Endüstriyel Simbiyoz ve Girişimcilik 20.02.2014

ENDÜSTRİYEL SİMBİYOZ VE GİRİŞİMCİLİK
İskenderun Körfezi'nde Endüstriyel Simbiyoz
Projesi Kapanış Etkinliği:
Endüstriyel Simbiyoz Konferansı 2014
Dr. Emrah Alkaya
Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı
20 Şubat 2014, Ankara
Girişimcilik/Girişimci
Girişimcilik:
“Fırsatları keşfederek, değerlendirerek ve bu
fırsatlardan yararlanarak daha önce var olmayan
yenilikçi ürünler/süreçler ve pazarlar yaratma
yaklaşımıdır” (Scott Shane)
Girişimci:
“Risk almaktan çekinmeden diğer kişilerin sorun veya
tehdit olarak gördüğü konulardan fırsat yaratmaya
odaklanan kişilerdir” (Michael K. McCuddy)
2
Tehditler/Fırsatlar
3
Tehditler/Fırsatlar
 2030 yılında Dünya nüfusu 8 milyar olacak ve
nüfusun %60’ı şehirlerde yaşayacak.
 1 milyondan fazla nüfusa sahip şehir sayısı
1950’de 75 iken 2020 yılında 527’e yükselecek.
 Şehirler toplam enerjinin %80’ini tüketirken,
CO2 emisyonlarının %70’ini üretiyor.
 2010 yılında 63 trilyon ABD doları olan Dünya
GSMH’sı 2030 yılında %50’lik bir artışla 95
trilyon ABD doları olacak.
 Buna karşılık aynı dönemde Dünya enerji
tüketiminin %40 artması bekleniyor.
4
Değişimler/Trendler
 Doğal kaynak fiyatlarında yaşanacak
dalgalanmalar ve yükselmeler (ör: nadir
elementler)
 Çevresel maliyetlerde yaşanacak artışlar (ör:
iklim değişikliği  su kaynaklarında azalma 
hidroelektrik)
 Doğal kaynaklar üzerindeki sübvansiyonların
azaltılması (ör: karbon ve ekosistem
zararlarının fiyatlara yansıtılması)
 Malzemesizleştirme (dematerialization) ve ürünlerden hizmetlere geçiş
(ör: araç paylaşım sistemleri)
5
Yeşil Girişimcilik
6
Türkiye’nin Çevre Performansı
 Yale Üniversitesi’nin Kolombiya Üniversitesi ve Dünya
Ekonomik Forumu işbirliği ile en son 2005 yılında
yayınladığı “Çevresel Sürdürülebilirlik Endeksi”:

146 ülke arasında 91. sırada.
 Yale Üniversitesi’nin 2012’de yayınladığı “Çevresel
Performans Endeksleri”:

132 ülke içinde 109. sırada ve “zayıf performanslı ülkeler”
grubunda.
 OECD’nin 2013 yılında yayınladığı “İyi Yaşam Endeksi”
çalışmasının “çevre” başlığında

36 ülke arasında 35. sırada.
7
Türkiye’nin Çevre Performansı
 Doğal Hayatı Korumu Vakfı’nın (WWF) 2012 yılına ait
“Türkiye’nin Ekolojik Ayak İzi Raporu”na göre
Türkiye’nin yıllık kaynak tüketimi ve atık üretiminin, ülke
kapasitesinin 2 katı kadar.
 Avrupa İstatistik Ofisi’nin (Eurostat) 2012 verilerine göre:

Türkiye atıklarının sadece %25’ini enerji ve diğer şekillerde geri
kazanabiliyor;

Bu oran Avrupa’da ortalama %51 iken Almanya’da %80.
 Eurostat verilerinde dikkati çeken bir diğer husus da
sanayide çevre korumaya yönelik yapılan harcamalarla
ilgili:

Gayri Safi Milli Hasıla’ya (GSMH) oranla bakıldığında Türkiye bu
alanda tüm Avrupa ülkeleri arasında son sırada yer alıyor.
8
Türkiye’de Yeşil Girişimcilik
 2011 yılında Temiz Üretim Bölgesel Çevre
Merkezi (RAC/CP) Akdeniz Bölgesi’nde
Sürdürülebilir Girişimcilik ve Yeşil İstihdam
Stratejisi (SEGEM) çalışmalarını yürüttü.
 TTGV, RAC/CP ile işbirliği yaparak Türkiye’de
yeşil girişimciliğin mevcut durumunu, ortaya
koyan araştırma ve inceleme çalışması
gerçekleştirdi.
 Yapılan çalışmalar, yeşil girişimcilik örnekleri ile
birlikte raporlandı ve RAC/CP tarafından
2012'de yayınlandı.
http://www.ttgv.org.tr/content/docs/green-entrepreneurship-in-turkey_final-report.pdf
9
Türkiye’de Öne Çıkan Alanlar
 Enerji (yenilenebilir enerji, temiz kömür
teknolojileri, enerji verimliliği)
 Atık yönetimi (atık geri kazanımı ve katma
değerli ürün üretimi)
 Tarım ve hayvancılık (üretim verimliliği,
organik/eko tarım, atık değerlendirme,
atıktan enerji sistemleri)
 Otomotiv (Elektrikli araçlar, motor ve
batarya teknolojileri)
 Çevre ve enerji danışmanlığı
 Eko-turizm
10
Neden Endüstriyel Simbiyoz ?
 Atık = En somut problem?? Bedelsiz/negatif-maliyetli kaynak??
 Özel sektör = Problemlerin sorumlusu?? Mutlak çözüm??
 Küçük ölçekli firmalar = Esneklik?? Yaratıcılık??
 Yaratıcılık/Yenilik = Test?? Doğrulama?? Geliştirme??
 Ekosistem paydaşları = Ekonomik etki?? Sosyal/Çevresel etki??
 Yönetmelikler = Kolaylaştırıcı?? Zorlaştırıcı??
 Avrupa Birliği’ne uyum = İtici kuvvet??
 Başarılı örnekler: Hizmet?? Ürün??
11
Örnek-1: Atıklardan Ürün Üretimi
 Angora Ltd. Şti. resmi olarak 1998 yılında kuruldu.
 Firma, tarım ve hayvancılık sanayi alanlarında
danışmanlık yaparak faaliyetlerine başladı.
 2004 yılında Firma’nın “Biracılık Sanayi Yan Ürünü
Atık Bira Mayasının Kurutularak Yem Katkı Maddesi
(yemlik preparat) Olarak Değerlendirilmesi Ar-Ge
Projesi” TTGV ve TÜBİTAK tarafından desteklendi.
 Böylece 2004 yılında Ankara İvedik Organize Sanayi
Bölgesi’ndeki tesisi devreye girdi.
12
Örnek-1: Atıklardan Ürün Üretimi
 TTGV Çevre Destekleri ile “Lüleburgaz Bira Fabrikası
Atık Bira Mayasının Kurutularak Yem Maddesi Olarak
Değerlendirilmesi Projesi” 2010 yılında başladı.
 Fizibilite ve projelendirme çalışmaları doğrultusunda
projenin toplam bütçesi 330 bin ABD doları olarak
belirlendi.
 Proje yine TTGV tarafından, bu kez Çevre Proje
Destekleri tarafından desteklendi.
13
Örnek-1: Atıklardan Ürün Üretimi
 1.800 ton miktarında atık maya katma değer
yaratacak şekilde hammadde ikamesiyle ürüne
dönüştürülürken, atığın bertarafına yönelik maliyetler
de ortadan kalkıyor.
 Bira fabrikası atıksu arıtma tesisinden kaynaklanan
yıllık 250 bin m3 biyogazın da yenilenebilir enerji
kaynağı olarak kullanımı ile yaklaşık 90 bin m3
doğalgaz tasarrufu sağlanıyor. Böylece yılda 176
ton’luk CO2 salımının da önüne geçiliyor.
 Projenin geri ödeme süresi 2,5 yıl olarak öngörülmüş;
ancak bira üretiminin azalmasına bağlı olarak bu
sürenin daha uzun olacağı tahmin ediliyor.
 20 çalışanı bulunan firmanın yıllık cirosu 1.9 M TL.
14
Örnek-2: Atıklardan Ürün Üretimi
 2004 yılında Pacific Steel Demir-Çelik Grubu
(Avustralya) atık problemini çözmek için bir
program başlattı.
 Elektrikli Ark Ocakları ve Galvaniz Kaplama
tehlikeli atıklarının bertarafı büyük problemdi.
 2007 yılında baca gazı arıtma sistemlerinde biriken
çinkolu atıklardan çinko-oksit geri kazanımı için
firma kurulmasına (spin-off) karar verildi.
 2008 yılında teknolojinin geliştirilmesi ve
ticarileştirme için Metsol adında bir firma kuruldu.
 2010 yılında pilot tesis kuruldu.
15
Örnek-2: Atıklardan Ürün Üretimi
 Geliştirilen teknoloji çinkoyu çinko-oksit olarak
üretmeye imkan tanıyor.
 Çinko oksit kozmetik, inşaat vb. pek çok alanda
değerlendirilen oldukça değerli bir kimyasal.
 Victoria Eyaleti Çevre Koruma Ajansı (EPA)
tarafından HazWaste Fonu kanalıyla 440.000 $
oranında desteklendi.
 Victorian Clean Technology Fund tarafından
yatırım aldı.
 2012 yılında ticari ölçekteki tesisi kuruldu.
16
Teşekkürler
Dr. Emrah Alkaya
Çevre Projeleri Grubu
Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı
ealkaya@ttgv.org.tr
17