FLAŞLAR Flaşlar 1)Sürekli Işık Üreten Lambalar Projektörler Spot Lambalar Flouresan, tungsten, halojen lambalar 2)Anlık Işık Üreten Işık Kaynağı Elektronik Flaş Elektronik flaş; elektrik devresiyle çalışan, depolama kapasitesi olan, depoladığı enerjiyi boşaltabilen, cam içindeki gaz ya da quartz tüpten ışık veren yapay aydınlatma kaynağıdır. Verdiği ışığın, renk ısısı karşılığı 5400 K dir. Flaş, aydınlatmanın yetersiz olduğu hallerde veya aydınlanma kontrastını azaltmak için kullanılan, gün ışığı renk ısısına sahip bir yardımcı ışık kaynağıdır. Fotoğraf makinelerinin flaşları iki tiptir. Makinelerin entegre parçası olan gömme flaş ünitesi (kompakt makinelerde) ve makinenin üstündeki özel bir yuvaya takılan ayrı flaş ünitesi (SLR’lerde) olarak ikiye ayrılır. Manuel flaş kullanımı: Bu tür flaşlar genel anlamda otomatık bir ayarın olmadığı, tüm ayarlamaların fotoğrafçı tarafından yapıldığı flaşlardır. Bu tür flaşları efektif kullanabilmek için, fotoğrafçının o flaşın Guide Number’ını bilmesi gerekir. Her flaşın gücü aynı değildir. Bazı flaşlar çok uzaktaki nesnelerin fotoğrafını bile çekerken gerekli ışık şiddetini sağlayabilirken bazıları ise ancak yakın nesneleri aydınlatabilirler. Guide Number; belirli testlerle her flaş modeli için ayrı hesaplanır. Flaşın Guide Numberi büyükse flaş o kadar uzak mesafeler için kullanılabilir ve daha kısa sürede dolar. Guide Number = diyafram x nesnenin flaşa olan uzaklığı.. Nesneye olan uzaklığımız = Guide Number / diyafram Her bir GN , belirli bir ASA için verilir. Farklı ASA da bir film takarsak, flaşın GN da değişecektir. ASA değeri her bir stop yükseldiğinde, GN 0,7 ile çarpmamız gerekecektir. Manuel flaş kullanacaksak, kullanacağımız flaşın Guide Numberını bilmemiz ve buradan çekeceğimiz diyafram değeri için gerekli olan uzaklığı hesap etmemiz gerekir. Otomatik flaş kullanımı Manuel flaşların yanında, bir takım hesaplamaları bizim üzerimizden alan , kendi ölçüm sistemleri olan otomatik flaşlar da mevcuttur. Bu tür flaşlar ya diyafram değerini otomatik olarak makineden okur, ya da biz elle gireriz. Flaşın üzerinde bir algılayıcı vardır, deklanşöre bastığımızda flaş patlar, karşıda objeye çarpar geri döner ve flaşın üzerindeki algılayıcı geri dönen flaş yansımasını ölçmeye başlar. İçinde bulunan karar mekanizması, geri dönen flaş ışığı belirli bir seviyeye ulaşınca flaşın enerjisini keser. TTL Flaş Kullanımı Yine tam deklanşör basılıyor, perde açılıyor, flaş patlıyor, bu arada hem pozometre hem de flaş sensörü devreye giriyor. Flaş ışığı konuyu aydınlatıyor, geri dönen flaş ışığı objektiften içeri giriyor, içerdeki flaş sensörü ölçüm yapıyor ve flaş ışığının yansıma değeri belli bir değere ulaşınca flaşın enerjisini kesiyor.. ATTL(adv.thr.th.lens) Bu sistemde “preflaş” devreye girer. Yani artık deklanşöre bastığımızda tüm flaşın patlaması yerine, bir “önflaş” çakılır, bu ön flaş ışığı konuya çarpıp geri döner. Bir başka değişiklik ise makinanın içindeki flaş sensörünü, çakışmalar nedeniyle, tekrar dışarıya , flaşın üzerine alınmıştır.. ETTL Flaşlar (Evaluative Through The Lens) Flaşlar ATTL ile gelen “preflaş” sistemi bu kez hatalardan ve sıkıntılardan arınmak adına bir yeni boyuta taşındı. Bu kez Preflaş (ön flaş) yarım deklanşörde değil de , tam deklanşörde , yani biz artık fotoğrafı çekerken çakmaya başladı..Bu sayede artık çekim öncesinde pek çok önflaş patlaması yerine, artık herşey ölçüldükten sonra, biz deklanşöre basınca, flaş devreye giriyor, ön flaş çakıyor, ve geriye dönen preflaş yansıması o anda makinemizde aktif olan ışık ölçüm sistemi içinde değerlendirilip, ona göre flaşın enerjisinin kesileceği zaman hesaplanıyor. Flaş ünitelerinin çoğunda konudan yansıyan ışığı ölçen ve flaşın çakma süresini kontrol eden ışığa duyarlı bir fotoelektrik hücresi vardır. “Özel Kullanımlı SLR’lerde” flaş ünitelerinin çakma süreleri, film tam olarak pozlandığı zaman flaş ışığını keserler. Flaşlar; 1) Yardımcı Işık Kaynağı 2) Ana Işık Kaynağı olarak kullanılır. YARDIMCI IŞIK KAYNAĞI OLARAK Günışığı koşullarının altında ve stüdyo ortamında kullanılır. Böylece yakın konuların çekiminde, konunun güneş altında kalan çok aydınlık ve gölgede kalan çok karanlık kısımlarının arasında ortaya çıkan yüksek kontrastlılık farklarının azaltılması için kullanılır. Flaş ışığının renk ısısı, güneş ışığı ile aynı olduğu için sert gölgeleri açmak, aydınlatma kontrastlılığını azaltmak, kapalı havalarda güneş ışığı etkisi yaratmak gibi etkileri vardır. Flaşın Yardımcı Işık Kaynağı Olarak Kullanımı Yardımcı ışık kaynağı (dolgu ışığı) yakın plan konuların fotoğrafının çekiminde çok aydınlık ve gölgede kalan kısımlar arasındaki aydınlatma kontrastını azaltır. Tek başına güneş ışığı kontrast bir ışık tipidir. Dolgu flaşı bu aydınlık ve karanlık bölgeler arasındaki stop farkını önler. Flaşın Ana Işık Kaynağı Olarak Kullanımı Ana ışık kaynağının kullanılma koşulları ise gün ışığının yetersiz olduğu durumlarda ve yapay aydınlatma olanağının sağlanamaması durumlarında flaş aydınlatmasından yararlanılmaktadır. Flaş ışığının gün ışığına ya da diğer ışık kaynaklarına oranla en büyük farkı, ışık niteliği ve sahip olduğu ışık miktarının hep aynı olmasıdır. Her zaman aynı miktar ve aynı nitelikte (renk ısısı) ışık sağlar. Bunun yararı pozometre ile doğrudan klavuz numaralarına müdahale etmek ve makineye bu değerleri aktarmaktır. Dolgu Flaşı Bazı durumlarda, gereksiz gölgeleri aydınlatmak, çukurlukları doldurmak ve daha homojen bir aydınlatma sağlayabilmek adına, flaşlarımızı “dolgu” malzemesi olarak kullanır ve “dolgu flaşı” ile fotoğraf çekeriz. Özellikle portre çekimlerinde dolgu flaşı yüzün karanlıkta kalan bölümlerindeki karanlık bölgeleri aydınlatmak ve gözlerden parıltı almak için kullanılır. Dolgu Flaşının Kullanımı Dolgu flaşının amacı; direkt ve sert gün ışığının yaratacağı sert gölgelerden kurtulmak, ışık-gölge farkını ortadan kaldırmaktır. Dolgu flaşının kullanımıyla ışık gölge farkı (aydınlanma kontrastı ) ortadan kalkacak, gölgeler yumuşayacak ve ışık kalitesi yükselecektir. İç mekanda dolgu ya da yardımcı ışık kaynağı olarak flaş; yapay ışık kaynaklarının ortaya çıkardığı baskın rengi yok etmek ve yoğunluğu düşürmek amacıyla da kullanılır. Bu özel üniteler, makinenin bir parçası haline gelerek, makinenin devrelerine kilitlenirler. Makinenin verdiği değerler üzerine (film hızı, enstantane, diyafram açıklığı, uzaklık) ne kadar flaş ışığı kullanması gerektiğini tespit ederler. Flaşlar.. Anlık ışık üreten flaşlar, konuyu tam ve kesin olarak pozlandırmada yardımcı olurlar. Fotoğraf makinesine monte edilmiş flaş kullanıldığı durumlarda çoğu zaman üç boyutluluk ve derinlik etkisi kaybolur. Derinliği ya da perspektifi güçlü konuların çekimlerinde makineye yakın olan bölümlerin çok, uzak olan bölümlerin ise az pozlanması sonuçlarını doğurur. Bu durumlarda flaş, makineden ayrılarak daha fazla konu derinliğine sahip fotoğraflar üretilebilir. Flaş fotoğraf makinesinin bir tarafından ve makineye göre daha yüksek bir pozisyonda konuya yöneltilir. Böylece konunun bir tarafında aydınlık kısımlar diğer tarafında ise gölgeli kısımlar oluşacaktır. Flaş fotoğraf makinesine göre ne kadar yanda ve uzak olursa gölgeler o denli kuvvetli ve keskin olur. (54 derecelik bir açı ile..) Flaşlar; ışığın yetersiz olduğu durumlarda veya var olan ortamın “aydınlatma kontrastı”nın azaltılması istendiği durumlarda kontrastlığın azaltılması ve var olan ışık ortamının kaliteleştirilmesi şartlarında kullanılır. Guide Number(Klavuz Numaralar) Guide Number veya Klavuz numaraları, ortalama koşullar göz önüne alınarak hesaplanmıştır. Filmin duyarlılığına göre değişen sayı çizelgesi bize klavuz numaralarını verir. Klavuz numaraları, diyafram ile konuflaş uzaklığının çarpımına eşittir. Belirli bir flaş f:16 diyafram açıklığı ile kullanıldığı zaman konu flaştan 5 metre uzaktayken (16x5=80 80/5=16 ) hesabı yapmak gerekir. GN: Her flaşın gücü aynı değildir. Bazı flaşlar çok uzaktaki nesnelerin fotoğrafını bile çekerken gerekli ışık şiddetini sağlayabilirken bazıları ise ancak yakın nesneleri aydınlatabilirler.. Guide Nunber; belirli testlerle her flaş modeli için ayrı hesaplanır. G.Number= Flaşın gücünü belirler. G.Number büyüdükçe flaşın verimi artar. Bir ışık kaynağından uzaklaştıkça, aydınlatma şiddeti uzaklığın karesiyle ters orantılı kuralı unutulmamalıdır. Uzaklık iki katına çıktığında ışığın gücü dörtte birine inecektir. Yani diyafram değeri 1 stop artırılacaktır. Bu şekilde filmin üzerine düşen ışık miktarı aynı olacaktır. Poz Değerini Etkileyen Faktörler 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Flaş Fotoğrafında Poz Değerlerini Etkileyen Faktörler Film Hızı (ASA) Konu-Flaş Arasındaki Uzaklık Işık Yansımaları Konunun Renk Tonu Enstantane Diyafram Senkronizasyon FLAŞ IŞIĞININ YANSITILMASI Flaş ayrıca bina içlerinde de kullanılır. Bina içlerinde flaşlı çekimlerde flaşın duvarlardan veya tavandan yansıtılarak konunun aydınlatılmasına dolaylı aydınlatma denir. Dolaylı aydınlatma direkt aydınlatmaya göre daha yumuşak sonuçlar verir. Aşağı, yukarı, sağa ve sola hareket eden flaş kafaları sayesinde ışık tavana ya da herhangi bir reflektöre dolaylı aydınlatma sağlanır. Eğer çekim yapılacak konu renkli ise; dolaylı aydınlatma yaptığımız yüzey mutlaka beyaz olmalıdır. Yoksa çekim sonucunda baskın renk tavanın rengi olur. SENKRONİZASYON Senkronizasyonun amacı; enstantanenin açılması ile flaş ışığının en şiddetli tepe noktasına vardığı anın aynı zamanda oluşturulmasıdır. Flaş ışığının en şiddetli anında tam anlamıyla görüntünün film üzerine düşürülmesi için enstantanenin açık olmasının sağlanmasıdır. X Tipi Senkronizasyon: X tipi senkronizasyonu olan fotoğraf makinelerinde enstantane tam açıklığa eriştikten sonra elektrik devresi kapanarak flaş çakar. Bu sayede flaş ışığının tamamı film üzerine düşebilir. M Tipi Senkronizasyon: M tipi flaş ampulü ise 18-20 milisaniye içinde ışık şiddetinin tepe noktasına çıkacağı ve 30 milisaniye sonunda söneceğinden flaşın verdiği ışığın tamamı bu örtücü hızı sınırları içinde film tarafından tümüyle saptanacaktır. M tipi flaşlarda ışık en şiddetli olduğu tepe noktasına erişene değin enstantanenin hareketi geciktirilir. Kırmızı Göz Kırmızı göz sorununu gidermek için hiç oluşturmamak en doğrusu olmakla birlikte; İndirekt flaş Flaş ışık hüzmesi ile objektif aksının birbirinden uzaklaşması Objektiften başka noktaya bakılması Preflaş kullanılması önerilen yollardır. Bu sorun koyu renk gözlerde açık renk gözlere göre daha az rastlanır, bunun fizyolojik nedeni koyu renk gözün , retinaya çarpıp yansıyan ışığı daha fazla absorbe etmesidir. Göz rengi açıklaştıkça bu ışık emme işlemi azaldığı için göz dibinden yansıyan ışığın miktarı artar. Stroboskopik Flaş Gelişmiş pek çok kafa flaşında, olan bu özellik sayesinde flaşımızı istediğimiz frekansta ve istediğimiz sıklıkta çakmasını sağlayabiliriz. Karanlık bir odada yukarıdan düşen bir beyaz bilardo topunun flaşla fotoğrafını çekmeyi örnek verecek olursak, eğer flaşımıza 10 HZ frekansta 100 kez patla dersek, flaşımız 1/10 saniye aralıklarla 100 kez patlayacak ve bilardo topunun tüm düşüş serüvenini devamlı çekilen kareler serisi şeklinde kayıt edebilmemizi sağlayacaktır.