Şirket Ortaklarını SGK`ya Bildirmeyenlere Ceza Uygulanabilir mi

Şirket Ortaklarını SGK'ya Bildirmeyenlere Ceza Uygulanabilir mi?
Sosyal güvenlik kapsamındaki kesimlerden birisi de, şirket ortaklarıdır. Şirket ortaklarının
emeklilik ve sağlık haklarından yararlanabilmeleri için 4/b (Bağ-Kur) kapsamında
sigortalılıklarının sağlanması ve primlerini ödemeleri gerekmektedir.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'na göre 4/b'li olarak
adlandırılan Bağ-Kur'luların işe giriş bildirgeleri; ticari kazanç veya serbest meslek kazancı
nedeniyle gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlar için ilgili vergi daireleri,
gelir vergisinden muaf olanları için esnaf ve sanatkarlar müdürlükleri, şirket ortaklarından;
kolektif şirket, adi komandit şirketlerin komandite ve komanditer ortakları ile donatma iştiraki
ortakları için vergi daireleri, limitet şirket, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin
komandite ortakları ve anonim şirket ortaklarından yönetim kuruluna seçilenler için ticaret
sicil memurlukları tarafından verilmesi gerekmektedir.
Limitet şirketlerde; ortağa ait sigortalı işe giriş bildirgesi ve ortağın hissesini devretmesi
halinde işten çıkış bildirgesini vermeyen limited şirketlere, anonim şirketlerde; yönetim
kurulu üyesi olan ortağa ait sigortalı işe giriş bildirgesi ve ortağın hissesini devretmesi veya
yönetim kurulu üyeliğinden ayrılması halinde işten çıkış bildirgesini vermeyen anonim
şirketlere SGK tarafından idari para cezası uygulanmaktadır.
***
4/b işe giriş bildirgesi verme yükümlüleri
4/b kapsamında sigortalı sayılanlara ait sigortalı işe giriş bildirgesi verme yükümlüleri tek tek
sayılmıştır. Buna göre;
5510 sayılı Kanun'da 4/b kapsamında sigortalı sayılanlardan; ticari kazanç veya serbest
meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olanların
sigortalılıkları için ilgili vergi daireleri, gelir vergisinden muaf olanların sigortalılıkları için
esnaf ve sanatkarlar müdürlükleri, şirket ortaklarından; kolektif şirket, adi komandit
şirketlerin komandite ve komanditer ortakları ile donatma iştiraki ortaklarının sigortalılıkları
için vergi daireleri, limitet şirket, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite
ortakları ve anonim şirket ortaklarından yönetim kuruluna seçilenlerin sigortalılıkları için
ticaret sicil memurlukları, köy ve mahalle muhtarlarının sigortalılıkları için il veya ilçe mülki
amirlikleri, tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanların sigortalıkları için bağlı
oldukları ziraat odaları veya ziraat odalarının bulunmadığı yerlerde tarım il/ilçe müdürlükleri
bildirim yükümlüleri diğer bir ifade ile 4/b kapsamındaki sigortalılara mahsus sigortalı işe
giriş bildirgesi vermesi gereken kuruluşlardır.
5510 sayılı Kanun, daha sonra anonim şirketlerin yönetim kurulu üyeliğine seçilen ortakların
sigortalılığı için anonim şirketi, sonradan limitet şirkete ortak olan kişilerin sigortalılığı için
limitet şirketi bildirim yükümlüsü saymamıştır. Dolayısıyla bildirim yükümlüsü sayılmayan
anonim şirketlerle limitet şirketlere bir asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanması
Kanun'a uygun değildir.
SGK'nın 27.09.2011 tarih ve 2011-86 sayılı e-posta yazıları gereği SGK İl
Müdürlükleri/Merkez Müdürlükleri tarafından, daha sonra anonim şirketlerin yönetim kurulu
üyeliğine seçilen ortaklar adına işe giriş bildirgesi vermeyen anonim şirket tüzel kişilikleri ile
sonradan limitet şirkete ortak olanlar adına işe giriş bildirgesi vermeyen limitet şirket tüzel
kişiliklerine idari para cezası uygulanması yasal dayanağı bulunmamaktadır.
****
4/b işe giriş bildirgesi işten çıkış bildirgesi verme yükümlüleri
4/b kapsamında olanların da sigortalılığın sona ermesi ve sigortalılıkları sona erenlere ilişkin
bildirim yükümlüleri düzenleyen 5510 sayılı Kanun'un 9'uncu maddesine göre, 4/b
kapsamında sigortalı sayılanların işten ayrılış bildirimleri ise sigortalıların kendileri tarafından
ve/veya faaliyetin sona erdirilmesini bildirmekle yükümlü tutulan kuruluşlar veya vergi
daireleri tarafından yerine getirilmektedir.
Kanun hükmü doğrultusunda, anonim şirketlerin yönetim kurulu üyeliğinden ayrılan ortakları
ile limitet şirketteki hissesini devreden ortakların işten ayrılış bildirgesi bizzat sigortalı ve
ilgili şirket tüzel kişiliği tarafından bildirilmelidir. Burada dikkat edilirse hem sigortalının
kendisi hem de bizatihi şirket tüzel kişiliği sigortalılığın sona ermesini bildirmekle diğer bir
ifade ile sigortalı işten çıkış bildirgesi vermekle yükümlü tutulmuştur.
Sigortalı işe giriş bildirgesi vermekle yükümlü tutulduğu halde işe giriş bildirgesini vermeyen
ya da kanunda belirtilen süre dışında veren işveren, ilgili vergi daireleri, esnaf ve sanatkarlar
müdürlükleri, ticaret sicil memurlukları, il veya ilçe mülki amirlikleri, ziraat odaları, tarım
il/ilçe müdürlüklerine bir asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanmaktadır.
Ticaret şirketleri ve sigortalının kendisi bildirim yükümlüsü olmadığına göre ticaret
şirketlerine ya da sigortalının kendisine idari para ceza uygulanması mümkün değildir.
Sigortalı işten çıkış bildirgelerine bağlı olarak uygulanacak idari para cezaları 5510 sayılı
Kanun'un 102'nci maddesi birinci fıkrası (j) bendinde düzenlenmiştir. 102. maddesinin birinci
fıkrasının (j) bendinde, "9'uncu maddenin birinci fıkrasının (a) bendine göre sigortalılığı sona
erenlere ilişkin bildirim ile 506 sayılı Kanun'un geçici 20'nci maddesinde yer alan sandıklara,
sandık iştirakçiliğinin başlama veya sona ermesine ilişkin bildirimi" yerine getirmeyenlere
idari para cezası uygulanacağı belirtilmiştir. 9'uncu maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde
belirtilen bildirim 4/b veya 4/c sigortalılarına ait işten ayrılış bildirgesi verilmesi değil 4/a
sigortalılarına ait işten ayrılış bildirgesi verilmesidir.
5510 sayılı Kanun'un 9'uncu maddesi hükmüne göre, sigortalının kendisi ve şirket tüzel
kişiliği ortaklarının/yönetim kurulu üyesi ortaklarının sigortalılığının sona ermesini
bildirmekle diğer bir ifade ile sigortalı işten çıkış bildirgesi vermekle yükümlü tutulmuş ancak
102'nci madde birinci fıkra (j) bendinde, işten ayrılış bildirgesi verme yükümlülüğünü yerine
getirmeyen sigortalılara ve şirket tüzel kişiliğine idari para cezası öngörülmemiştir.
SGK bir an önce 27.09.2011 tarih ve 2011-86 sayılı e-posta ile getirdiği hatalı uygulamadan
dönmelidir.
30.05.2012
İbrahim IŞIKLI
Dünya Gazetesi