesidir.
Proje, Samsun, Tokat, Sivas, Kayseri, Çorum ve Amasya olmak üzere,
altı ilde uygulanmaktadır.
Su kaynaklarına karışan tarım kaynaklı gıda yüklemelerinin
azaltılmasını hedefleyen GEF destekli faaliyetler ise, Samsun, Tokat,
Çorum ve Amasya olmak üzere dört ilde gerçekleştirilecektir.
2. Etüd ve Planlama
Türkiye’de Su Sektörü için Kapasite
Geliştirilmesi

Finansman: Avrupa Birliği
Uygulayıcı Kurum: Çevre ve Orman Bakanlığı
Bitiş Tarihi: Aralık 2009

Çıktılar:







Su Çerçeve Direktifinin, Kentsel Atık Su Arıtma
Direktifinin ve Tehlikeli Maddeler Direktifinin yasal ve
kurumsal analizi yapıldı.
Bu direktifleri Türkiye'de uygulamak için seçenekler,
kurumların ve kurum kapasitelerinin analizi, mevcut
kurumsal sistemin güçlendirilmesi için seçeneklerin
belirlenmesi ve eğitim ihtiyaçlarının tanımlanması da
dahil olmak üzere ayrıntılı bir yasal boşluk analizi
ortaya konuldu.
Bu üç direktifin uygulanması için ulusal düzeyde
uygulama planlarının hazırlanmasına yönelik bir yol
haritası geliştirildi.
Büyük Menderes havzasında bu üç direktifin
ilkelerinin uygulanmasına odaklanıldı.
Su Çerçeve Direktifine uygun bir taslak Nehir Havzası
Yönetim Planı.
2. Etüd ve Planlama
Türkiye’de Sürdürülebilir Yeraltı Suyu
Yönetiminin Desteklenmesi İçin
Uygulama Ve Kapasite Geliştirme Projesi




Finansman: Avrupa Birliği
Uygulayıcı Kurum: Çevre ve Orman Bakanlığı,
DSİ Genel Müdürlüğü
Bitiş Tarihi: Ocak 2008
Çıktılar:
Yeraltı sularının bazı tehlikeli maddeler
tarafından kirlenmeye karşı korunması
hakkında Su Çerçeve Direktifi kapsamında
mevzuat uyumu desteklenmiş,
 Yeraltı suyu yönetimi ile ilgili kurumsal
yapıların ve uygulama ile ilgili kapasite gözden
geçirilmiş ve
 Uygulama örnekleri görülmüştür.

2. Etüd ve Planlama




Türkiye’de Taşkın Direktifine İlişkin Kapasite
Geliştirme
Finansman: Avrupa Birliği
Uygulayıcı Kurum: DSİ Genel Müdürlüğü
Bitiş Tarihi: 2013
Çıktılar: DSİ’nin Taşkın Risk Değerlendirme ve Uygulama
Direktifi’ni Türkiye’de etkin bir şekilde uygulayabilmesi için
idari ve teknik kapasiteyi oluşturmaktır.




Su Kalitesi’nin İzlenmesi Alanında Kapasite
Geliştirme
Finansman: Avrupa Birliği
Uygulayıcı Kurum: Çevre ve Orman Bakanlığı
Bitiş Tarihi: 2013
Çıktılar: Planlama aşamasında olan bu proje kapsamında
temel hedef Çevre ve Orman Bakanlığı’nın gözlem ağının
değerlendirilip uygun bir plan kapsamında sağlıklı ve
bulunduğu havza sistemini temsil eden su kalitesini
altlıklarının oluşmasını sağlamaktır
2. Etüd ve Planlama
GAP Bölgesinde Sele Maruz Kalan
Alanlarda Sel Riski’nin Azaltılması




Finansman: Avrupa Birliği
Uygulayıcı Kurum: T.C. Başbakanlık
Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) Bölge
Kalınma İdaresi Başkanlığı
Bitiş Tarihi: Aralık 2010
Çıktılar:
GAP Bölgesinde yerel kurumsal kapasite
gelişimi yoluyla selin ve etkilerin uzun
dönemde önlenmesi sağlanmış.
 Bu kapsamda yerel kamu kurumlarının selin
önlenmesi, sel yönetimi konusunda
planlama, yönetim kapasitelerinin
geliştirilmesi, selin altyapı ve sosyoekonomide yarattığı zararları azaltması
kapsamında kapasite oluşturulmuştur.

2. Etüd ve Planlama
Konu: ICCAP (Kurak alanlarda küresel
ısınmanın neden olduğu iklim değişiminin
tarımsal üretim üzerine etkileri)

Finansman: TÜBİTAK ve RIHN (Japonya İnsanlık ve
Doğa Araştırma Enstitüsü)
Uygulayıcı Kurum: Üniversite, STK ve Devlet Kurumları
Bitiş Tarihi: 2007

Çıktılar:

Seyhan Havzası’nda küresel ısınmanın neden olduğu iklim
değişiminin yüzey ve yeraltı suları ile tarımsal üretim üzerine
etkileri araştırılmıştır.
Uyum önlemleri tartışılmış ve sürdürülebilir üretim için
nelerin yapılabileceği üzerinde durulmuştur.
Tarımın, insan ve doğa ile ilişkileri incelenerek gelecekte
ortaya çıkabilecek olası sorunların tanımlanması yapılmış ve
iklim değişikliğine karşı alınabilecek etkin karşıt önlemler
saptanmaya çalışılmıştır.
Proje sonuçlarının benzer yarı-kurak alanlara genellemesinin
yapılabilmesi için yeni bir yöntem bilimi geliştirilmiştir.





2. Etüd ve Planlama




ICCAP (Kurak alanlarda küresel
ısınmanın tarımsal üretim üzerine
etkileri)
Finansman: TÜBİTAK ve RIHN (Japonya
İnsanlık ve Doğa Araştırma Enstitüsü)
Uygulayıcı Kurum: Üniversite, STK ve
Devlet Kurumları
Bitiş Tarihi: 2007
Çıktılar:




İklim değişiminin yüzey ve yeraltı suları ile
tarımsal üretim üzerine etkileri araştırılmıştır.
Uyum önlemleri tartışılmış ve sürdürülebilir
üretim için nelerin yapılabileceği üzerinde
durulmuştur.
İklim değişikliğine karşı alınabilecek etkin
karşıt önlemler saptanmaya çalışılmıştır.
Proje sonuçlarının benzer yarı-kurak alanlara
genellemesinin yapılabilmesi için yeni bir
yöntem bilimi geliştirilmiştir.
2. Etüd ve Planlama
Ege Bölgesi Projeleri




Finansman: Coca-Cola Hayata Artı
Vakfı
Uygulayıcı Kurum: UNDP, WWFTürkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı),
Yaşama Dair Vakıf (YADA), Ege
Derneği ve Büyük Menderes Havzası
Çevre Koruma Birliği
Bitiş Tarihi: 2010
Çıktılar:
 Hayata
Artı Gençlik Programı
 Bafa bölgesinde damla sulama
kullanımını teşvik
 Ege Bölgesi'ndeki nehir havzalarının
korunmasını
 Kirazlı Köyü'nün atıl doğal su
kaynaklarının kullanılabilir hale
getirilmesi ve tarımda kullanılması
2. Etüd ve Planlama
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN ETKİLERİNİN
AZALTILMASI, BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİĞİN
VE TÜRKİYE SULAK ALANLARININ
KORUNMASI İÇİN SÜRDÜRÜLEBİLİR
KULLANIMI

Finansman: Federal Alman Çevre, Doğa Koruma ve
Nükleer Güvenlik Bakanlığı - Uluslararası İklim Koruma
Girişimi
Uygulayıcı Kurum: GİZ-Alman Uluslararası İşbirliği
Kurumu
Koordinasyon:T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı-Doğa
Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü
Bitiş Tarihi: -

Çıktılar:







Ulusal kapasite geliştirilmesi.
İklim değişikliğinin azaltılması için model oluşturulması.
İklim değişikliğine adaptasyon için model oluşturulması
 Sulak alanların İklim değişikliğine adaptasyonu göz önünde
bulundurularak ekolojik fonksiyonlarının korunması amacı ile
bir yönetim modeli oluşturulması.
Bilgi paylaşımı
Öneriler:
Uyum Altlıklarının Belirlenmesi

AB Su Çerçeve Direktifi:
Türkiye’nin AB Çevre Mevzuatına uyum
maliyetinin kamu için 50 milyar Avro, özel
sektör içinse 18 milyar Avro olarak
öngörülmektedir (TÜSİAD, 2008).

Türkiye IX. Kalkınma Planı ve DSİ’nin Rolü

Entegre Havza Planları

Rezervuar Depolama ve Hidroelektrik Enerji
Üretimi

Sulama, Rehabilitasyon ve Modernizasyon

Şebeke Sistemleri

Yeraltı Suları
Öneriler:
Entegre Uyum Stratejisi

Adım1. Ulusal, Sektörel, Yerel ve Proje
Ölçeklendirmesi

Adım 2. Ulusal, Sektörel, Yerel ve Proje Seviyelerinde
İklim Uyum Politikalarının Entegrasyonu
POLİTİKA
DÖNGÜSÜ
ADIMLARI
Uzun-dönemli Ulusal Vizyon
İklim risklerinin entegre
edilmesi
Formulasyon
Kısa- ve Orta-dönemli Ulusal
politikalar
Planlama
- İklim risklerinin entegre
edilmesi
- Uyum kapsamında spesifik
program ve projelerin belirlenmesi
Kalkınma Planları
- Fonların daha kırılgan
Sektör ve Bölgelere
kaydırılması
Ulusal Bütçe
Kaynak Aktarımı
- Uyuma spesifik programlar için
kaynak oluşturulması
Uyum
Programlama /
Uygulama
Sektörseviyesinde
Kalkınma Planı
Sektörseviyesinde
Bütçe
SEKTÖR A
Sektörseviyesinde
Kalkınma Planı
Sektörseviyesinde
Bütçe
SEKTÖR B
Öneriler:
Entegre Uyum Stratejisi

Adım 3. Uyum Politika Çerçevesi

AB Su Çerçeve Direktifi:
Türkiye’nin AB Çevre Mevzuatına uyum maliyetinin
kamu için 50 milyar Avro, özel sektör içinse 18 milyar
Avro olarak öngörülmektedir (TÜSİAD, 2008).

Türkiye IX. Kalkınma Planı ve DSİ’nin Rolü

Entegre Havza Planları

Rezervuar Depolama ve Hidroelektrik Enerji Üretimi

Sulama, Rehabilitasyon ve Modernizasyon

Şebeke Sistemleri

Yeraltı Suları
Öneriler:
Entegre Uyum Stratejisi

Adım 4. Uyum Alternatiflerinin Ön
Değerlendirmesi

Adım 5. Uyum Karar Destek Sisteminin
Oluşturulması

Adım 6. Uyuma Duyarlı Yatırım Planlarının
Oluşturulması
ETKİLENEBİLİRLİK VE
UYUM TEDBİRLERİ
Yüzey Su Kaynakları
Etkilenebilirlik
Uyum Tedbirleri
-
Yüzey Su
Kaynaklarında
Yaşanabilecek
Bölgesel
Farklılıklar ve
oluşabilecek
Taşkın ve
Kuraklık
koşulları
Havzadaki Su ve Toprak kaynaklarını
tanımlayan parametrelerin belirlenmesi ve
sürdürülebilir bir şekilde bu verilerin
temini
Havza ölçekli planlama esasına dayalı etüd
ve planlama çalışmaları yapılarak saha
gözlemleri ile analitik/modelleme
yaklaşımlarının entegrasyonu
Tahmin ve Erken Uyarı sistemlerinin
bölgesel koşullar kapsamında
özelleştirilerek etkin bir şekilde kullanımı
Rezervuar Yapıları
Etkilenebilirlik
Rezervuar
Depolama ve
Hidroelektrik
Enerji
Üretimi
Potansiyeli
Uyum Tedbirleri
-
Havza ölçekli yaklaşımlar kapsamında su
bütçesi modellerinin kurulup iklim
değişikliği perspektifinde baraj işletme
çalışmalarının yapılarak Rezervuar
hacimlerinin havzada depolanabilecek su
kaynaklarını ve üretilebilecek enerji
miktarını yansıtması
Sulama Yapıları
Etkilenebilirlik
Uyum Tedbirleri
-
Türkiye’deki mevcut su kaynaklarının %73’ünün
tarımsal uygulamalar kapsamında kullanıldığı
gerçeğine bağlı olarak tarımsal sulama sistemlerinin
Teknik ve İdari açıdan rehabilitasyonu.
-
Teknik açıdan, açık kanalla iletim ve salma sulama ile
saha uygulaması yöntemlerine alternatif olarak
basınçlı boru ile iletim ve yağmurlama ve damla
sistemler kullanılarak saha uygulaması kapsamında
değerlendirilmesi
Sulama,
Rehabilitasyon ve Modernizasyon
İdari açından Sulama Birliklerinin uyumlu ve teknik
açıdan gerçekci bir yaklaşımla su tahsislerini
belirlemesi
-
Çiftçi’nin yeni teknolojilere uyum sağlayabilmesi ve
toprak-bitki-su ihtiyaçları kapsamında bilincin
oluşabilmesi için kapasite geliştirme faaliyetlerinin
yürütülmesi.
-
Bölgede çalışan etkin STK’ların devlet kurumları ile
ortaklaşa çözüm üretmesi için gerekli idari altyapının
oluşturulması
Şebeke Sistemleri ve YAS
Etkilenebilirlik
Uyum Tedbirleri
-
Fiziki Kayıp ve/veya Kaçakların gerçekci seviyelere
indirilebilmesi için SCADA gibi teknolojik
yeniliklerle son kullanıcıdaki kulanım
alışkanlıklarını dengeleyebilecek entegre su
şebekesi sistemlerinin oluşturulması.
-
Enerji tasarrufu kapsamında rüzgar ve güneş
enerjisi gibi kaynakların suyun pompalanması
kapsamında sisteme entegre edilebilmesi.
Öncelikli olarak mevcut durumu yansıtan
hidrojeolojik etüdlerin yapılması
Şebeke
Sistemleri
-
Yeraltı
Suları
-
Yeraltı ve Yüzey sularının gerçekci bir şekilde
fiyatlandırılması
-
Son kullanıcılarının sürdürülebilir olmayan
kullanım alışkanlıklarının değiştirilmesi
kapsamında eğitim faaliyetlerinin düzenlenmesi
-
Entegre Yüzey ve Yeraltı suyu modelleri
kullanılarak ölçüm ağının havza ve bölge ölçeğine
yayılması
Teşekkür Ederim…
İKLİM DEĞİŞİMİNE UYUM