EU Acquis Communautaire Undertaken by
advertisement
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
ĠSTĠHDAM VE SOSYAL
POLĠTĠKAYA ĠLĠġKĠN
AB MÜKTESEBAT REHBERĠ
CPS tarafından
MESS
için hazırlanmıĢtır.
Ağustos 2011
Ġstanbul & Brüksel
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
ĠÇERĠK
Önsöz
Kısaltmalar
I.
GĠRĠġ
A.
B.
C.
D.
II.
Tarihsel GeliĢim
ÇalıĢanların Temel Sosyal Haklarına iliĢkin Topluluk ġartı
Sosyal Politikaya iliĢkin AnlaĢma
Avrupa Birliği Temel Haklar ġartı
AB ĠSTĠHDAM VE SOSYAL POLĠTĠKASI
A. AT AntlaĢması1 Kapsamında Yasal Temel
III. ĠSTĠHDAM VE SOSYAL POLĠTĠKAYA ĠLĠġKĠN AB MÜKTESEBATI
A.
ĠĢ Hukuku
1. AT Antlaşması Kapsamında Yasal Temel
2. Temel Mevzuat
2.1. İş Kanunu ve Çalışma Koşulları
2.2. İşçilerin Bilgilendirilmesi, Danışılması ve Katılımı
3. Beklemedeki Önergeler
B.
Sosyal Diyalog
1.
2.
3.
4.
C.
AT Antlaşması Kapsamında Yasal Temel
AKÇT Antlaşması‟nda Sosyal Diyalog
Temel Mevzuat
Beklemedeki Önergeler
EĢitlik Hukuku
1. AT Antlaşması Kapsamında Yasal Temel
2. Temel Mevzuat
3. Beklemedeki Önergeler
D.
Ayrımcılık ile Mücadele
1. AT Antlaşması Kapsamında Yasal Temel
2. Temel Mevzuat
3. Beklemedeki Önergeler
1
AB Antlaşması
http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2010:083:FULL:EN:PDF
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
2
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
E.
Ġstihdam
1. AT Antlaşması Kapsamında Yasal Temel
2. Temel Mevzuat
3. Beklemedeki Önergeler
F.
Avrupa Sosyal Fonu ve KüreselleĢme Uyum Fonu
1. AT Antlaşması Kapsamında Yasal Temel
2. Temel Mevzuat
3. Beklemedeki Önergeler
G.
Sosyal Koruma ve Sosyal Ġçerme
1. AT Antlaşması Kapsamında Yasal Temel
2. Temel Mevzuat
3. Beklemedeki Önergeler
H.
Dublin Vakfı
1. AT Antlaşması Kapsamında Yasal Temel
2. Temel Mevzuat
3. Beklemedeki Önergeler
Ġ.
Kamu Sağlığı
1. AT Antlaşması Kapsamında Yasal Temel
2. Temel Mevzuat
3. Beklemedeki Önergeler
J.
ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği
1. AT Antlaşması Kapsamında Yasal Temel
2. Temel Mevzuat
2.1. Yatay Eylem: Çerçeve Yönerge
2.2. Çerçeve Yönerge Doğrultusunda Çıkarılan Bireysel Yönergeler
3. Beklemedeki Önergeler
K.
ĠĢçilerin Serbest DolaĢımı
1. AT Antlaşması Kapsamında Yasal Temel
2. Temel Mevzuat
3. Beklemedeki Önergeler
L.
Sosyal Güvenliğin Koordinasyonu
1. AT Antlaşması Kapsamında Yasal Temel
2. Temel Mevzuat
3. Beklemedeki Önergeler
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
3
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
IV. YENĠ GENĠġLEME DALGASI2 VE AB’NĠN ĠSTĠHDAM VE SOSYAL
POLĠTĠKASI
A.
B.
V.
Ġstihdam ve Sosyal Politika Müktesebatına Uyum Düzeyi
Yeni Üye Devletlere Tanınan GeçiĢ Düzenlemeleri
TÜRKĠYE’NĠN YASAL ÇERÇEVESĠ VE AB ĠSTĠHDAM VE SOSYAL
POLĠTĠKA MÜKTESEBATINA UYUMU
A.
B.
AB Ġstihdam ve Sosyal Politikasına Uyumda Türkiye’nin Ġlerleme
Seviyesi ve Mevzuat Uyum Tablosu
Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine ĠliĢkin 2008 yılı Türkiye
Ulusal Programı
VI. MÜZAKERE SÜRECĠ
A.
B.
C.
D.
E.
AB Değerlendirmeleri
2006 ve 2008 Gözden GeçirilmiĢ Katılım Ortaklığı Belgeleri
Tarama Süreci ve Müzakereler
2010 Ġlerleme Raporu
2010-2011 Eylem Planı
KAYNAKLAR
2
Söz konusu Yeni Genişleme Dalgası, 1 Mayıs 2004 itibariyle AB‟ye katılan 10 yeni Üye Devlet
(Slovenya, Polonya, Macaristan, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Litvanya, Letonya, Slovakya, Kıbrıs ve
Malta) ile 1 Ocak 2007 tarihinde AB‟ye katılan 2 yeni Üye Devleti (Bulgaristan ve Romanya)
kapsamakatadır.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
4
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
ÖNSÖZ
Büyüme ve istihdam, toplum ve ekonomi açısından küreselleşme döneminde Avrupa
Birliği‟nin (AB) karşılaşmakta olduğu iç ve dış sorunlara yönelik bir çözüm olarak
kabul görmektedir. İç Pazar‟ın tamamlanması göz önüne alındığında, özgün bir
“Avrupa İstihdam ve Sosyal Politikası”nın ortaya çıkması ve gelişiminin geç
gerçekleştiği söylenebilir. Bu doğrultuda, Amsterdam Antlaşması Topluluk
müktesebatının gelişimine özellikle ayrımcılığın her türüne karşı mücadele ile
istihdam ve sosyal politikayı ön plana çıkarmak açısından yeni bir ivme
kazandırmıştır. 1990‟ların başından bu yana Üye Devletlerin politikalarının eşgüdümü
ve uyumlaştırılmasına yönelik çabalar hız kazanmıştır.
Avrupa Ġstihdam Stratejisi (istihdam yaratma ve işgücü piyasasına ilişkin reform
stratejilerine ilişkin) ve Avrupa Sosyal Gündemi (Avrupa‟nın her bölgesinde
bireylerin tümünün ekonomik büyümeden faydalanmasını hedefleyen bir politika)
Avrupa İstihdam ve Sosyal Politikası‟nın önceliklerini belirleyen iki temel araçtır.
Öte yandan, Avrupa Sosyal Fonu, bahse konu hedeflerin gerçekleştirilmesinde
kullanılmak amacıyla özel olarak tasarlanan mali bir araçtır.
Avrupa Ġstihdam Stratejisi açısından bakıldığında, Birlik, işgücü piyasası politikası
için, küreselleşen dünyada firmalara sözleşme ilişkileri açısından manevra alanı
tanıyan, işçilere ise aynı şartlarda iş değiştirebilme güvencesi sağlamayı hedefleyen
kapsamlı bir yaklaşım olan güvenceli esnekliği desteklemektedir.
2008 yılı Ocak ayında Bordo‟da düzenlenen Gayri Resmi İstihdam Konseyi‟nde Üye
Devletler tarafından alınan kararın ardından, 2008 yılı Mayıs ayında, Avrupa
Komisyonu AB güvenceli esneklik yaklaşımının Üye Devletlerde ulusal uygulamaya
geçişinin desteklenmesini ön gören bir girişim başlatmıştır. Bu girişim kapsamında,
Avrupa Komisyonu İstihdam ve Sosyal Politika‟dan sorumlu üyesi Vladimir
Spidla‟nın başkanlığında çalışan ve işveren temsilcileri ile Slovenya AB Başkanlığı
temsilcileri ve Fransa Dönem Başkanlığı temsilcilerinin katılımıyla 7 üyeden oluşan
bir ekip kurulmuştur. Söz konusu ekibin, beş ülkeyi (Fransa, İsveç, Finlandiya,
Polonya ve İspanya) ziyaret edip karşılıklı bilgi alışverişi sürecine katkıda bulunması
amaçlanmıştır. İstihdam politikasında, iş gücü piyasasında esneklik ve çalışanların iş
ve gelir güvencesinin sağlanması arasında bir denge kurmayı öngören „güvenceli
esneklik‟ (flexicurity) yaklaşımı ise 2009 yılının Mart ayında gerçekleştirilen AB
Zirvesi‟nde Üye Devletler tarafından ekonomik krizden çıkmanın yolu olarak teyit
edilmiştir3.
3
Bu konu hakkında daha fazla bilgiyi aşağıdaki web sitesinden edinebilirsiniz.
http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=102&langId=en
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
5
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Avrupa Sosyal Gündemi‟ne ilişkin olarak ise, Avrupa Komisyonu 2 Temmuz 2008
tarihinde, teknolojik gelişmeler, demografik değişim, göç, iklim değişimi ve
küreselleşme ile birlikte gelen sorunlara yanıt verecek bir strateji oluşturmak amacıyla
yeni bir sosyal gündem benimsemiştir. Yeni Sosyal Gündem, Birlik‟in bu alandaki
önceki başarılarına dayanarak 7 öncelik alanı belirlemektedir. Bu alanlar şöyledir:
Çocuklar ve Gençler
İnsana Yatırım
Uzun ve Sağlıklı Yaşamlar
Yoksullukla Mücadele
Araçların Güçlendirilmesi
Ayrımcılıkla Mücadele
Uluslararası Gündem.
Avrupa Sosyal Gündemi, ayrıca bahse konu öncelik alanlarında belirlenen hedeflerin
gerçekleştirilmesine yönelik araçları da belirlemektedir. Söz konusu araçlar; AB
mevzuatı (yönergeler gibi), sosyal diyalog, Üye Ülkeler arasında işbirliği, AB
finansmanı, ortaklık, diyalog ve iletişim ile yeni alınacak önlemlerin sosyal ve
istihdama yönelik etkilerinin analiz edilmesi gibi yöntemleri kapsamaktadır. Söz
konusu öncelik ve faaliyetler 2010 sonrası dönemde Lizbon Stratejisi ile gözden
geçirilmiştir. Avrupa Komisyonu, Konsey ve Avrupa Parlamentosu‟nu bahse konu
gündeme destek vermeye ve bu gündem altında yer alan hedefleri gerçekleştirmek
üzere çıkarılması öngörülen yasal önergeleri kabul etmeye çağırmaktadır. Söz konusu
bu yeni gündem, sınır ötesi sağlık sistemi, Avrupa İş Konseyi, ayrımcılıkla mücadele
ve eğitimde modernleşmeye ilişkin düzenlemeler içermektedir.
2008 yılında baş gösteren ve büyük ölçekte işsizlik ve ekonomik durgunluğa neden
olan küresel mali kriz karşısında AB, sürdürülebilir ve yüksek kalitede bir işgücü
piyasası temin etmek amacı ile çeşitli yapısal önlemler almıştır. Kriz, ayrıca AB‟nin
ekonomik büyüme programı olan Lizbon programında öngörülen hedeflere ulaşmasını
engellemiştir. Bu çerçevede Birlik, 2010 yılı sonrası için oluşturulacak yeni ekonomik
büyüme programının yeni koşullar ile uyumlaştırılması için çalışmıştır. Bu bağlamda
AB, 2010 yılında kabul ettiği yeni büyüme stratejisi, 2020 Avrupa Stratejisi’ne
uygun olarak, değişen ekonomik ve sosyal şartlara uyum sağlamak için istihdam,
yenilikçilik, eğitim, sosyal içerme ve iklim/enerji alanlarında 2020 yılına kadar yerine
getirilecek beş önemli hedef belirlemiştir. Söz konusu beş hedef kapsamında sosyal
politika ve istihdam alanına ilişkin olarak, 2020 yılına kadar;
20 ila 64 yaş aralığında %75 istihdam oranının sağlanması,
okulu bırakma oranın %10 oranının altına düĢürülmesi ve 30 ila 34 yaş
aralığındaki kişilerin en az %40‟ının yüksek öğrenimlerini tamamlaması ve
yoksulluk ve sosyal dıĢlanmaya maruz kalan veya riski ile karĢı karĢıya
bulunan insan sayısının en az 20 milyon azaltılması hedeflenmektedir.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
6
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Avrupa 2020 Stratejisi kapsamında Avrupa Komisyonu anahtar öneme sahip
aşağıdaki beş girişimi başlatmış bulunmaktadır:
Yeni yetenekler ve işler için gündem,
Yeni işler için yeni beceriler,
Hareket halindeki Gençlik,
İşletmenin yeniden yapılandırılmasında öngörü, hazırlık ve yönetim ve
Kamu istihdam hizmetlerinin güçlendirilmesi.
Aynı şekilde Avrupa Ġstihdam Stratejisi (EES) de 2020 Avrupa Stratejisi‟ne uygun
olarak gözden geçirilmiştir. AB‟de 20 ila 64 yaş aralığındaki erkek ve kadın istihdam
oranını 2020 yılına kadar %75‟e yükseltmeyi amaçlayan yeni Avrupa İstihdam
Stratejisi, Rehberin ilerleyen bölümlerinde detaylandırılmaktadır.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
7
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
KISALTMALAR
: Avrupa Havayolları Birliği
(Association of European Airlines)
BUSINESS EUROPE : Avrupa İş Dünyası Konfederasyonu
(Confederation of European Business)
CEC
: Avrupa Yöneticiler ve Yönetim Personeli Federasyonu
(European Federation of Executives and Managerial Staff)
CEEP
:Halka Açık İşletmelerin ve Genel Ekonomik Kar ile İlgilenen
İşletmelerin Avrupa Merkezi
(European Centre of Enterprises with Public Participation and of
Enterprises with General Economic Interest)
EAGGF
: Avrupa Tarımsal Yönlendirme ve Garanti Fonu
(European Agricultural Guidance and Guarantee Fund)
ECA
: Avrupa Kokpit Derneği
(European Cockpit Association)
ECSA
: Avrupa Topluluğu Gemi Sahipleri Derneği
(European Community Shipowners' Association)
ECSC
: Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu
(European Coal and Steel Community)
EES
: Avrupa İstihdam Stratejisi
(European Employment Strategy)
EGF
: Avrupa Küreselleşme Uyum Fonu
(European Globalisation Adjustment Fund)
EMF
: Avrupa Metal İşçileri Federasyonu
(European Metalworker’s Federation)
ERA
: Avrupa Bölgesel Havayolları Derneği
(European Regions Airline Association)
ERDF
: Avrupa Bölgesel Kalkınma Fonu
(European Regional Development Fund)
ESF
: Avrupa Sosyal Fonu
(European Social Fund)
ETUC
: Avrupa İşçi Sendikaları Konfederasyonu
(European Trade Union Confederation)
EUMC
: Avrupa Irkçılık ve Yabancı Düşmanlığı Takip Merkezi
(European Monitoring Centre on Racism and Xenophobia)
EUROFER
: Avrupa Demir ve Çelik Sanayicileri Konfederasyonu
(European Confederation of Iron and Steel Industries)
ETF
: Avrupa Ulaşım İşçileri Federasyonu
(European Transport Workers' Federation)
FIFG
: Balıkçılığın Yönlendirilmesi için Mali Araç
(Financial Instrument for Fisheries Guidance)
IACA
: Uluslararası Hava Taşımacıları Derneği
(International Air Carrier Association)
ILO
: Uluslararası Çalışma Örgütü
(International Labour Organization)
IPA
: Katılım Öncesi Mali Yardım
(Instrument for Pre-Accession)
AEA
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
8
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
ISKUR
JIM
NAPs
RAXEN
SCE
SE
UEAPME
UNICE
TFEU
: Türkiye İş Kurumu
: Ortak İçerme Mutabakatı
(Joint Inclusion Memorandum)
: İstihdama İlişkin Ulusal Eylem Planları
(National Action Plans for Employment)
: Avrupa Irkçılık ve Yabancı Düşmanlığı Bilgi Ağı
(European Information Network on Racism and Xenophobia)
: Avrupa Kooperatif Şirketi
(Societaes Cooperatives Europea – European Cooperative Society)
: Avrupa Şirketi
(Societaes Europea – European Company)
: Avrupa Zanaatkarlar ve Küçük ve Ortak Ölçekli İşletmeler Birliği
(European Association of Craft, Small and Medium-sized
Enterprises)
: Avrupa Topluluğu Sanayicileri Birliği
(Union des Industries de la Communauté européenne - Union of
Industries of the European Community (Şimdiki ismi:
BusinessEurope)
: Avrupa Birliği Antlaşması
(The Treaty on the Functioning of the European Union)
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
9
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
I. GĠRĠġ
A. TARĠHSEL GELĠġĠM:
Sosyal politika, Avrupa ekonomik entegrasyonu içerisinde destekleyici bir politika
olarak görüldüğünden, Roma Antlaşması kapsamında sosyal politikaya ilişkin
hükümler bulunmaktadır.
AB AntlaĢması 39-42 (AT Antlaşması Madde 48 – 51): işçilerin
serbest dolaşımı
AB AntlaĢması Madde 151-156 (AT Antlaşması Madde 136 –
145): eşit iş için eşit ücreti içeren sosyal hükümler
AB AntlaĢması 162- 164 (AT Antlaşması 146-148): Avrupa
Sosyal Fonu
Bu yasal temele dayanılarak, istihdam ve sosyal politikaya ilişkin Topluluk
Müktesebatı yıllar içerisinde geliştirilmiştir. 1970‟li yıllara kadar, ekonomik
entegrasyona yönelik genişleme esas alınmış; Avrupa bütünleşmesinin sosyal
boyutunun Ortak Pazar‟ın oluşturulması ile dolaylı olarak gelişmesi öngörülmüştür.
Bu nedenle, sosyal politika uzun bir süre ekonomi politikası ile bağlantılı, bir başka
deyişle, ekonomi politikasına yardımcı bir “yan politika” olarak süregelmiştir. 1958–
1974 yılları arasında pratikte kazanılan başarılar, göçmen işçilerin serbest dolaşımının
ve ilgili sosyal güvenlik düzenlemelerinin uygulanması, Avrupa Sosyal Fonu‟nun
kurulması, sağlık ve güvenlik standartlarının uyumlaştırılması konularına açıklık
getirmiştir.
1970‟li yıllara damgasını vuran ekonomik kriz ve artan istihdam açığı, AT‟yi işsizlik
ile mücadeleye itmiştir. Ne var ki, AT Antlaşması hükümleri bu konudaki ihtiyaçlara
cevap verememiştir. Bu nedenle AB Konseyi, 1974 yılında, sosyal alanda yakın
işbirlikleri geliştirilmesine yönelik Birinci Sosyal Eylem Programı‟nı benimsemiş
ve Program, 1970‟li yıllarda daha aktif bir sosyal politika izlenmesine hizmet etmiştir.
AB Konseyi, sözü edilen Eylem Programı hedeflerine ulaşılabilmesine yönelik olarak
(ki bu hedefler özellikle toplumun zarar görmeye açık, hassas ve savunmasız
kesimlerinin yaşam ve çalışma koşullarının iyileştirilmesini esas almaktadır), fırsat
eĢitliği ve iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili Yönergeleri kabul etmiştir. Buna ek olarak,
özürlü, yaşlı ve yoksul kimselere yönelik Eylem Programları da benimsenmiştir. 1975
yılı, Yaşam ve Çalışma Koşullarını Geliştirme Vakfı‟nın (“Dublin Vakfı”) gelişimine
tanık olmuştur.
AB Konseyi, 1970‟li yıllarda, Birinci Sosyal Eylem Programı‟nın “işçilerin
koşullarının ve işletme içerisindeki hukuki konumlarının iyileştirilmesi” amacına
istinaden birçok Yönerge ve Tavsiye Kararı da benimsemiştir.
Nihayet 1980‟li yılların başlarında, Üye Devletler piyasa bütünleşmesinin sosyal
alanda gelişmeleri de beraberinde getireceğinin farkına varmışlardır. Bu kapsamda
Avrupa Komisyonu, 1981 yılında “Avrupa Sosyal Alanı” tanımını ortaya koymuştur.
Sözü edilen kavram, sosyal mevzuatın,
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
10
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
sosyal diyaloğun güçlendirilmesi;
sosyal koruma alanındaki işbirliğinin ve danışma prosedürünün daha etkin bir
hale getirilmesi;
istihdam konusunun AT politikasını belirleyen unsurlardan biri haline
getirilmesi; yoluyla uyumlaştırıldığı bir alanı ifade etmektedir.
Ne var ki, karar alma usullerinin yapısal özelliğinden (örneğin, Konsey oybirliği ile
karar almaktadır) ve Üye Devlet tutumlarının farklılık göstermesinden ötürü,
Topluluk‟a yüklenmesi gereken sorumluluklar konusunda hukuk alanında kaydedilen
başarıların sayısı görece azdır.
B. ÇALIġANLARIN TEMEL SOSYAL HAKLARINA ĠLĠġKĠN TOPLULUK
ġARTI
11 Üye Devlet, 1989 yılında gerçekleştirilen Strazburg Zirvesi‟nde, İç Pazar‟ı daha
sosyal bir boyuta taşıyan “ÇalıĢanların Temel Sosyal Haklarına iliĢkin Topluluk
ġartı”nı (Topluluk Şartı) imzalamıştır.
Avrupa Sosyal ġartı4, Avrupa Ġnsan Hakları SözleĢmesi5 ve Uluslararası ÇalıĢma
Örgütü (ILO) SözleĢmeleri‟ne dayanan Topluluk Sosyal Şartı, Avrupa işgücü
piyasasında aşağıdaki unsurlar konusunda düzenlemeler getirmektedir:
İşçilerin serbest dolaşımı;
Çalışma ve istihkak hakkı;
Yaşam ve çalışma koşullarının iyileştirilmesi;
Sosyal koruma;
Sendika üyesi olma ve toplu sözleşme yapabilme özgürlüğü;
Mesleki eğitim;
Kadınlara ve erkeklere eşit muamele edilmesi;
İşçilerin bilgilendirilmesi, onlara danışılması ve işçi katılımının sağlanması;
İşyerlerinde sağlığın ve güvenliğin korunması;
Çocuk ve genç işçilerin korunması;
Yaşlı kişiler;
Özürlüler.
Topluluk Sosyal Şartı, hukuki bağlayıcılığı bulunmayan siyasal bir niyet
bildirgesidir.
4
Avrupa Sosyal Şartı, 1961 yılında Avrupa Konseyi (Avrupa Birliği gibi bir uluslararası
organizasyondur) tarafından kabul edilmiş, 1996 yılında da değiştirilmiştir. Avrupa Konseyi‟ne Üye
olan devletlerin Sosyal Şart‟a uyumu Avrupa Sosyal Haklar Komitesi tarafından denetlenmektedir.
İçerik açısından, Avrupa Sosyal Şartı kapsamı geniş bir haklar listesi sunmaktadır.
5
Sözleşme, 1 Haziran 2010 tarihinde yürürlüğe giren 14 No‟lu Protokol (CETS No.14) ile
değiştirilmiştir.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
11
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Avrupa Komisyonu, Topluluk Şartı‟nın uygulanmasına ilişkin olarak çeşitli konular
ile ilgili, hukuki bağlayıcılığı bulunan veya bulunmayan, 47 inisiyatif (girişim)
önergesi ortaya koymuştur. Söz konusu Eylem Planı‟nın benimsenmesi, özellikle
hukuki bağlayıcılığı olan yasal belgeler konusunda yavaş bir ilerleme kaydedilmesine
yol açmıştır. Bu alandaki en önemli ilerlemeler ise çalışma hayatında iş sağlığı ve
güvenliğine ilişkin Yönergelerin benimsenmesidir.
Topluluk Sosyal Şartı, siyasi iradenin ortaya koyulması açısından kayda değer bir
bildirge olarak nitelendirilmektedir. Ne var ki, bildirgenin içeriği birçok kesimde
hayal kırıklığı yaratmıştır.
Topluluk, 1990‟lı yıllarda sosyal politika ve istihdam alanlarına ilişkin olarak aldığı
kararlarda, yeni trendleri de göz önünde bulundurmak durumunda kalmıştır.
Sözgelimi, bu yıllarda, işçiler ve işçi sendikaları lehine olan ekonomik güç dengesi,
işverenler ve yöneticiler lehine değişmiştir. Bunun yanı sıra, 1990‟larda yaşanan
büyük kriz, işsizlik ile mücadelenin başlıca Topluluk öncelikleri arasına alınmasına
yol açmıştır. Avrupa Birliği Antlaşması‟nın 3. maddesi, Birlik amaçlarından bir
tanesinin “yüksek düzeyde istihdam ve sosyal koruma sağlamak suretiyle enflasyonist
olmayan sürdürülebilir ekonomik büyümeyi teşvik etmek” olduğunu ortaya
koymaktadır. Bu doğrultuda, Topluluk‟un sosyal alandaki gücü artırılmış, yetkileri
genişletilmiştir.
C. SOSYAL POLĠTĠKAYA ĠLĠġKĠN ANLAġMA
Sosyal politika ve istihdam alanında, Birliğin yetkilerinin arttırılması amacıyla
Avrupa Birliği Kurucu Antlaşması‟nda 1991 yılında bir değişiklik gerçekleştirişmiştir.
Yeni AB Antlaşması konusunda uzlaşma sağlanması amacına istinaden, İngiltere
tarafından kabul edilmeyen sosyal politika hükümlerine ilişkin değişiklik önergeleri,
Antlaşma metninden çıkartılmıştır. Bu değişiklikler, ayrı bir protokolde (“Protokol
No.14”) ve İngiltere‟nin imzasını gerektirmeyen, “bireysel çekilme hakkı”nın (opt
out) kullanılabileceği bir Anlaşma‟da toplanmıştır. Sosyal Politikaya ilişkin Anlaşma,
getirilen iki yeniliği içermektedir:
Sosyal taraflarla yapılan anlaşmaların ve sosyal taraflar arası diyaloğun teşvik
edilmesi;
AB Konseyi‟nde, nitelikli çoğunluk ilkesi ile karar alınan alanların,
çalışma ortamında işçileri korumaya yönelik gelişmeleri,
çalışma koşullarını,
işçilerin bilgilendirilmesini ve işçilere danışılmasını,
kadınlara ve erkeklere gerek işgücü piyasasında gerekse işyerlerinde
eşit muamele edilmesi konusunu, ve
işgücü piyasası haricinde tutulan kişilerin bu piyasaya mesleki
entegrasyonunun sağlanmasını da kapsayacak şekilde genişletilmesi.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
12
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
14 Üye Devlet bu Anlaşma‟yı temel alarak, Avrupa Çalışma Konseyleri‟nin
kurulması, ebeveyn izni konusundaki Çerçeve Anlaşma, cinsiyete dayalı ayırımcılığın
söz konusu olduğu durumlarda ispat yükümlülüğü ve kısmi süreli çalışma
konusundaki Çerçeve Anlaşma hakkındaki Yönergeler‟i benimsemişlerdir.
Sosyal Politika konusundaki Anlaşma, 1 Mayıs 1999 tarihinde yürürlüğe giren
Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Topluluğu Antlaşması kapsamına alınmıştır. Bu
suretle, ilgili hükümler artık İngiltere‟ye de uygulanabilir hale gelmiştir.
D. AVRUPA BĠRLĠĞĠ TEMEL HAKLAR ġARTI
Avrupa Sosyal modelinin üzerine inşa edildiği Topluluk Şartı, daha sonra AB‟nin
Aralık 2000 Nice Zirvesi‟nde, özellikle istihdam ve endüstriyel ilişkiler çerçevesinde
evrensel çalışan haklarını teşvik eden Avrupa Birliği Temel Haklar ġartı olarak
geliştirilmiştir. 2007 yılında gerçekleştirilen AB Hükümetler arası Konferansı‟nda ise
Üye Devletler, Temel Haklar Şartı‟nın AB Antlaşması‟na eklemlenmesine karar
vermiş ve Şart anayasal statü kazanmıştır. 1 Aralık 2009 tarihinde AB‟nin yeni
Antlaşması olan Lizbon Antlaşması‟nın yürürlüğe girmesi ile birlikte -- İngiltere ve
Polonya‟ya verilen imtiyazlar sonucunda -- Temel Haklar Şartı 25 AB Üye Devleti
için resmen bağlayıcı hale gelmiştir.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
13
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
II. AB ĠSTĠHDAM VE SOSYAL POLĠTĠKASI
A. AB ANTLAġMASI KAPSAMINDA YASAL TEMEL6
AB AntlaĢması’nın 3. Maddesi 7 (AT Antlaşması Madde 2) Birlik‟in hedeflerinden
birini aşağıdaki gibi ifade etmektedir:
“Birlikte bir iç pazar kuracaktır. Bu iç Pazar, ekonomik büyüme ve fiyat
istikrarı,oldukça rekabetçi sosyal piyasa ekonomisi temelinde olan
Avrupa’nın sürdürülebilir kalkınması için çalışacak ve tam istihdam ve
sosyal gelişimin yanısıra çevrenin yüksek bir oranda korunması ile
kalitesinin artırılmasını hedefleyecektir. Ayrıca bilimsel ve teknik
gelişmeleri de teşvik edecektir”.
Avrupa Birliği AntlaĢması 4. Maddesine göre (AT Antlaşması‟nın 2. Maddesi),
“Birlik ile üye Devletler arasındki ortak yetkinin mevcut Antlaşma‟da belirtilmiş olan
sosyal politikada geçerli olduğunu” kaydetmektedir.
Avrupa Birliği Antlaşması 5 (2) Maddesi, (AT Antlaşması‟nın 2. Maddesi), AB‟nin
Üye Devletlerin istihdam politikalarını bahse konu politikalar için uygun önlemler ve
kılavuz ilkeler yardımıyla koordine edeceğini belirtmektedir Antlaşma‟nın 5 (3).
Maddesi (AT Antlaşması‟nın 2. Maddesi), ise Üye Devletlerin sosyal politikalarının
koordinasyonu için Birliğin inisiyatif alacağını ifade etmektedir.
AB AntlaĢması 19. Maddesi (AT Antlaşması‟nın 13. Madde) ise cinsiyet, ırk ya da
etnik köken, din veya inanç, özürlülük, yaş ya da cinsel yönelime dayalı ayrımcılığa
karşı mücadele etmek için getirilecek düzenlemeler içn bir yasal temel
oluşturmaktadır.
AB AntlaĢması 45-48. Maddeleri (AT Antlaşması 39 – 42. Maddeleri) işçilerin
serbest dolaşımını (önceden yalnızca işçilerin serbest dolaşımı kapsamakta olup
mevcut durum itibariyle Birlik vatandaşlarını da kapsayan) düzenleyen kuralları
içermektedir.
AB AntlaĢması altında ayrı bir BaĢlık olan BaĢlık IX, (AT AntlaĢması BaĢlık
VIII) “Ġstihdam” konusuna ayrılmış olup; AB AntlaĢması 145-150. Maddeler (AT
Antlaşması 125-130. Maddeler), Üye Devletlerin istihdam politikalarının eşgüdümüne
ilişkin temel ilkeleri belirlemektedir:
6
145. Madde (AT AntlaĢması 125. Madde) istihdam için eşgüdümlü bir
strateji oluşturulması ve özellikle beceri sahibi, eğitimli ve değişime ayak
uyduracak işgücü ile ekonomik değişime uyum sağlayabilecek bir işgücü
piyasasının teşvik edilmesine ilişkindir.
Lizbon Antlaşması:
http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2010:083:FULL:EN:PDF
7
1 Aralık 2009 tarihinde Lisbon Antlaşması‟nın yürürlüğe girmesi ile ABAntlaşması
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
14
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
146. Madde (AT AntlaĢması 126. Madde), 145. Maddede (AT Antlaşması
125. Madde) belirtilen hedefi gerçekleştirmek için Üye Devletlerin istihdam
stratejilerini uyumlaştırmaları gerektiği ifade etmektedir. Bu çerçevede,
istihdamın teşvik edilmesi ortak bir mülahaza olarak belirtilmektedir.
147. Madde (AT Antlaşması 127. Madde), Birliğin görevini, Üye Devletler
arasında işbirliğinin teşvik edilmesi ve onların faaliyetlerinin yüksek seviyede
istihdamın gerçekleştirilmesine yönelik olarak tamamlayıcı nitelikte
desteklenmesi oluşturmaktadır.
148. Madde (AT Antlaşması 128. Madde) Avrupa Birliği Konseyi‟nin,
Konsey ve Komisyon‟un ortak hazırladığı yıllık rapora dayanarak Birlik‟te
istihdam durumunun belirlenmesi için sonuç bildirgeleri benimsemesini
düzenlemektedir.
149. Madde (AT Antlaşması 129. Madde) Üye Devletler arasında işbirliğinin
temin edilmesi ve istihdam alanında ulusal politikalarının desteklenmesi
amacıyla düzenlemeler getirebileceklerini belirtmektedir.
150. Madde (AT Antlaşması 130. Madde) İstihdam Komitesi‟nin görevlerini
“danışma statüsü” niteliğiyle ifade etmektedir.
Bu bağlamda, Amsterdam Antlaşması‟nın, bir yandan Maastricht Antlaşması‟nın
mekanizmalarını pekiştirirken bir yandan da Topluluk seviyesinde istihdam ve
cinsiyet eşitliği gibi Topluluk hedefleri listesine de eklenen birçok sosyal politika
önceliğini teşvik ederek önemli bir aşama kaydettiğinin altını çizmek gerekir.
XI. Başlık olan Sosyal Politika, Eğitim, Mesleki Eğitim ve Gençlik başlığı altında
151. Madde ( AT Antlaşması 136. Madde) ile 164. Maddeler (AT Antlaşması 148.
Madde), temel sosyal hükümleri ve Avrupa Sosyal Fonu‟na kapsamındaki
düzenlemelere ilişkindir.
151. Madde (AT Antlaşması 136. Madde) Avrupa Sosyal ġartı (1961) ve
ĠĢçilerin Temel Sosyal Hakları ġartı (1989)‟na atıfta bulunmakta olup;
Birliğin ve Üye Devletlerin bu alandaki hedefini “istihdamın, yüksek seviye
yaşam ve iş koşullarının teşvik edilmesi” olarak belirlemektedir.
153. Madde (AT Antlaşması 137. Madde) Konsey‟in nitelikli çoğunluk ile
ortak karar alma mekanizması içerisinde yönergeler kabul etmek suretiyle
aşağıdaki alanlarda faaliyet gösterebileceğini veya bu alanlardaki eylemlerini
güçlendirebileceğini ifade etmektedir:
-
İşçilerin sağlığı ve güvenliği
Çalışma koşulları
İşgücü piyasasının dışında kalan kişilerin entegrasyonu
İşçilerin bilgilendirilmesi ve işçilere danışılması
İşle ilgili konularda cinsiyet eşitliği
Konsey‟de oybirliği gerektiren hususlar ise şöyle sıralanmaktadır:
-
Sosyal güvenlik ve işçilerin sosyal korunması
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
15
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
-
İşçiler ve çalışanların menfaatlerinin temsili ve toplu savunması
Avrupa Birliği‟nde yasal olarak ikamet eden üçüncü ülke
vatandaşlarının istihdam şartları
İstihdam ve yeni iş olanakları yaratılmasının teşvikine yönelik mali
katkılar
Konsey, Komisyon‟dan gelen Önerge hakkında, Avrupa Parlamentosu‟na danıştıktan
sonra, olağan yasama prosedürünü kullanıp, aşağıdaki alanlarda oybirliği ile karar
almaktadır:
Sosyal güvenlik ve işçilerin sosyal korunması
İşçiler ve çalışanların menfaatlerinin temsili ve toplu savunması
Avrupa Birliği‟nde yasal olarak ikamet eden üçüncü ülke vatandaşlarının
istihdam şartları
Dernek kurma hakkı, grev ve lokavt hakkı halen Birlik yetkileri dışında
bulunmaktadır.
Madde 154 (AT Antlaşması 138. Madde) Birliğin görevini “Birlik düzeyinde
yönetimin ve işçilerin danışılmasının teşvik edilmesi” olarak tanımlamaktadır.
162-164. Maddeler (AT Antlaşması 146 – 148. Maddeler) ise Avrupa Sosyal
Fonu‟na ilişkindir.
Öte yandan, 27 Üye Ülkenin Devlet ve Hükümet Başkanları tarafından 13 Aralık
2007 tarihinde imzalanan Lizbon Antlaşması8 aşağıdaki hükmü içermektedir:
“Politikaları ve faaliyetlerini tanımlarken, Birlik, yüksek seviyede
istihdamın teşvik edilmesi, yeterli düzeyde sosyal korumanın garanti altına
alınması, sosyal dışlanmayla mücadele ve yüksek seviyede öğretim, eğitim
ve insan sağlığının korunması ile ilişkili gereksinimleri göz önünde
bulundurmalıdır.”
Bunu takiben, ilk kez Lizbon Antlaşması, Temel Haklar Şartı‟nın metnini yasal olarak
bağlayıcılığı bulunan bir atıf yapmak suretiyle Antlaşma ile bütünleştirmektedir.
Temel Haklar Şartı, birçok bölümde temel hakları sıralamaktadır. Dayanışma bölümü
altında yer alan sosyal alana ilişkin haklar ise şöyledir:
İşletme içerisinde çalışanların bilgilendirilmesi ve çalışanlara
danışılması hakkı;
Toplu sözleşme ve eylem hakkı;
İşe yerleştirme hizmetlerine erişim hakkı;
Geçerli nedene dayanmayan işten çıkarmadan korunma hakkı;
Adil ve makul çalışma koşullarına sahip olma hakkı;
Çocuk işçiliğinin önlenmesi ve genç kişilerin işyerinde korunması;
8
Ulusal onaylanma sürecinde, 12 Haziran 2008 tarihinde gerçekleştirilen İrlanda referandumunda,
Lizbon Antlaşması‟na “hayır oyu” çıkmıştır.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
16
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Aile ve mesleki hayata sahip olma hakkı;
Sosyal güvenlik ve sosyal destek sahibi olma hakkı;
Sağlık hizmetleri alma hakkı;
Genel ekonomik çıkar hizmetlerine erişim hakkı.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
17
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
III. ĠSTĠHDAM VE SOSYAL POLĠTĠKA’YA ĠLĠġKĠN AB
MÜKTESEBATI
A. Ġġ KANUNU
1. AB AntlaĢması Kapsamında Yasal Temel:
Yasal Temel : 153. Madde (AT Antlaşması 137. Madde),
AB Antlaşması‟nın (Birliğin, Üye Devletlerin çalışma koşulları ile işçilerin
bilgilendirilmesi ve işçilere danışılmasına ilişkin faaliyetlerini desteklemesi
gerektiğini düzenleyen) 153. Maddesi (AT Antlaşması 137. Madde), bu alanda yeni
mevzuat kabul edilmesi için yasal temeli oluşturmaktadır.
Temel olarak işçilerin hak ve standartlarının iyileştirilmesi amacını taşıyan mevzuatın
benimsenmesi, AB‟nin sosyal alanda ulaştığı en önemli başarıdır. Tek Pazarın
oluşturulması esnasında bazı Üye Devletlerde işçi standartlarının kötüleşmesinin ve
rekabetin bozulmasının engellenmesine olan ihtiyaç AB‟de iş hukukunun ortaya
çıkmasını sağlamıştır. Günümüzde, AB iş hukuku, çalışan ve işverenler için hak ve
yükümlülükleri ortaya koymakta ve iki önemli alanı düzenlemektedir:
(1) Çalışma Koşulları: çalışma süreleri, yarı zamanlı ve belirli süreli iş ve
işçilerin atanması vs.
(2) Çalışanların bilgilendirilmesi ve konsültasyonu: toplu işten çıkarma ve
işletmenin el değiştirmesi vs. durumlarında.
Çalışma koşullarının iyileştirilmesi gereği yalnızca ekonomik şartlardan
kaynaklanmamaktadır. Bu konu ve işyerlerinin iş görmeyi mümkün kılacak fiziki ve
sosyo-psikolojik koşullara göre düzenlenmesi gereği, uzun bir süredir Kuzey
ülkelerinin hukuksal gelenekleri çerçevesinde ele alınmaktadır. Sözü edilen yaklaşım,
bu konudaki Topluluk politikasının belirlenmesinde etkin rol oynamıştır.
İşçilerin işletmelerin yeniden yapılanmaya gitme durumundaki hakları ilk kez 1970–
1980 döneminde gündeme getirilmiştir. Daha sonra öncelikli olarak önem verilen alan
“çalışma koşulları” haline gelmiştir. Bu alanda Birlik faaliyetleri, asgari AB kuralları
getirmek suretiyle Üye Devletlerin istihdam ve sosyal politikalar ile işçilerin
bilgilendirilmesi ve işçilere danışılması alanlarındaki ulusal politikalarını desteklemek
ve tamamlamak amacını taşımaktadır.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
18
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
AĢağıdaki Tablo, bu bölümde yer alan temel AB mevzuatını, bu mevzuatın
muadili Türk Ulusal Mevzuatını ve Ulusal Program’da ilgili yönergelere yönelik
taahhütlerimizi göstermektedir.
AB MÜKTESEBATI
ĠĢverenin ödeme aczine
düĢmesi (iflası) halinde
çalıĢanların haklarının
korunması iliĢkin 22 Ekim
2008 tarihli ve 2008/94/AT
sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konsey
Yönergesi
UNICE, CEEP ve ETUC
tarafından sonuçlandırılan
kısmi süreli çalıĢma
hakkındaki Çerçeve
AnlaĢma’ya iliĢkin 15
Aralık 1997 tarihli ve
97/81/AT sayılı Konsey
Yönergesi
TÜRK MEVZUATI
Belirli süreli çalıĢma
hakkında çerçeve
anlaĢmasına iliĢkin 28
Haziran 1999 tarih ve
1999/70/AT sayılı Konsey
Yönergesi
4857 sayılı İş Kanunu (R.G., 10.6.2003, 25134)
4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu (R.G. 08.09.1999,
23810)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
Ücret Garanti Fonu Yönetmeliği (R.G. 18.10.2004, 25617)
2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu (R.G, 19.6.1932, 2128)
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
İş Kanununa İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği (R.G,
6.4.2004, 25425)
İş Kanunu‟na İlişkin Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle
Çalışma Yönetmeliği (R.G, 6.4.2004, 25425)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer sayılı
Resmi
Gazete‟de
yayımlanan
AB
Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2011 yılından sonra yasalaşacağı taahhüt
edilmiştir)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve
27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2011 yılından sonra
yasalaşacağı taahhüt edilmiştir)
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu (R.G, 23.07.1965,
12056)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer sayılı
Resmi
Gazete‟de
yayımlanan
AB
Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2011 yılından sonra yasalaşacağı taahhüt
edilmiştir)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve
27097 5. mükerrer r`xİlİ Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2011 yılından sonra
yasalaşacağı taahhüt edilmiştir)
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
19
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
ĠĢverenin sözleĢme ya da
istihdam iliĢkisine
uygulanabilecek
koĢulların çalıĢanlara
bildirmesi yükümlülüğü
hakkındaki 14 Ekim 1991
tarih ve 91/533/AET sayılı
Konsey Yönergesi
ÇalıĢan gençlerin
iĢyerinde korunması
hakkında 22 Haziran 1994
tarih ve 94/33/AT sayılı
Konsey Yönergesi
Hizmet sunumu
çerçevesinde çalıĢanların
yurtdıĢında geçici olarak
görevlendirilmesi
hakkındaki 16 Aralık 1996
tarih ve 96/71/AT sayılı
Konsey ve Avrupa
Parlamentosu Yönergesi
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu (R.G, 19.6.1986, 19139)
Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları
Hakkında Yönetmelik (R.G, 6.4.2004, 25425)
Ağır ve Tehlikeli İşler Yönetmeliği (R.G, 16.06.2004, 25494)
4857 sayılı İş Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında
Kanun Taslağı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer
sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2009-2010 yılları arasında yasalaşacağı taahhüt
edilmiştir)
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
ÇalıĢma sürelerinin
düzenlenmesinin bazı
yönlerine iliĢkin 4 Kasım
2003 tarih ve 2003/88/AT
sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konseyi
Yönergesi
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer sayılı
Resmi
Gazete‟de
yayımlanan
AB
Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2011 yılından sonra yasalaşacağı taahhüt
edilmiştir)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve
27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2011 yılından sonra
yasalaşacağı taahhüt edilmiştir)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer sayılı
Resmi
Gazete‟de
yayımlanan
AB
Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2011 yılından sonra yasalaşacağı taahhüt
edilmiştir)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve
27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2011 yılından sonra
yasalaşacağı taahhüt edilmiştir)
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
İş Kanunu‟na İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği (R.G,
6.4.2004, 25425)
Postalar Halinde İşçi Çalıştırılarak Yürütülen İşlerde
Çalışmalara İlişkin Özel Usul ve Esaslar Hakkında
Yönetmelik (R.G,7.4.2004, 25426)
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
20
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Avrupa Birliği TaĢıt
ĠĢçileri Federasyonu (FST)
ve Avrupa Topluluğu
Gemi Sahipleri Derneği
tarafından
sonuçlandırılmıĢ
gemiadamlarına ait
çalıĢma sürelerinin
düzenlenmesi
konusundaki sözleĢmeye
iliĢkin 1999/63/AT sayılı
Konsey Yönergesi- EK:
Gemiadamlarına ait
çalıĢma sürelerinin
düzenlenmesi hakkında
SözleĢme
Avrupa Havayolları
Derneği (AEA), Avrupa
UlaĢım ĠĢçileri
Federasyonu (ETF),
Avrupa Kokpit Derneği
(ECA), Avrupa Bölgesel
Havayolları (ERA) ve
Uluslararası Hava TaĢıma
Derneği (IACA)
İş Kanununa İlişkin Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma
Yönetmeliği (R.G, 6.4.2004, 25425)
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu (R.G, 23.07.1965,
12056)
926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu (R.G,
10.08.1967, 12670)
2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanunu (R.G, 26.02.1983,
17971)
2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu (R.G,
13.10.1983, 18190)
399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer sayılı
Resmi
Gazete‟de
yayımlanan
AB
Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2011 yılından sonra yasalaşacağı taahhüt
edilmiştir)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve
27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2011 yılından sonra
yasalaşacağı taahhüt edilmiştir)
854 sayılı Deniz İş Kanunu (R.G, 29.04.1967, 12586)
Gemiadamları Yönetmeliği (R.G, 31.07.2002, 24832)
Gemiadamları Yönetmeliği‟nde Değişiklik Yapılmasına Dair
Yönetmelik (R.G. 02.09.2005, 25924)
Gemiadamları Yönetmeliği‟nde Değişiklik Yapılmasına Dair
Yönetmelik (R.G. 11.10.2007, 26670)
Gemiadamları Yönetmeliği‟nde Değişiklik Yapılmasına Dair
Yönetmelik (R.G. 04.03.2007, 26452)
Gemiadamları Yönetmeliği‟nde Değişiklik Yapılmasına Dair
Yönetmelik (R.G. 30.12.2008, 27096)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer sayılı
Resmi
Gazete‟de
yayımlanan
AB
Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2011 yılından sonra yasalaşacağı taahhüt
edilmiştir)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve
27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2011 yılından sonra
yasalaşacağı taahhüt edilmiştir)
Uçucu Ekip Uçuş Görev ve Dinlenme Süreleri ile Uygulama
Esasları Talimatı [SHT-6A.50 Rev. 04]
Hava İş Kanunu Tasarısı
Uçucu Personelin Dinlenme ve Günlük İhtiyaçlarına Uygun
Olarak, Gündelikler ile Konaklamaya İlişkin Esas ve Usuller
Hakkında Yönetmelik Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097
5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda 2010 yılında Hava İş Kanunu‟ndan sonra
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
21
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
tarafından sonuçlandırılan
havacılık sektöründe
mobil personelin çalıĢma
sürelerinin
düzenlenmesine iliĢkin
Avrupa SözleĢmesine dair
27 Kasım 2000 tarih ve
2000/79/AT sayılı Konsey
Yönergesi
Karayolları nakliye
iĢlerinde çalıĢan iĢçilerin
çalıĢma sürelerine iliĢkin
11 Mart 2002 tarih ve
2002/15/AT sayılı Konsey
Yönergesi
Toplu iĢten çıkarmalarla
ilgili 98/59/AT sayılı
Konsey Yönergesi
Avrupa ĠĢ Konseyi’nin
Kurulması ve ÇalıĢanlara
Bilgi
Verilmesi
ve
DanıĢılmasına Dair 22
Eylül 1994 tarih ve
94/45/AT sayılı Konsey
Yönergesi (AVRUPA Ġġ
KONSEYLERĠ)
mevzuata geçirileceği taahhüt edilmiştir.)
Uçucu Personelin Uçuş Süresi, Uçuş Görev Süresi, İstirahat
Süresi ve Tıbbi Kontrol Sürelerine İlişkin Usul ve Esaslar
Hakkında Yönetmelik Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097
5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda 2010 yılında Hava İş Kanunu‟ndan sonra
mevzuata geçirileceği taahhüt edilmiştir.)
Karayolları Trafik Yönetmeliğine Değişiklik Yapılmasına
Dair Yönetmelik (R.G, 02.09.2004, 25571)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer sayılı
Resmi
Gazete‟de
yayımlanan
AB
Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2011 yılından sonra yasalaşacağı taahhüt
edilmiştir)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve
2709 715. Mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2011 yılından sonra
yasalaşacağı taahhüt edilmiştir)
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
2821 sayılı Sendikalar Kanunu (R.G 7.5.1983, 18040)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer sayılı
Resmi
Gazete‟de
yayımlanan
AB
Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2011 yılından sonra yasalaşacağı taahhüt
edilmiştir)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve
27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2011 yılından sonra
yasalaşacağı taahhüt edilmiştir)
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer sayılı
Resmi
Gazete‟de
yayımlanan
AB
Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2011 yılından sonra yasalaşacağı taahhüt
edilmiştir)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve
27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2011 yılından sonra
yasalaşacağı taahhüt edilmiştir)
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
22
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Müessesenin devri
halinde çalıĢanların
haklarının korunmasına
iliĢkin 2001/23/AT sayılı
Konsey Yönergesi
Avrupa ġirketlerinde
ÇalıĢanların Yönetime
Katılımına Dair 8 Ekim
2001 tarih ve 2001/86/AT
sayılı Konsey Yönergesi
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu
(R.G., 07.05.1983, 18040)
4046 sayılı Özelleştirme Uygulamalarının Düzenlenmesine ve
Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik
Yapılmasına Dair Kanun (R.G, 27.11.1994, 22124)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer sayılı
Resmi
Gazete‟de
yayımlanan
AB
Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2011 yılından sonra yasalaşacağı taahhüt
edilmiştir)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve
27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2011 yılından sonra
yasalaşacağı taahhüt edilmiştir)
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
ĠĢletmelerde ÇalıĢanların
Bilgilendirilmesi ve
DanıĢma Sürecinin
ĠĢletilmesine Dair 11 Mart
2002 tarih ve 2002/14/AT
sayılı Konsey YönergesiAP, Konsey ve Komisyon
Ortak Deklarasyonu
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 sayılı Resmi
Gazete‟de yayımlanan AB Müktesebatının üstlenilmesine
ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu düzenlemenin
2011 yılından sonra yasalaşacağı taahhüt edilmiştir)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında
Kanunun uygulanmasına ilişkin Yönetmelikler (31 Aralık
2008 tarih ve 27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de
yayımlanan AB Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin
Türkiye Ulusal Programı‟nda bu düzenlemenin 2011
yılından sonra yasalaşacağı taahhüt edilmiştir)
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer sayılı
Resmi Gazete‟de yayımlanan AB Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2011 yılından sonra yasalaşacağı taahhüt
edilmiştir)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında
Kanunun uygulanmasına ilişkin Yönetmelikler (31 Aralık
2008 tarih ve 27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de
yayımlanan AB Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin
Türkiye Ulusal Programı‟nda bu düzenlemenin 2011
yılından sonra yasalaşacağı taahhüt edilmiştir)
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
23
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Avrupa Kooperatif ġirketi
Tüzüğü’nü
iĢçilerin
katılımına iliĢkin olarak
tamamlayan 22 Temmuz
2003 tarih ve 2003/72/AT
sayılı Yönerge
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
Gemi adamlarının asgari
eğitim seviyelerine iliĢkin
19 Kasım 2008 tarihli ve
2008/106/AT sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konsey
Yönergesi
Geçici iĢ iliĢkisine iliĢkin
19 Kasım 2008 tarihli ve
2008/104/AT sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konsey
Yönergesi
ÇalıĢanları bilgilendirme
ve danıĢma amacıyla bir
Avrupa ÇalıĢma Konseyi
ya
da
Topluluk
ölçeğindeki iĢletmeler ile
iĢletme gruplarına iliĢkin
bir
prosedür
oluĢturulmasına yönelik 6
Mayıs 2009 tarihli ve
2009/38 Sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konsey
Yönergesi
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer sayılı
Resmi
Gazete‟de
yayımlanan
AB
Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2011 yılından sonra yasalaşacağı taahhüt
edilmiştir)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve
27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2011 yılından sonra
yasalaşacağı taahhüt edilmiştir)
Gemiadamları Yönetmeliği‟nde Değişiklik yapılmasına dair
Yönetmelik (28 Mayıs 2010 tarih ve 27594 sayılı Resmi
Gazete)
Bu mevzuata karşılık
bulunmamaktadır.
gelen
Türk
Mevzuatı
Bu mevzuata karşılık
bulunmamaktadır.
gelen
Türk
Mevzuatı
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
24
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
2. Temel Mevzuat
2.1. ĠĢ Kanunu ve ÇalıĢma KoĢulları
1. ĠĢverenin ödeme aczine düĢmesi halinde, çalıĢanların korunmasına iliĢkin
22 Ekim 2008 tarihli ve 2008/94/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Yönergesi
ABRG, L 283, 28.10.2008, s.36–42
(Kodifiye versiyon)
Özet
Bu Yönerge, daha önce birkaç kere tadil edilmiş olan 80/987 sayılı Konsey
Yönergesi‟ni açık bir hale getirmek için düzenlemektedir. Yönerge, işverenlerin
ödeme aczine düşmesi (iflası) halinde Üye Devletlerin çalışanların haklarının
korunması için yerine getirmeleri gereken asgari koşulları belirlemektedir.
Üye Devletler, üç kategoriye giren işçileri bu Yönerge kapsamı dışında tutma
konusunda serbesttirler:
-
İstihdam sözleşmelerinin özgül doğası gereği hariç tutulan ve bir Ek
halinde listelenen işçiler;
-
Söz konusu Yönerge‟nin sağladığı garanti düzeyine eşdeğer düzeyde
koruma sağlayan diğer bir tür teminattan faydalanan işçiler;
-
Hisse paylı balıkçılar
Üye Devletler, işverenleri ödeme aczine düşen işçilerin ücret ödemelerine ilişkin haklı
taleplerinin (ödeme aczine düşüldüğünün belirlendiği tarihten önceki dönem için)
karşılanmasını sağlayacak garanti kurumları oluşturmaları gerekmektedir. Ancak, söz
konusu kurumların sorumluluklarını sınırlandırabilir ya da ödemeler için bir tavan
belirleyebilirler.
Üye Devletler, işverenlerin ulusal sosyal güvenlik programlarına veya bunlar dışında
şirket ya da şirketler arası ilave emeklilik programlarına karşı yerine getirmedikleri
“zorunlu katkı” ödeme yükümlülüklerini, garanti kurumlarının sorumluluk alanı
dışında tutmayı seçebilirler. Ne var ki, aciz hale düşen işverenlerin Devlet‟e sosyal
katkılarını ödememeleri halinde bu durumun işçilerin ödenek haklarını olumsuz
etkilememesini sağlamak üzere gerekli önlemleri almalıdırlar. Bu çerçevede, eski
çalışanların ulusal sosyal güvenlik programları dışındaki ilave şirket veya şirketler
arası emeklilik programlarının yaşlılık yardımı korumasından istifade etme haklarının
saklı kalmasını da sağlamalıdırlar.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
25
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Yönerge‟nin 2.maddesi, ödeme aczine düĢmeyi (iflas), Üye Ülkedeki ilgili yasalar,
yönetmelikler ve idari hükümler doğrultusunda, işverenin iflasına ilişkin ortak
kovuşturma başlaması talebi ile başlayan süreç olarak tanımlamaktadır. Bu süreç,
ilgili yetkilinin;
-
dava açması veya;
dava açmayı garantileyecek varlıkların yetersizliğine istinaden işletme veya
işin kapatılmasına karar vermesiyle devam eder.
Bununla birlikte Üye Ülkeler, Yönerge‟nin,
-
Kısmi-süreli veya belirli süreli iĢ akdi ile çalıĢan iĢçiler ile istihdam
ilişkilerini de kapsamasını ve
İşletmelerin faaliyetlerini bir dizi Üye Devlet‟te sürdürmeleri halinde hasarları
karşılama konusunda hangi kuruluĢun yetkili olduğunun belirlenmesine
iliĢkin hükümler içermesini sağlamalıdırlar.
Ayrıca, Üye Devletler garanti kuruluĢlarının sorumluluklarına bazı sınırlamalar
getirebilmektedir. Üye Devletler Avrupa Komisyonu‟na ve diğer Üye Devletlere
garanti kuruluşlarının müdahalesine neden gerek duyulduğu ve bahis konusu iş aczi
hali işlemleri hakkında bildirimde bulunmalıdırlar.
Bu Yönerge genel olarak, iç pazarın gelişmesi ve rekabetin artmasına ilişkin olarak
işçilere sağlanan korumayı güçlendirmeyi amaçlamaktadır.
2. UNICE, CEEP ve ETUC tarafından imzalanan Kısmi Süreli ÇalıĢma
Çerçeve AnlaĢması’na iliĢkin 15 Aralık 1997 tarih ve 97/81/AT sayılı
Konsey Yönergesi – Ek: Kısmi Süreli ÇalıĢma’ya ĠliĢkin Çerçeve AnlaĢma
ABRG, L 14, 20.01.1998, s.9.
Konsolide versiyon
Değişiklikler:
UNICE, CEEP ve ETUC tarafından imzalanan Kısmi Süreli ÇalıĢma
Çerçeve AnlaĢması’na iliĢkin 97/81/AT sayılı Yönerge’yi Ġngiltere ve
Kuzey Ġrlanda’yı kapsayacak Ģekilde geniĢleten 7 Nisan 1998 tarih ve
98/23/AT sayılı Konsey Yönergesi
ABRG, L 131, 05.05.1998, s. 10.
Özet
Bu Yönerge 6 Haziran 1997 tarihinde UNICE, CEEP ve ETUC gibi bünyesinde
birçok sanayiyi barındıran (cross-industry) örgütler arasında sonuçlandırılan Kısmi
Süreli Çalışma Çerçeve Anlaşması‟nın uygulanmasına yönelik bir mevzuattır.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
26
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Söz konusu Çerçeve Anlaşma, kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçileri korumayı
ve bu çalışma şeklinin geliştirilmesinin kolaylaştırılmasını amaçlamaktadır. Geçici
işçiler bu Anlaşma‟nın uygulaması dışında tutulabilirler.
“Kısmi süreli iĢ sözleĢmesi ile çalıĢan iĢçi” tanımı, haftalık olarak veya dönemsel
(burada kastedilen 1 yıla kadar olan bir istihdam dönemidir) bir ortalama üzerinden
hesaplanan çalışma süreleri, tam süreli işçilerin normal çalışma sürelerine kıyasla
daha az olan kişileri ifade etmektedir.
Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçi, sözleşmelerinin türü gerekçe gösterilerek
diğer işçilere kıyasla farklı muamele yapılamaz ve uygun hallerde pro rata temporis
ilkesi9 uygulanır.
Üye Devletler ve Sosyal Taraflar, kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçilere yönelik
yasal veya idari engellerin mümkün olduğunca ortadan kaldırılmasını sağlamakla
yükümlüdürler.
Bir işçinin tam süreli işten kısmı süreli bir işe geçmeyi reddetmesi veya tam tersi bir
durumun söz konusu olması, istihdam ilişkisini sonlandırmak için başlı başına geçerli
bir neden teşkil etmemektedir. İlaveten, işverenlerin bu tip geçiş taleplerine karşılık
verme ve kısmi süreli çalışma hakkının edinimini şirketin her seviyesinde
kolaylaştırma gerekleri bulunmaktadır.
Bu Yönerge‟nin içeriği Büyük Britanya (İngiltere) ve Kuzey İrlanda‟yı da kapsayacak
şekilde genişletilmiştir.
3. ETUC, UNICE ve CEEP tarafından imzalanan belirli süreli çalıĢma
hakkındaki Çerçeve AnlaĢma’ya iliĢkin 28 Haziran 1999 tarih ve
1999/70/AT sayılı Konsey Yönergesi
ABRG, L 175, 10.07.1999, s.43.
Konsolide versiyon
Özet
Bu Yönerge, 18 Mart 1999 tarihinde bünyelerinde birçok sanayiyi barındıran örgütler
ETUC, UNICE ve CEEP tarafından akdedilen Belirli Süreli Çalışma hakkındaki
Çerçeve Anlaşma‟yı yürürlüğe koymaktadır.
Bu Anlaşma, belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçilerin durumunun
iyileştirilmesine yönelik bir çerçeve oluşturma amacı taşımaktadır. Ancak,
aşağıdakilere uygulanmaz:
-
9
İlk mesleki eğitimde veya çıraklık ilişkisinin mevcut olduğu durumlara;
Pro rata temporis, sürelerin birleştirilmesi anlamına gelmektedir.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
27
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
-
Özel bir kamu eğitimi veya devlet desteği ile verilen bir mesleğe ısındırma ve
meslek içi eğitim programları çerçevesinde akdedilen sözleşmelere.
Belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçilere, sözleşmelerinin türü gerekçe
gösterilerek diğer işçilere kıyasla farklı muamele yapılamaz ve uygun hallerde pro
rata temporis ilkesi uygulanır. Birbiri ardına yenilenen belirli süreli iş
sözleşmelerinden kaynaklanabilecek herhangi bir suiistimali önlemeye yönelik
önlemlerin mevcut olmaması halinde söz konusu tedbirlerin tesis edilmesi
gerekmektedir. Bu önlemler, şu hususları garanti altına almalıdırlar:
-
Bu tür sözleşmelerin yenilenmesini meşru kılan nesnel gerekçeleri;
Birbiri ardına yenilenen belirli süreli iş sözleşmelerinin azami sürelerini;
Bu tür sözleşmelerin yenilenme sayısını.
İşverenler, belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçilerin eğitim fırsatlarından
yararlanmalarının kolaylaştırılmasını sağlamak ve bu işçileri ilgili işletme bünyesinde
açılan kalıcı pozisyonlar konusunda bilgilendirmekle yükümlüdürler.
İlaveten, işçileri temsil eden kuruluşların oluşturulması için öngörülen barajların
hesaplanmasında belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçiler de dikkate alınmalıdır.
4. ĠĢverenin sözleĢme ya da istihdam iliĢkisine uygulanabilecek koĢulların
çalıĢanlara bildirmesi yükümlülüğü hakkındaki 14 Ekim 1991 tarih ve
91/533/AET sayılı Konsey Yönergesi
ABRG, L 288, 18.10.1991, s.32-35.
Özet
Bu Yönerge, işverenlerin ücretli çalışanları ile sözleşme veya istihdam ilişkilerinde
uygulamaları gereken asgari koşulları ortaya koymaktadır. Bu çerçevede, Üye
Devletler iş akdi bir aydan fazla olmayan veya haftalık çalışma süresi 8 saati aşmayan
çalışanları veya, sözleşmelerinin özgül doğası gereği muafiyeti nesnel nedenlerle
meşru kılınmış çalışanları bu uygulamadan hariç tutma konusunda serbesttirler.
İşverenler, işçileri, iş akdinin temel unsurlarından yazılı bir belge ile haberdar etmekle
yükümlüdürler. Söz konusu belgenin şekli (sözleşme, işe alma mektubu, yazılı
bildirge gibi) içerdiği bilgi miktarına bağlı olarak değişiklik gösterecektir. Ne var ki,
tamamlanmamış olan belgelerin çalışanları aşağıdaki hususlar konusunda
bilgilendirecek şekilde hazırlanması gerekmektedir:
Tarafların kimlikleri;
İşyeri;
Çalışanın istihdam edildiği işin unvanı, seviyesi, türü veya sınıfı;
İş özelliklerinin veya tanımının özeti;
İş akdinin veya istihdam ilişkisinin başladığı tarih; belirli süreli iş akdi
halinde bunun tahmini süresi;
Ücretli izin süresi;
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
28
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
İş akdinin veya istihdam ilişkisinin sona ermesi halinde çalışan ve işverenin
dikkate almaları gereken ihbar süreleri;
Çalışanın alacağı ücrete ilişkin bilgiler;
Çalışanın normal iş gününün uzunluğu;
Gerektiğinde, toplu sözleşmelere ilişkin bilgiler.
Kendi ülkesi dışında çalışan kimselere, yukarıdakilere ek olarak şu bilgiler de
sağlanmalıdır:
Yurtdışındaki istihdamın süresi;
Ücret ödemesinde kullanılacak para birimi;
Gerektiğinde, nakdi ve ayni ödenekler;
Gerektiğinde, çalışanın geri gönderilme koşulları.
Sözleşmede, yukarıdaki bilgilerle ilgili herhangi bir değişiklik olduğu takdirde bu
yazılı bir belge haline getirilmelidir.
Üye Devletler, çalışanların işbu Yönerge hükümlerine uygun olmayan
sözleşme/istihdam ilişkileri halinde yasal işlem sürecini başlatabilmeleri için gerekli
araçları tesis etmekle yükümlüdürler.
5. ÇalıĢan Gençlerin ĠĢyerinde Korunması Hakkındaki 22 Haziran 1994
tarih ve 94/33/AT sayılı Konsey Yönergesi
ABRG, L 216, 20.08.1994, s.12.
Konsolide Versiyon
Değişiklikler:
89/391/AET sayılı Konsey Yönergesi, onun bireysel Yönergeleri ve
83/477/AET, 91/383/AET, 92/29/AET ve 94/33/AT sayılı Konsey
Yönergelerini sadeleĢtirmek ve modernleĢtirmek amacıyla tadil eden
2007/30/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönergesi
ABRG, L 165, 27.6.2007, s. 21–24.
Özet
Bu Yönerge, 18 yaşın altında olup yasal olarak istihdam edilmiş tüm kişilere
uygulanır.
Yönerge, şu tanımları içermektedir:
Genç: 18 yaşın altında olup yasal olarak istihdam edilmiş kişiler;
Çocuk: 15 yaşın altında olan veya ulusal hukuk çerçevesinde halen tam süreli
ve zorunlu olarak okula devam eden kişiler;
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
29
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Ergen: 15 ve 18 yaşları arasında olup artık ulusal hukuk çerçevesinde tam
süreli ve zorunlu eğitim yükümlülüğü bulunmayan kişiler.
Ergenlik çağındaki çocukların çalışması işbu Yönerge kapsamındaki koşullar ile çok
kesin ve katı bir şekilde düzenlenmektedir; çocukların çalışması ise yasaklanmaktadır.
Bu çerçevede, asgari çalışma veya istihdam yaşı ulusal mevzuat ile öngörülen tam
süreli zorunlu eğitim yaşının ya da her halükarda 15 yaşın altında olmamalıdır.
Üye Devletler, bu Yönergeyi aşağıdaki çalışma türlerini kapsayan düzensiz veya kısa
dönemli çalışmalara uygulamama hakkına sahiptirler:
Aile yanında görülen ev hizmetleri veya
Bir aile işletmesinde görülen ve gençler için zararlı veya tehlikeli
addedilemeyecek işler.
Üye Devletler, şu hallerde çocuklara yönelik yasaklamalar konusunda istisna
tanıyabilirler:
Her durum için yetkili makamdan izin alınmasına bağlı olarak kültürel,
sanatsal, spor veya reklam faaliyetlerine iştirak eden çocuklara;
14 yaşın üzerinde olan ve iş ile eğitimin birlikte yürütüldüğü işlerde veya “işi
yerinde öğrenme programı” çerçevesinde çalışacak çocuklara;
14 yaşın üzerinde olan ve hafif iş olarak addedilen işlerde (bunlar çocuk
sağlığı ve güvenliği açısından tehlike arz etmeyen, çocukların okula devamını
engellemeyen işlerdir) çalışacak çocuklara.
İşverenler, çalışmalarına izin verilen bütün genç işçilerin işyerindeki sağlığının ve
güvenliğinin korunmasını sağlamak zorundadırlar. İlaveten, bu işçilerin fiziksel ve
zihinsel kapasitelerini aşan işlerde istihdam edilmemeleri gerekmektedir. Bu nedenle
işverenler, genç işçileri ve bunların yasal temsilcilerini ortaya çıkabilecek muhtemel
risklerin yanı sıra sağlık ve güvenliklerini korumaya yönelik olarak alınan önlemler
konusunda bilgilendirmekle de yükümlüdürler.
Bu Yönerge, çocukların ve ergenlik çağındaki gençlerin çalışma ve dinlenme
sürelerine ilişkin kurallar belirlemektedir. Sözgelimi, ergenlik çağındaki gençler için
öngörülen çalışma süresi günlük 8, haftalık 40 saat olarak belirlenmiştir. Bu süre,
eğitim ile işi bir arada yürüten veya “yerinde iş tecrübe eden” çocuklar söz konusu
olduğunda da aynıdır. 15 yaşın altında olup okulun açık olmadığı zamanlarda
çalışacak çocukların ise günlük 7, haftalık 35 saat süre ile çalışmalarına izin
verilmektedir.
Çocukların gece çalışmasına bazı sınırlamalar getirilmiştir. Örneğin çocukların saat
20.00 ve 06.00, ergenlik çağındaki çocukların saat 22.00 ve 06.00 veya 23.00 ve
07.00 çalışmaları yasaktır. Ergen kişilerin bir yetişkin gözetiminde gece çalışmaları
mümkün ise de sözü edilen çalışma süresi gece yarısından saat 04.00‟e kadar olan
süreyi kapsamamalıdır.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
30
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Söz konusu Yönerge‟yi tadil eden 2007/30/AT sayılı Yönerge, 27.06.2007 itibariyle,
94/33/EC sayılı Konsey Yönergesi‟nin, Üye Devletlerin her beş yılda bir söz konusu
Yönerge‟nin uygulanmasına ilişkin sanayinin iki tarafını da içerecek şekilde bir rapor
hazırlanmasını ve Komisyon‟un Avrupa Parlamentosu, Konsey ve Ekonomik ve
Sosyal Komite‟ye söz konusu yönergenin uygulanması hakkında bir rapor hazırlaması
yükümlülüğünü içeren 17(4) ve 17(5) sayılı hükümlerini ilga etmektedir. Bunu yerine,
2007/30/AT sayılı Yönerge Madde 17bis altında uygulama raporuna ilişkin bir
hüküm getirmektedir. Madde 17a uyarınca Üye Devletler, Madde 17a (1) (2) (3)
içerisinde belirtildiği üzere özel bir başlık halinde bir uygulama raporu sunacaklardır.
6. Hizmet sunumu çerçevesinde çalıĢanların yurtdıĢında geçici olarak
görevlendirilmesi hakkındaki 16 Aralık 1996 tarih ve 96/71/AT sayılı
Konsey ve Avrupa Parlamentosu Yönergesi
ABRG, L 018, 21.01.1997, s.1-6.
Değişiklikler:
Çek Cumhuriyeti, Estonya, Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Macaristan,
Malta, Polonya, Slovenya, Slovakya’nın Katılım KoĢullarına ve Avrupa
Birliği’nin Kurucu AntlaĢmalarının Tadiline ĠliĢkin Senet – Ek II:
Katılım AntlaĢması 20. maddeye yönelik liste - 11. Sosyal Politika ve
Ġstihdam
ABRG, L 236, 23.09.2003, s.584–586.
Özet
Bu Yönerge, hizmet sunma amacıyla belirli bir süre normalde çalıştığı ülke dışında bir
Üye Devlet‟e gönderilen iĢçilerin durumunu ele almaktadır. Bu işçiler bir Üye
Devlet‟te yerleşik bir işletme tarafından diğer bir Üye Devlet‟e milletlerarası
(transnational) hizmet sunumu çerçevesinde tayinleri yapılmış kişilerdir.
Bu Yönerge, ticari denizcilik işletmelerinin sefere çıkan personeline uygulanmaz..
İşletmelerin, tayin edilmiş çalışanlarının istihdam şart ve koşullarını yasalarda, idari
kurallarda ve toplu sözleşmelerde belirtildiği şekilde garanti altına alması
gerekmektedir. Bu bağlamda dikkat edilecek hususlar şunlardır:
-
Azami çalışma ve asgari dinlenme süreleri;
Asgari ücretli izin süreleri;
Fazla mesaileri de kapsayan asgari ücret oranları;
İşçi kiralama koşulları;
İşyerinde sağlık, hijyen ve güvenlik;
Hamile veya yeni doğum yapmış kadın çalışanları korumaya yönelik önlemler;
Ayırımcılık yapılmaması (özellikle kadınlar ile erkekler arasında).
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
31
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
İşçi ve işçileri temsil eden kişilerin işbu Yönerge‟nin uygulanmasında ortaya çıkacak
herhangi bir aksaklık durumunda rücu hakkına sahip olmaları gerekmektedir. Yasal
işlem tayinin yapıldığı Üye Devlet‟te başlatılabilir. Bu durum, söz konusu işlemlerin
bir başka Üye Devlet‟te başlatılması hakkına halel getirmez.
Üye Devletler, bu Yönerge‟nin uygulanmasına yönelik olarak bir veya daha fazla
irtibat bürosu ya da yetkili makam belirlemek durumundadırlar.
AB‟nin 10 yeni üye ülkesi olan, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Kıbrıs, Litvanya,
Letonya, Macaristan, Malta, Polonya, Slovenya ve Slovakya Katılım
Antlaşması‟ndaki işçilerinin serbest dolaşımına ilişkin Almanya ve Avusturya‟nın
Ortak Deklarasyonuna göre; Almanya ve Avusturya, Komisyon ile mutabakat
doğrultusunda, işçilerin serbest dolaşımının kısıtlanmasının, uygun olduğu yerde, tüm
ulusal sınırları kapsayacağını bildirmişlerdir10.
7. ÇalıĢma Sürelerinin Düzenlenmesinin Belirli Yönlerine iliĢkin 4 Kasım
2003 tarih ve 2003/88/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi
Yönergesi
ABRG, L 299, 18.11.2003 s. 9–19.
Özet
Çalışma süresi, AB‟nin istihdam koşullarını iyileştirmek için düzenleme yetkisine
sahip olduğu istihdam konusunun en önemli alanlarından biridir. Bu bağlamda, AB
yetkilileri ve sosyal taraflar, gerek işverenler gerek işçiler için en iyi düzenlemenin
temin edilmesini hedeflemektedirler.
Çalışma sürelerinin düzenlenmesine ilişkin 23 Kasım 1993 tarih ve 93/104 sayılı
Konsey Yönergesi, çalışma süreleri çerçevesindeki (günlük dinlenme süresi, aralar,
haftalık dinlenme süresi, maksimum haftalık çalışma süresi, yıllık izin, gece
çalışması, vardiyalar) minimum güvenlik ve sağlık gerekliliklerini ortaya
koymaktaydı. Söz konusu Yönerge; sosyal taraflardan gelen yeni talepler
doğrultusunda, çalışma sürelerinin belirli özelliklere dair 4 Kasım 2003 tarih ve
2003/88 sayılı Yönerge tarafından yürürlükten kaldırılmıştır.
Çalışma Sürelerinin Düzenlenmesine ilişkin 2003/88 sayılı Konsey Yönergesi, 1
Ağustos 2004 tarihinden itibaren yürürlülüğe girmiştir. Yönerge‟ye göre:
Çalışma ve Dinlenme Süreleri
Yönerge çerçevesinde, “çalışma süresi” ulusal yasalara/uygulamalara uygun olarak,
işçinin, işverenin yönetimi altında, görev ve sorumluluklarını yerine getirdiği süre
anlamına gelmektedir. “Dinlenme süresi” ise çalışma süresi içine girmeyen süre
olarak tanımlanmaktadır.
10
Almanya ve Avusturya, 2004 yılında AB‟ye Üye olan söz konusu Doğu Avrupa ülkeleri
vatandaşlarına yönelik kısıtlamaları 1 Mayıs 2011 tarihi ile kaldırmıştır.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
32
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Her işçi 24 saatlik bir zaman dilimi içerisinde arka arkaya 11 saat asgari
dinlenme süresine sahiptir.
Çalışma gününün 6 saatten uzun olduğu durumlarda, her işçi, süresi ve verilme
koşulları gibi detayları toplu sözleşmeler veya endüstrinin/sanayinin iki
tarafının belirleyeceği anlaşmalar ya da ulusal mevzuat uyarınca belirlenecek
bir ara dinlenme süresi hakkına sahiptir.
Her 7 günlük dönemde, her işçi aralıksız 24 saat asgari dinlenme süresinin
yanı sıra, 11 saatlik günlük dinlenme süresine sahip olmalıdır.
Her 7 günlük dönem için ortalama çalışma süresi, fazla mesai dahil 48 saati
aşmamalıdır.
Her işçi, verilme ve hak etme koşulları ilgili Üye Devlet‟in ulusal mevzuatı
veya uygulamalarıyla belirlenen, en az 4 hafta süreli ücretli izin hakkına
sahiptir.
Gece İşi
Gece süresi tanımı, gece yarısından başlayıp sabah 5.00‟e kadar olan süreyi
içeren, asgari 7 saat süren herhangi bir zaman dilimini kapsamaktadır. Bir gece
işçisinin günlük çalışma süresinin en az 3 saatini gece çalışması oluşturur veya
yıllık çalışma süresinin belirli bir bölümünü (bu oran ulusal seviyede
belirlenmektedir) gece çalışması teşkil eder.
24 saatlik zaman dilimi içerisindeki normal gece çalışması süresi, ortalama 8
saati aşmamalıdır.
Yönerge, gece işçilerinin düzenli aralıklarla ücretsiz sağlık denetiminden
geçirilmeleri koşulunu getirmektedir. Gece çalışması sebebiyle sağlık
problemleri yaşayan işçiler ivedilikle gündüz işlerine yerleştirilmelidir.
Gece işçilerinin özel olarak korunmasına yönelik ayrıntılı hükümler
düzenlenmektedir.
Geçici muafiyet (derogasyon) ve istisnalar
Bazı faaliyetlerin kendilerine münhasır özellikleri olması gerekçesi ile bu faaliyetlere
(örneğin: tıbbi ve tarımsal faaliyetler), geçici muafiyet tanınmaktadır. Özellikle
aşağıdaki kişiler için geçici muafiyet söz konusu olabilmektedir.
İdari yöneticiler veya bağımsız olarak karar alma yetkisine sahip diğer kişiler;
Aile işçileri;
Kiliselerde ve cemaat karşısında dinsel tören yöneten çalışanlar.
Hastaneler ya da benzer kuruluşlar tarafından verilen servis hizmetleri,
eğitimde olan doktorlar;
Yatılı kurumlar ve hapishanelerde çalışanlar;
Liman ve havalimanı çalışanları; yazılı basın, radyo, televizyon, sinema
sektörü çalışanları; posta ve telekomünikasyon servisi hizmeti verenler;
ambulans, itfaiye, sivil savunma hizmetleri; gaz, su ve elektrik üretim, iletim
ve dağıtım hizmetleri veren çalışanlar.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
33
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
8. Avrupa Birliği TaĢıt ĠĢçileri Federasyonu (FST) ve Avrupa Topluluğu
Gemi Sahipleri Derneği (ECSA) tarafından kabul edilen gemiadamlarına
ait çalıĢma sürelerinin organizasyonu konusundaki SözleĢmeye iliĢkin
1999/63/AT sayılı Konsey Yönergesi- EK: Gemiadamlarına ait çalıĢma
sürelerinin düzenlenmesine hakkında SözleĢme
ABRG, L 167, 2.7.1999 s. 33-37.
Konsolide Versiyon
Değişiklikler:
Avrupa Topluluğu Gemi Sahipleri Derneği (ECSA) ve Avrupa Birliği
TaĢıt ĠĢçileri Federasyonu (ETF) tarafından kabul edilen 2006 tarihli
Denizcilik ÇalıĢma SözleĢmesi’ni uygulamaya koyan ve 1999/63/AT
sayılı Yönerge’yi tadil eden 16 ġubat 2009 tarih ve 2009/13/AT sayılı
Konsey Yönergesi
ABRG, L 124, 20.5.2009, s. 30–50.
Özet
Yönerge‟nin amacı, EK‟de belirtilen denizcilik sektöründe yönetim ve işgücünü
temsil eden organizasyonlar (ECSA ve FST) arasında 30 Eylül 1998 tarihinde kabul
edilen gemi adamlarına ait çalışma sürelerinin düzenlenmesi konusundaki
Sözleşme‟yi yürürlüğe koymaktır.
Sözleşme, herhangi bir Üye Devlette kayıtlı olan, ticari denizcilik operasyonlarında
kullanılan, kamu ya da özel mülkiyete ait her türlü gemide bulunan gemiadamlarına
uygulanmaktadır. Bu sözleşmeyle uyarınca, 2 devlette de kaydı olan gemi, bayrağı
dalgalanan Üye Devlette kayıtlı olduğu kabul edilmektedir.
Üye devletler Yönerge‟de bahsedilen hükümlerden daha avantajlı hükümleri
koruyabilirler.
9. Avrupa Havayolları Derneği (AEA), Avrupa UlaĢım ĠĢçileri Federasyonu
(ETF), Avrupa Kokpit Derneği (ECA), Avrupa Bölgesel Havayolları
(ERA) ve Uluslararası Hava TaĢıma Derneği (IACA) tarafından kabul
edilen Sivil Havacılıkta DolaĢımda olan Personelin ÇalıĢma Sürelerinin
Düzenlenmesine iliĢkin Avrupa SözleĢmesine dair 27 Kasım 2000 tarih ve
2000/79/AT sayılı Konsey Yönergesi
(AEA ile ilintili)
ABRG, L 302, 1.12.2000, s. 57–60.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
34
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Özet
İşbu Yönerge, sivil havacılık sektöründe dolaşımda olan personelin çalışma
sürelerinin düzenlemesine ilişkin 22 Mart 2000 tarihinde imzalanmış olan Avrupa
Sözleşmesi‟ni uygulamayı amaçlamaktadır. Sivil havacılık sektöründe yönetimi ve
işçileri temsil eden organizasyonlar: Avrupa Havayolları Derneği (AEA), Avrupa
Ulaşım İşçileri Federasyonu (ETF), Avrupa Kokpit Derneği (ECA), Avrupa Bölgesel
Havayolları (ERA) ve Uluslararası Hava Taşıma Derneği (IACA) bu Sözleşme‟ye
taraf olup bunların listesi Yönerge‟nin EK bölümünde yer almaktadır.
Üye Devletler Yönerge‟de bahsedilen hükümlerden daha avantajlı hükümleri
koruyabilirler.
10. Karayolları Nakliye ĠĢlerinde ÇalıĢan ĠĢçilerin ÇalıĢma Sürelerine ĠliĢkin
11 Mart 2002 tarih ve 2002/15/AT sayılı Konsey Yönergesi
ABRG, L 080, 23.03.2002, s.35–39.
Özet
Yönerge‟nin amacı, karayolları nakliye işlerinde çalışan işçilerin sağlık ve güvenlik
koşullarını iyileştirmek için çalışma sürelerinde ilgili düzenlemeleri yaparak asgari
gereksinimleri belirlemektir.
Bu Yönerge, 3820/85/AET sayılı Yönetmeliğin11 veya 1 Temmuz 1970 tarih Motorlu
Taşıt Filoları İşi Hakkında Uluslararası Karayolları Nakliyat Anlaşması‟nın (AETR–1
Anlaşması) kapsamındaki karayolları taşımacılığı çalışmalarında dolaşımda bulunan
işçilere uygulanmaktadır.
11. Gemi adamlarının asgari eğitim seviyelerine iliĢkin 19 Kasım 2008 tarihli
ve 2008/106/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönergesi
ABRG, L 323, 3.12.2008, s. 33–61
Özet
Yönerge, bir Üye Devlet bayrağı taşıyan gemilerde çalışan gemi adamları için asgari
eğitim gerekliliklerini ortaya koymaktadır. Aşağıdaki bahsedilen gemiler, Yönerge
kapsamı dışında tutulmuştur:
-
-
Savaş gemileri ya da bir Üye Ülke tarafından sahip olunan veya
işletilen ve sadece hükümetin ticari olmayan hizmetlerinde kullanılan
diğer gemiler;
Balıkçı gemileri;
11
Karayolu taşımaclılığına dair bazı sosyal düzenlemelerin uyumlaştırımasına ilişkin ve 3821/85
(AET) ve 2135/98 (AT) sayılı Yönergeleri tadil eden ve 3820/80 sayılı Konsey Yönergesini
yürürlükten kaldıran 15 Mart 2006 tarih ve 561/2006 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey
Yöntemeliği 3820/85 sayılı AET Yönetmeliği‟nin yerini almıştır.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
35
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
-
Ticari faaliyette bulunmayan dinlence amaçlı yatlar;
İlkel olarak inşa edilmiş tahta gemiler.
Bu kapsamda Yönerge, gemi adamlarının, STCW Konvansiyonu‟na göre asgari
standartlarda eğitilmesini öngörmektedir. Ayrıca, mürettebat eğitilmeli ve SOLAS 74
Yönetmeliği III 10.4‟e istinaden tasdiklenmelidir. Bu çerçevede, eğitim sertifikaları
Üye Ülkelerdeki ehil yetkililer tarafından verilmelidir.
Üye Ülkeler, kaçakçılık ve illegal uygulamalara yönelik olarak gerekli önlemleri
almalıdırlar. Bununla birlikte, ulusal hükümlerin ihlaline ilişkin cezalar, Yönerge
doğrultusunda Üye Ülkeler tarafından belirlenecektir.
12. Geçici iĢ iliĢkisine iliĢkin 19 Kasım 2008 tarihli ve 2008/104/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönergesi
ABRG, L 327, 5.12.2008, s. 9–14
Özet
Yönerge, geçici iş büroları için yasal bir çerçeve oluşturmayı amaçlamaktadır. Geçici
iş büroları, geçici süreli işçiler ile istihdam sözleşmesi imzalayarak onları sınırlı
süreler için çeşitli işletmelerde çalışmaya yönlendirmektedir. Bu kapsamda, Üye
Ülkeler, sağlık ve güvenlik koşulları ile iş piyasasının düzgün işleyişi gibi geçici
süreli işçilerin genel menfaatine ilişkin bir durum olmadığı sürece, bu işçileri istihdam
etmeyi engelleyen yasa ve hükümleri değiştirmek amacıyla gerekli yasal
düzenlemeleri gerçekleştirmelidir.
Ayrıca, Üye Ülkeler, geçici süreli işçilerin diğer işçiler ile eşit muamele görmelerini
sağlamalıdır. Farklı işler arasında, geçici işçi büroları ile daimi sözleşmesi olan geçici
süreli işçilere ödeme sağlamak için özel düzenlemeler yapılabilmektedir. Üye ülkeler,
geçici süreli işçilere, çalışma koşullarını kapsayan kolektif anlaşmalar yapma olanağı
verebilmektedir.
Üye ülkeler, geçici süreli işçilerin daimi işlere erişimi konusunda diğer işçilerle aynı
şartlara sahip olmaları için işletmelerin boş pozisyonlarla ilgili olarak geçici süreli
işçileri bilgilendirmelerini sağlamalıdır. Üye ülkeler, işletmelerin geçici süreli işçilerle
daimi sözleşme yapmalarını engelleyen hükümleri iptal etmeye yönelik yasal
düzenlemeleri gerçekleştirmelidir.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
36
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
2.2. ĠĢçilerin Bilgilendirilmesi, DanıĢılması ve Katılımı
1. Toplu iĢten çıkarmalar ile ilgili Üye Devlet mevzuatlarının
yakınlaĢtırılmasına iliĢkin 20 Temmuz 1998 tarih ve 98/59/AT sayılı Konsey
Yönergesi
ABRG, L 225, 12.08.1998, s.16
Konsolide Versiyon
Özet
Bu Yönerge, toplu işten çıkarma eylemini gerçekleştirecek işverenlerin izlemesi
gereken idari usullere ilişkin asgari koşulları ortaya koymaktadır.
“Toplu işten çıkarma” tanımı, bir işverenin en az 5 çalışanının işine, bu kiĢilerden
kaynaklanmayan sebepler ile son vermesi durumunu ifade etmektedir. Üye
Devletler, toplu işten çıkarmaların sayısını hesaplarken üç yöntem arasında seçim
yapabilirler.
Bu Yönerge, aşağıdaki hallerde uygulanmaz:
Belirli süreli veya belli işler için akdedilmiş iş sözleşmeleri çerçevesinde
yapılan toplu işten çıkarmalarda;
İdari kamu kuruluşlarında veya kamu hukukuyla yönetilen kurum ve
kuruluşlarda istihdam edilen işçilere;
Açık denizde sefere çıkan mürettebata.
ĠĢverenlerin, toplu işten çıkarmayı tasarlamaları halinde iĢçi temsilcilerine
danıĢarak bu durumu veya bu durumdan kaynaklanabilecek olumsuz sosyal sonuçları
önlemeye yönelik tedbirlerin alınmasını sağlamaları gerekmektedir. İlaveten,
işverenler işçi temsilcilerine ve yetkili makamlara, söz konusu işten çıkarmanın
gerekçelerini sunmalı ve bilgi sağlamalıdırlar.
Bir toplu işten çıkarma yapıldığı zaman, iĢveren yetkili makamlara projesi
hakkında bildirimde bulunmalıdır. İşçi temsilcileri de söz konusu proje konusunda
görüş bildirebilirler.
Toplu işten çıkarmalar, bildirimin yapılmasından en az 30 gün sonra yapılabilir. Ne
var ki, ilgili makamlar bu termini öne çekme veya erteleme konusunda
yetkilendirilebilirler.
İşçiler ve işçi temsilcileri, bu Yönerge kapsamındaki yükümlülüklerin yerine
getirilmemesi halinde işveren hakkında yasal işlem başlatmalıdırlar.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
37
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
2. ÇalıĢanları bilgilendirme ve danıĢma amacıyla bir Avrupa ÇalıĢma Konseyi
ya da Topluluk ölçeğindeki iĢletmeler ile iĢletme gruplarına iliĢkin bir
prosedür oluĢturulmasına yönelik 6 Mayıs 2009 tarihli ve 2009/38 Sayılı
Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönergesi
AEA ile ilintili metin
ABRG L 122, 16.5.2009, s. 28–44
Özet
İş bu Yönerge, çalışanları bilgilendirme ve dayanışma amacıyla bir Avrupa Çalışma
Konseyi ya da Topluluk ölçeğindeki işletmeler ile işletme gruplarına dair bir prosedür
oluşturulmasına yönelik 22 Eylül 1994 tarihli ve 94/45/AT sayılı Konsey
Yönergesi‟ni yeniden düzenleyecek şekilde ilga etmektedir. 94/45/AT sayılı Konsey
Yönergesi ile temel olarak aynı amacı ve içeriği taşıyan bu Yönerge, esasen Topluluk
çapında faaliyet gösteren işletmeler veya teşebbüs gruplarında çalışan kişilere yönelik
bilgilendirme ve danışma haklarının geliştirilmesini amaçlamaktadır. Bu kapsamda;
Topluluk çapında faaliyet gösteren her işletmede veya teşebbüs grubunda bir Avrupa
Çalışma Konseyi veya çalışanlara yönelik bir danışma ve bilgilendirme mekanizması
kurulması öngörülmüştür. Yönerge, kapsamında, Avrupa Çalışma Konseylerinin yetki
alanı ile danışma ve bilgilendirme süreçlerinin kapsamı ulusaşırı nitelik taşıyan
meseleler ile sınırlandırılmıştır.
Yönerge 94/45/AT sayılı düzenlemeden farklı olarak bilgi ve danışma kavramlarına
yönelik ayrıntılı tanımlar içermektedir. Bu çerçevede;
Bilgi kavramı işveren tarafından işçi temsilcilerine konuya vakıf olmalarına, bu
çerçevede ayrıntılı bir değerlendirme yapabilmelerine ve gerekirse bir danışma
sürecine hazırlanmalarına imkan tanıyacak biçimde ve uygun zamanda yapılan veri
aktarımı olarak tanımlanmıştır.
DanıĢma kavramı ise merkezi yönetim ile işçi temsilcileri arasında gerçekleştirilen ve
işçi temsilcilerinin istişareye konu önlemlere ilişkin olarak kendilerine sağlanan
bilgiler çerçevesinde görüşlerini belirtmelerine imkan tanıyacak biçim, zamanlama ve
içeriği haiz diyalog ve görüş alışverişi olarak tanımlanmıştır.
Avrupa Çalışma Konseyleri üyelerinin görevi işletme bünyesindeki çalışanların
çıkarlarını korumak ve onları bilgilendirmektir. Bu çerçevede işçi temsilcileri
kendilerine ulusal mevzuat ve/veya uygulamalar ile kapsamında sağlanan haklar ile eş
değer düzeyde teminat ve korumadan yararlanırlar. Üyeler, uluslararası bir çevrede
temsil görevlerini yürütmeleri için gerekli olan eğitimi ücret kaybı olmaksızın alırlar.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
38
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
3. ÇalıĢanların haklarının, iĢletmelerin veya Ģirketlerin tamamen ya da kısmen
el değiĢtirmeleri halinde de korunmalarına iliĢkin Üye Devlet mevzuatlarının
yakınlaĢtırılması hakkındaki 12 Mart 2001 tarih ve 2001/23/AT sayılı Konsey
Yönergesi
ABRG, L 082, 22.03.2001, s.16–20.
Özet
Bu Yönerge, yasal bir devir ya da Ģirket birleĢmesi iĢlemi sonucunda bir
iĢverenden diğer bir iĢverene el değiĢtiren ve AT Antlaşması‟nın kapsadığı coğrafi
sınırlar içerisinde bulunan işletme veya şirketlere uygulanır; deniz taşıtlarına
uygulanmaz.
Yönerge‟nin kapsamı, gerek kâr amacı güden gerekse gütmeyen tüm kamu
işletmelerine ve özel işletmelere uygulanır şekilde genişleyebilir bir nitelik
taşımaktadır.
Yasal bir devir ya da şirket birleşmesi sonucunda işletmeyi ya da şirketi devreden
tarafın, devir tarihinde mevcut istihdam sözleşmelerinden veya ilişkilerinden doğan
hakları ve yükümlülükleri, söz konusu işletmeyi ya da şirketi devralan tarafa geçer.
Devri takiben, devralan taraf herhangi bir toplu sözleĢme ile kabul edilen kayıt ve
Ģartları, ilgili sözleĢmenin bitmesi veya geçerliliğini yitirmesi ya da bir baĢkasının
yürürlüğe girmesine kadar gözetmeyi sürdürmelidir.
Transfer, gerek devreden gerekse devralan açısından, herhangi bir istihdam
sözleĢmesini feshetmek veya bir istihdam iliĢkisine son vermek için baĢlı baĢına
bir gerekçe teĢkil etmez.
Devredenin ve devralanın, bu işlemden etkilenen işçi ve işçi temsilcilerini, aşağıdaki
hususlarda bilgilendirmesi gerekmektedir:
Devrin kesinleşmiş veya önerilen tarihi;
Devrin nedenleri;
Devrin, çalışanlar açısından hukuki, ekonomik ve sosyal sonuçları;
İşçilerin durumuna yönelik olarak alınacak önlemler.
4. Avrupa ġirketlerinde ÇalıĢanların Yönetime Katılımına Dair 8 Ekim 2001
tarih ve 2001/86/AT sayılı Konsey Yönergesi
ABRG, L 294, 10.11.2001, s.22
Özet
Bu Yönerge, 2157/2001/AT sayılı Yönetmelik içerisinde belirtilen tanıma uyan
(AB‟de kayıtlı ofisi bulunan ve asgari 120.000 € sermayesi olan) Avrupa sınırlısorumlu kamu teşebbüsü (Societas Europaea “SE”) çalışanlarının işlere katılımını
düzenlemektedir.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
39
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Bu Yönerge kapsamında “iĢçilerin katılımı”, işçi temsilcilerinin kullanarak
teşebbüsteki karar alma sürecini etkileyebilecekleri herhangi bir mekanizmayı (buna
bilgilendirme, danışma ve katılım da dahildir) ifade etmektedir.
Katılımcı şirketlerin SE kurma planı yapmaları halinde, bu şirketleri ve ilgili yan
kuruluşları veya şirketleri temsil edecek özel bir müzakere biriminin/organının
oluşturulması gerekir. Bu birim/organ ve katılımcı Ģirketlerin yetkili
birimleri/organları, çalıĢanların SE içi katılımlarına iliĢkin düzenlemeleri ortaya
koyacaktır. Anlaşma, özellikle yetkili birimin/organın uygulama yetki alanını ve
işlevlerini belirleyecektir. Taraflar, bahsi geçen temsil birimini/organını kurmak
yerine, bir veya daha fazla sayıda bilgilendirme ve danışma usulü tesis etmeyi
kararlaştırabilirler. Bir şirketin transformasyon yolu ile bir SE‟ye dönüştürülmesi
halinde, Anlaşma‟nın, yeni kurulan SE‟ye sağlayacağı çalışan katılımının en az
dönüşüm yapılacak şirketteki düzeyde olması gerekmektedir.
Üye Devletler, aksi belirtilmediği takdirde Anlaşma kapsamına girmeyen iĢçilerin
katılımı konusuna (bilgilendirme, danışma ve iştirak) iliĢkin standart kuralları
belirlemekle yükümlüdürler. Standart kurallar, ilgili SE‟nin kayıtlı ofisinin bulunduğu
Üye Devlet‟in ulusal mevzuatınca düzenlenmektedir. Bu kurallar aşağıdaki hallerde
uygulanır:
Eğer taraflar bu yönde karar alır ise; veya,
Özel müzakere birimi/organı müzakerelerin açılmasına ya da kapatılmasına
yönelik bir karar almamış ise.
Standart kurallar, transformasyon yoluyla kurulan SE‟lere ve bazı koşullarda şirket
birleşmesi yoluyla kurulan SE‟lere, holding şirketi veya yan şirket kurularak
uygulanır.
5. Avrupa Topluluğu’nda çalıĢan iĢçilerin bilgilendirilmesi ve çalıĢanlara
danıĢılmasına iliĢkin genel bir çerçeve oluĢturan 11 Mart 2002 tarih ve
2002/14/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Yönergesi-ĠĢçilerin
Temsiline iliĢkin Avrupa Parlamentosu, Konsey ve Komisyon Ortak
Deklarasyonu
ABRG, L 80, 23.03.2002, s.29.
Özet
Bu Yönerge‟nin amacı, Topluluk içindeki iĢletme veya kuruluĢlarda çalıĢan
iĢçilerin bilgi edinme ve danıĢılma haklarına iliĢkin asgari koĢulları belirlemektir.
Yönerge, yönetim ve çalışanlar arasındaki sosyal diyaloğu arttırmayı konu almaktadır.
Söz konusu Yönerge; şirket, işveren, çalışan temsilcileri, bilgi ve danışma gibi
kavramların tanımlarına yer vermektedir.
Yönerge, Üye Devletler‟in seçimleri doğrultusunda aşağıdakilere uygulanır:
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
40
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
-
Herhangi bir Üye Devlet‟te asgari 50 kişi istihdam eden işletmelere; veya,
Herhangi bir Üye Devlet‟te asgari 20 kişi istihdam eden kuruluşlara.
Üye Devletler, doğrudan ve temelde siyasi, mesleki, kurumsal, dini, hayır işleri ve
eğitim ile ilgili, bilimsel veya sanatsal amaçlarla faaliyet gösteren işletmelere veya
kuruluşlara uygulanabilir bazı özel hükümler getirebilirler. Aynı hükümler, benzer
nitelikteki hükümlerin işbu Yönerge‟nin yürürlüğe giriş tarihinde ulusal mevzuatta
zaten mevcut olması koşuluyla, bilgilendirmeye ve görüşlerin ifade edilmesine
yönelik amaçlarla faaliyet gösteren işletme ve kuruluşları da kapsayacaktır.
Üye Devletler, bilgilendirme ve danışma haklarının pratikte uygulanması için gerekli
düzenlemeleri belirlemekle yükümlüdürler. Üye Devletler, Yönerge‟de düzenlenen
çalışanları bilgilendirme ve çalışanlara danışılmasının etkili bir biçimde
uygulanmasını temin etmek üzere prosedürler oluşturmalıdırlar.
Bilgilendirme ve danışma faaliyetleri şunları kapsar:
-
İşletme veya kuruluş faaliyetlerinin ve ekonomik durumunun son
zamanlardaki muhtemel gelişimi hakkında bilgi;
İşletmedeki veya kuruluştaki istihdamın yapısı ve muhtemel gelişimi ve
alınması öngörülen önlemler hakkında bilgilendirme ve danışma;
İş organizasyonunda veya sözleşme ilişkilerinde önemli değişikliklere neden
olabilecek kararlar hakkında bilgilendirme ve danışma.
Bilgilendirme, işçi temsilcilerinin danışma için gerekli hazırlık ve çalışmaları
yapmalarına zaman verecek şekilde gerçekleştirilmelidir.
Danışma:
-
-
Görüşme konusuna bağlı olarak, uygun yönetim ve temsil seviyelerinde;
İşveren tarafından verilen bilgiler temelinde;
İşçi temsilcilerinin işverenleri ile görüşmelerine ve bunun sonucunda
gerekçelerinden de haberdar olarak ortak bir görüş oluşturmalarına imkan
sağlayacak şekilde;
Kararlar hakkında uzlaşma sağlamaya yönelik bir yaklaşımla uygulanır.
Aşağıda sıralananlar, Yönerge‟de belirlenen yükümlülüklerin ağır ihlalleri olarak
tanımlanmaktadırlar:
-
Bir karar alınırken veya bu kararı kamuya duyurmadan önce çalışan
temsilcilerinin bilgilendirilmemesi veya çalışanlara danışılmaması;
Bilgilendirilme ve danışılma hakkının kullanılmasını etkisiz kılacak şekilde
önemli bilgilerin gizlenmesi veya eksik bilgilendirilme yapılması.
Üye Devletler, işveren veya işçi temsilcilerinin işbu Yönerge‟ye uymamaları halinde,
özellikle idari ve yasal usullerin uygulanmasını sağlamaya yönelik gerekli önlemleri
almakla yükümlüdürler.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
41
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Üye Devletler en geç 23 Mart 2005 tarihine kadar bu Yönerge ile ilgili Kanun, Tüzük
ve idari hükümler benimsemeli ya da bu tarih itibariyle bir anlaşma vasıtasıyla gerekli
hükümleri yönetim ve çalışanların uygulamaya başlamasını temin etmelilerdir.
Avrupa Komisyonu, 2008 yılı Mart ayında, söz konusu Yönerge‟nin uygulanışına
ilişkin değerlendirmelerini içeren bir tebliğ yayımlamış, bu kapsamda, Yönerge
hükümlerinin Üye Devletlerin çoğu tarafından ulusal mevzuata aktarılmış olmakla
beraber bu süreçte gecikme yaşandığına ayrıca “çalışanların temsilcileri” gibi bazı
kavramların
tanımının
tartışma
yarattığına
değinmiştir.
Komisyon,
değerlendirmesinde, mevcut durumda, Yönerge‟nin tadil edilmesine gerek
görülmemekle birlikte bazı hükümlerin geliştirilebileceğine ve netleştirilebileceğine
dikkat çekmiştir. Bu çerçevede, Yönerge‟nin kapsamına ilişkin hükümler içeren 3.
maddesinin, özellikle gemiadamlarının durumunu dikkate alacak şekilde
netleştirilmesi gereğine işaret edilmiştir12.
6. Avrupa Kooperatif ġirketi Tüzüğü’nü iĢçilerin katılımı
tamamlayan 22 Temmuz 2003 tarih ve 2003/72/AT sayılı Yönerge
açısından
ABRG L 207, 18.8.2003, s. 25–36.
Özet
Avrupa Şirketlerinde Çalışanların Yönetime Katılımına Dair 2001/86/AT sayılı
Konsey Yönergesi‟nde olduğu gibi, 2003/72/AT sayılı Yönerge, 1435/2003/AT sayılı
Konsey Yönetmeliği ile düzenlenen Avrupa Kooperatif Şirketi Yönergesi‟ni
tamamlamaktadır.
1453/2003/AT sayılı Konsey Yönetmeliği kapsamında, Avrupa Kooperatif Şirketi
(European Cooperative Society – SCE) ödenmiş yasal sermayesi üyeleri arasında
paylaştırılmış, yasal kişiliği olan bir oluşumdur. Bir SCE birçok yolla
oluşturulabilmektedir.
12
-
En az iki Üye Devlette yerleşik olan 5 veya daha fazla gerçek kişi
tarafından;
-
En az iki değişik Üye Devlette yerleşik olan ya da bu Üye Devletlerin
kurallarına tabi olan 5 veya daha fazla gerçek kişi ve şirket ve diğer yasal
organlar tarafından;
-
En az iki değişik Üye Devletin kurallarına tabi ve bir Üye Devletin kamu
ve özel hukuk kuralları altında oluşturulmuş şirketler ve diğer yasal
organlar ile;
-
En az ikisi değişik Üye Devletlerin kanunlarına tabi olması kaydıyla,
şirketin merkezi ve yönetim merkezi Topluluk sınırları içerisinde olan, bir
2002/14/AT Sayılı Yönerge‟nin Uygulanışına ilişkin Tebliğ
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
42
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Üye Devletin kanunları altında
gerçekleştirilen birleşme yoluyla;
-
kurulmuş
kooperatifler
arasında
Bir Üye Devletin kanunları altında kurulmuş; şirket merkezi ve yönetim
merkezi Topluluk sınırları içerisinde olan ve en az iki yıl boyunca başka
bir Üye Devlet‟in kanunlarına tabi olmuş şirketi veya bağlı şirketi bulunan
Kooperatif‟in dönüştürülmesi yoluyla
2003/72/AT sayılı Yönerge, değişik oluşumlar altında SCE‟nin uygulanabileceği
müzakere prosedürlerini belirtmektedir.
7. “21. yüzyılın sorunlarının çözülmesine
ModernleĢtirilmesi” hakkında YeĢil Kitap
yönelik
ĠĢ
Hukuku’nun
COM(2006) 708 final
Söz konusu Yeşil Kitap‟ın amacı, Lizbon Stratejisi‟nin hedefi olan sürdürülebilir
büyüme ile daha çok ve daha iyi istihdamın gerçekleştirilmesine yönelik olarak AB‟de
iş hukukunun nasıl geliştirilmesi gerektiğine ilişkin bir kamu istişaresi açmaktır. Bu
kapsamda tam istihdam, iş verimliliği ve sosyal uyumlaşma hedeflerine öncelik
verilmektedir. Bu girişimin altında yatan fikir, daha çok esneklik yaklaĢımının
herkes için güvence yaklaĢımı ile bütünleĢtirilmesinin gerçekleştirilmesidir.
Bu amaçla, Yeşil Kitap daha esnek ve kapsayıcı bir işgücü piyasası oluşturmaya
yönelik engellerin aşılması için yollar belirlemek için AB‟de iş hukuku
düzenlemelerinin mevcut durumunu sunmakta ve Üye Devletler ile AB‟deki
gelişmelere değinmektedir. Kitap, Avrupa‟da istihdam ilişkilerinde değişik sözleşme
formlarının sayısının arttığını gözler önüne sermekte ve standardı olmayan sözleşme
düzenlemelerin, ardışık kısa dönem sözleşmeler, az kaliteli işler ve sosyal koruması
düşük pozisyonlar ile çalışanları zayıf bir duruma getirerek işgücü piyasası için
olumsuz etkileri olabileceğini ifade etmektedir. Bununla birlikte, Kitap katı istihdam
koruması içeren mevzuatın da işgücü piyasasının hareketliliğini düşürme eğilimi
taşıdığını savunmaktadır.
Buna ilaveten, Yeşil Kitap aşağıdaki konulara ilişkin sorular yöneltmektedir:
İş geçişleri (gönüllü olan ve olmayan devamsızlıklarda yasal koruma)
Düzenlemeler hakkında yasal kesinlik bulunmaması (istihdam edilme ve
serbest çalışmanın yasal tanımlarının yapılması)
Üçlü işveren - işçi ilişkileri (geçici ajans işi nedeniyle ikili işveren-işçi
ilişkileri)
Çalışma sürelerinin belirlenmesi (çalışma sürelerinin belirlenmesine yönelik
asgari gereklilikler)
Çalışanların dolaşımı (Üye Devletler arasında değişen “işçi” tanımları – sınır
işçilerinin ve gönderilmiş işçilerin durumu)
Uygulama sorunları ve Kayıt dışı istihdam
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
43
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
31 Mart 2007 tarihinde, Yeşil Kitap hakkında yürütülen kamu istişaresi sona ermiş;
söz konusu istiĢarenin sonuçları Komisyon tarafından 24 Ekim 2007 tarihinde
yayımlanmıştır. Bu sonuçlar uyarınca, gelişmiş işbirliği için aşağıdaki hususlar
belirlenmiştir.
8.
“Özellikle sınıraşırı durumlarda, kayıtdışı istihdamın önlenmesi ve kayıtdışı
istihdamla mücadele;
Yaşam döngüsü içerisinde daha çok istihdam güvenliğinin sağlanması için
mesleki eğitim ve yaşam-boyu öğrenimin teşvik edilmesi, geliştirilmesi ve
uygulanması;
İş geçişlerine destek olmak amacıyla iş kanunu ve sosyal koruma kuralları
arasında ilişki ve sürdürülebilir sosyal güvenlik sistemleri;
Daha iyi anlayış sağlanması ve AB çapında işbirliğinin kolaylaştırılması
için istihdam ilişkisinin doğasının netleştirilmesi;
İşçilerin haklarını etkin bir şekilde kullanabilmeleri yeteneğinden yoksun
bırakılmasını önlemek amacıyla altyüklenici zincirlerinde yer alan tarafların
karşılıklı hak ve yükümlülüklerinin netleştirilmesi.”
ÇalıĢma Süresi Yönergesi’nin gözden geçirilmesi hakkında Avrupa
Parlamentosuna, Konseye, Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komitesine,
Bölgeler Komitesine Komisyon Bildirimi ( AB AnlaĢması 154. Maddesinde
öngörülen prosedür çerçevesinde sosyal tarafların yaptığı ilk istiĢare)
(COM/2010/0106 final)
Özet
Çalışma süresinin istihdam alanındaki en önemli hususlardan biri olduğuna kanaat
getirmiş olan AB, mevzuatında yapacağı değişiklikler ile Avrupa‟daki çalışma
sürelerini iyileştirmeye çalışmaktadır.
Bu alandaki anahtar eğilimler ise :
Toplam çalışma süresinde genel bir indirim: AB’deki haftalık ortalama
çalışma süresi 1990 yılında 39 saatten 2006 yılında 37.8 saate düşmüştür;
Çalışan grupları arasındaki çalışma süreleri kutuplaşması: Çoğu gönüllü
olaark çalışan part-time çalışanlar, 1992 yılında %14 olan iş gücündeki
paylarını 2009 yılında %18.8’e çıkarmışlardır. Bununla birlikte, bu
çalışanların %10’u hala haftada 48 saatten fazla çalışmakta olup, takriben
tüm çalışanların %7’si birçok işte çalışmaktadır ;
Yıl boyunca veya çalışma hayatı boyunca çalışma sürelerinde yaşanan artan
değişikliklerin yanısıra şirketlerde daha esnek uygulamalar ( esnek zaman,
çalışma sürelerinin yıla gore hesaplanması, zaman bankaları, zaman kredileri,
vb...) ile bireysel çalışma süresinin git gide artan de-standardizasyonu
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
44
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Teknolojik gelişmelerin, kadınların iş hayatına katılımın artması, hayat tarzlarının
bireyselleşmesinin ortaya çıkması, çalışma süresinin yönetiminin ve çalışma süresinin
esnekliğinin hem çalışanlar hem de iş sahipleri için önemli unsurlar olduğuna dikkat
çekilmektedir. Sonuç itibariyle, AB işbu konuda hem AB düzeyinde hem de ulusal
dzüeyde bir düzenleyici çerçeveyi kabul etmeye karar vermiştir. AB, iş dünyasındaki
değişikliklere cevap verebilmek için aşağıdaki hedefleri dikkate alacaktır:
Çalışanların korunması ve güvenliği
Çalışanların iş ve aile yaşamları dengesinin korunması ve geliştirilmesi
Üretim sürelerinin ve açılış saatlerinin daha esnek hale getirilmesi
İşbu bildirimde, AB, aşağıdaki alanlardaki mevcut kuralların daha kapsamlı bir
şekilde uygulanması için daha fazla çaba harcayacağını belirtmektedir:
Çalışma süreleri
Çağrı üzerine çalışma süresi
Haftalık çalışma sürelerinin ortalamasında esneklik
Günlük ve haftalık minimum dinlenme sürelerinde esneklik
AB, işbu bildirimi yayınlayarak AB Anlaşması‟nın 154(2) maddesinde öngörülen
istişare sürecinin ilk safhasını tamamlamaktadır. AB Komisyonu, Çalışma Süresi
Yönergesi içeriği ve söz konusu Yönerge hakkında Avrupa Birliği seviyesinde bir
eyleme ihtiyaç olup olmadığına karar verilmesi için sosyal tarafların görüşünü
beklemektedir.
3. Beklemedeki Önergeler
1. ÇalıĢma Sürelerinin Düzenlenmesinin belirli yönlerine iliĢkin, 4 Kasım 2003
tarih ve 2003/88/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Yönergesi’ni
tadil etmeye yönelik tadil edilmiĢ Yönerge Önergesi
COM/2005/0246 final - COD 2004/0209
(Ortak metin üzerinde uzlaşı sağlanmamış, 29 Nisan 2009 tarihinde süreç sona
ermiştir)
Özet
Önerge, Çalışma sürelerinin düzenlenmesine ilişkin 2003/88/AT sayılı ve 4 Kasım
2003 tarih Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönergesi‟ni tadil etmeyi
amaçlamaktadır. Buna ilaveten, şirketlere ve Üye Devletler‟e çalışma sürelerinin
düzenlenmesi konusunda daha fazla esneklik sağlamayı; iş ve aile yaşamı arasındaki
dengeyi gözetmeyi ve şirketlerin özellikle de KOBİ‟lerin karşılaştıkları kısıtlamaları
kaldırmayı da hedeflemektedir.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
45
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
İşbu Yönerge Teklifi 2003/88/AT sayılı Yönerge‟de yer alan “çalışma süreleri” ve
“dinlenme süreleri” mevcut tanımlarına yeni tanımlar eklenmektedir. Bunlar;
"çağrı üzerine çalışma süresi": Çalışanın, işverenin isteği üzerine iş yerinde
olmak ve görev ve sorumluluklarını yerine getirmek zorunda olduğu süre;
"çağrı üzerine çalışmanın aktif olmayan kısmı": Çalışanın, işyerinde göreve
hazır olduğu fakat çalışanı tarafından görev ve sorumluluklarının yerine
getirilmesi beklenmeyen, aktif olmayan süre tanımlarıdır.
Bu tadil edilmiş Önerge, işyerinin tanımını şu şekilde değiştirir:
“işyeri”: Çalışanın İş Sözleşmesi‟nde veya iş ilişkisi koşulları altında
görevlerini yerine getirdiği yer ya da yerlerdir.
Yukarıda bahsi geçen iki yeni tanımın dahil edilmesi paralelinde, işbu Yönerge ile,
ulusal yasalar aksini içermediği ya da işçi ya da işveren arasında kolektif bir anlaşma
yapılmadığı takdirde, çağrı üzerine çalışma süresinin aktif olmayan kısmı çalışma
saatlerinin içine dahil edilmemektedir. Yönerge çerçevesinde, çalışanın görev ve
sorumlukları yerine getirdiği aktif süre ise çalışma saatlerinin tamamen kapsamı
altındadır.
Önergenin getirdiği bir diğer yenilik ise normalde dört ay olan denkleştirme süresi
dönemsel taleplere uygun olarak daha esnek hale getirilmesidir. Çalışma saatleriyle
ilgili esnek düzenlemeler yapılması, dönemsel ya da mevsimsel talep farklılıklarına
hızlı bir şekilde uyum sağlayabilmek açısından şirketler için büyük önem
taşımaktadır. Bazen yapılacak işlerdeki yoğunluk nedeniyle, işverenler işçilerden
geçici olarak haftalık maksimum çalışma süresi olan 48 saatin üzerinde çalışmalarını
talep edebilmektedirler. Dolayısıyla, karşılıklı anlaşma sonrasında, 48 saat limiti, bir
hafta içerisinde değil denkleştirme süresinin içerisinde olarak hesaplanmaktadır.
Önergeyle, Üye Devletler, sosyal taraflara danıştıktan sonra, denkleştirme süresini bir
seneye kadar uzatabilmektedir. Öte yandan, denkleştirme süresi, hiçbir koşul altında iş
sözleşmesinin süresinden uzun olamaz. Bu yolla şirketlere, iş taleplerinin karşılanması
için daha çok esneklik ve uyumluluk sağlamaktadır.
Önerge dahilinde çalışma ve aile hayatı arasında uyumlulukla ilgili bir madde de
eklenmiştir.
Önerge, geçici muafiyetlerle ilgili maddelerde de değişiklikler içermektedir. 3. ve 5.
maddelere göre, günlük ve haftalık dinlenme süreleri, sırasıyla, günlük (günlük
kesintisiz 11 saat) ve haftalık (her 7 günlük dönem için 24 saat) olarak belirlenen
dinlenme sürelerine ilişkin derogasyon almak mümkün kılınmıştır. Yukarıda bahsi
geçen dinlenme sürelerinin uygulanmaması durumlarında, çalışana verilmesi gereken
süreye eş değer telafi edici bir dinlenme süresi verilmesi gerekmektedir. Önerge aynı
zamanda, bu telafi süresinin hemen olmasa da sosyal taraflar arasında bir toplu
sözleşme/sözleşme ile belirlenecek makul bir zaman içerisinde verilmesi ifade
etmektedir.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
46
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
İşbu Önergede, çalışma saatlerinde limit aşımına kişisel rıza ile ilgili hükümlerin daha
açık bir şekilde yer almaktadır. Örneğin; işveren, iş akdinin imzalanması sırasında
çalışanı ile limit aşımına dair bir anlaşma yapamaz ve çalışanın konu ile ilgili rızasını
geri almakta özgürdür.
Söz konusu Önergenin, “bireysel çekilme hakkı” (opt out) hükmü konusunda (işçinin
işi tamamlaması için yaptığı anlaşmada, maksimum çalışma süresinin 48 saat olarak
uygulanmaması olasılığı) anlaşmaya varılması ile sonuçlandırılması beklenmektedir.
Komisyon, Avrupa Parlamentosu‟ndan gelen görüşün ardından, tadil edilmiş Önergesi
kapsamında “bireysel çekilme hakkı” seçeneğinin, yenilenebilir olmak koşuluyla, üç
yıl için geçerli olmasını önermiştir. Ancak; Konsey, Eylül 2008 tarihinde oluşturduğu
Ortak Tutum‟unda bu öneriyi reddetmiştir.
Avrupa Parlamentosu‟nun kararını takiben, Komisyon, yayınladığı değiştirilmiş
önergesinde Üye Devletlerin “bireysel çekilme hakkı” (opt out) hükmünü süresi
uzatılabilir 3 yıllık bir periyotta kullanabileceklerini belirtmiştir. Bununla birlikte,
Konsey, söz konusu değişikliği Eylül 2009 tarihinde aldığı ortak tutum kararıyla
reddetmiştir.
2. Mobil karayolları taĢımacılığı iĢlerinde çalıĢanların çalıĢma saatlerinin
düzenlenmesine iliĢkin 2002/15/AT sayılı Yönerge’yi tadil etmeye yönelik
Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönergesi Önergesi
COM/2008/0650 final - COD 2008/0195
(Avrupa Parlamentosu kararı 1. Okuma 16/06/2010)
Önerge, mobil karayolu taşımacılığı işlerinde çalışanların çalışma saatlerinin
düzenlenmesine ilişkin 2002/15/AT sayılı Yönerge‟yi tadil ederek “mobil çalışan”
tanımını 2003/88 sayılı Yönerge ile 561/2006 sayılı Yönetmelik doğrultusunda
açıklamayı amaçlamaktadır.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
47
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
B. SOSYAL DĠYALOG
1. AB AntlaĢması Kapsamında Yasal Temel
Yasal Temel : AB AntlaĢması’nın 154. Maddesi (AT Antlaşması 138. Madde)
AB AntlaĢması’nın 151-156. Maddeleri (AT Antlaşması‟nın 136–
140. Maddeleri),
AB AntlaĢması’nın 155. Maddesi (AT Antlaşması 139. Madde) sosyal diyalog için
özel bir dayanak tesis etmektedir.
AB AntlaĢması’nın 151-156. Maddeleri (AT Antlaşması‟nın 136–140. Maddeleri),
işgücü ile yönetim arasındaki diyaloğun teşvik edilmesine ve Topluluk seviyesinde
sözleşme ilişkilerinin kurulmasına ya da anlaşmaların akdedilmesine yönelik bir
Topluluk hedefi belirlemektedir.
Sosyal Diyalog, Roma Antlaşması‟nda ortaya koyulan bir kavram olmasına karşın
yalnızca 1980‟lerde ön plana çıkmıştır. Sosyal diyalog, 1985 yılında “Val Duchesse
Social Dialogue” süreci olarak başlatılmış; ETUC, UNICE (halihazırda
BUSINESSEUROPE) ve CEEP tarafından temsil edilen sosyal tarafları bir araya
getirmiştir.
AT Antlaşması‟na sosyal diyaloğun temelini oluşturan 139.maddeyi ekleyen 1986
tarih Tek Avrupa Senedi, sosyal diyaloğun Topluluk‟un resmi hedefleri arasına
alınmasını sağlamıştır.
1991 yılının Ekim ayında UNICE, ETUC ve CEEP, sosyal tarafları çağıran bir
müşterek anlaşma benimsemiştir. Bu Anlaşma, sosyal konulardaki Komisyon
Önergeleri söz konusu olduğu zaman sosyal taraflara zorunlu danışmayı ve sosyal
ortaklar arasında çerçeve anlaşmaların akdedilmesi ile sonuçlanabilecek görüşme
olanaklarının yaratılmasını gerektirmektedir. Bu Anlaşma, 1992 yılında Sosyal
Politika hakkındaki Anlaşma ile Ek olarak Maastricht Antlaşması‟nın bir parçası
haline getirilmiştir. Söz konusu Anlaşma, sosyal konulardaki Komisyon Önergeleri
söz konusu olduğu zaman sosyal taraflara zorunlu danıĢmayı gerektirir
Sanayi çapında sosyal diyalog açısından, Sosyal Diyalog Komitesi, Avrupa‟da ikili
sosyal diyalog için temel organ olarak kurulmuştur. Yılda 3 – 4 kez toplanan SDC 64
üyeden (32 işveren, 32 işçi) oluşmaktadır. SDC ayrıca istihdam ve sosyal politika
hususlarına ilişkin konularda teknik çalışma grupları kurmuştur. Bu bağlamda 6
sanayiler-arası organizasyon tanımlamak mümkündür:
Avrupa İşçi Sendikaları Konfederasyonu (European Trade Union
Confederation - ETUC)
Avrupa İş Dünyası Konfederasyonu (Confederation of European Business BUSINESSEUROPE)
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
48
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Halka Açık İşletmelerin ve Genel Ekonomik Kar ile İlgilenen İşletmelerin
Avrupa Merkezi (European Centre of Enterprises with Public Participation
and Enterprises with General Economic Interest - CEEP)
Avrupa Zanaatkârlar ve Küçük ve Ortak Ölçekli İşletmeler Birliği (European
Association of Craft, Small and Medium - UEAPME)
Avrupa Mesleki ve Yönetimsel Kadro Konseyi (Eurocadres)
Avrupa Yöneticiler ve Yönetim Personeli Federasyonu (European Federation
of Executives and Managerial Staff -CEC)
Ulusal düzeyde, sanayinin iki kesimine de uzlaşma yolu ile yönergeleri uygulama
olanağı tanınmıştır. Topluluk seviyesi için ise Anlaşma çerçevesinde bazı özel
kurallar belirlenmiştir. Avrupa Komisyonu, sosyal politika alanında herhangi bir
eyleme geçmeden önce yöneticilere ve işgücüne danışmak durumundadır. Bir
Topluluk Eylemi‟nin muhtemel olması halinde, bunun ne şekilde yönlendirileceği
hakkında bir ön danışmanın yapılması gerekmektedir. Eğer ki bu süreç sonucunda
Komisyon Topluluk Eylemi‟nin öngörülebilir olduğu yönünde karar alır ise,
yöneticilere ve işgücüne tasarlanan önergenin içeriği hakkında yeniden danışacaktır.
Yönetim ve işgücü, bu durumda Komisyon‟a bir görüş bildirecek veya uygun hallerde
bir tavsiye iletecektir. Başka bir alternatif olarak, yönetim ve işgücü Komisyon‟u,
bağımsız olarak başlatmak istedikleri ve doğrudan taraflar arası bir anlaşma ile
sonuçlanabilecek bir müzakere/görüşme süreci konusunda da bilgilendirebilir.
Müzakere/görüşme süreci 9 aya kadar sürebilir. Sosyal ortaklar şu seçeneklere
sahiptirler: Anlaşma sağlamak ve Komisyon‟a müşterek olarak Konsey‟in bir
Uygulama Kararı benimsemesi konusunda önergede bulunmak veya anlaşmalarını
yönetime, işgücüne ve Üye Devletler‟e özel usul ve uygulamalar doğrultusunda
uygulamayı seçmek; ya da uzlaşı sağlayamamak. Uzlaşa sağlanamaması durumunda,
Avrupa Komisyonu bahis konusu Önerge üzerinde çalışmayı sürdürür ve mütalaa
sonuçlarını Konsey‟e iletir.
Avrupa Komisyonu, Anlaşma çerçevesinde belirlenen usul temelinde, ebeveyn iznine,
kısmi süreli çalışma ve belirli süreli çalışmaya ilişkin önlemler benimsemiştir. 2002
yılının Temmuz ayında, UNICE, ETUC ve CEEP “tele çalışma” konusunda bir
anlaşma akdetmişlerdir. Anlaşma, “tele çalışma”yı tanımlamakta ve tele çalışma
işçilerinin çalışma koşullarına ilişkin Avrupa seviyesinde genel bir çerçeve
oluşturmaktadır. Bu kapsamda, AB‟de 4,5 milyon tele çalışma işçisinin bulunduğu
bilinmekte ve bu işçilere de tüm işçilere işverenlerinin ödediği primler temelinde
sağlanan teminatlar sağlanmaktadır. Anlaşma, tele çalışma ile ilgili özelliklerin göz
önünde bulundurulmasını gerektiren 7 temel alan belirlemektedir. İşe dayalı strese
ilişkin Çerçeve Anlaşması 8 Ekim 2004 tarihinde sonuçlandırılmıştır.
Avrupa Komisyonu, 4 Kasım 2002 de Avrupa sosyal ortaklarına yeni bir çerçeve
sunmuştur. Sözü edilen çerçeve, işyerinde kişisel verilere ne şekilde muamele
edileceğine ilişkin bir dizi ilke ve kuralı içermektedir. Bu kapsamda işverenler,
işçilerinin sağlıkları ile ilgili olarak kendilerine verdikleri bütün bilgileri korumakla
yükümlüdürler. Genel anlamda, işverenler tarafından işçilerine ilişkin olarak temin
edilen (işçilerinin e-posta ve internet kullanımları hakkında) bilgilerin de korunması
gerekmektedir.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
49
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
AET‟de sosyal diyalog konusundaki işbirliği birçok danışma komitesinin de iştirakini
içermektedir. Sektörel sosyal diyalog kapsamındaki faaliyetler Avrupa Komisyonu
veya gayrı resmi çalışma grupları tarafından belirlenen Müşterek Komitelerce, sosyal
tarafların müşterek talebi üzerine düzenlenmekteydi; ancak 1970‟li yıllarda istihdam
konusunda yetkili temel birim/organ olan İstihdam Daimi Komitesi kurulmuştur.
1998‟de sektörel sosyal diyalog alanında önemli bir gelişme yaşanmış; Avrupa
Komisyonu, Avrupa seviyesindeki sektörlerde, sosyal taraflar arasındaki diyaloğu
arttırmak için, sektörel diyalog komitelerinin oluşturulmasına karar vermiştir (Bkz.
98/500/AT sayılı ve 20 Mayıs 1998 tarih Komisyon Kararı). Bu komiteler sosyal
ortakların, sosyal taraflardan azami 54 temsilci olmak üzere eşit sayıdaki işçi ve
çalışan temsilcilerinden oluşur. Sektörel sosyal diyalog kapsamında birçok sektör
alınmaktadır: kimya endüstrisi, ticaret, inşaat, çelik, elektrik, ticaret ve sigorta.
Örneğin, çelik komitesinde, sektörel sosyal diyalog komitesi 2006 yılında
kurulmuştur. Bu kapsamda soysal taraflar: Avrupa Metal İşçileri Federasyonu (EMF)
işçi organizasyonu olarak, Avrupa Demir ve Çelik Sanayicileri Konfederasyonu
(EUROFER) ise işveren organizasyonu olarak yer almaktadır.
2. AKÇT AntlaĢması’nda Sosyal Diyalog:
Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT) Antlaşması‟nda Sosyal Diyalog sektör
temsilcileri arasında başlatılan diyalog, Avrupa Sosyal Diyaloğu‟nun en eski örneğini
teşkil etmektedir. Temsilciler, düzenli olarak 1952 yılında kurulan ve 108 üyeden
oluşan AKÇT Danışma Komitesi ve çalışma koşullarının uyumlaştırılmasına yönelik
olarak oluşturulan iki karma komite bünyesinde bir araya gelmişlerdir. Karma
komitelerde, sosyal ortakların işbirliğine gittikleri temel konular istihdam alanında
oluşması muhtemel sorunların öngörülmesi ve çözümlenmesine yöneliktir. AKÇT
Antlaşması çerçevesinde tesis edilen sosyal diyalog endüstriyel yeniden yapılanmayı
büyük ölçüde kolaylaştırmıştır.
3. Temel Mevzuat
İşçilerin katılımını içeren ve aşağıda sıralanan mevzuat bir önceki bölümde (İş
Hukuku bölümü altında) detaylı olarak açıklanmıştır.
Toplu işten çıkarmalara ilişkin mevzuat (98/59/AT sayılı Konsey Yönergesi),
Avrupa İş Konseylerine ilişkin mevzuat (2006/109/AT sayılı Konsey
Yönergesi, 94/45/AT sayılı Konsey Yönergesi, 97/74/AT sayılı Konsey
Yönergesi),
İşçilerin katılımı açısından Avrupa Şirketi Tüzüğü (2001/86/AT sayılı Konsey
Yönergesi),
Avrupa İş Konseyleri tamamlayan mevzuat (2003/72/AT sayılı Konsey
Yönergesi),
Toplulukta işçilerin bilgilendirilmesi ve işçilere danışılmasına ilişkin yasal
çerçeveye ilişkin mevzuat (2002/14/AT sayılı Yönerge)
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
50
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
İşletmelerin, işlerin veya işletmelerin ve işin bir bölümünün devri durumunda
işçilerin haklarının korunmasına ilişkin mevzuat (2001/23/AT sayılı Konsey
Yönergesi)
3. Temel Mevzuat
1. Sosyal taraflar arasındaki diyaloğu Avrupa düzeyinde ilerletmeye yönelik
Sektörel Diyalog Komiteleri’nin kurulması hakkındaki 20 Mayıs 1998 tarih
ve 98/500/AT sayılı Komisyon Kararı
ABRG, L 225, 12.08.1998, s.27
Konsolide Versiyon
Değişiklikler:
Çek Cumhuriyeti, Estonya, Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Macaristan,
Malta, Polonya, Slovenya, Slovakya’nın Katılım KoĢullarına ve Avrupa
Birliği’nin Kurucu AntlaĢmalarının Tadiline ĠliĢkin Senet – Ek II:
Katılım AntlaĢması 20. maddeye yönelik liste - 11. Sosyal Politika ve
Ġstihdam
ABRG, L 236, 23.09.2003, s. 584–586.
Bulgaristan ve Romanya’nın katılımı nedeniyle, malların serbest
dolaĢımı, insanların serbest dolaĢımı, rekabet politikası, tarım
(veterinerlik ve bitki sağlığı mevzuatı), balıkçılık, taĢıma politikası,
vergilendirme, istatistik, sosyal politika ve istihdam, çevre, gümrük birliği
ve dıĢ iliĢkiler alanlarındaki bazı yönetmelik ve kararların
uyumlaĢtırılmasına iliĢkin 23 Ekim 2006 tarihli ve 1792/2006/AT sayılı
Komisyon Yönetmeliği.
ABRG, L 362, 20.12.2006, s. 1–66
Özet
Bu Karar, aşağıda listelenen mevcut Müşterek Komiteleri Sektörel Diyalog
Komiteleri ile ikame etmektedir:
87/467/AET sayılı Komisyon Kararı ile kurulan Denizyolu TaĢımacılığı
MüĢterek Komitesi;
- 90/449/AET sayılı Komisyon Kararı ile kurulan Sivil Havacılık MüĢterek
Komitesi;
- 80/991/AET sayılı Komisyon Kararı ile kurulan Ġç suyolları TaĢımacılığı
MüĢterek Komitesi;
- 85/516/AET sayılı Komisyon Kararı ile kurulan Karayolu TaĢımacılığı
MüĢterek Komitesi;
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
51
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
-
85/13/AET sayılı Komisyon Kararı ile kurulan Demiryolları MüĢterek
Komitesi;
90/450/AET sayılı Komisyon Kararı ile kurulan Telekomünikasyon
Hizmetleri MüĢterek Komitesi;
74/442/AET sayılı Komisyon Kararı ile kurulan Tarım ĠĢçilerinin Sosyal
Problemleri ile ilgili MüĢterek Komite;
74/441/AET sayılı Komisyon Kararı ile kurulan Deniz Balıkçılığındaki
Sosyal Problemlerle ilgili MüĢterek Komite;
94/595/AT sayılı Komisyon Kararı ile kurulan Posta hizmetleri MüĢterek
Komitesi.
Sektörel Diyalog Komiteleri, sosyal tarafların Avrupa seviyesinde bir diyaloğa iştirak
etme müşterek talebinde bulundukları sektörlerde kurulmuştur. İlgili örgütlerin
kuruluşunda aşağıdaki kriterler esas alınmıştır:
Avrupa seviyesinde düzenlenebilecek belirli sektör veya kategorileri
ilgilendirmeleri;
Üye Devlet sosyal taraflarının yapısı içinde yer alan ve bu tarafların bir parçası
olarak kabul gören örgütlerden oluşmaları; anlaşma müzakere etme
kapasitesine sahip olmaları ve birçok Üye Devlet‟i temsil etmeleri;
Yapılarının, Komitelerin yürüttüğü işlere iştirak etmeye yeterli ve uygun
olması.
Her Komite‟ye, faaliyet gösterdiği sektörel alanda Avrupa seviyesinde gerçekleşen ve
sosyal sonuçlar doğurabilecek gelişmeler konusunda danışılabilir. Komiteler, sektörel
düzeyde sosyal diyaloğu teşvik edebilir ve geliştirebilirler.
Komitelerin yılda en az 1 kez toplanmaları gerekmektedir. Avrupa Komisyonu, sosyal
ortak olan örgütlerin önergesi üzerine temsilcileri Komitelerin toplantısına davet eder.
2. Endüstriyel iliĢkiler için Genel Müdürler Grupları’nın oluĢturulmasına
iliĢkin 27 Mart 2002 tarih ve 2002/260/AT sayılı Komisyon Kararı
ABRG, L 91, 06.04.2002, s.30
Özet
Bu Karar, Endüstriyel İlişkilerden Sorumlu bir Genel Müdürler (Directors-General)
Grubu oluşturmaktadır. Grup, Üye Devletler ile Avrupa Komisyonu arasındaki
danışma, yansıtma, değişim ve işbirliği faaliyetlerini yürütecek bir birim olacaktır.
Grup:
AT İş Hukuku ile ilgili konularda, Üye Devlet kurumları ve Komisyon
arasında işbirliğine gidilmesini sağlayacaktır;
İş hukuku ve endüstriyel ilişkiler ile ilgili politikaların gelişimini gözetim
görevini ifa edecektir;
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
52
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Sözleşmeler ve toplu sözleşmeler hukuku alanlarındaki deneyimlerin ve iyi
uygulamaların değişimini (paylaşımını) kolaylaştıracaktır.
Grup, Üye Devletler‟in endüstriyel ilişkilersen sorumlu genel müdürlerinden oluşacak
ve başkanlığı bir Komisyon Üyesi tarafından yürütülecektir.
4. Beklemedeki Önergeler
Mevcut durum itibariyle, bu başlık altında beklemede bir önerge bulunmamaktadır.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
53
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
C. KADIN ERKEK ARASINDA EġĠT MUAMELE
1. AB AntlaĢması Kapsamında Yasal Temel
AB AntlaĢması’nın 157. Maddesi (AT Antlaşması‟nın 141. Maddesi)
Kadınlar ile erkekler arasında eşitlik sağlamaya yönelik Topluluk eylemi,
meşruiyetini AB AntlaĢması’nın 157. Maddesi’nden (AT Antlaşması‟nın
141.Maddesi‟nden ) alır. Madde, her Üye Devlet‟e, kadın ve erkek çalışanlara aynı iş
veya aynı değere sahip işler için ücret eşitliği ilkesinin uygulanmasını temin etmek
yükümlülüğü getirmektedir., Avrupa Adalet Divanı (ATAD) tarafından 1970‟li
yıllarda onaylanmış olan söz konusu eşit işe eşit ücret ilkesi Topluluk düzeyinde1957
tarihli Roma Antlaşması ile kabul edilmiştir.
Amsterdam Antlaşması, kadın-erkek eşitliğini, Topluluk‟un görev (2.madde) ve
faaliyetleri (3.madde) arasına eklemektedir. Yeni madde (6a) 'da, Konsey‟in
Komisyon‟un sunacağı Önerge üzerine oybirliği ile karar alarak cinsiyet ayırımcılığı
da dahil olmak üzere her tür ayırımcılık ile mücadeleye yönelik olarak hareket
edebileceğini ortaya koymaktadır.
13 Aralık 2007 tarihinde imzalanan ve 1 Aralık 2009 tarihinde Üye Devletler
tarafından onaylandıktan sonra yürülüğe giren Lizbon Antlaşması, AT Antlaşması‟nın
2. maddesini, sosyal ayrımcılığa ve kadın-erkek eşitliğine atıfta bulunana yeni bir
hüküm eklemek suretiyle tadil etmektedir. Söz konusu yeni hüküm, Birlik‟in
“…sosyal dışlanma ve ayrımcılığa karşı mücadele edecek ve sosyal adalet ve
korunmayı ile kadın ve erkek arasında eşitliği, nesiller arasında dayanışmayı ve
çocukların haklarının korunmasını destekleyecektir.”
1975 yılından bu yana, Topluluk Hukuku‟nun bu temel ilkesine netlik kazandırmak ve
sözü edilen ilkeyi geliştirmek için bir dizi Yönerge kabul edilmiştir. Bunlar, kadın ve
erkek çalışanlar için ücret eşitliği; kadın ve erkeklere istihdam ve mesleki eğitim
imkanlarına erişim için fırsat eşitliği, terfi ve çalışma koşullarında eşit muamele, yasal
ve mesleki sosyal güvenlik planlarında, serbest melek faaliyetlerinde fırsat eşitliği;
aile ve iş yaşamlarını bir arada yürütme gibi konuları ele almaktadır.
Mevzuatı uygulamanın, pratikte fırsat eşitliği yaratma konusundaki yetersizliğini
farkında olan Avrupa Komisyonu, Üye Devletler ile ortaklık için tasarlanan, bu
çerçevede uygulanan, özel önlemleri kapsayan ve birbirini izleyen Eylem Programları
ile kadın-erkek eşitliğini teşvik etme yönünde kayda değer bir çaba göstermiştir.
2006 yılı sonunda, aynı yıl sona eren dört Topluluk eylem programının yerini alan
PROGRESS adında 2007–2013 yıllarını kapsayacak bir Topluluk programı
oluşturulmuştur. 2007-2013 yılları arasındaki 7 yıllık süreçte toplam bütçesi 743.25
milyon € olan PROGRESS 5 alt politika alanında modernleşmeyi amaçlamaktadır.
Bunlar: İstihdam, çalışma koşulları, sosyal koruma ve sosyal içerme, ayrımcılığa karşı
mücadele ve çeşitlilik, cinsiyet eşitliğidir.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
54
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Cinsiyet eşitliği bölümünde, AB, kadın-erkek eşitliğine ilişkin Çerçeve Strateji (20012005) kapsamında elde edilen deneyimler ışığında oluşturduğu Kadın ve Erkek
EĢitliğine iliĢkin Yol Haritası‟nı (2006-2010) 1 Mart 2006 tarihinde kabul etmiştir.
Bu yol haritasında kadın ve erkek için eşit ekonomik bağımsızlık, iş hayatı, özel
hayat ve aile hayatının bir arada yürütülebilmesi, kadın ve erkeklerin karar alma
sürecine eşit katılımları, cinsiyet önyargılarının ortadan kaldırılması, cinsiyete dayalı
şiddetin ortadan kaldırılması ve AB dışında da cinsiyet eşitliğinin teşvik edilmesi yer
almaktadır. Bu bağlamda, PROGRESS seminerler düzenlenmesi, sosyal taraflar,
STK‟lar ve diğer ilgili taraflar arasında konuyu ele alan tartışmaların desteklenmesi
ile Topluluk mevzuatının uygulanmasının etkin izlenmesini öngörmektedir.
Avrupa Komisyonu, kadına karşı şiddet ile mücadele kapsamındaki girişimlere hız
verilmesi için Avrupa Parlamentosu‟nun talebi üzerine Mart 2010 tarihinde Kadın
Hakları ġartı‟nı (Women‟s Charter) yayımlamıştır. Avrupa Komisyonu, daha sonra,
Kadın Hakları Şartı‟nda yer alan fikirlere uygun olarak ve 2006-2010 yıllarına ilişkin
Stratejinin kazanımlarına dayanarak, 21 Eylül 2010 tarihinde kabul ettiği KadınErkek EĢitliğine iliĢkin 2010-2015 Stratejisi‟nde cinsiyet eşitliğine ilişkin genel
çerçeveyi ve hedefleri düzenlemiştir. Bahsekonu Strateji, toplumsal cinsiyet
eşitliğinin tüm politika alanlarında teşvik edilmesini ve 2020 Avrupa Stratejisi‟nin
cinsiyet eşitliği boyutunun geliştirilmesini amaçlanmaktadır. Strateji‟nin beş öncelik
alanı aşağıda ifade edilmektedir:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
kadın ve erkek için eşit ekonomik bağımsızlık,
eşit değerde iş için eşit ücret,
karar almada eşitlik,
cinsiyete dayalı şiddete son vermek, saygınlık ve dürüstlük,
AB sınırları ötesinde de toplumsal cinsiyet eşitliğinin teşvik edilmesi,
dikey konular (cinsiyet rolleri, düzenlemeler ve yönetişim araçları).
Günümüzde AB‟de kadın istihdamı %62,5 oranındadır. Ayrıca, cinsiyetler arasındaki
ücret farkı AB‟de ortalama %17 düzeyindedir. Bu oran kadınların AB‟de çalışma
saati başına erkeklerden ortalama olarak %17,1 oranında daha az ücret aldığı
anlamına gelmektedir. AB, cinsiyet eşitliğinin büyüme, istihdam ve sosyal uyum için
hayati öneme sahip oluğunu göz önünde bulundururak 2020 Avrupa Stratejisi‟nde 20
ila 64 yaş aralığında bulunan kadın ve erkekler arasında istihdam oranını 2020 yılına
kadar %75‟e çıkartmayı hedeflemektedir. 2020 Avrupa Stratejisi ve cinsiyet eşitliğine
ilişkin 2010-2015 yıllarını kapsayan son stratejinin yayımlanmasını takiben, Avrupa
Komisyonu, yukarıda sıralanan altı alandaki gelişmeleri ve istatistikleri 2010 yılında
Kadın ve Erkek EĢitliğindeki GeliĢmelere iliĢkin Rapor kapsamında özetlemiştir.
Komisyon aynı zamanda, hem politik hem de kurumsal alandaki karar alma
süreçlerinde ve pozisyonlarda cinsiyet dengesinin desteklenmesine ilişkin çalışmalar
yürütmektedir. AB genelinde, ulusal parlamentolarda her dört milletvekilinden biri
kadın iken, Avrupa Parlamentosu‟nda her on üyeden ancak üçü kadınlardan
oluşmaktadır. Diğer yandan, iş hayatında, kayıtlı Avrupa şirketlerinin yönetim
kurullarında görev alan kadın üyelerin oranı %10 iken, bu kadınların sadece %3‟ü
kurul başkanı olarak görev yapmaktadır.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
55
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Cinsiyet eşitliğine ilişkin dosya, 1 Ocak 2011 tarihinden itibaren, Avrupa
Komsiyonu‟nun İstihdam, Sosyal İşler ve İçerme Genel Müdürlüğü yerine, Adalet
Genel Müdürlüğü‟nün görevleri arasında yer almaktadır.
Adalet Genel Müdürlüğü, Avrupa‟daki şirketlerde kadın yönetim kurulu üyelerinin,
2015 yılına kadar %30 ve 2020 yılına kadar %40 seviyesine çıkarılması amacıyla, 1
Mart 2011 tarihinde başlattığı kampanya ile şirketleri, Avrupa için Kadınlar
Yönetimde Taahhüdü‟nü imzalamaya davet etmiştir.
AĢağıdaki Tablo, bu bölümde yer alan temel AB mevzuatını, bu mevzuatın
muadili Türk Ulusal Mevzuatını ve Ulusal Program’da ilgili yönergelere yönelik
taahhütlerimizi göstermektedir.
AB MÜKTESEBATI
Ġstihdam ve ĠĢ YaĢamında
Fırsat EĢitliği ve EĢit
Muamele Ġlkesinin
Uygulanmasına iliĢkin 5
Temmuz 2006 tarih ve
2006/54 sayılı Yönerge
TÜRK MEVZUATI
Kadınların istihdam,
mesleki eğitim ve terfi ile
çalıĢma koĢulları
açısından erkek ve kadın
eĢitliği ilkesinin
uygulanmasına yönelik
76/207/AET sayılı Konsey
Yönergesi’ni tadil eden
23 Eylül 2002 tarih ve
2002/73/AT sayılı Yönerge
(AET Ġlintili Metin)
T.C. Anayasası
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
2821 sayılı Sendikalar Kanunu (R.G 7.5.1983, 18040)
2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu
(R.G., 07.05.1983, 18040)
3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun
(R.G. 10.11.1984, 18571)
4982 sayılı Bilgi Edinme Kanunu (R.G. 9.10.2003, 25269)
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu (RG: 08.12.2001- 24607)
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu (R.G. 12.10.2004, 25611)
5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu (R.G. 04.02.1950, 7424)
Asgari Ücret Yönetmeliği (R.G. 01.08.2004, 25540)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer sayılı
Resmi
Gazete‟de
yayımlanan
AB
Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2011 yılından sonra yasalaşacağı taahhüt
edilmiştir)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve
27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2011 yılından sonra
yasalaşacağı taahhüt edilmiştir)
T.C Anayasası
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
2821 sayılı Sendikalar Kanunu (R.G 7.5.1983, 18040)
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu (R.G, 12.10.2004, 25611)
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
56
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Sosyal Güvenlik
Konularında Kadın ve
Erkek Ġçin EĢit Muamele
Ġlkesinin Tedricen
Yürürlüğe Konulmasına
Dair 79/7/AET sayılı
Konsey Yönergesi
Bu
mevzuata
bulunmamaktadır
Kadınlar ve Erkekler için
EĢit Fırsatlara iliĢkin bir
DanıĢma Komitesi’nin
kurulmasına dair 16
Haziran 2008 tarihli ve
2008/590/AT sayılı
Komisyon Kararı
UNICE, CEEP ve ETUC
tarafından sonuçlandırılan
Ebeveyn Ġzni Çerçeve
SözleĢmesine Dair
96/34/AT Sayılı Konsey
Yönergesi
Hamile, loğusa veya
emzikli kadın çalıĢanların
iĢyerinde sağlık ve
güvenliklerinin
iyileĢtirilmesine iliĢkin
asgari önlemlerin
belirlenmesi konusundaki
19 Ekim 1992 tarih ve
92/85/AET sayılı Konsey
Yönergesi
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Kanunu (R.G.
16.06.2006, 26200)
1479 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar ve diğer Bağımsız
Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu
karşılık
gelen
Türk
Mevzuatı
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu (R.G, 23.07.1965,
12056)
Devlet Memurları Kanunu ve İş Kanunu‟nda Değişiklik
Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve
27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2009 yılında yasalaşacağı
taahhüt edilmiştir)
Kamu Görevlilerinin İş Sağlığı ve Güvenliğine ilişkin
Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer
sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2009 yılında yasalaşacağı taahhüt edilmiştir)
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla
Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair
Yönetmelik (R.G, 14.7.2004, 25522)
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu (R.G, 23.07.1965,
12056)
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Kanunu (R.G.
16.06.2006, 26200)
Kadın İşçilerin Gece Postalarında Çalıştırılma Koşulları
Hakkında Yönetmelik (R.G, 9.8.2004, 25548)
Devlet Memurları Kanunu ve İş Kanunu‟nda Değişiklik
Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve
27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2009 yılında yasalaşacağı
taahhüt edilmiştir)
Kamu Görevlilerinin İş Sağlığı ve Güvenliğine ilişkin
Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer
sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2009 yılında yasalaşacağı taahhüt edilmiştir)
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
57
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Tarım da dahil kendi nam
ve heasbına çalıĢan
kadınların hamilelik ve
analık dönemlerinde
korunması ve tarım da
dahil bağımsız çalıĢan
kadın ve erkeğe eĢit
muamele prensibinin
uygulanmasına iliĢkin 11
Aralık 1986 tarih ve
86/613/AET sayılı Konsey
Yönergesi
UNICE, CEEP ve ETUC
tarafından sonuçlandırılan
Gözden GeçirilmiĢ
Ebeveyn Ġzni Çerçeve
SözleĢmesini uygulamaya
koyan ve 96/34/AT Sayılı
Yönergeyi ilga eden
2010/18/AB sayılı Konsey
Yönergesi
Kendi nam ve hesabına
çalıĢan kadın ve erkeğe
eĢit muamele prensibinin
uygulanmasına iliĢkin ve
86/613/AET sayılı Konsey
Yönergesi’ni ilga eden 7
Temmuz 2010 tarih ve
2010/41/ AB sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konseyi
Yönergesi
Bu
mevzuata
bulunmamaktadır.
karşılık
gelen
Türk
Mevzuatı
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu (R.G, 23.07.1965,
12056)
Devlet Memurları Kanunu ve İş Kanunu‟nda Değişiklik
Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve
27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2009 yılında yasalaşacağı
taahhüt edilmiştir)
Kamu Görevlilerinin İş Sağlığı ve Güvenliğine ilişkin
Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer
sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2009 yılında yasalaşacağı taahhüt edilmiştir)
Bu
mevzuata
bulunmamaktadır.
karşılık
gelen
Türk
Mevzuatı
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
58
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
2. Temel Mevzuat:
1. Kadın-Erkek Arası Ġstihdam ve ĠĢ YaĢamında Fırsat EĢitliği ve EĢit Muamele
Ġlkesinin Uygulanmasına iliĢkin 2006/54 sayılı Avrupa Parlamentosu ve
Konseyi Yönergesi
ABRG, L, 204, 26.7.2006, s.23–36.
Özet:
Müteakip değişiklikler ve Avrupa Adalet Divanı içtihadındaki gelişmeler nedeniyle,
erkek ve kadına eşit muamele ilkesinin uygulanması hakkında mevzuata ilişkin yasal
açıklık getirilmesi amacıyla 15 Ağustos 2009 itibariyle, 2006/54/AT sayılı Yönerge
aşağıda belirtilen mevzuatı ilga ederek tek bir yasal metin altına toplayacaktır.
Söz konusu Yönerge‟nin amacı, kadın-erkek arasında istihdam ve çalışma hayatında
fırsat eşitliği ve eşit muamele ilkesinin temin edilmesidir. Ayrıca Yönerge, eşit
muamele ilkesinin uygulanması doğrultusunda aşağıdaki sıralanan konulara ilişkin
bazı hükümler içerir:
Terfi dahil olmak üzere istihdama ve mesleki eğitime eriĢim;
Maaş dahil çalıĢma koĢulları;
İş yaşamında sosyal güvenlik planları.
Söz konusu Yönerge “doğrudan ayrımcılık”, “dolaylı ayrımcılık”, “taciz”, “cinsel
taciz”, “ödeme” ve “mesleki sosyal güvenlik programları”na ilişkin tanımlar
getirmektedir. Yönerge‟nin hükümleri uyarınca, ayrımcılık taciz ve cinsel taciz gibi
böyle bir eylemi reddeden veya boyun eğen kişinin daha az olumlu bir muamele
görmesi; cinsiyete dayalı olarak kişilere karşı ayrımcılık yapması yönünde talimat
alınması ve kadınlara hamilelikleri ve annelik izinleri nedeniyle daha az olumlu
muamele gösterilmesi gibi durumları da kapsamaktadır.
Yönerge, Üye Devletler‟e kadın ve erkek arasından tam eşitliğin sağlanmasını temin
edecek hâlihazırda mevcut düzenlemeleri korumalarına ya da yeni önlemler
benimsemelerine olanak tanıyan pozitif eylem hükmü içermektedir.
Yönerge‟nin II. Başlığı üç eşitlik ilkesi sıralamaktadır:
Eşit ücret,
Mesleki sosyal güvenlik programları kapsamında eşit muamele,
İstihdam, mesleki eğitim ve terfi ile çalışma koşulları açısından eşit muamele.
Eşit ücret ilkesi çerçevesinde, Yönerge, aynı iş için, ödenen ücretin her türlü boyut ve
koşuluna ilişkin olarak doğrudan ya da dolaylı cinsiyet ayrımcılığının ortadan
kaldırılmasını zorunlu kılmaktadır.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
59
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Mesleki sosyal güvenlik planlarındaki eşit muamele ilkesi kapsamında, Yönerge
doğrudan ya da dolaylı yapılan cinsiyet ayrımcılığını kaldırılmasını öngörmektedir.
Buna göre, planlara erişim, kapsam, yapılması gereken zorunluluklar, yararlar ve
bunların yönetilmesi konusunda ayrımcılık yapılamaz.
İstihdama erişim, mesleki eğitim, terfi, çalışma koşulları konusunda eşit muamele
ilkesi kapsamında, doğrudan ya da dolaylı yapılan cinsiyet ayrımcılığının aşağıdaki
konularda ortadan kaldırılması hedeflenmektedir:
Etkinlik alanı gözetilmeksizin ve mesleki hiyerarşinin her seviyesinde terfi
dahil olmak üzere istihdama, serbest mesleğe ya da mesleğe erişim koşulları;
Mesleki rehberliğe, mesleki eğitime, ileri düzey mesleki eğitime ve yeniden
eğitime erişim;
AT Antlaşması‟nın 141. maddesinde belirlenen maaş ve çalışma koşulları;
İşçi veya işverenlerin organizasyonlarına ya da üyeleri belli bir meslek yürüten
her organizasyona bu organizasyonlar tarafından sağlanan yararlar dahil olmak
üzere üyelik ve katılım.
Bu başlık annelik izni, babalık izni ve evlatlık edinen kişilere verilen izinden dönüşe
ilişkin hükümler içermektedir.
İspat külfeti ilkesine göre, Üye Devletlerden, diğer kişilerce hata yaptıklarının
savunulması durumda itham edilen kişinin eşit muamele ilkesine aykırı
davranmadıklarını ispat etme yükümlülüğü olan taraf olmalarını temin etmeleri
beklenmektedir. Eşit muamele ilkesinin etkin uygulanması için eşitlik kurumları
kurulmalı ve bunlar üye devletler tarafından teşvik edilmelidir.
Eşit muamelenin teşvikinin desteklenmesi için Eşitlik Kurumları‟nın belirlenecek ve
Üye Devletler tarafından desteklenecektir.
Bu Yönerge‟nin, Üye Devletler tarafından 15 Ağustos 2008‟e kadar uygulanması
istenmektedir. Gerekirse, Üye Devletler, Yönerge‟ye uyum için istenen bu süreyi 1 yıl
daha uzatabilir.
2. Sosyal güvenlik alanında kadınlara ve erkeklere muamele eĢitliği hakkında
19 Aralık 1978 tarih ve 79/7/AET sayılı Konsey Yönergesi
ABRG, L, 6, 10.01.1979, s.24.
Özet
Bu Yönerge‟nin 1.Maddesi, amacı ortaya koymaktadır: “Kadınlara ve erkeklere eşit
muamele ilkesinin, sosyal güvenlik alanına ve sosyal koruma kavramını oluşturan
diğer bileşenlerden 3.Madde‟de belirtilenlere tedricen uygulanması”. Madde 3 ise
şunları kapsamaktadır:
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
60
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
(a) Hastalık, maluliyet, yaşlılık, iş kazası, meslek hastalıkları ve işsizlik durumlarına
karşı koruma sağlayan yasal planlar;
(b) Yukarıda sözü edilen planları tamamlama ya da ikame etme amaçlı sosyal
yardımlar.
Bu Yönerge, “geride kalan hak sahipleri”ne bağlanan ödeneklere ve aile ödeneklerine
uygulanmaz. Ancak, yukarıda bahsedilen 3. Madde‟nin 1.paragraf (a) bendinde söz
edilen risklerin artışına bağlı olarak verilen aile ödenekleri istisnadır.
Bu Yönerge‟den yararlanacak kişiler serbest meslek sahipleri; hastalık veya kaza
sebebiyle ya da istekleri dışında işten çıkarılan işçiler ve serbest meslek sahipleri de
dahil olmak üzere tüm “çalışan nüfus”tur. Yönerge iş arayanlara, emekli veya malul
işçilere ve serbest meslek sahiplerine de uygulanır.
Yönerge‟nin 4.maddesi, şu konularda ayırımcılığa yasak getirmektedir:
-
“planların kapsamına ve bu planlarda yer alan erişim koşulları,
prim ödeme yükümlülüğü ve primlerin hesaplanması,
ödeneklerden yararlanma süresine dair koşullar, ödenek haklarının elde
tutulması, eş ve bakmakla yükümlü olunan kişiler bakımından artışlar da
dahil olarak ödeneklerin hesaplanması.”
İşbu Yönerge, Avrupa Ekonomik Alanı Anlaşması‟nın İş Sağlığı ve Güvenliği, İş
hukuku, Kadın ve Erkeğe Eşit Muamele hakkındaki EK –XVIII‟de Madde 67‟den
70‟e dek sağlanmış olan listeye eklenmiştir.
3. Hamile, Loğusa veya Bebek Emziren Kadın ÇalıĢanların ĠĢyerinde Sağlık ve
Güvenliklerinin ĠyileĢtirilmesine ĠliĢkin Asgari Önlemlerin Belirlenmesi
Konusundaki 19 Ekim 1992 tarih ve 92/85/AET sayılı Konsey Yönergesi
(89/391/AET sayılı Yönergesi’nin 16.maddesi 1.paragrafı kapsamında
Onuncu Yönerge)
ABRG, L 348, 28.11.1992, s.1.
Konsolide versiyon
Değişiklikler:
Pratik
uygulamaya
iliĢkin
raporların
basitleĢtirilmesi
ve
modernleĢtirilmesi görüĢüyle 89/391/AET sayılı Konsey Yönergesini,
onun Yönergelerini ve 83/477/AET, 91/383/AET, 92/29/AET ve 94/33/AT
sayılı Konsey Yönergelerini değiĢtiren 20 Haziran 2007 tarih ve
2007/30/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönergesi
ABRG, L 165, 27.6.2007, s. 21–24.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
61
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Özet
Bu Yönerge, hamile kadın işçileri koruma amacı taşımaktadır. Üye Devletler‟in,
hamile işçilerin en az 14 hafta analık izni kullanmalarını sağlamaya yönelik önlemleri
almaları gerekmektedir. Hamile işçiler, iş saatlerine rastlaması halinde doğum öncesi
kontrollere gitmek üzere ücret kaybı olmaksızın izinli sayılmalıdırlar. İlaveten, Üye
Devletler hamilelik başından analık izni sonuna kadar olan süre zarfında bu işçilerin
işten çıkarılmalarını engelleyecek önlemleri almak durumundadırlar.
Yönerge, hamile işçilere sağlık ve güvenlik ile ilgili belirli haklar da getirmektedir.
Üye Devlet işverenleri, Avrupa Komisyonu tarafından açıklanan Kılavuz İlkeler
temelinde, hamile işçilerinin sağlığını ve güvenliğini tehdit eden riskleri denetlemek
ile yükümlüdürler. Değerlendirme sonucunda, mevcut risklerin işçilerin hamileliği
veya emzirmesi üzerinde olumsuz etki yaptığı tespit edilir ise, işveren işçilerin bu tür
risklere karşı korunmasını sağlamak üzere gerekli önlemleri almak zorundadır.
27.06.2007 itibariyle söz konusu Yönergenin Madde 14 (4), (5), (6) 2007/30/AT sayılı
Yönerge tarafından ilga edilmiştir.
4. UNICE, CEEP ve ETUC tarafından sonuçlandırılan ebeveyn izni konusunda
çerçeve anlaĢma hakkında 3 Haziran 1996 tarih ve 96/34/AT sayılı Konsey
Yönergesi
ABRG, L, 145, 19.06.1996, s.4.
Konsolide Versiyon
Değişiklikler:
UNICE, CEEP ve ETUC tarafından sonuçlandırılan ebeveyn izni
konusunda çerçeve anlaĢma hakkında 96/34/AT sayılı Konsey
Yönergesi’ni BirleĢik Krallık ve Kuzey Ġrlanda’yı da kapsayacak Ģekilde
değiĢtiren 97/75/AT sayılı 15 Aralık 1997 tarih Konsey Yönergesi
ABRG, L, 10, 16.01.1998, s.25.
Özet
Protokol‟e Ek (N°14) olan Sosyal Politika konusundaki Anlaşma, sosyal taraflara,
Üye Devletler‟de Yönergeler vasıtasıyla yürürlüğe koyulabilecek çerçeve anlaşmalar
akdetme olanağı yaratmaktadır. Şu durumda, 14 Aralık 1995 tarihinde genel çapraz
örgütler (cross-industry) arasında ebeveyn izni hakkında bir çerçeve anlaşma
sonuçlandırılmıştır. Yönerge, çalışan ebeveynlerin mesleki yükümlülükleri ile
ebeveyn yükümlülüklerini bir arada yürütmelerini kolaylaştırmak üzere belirlenmiş
asgari koşulları ortaya koymaktadır.
Ebeveyn izni, kadın ve erkek işçilere “…doğum veya evlat edinme halinde
ebeveynlerin çocukları ile ilgilenmeleri için en az 3 ay süre…” ile verilir. Ebeveyn
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
62
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
izni talep eden çalışanların bu nedenle işten çıkarılmalarına karşı koruma
sağlanmalıdır. Ebeveyn izni sonunda, söz konusu işçi kendi görevine veya eşdeğer bir
göreve dönme hakkına sahiptir. İlaveten Üye Devletler, “işçilerinin iş zamanı acilen
görev yerini terk ederek ailesinin yanına gitmesini kaçınılmaz kılan hastalık ve kaza
gibi ailevi durumlarda” bu haklarından yaralanmalarını sağlayacak gerekli önlemleri
almalıdırlar.
97/75/AT sayılı Yönerge, 96/34 sayılı Yönerge‟yi İngiltere‟yi (Büyük Britanya ve
Kuzey İrlanda) de kapsayacak şekilde genişletmektedir.
İşbu Yönerge, 8 Mart 2010 tarihinde, UNICE, CEEP ve ETUC tarafından
sonuçlandırılan Gözden Geçirilmiş Ebeveyn İzni Çerçeve Sözleşmesini uygulamaya
koyan ve 96/34/AT Sayılı Yönergeyi tadil eden 2010/18/AB sayılı Konsey Yönergesi
tarafından ilga edilmştir.
5. 76/207/AB sayılı ĠĢ ve Meslek Eğitimine GiriĢ, Yükselme ve ÇalıĢma KoĢulları
Açısından Kadın ve Erkeklere EĢit Davranılması Ġlkesinin Hayata Geçirilmesine
ĠliĢkin Konsey Yönergesini tadil eden 23 Eylül 2002 tarih ve 2002/73/AB sayılı
Yönerge
(AEA İlintili Metin)
ATRG, 2002, L 269 5.10.2002, p. 15-20
Özet
2002/73/AT sayılı Yönerge, amacı, Üye Devletlerde, işte yükselme dahil olmak üzere
istihdama kabul sırasında kadınlara ve erkeklere mesleki eğitim ile çalışma koşulları,
ve Sosyal Güvenlik koşulları konusunda eşit muamele ilkesini yürürlüğe koyan
76/207/AET sayılı Yönergeyi tadil etmektedir. 76/207/AET sayılı Yönerge‟nin
hükümlerine göre eşit muamele ilkesi her ne olursa olsun, özellikle doğrudan ya da
dolaylı olarak medeni hal ya da ailevi durum nedeniyle cinsiyete dayalı ayırım
yapılmayacağı anlamındadır. Ayrıca işbu Direktif Üye Devletlerin belirli mesleki
faaliyetleri ve uygun olan hallerde, bu meslekleri kazandıracak eğitimi, bu işlerin
doğası veya gerçekleştirildikleri ortam gereği işçinin cinsiyetinin belirleyici faktör
olması durumlarında, uygulama alanından hariç tutma haklarına halel
getirmemektedir. Söz konusu Yönerge aynı zamanda kadınların gebelik ve analık
hallerinde korunmalarına ilişkin hükümlere halel getirmemektedir.
2002/73/AT sayılı Yönergecinsel tacizin tanımını “kişinin onurunu çiğnemeyi
amaçlayan özellikle yıldırıcı, düşmanca, değersizleştirici, aşağılayıcı ya da incitici bir
ortam yaratan veya o sonucu doğuran, istenmeyen sözlü, sözlü olmayan ya da fiziksel
her türlü cinsel içerikli tavır” olarak tanımlamaktadır. 3.
Bu direktifteki anlamıyla
taciz ve cinsel taciz cinsiyete dayalı ayrımcılık sayılır ve bu nedenle işbu yönerge
tarafından yasaklanmıştır.İşbu Yönergeye uygun olmak üzere,Üye devletler, ulusal
mevzuatları, toplu sözleşme veya uygulama paralelinde, işverenleri cinsiyete dayalı
her türlü ayrımcılığın, özellikle işyerinde taciz ve cinsel tacizin önlenmesi için gerekli
önlemleri almaya teşvik etmekte ve böyle bir durumun meydana gelmesi halinde,
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
63
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
zarar görmüş tarafa uygun bir tazminat veya özür sağlanmasından sorumludur. İşbu
Yönerge aynı zamanda, işverenleri de işyerinde cinsel tacize önleyici önlemler
almaktan ve çalışanlara işyerinde çalışan kadın ve erkeklere tanınacak eşit muamale
hususunda uygun bilgilendirme yapmakla yükümlü kılmaktadır.
Öte yandan, işbu Yönerge, analık iznine çıkmış bir kadın çalışanın izin süresi bittikten
sonra eski işine dönmek ya da kendisi için eski işinden daha aşağı şartlarda olmayan
eşdeğer bir işe başlamak ve yokluğunda iş koşullarında oluşup da hak kazanacağı her
türlü iyileştirmeden yararlanma haklarını da düzenlemektedir.
6. UNICE, CEEP ve ETUC tarafından sonuçlandırılan Gözden GeçirilmiĢ
Ebeveyn Ġzni Çerçeve SözleĢmesini uygulamaya koyan ve 96/34/AT Sayılı
Yönergeyi ilga eden 2010/18/AB sayılı Konsey Yönergesi
ABRG L 68, 18.3.2010, s. 13-20
2010/18/AB sayılı Konsey Yönergesi 8 Mart 2010 tarihinden itibaren 96/36/AT sayılı
Yönergeyi ilga etmektedir. İşbu Yönerge, Avrupalı çalışanlar ( cinsiyet ayrımı
yapılmadan) için kişisel hak olarak kabul edilen ebeveyn izninin koşullarını
iyileştirmeyi hedeflemektedir.
İşbu yeni Konsey Yönergesi, ebeveynlerden herbirine çocuk başına 4 aylık ebeveyn
izni vermektedir. Ebeveynler, kendi aralarında bu ayları transfer edebilip
ebeveynlerden birinin yedi aya kadar izin almasını sağlayabileceklerdir; ancak bu
izindeki en az bir ay diğer ebeveyne transfer edilememektedir.
İşbu yönergeye göre, yarı zamanlı ve geçici iş ilişkisi dahil olmak üzere, tüm iş
sözleşmesi ve çalışma ilişkilerine sahip olanlar söz konusu haktan
yararlanabilmektedir. İşbu yönerge uyarınca, çalışanlar işe döndükleri zaman, çalışma
saatleri ile modellerini değiştirme talebinde bulunabilmekte olup, hem kendi hem de
işverenlerinin ihtiyaçlarını göz önüne alacaklardır. Başka bir deyişle, söz konusu yeni
yönerge, çalışanların ebeveyn izni talep ettikleri zaman ayrımcılığa uğramalarından
onları koruyacaktır. İşbu yönergede işverenlerin, çocuğu bir sakatlıktan veya uzun
süreli bir hastalıktan muzdarip olan çalışanların ihtiyaçlarını düşünmeleri gerektiğinin
de altını çizmektedir.
Bunlara ek olarak, bağımsız olarak çalışan kadınlar, (çiftçilerin eşleri gibi) bağımsız
olarak çalışan eşlerine yardımcı olan kadınlar ( assisting spouses), onların hayat
arkadaşları, işbu yönerge sayesinde ebeveynlik iznine hak kazanmışlardır. Söz konusu
değişiklik, bu şahısların, profesyonel faaliyetlerini en az 14 hafta boyunca
bırakabilmelerine yardımcı olacaktır.
İşbu yönerge aynı zamanda çalışanların işten ayrılmadan önce kullandıkları ihbar
sürelerinin tahsil edilmesinde değişiklikler yapmaktadır. Son olarak, işbu yönergeye
göre, çalışanların ücret ve gelir konularının ulusal düzeyde karar verilmesini Üye
Devletler ile sosyal ortaklara bırakmaktadır.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
64
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
7. Kadınlar ve Erkekler için EĢit Fırsatlara iliĢkin bir DanıĢma Komitesi’nin
kurulmasına iliĢkin 16 Haziran 2008 tarihli ve 2008/590/AT sayılı Komisyon
Kararı
(Kodifiye Versiyon)
ABRG, L 190, 18.7.2008, s. 17–21.
Komisyon Kararı, Kadınlar ve Erkekler için Eşit Fırsatlara ilişkin bir Danışma
Komitesi oluşturmaktadır. Komite, Topluluk‟un kadınlar ve erkekler için eşit
fırsatlara destek vermeye yönelik etkinliklerinin planlanması ve gerçekleştirilmesi ile
Üye Ülkeler ve diğer ilgili taraflar arasında deneyim ve politika değişiminin teşvik
edilmesi konusunda Komisyon‟a yardımcı olmakla sorumludur. Bu kapsamda
Komite:
“(a) Eşit fırsatları teşvik etmek amacıyla Topluluk düzeyinde alınan önlemlerin
sonuçlarının takip edilmesi, değerlendirilmesi ve dağıtılmasına ilişkin araçların
gelişimi konusunda Komisyon’a yardımcı olmalı;
(b) Temel olarak, alınan önlemlerin gelişimine yönelik öneriler sunarak ve önerilerin
sonuçlarını analiz ederek, konuya ilişkin Topluluk eylem programlarının
uygulanmasına katkı sağlamalı;
(c) Komisyon’un Kadınlar ve erkekler arasında eşit fırsatlar sağlamaya yönelik
ilerlemelere ilişkin yıllık raporunun hazırlanmasına, görüşleri ile katkıda bulunmalı;
(d) Eşit fırsatları teşvike yönelik her düzeyde alınan önlemlere ilişkin bilgi
alışverişinin desteklenmesi ve uygun olduğu durumlarda, olası devam niteliğindeki
eylemlere ilişkin öneriler sunmalı:
(e) Komisyon’a rapor sunmak amacıyla, Topluluk düzeyinde eşit fırsatların teşvikine
ilişkin her türlü konuda, ya Komisyon’un talebi üzerine ya da kendi inisyatifiylegörüş
belirtmelidir.”
Bahse konu Karar, Komisyon‟un 82/43/AET sayılı Kararı‟nı ilga etmektedir.
8. Tarım dahil kendi nam ve hesabına çalıĢan kadın ve erkekler arasında eĢit
muamele ilkesinin uygulanması ve kendi nam ve hesabına çalıĢan kadınların
hamilelik ve analık süresince korunması hakkında 11 Aralık 1986 tarih ve
86/613/AET sayılı Konsey Yönergesi
ABRG L 359, 19.12.1986, p.56-58.
Özet
Bu Yönerge, 76/207/AET ve 79/7/AET sayılı Yönergelerin kapsamadığı alanlarla
ilgili olarak, kendi nam ve hesabına çalışan veya böyle bir çalışma faaliyetine katkıda
bulunan kadın ve erkekler arasında eşit muamele ilkesinin Üye Devletlerde
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
65
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
uygulanmasını sağlamayı amaçlamaktadır. Bu Yönerge, hem Çiftçiler ve serbest
meslek sahipleri dahil kendi nam ve hesabına kazanç getiren bir işte çalışanları hem
de işçisi veya ortağı pozisyonunda olmadan kendi nam ve hesabına çalışan kişinin
işine katılan veya tali işleri yapan eşlerini kapsar. Bu Yönerge uyarınca, Üye
Devletler, eşit muamele prensibine aykırı olan bütün hükümleri ortadan kaldırmak
zorundadır. İşbu Yönergede eşler arasında kurulacak şirketlerle ilgili kuralların, evli
olmayan kimseler arasında kurulacak şirketler için konan kurallardan daha kısıtlayıcı
olmamasını sağlayacak tedbirlerin alınacağının altı çizilmektedir. Bunlara ilaveten,
işbu Yönerge, Üye Devletlerde kendi nam ve hesabına çalışanlar için katılıma dayalı
bir sosyal güvenlik sistemi olduğu takdirde, kendi nam ve hesabına çalışanlar için
sosyal güvenlik sistemi tarafından korunmayan eşlerin katılımlı bir sosyal güvenlik
sistemine isteğe bağlı olarak katılabilme şanslarının olması gerektiğinin altını
çizmektedir. Öte yandan, işbu Yönerge uyarınca, kadın bağımsız çalışanların veya
bağımsız çalışanların eşlerinin hamilelik veya analık dönemleri boyunca işlerine ara
vermeleri halinde yerlerine başka birisinin getirilmesine veya varolan sosyal koruma
hizmetlerine kabul edilmelerine veya bir sosyal güvenlik sistemi, veya kamusal
sosyal koruma sistemi çerçevesinde para yardımlarından yararlanmaya hangi
koşullarda hakları olacağının veya bunlara hakları olup olmayacağının
değerlendirmesini yapmak Üye Devletlerin sorumluğu olmaktadır. Son olarak işbu
Yönerge, kendi nam ve hesabına çalışanlar arasında eşit muamele ilkesinin
uygulanması bakımından haksızlığa uğramış olduğunu düşünen kimselerin yetkili
makamlara yapılacak başvuruların tüketilmesinden sonra adli yoldan haklarını
arayabilmelerine izin vermektedir.
9. Kendi nam ve hesabına çalıĢan kadın ve erkekler arasında eĢit muamele
ilkesinin hayata geçirilmesine iliĢkin 86/613/AET sayılı Konsey Yönergesi’ni ilga
eden 7 Temmuz 2010 tarihli ve 2010/41/AB sayılı Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Yönergesi
ABRG L 180/1 15.7.2010, p. 1–6
Özet
2010/41/AB sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönergesi, Komisyon‟un kendi
nam ve hesabına çalışan erkkler ve onların eşlerine, kadın ve erkekler arasındaki eşit
muamele ilkesinin hayata geçmesi ile ilgili Topluluk hukuki çerçevesini tadil
etmesine izin vermektedir. İşbu Yönerge, 5 Ağustos 2012 tarihinden itibaren,
86/613/AET sayılı Yönergeyi ilga edecek olup, 2006/54/AT, 2004/113/AT ve
79/7/AET sayılı Yönergelerin kapsamadığı alanlarla ilgili olarak, kendi nam ve
hesabına çalışan veya böyle bir çalışma faaliyetine katkıda bulunan kadın ve erkekler
arasında eşit muamele ilkesinin daha iyi hayata geçmesini sağlayacaktır.
İşbu Yönergede, Komisyon, Üye Devletlerin ulusal mevzuatında izin verildiği
takdirde, hayat arkadaslarının eş olarak tanınmasını kabul etmektedir. Komisyon
ayrıca, kendi nam ve hesabına çalışan kişilerin eşlerinin aile işine katıkıda bulunmak
amacıyla eşlerine yardımcı olduklarında, talep ettikleri takdirde, çalışan eşleri ile aynı
oranda sosyal güvenceden yararlanmaalrı gerektiğini onaylamaktadır. Son olarak,
Komisyon, eşlerine yardımcı olan kadınlar ile kendi nam ve hesabına çalışan kadın
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
66
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
çalışanların, talep ettikleri takdirde, çalışan hamile kadınları koruyan Yönerge‟nin de
öngörüldüğü şekilde 14 hafta süren analık izninden yararlanmalarına ve hastalık
izninde alabildikleri ücret seviyesinde ücret alabilmelerine olanak sağlamaktadır.
Üye Devletler, en geç 2 sene içerisinde ulusal mevzuatlarını işbu Yönerge‟deki
hükümlere uygun hale getirmelidirler. İşbu Yönerge, Üye Devletlere, 6. Madde‟de
öngörülen hükümlere uyum sağlanabilmesi için 2 senelik ek bir süre vermektedir.
3. Beklemedeki Önergeler:
1. Hamile, loğusa ve emzikli kadın iĢçilerin iĢte sağlık ve güvenliklerinin
iyileĢtirilmesi hakkında 92/85/AET
sayılı Yönerge’yi tadil eden Avrupa
Parlamentosu ve Konsey Yönerge için Önerge
{SEC(2008)2595}{SEC(2008)2596}
COM/2008/0637 final - COD 2008/0193
(Önerge 17 Haziran 2011 tarihinden beri Avrupa Konseyi tarafından ele
alınmaktadır)
İşbu önerge, hamile, lohusa ve emzikli kadın işçilerin işte sağlık ve güvenliklerinin
iyileştirilmesi ve hamile, lohusa ve emzikli kadın işçilerinin ve çocuklarının
haklarının korunmasına yardımcı olmak amacıyla hazırlanmıştır.
İşbu önerge, analık iznini 14 haftadan 18 haftaya çıkarmakta olup, böylece annelerin
doğumdan önce veya sonra (zorunlu olmayan) 12 haftalık izin, doğumdan sonra ise
zorunlu olarak 6 haftalık izin alabilmelerine olanak sağlamaktadır. Söz konusu süre,
lohusalığın asıl tarihi beklenen tarihten farklı olduğu takdirde, doğum sonrası
periyodu etkilemeden uzatılabilir. İşbu yönerge, erken doğum, doğumdan sonra
çocuğun hastahaneye yatırılması, çocuğun özürlü doğması veya çoklu doğum
hallerinde, annelere, zorunlu olmayan analık izinlerini doğumdan önce veya sonra
istedikleri zaman alabilme ve doğumdan önce izinlerinin bir kısmını almamayı seçme
hakkını tanımaktadır. Önerge uyarınca, doğum yapan kadınları korumak ve doğumdan
sonra işe dönmelerini teşvik etmek için Üye Devletler, doğum yapan annelere,
işteyken aldıkları maaş kadar bir ödeme yapılmasını sağlamalıdır. Öte yandan, işbu
önerge uyarınca, anneler, hastalık izninde aldıkları ödenek oranında bir ödenek
almalıdırlar. Doğum yapmış anneler, işe döndükleri zaman, izne çıkmadan önceki
aynı koşullarda çalışmaya devam edebilmeli ve iş koşullarında onlar izindeyken
yapılmış olan iyileştirmelerden faydalanmalıdırlar. Son olarak söz konusu önerge,
çalışan annelere işe döndükleri zaman
iş ile aile yaaşmlarını daha iyi
uzlaştırabilmeleri için çalışma saatlerini kendilerinin ayarlama şansı vermektedir.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
67
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
D. AYRIMCILIK ĠLE MÜCADELE
1. AB AntlaĢması Kapsamında Yasal Temel:
Yasal Temel: AB Antlaşması 19. Madde (AT Antlaşması‟nın 13.Maddesi) ve AB
Temel Haklar Şartı.
Maastricht Antlaşması‟na, özellikle ırk veya etnik kökene dayalı ayırımcılık ile
mücadeleyi amaçlayan bir maddenin dahil edilmesi, bu alandaki Topluluk
eylemlerinin önünü açmıştır.
Maastricht Antlaşması‟nın akdini takiben, 1997 yılı Haziran ayında “Avrupa Irkçılık
ve Yabancı Düşmanlığı Gözlemevi” (EUMC) kurulmuştur. Viyana‟da bulunan
Gözlemevi‟nin birincil görevi Topluluk‟a ve Üye Devletler‟e, Avrupa genelindeki
ırkçılık, yabancı düşmanlığı ve Yahudi düşmanlığı konularında nesnel, güvenilir ve
mukayese edilebilir bilgi ve veri sağlamak; bu sorunlara karşı önlem almaktır, eyleme
geçmektir. EUMC, toplanan veriler doğrultusunda bu sorunların gelişimi, nedenleri,
boyutu, sonuçları ve etkileri konusunda çalışmalar yapmaktadır. Bir diğer görevi ise,
ırkçılık ve yabancı düşmanlığı ile ilgili stratejiler geliştirmek; göçmenlerin, etnik ve
dini azınlıkların topluma kazandırılması ile ilgili iyi uygulamaları tespit edip
yaygınlaştırmaktır.
EUMC, Avrupa Irkçılık ve Yabancı Düşmanlığı Bilgi Ağı‟nı (RAXEN) kurmuştur.
RAXEN, gerek ulusal gerekse Avrupa seviyesinde bilgi ve veri toplamak üzere tesis
edilmiş bir yapıdır. Bu faaliyet, EUMC ile yakın işbirliği içerisinde hareket edecek ve
EUMC ile bilgi toplama, koordinasyon ve yaygınlaştırma konularında sözleşme
akdetmiş 15 Ulusal Odak Noktası aracılığıyla gerçekleştirilecektir. Avrupa Birliği
Temel Haklar Ajansı (European Union Agency for Fundamental Rights), Avrupa
Irkçılık ve Yabancı Düşmanlığı Takip Merkezi‟nin (European Monitoring Centre on
Racism and Xenophobia - EUMC) yerini almıştır.
Irkçılık ve yabancı düşmanlığı ile mücadele hakkındaki mevzuatlar, ayırımcılığın her
türü ile mücadeleye ilişkin tüm mevzuatlar gibi henüz çok yenidir. Nihayet 2000
yılında iki Yönerge yayımlanmıştır. Ayrıca halihazırda ırkçılık ve yabancı düşmanlığı
ile mücadeleye ilişkin Önerge halinde bir çerçeve kanun AB Konseyi‟nin imzası için
beklemektedir.
Topluluk, 2001 yılında Ayırımcılık ile Mücadeleye ilişkin bir Topluluk Eylem
Programı açıklamıştır. Eylem Programı, 2001–2006 dönemini kapsamakta; ırka veya
etnik kökene, dine ve inanca, herhangi bir engele, yaşa veya cinsel tercihe dayalı
olarak yapılan ayırımcı muameleler ile mücadele eden faaliyetleri desteklemektedir.
2006 yılında söz konusu program, detayları yukarıdaki bölümde açıklanan
PROGRESS ile yer değiştirmiştir.
AB‟nin ayrımcılık ile mücadeleye ilişkin düzenlemelerine göre iĢverenler:
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
68
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Eğitim veya istihdam alanında, ırk veya etnik köken, din veya inanç,
engellilik, yaş veya cinsel eğilimlere bakılmaksızın eĢit muamele ilkesinin
uygulanması;
Orantısız bir yük teşkil etmediği takdirde, engelli bir kişinin iş ve eğitime
erişimi için uygun önlemler alınması dahil engelli kiĢilerin ihtiyaçları için
makul olanakların yaratılması;
Uygulamalı iş deneyimi ve örgütlere üyelik de dahil olmak üzere meslek
rehberliği ve eğitiminde, iĢ imkanlarına eriĢim, seçim kriterleri ve iĢe alım
koĢullarında eĢitliğin sağlanması,
Irk veya etnik köken, din veya inanç, engellilik, yaş veya cinsel eğilimlere
bakılmaksızın aynı kriterlere dayalı ücret belirlemesi için iĢ sınıflandırma
sistemlerinin oluşturulmasından sorumludur.
ÇeĢitlilik yönetimi, AB düzeyinde ayrımcılık ile mücadele için, şirketlerde teşvik
edilen bir diğer girişimi teşkil eder. Bu girişimin temelindeki fikir, işverenlerin faklı
yaş ve yetenek, etnik köken, din veya cinsel eğilime sahip kadın ve erkekleri tanıması,
değer vermesi ve işyerlerinde görevlendirmesidir. Avrupa Komisyonu, bu çerçevede
ayrıca engelli kiĢiler ve Romanlar ile ilgilenmekte ve bahsekonu gruplara karşı
ayrımcı eylemleri engellemek üzere çalışmalar yürütmektedir.
Ayrımcılık ile mücadele, 1 Ocak 2011 tarihinden itibaren, Avrupa Komisyonu‟nun
İstihdam, Sosyal İşler ve İçerme Genel Müdürlüğü yerine, Adalet Genel Müdürlüğü
tarafından ele alınmaktadır.
AĢağıdaki Tablo, bu bölümde yer alan temel AB mevzuatını, bu mevzuatın
muadili Türk Ulusal Mevzuatını ve Ulusal Program’da ilgili yönergelere yönelik
taahhütlerimizi göstermektedir.
AB MÜKTESEBATI
Irk ve Etnik Kökene
Bakılmaksızın KiĢilere
EĢit Muamele Edilmesi
Ġlkesinin Uygulamaya
Konulmasına ĠliĢkin
2000/43/AT sayılı Konsey
Yönergesi
TÜRK MEVZUATI
T.C Anayasası
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
2821 sayılı Sendikalar Kanunu (R.G 7.5.1983, 18040)
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu (R.G, 12.10.2004, 25611)
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu (R.G, 23.07.1965,
12056)
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Kanunu (R.G.
16.06.2006, 26200)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer sayılı
Resmi
Gazete‟de
yayımlanan
AB
Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2011 yılından sonra yasalaşacağı taahhüt
edilmiştir)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih
ve 27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan
AB Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2011 yılından sonra
yasalaşacağı taahhüt edilmiştir)
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
69
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Ġstihdamda ve ĠĢte EĢit
Muameleye iliĢkin Genel
Çerçeve oluĢturan
2000/78/AT sayılı Konsey
Yönergesi
T.C Anayasası
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
2821 sayılı Sendikalar Kanunu (R.G 7.5.1983, 18040)
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu (R.G, 23.07.1965,
12056)
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu (R.G, 12.10.2004, 25611)
3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu (R.G, 19.06.1986, 19139)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer sayılı
Resmi
Gazete‟de
yayımlanan
AB
Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2011 yılından sonra yasalaşacağı taahhüt
edilmiştir)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve
27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2011 yılından sonra
yasalaşacağı taahhüt edilmiştir)
Avrupa Birliği Temel
Haklar Ajansı’nın
Kurulması’na ĠliĢkin 15
ġubat 2007 tarih ve
168/2007/AT sayılı Konsey
Yönetmeliği
Bu mevzuata karşılık gelen Türk mevzuatı bulunmamaktadır.
Irkçılık ve Yabancı
DüĢmanlığının bazı biçim
ve ifadeleriyle, ırkçılık ve
yabancı düĢmanlığı
konusundaki ceza hukuku
yoluyla mücadele etmeye
iliĢkin 28 Kasım 2008
tarihli ve 2008/913/JHA
sayılı Konsey Çerçeve
Kararı
Bu mevzuata karşılık gelen Türk mevzuatı bulunmamaktadır
2. Temel Mevzuat:
1. KiĢiler arasında ırka ve etnik kökene dayalı ayırımcılık gözetilmeksizin
muamele eĢitliği ilkesinin uygulanması hakkındaki 29 Haziran 2000 tarih ve
2000/43/AT sayılı Konsey Yönergesi
ABRG, L 180, 19.07.2000, s.22.
Özet
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
70
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Bu Yönerge, iş yaşamında mesleki eğitim, sosyal koruma ve öğretim alanlarında ırka
veya etnik kökene dayalı ayırımcılık ile mücadeleye yönelik bir çerçeve tesis
etmektedir. Böylelikle Üye Devletler‟de muamele eşitliği ilkesinin işlerliğinin
sağlanması hedeflenmektedir.
Muamele eşitliği ilkesi, doğrudan ya da dolaylı olarak ırka veya etnik kökene dayalı
ayırımcılık yapılmamasını öngörür.
Üye Devletler‟in ırka veya etnik kökene dayalı ayırımcılığı önlemeye ya da bundan
kaynaklanan zararları tazmin etmeye yönelik mevcut önlemlerini koruma veya bu
yönde özel önlemler alma hakları saklıdır.
Üye Devletler, işbu Yönerge‟nin uygulanması sonucunda ortaya çıkan hakların
korunmasına yönelik adli ve idari usulleri tesis etmekle yükümlüdürler. Ayırımcılığa
ilişkin usullerde, ispat mecburiyeti davalıya aittir.
2. Ġstihdam ve Meslekte EĢit Muameleye iliĢkin Genel bir Çerçeve tesis eden 27
Kasım 2000 tarih ve 2000/78/AT sayılı Konsey Yönergesi
ABRG, L 303, 02.12.2000, s.16.
Özet
Bu Yönerge, istihdam ve meslekte, dine veya inanca, özürlü olmaya, yaşa veya cinsel
tercihe dayalı ayırımcılık yapılmamasının sağlanması için asgari koşullar
belirlemektedir.
“Eşit muamele ilkesi”, dine veya inanca, özürlü olmaya, yaşa veya cinsel tercihe
dayalı doğrudan ya da dolaylı ayırımcılık yapılmaması anlamına gelmektedir.
Ayırımcılık doğrudan yapılabilir (ki bu durumda bir kişiye aynı konumda bulunan
diğer kişilere göre daha farklı muamele edilir) veya dolaylı olabilir (ki böyle
durumlarda görünürde nesnel bir hüküm/koşul mevcut iken kriterler veya uygulamalar
bir kişiye aynı konumda bulunan diğer kişilere göre daha farklı muamele edilmesi –
özellikle yaşa dayalı ayırımcılık bu şekildedir- sonucunu yaratır).
Bu Yönerge, kamu sektörü ve özel sektör bakımından kamu kurumları/organları dahil
tüm kişilere aşağıdaki durumlarda uygulanmaktadır:
terfi de dahil olmak üzere istihdama erişime;
mesleki eğitime erişime;
işten çıkarmalar ve ücret de dahil olmak üzere istihdama ve çalışma
koşullarına;
işçi veya işveren örgütlerine üye olma ve katılma koşullarına.
Üye Devletler, nesnel ve rasyonel gerekçeler sunmak ve meşru bir amaca hizmet
etmek şartı ile (örneğin, genç veya yaşlı işçilerin istihdama ya da mesleki eğitime
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
71
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
erişimini sağlamaya yönelik özel koşullar tesis edilmesi durumunda), yaşa dayalı
olarak yapılan farklı muamelenin “ayırımcılık” teşkil etmediğini ortaya koyabilirler.
İlaveten, Üye Devletler‟in Yönerge‟de bahsedilen konular temelinde yapılan
ayırımcılığı önlemeye ya da bundan kaynaklanan zararları tazmin etmeye yönelik
mevcut önlemlerini koruma veya bu yönde özel önlemler alma hakları saklıdır.
(positive actions).
Üye Devletler, işbu Yönerge‟nin uygulanması sonucunda ortaya çıkan hakların
korunmasına yönelik adli ve/veya idari usulleri tesis etmekle yükümlüdürler.
Muamele eşitliği ilkesinin kendi aleyhine ihlal edildiğini ve bundan zarar gördüğünü
iddia eden kişilerin dava açmaları durumunda, ispat yükümlülüğü davalıya aittir.
Ayrıca Üye Devletler, eşit muamele ilkesinin uygulanmaması şikayetiyle ortaya çıkan
çalışanların, işlerine işverenleri tarafından son verilmesine veya benzeri ters
muamelelere karşı koruma sağlamakla yükümlüdürler.
Üye Devletler‟in, işbu Yönerge bağlamında kabul edilen hükümlerin ihlali
durumunda uygulanabilir yaptırımlar tesis etmeleri de şarttır.
3. Avrupa Birliği Temel Haklar Ajansı’nın Kurulmasına iliĢkin 15 ġubat 2007
tarih ve 168/2007/AT sayılı Konsey Yönetmeliği
ABRG, L 53, 22.2.2007, s. 1–14.
Özet
Söz konusu Yönetmelik, Avrupa Irkçılık ve Yabancı Düşmanlığı Takip Merkezi
Kuran 2 Haziran 1997 tarih ve 1035/97/AT sayılı Konsey Yönetmeliği‟ni ilga etmekte
ve bir Avrupa Birliği Temel Haklar Ajansı oluşturmaktadır.
Bu Ajans, Avrupa düzeyinde temel haklara ilişkin Topluluk ve Üye Devletlere kendi
yetki alanlarında önlemler almak ve tasarlamak amacıyla kullanabilecekleri tarafsız,
güvenilir ve karşılaştırılabilir veriler sağlamayı hedeflemektedir.
Söz konusu Ajans, kendi yürüttüğü araştırma ve analizlere dayanarak tematik (konu
bazlı) raporlar da yayımlamaktadır. Buna ek olarak, Ajans iyi uygulamaların ön plana
çıkarıldığı yıllık raporlar yayımlamaktadır.
4. Irkçılık ve Yabancı DüĢmanlığının bazı biçim ve ifadeleriyle, ırkçılık ve
yabancı düĢmanlığı konusundaki ceza hukuku yoluyla mücadele etmeye iliĢkin
28 Kasım 2008 tarihli ve 2008/913/JHA sayılı Konsey Çerçeve Kararı
Özet
Çerçeve Kararı:
AB‟de ortak bir cezai tutum belirlemektedir;
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
72
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Tüzel kişiler için yaptırımların, kamu yararı ve yardımlarından mahrumiyeti de
içerebileceğini ifade etmektedir;
Irkçılık ve yabancı düşmanlığına ilişkin suçların soruşturmalarının kurbanlar
tarafından yapılan suçlamalar ve raporlara bağlı kalmamasını sağlamaktadır;
Yargılamaya ilişkin usul hukuku hükümlerini sunmaktadır.
3. Beklemedeki Önergeler:
1. Din veya inanç, engellilik, yaĢ veya cinsel eğilime bakılmaksızın kiĢiler
arasında eĢit muamele ilkesinin uygulanmasına iliĢkin Konsey Yönergesi için
Önerge
COM (2008) 426
(Önerge, 17.06.2011 tarihinde Avrupa Konseyi tarafından görüşülmüştür.)
Bu önerge; istihdam ve meslek alanları dışında eşit muamele ilkesinin uygulamaya
konulması amacıyla din, inanç, engellilik, yaş, cinsel eğilim temelindeki ayrımcılıkla
mücadele için bir çerçeve oluşturmaktadır.
Ayrıca önerge, hizmet sunanlar için orantısız yük oluşturmadan engelli kişilere
yönelik olarak “makul barınma” ile birlikte genel erişim imkanı sağlanmasını
amaçlamaktadır.
Ayrımcılık yasağı, kamu kurumları dahil olmak üzere kamu ve özel sektörlerdeki
herkese uygulanacaktır:
(a) Sosyal güvenlik ve sağlık hizmetleri dahil sosyal koruma,
(b) Sosyal avantajlar,
(c) Eğitim,
(d) Barınma dahil olmak üzere, kamuya açık mal ve diğer hizmetlerin tedariği ve
erişimi.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
73
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
E. ĠSTĠHDAM
1. AB AntlaĢması Kapsamında Yasal Temel:
Yasal Temel: Ġstihdam hakkındaki Bölüm IX, 145.-150. Maddeler (AT
Antlaşması İstihdam hakkındaki Bölüm VIII 125-130. Maddeleri
Ġstihdam hakkındaki Bölüm IX, 145.-150. Maddeleri (AT Antlaşması İstihdam
hakkındaki Bölüm VIII 125-130. Maddeleri) aracılığıyla İstihdam alanında
eşgüdümlü bir strateji geliştirilmesi özellikle vasıflı ve uyarlanabilir işgücüne yüksek
seviyede istihdam sağlanması Birliğin amaçları arasında yer alır.
Birlik, işgücü piyasalarının entegrasyonu ile birlikte işsizlik sorunu ile karşı karşıya
kalmıştır. Bu sorun 1970‟li yılların ortalarında Üye Devletler açısından ciddi bir
tehlike haline gelmiştir. Halihazırda işsizlik AB‟nin en büyük sorunu olarak
nitelendirilmektedir. Sorunun uzun bir zamandır süregelmesi, çözümün aktif işgücü
piyasası politikalarının oluşturulması gereğini gözler önüne sermiştir.
İstihdam politikası büyük ölçüde özel hedef kitleler için tasarlanmış eylem
programları (uzun süreli işsizlik ile mücadeleye yönelik olarak için tasarlanan ERGO
gibi) ve gözetim ve dokümantasyon sistemlerine ilişkin inisiyatifler aracılığıyla
yönetilmekteydi. Avrupa Komisyonu, işsiz kimselerin diğer Üye Devletler‟de iş
bulmalarını sağlamak amacı ile EURES Ağı‟nı kurmuştu.
Ancak Birlik tarafından bu alanda atılan en yeni ve son büyük adım “Avrupa İstihdam
Stratejisi”nin tesisi olmuştur. 1997 yılı Kasım ayında gerçekleştirilen Lüksemburg İş
Zirvesi‟nde, sözü edilen stratejinin tematik öncelikler üzerine inşa edilmesi
öngörülmüştür. Dört sütun altında (istihdam edilebilirlik, girişimciliğin geliştirilmesi,
işçilerin değişen teknoloji ve piyasalara adapte edilebilirliği, fırsat eşitliği) gruplanan
konular İstihdama ilişkin Kılavuz İlkeler ile açıklanmıştır.
Avrupa Komisyonu tarafından yayımlanan “2010 yılında Avrupa’da Ġstihdam” adlı
en son rapor 2008 sonbaharından bu yana mali krizin AB ekonomisi üzerinde yarattığı
yıkıcı etkiyi ortaya koymaktadır. Rapora göre; AB‟de, GSMH 2009 yılında %4,2
oranında düşmüş, sanayi üretimi 1990‟lı yılların sonlarındaki seviyelere gerilemiş ve
istihdam düzeyi %1,8 oranında azalmıştır. Sonuç olarak, 23 milyon kişi, diğer bir
deyişle ekonomik olarak aktif nüfusun yaklaşık %10‟luk bir kesimi işsiz kalmıştır.
2010 yılında AB’de iĢsizlik oranının %9,6 olduğu kaydedilmektedir. Bu
doğrultuda, 2020 Avrupa Stratejisi ile de uyumlu olarak, mevcut Avrupa Ġstihdam
Stratejisi‟nin 2020 yılına kadar olan hedefleri:
20 ila 64 yaş aralığında %75 istihdam oranının sağlanması,
okulu bırakma oranın %10 oranının altına düĢürülmesi ve 30 ila 34 yaş
aralığındaki kişilerin en az %40‟ının yüksek öğrenimlerini tamamlaması ve
yoksulluk ve sosyal dıĢlanmaya maruz kalan veya riski ile karĢı karĢıya
bulunan insan sayısının en az 20 milyon azaltılması olarak belirlenmiştir.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
AB‟nin 2020 Avrupa Stratejisi kapsamında başlattığı “Yeni yetenekler ve iĢler için
Gündem” girişim kapsamında söz konusu hedeflerin hayata geçirilmesi için
öngörülen eylemler ele alınmaktadır. 2008 yılından bugüne yürürlükte bulunan söz
konusu girişim, iş gücünde yeni yetenek ve becerilerin geliştirilmesi çerçevesinde
becerilerin üst seviyelere çıkarılması, işgücü piyasasında gereksinimlerin önceden
tespit edilmesi ve daha iyi bir eşleştirme gerçekleştirilmesi üzerinde
yoğunlaşmaktadır. Girişim aynı zamanda, güvenceli esneklik (flexicurity), iş kalitesi
ve çalışma koşullarının iyileştirilmesi ve istihdam yaratılması alanları da içermektedir.
AB‟de Avrupa Ġstihdam Stratejisi (EES), Üye Devletler arasında yürütülen “açık
koordinasyon yöntemi” ile düzenlenen ve bağlayıcı olmayan hukuk kurallarına
dayanmaktadır. Açık koordinasyon yönteminde ilgili politik alan, Üye Devletler
tarafından kıyaslama ve en iyi uygumaların paylaşılması ile oluşturulan kılavuz belge
ve göstergeler ile yönlendirilmektir. Bu bağlamda, her yıl İstihdam Komitesi
çerçevesinde biraraya gelen ulusal hükümetler bir “yıllık istihdam paketi”
hazırlamaktadır. Üye Devletler için zorunlu olmayıp daha ziyade isteğe bağlı olarak
uygulamaya konan bahse konu paket;
Ulusal istihdam politikaları için ortak öncelik ve hedefleri belirleyen kılavuz
rehberleri,
Üye Devletler tarafından ulusal istihdam politikalarına ilişkin hazırlanan
ulusal raporları ve
Uygun olduğu hallerde Üye Devletler özelinde önerileri de içeren
Komisyon‟un Ortak İstihdam Raporunu içermektedir.
EES, İstihdam Kılavuz Belgeleri (Employment Guidelines) kapsamında
tanımlanmaktadır. 2005 yılından bu yana Komisyon tarafından hazırlanan ve Konsey
tarafından onaylanan istihdam kılavuz belgeleri, AB‟nin Geniş Ekonomi Politikaları
Kılavuz Belgeleri (Broad Economic Policy Guidelines) çerçevesinde ele alınmaktadır.
2010 yılının Ekim ayından itibaren yürürlükte bulunan mevcut Ġstihdam Kılavuz
Belgeleri aşağıdaki hedefleri kapsamaktadır13:
Kadın ve erkeklerin işgücü piyasasına katılımını arttırmak, yapısal işsizliği
azaltmak ve iş kalitesini geliştirmek,
İşgücü piyasının ihtiyaçlarına cevap veren kalifiye iş gücünü oluşturmak ve
hayatboyu öğrenimi teşvik etmek,
Tüm düzeylerdeki eğitim ve öğretim sistemlerinde kalite ve performansı
yükseltmek ve yüksek öğretim veya eşdeğer eğitime katılımı arttırmak;
Sosyal içerme ve yoksulluk ile mücadeleyi desteklemek.
Komisyon son olarak Ortak Ġstihdam Raporu‟nu 8 Mart 2011 tarihinde
yayımlamıştır. Rapor, AB‟nin mevcut işgücü piyasasının durumunu ortaya koymakta
13
Önceki İstihdam Kılavuz Belgelerine erişim için Avrupa Konseyi‟nin arşiv sayfasını ziyaret ediniz:
http://register.consilium.europa.eu/servlet/driver?page=Result&lang=EN&ssf=DATE_DOCUMENT+
DESC&fc=REGAISEN&srm=25&md=400&typ=Simple&cmsid=638&ff_TITRE=guidelines+for+the
+employment+policies
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
75
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
ve Üye Devletlerin Ulusal Reform Programlarını hazırlarken faydalanmaları üzere
öncelikleri tanımlamaktadır.
AB seviyesindeki, Avrupa İstihdam Stratejisinin başlıca finansal araçları Avrupa
Sosyal Fonu, Avrupa Küselleşme Uyum Fonu ile birlikte İstihdam ve Dayanışma için
Topluluk Fonları, PROGRESS 2007-2013 ve Hayatboyu Öğrenim Programı‟dır.
Türkiye, 27 Kasım 2002 itibariyle istihdam alanındaki Avrupa Programları‟na iştirak
etmeye başlamıştır. AB katılım sürecindeki en önemli konulardan biri olan Avrupa
İstihdam Stratejisinin önemi, Türkiye ile Katılım Ortaklığına ilişkin, 19 Mayıs 2003
tarih Konsey kararında belirtilmiştir.
İstihdam alanında teşvik önlemleri ve Avrupa İstihdam Stratejisinin geliştirilmesi için
1145/2002/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Kararı çerçevesinde başlatılan
istihdam alanında teşvik tedbirleri konulu Topluluk Programına dair Mutabakat Zaptı
25 Kasım 2002 tarihinde imzalanmıştır. Mutabakat Zaptı, 3 Şubat 2003 tarih ve
2003/5224 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla onaylanarak 21 Şubat 2003 tarih ve
25027 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
AĢağıdaki Tablo, bu bölümde yer alan temel AB mevzuatını, bu mevzuatın
muadili Türk Ulusal Mevzuatını ve Ulusal Program’da ilgili yönergelere yönelik
taahhütlerimizi göstermektedir.
AB MÜKTESEBATI
TÜRK MEVZUATI
Ġstihdam
Komitesi’nin
OluĢturulmasına iliĢkin 24
Ocak
200
tarih
ve
2000/98/AT sayılı Konsey
Kararı
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
ġirketlerdeki mesleki
eğitime iliĢkin
istatistiklerle ilgili 7 Eylül
2005 tarih ve
1552/2005/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Yönetmeliği(AEA
ile ilintili)
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
NACE Revizyon 2
ekonomik etkinliklerinin
istatistiksel
sınıflandırılmasını
oluĢturan ve
3037/907/AET sayılı
Konsey Yönetmeliği ile
spesifik istatistiksel
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
76
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
alanlara iliĢkin bazı AT
Yönetmeliklerini tadil
eden 20 Aralık 2006 tarihli
ve 1893/2006/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Yönetmeliği
Topluluk’taki iĢ olanakları
konusundaki üç aylık
istatistiklere iliĢkin 23
Nisan 2008 tarihli ve
453/2008/AT sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konsey
Yönetmeliği
Üye Ülkelerin istihdam
politikalarına iliĢkin
kılavuz ilkeleri içeren 15
Temmuz 2008 tarihli ve
2008/619/AT sayılı Konsey
Kararı
Ġstihdam ve Sosyal Ġçerme
için Avrupa Mikro
Finansman GiriĢimini
kuran 25 Mart 2010 tarih
ve 283/2010/AB sayılı
Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Kararı
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır
Üye Devletlerin istihdam
politikası için kılavuzlara
iliĢkin 7 Temmuz 2009
tarih ve 2009/536/AT sayılı
Konsey Kararı
Üye Devletlerin istihdam
politikası için kılavuzlara
iliĢkin 21 Ekim 2010 tarih
ve 2010/707/AB sayılı
Konsey Kararı
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır
2. Temel Mevzuat:
1. Ġstihdam Komitesi’ni kuran 24 Ocak 2000 tarih ve 2000/98/AT sayılı Konsey
Kararı
ABRG, L 29, 04.02.2000, s.21.
Özet
AB Konseyi, Üye Devletler arasında istihdam ve işgücü piyasası politikalarının
eşgüdümünü teşvik amacıyla, danışmanlık görevi üstlenecek bir İstihdam Komitesi
kurmuştur.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
77
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Bu Komite:
Topluluk‟taki ve Üye Devletler‟deki istihdam durumunu ve istihdam
politikalarını gözlemleyecektir;
Avrupa Komisyonu‟nun veya Konseyi‟nin talebi üzerine ya da kendi
inisiyatifi ile görüş oluşturacaktır.
Komite, Topluluk politikalarının ve faaliyetlerinin hazırlık ve uygulama aşamalarında,
istihdam konusunun da göz önünde bulundurulmasını teşvik etmekle yükümlüdür.
İlaveten, Avrupa Komisyonu ile Üye Devletler arasında gerçekleştirilecek bilgi
değişimine ve deneyim paylaşımına destek sağlamak da Komite‟nin
sorumluluğundadır.
Komite, her yıl Üye Devletler‟e verilen “Ekonomi ile ilgili Geniş Kapsamlı Kılavuz
İlkeler”in ve “İstihdama ilişkin Kılavuz İlkeler”in birbirleriyle tutarlılığını da sağlar.
Avrupa Komisyonu ve her Üye Devlet Komite‟nin iki üyesini atayacaktır.
2. ġirketlerdeki mesleki eğitime iliĢkin istatistiklerle ilgili 7 Eylül 2005 tarih ve
1552/2005/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönetmeliği
(AEA ile ilintili)
ABRG, L 255, 30.09.2005, s.1–5.
Konsolide Versiyon
Değişiklik:
NACE Revizyon 2 ekonomik etkinliklerin istatistiksel sınıflandırılmasını
oluĢturan ve 3037/907/AET sayılı Konsey Yönetmeliği ile spesifik
istatistiksel alanlara iliĢkin bazı AT Yönetmeliklerini tadil eden 20 Aralık
2006 tarih ve 1893/2006/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey
Yönetmeliği
ABRG, L 393, 30.12.2006, s. 1–39
Ġnceleme ile düzenleyici usule iliĢkin Kurucu AntlaĢmanın 251. Maddesi
ve 1999/468/AT sayılı Konsey Kararı’na istinaden uyarlanan birtakım
araçlara dair 596/2009 sayılı (AT) Avrupa Parlamentosu ve Konsey
Yönetmeliği – inceleme ile düzenleyici usule iliĢkin uyarlama - 4. Bölüm
ABRG L 188, 18.7.2009, s. 14–92
Özet
Yaşam boyu öğrenmeye dayanan Lizbon Stratejisi‟nin bir parçası olan mesleki eğitim,
aynı zamanda farklı beceriler geliştirme ve iş gücünün uyumunu arttırma, yaşam boyu
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
78
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
istihdamın temin edilmesi gibi faydalar da sağlamaktadır. İş yerinde eğitim ve
öğretim, bilgiye dayalı toplum oluşturmanın temel öğelerinden olan sosyal ve beşeri
kaynak yaratımı açısından da elzemdir.
Yaşam boyu eğitim ve mesleki eğitimin önemi paralelinde, devam eder nitelikteki
mesleki eğitim ile ilgili işletmeler tarafından sağlanan uygun ve karşılaştırılabilir
istatistiksel veriler ve bilgiler, yaşam boyu eğitimin önemli bir boyutuna ışık
tutmaktadır. İstatistiksel bilgi ilgili alandaki politikaların ve stratejilerin oluşturulması
ve değerlendirilmesi açısından vazgeçilmezdir. Bu bağlamda, istatistikler,
işletmelerde uygulanan sürekli nitelikteki mesleki eğitime yönelik, niteleyici ve
niceleyici veri temin etmektedir.
Yönetmelik,
İşletmelerdeki mesleki eğitime ilişkin, Topluluk istatistikleri sistemi için
çerçeve oluşturulması;
İşyeri kabiliyetlerinin geliştirilmesi için, işletmelerde eğitim politikaları ve
stratejiler geliştirilmesi;
Cinsiyet ayrımı yapılmaksızın mesleki eğitime erişimde fırsat eşitliğinin
sağlanması;
Mağdur durumdaki kişiler için mesleki imkanların temin edilmesi;
İşyerindeki mesleki eğitimi geliştirilmesinde sosyal tarafların rolü gibi
konuları ele almaktadır.
Genel olarak, eğitim ve öğrenimin Maastricht ve Amsterdam Antlaşmaları neticesinde
AB‟nin yetki alanında girmesinin sonucu olarak, Yönetmelik özellikle Avrupa
İstihdam Stratejisi içerisinde yaşam boyu öğrenimin rolünü güçlendirmeyi ve böylece
süreç olarak yaşam boyu öğrenimi izlemeyi sağlayacak istatistiksel yöntemlerin
geliştirilmesini amaçlamaktadır.
20 Aralık 2010 tarih ve 1893/2006 (AT) sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey
Yönetmeliği, işyerindeki mesleki eğitimlere yönelik istatistik temin etmekte olup,
NACE Revizyon „deki B bölümünden N‟ye kadar olan ve R bölümünden S‟ye kadar
olan bölümlerde tanımlanmış olan tüm ekonomik faaliyetleri kapsamaktadır.
18 Haziran 2009 tarih ve 596/2009 (AT) sayılı avrupa Parlamentosu ve Konseyi
Yönetmeliği EK‟nde ise inceleme ve denetleyici usule ilişkin 1999/468/AT sayılı
Konsey Yönergesi ile Kurucu Anlaşma‟nın 251. Maddesi‟ne istinaden uyarlanan
birtakım araçları göstermektedir.
3. Topluluk’taki iĢ olanakları konusundaki üç aylık istatistiklere iliĢkin 23 Nisan
2008 tarihli ve 453/2008/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönetmeliği
(AEA ile ilintili metin)
ABRG, L 145, 4.6.2008, s. 234–237
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
79
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Özet
Yönetmelik, Üye Ülkelerin, en az bir veya daha fazla çalışanı olan işlere ilişkin iş
olanakları konusunda üç aylık istatistiklerini Avrupa Komisyonu‟nun istatistik
kurumu EUROSTAT‟a düzenli olarak göndermelerini gerektirmektedir. Bu
kapsamda, sağlanan veriler, yürürlükteki NACE‟de detaylandırılan Topluluk içindeki
ekonomik etkinliklere ilişkin ortak sınıflandırma sistemi çerçevesinde belirlenen tüm
sektörleri içermelidir (NACE). Kamu yönetimi ve savunma, zorunlu sosyal güvenlik,
eğitim, insan sağlığı ve sosyal iş etkinlikleri, üyeli organizasyonların eğlence ve
dinlenme etkinlikleri, bilgisayar tamiri ve diğer kişisel hizmet etkinlikleri ile 10
kişiden az çalışana sahip birimler için belirleme, Üye Ülkelerde yürütülen fizibilite
çalışmalarına göre yapılacaktır. Buna ek olarak, tarım, ormancılık ve balıkçılık
sektörlerine ilişkin koşullar opsiyoneldir.
4. Üye Ülkelerin istihdam politikalarına iliĢkin Kılavuz Ġlkeleri içeren 15
Temmuz 2008 tarihli ve 2008/618/AT sayılı Konsey Kararı
ABRG, L 198, 26.7.2008, s. 47
Özet
İstihdam Kılavuz İlkeleri, makroekonomik politikalar, mikroekonomik reformlar ve
sürdürülebilir büyüme, istihdam ve Lizbon stratejisine uygun olarak güçlendirilmiş
sosyal uyuma katkıda bulunan istihdam politikalarına dayanan 2008–2010 yılına
yönelik Entegre Kılavuz İlkeleri ile bağlantılıdır. Bu çerçevede, Üye Ülkeler, tam
istihdam, işte daha iyi kalite ve üretkenlik ile güçlendirilmiş sosyal karasal uyum
sağlayan politikalar geliştirmelidir (17. Rehber). Bu kapsamdaki eylemler dört
öncelikli alanda yoğunlaşacaktır:
(1) İşgücüne daha çok kişinin çekilmesi, emek arzını artırma ve sosyal korunma
sistemlerini modernleştirme,
Bu alan, yaşam döngüsünün farklı aşamalarına ilişkin istihdam politikalarının kabul
edilmesi anlamına gelen işgücünde yaşamdöngüsü yaklaşımının teşvik edilmesini
(18. Rehber) içermektedir. Aynı zamanda, daha çok ve farklı kesimi içine alan bir
işgücü piyasanın geliştirilmesini, iş ve meslek çekiciliğinin arttırılmasını,
deazavantajlı konumda olan ve işgücü piyasası dışında bulunan kişiler dahil iş
arayanlara işsizlik ücreti verilmesini (19. Rehber) ve işgücü piyasalarında arz ve
talebin dengelenmesini (20. Rehber) temin etmektedir.
(2) Çalışanlar ve şirketlerin ekonomik duruma adaptasyon gücünü artırma,
İkinci alan kapsamında işgücü piyasaları; sosyal tarafların rolünü de göz önünde
bulundurarak, çalışanların iş güvenliğinin sağlanması şartıyla, işgücünde esnekliğin
geliştirilmesini ve işgücü piyasalarındaki bölünmenin azaltılmasını (Rehber 21) ve
istihdama dost işgücü maliyetleri ve ücret oluşturma mekanizmalarının tesis
edilmesini teşvik etmelidir (Rehber 22).
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
80
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
(3) İnsan sermayesine eğitim ve beceri geliştirme yoluyla daha fazla yatırım
yapma.
İşgücü piyasalarında, beşeri sermayeye yatırımın genişletilmesi ve geliştirilmesi
(Rehber 23) ve yeni yetkinlik gereksinimleri uyarınca gerekli eğitim ve öğretim
sistemlerinin tesis edilmesi (Rehber 24) önerilmektedir.
5. 2009/53/536/AT: Üye Devletlerin istihdam politikaları için kılavuz belgelere
iliĢkin 7 Temmuz 2009 tarihli Konsey Kararı
ABRG L 180, 11.7.2009, s. 16–17.
Özet
2009/536/AT sayılı Konsey Kararı 2009 yılında Üye Devletlerin istihdam politikaları
için yeni kılavuz belgeler ortaya koymamakta ve Üye Devletlerin istihdam
politikalarını oluştururken 15 Temmuz 2008 tarih ve 2008/618/AT sayılı Konsey
Kararı‟nın EK bölümünde (yukarıda detaylandırılmaktadır) yer alan düzenlemeleri
dikkate almalarını talep etmektedir.
6. 2010/70/AB: Üye Devletlerin istihdam politikaları için kılavuz belgelere iliĢkin
21 Ekim 2010 tarihli Konsey Kararı
ABRG L 308, 24.11.2010, s. 46–51
Özet
AB‟nin 26 Mart 2010 tarihinde açıklanan “2020 Avrupa Stratejisi”, ekonomik
büyüme ve istihdam yaratımı için, Üye Devletlerin ekonomi politikaları arasında
güçlendirilmiş bir eşgüdümü teşvik etmektedir. Bu kapsamda, Konsey genel hedefleri
belirlemekte ve Üye Devletlerin ulusal hedeflerini AB düzeyindeki söz konusu
hedefler ışığında belirlemesi beklenmektedir.
2010/707/AB sayılı Konsey Kararı, EK I kapsamında detaylandırılan, 4 istihdam
kılavuzu ortaya koymaktadır:
Kılavuz 7: Erkek ve kadınların işgücü piyasasına katılımını arttırmak, yapısal
işsizliği azaltmak ve iş kalitesini yükseltmek,
Kılavuz 8: İşgücü piyasasının gereklerine cevap verebilen kalifiye işgücünü
geliştirmek ve hayat boyu öğrenimi teşvik etmek,
Kılavuz 9: Her düzeydeki eğitim ve öğretim sistemlerinin kalitesi ve
performansını geliştirmek ve yüksek öğretim veya eşdeğer eğitimlere katılımı
ilerletmek;
Kılavuz 10: Sosyal içerme ve yoksullukla mücadeleyi teşvik etmek.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
81
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
7. Ġstihdam için Ortak Mutabakat hakkında Avrupa Komisyonu Bildirimi
COM/2009/0257 final
İstihdam her zaman AB‟nin önemli gündem konularından biri olmuştur. AB‟nin
hükümet ve devlet başkanları, Lizbon Stratejisi kapsamında; daha fazla ve iyi iş
imkanları ve sosyal uyum ile sürdürülebilir ekonomik büyüme yetisine sahip, dünyada
rekabet gücü en fazla ve dinamik bilgi ekonomisi olan bir Avrupa Birliği tesis etme
hedeflerini dile getirmişlerdir. Bununla birlikte son ekonomik krizin iş piyasası
üzerinde beklenmedik olumsuz etkileri olmuştur. Her ne kadar AB, mali krize 2009
Avrupa Konseyi Bahar Zirvesi‟nde kabul ederek yürürlüğe konan “Avrupa Ekonomik
İyileştirme Planı” (European Economic Recovery Plan) ile müdehale etmiş olsa da,
krizin iş piyasası üzerindeki olumsuz etkilerinin gedirlmesi amacı ile Avrupa
Komisyonu “Ġstihdam Ġçin Ortak Mutabakat Bildirimi‟ni” yayınlamıştır.
Bu yeni stratejiye göre, ulaşılması gereken hedefler; istihdamı temin etmek, iş
yaratmak, dolaşımı desteklemek, becerileri modernleştirmek ve iş piyasasının
ihtiyaçlarını karşılamak olarak sıralanmaktadır. Söz konusu hedeflere ulaşılabilmesi
için Avrupa Komisyonu tarafından önerilen önlemler aşağıda yer almaktadır:
Kısa süreli çalışma düzenlemeleri daha iyi kullanılmalıdır.
İşletmeler, çalışanlar ve temsilcilerine yardımcı olmak amacı ile hazırlanan
pratik kılavuz araçlar yardımı ile iş yapılandırması yönetimi geliştirilmelidir.
Girişimcilik; vergi indirimi, altyapı ve teknoloji yatırımı, bürokratik yükün
azaltılması ve daha iyi düzenlemelerin geliştirilmesi ile teşvik edilmelidir. Söz
konusu önlemler aynı zamanda KOBİ‟ler üzerinde de olumlu etki
oluşturacaktır.
İşsizler ve gençler, özellikle kendi işlerini sürdürülebilir bir temelde kurmak
istedikleri takdirde desteklenmelidir.
İş arayanların kişisel becerilerine uygun iş imkanlarını erişiminin sağlanması
kapsamında yeni bir çevrim içi 'match and map' hizmeti sunulmalıdır.
Gençlerin istihdamı kapsamında 2020 yılına kadar Avrupa çapında asgari 5
milyon çıraklık imkanının oluşturulması yönünde bir mutabakat için AB
girişimlerde bulunmalıdır.
Avrupa Komisyonu tarafından yürütülecek sektörel bir analizin (sector-bysector analysis of EU labour market) ardından AB pazarının bugünkü ve
gelecekte ihtiyaçları tespit edilmeli ve bu kapsamda yeşil becerilere (green
skills) öncelik verilmelidir.
İişsizlerin değişen iş piyasası ihtiyaçlarına daha kolay uyum sağlayabilmeleri
için iş becerilerini güncellenmesi sağlanmalıdır.
İş becerilerinin kaybedilmemesi ve uzun dönemli işsizlik riskinin azaltılması
kapsamında işsizlerin erken eğitim veya iş imkanları desteklenmesi
gerekmektedir.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
82
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Dezavantajlı kesimler; ücret harici işgücü maliyetlerinin azaltılması, işe
alınma teşviklerinin desteklenmesi, az beceri gerektiren evde yapılabilecek iş
olanaklarının geliştirilmesi ve bakım hizmetlerinin sağlanması; aynı zamanda
KOBİ‟lerin ihtiyaç duyduğu becerileri elde etmesi kapsamında söz konusu
kişilerin küşük işletmelerde eğitime ilişkin bir kılavuz hazırlanması yolu ile
desteklenmelidir.
Söz konusu iyileştirme önlemleri için AB, Avrupa Sosyal Fonu‟ndan (European
Social Fund) 1,8 milyar Euro‟luk bir bütçe oluşturmayı ve Avrupa Küresel Yardım
Fonu (European Globalised Adjustment Fund) kapsamında fondan yararlanma
kriterlerini basitleştirmeyi ve fon kapsamını genişletmeyi planlamaktadır. AB, aynı
zamanda iş fonuna ihtiyacı olan veya son dönemde işsiz kalanlara; mikro kredi
olanağı sağlamak üzere mevcut AB bütçesinden 100 milyon Euro bütçe oluşturmayı
öngörmektedir. Söz konusu bütçenin özellikle Avrupa Yatırım Bankası olmak üzere
uluslararası finans kuruluşlarından sağlanacak mali yardım ile toplam 500 milyon
Euro‟ya çıkması beklenmektedir.
8. 2008-2010 Topluluk Lizbon Programı Ġkinci Uygulama Raporuna iliĢkin
Avrupa Komisyonu Bildirimi
COM/2009/0678 final
2000 yılının Mart ayında, Avrupa Birliği “sürdürülebilir ekonomik büyümeye
muktedir olan, daha çok sayıda ve daha iyi iş imkanı bulunan, daha büyük bir sosyal
bütünlüğe sahip ve dünyadaki en rekabetçi, dinamik, bilgiye dayalı ekonomi” olma
amacını açıkça ortaya koymuştur. Bu amaçla, AB takiden Lizbon Gündemi olarak
adlandırılan bir program belirlemiştir. Bununla birlikte, söz konusu gündemin
uygulanmasına ilişkin belirlenen sürenin ortasına gelindiğinde, AB, Lizbon Gündemi
kapsamında öngördüğü hedeflerin ancak çok küçük bir bölümü gerçekleştirebilmiştir.
Söz konusu durum AB‟nin ilgili çevrelerce eleştirilmesine yol açmıştır. Geçmiş
görüşme ve raporlarda dile getirildiği üzere; AB söz konusu hedefe ulaşma
kararlılığını yine de teyit ederek, reform sürecini hızlandırma ve Üye Devletler
düzeyindeki siyasi iradenin stratejinin uygulanması yönünde güçlendirilmesi kararını
almıştır. 2007 yılına gelindiğinde ise Avrupa Komisyonu, Büyüme ve İş için
yenilenmiş Lizbon Ortaklığı Programı‟nın bir parçası olarak “2008-2010 Topluluk
Lizbon Programını” kabul etmiştir. Avrupa Komisyonu, 2008 yılında on anahtar
hedefi belirlemiş (10 Community Lisbon Programme (CLP) objectives) ve gelecek üç
yıl boyunca Topluluk düzeyinde uygulanması gerekli eylemleri sıralamaktadır.
İşbu “İkinci Uygulama Raporu”, Topluluk Lizbon Programı‟nın on hedefinin Kasım
2009 tarihine kadar uygulamaya konulmasına ilişkin durumu değerlendirmektedir.
1-
Ġnsanlara yatırım yapmak ve iĢ piyasalarını modernleĢtirmek:
“Eğitim ve Öğretim alanında Avrupa İşbirliği için Stratejik Çerçevesi” ve “Yeni
İşler için Yeni Beceriler” girişimleri yeni yeti ve becerilere ihtiyaç duyulan
sektörleri belirlemiş ve mesleki eğitim ve öğretim kapsamında hareket
edebilirliliği teşvik etmiştir. Aynı zamanda Avrupa Komisyonu; istihdamı temin
etmek, yeni iş yaratmak, hareket edilebilirliliği desteklemek, çalışanların sosyal
becerilerini geliştirmek ve iş piyasasının ihtiyaçlarına cevap vermek amacıyla
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
83
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
“İstihdam için Paylaşılan Sorumluluk” Bildirimini yayımlamıştır. Öte yandan
Komisyon, Avrupa Küresel Uyum Fonu (the European Globalised Adjustment
Fund) ve Avrupa Sosyal Fonu‟nu (European Social Fund) yeniden gözden
geçirmiş ve söz konusu fonlara ait kuralları daha anlaşılır hale getirmiştir.
2-
Göç konusunda ortak bir politika oluĢturulması:
Yüksek kalitede kalifiye çalışanların, Avrupa‟ya gelmesini teşvik etmek üzere
“Mavi Kart” uygulama planını kabul edilmiştir.
3-
KOBĠ’lerin yaĢam döngüsü kapsamında büyüme potansiyelini ortaya
çıkaracak bir Küçük ĠĢletme SözleĢmesini yürürlüğe girmesi:
2008 yılında yürürlüğe konan Küçük İşletme Sözleşmesi‟ne paralel olarak,
Avrupa Komisyonu, Üye devletlerin KOBİ‟lere desteğini basitleştirmek amacı
ile Genel Grup Muafiyeti uygulamlasını başlatmıştır. Aynı zamanda, İndirimli
Katma Değer Vergisi Oranlarına ilişkin Yönerge Haziran 2009 tarihinde kabul
edilmiştir. Bunun haricinde Komisyon mevzuat tekliflerini sunmuştur:
“Geç Ödemeler Yönergesini” tadil etmek üzere ve bir Avrupa Özel ġirketler
Tüzüğü oluşturmak üzere hazırlanan yasa teklifleri ile elektronik fatura
kullanımını teşvik edecek ve iş hayatı üzerindeki yükü azaltacak KDV
Faturalandırmasına ilişkin Yönerge teklifi ise Avrupa Konseyi ve Avrupa
Parlementosu‟nun onayını beklemektedir.
Diğer yandan, Avrupa Yatırım Bankası, KOBİ‟lere yönelik krediler
kapsamında yatırım dosyalarını arttırırken; Avrupa Komisyonu küçük
işletmeleri Muhasabe Yönergesinden muaf tutarak her küçük işletme yılda
ortalama 1,200 Euro‟ya varan maliyet indirimi imkanı sağlamıştır.
4-
2012 yılına kadar AB düzeyinde bürokratik masrafların %25 oranında
azaltılması ve geniĢ çaplı bir sadeleĢtirme programı uygulanması
Avrupa Komisyonu, yaklaşık 123,8 milyar Euro olan AB kaynaklı bürokratik
masrafın masrafın %33 oranında azaltmasını temin etmiştir.
5-
Tek Pazarın güçlendirilmesi, hizmet sektöründe rekabetin arttırılması,
finansal hizmet piyasalarının birleĢtirilmesi yönünde giriĢimde
bulunulması ve mevcut denetim düzenlemelerinin güçlendirilmesi ile AB’de
sınır-ötesi mali kriz yönetimininin geliĢtirilmesi
Ürünler Paketi (Goods Package) ile ürün güvenliği standartları, pazar gözetimi
ve CE marka yükümlülükleri yeniden gözden geçirilmiştir. Söz konusu girişim
ise tüketicilerin korunması ve KOBİ‟lerin AB ve uluslararası pazarlara
erişimlerinin teşvikini sağlamıştır.
Öte yandan, Komisyon, tüketici ve rekabet politikasına ilişkin “Hizmetler
Yönergesi‟ni (Services Directive) uygulamaya koymuş, AB‟nin mali denetleme
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
84
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
sistemini güçlendirecek kapsamlı bir yasal önlem paketi hazırlamış ve ücretler
hakkında iki tavsiye kararı kabul etmiştir. Avrupa Komisyonu aynı zamanda,
Sermaye Yeterliliği Yönergesi‟nin (Capital Requirements Directive) tadil
edilmesi amacıyla bir teklif sunmuştur.
Bu yeni sistemde bir Avrupa Sistemik Risk Kurulu (European Systemic Risk
Board (ESRB)) ve Avrupa Mali Denetmenler Sistemi‟nin (European System of
Financial Supervisors (ESFS)) kurulması gerektiği önerilmiştir. 2009 yılında
ayrıca Avrupa Konseyi ve Avrupa Parlementosu Sermaye Yeterliliği Yönergesi
ve Mevduat Sigorta Sistemi Yönergesi‟nde (Deposit Guarantee Schemes
Directive) tadil etmiş; muhasabe kuralları ile ilgili değişiklik (IAS Regulation)
gerçekleştirmiş; Kredi Derecelendirme Ajansları‟na ilişkin Yönetmeliği kabul
etmiş ve Solvency II Çerçevesi hakkında mutabakata varmıştır.
6-
“BeĢinci özgürlük” olarak adlandırılan “bilginin serbest dolaĢımının”
hayata geçirilmesi ve özgün bir Avrupa AraĢtırma Alanı oluĢturulması
Avrupa Konseyi, bilginin serbest dolaşımını temin etmeyi ve bir Avrupa
Araştırma Alanı (European Research Area - ERA) oluşturmayı hedefleyen
Ljubljana Sürecini 2008 yılında başlatmıştır. Avrupa Komisyonu ve Üye
Devletler arasında yakın bir işbirliği öngören süreç kapsamında; “araştırma
kaynaklarının tek bir havuzda toplanması, yüksek öğretim sektörünün reform
kapsamında güçlendirilmesi, network oluşumunun kolaylaştırılması,
üniversiteler, araştırma kuruluşları ve iş dünyası arasındaki işbirliğinin
arttırılması” için bir “Avrupa Araştırmacılar Ortaklığı” (European Researchers'
Partnership) geliştirilmesi planlanmaktadır. Bu minvalde 2009 yılının başından
bugüne; imalat, otomotiv ve inşaat sektörleri teknolojileri özelinde üç KamuÖzel Sektör Ortaklığı kurulmuştur. İlk araştırma projeleri olan “Geleceğin
Fabrikaları” (Factories of the Future), “Enerji Etkin Binalar” (Energy Efficient
Buildings), ve “Yeşil Arabalar”ın (Green Cars) 2010 yılında başlatılması
öngörülmektedir.
7-
Özellikle risk sermayesi ve fikri mülkiyet hakları için olmak üzere
yenilikçilik çerçeve Ģartlarının geliĢtirilmesi
Yenilikçi girişimlerin finanse edilmesi, bu alanda AB düzeyinde en temel
sorunu teşkil etmektedir. Bu kapsamda, 2007-2013 Rekabet Edilebilirlik ve
Yenilikçilik Çerçeve Programı, Avrupa Yatırım Bankası Risk Paylaşımı Mali
Aracı (Risk Sharing Finance Facility - RSFF) ve Avrupa Uyum Politikası ve
söz konusu program kapsamında geliştirilen JEREMIE ve JASMINE girişimleri
son dönemde KOBİ‟lere finansman ve iş piyasasına yeni giren işletme ve
şahıslara destek sağlanması yönünde etkili olmaktadır.
Öte yandan, patent sisteminin daha iyi düzenlemesi ve KOBİ‟lerin patent
erişiminin güçlendirilmesi için Avrupa ve AB Patent Mahkemesi kurulmuştur.
AB aynı zamanda, Fikri Mülkiyet Hakları (IPR) konusunda; fikri mülkiyet
haklarının kullanımı, söz konusu haklara erişim ve bu konuda farkındalığın
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
85
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
arttırılması yönünde çeşitli çalışmalarda bulunmaktadır. KOBİ‟ler hususunda ise
AB, AB ticari markalarının başvuru maliyetlerini düşürmüş, idari yükü azaltmış
ve AB Sahtecilik ve Korsanlık Gözlemevi‟ni (EU Counterfeiting and Piracy
Observatory) kurmuştur.
8-
Enerji iç pazarının tesis edilmesi ve 2020 yılına kadar sera gazı
salınımlarını %20 oranında azaltmak ve yeniden kullanılabilir enerji
oranını %20 oranına çıkarmak için bir iklim değiĢikliği paketinin kabul
edilmesi
AB, düşük karbon ekonomisi olmak ve energi güvenliğini temin etmek amacı
ile hazırladığı İklim ve Çevre Paketini kabul etmiştir. Söz konusu paket
kapsamında AB 2020 yılı ve ileriki dönemde sera gazı salınımını düşürmek ve
yeniden kullanılabilir enerji kaynaklarının kullanımını teşvik etmeyi
amaçlamaktadır. Enerji güvenliği hususunda ise, Avrupa Komisyonu gaz
tedariği güvenliği hakkında 2004/67/AT sayılı Yönergeyi ilga eden yeni bir
Yönetmeliği kabul etmiştir. Aynı zamanda, AB‟de enerji altyapısı yatırım
projelerine ilişkin bildirim kapsamında 736/96/AT sayılı Yönetmeliği ilga
etmek üzere yeni bir Yönetmelik teklifi hazırlamıştır. Son olarak Komisyon, acil
durum için petrol stokları hakkında 2006/67/AT sayılı Yönerge yerine yürürlüğe
konmak üzere yeni bir Yönerge teklifini kabul etmiştir.
9-
Daha sürdürülebilir bir üretim ve tüketim doğrultusunda, yeniden
kullanılabilir enerji, düĢük karbon ve kaynak etkin ürün ve hizmetlerin
geliĢtirilmesine odaklanan bir sanayi politikası
AB, Yeşil Büyüme (Gren Growth) hususunda mevcut hassasiyetini 2008 yılında
hazırladığı Sürdürülebilir Tüketim ve Üretim ve Sürdürülebilir Sanayi için
Eylem Planı (SCP/SIP) ile ortaya koymuştur. 2009 yılında ise, AB, binaların
enerji performansları ve enerji etiketlemesi kapsamında kurumlararası
anlaşmalar gerçekleştirmiş ve dokuz eko-tasarım önleminden oluşan düzenleyici
bir paket kabul etmiştir.
Aynı zamanda, üşük karbonlu enerji kullanımını canlandırmayı, sera gazı
salınımını azaltmayı ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımını artırmayı
öngören “Avrupa Stratejik Enerji Teknoloji Planı‟na” (SETPlan) ilişkin
finansman düzenlemeleri gerçekleştirilmiştir.
10-
Çok taraflı Doha GörüĢmelerinin sonuçlandırılmasına paralel olarak
mevcut ticari engellerin ortadan kaldırılması ve uluslararası açıdan
düzenleyici iĢbirliğinin teĢvik edilmesi için yeni ülke ve sektörlere
odaklanılması kapsamında önemli ticari ortaklar ile ikili müzakereler
yürütülmesi
Topluluk Lizbon Programı‟nın İkinci Uygulama Raporu, AB‟nin gözden
geçirilmiş Lizbon Stratejisi‟ne uluslararası bir boyut kazandırmak istediğine
işaret etmektedir. 2009 yılında AB, Dünya Ticaret Örgütü nezdinde yürütülen
Doha Görüşmeleri ve iki taraflı serbest ticaret anlaşmalarını tamamlamış; Asya,
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
86
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Rusya, Latin Amerika‟daki ortakları ile fikri mülkiyet haklarına ilişkin
çalışmalarda bulunmuş; anahtar sektörlerdeki tarife dışı ticari engeller
kapsamında yeni bir Pazar erişim stratejisi geliştirmiş ve Avrupalı işletmelerin
üçüncü ülkelerde yürütülen kamu ihalelerine daha iyi erişimlerini sağlamak
üzere girişimlerde bulunmuştur. Bunun yanı sıra AB, anti-dumping ve diğer
ticari koruma araçlarına ilişkin düzenleme gerçekleştirmiş ve yeni kapsamlı bir
strateji doğrultusunda Çin odaklı politikalar yürütmüştür.
9. Gençlik Alanında YenilenmiĢ Avrupa ĠĢbirliği Çerçevesi hakkında 27 Kasım
2009 tarihli Konsey Ġlke Kararı (2010-2018)
RG C 311, 19.12.2009, p. 1–11
Özet
Gençlik Alanında Yenilenmiş Avrupa İşbirliği Konsey İlke Kararı, genç vatandaşlara
yönelik daha fazla menfaat yaratılması yönünde AB‟nin kararlılığını ortaya
koymaktadır. 2010 sonrası AB Lizbon Stratejisi kapsamında da ifade edildiği üzere
AB, Avrupa Topluluklarının sürdürülebilir gelişimine ve Avrupa değer ve hedeflerine
katkıda bulunacak Avrupa Gençliğine yatırım yapmaktadır.
Son olarak küresel ölçekte yaşanan ekonomik kirz ve gerilemeden gençler büyük
ölçüde etkilendiği gözlemlenmektedir. Bu bağlamda, Avrupa Birliği, aşağıda ifade
edilen gerekçeler temelinde, 2010-2018 yılları arasında yürütülmek üzere bir gençliğe
yönelik bir Avrupa İşbirliği oluşturmuştur:
(i) Eğitimde ve iş piyasasında tüm genç insanlar için daha fazla ve eşit
imkanların yaratılması,
(ii) Tüm genç insanlar için aktif yurttaşlık, soyal içerme ve dayanışmanın
iyileştirilmesi.
Konsey İke kararı uyarınca, geçlik alanında gişimde bulunulacak alanlar şu şekilde
sıralanmaktadır:
Eğitim ve öğretim,
İstihdam ve girişimcilik,
Sağlık ve zindelik,
Katılım,
Gönüllü etkinlikler,
Sosyal içerme,
Gençlik ve dünya,
Yaratıcılık ve kültür.
Bilgi birikimi ve bilimsel veriye dayanan gençlik politikasının geliştirilmesi,
karĢılıklı öğrenme, ilerleme değerlendirmesi, sonuçların dağıtımı, geliĢimin
izlenmesi, genç insanlar ve gençlik kuruluşlarıyla ile istiĢare ve yapılandırılmıĢ
diyalog platformları oluşturulması, AB program ve mali desteğinin seferber
edilmesi Gençlik Alanında Avrupa İşbirliği‟nin uygulanmasına yönelik temel eylem
araçları olarak tespit edilmektedir.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
87
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
10. Gençlerin iĢsizlik ve fakirlik karĢısındaki mücadelesi ve sosyal içermeye aktif
katılımları hakkında olan Konsey ve Üye Devletlerin Hükümet Temsilcileri
Kararı
ABRG C 137, 27.5.2010, s. 1–6
Özet
Üye devletlerin Hükümet temsilcileri ile Konsey‟ Yönetmeliği, gençlerin işsizlik ve
fakirlik karşısındaki mücadelesi ve sosyal içermeye aktif katılımları hakkındadır. AB,
gençliğin kendi sosyal vizyonunda bir öncelik olduğunu düşündüğü için, Avrupa
Gençliği‟nin refahı için, çalışmalar yürütmekte olup, yeni politikaları uygulamaktadır.
Lisbon Anlaşması ile istihdam/sosyal içerme, eğitim/öğretim, iş ile özel hayatın
uzlaşması gibi konuların altını çizen Avrupa Gençlik Paktı‟nı başlatmıştır. Bahsi
geçen bu çerçevenin süresi 2009 yılında dolduğu için, Avrupa Komisyonu, Gençlik
için Stratejiyi başlatmıştır. Söz konusu Strateji,
Eğitim ve istihdam alanlarında gençler için daha fazla fırsat yaratmak
Bütün gençlerin topluma erişimini ve tam katılımını geliştirmek,
Toplum ile gençler arasındaki dayanışmayı güçlendirmeyi,
Hedeflemektedir.
İşbu Yönetmelikte, AB, gençlere sağlanacak uygun gelir yardımının, iş piyasalarına
dahil edilmelerinin ve nitelikli hizmetlere erişimlerinin gençlerin aktif içerime dahil
olmalarını kolaylaştıracağının altını çizmektedir. AB, gençlerin, iş piyasasına
erişebilmeleri için, Üye Devletler ile Komisyon‟un eğitim, öğretim ve yaygın öğrenim
yoluyla öğrenmeyi desteklemeleri gerektiğini düşünmektedir. Buna ek olarak, AB,
Üye Devletlerin, Avrupa Sosyal Fonu (ESF), Avrupa Bölgesel Kalkınma Fonu (
ERDF), ve Kırsal Kalkınma Fonu gibi veya Progres gibi ilgili AB fon veya
programlarını daha etkili kullanmalarını ve böylece genç insanların eğitim, öğretim,
istihdam alanlarına dahil edilmelerine teşvik etmelerini ve işsizlik ve yoksuluk ile
mücadelelerinde onlara destek olmalarını beklemektedir.
11. “AB 2020” Gelecek Stratejisi kapsamında ĠstiĢareye yönelik Avrupa
Komisyonu ÇalıĢma Belgesi
COM/2009/0647 final
Özet
Avrupa Birliği, 2010 yılında yürülükten kalkacak “Büyüme ve İş için Lizbon
Gündemi” (Lisbon Agenda for Growth and Jobs) yerine geçmek üzere gelecek “AB
2020 Stratejisi” kapsamında çalışmalar yürütmektedir. Avrupa Birliği 2020 Stratejisi,
AB‟yi daha akıllı, yeşil ve rekabetçi bir ekonomi haline getirmek ve yüksek düzeyde
istihdam ve sosyal gelişim sağlamak amacıyla, gelecek on yıllık dönemde ekonomik
büyüme ve iş olanaklarının arttırılmasını öngörmektedir.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
88
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
AB 2020 Stratejisi‟nin Öncelikleri aşağıda detaylandırılmaktadır:
i.
Büyümenin bilgi birikimine dayandırılması sonucu değer yaratılması:
Yeniliğin gerek ürünler gerekse süreçlerde değişiklik yarattığı ve eğitim,
araştırma ve dijital ekonomi potansiyelinin değerlendirildiği bir dünya
düzeninde fırsatlar ve sosyal uyum artacaktır.
ii.
Kapsamacı toplumlarda insanların güçlendirilmesi: Uyum kabiliyeti ile
doğru orantılı olarak daha fazla iş imkanının yaratılacağı yeni dünya
düzeninde yeni beceriler elde edilmesi, yaratıcılığın ve yenilikçiliğin
desteklenmesi, girişimciliğin geliştirilmesi ve meslekler arasında yumuşak
geçiş sağlanması elzem olacaktır.
iii.
Rekabet edebilir, bağlantılı ve yeşil bir ekonomi yaratmak: Enerji ve
kaynaklar için daha fazla rekabetin var olacağı ve enerji ve kaynak
maliyetlerinin göreceli olarak yükseleceği yeni dünya düzeninde AB,
yeniden kullanılabilir enerji ve kaynaklarının daha az ve etkin tüketimi
sayesinde verimliliğini arttırmalı ve daha etkili bir şekilde rekabet
etmelidir. Bu yöntem, AB‟nin büyümesini canlandıracak ve çevre
kapsamında mevcut hedeflere ulaşmasına yardımcı olacaktır. Söz konusu
değişimden geleneksel imalat sektöründen, yüksek teknoloji sektörüne
dek tüm sektörler yararlanacaktır. Bu kapsamda, altyapının
modernleştirilmesi ve ara bağlantıların gerçekleştirilmesi, bürokratik
yükün azaltılması ve yenilikçi ürünlerin Pazar girişinin hızlandırılması söz
konusu hedefe ulaşmak için katkı yaratacaktır.
AB 2020 Stratejisi çalışma belgesi; aynı zamanda AB birleşik sanayi politikasında
değişim öngörmektedir. Avrupa Komisyonu, küçük ve orta boy işletmelerin AB‟deki
büyümenin belkemiğini oluşturmasından haraketle, KOBİ‟lerin potansiyelinin ortaya
çıkarılması için desteğin devam edeceğini vurgulamaktadır. Çalışma Belgesi, yeni
kurulan Avrupa Araştırma Alanı‟nın gelişimi, iyi yapılandırılmış bir fikri mülkiyet
hakları sistemi, yenilikçilik ve yaratıcılık kapsamında daha iyi koşullar oluşturulması
ve dijital ekonomiye geçişin KOBİ‟lerin refahına katkıda bulunacağı ve hem üretim
hem de hizmetler sektöründe iyi fırsatlat sunacağı belirtmektedir. Öte yandan, Avrupa
Komisyonu, AB‟nin rekabetçi piyasa mekanizmalarını teşvik edecek, yenilikçilik
kapasitesi, eko-yenilik, yeni kolaylaştırıcı teknolojiler ve becerilere odaklanan bir
birleşik bir sanayi politikasına ihtiyacı olduğunu beyan etmektedir. Komisyon, sanayi
politikasında yaşanacak bu dönüşümün aynı zamanda düzenleyici çevreyi
geliştireceğini, bölgeler arasında uyum ve bütünlüğü sağlayacağını, girişimcilik için
daha iyi koşulları teşvik edeceğini, KOBİ‟lerin gelişmesini besleyerek, büyüme
potansiyellerinin artmasına ve dış pazarlara açılmalarına yardımcı olacağını
öngörmektedir.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
89
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
12. Ġstihdam ve Sosyal Ġçerme için Avrupa Mikro Finansman GiriĢimini kuran
25 Mart 2010 tarih ve 283/2010/AB sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey
Kararı
ABRG L 87, 7.4.2010, p. 1–5.
Özet
İşbu Karar, Avrupa Birliği‟nde istihdam ve sosyal içermenin teşvik edilmesi yönünde
bir Avrupa Mikro Finansman Girişimi tesis etmek üzere ilişkin gerekçeleri ve söz
konusu girişimin hedeflerini ortaya koymaktadır.
Son yaşanan küresel ekonomik ve mali krizin Avrupa genelinde sadece işsizlik
oranını arttırmadığı buna ilaveten KOBİ‟leri ve serbest meslek sahiplerini de olumsuz
yönde etkilediği gözlemlenmektedir. Avrupa Komisyonu, kriz sonrasında girişimciler
ve KOBİ‟ler tarafından mikro kredilere duyulan ihtiyacın artmış olduğu tespitinde
bulunmuştur. Sonuç olarak; Avrupa Komisyonu ekonomik büyüme, istihdam ve
sosyal içermeyi desteklemek adına mikro kredilerin finansmanını geliştirmek için bir
girişim başlatmak istemektedir.
Söz konusu girişim; stratejik hedef ve iĢlevsel hedef olmak üzere iki hedef üzerinde
odaklanmaktadır. Stratejik hedef uyarınca, işsizler için yeni iş imkanları yaratılırken,
gençler de dahil olmak üzere Avrupa‟daki dezavantajlı grupların girişimcilik
konusunda teşvik edilmesi amaçlanmaktadır. ĠĢlevsel hedeflere göre ise Avrupa
Komisyonu, işini kaybetmiş veya kaybetme riski taşıyanlara, gençler dahil
dezavantajlı durumdaki kesimlere, kendi mikro işletmelerini kurmak ve geliştirmek
isteyen serbest meslek sahipleri ve mikro-işletmelere, aynı zamanda özellikle sosyal
ekonomilerde işsiz ve dezavantajlı kesimlere mikro-kredi desteği sağlayan kurumlara
mikro kredi sağlamayı öngörmektedir. Bunlara ilaveten, söz konusu girişimin
uygulanması çerçevesinde, Avrupa Komisyonu aşağıdaki araçlardan yararlanmayı
öngörmektedir:
Garanti ve risk paylaşım araçları
(guarantees and risk-sharing
instruments)
Hisse senedi araçları
(equity instruments)
Borç araçları
(debt instruments)
Destek önlemleri ( iletişim faaliyetleri ve denetim gibi)
(support measures)
Kontrol, denetim ve değerlendirme (control, audit and evaluation)
Yukarıdaki araçlar, işbu Yönerge‟nin doğrudan etkili ve etkin uygulanması ve
hedeflerine ulaşılması için gerekli olan araçlardır.Söz konusu girişimin kadın ve
erkeklere aktif bir şekilde fırsat eşitliği sağlaması da öngörülmektedir.
AB, bahsi geçen girişim için 1 Ocak 2010 ile 31 Aralık 2013 tarihleri arasında 10
Milyon Euro temin edecektir. İşbu girişim, Üye Devletlerde ulusal,bölgesel ve yerel
seviyelerde kurulmuş olan kamusal ve özel organlar için erişilebilir olacak ve Üye
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
90
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Devletler, topraklarında bulunan şahıslar ve mikro işletmeler için mikro finansman
sağlayacaklardır.
3.Beklemedeki Önergeler:
Bu mevzuat başlığı altında herhangi bir önerge bulunmamaktadır.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
91
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
F. AVRUPA SOSYAL FONU ve KÜRESELLEġME UYUM FONU
1. AB AntlaĢması Kapsamında Yasal Temel:
Yasal Temel : AB AntlaĢması 162-164. Maddeler (AT Antlaşması 146–148.
Maddeler)
AB AntlaĢması 162-164. Maddeler (AT Antlaşması 146–148. Maddeler), Avrupa
Sosyal Fonu‟na (ESF) “İç Pazar dahilinde işçilerin istihdam olanaklarının
iyileştirilmesi, hareketliliklerinin artırılarak endüstriyel değişimlere adaptasyonlarının
sağlanması ve bu şekilde yaşam standartlarının yükseltilmesi” görevlerini
vermektedir.
Avrupa Sosyal Fonu (ESF), Avrupa Birliği‟nin stratejik istihdam politikasını eyleme
dönüştüren temel mali aracıdır. Roma Antlaşması ile tesis edilen bu araç, AB‟nin 50
yılı aşkın bir zamandır mevcut olan, Üye Devletler ile birlikte kişilerin vasıflarını ve
kapasitelerini geliştirmelerine hizmet eden birçok programa kaynak sağlamış en eski
“Yapısal Fonu”dur. Ekonomik ve Sosyal Komite ve Bölgeler Komitesi‟ne danıştıktan
sonra ve olağan yasama yöntemini takiben, Avrupa Parlamentosu ve Konsey Avrupa
Sosyal Fonu ile ilgili yönetmelikleri kabul etmektedir.
İşçilerin Temel Haklarına ilişkin Topluluk Şartı ekonomik ve sosyal dayanışmanın
hukuki kısmını teşkil eder iken, Avrupa Sosyal Fonu da mali kısmını oluşturur.
Büyüme ve İstihdam için Avrupa 2020 Stratejisi‟nin anahtar unsurlarından biri olan
Avrupa Sosyal Fonu, Üye Devletlerin işgücü piyasalarını ve işletmelerinin küresel
sorunlar ve rekabet karşısında daha donanımlı olmasına yardımcı olmaktadır.
Toplamda 75 milyarlık bütçeye sahip olan Avrupa Sosyal Fonu, 2007-2013 yılları
arasında, Avrupa istihdamı teşvik etmek için Üye Devletler ve uygun aday ülkelere
aktarılmaktadır.
Avrupa Sosyal Fonu, desteğini özellikle Avrupa genelinde geri kalmış bölgelerdeki
işgücünün vasıflarını iyileştirmeye ve güncelleştirmeye yönelik uzun vadeli
programlara yönlendirmekte; bu kapsamda girişimciliği de teşvik etmektedir. Bu
şekilde iç ve dış yatırımlar bölgelere çekilmekte, bölgesel ekonomik rekabet ve refah
seviyeleri yükseltilmektedir. Fon aynı zamanda, AB‟de daha iyi ve yeni yeteneklerin
geliştirilmesini ve daha iyi iş imkanlarının oluşturulmasını desteklemektedir.
Programlar, Avrupa Komisyonu ve Üye Devletler tarafından planlanmakta, daha
sonra kamu sektörüne ve özel sektöre mensup birçok sağlayıcı örgüt (provider
organization) vasıtasıyla uygulanmaktadır. Söz konusu örgütler ulusal, bölgesel ve
yerel idarelerin yanı sıra eğitim ve öğretim kurumlarını, hayır kuruluşlarını ve Sosyal
Ortakları örneğin sendikaları ve iş konseylerini, endüstriyel ve mesleki dernekler ile
özel şirketleri içermektedir.
Avrupa Komisyonu, AB‟nin 2013 yılından sonraki (2014-2020) gelecek Çok Yıllı
Mali Çerçevesi‟ne ilişkin yasa önerisini 29 Haziran 2011 tarihinde yayımlamıştır14.
14
Önerge, “Beklemede olan Yasalar” bölümü altında detaylandırılmaktadır.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
92
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Avrupa Sosyal Fonu‟na ek olarak, Avrupa Birliği, küreselleşme nedeniyle dünya
ticaret modellerinde oluşan önemli yapısal değişikliklerin bir sonucu olarak işten
çıkarılan işçiler için destek sağlamak amacıyla 2007 yılında Avrupa Küreselleşme
Uyum Fonu‟nu (EGF) oluşturmuştur. Avrupa Sosyal Fonu‟nun aksine, EGF,
küreselleşmenin özellikle en savunmasız ve en düşük vasıflı işçilerin istihdamı
üzerindeki kısa vadeli olumsuz etkilere hızlı bir şekilde müdahale etmek için
tasarlanmıştır. EGF, Üye Devletlere, atıl işçilerin işgücü piyasasına yeniden
kazandırılması amacıyla, yoğun, kişiselleştirilmiş iş arama yardımı, çeşitli mesleki
eğitimler, geçici teşvik ve ödenekler gibi önlemlerin hayata geçirilmesi için
sağlanmaktadır.
22 Ağustos 2011 tarihinde kabul edilen "2010 Yılında Avrupa KüreselleĢme Uyum
Fonu Faaliyetleri" konulu Komisyon raporuna göre; 2010 yılında 2009 yılına göre
EGF fonundan %60 daha fazla işten çıkarılmış çalışan faydalanmıştır. 2010 yılında,
dokuz AB üyesi ülke (Almanya, Danimarka, İspanya, İrlanda, Litvanya, Hollanda,
Polonya, Portekiz ve Slovenya), işten çıkarılan 23.700 işçinin yeniden istihdam sahibi
olması için toplamda 83,5 milyon Euro bütçeye sahip EGF fonundan faydalanmıştır.
2010 yılında, fondan faydalanan 16 sanayi içerisinde otomotiv sanayi, tekstil ve inşaat
sektörleri en çok yardım alan sektörler olurken, Üye Devletler açısından İrlanda ve
İspanya önce gelmektedir.
AĢağıdaki Tablo, bu bölümde yer alan temel AB mevzuatını, bu mevzuatın
muadili Türk Ulusal Mevzuatını ve Ulusal Program’da ilgili yönergelere yönelik
taahhütlerimizi göstermektedir.
AB MÜKTESEBATI
1260/1999/AT
sayılı
Yönetmeliği’ni ilga eden,
Avrupa Bölgesel Kalkınma
Fonu, Avrupa Sosyal Fonu
ve Uyum Fonundaki genel
hükümlere
iliĢkin
11
Temmuz 2006 tarih ve
1083/2006/AT sayılı Konsey
Yönetmeliği
1784/1999/AT
sayılı
Yönetmeliği’ni ilga eden,
Avrupa Sosyal Fonlarına
iliĢkin 5 Temmuz 2006 ve
1081/2006/AT sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konsey
Yönetmeliği
Avrupa Birliği Ġstihdam ve
Sosyal DayanıĢma Programı
(PROGRESS)’i kuran
1672/2006 sayılı Kararı tadil
eden 25 Mart 2010 tarih ve
284/2010/AB sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konsey
Kararı
TÜRK MEVZUATI
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
Avrupa Birliği İstihdam ve Sosyal Dayanışma Programı
(PROGRESS) hakkındaki Mutabakat Zaptı2nın kabulu için
Bakanlar Kurulu Kararı
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
93
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Avrupa KüreselleĢme Uyum
Fonu’nu tesis eden 20 Aralık
2006 tarih ve 1927/2006 (AT)
sayılı Avrupa Parlamentosu
ve Konsey Yönetmeliği
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
2. Temel Mevzuat
1. 1260/1999/AT sayılı Yönetmeliği ilga eden, Avrupa Bölgesel Kalkınma Fonu
(ERDF), Avrupa Sosyal Fonu (ESF) ve Uyum Fonu’ndaki genel hükümlere
iliĢkin 11 Temmuz 2006 tarih ve 1083/2006/AT sayılı Konsey Yönetmeliği
ABRG, L 210, 31.07.2006, s.25–78.
Konsolide versiyon
Değişiklik:
Avrupa Bölgesel Kalkınma Fonu, Avrupa Sosyal Fonu ve Uyum Fonu
hakkında genel hükümler oluĢturan 1083/2006/AT sayılı Yönetmeliğin
EK III’ünü tadil eden ve 1260/199/AT sayılı Yönetmeliği ilga eden 21
Aralık 2006 tarihli ve 1989/2006/AT sayılı Konsey Yönetmeliği
ABRG, L 411, 30.12.2006, s. 6–9.
Gelir getiren bir takım projeler ile ilgili Avrupa Bölgesel Kalkınma Fonu,
Avrupa Sosyal Fonu ve uyum fonu hakkında genel hükümler oluĢturan
1083/2006 sayılı Yönetmeliği (AT) değiĢtiren 18 Aralık 2008 tarih ve
1341/2008 sayılı Yönetmelik (AT)
ABRG, L 348, 24.12.2008, p. 19–19.
Avrupa Bölgesel Kalkınma Fonu, Avrupa Sosyal Fonu ve Uyum
Fonu’nun mali idaresi hakkındaki genel hükümlere iliĢkin1083/2006/AT
sayılı Yönetmeliği tadil eden 19 Ocak 2009 tarih ve 85/2009/AT sayılı
Konsey Yönetmeliği
ABRG, L 25, 29.1.2009, s. 1–3.
Avrupa Bölgesel Kalkınma Fonu, Avrupa Sosyal Fonu ve Uyum
Fonu’nun mali idaresi hakkındaki genel hükümlere iliĢkin1083/2006/AT
sayılı Yönetmeliği tadil eden 7 Nisan 2009 tarih ve 284/2009/AT sayılı
Konsey Yönetmeliği
ABRG, L 94, 8.4.2009, s. 10–12.
Mali yönetim ve bazı Ģartların basitleĢtirilmesi ile ilgili Avrupa Bölgesel
Kalkınma Fonu, Avrupa Sosyal Fonu ve Uyum fonu hakkında genel
hükümler oluĢturen 1083/2006 sayılı Yönetmeliği (AT) değiĢtiren 16
Haziran 2010 tarih ve 539/2010 sayılı (AB) Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Yönetmeliği
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
94
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
ABRG L 158, 24.6.2010, p. 1–6
Özet
Bu Yönetmelik, Yapısal Fonların Genel Hükümlerine iliĢkin 1260/1999/AT sayılı
ve 21 Haziran 1999 tarih Konsey Yönetmeliği’ni 1 Ocak 2007 itibariyle ilga
etmiştir. Yönetmelik, Avrupa Bölgesel Kalkınma Fonu (ERDF) ve Avrupa Sosyal
Fonu (ESF) [ERDF ve ESF Yapısal Fonlar başlığı altında değerlendirilmek üzere] ile
Uyum Fonu‟nu idare eden genel kuralları düzenlemektedir. [Yapısal Fonlar ve Uyum
fonu birlikte “Fonlar” olarak tanımlanacaktır.]
Yönetmelik, fonların hedeflerinin katkıda bulunduğu konuları detaylandırmakta; Üye
Devletler ve Bölgeler için seçilebilirlik kıstasları, kullanılabilir finansal kaynaklar ve
bu kaynakların tahsis edilme kıstaslarını belirlemektedir. Bu amaçla, Yönetmelik, Üye
Devletler ve Komisyon‟un görev paylaşımı esasında ortaklık, programlama,
değerlendirme, (finansal yönetim dahil olmak üzere) yönetim, gözlem, izleme ve
kontrol etme gibi kuralları içermektedir.
Fonların kapsamında yapılan etkinlikler, özellikle ekonomik, sosyal yeniden
yapılanma ve yaşlanan nüfus nedeniyle kalkınmada geri kalan ülkeler ve bölgelerde
ortaya çıkan ekonomik, sosyal ve bölgesel farklılıkları azaltmayı amaçlamaktadır.
3 özel hedef belirlenmektedir:
1. Uyum Hedefi: Bu hedef altında, yenilenmiş uyum politikasının başlıca amacı, AB
içindeki gerçek bütünleşmeyi sağlayan faktörlerin ve büyümeyi geliştirme
koşullarının teşvik edilmesidir. Bu özel hedef altında tespit edilen bölgeler, satın alma
gücü paritesi ile ölçülen Gayrisafi Yurtiçi Hâsılası (GSYİH), Topluluk ortalamasının
75%‟inin altında kalan bölgelerdir. Üye Devletler açısından ise Gayrisafi Milli
Hâsılanın Topluluk ortalamasının %90‟ının altında olması gerekmektedir. 7 yıl
süresince toplam olarak 251.163 milyon Euro‟luk kaynak öngörülmüştür.
2. Bölgesel Rekabet ve Ġstihdam Hedefi: Uyum hedefi altında yer alamayan Üye
Devletleri ve bölgeleri içerir. Topluluktaki diğer bölgelerin yanı sıra, Uyum Hedefi
için uygun olup 2000–2006 programlama dönemine dahil, Uyum Hedefi için artık
bölgesel seçilebilirlik kriterini yerine getiremeyen ve bu nedenle geçiş yardımı alan
bölgelere verilmektedir. Bölgesel Rekabet ve İstihdam Hedefi, Avrupa Bölgesel
Kalkınma Fonu tarafından finanse edilen bölgesel programlar aracılığıyla endüstriyel,
kentsel ve kırsal alanlarda bölgesel farklılıkları göz önünde bulundurarak bu
bölgelerin rekabet edebilirliğinin geliştirilmesi yoluyla ekonomik değişimi öngörmede
ve teşvik etmede bölgelerin ve bölgesel yetkililerin desteklenmesini içermektedir. 7
yıl süresince 49.127 milyon Euro bu Hedef için öngörülmüştür.
3. Avrupa Sınırsal ĠĢbirliği Hedefi: Kara ve deniz sınırları boyunca bölgelerarası
işbirliğini destekleyerek, AB içindeki dengelenmiş bütünleşmeyi amaçlamaktadır.
Bütünleşmiş sınırsal gelişmeyi teşvik etmek ve bölgeler arası işbirliğini desteklemek,
tecrübeleri paylaşmak gibi etkinlikleri içermektedir. 7 yıl süresince 7.750 milyon Euro
bu Hedef için öngörülmüştür.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
95
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Tadil eden 1989/2006/AT sayılı Konsey Yönetmeliği, 1083/2006/AT sayılı
Yönetmelik‟nin eş-finansman oranlarına uygulanacak tavan değerlere ilişkin EK
III‟ünün yerini almaktadır.
25 Aralık 2008 tarihinde yürürlüğe giren 1341/2008 sayılı Konsey Yönetmeliği gelir
getiren projelere ilişkin Madde 55 paragraf (5)‟i değiştirmektedir. Değişiklik ile söz
konu maddenin 1. ila 4. paragrafları sadece Avrupa Bölgesel Kalkınma Fonu (ERDF)
veya Uyum Fonu ile finanse edilen ve toplamda 1.000.000 Euro‟yu aşan
operasyonlara uygulanmaktadır.
30 Ocak 2009 tarih ve 85/2009 (AT) sayılı Konsey Yönergesi, 1083/2006/AT sayılı
Konsey Yönergesi‟nin 44,46,56,78 sayılı maddeleri ile alakalı olup, Avrupa Bölgesel
İşbirliği ile ilgilidir. Bu yeni Yönetmelik ayrıca 1083/2006/AT sayılı Konsey
Yönergesi‟nin programlara zamlı peşin ödemeler hakkında olan 82. Maddesini tadil
etmektedir.
1083/2006/AT sayılı Konsey Yönergesi‟nin 44,46,56,78 sayılı maddelerini tadil eden
284/2009 sayılı yeni Yönetmelik ise Avrupa Parlamentosu ve Konsey tarafından
kabul edilmiş olup 7 Nisan 2009 tarihinde de yürülüğe girmiştir. Söz konusu
Yönetmeliğin 82. Maddesi uyarınca, AB, yönetim otoritelerine ek peşin fon
sağlamaktadır. Bu yeni Yönetmelik, %2,5 oranında bir peşin ödeme sağlarken,
1083/2006 (AT) sayılı Konsey Yönetmeliği, %2 ile %3‟lük peşin ödeme
sağlamaktaydı.
2008 yılında derinleşen dünya ekonomik krizi Avrupa Birliği için büyük sorunları da
beraberinde getirmiştir. 539/2010 sayılı AB Yönetmeliği, ekonomik krizin etkilerini
azaltmak ve Birliğin finansman mekanizmalarını kolaylaştırmak amacıyla 39, 40, 41,
44, 48, 55, 57, 67, 78, 82, 88, 93 ve 94. maddelerde değişiklik yapmaktadır.
2. 1784/1999/AT sayılı Yönetmeliği ilga eden, Avrupa Sosyal Fonlarına iliĢkin 5
Temmuz 2006 ve 1081/2006/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey
Yönetmeliği
ABRG, L, 210, 31.07.2006, s.12–18.
Konsolide Versiyon
Değişiklikler:
Avrupa Sosyal Fonu tarafından karĢılanması için seçilebilir masraf
türlerinin geniĢletilmesi hakkında olan 1081/2006/AT sayılı
Yönetmeliği tadil eden 6 Mayıs 2009 tarih ve 396/2009/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönetmeliği
ABRG L 126, 21.5.2009, s. 1–2.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
96
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Enerji verimliliği ve konutlardaki yenilenebilir enerji yatırımlarının
Avrupa Sosyal Fonu’na uygunluğu hakkındaki 1080/2006/AT sayılı
Yönetmeliği tadil eden 6 Mayıs 2009 tarih ve 397/2009/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönetmeliği
ABGR L 126, 21.5.2009, s. 3–4.
Özet
Bu Yönetmelik, Avrupa Sosyal Fonuna iliĢkin 12 Temmuz 1999 tarih ve
1784/1999 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Yönetmeliği‟ni 1 Ocak 2007
tarihinden itibaren ilga etmektedir. Yönetmelik, Avrupa Sosyal Fonu‟nun görevlerini,
destek vereceği kapsamı, özel hükümleri ve destek için seçilebilir gider tiplerini
belirlemektedir.
Fonun başlıca öncelikleri ve amaçları:
Tam istihdam
Çalışmadaki kaliteyi ve verimi arttırma
Avrupa İstihdam Stratejisi kılavuzluğu altında sosyal içerme ve uyumu
geliştirme şeklinde sıralanabilir.
Yönetmeliğin amacı, istihdam farklılıklarını, sosyal eşitsizliği, “yetenek açığını” (skill
gaps), işgücü eksikliklerini azaltarak; ekonomi ve sosyal yeniden yapılanma ile
bilgiye dayalı ekonomiyi geliştirmektir.
Bu hedefleri gerçekleştirmek için, programlama, ortaklık, ortaklaşa finans,
değerlendirme prensiplerinin yer aldığı bir mekanizma oluşturulmaktadır. Genel
olarak temel amaç ise, Lizbon Gündemi ve Avrupa İstihdam Stratejisi içerisinde kabul
edilen Avrupa Sosyal Fonu‟nun getirilerini bütünleştirmektir.
6 Mayıs 2009 tarih ve 396/2009 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Yönetmeliği
1081/2006 (AT) sayılı Yönetmeliğin 11. Maddesi2nin 3. Paragrafını tadil ederken,
yine 3 Mayıs 2009 tarih ve 397/2009 (AT) sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey
Yönetmeliği 1080/2006 (AT) sayılı Yönetmeliğin 7. Maddesini tadil etmektedir. Söz
konusu Yönetmeliğin, 1(3) sayılı Maddesi ise 1 Ağustos 2006 tarihinden itibaren
yürürlüğe girmiş kabul edilmektedir.
3. Avrupa Birliği Ġstihdam ve Sosyal DayanıĢma Programı (PROGRESS)’i
kuran 1672/2006 sayılı Kararı tadil eden 25 Mart 2010 tarih ve 284/2010/AB
sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Kararı
ABRG L 87, 7.4.2010, s. 6–6
Özet
AB, İstihdam ve Sosyal Dayanışma için Topluluk Programı olan PROGRESS
sayesinde Sosyal Gündem‟inde tanıtılmış olan istihdam, sosyal işler ve eşit fırsatlar
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
97
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
alanlarındaki hedeflerinin hayata geçirilmesini amaçlamaktadır. AB‟nin Kalkınma ve
İstihdam Stratejisine katkıda bulunması öngörülen söz konusu program
1672/2006/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Kararı ile oluşturulmuştur.
Bahsi geçen bu program, Avrupa Sosyal Fonu (ESF)‟ne katkıda bulunmakta olup
istihdam, sosyal içerme ve güvenlik, çalışma koşulları, ayrımcılık yapmama ve
cinsiyet eşitliği alanlarında değişiklik ve modernleşmenin teşvik edilmesi için yedi
senelik bir süre zarfında (2007-2013) 743,25 Milyon Euro tutarında bir harcamaı
yapılmasını öngörmüştür.
Bu programda,Komisyon ihale ilanı veya teklif verme çağrısı aracılığıyla fon
verilecek projeleri seçmekle görevlidir. PROGRESS programı, gelen projelere bazı
istisnalar ile en fazla %80‟lik kısmına ortak finansman sağlamaktadır.
PROGRESS „in AB‟ye üye olan 27 devlet ile AB‟ye aday olan devletlerin yanısıra
Avrupa Ekonomik alanı‟na dahil olan devletler için de geçerli olduğunun altı
çizilmektedir. Söz konusu programa, bahsi geçen ülkelerdeki yerel, bölgesel
yönetimler, kamu istihdam hizmetleri ve ulusal istatistik kurumları ile ihtisas
organlarının yanısıra üniversiteler ve araştırma enstitüleriyle beraber sosyal ortaklar
ve sivil toplum örgütleri katılabilmektedirler.
284/2010/AB sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Kararı, 1672/2006/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve Konsey Kararını 17.1. Maddesini değiştirerek tadil eder.
Yeni maddede belirtilen değişikliğe göre, AB‟nin PROGRESS program çerçevesinde
faaliyetlerini uygulaması için gerekli olan mali zarf (financial envelope) 1 Haziran
2007 ile 31 Aralık 2010 tarihleri arasındaki dönem için 683,25 Milyon Euro olarak
belirlenmiştir.
4. Avrupa KüreselleĢme Uyum Fonu’nu tesis eden 20 Aralık 2006 tarih ve
1927/2006 (AT) sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönetmeliği
Konsolide Versiyon
ATRG L 406, 30.12.2006, s. 1–6
Avrupa KüreselleĢme Fonu’nu tesis eden 1927/2006 sayılı (AT)
Yönetmeliğini tadil eden 18 Haziran 2009 tarih ve 546/2009 (AT) sayılı
Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönetmeliği
ATRG L 167, 29.6.2009, s. 26–29
Özet
Avrupa Küreselleşme Uyum Fonu (EGF), küreselleşme nedeniyle dünya ticaret
modellerinde meydana gelen büyük yapısal değişiklikler sonucu veya doğrudan
küresel mali ve ekonomik kriz nedeniyle15 işten çıkarılan işçilere destek sağlamak ve
Doğrudan küresel ekonomik ve mali kriz nedeniyle işten çıkarılan işçilere destek vermek üzere EGF fonundan yararlanmak
isteyen AB Üye Devletlerinin başvurularını en geç 31 Aralık 2011 tarihine kadar gerçekleştirmeleri gerekmektedir.
15
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
98
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
bu sayede AB‟de ekonomik büyümeyi ve istihdam yaratılmasını teşvik etmek üzere
tasarlanmış bir fondur.
Yönetmelik ticaret ile ilgili olarak işten çıkarılan işçilerin yeniden istihdama
kazandırılması için AB‟nin EGF fonundan yararlanılmasına ilişkin kuralları ortaya
koymaktadır. Bu açıdan, EGF‟nin, aşağıda amaçlar için kullanılması öngörülmektedir:
(a) iş arama yardımı, mesleki rehberlik, özel eğitim ve yeniden eğitim; bilgi ve
iletişim teknolojileri becerilerinin kazandırılması ve edinilen deneyimlerin
belgelendirilmesi, yerleştirme yardımı, girişimciliğin teşviki veya serbest
meslek için yardım gibi,
(b)zamansal açıdan sınırlı önlemler; yaşam boyu öğrenme ve eğitim faaliyetlerine
katılan bireylere yönelik iş arama ödenekleri, dolaşım ödenekleri gibi,
(c) özellikle dezavantajlı veya yaşlı çalışanların, işgücü piyasasında kalmaları ve
piyasaya geri dönmelerini teşvik etmek üzere önlemler.
EGF bir Üye Devlete aşağıdaki durumlarda aktarılabilmektedir:
(a) bir işletmede en az 500 işçinin dört aylık bir süre içinde işten çıkarılması,
(b)(Bir bölgedeki bir NACE 2 birimindeki veya NUTS II düzeyinde iki bitişik
bölgedeki) özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelerden en az 500 işçinin dokuz
aylık bir süre içinde işten çıkarılması,
(c) Küçük işgücü piyasalarında veya istisnai durumlarda, yukarıdaki kriterler
tamamen sağlanmasa da EGF fonu aktarılabilmektedir. (İstisnai durumlarda
toplam katkı miktarı, EGF‟nin yıllık azami miktarının % 15'ini geçmez.)
Bir Üye Devlet tarafından EGF fonundan katkı için başvuru yapılması üzerine,
Komisyonun değerlendirmesi temelinde, tahmini toplam maliyetin %50'sine kadar bir
mali katkı miktarı belirlenmekte ve ilgili Üye Devlete tek taksit olarak ödenmektedir.
EGF, Birliğin Çok Yıllı Mali Çerçevesi kapsamında düzenlenmekte ve mevcut EGF
fonu 1 Ocak 2007 ve 31 Aralık 2013 tarihleri arasında geçerli bulunmaktadır.
3. Beklemedeki Önergeler
1. 2014–2020 yılları için Çok Yıllı Mali Çerçeveyi düzenleyen Konsey
Yönetmelik Önergesi
COM (2011) 398 final
Özet
29 Haziran 2011 tarihinde açıklanan 2014–2020 yılları için Çok Yıllı Mali Çerçeveyi
düzenleyen Konsey Yönetmelik Önergesi Avrupa Birliği düzeyinde katma değer
yaratacak önceliklere odaklanmaktadır. Akıllı, sürdürülebilir ve içsel büyüme
önergenin ana hedeflerini oluşturmaktadır. Avrupa Komisyonu, bütçe için Avrupa
Birliği‟nin İşleyişine ilişkin Antlaşmaya uygun olarak Üye Devletlerin doğrudan
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
99
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
katkılarını azaltmak ve basitleştirmek suretiyle kendi kaynaklarını (mali işlemler
vergisi ve yeni KDV rejimi ile) yaratmayı öngörmektedir. Bu kapsamda Komisyon
idari harcamaların arttırılmayacağını belirtmektedir.
2014–2020 yıllarına ilişkin bütçe, Avrupa‟nın altyapısı, araştırma ve yenilikçilik,
eğitim ve kültür, dış sınırların güvenliği ve dış ilişkiler politikasının önceliklerine
ilişkin alanları kapsamaktadır.
Komisyon önergesi öncelikle Tek Pazarın potansiyelinin daha iyi kullanılmasını
sağlamak için araĢtırma ve yenilikçilik, eğitim ve KOBĠ’lere ilişkin alanlarda
finansmanın arttırılmasını öngörmektedir. “Horizon 2020” olarak adlandırılan ve
80 milyar Euro değerindeki AB’nin araĢtırma ve geliĢtirme stratejisi
çerçevesinde istihdam imkanı yaratılması ve Birliğin küresel rekabetçiliğinin
teĢvik edilmesi için geleceğe yönelik yeni fikirler ortaya konulması amaçlamaktadır.
Komisyon ayrıca eğitim ve öğretime ilişkin programların güçlendirilmesini ve bu
amaçla yeteneklerin ve serbest dolaĢımın teĢvik edilmesi için 15,2 milyar
değerinde bütünleĢtirilmiĢ bir program oluşturulmasını önermektedir.
Ayrıca, önerge; enerji, taşımacılık ve Bilgi ve İletişim Teknolojilerine (ICT) ilişkin
projeler ile Avrupa‟nın birbirine daha da bağlanmasını sağlamayı hedeflemektedir.
Önerge‟nin modern bir Ortak Tarım Politikası (OTP) için 371,72 milyar Euro
sağlaması beklenmekte ve ayrıca çiftçilere Avrupa KüreleĢme Fonu’nun açılması
önerilmektedir. Çevrenin korunması ve iklim değişikliği ile mücadele kapsamında
ilkim değişikliğine ayrılacak harcama miktarının en az %20 oranında arttırılması
öngörülmektedir. Avrupa‟nın rekabet edebilirliği ve sosyal uyum çerçevesinde
Birliğin güvenliği için 4,1 milyar Euro‟luk bir finansman ve göç ve sığınma
politikaları için 3,4 milyar Euro bütçe önerilmektedir. Önerge, AB dış ilişkilerine
ilişkin bütçeyi 70,2 milyar Euro seviyesine yükseltirken, 16 milyar Euro AB komşu
ülkelerinde demokrasi ve refahın teşviki için tesis edilmesi öngörülmektedir.
Milenyum Kalkınma Hedefleri ve yoksulluğun azaltılması kapsamında ise
Komisyon‟un 20,6 milyar Euro değerinde finansman sağlaması planlanmaktadır.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
100
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
G. SOSYAL GÜVENLĠK, YAġLILAR ve SOSYAL DIġLANMA
1. AB AntlaĢması Kapsamında Yasal Temel
Yasal Temel: AB AntlaĢması’nın 19, 151 ve 153. ve 160. Maddeleri (AT
Antlaşması‟nın 13, 136, 137 ve 144. Maddeleri)
AB AntlaĢması’nın 19. Maddesi (AT Antlaşması‟nın 13. Maddesi) uyarınca, AB
Konseyi özürlülük veya yaşa dayalı ayırımcılık ile mücadeleye yönelik girişimlerde
bulunabilir. Bu madde, AB genelinde yaşlı veya özürlü kimselerin diğer kişilerle eşit
haklardan istifade edebilmeleri için gerekli dayanağı teşkil etmektedir. AB
AntlaĢması’nın 151 ve 153. Maddeleri (AT Antlaşması‟nın 136 ve 137. Maddeleri )
uyarınca, sosyal dışlanma ve işgücü piyasasından dışlanan kişilerin entegrasyonu
Birlik ve Üye Devletler‟in amaçları arasında yer almaktadır.
Sosyal korunma ve sosyal içerme alanında AB politikası Üye Devletler arasında
genellikle açık koordinasyon yöntemi ile yürütülmektedir. Diğer bir deyişle, bu alanda
bağlayıcı düzenlemeler bulunmamakla beraber uzlaşı ile kabul edilen hedef ve
göstergeler Üye Devletler tarafından isteğe bağlı olarak uygulanmaktadır. AB
düzeyinde eşgüdüm içerisinde yürütülen eylemin Üye Devletler tarafından ulusal
eylem planlarına yansıtılması beklenmektedir. Bu kapsamda, ulusal hükümetlerin,
politikalarını aşağıdaki alanlarda koordine etmeleri teşvik edilmektedir:
Yoksulluk ve sosyal dıĢlanma ile mücadele edilmesi,
(Yoksulluk ve sosyal dışlanma, emeklilik, sağlık ve uzun dönemli
bakım gibi alanlarda) Karşılıklı bilgi paylaşımı sayesinde sosyal
yardım sistemlerinde reform yapılması ve hangi politikaların daha iyi
sonuç verdiğinin belirlenmesi,
Demografik değiĢikliklerin neden olduğu sorunlar ile mücadele ve
gelişen yeni fırsatlara odaklanılarak yaşlanan nüfusun etkilerine
yönelik hazırlık yapılması,
AB genelinde doğrudan karşılaştırılabilir verilerin düzenli olarak
raporlanması.
Topluluk, 1984 yılından bu yana yaşlıların ekonomik ve sosyal yaşama katkıda
bulunmaları konusunda araştırma yapmış ve seminerler düzenlemiştir. Avrupa
Komisyonu‟nun “Her Yaş için Avrupa” Tebliği (COM (99) 0221), istihdam, sosyal
koruma, sağlık hizmetleri ve sosyal hizmetler bağlamında yaĢlanan nüfusa yönelik
uygulamalar tesis etmektedir. Avrupa Komisyonu bu kapsamda şu sonuçlara
varmıştır:
Üye Devletler, Avrupa İstihdam Stratejisi çerçevesinde işçilerin kapasitelerini
muhafaza, hayat boyu öğrenme ve esnek çalışma düzenlemelerini teşvik
etmeye yönelik önlemler almaya davet edilmişlerdir. Böylelikle yaşlı işçilerin
istihdam oranının yükseltilmesi hedeflenmektedir.
Sosyal koruma politikaları konusunda, erken emeklilik trendini tersine
çevirecek, yeni kademeli emeklilik türleri geliştirecek ve emeklilik planlarını
daha esnek ve sürdürülebilir kılacak yöntemlere özel önem atfedilmelidir.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
101
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Beşinci Topluluk Araştırma Çerçeve Programı altındaki yaşlılık ile ilgili tıbbi
ve sosyal araştırmalara özel önem atfedilmelidir.
Yaşlılar 19. Madde‟yi (AT Antlaşması 13. Madde)‟yi temel alan ayırımcılık
karşıtı uygulamalar paketi kapsamındadır.
Sosyal dıĢlanma ve yoksulluk ile ilgili olarak, AB‟de nüfusun %16‟sına tekabül eden
80 milyon insan bulunmakta ve çocukların %19‟u fakirlik sınırının altında
yaşamaktadırlar. Avrupalıların %17‟si maddi yoksunluk içerisinde yaşamaktadır.
Buna ilaveten AB‟de işsizlik oranı 2010 yılında %9,6 olmuştur. Topluluk genelinde,
sosyal marjinalleşme ile mücadeleyi teşvik etmeye yönelik birçok program ve eylem
kabul edilmiştir. Türkiye 27 Kasım 2002 itibariyle sosyal dışlanma ile mücadele
etmeye yönelik Avrupa Programlarına iştirak etmeye başlamıştır.
AB‟deki çalışan oranına göre emeklilerin sayısının orantısız olarak artışı, Üye
Devletlerin sosyal güvenlik sistemlerinin sürdürülebilir yönetişimi için büyük bir
sorun teşkil etmektedir. Avrupa Komisyonu‟nun Ekonomik ve Mali İşler Genel
Müdürlüğü tarafından 2010 yılı Aralık ayında yayımlanan Emekliliğe iliĢkin Ortak
Rapor‟da, Avrupa‟da emeklilik ödemelerinin yeterliliği ve sürdürülebilirliğine ilişkin
ilerleme ve temel zorluklar ele alınmaktadır. Rapor, geçen on sene içerisinde
gerçekleştirilen reformların sonuçlarını, mali krizin etkilerini ve kriz sonrası döneme
ilişkin uzun vadeli perspektifleri incelemektedir.
Sağlık ve uzun dönemli bakım politikaları açısından ise AB koordinasyon
çalışmaları erişim, kalite ve sürdürülebilirlik konularına odaklanmaktadır.
Dramatik bir demografik değişim ile karşı karşıya olan AB, temel olarak demografik
yenilenme, istihdam, üretim ve ekonomik performans, göçmenlerin entegrasyonu ve
yeterli emeklililik garantisi gibi gelecekte etkisi daha fazla hissedilecek olan sorunlar
üzerinde yoğunlaşmaktadır. Eurostat‟ın 2010 Nüfus Raporu verilerine göre 2009
yılında AB nüfusunun %20,7‟si 65 yaşındadır. Doğum oranları, 2008 yılı verilerine
göre ortalama %1,6 ile yavaş bir artış göstermektedir. Almanya ve İtalya halihazırda
AB‟de nüfusu en yaşlı ülkelerdir. Doğu Avrupa‟daki devletler Birlik çapında daha
genç nüfusa sahip olmakla birlikte söz konusu ülkelerdeki nüfusun da 2060 yılına
kadar giderek artış gösteren bir yaşlanma sürecine gireceği beklenmektedir. Eurostat
nüfus projeksiyonları, Avrupa nüfusunun gelecek yıllarda da yaşlanmaya devam
edeceğine işaret etmektedir.
2. Temel Mevzuat:
1. YaĢlılar ile ilgili Ġrtibat Grubu hakkındaki 17 Ekim 1991 tarih ve 91/544/AET
sayılı Komisyon Kararı
ABRG, L 296, 26.10.1991, s.42.
Konsolide Versiyon
Değişiklikler:
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
102
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
YaĢlılar ile ilgili Ġrtibat Grubu hakkındaki Karar’ı tadil eden 93/417/AET
sayılı Komisyon Kararı
ABRG, L 187, 29.07.1993, s.60.
YaĢlılar ile ilgili Ġrtibat Grubu hakkındaki Karar’ı tadil eden 10 ġubat
1999 tarih ve 1999/141/AT sayılı Komisyon Kararı
ABRG, L 45, 19.02.1999, s.54.
Özet
Bu Karar, Avrupa Komisyonu‟nun yaşlıların çıkarlarını ilgilendiren konularda
danışabilmesi için bir “Yaşlılar ile ilgili İrtibat Grubu” kurmaktadır.
İrtibat Grubu yaşlılar için ve yaşlılar ile çalışan örgütlerin temsilcilerinden oluşur;
Grup üyeleri Avrupa Komisyonu tarafından aşağıdaki örgütlerce belirlenen kişiler
arasından atanır:
Avrupa İş Sendikaları Konfederasyonu Emekli İşçiler Koordinasyon Komitesi;
Eurag - Yaşlıların Refahı için Avrupa Federasyonu;
Eurolink Age (Yaş);
Fiapa - Uluslararası Yaşlı Dernekleri Federasyonu;
EPSO – Avrupa Yaşlı Örgütleri Platformu;
ESCU – Avrupa Yaşlı Vatandaşlar Birliği.
Grup, uzmanları faaliyetlerine katılmaya davet edebilir.
2. Avrupa Yoksullukla ve Sosyal DıĢlanma ile Mücadele Yılı (2010) için
1098/2008/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Kararı Yönergesi
(AEA İlintili Metin)
ABRG L 298, 07.11.2008, s.20 – 29
Özet
İşbu Karar, AB‟nin Lisbon Stratejisi hedefi uyarınca yoksulluğu yok etme taahüdünü
yeniden teyit etmek için, 2010 yılını “Avrupa‟da Yoksullukla ve Sosyal Dışlama ile
Mücadele” yılı olarak belirlemiştir. Bu açıdan, “Avrupa Yılı” yoksulluk ve sosyal
dışlama konusunda kamu bilincini ve toplu sorumluluğu artırmayı hedeflemektedir.
Söz konusu Avrupa Yılı‟nda düzenlenecek faaliyetlerin aşağıdaki temalara değinmesi
öngörülmektedir:
Çocukların yoksulluğu ve yoksulluğun nesilden nesile geçişi;
Kapsayıcı bir işgücü piyasası;
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
103
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Eğitim ve öğrenimi erişim yoksunluğu;
Yoksulluğun cinsiyet boyutu;
Temel hizmetlere erişim;
Göçmenlere yönelik ayrımcığın ortadan kaldırılması ve bu kişilerin
entegrasyonunun teşvik edilmesi;
Etnik azınlıkların işgücü piyasası tarafından içerilmesi;
Özürlülerin ve diğer mağdur grupların ihtiyaçlarına eğilinmesi.
Üye Devletler, bölgesel uyum mülahazalarını da göz önünde tutarak şekilde ulusal,
bölgesel ve yerel durum ve zorlukları bu temalara entegre edeceklerdir.
3. Sosyal güvenlik sistemlerinin koordinasyonuna dair 883/2004/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönetmeliği’nin uygulayıcı usulleri içeren 16
Eylül 2009 tarih ve 987/2009/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey
Yönetmeliği
(AEA ve İsviçre ile ilintili)
ABRG L 284, 30.10.2009, s. 1–42.
Değişiklikler
Sadece milliyetleri nedeniyle halihazırda bu Yönetmelikler tarafından
kapsanmamıĢ üçüncü ülke vatandaĢları için 883/2004 sayılı Yönetmelik
(AT) ve 987/2009 sayılı Yönetmelik (AT)’i geniĢleten 24 Kasım 2010 tarih
ve 1231/2010 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönetmeliği (AB)
ABRG L 344, 29.12.2010, s. 1–3.
Sosya güvenlik sistemlerinin koordinasyonuna iliĢkin 883/2004 sayılı
Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönetmeliği (AT) ve 883/2004 sayılı
Yönetmeliğin (AT) uygulanmasına iliĢkin usulü belirleyen 987/2009 sayılı
Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönetmeliği’ni değiĢtiren 9 Aralık 2010
tarih ve 1244/2010 sayılı Komisyon Yönetmeliği (AB)
(AEA ve İsviçre ile ilintili metin)
ABRG L 338, 22.12.2010, s. 35–36
Özet
Sosyal Güvenlik alanındaki en yeni Yönetmelik 1 Mayıs 2010 tarihinde yürülüğe
girmiştir. İşbu yeni Yönetmelik, kendi ülkeleri dışındaki Avrupa ülkelerine kalıcı
olarak ikamet etmek için, veya geçici olarak öğrenim görmek veya çalışacak, emekli
iş aramak için, turist olaark veya emekli olaark gideceklere yardım etmeyi
öngörmektedir. Mevcut Yönetmelik, eski yönetmelikte olduğu gibi sosyal güvenliğe
yeni yetkiler vermese de, Avrupa vatandaşları Avrupa sınırları içinde dolaşım
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
104
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
halindeyken, hastalık sigortası, emeklilik, işsizlik ve aile ödemeleri alanlarındaki
haklarının korunmasını sağlayacağı bildirilmiştir.
İşbu yeni Yönetmelik, aşağıda sıralanmış olan alanlarda belli başlı değişiklikler
getirmiştir:
Daha fazla ve iyi enformasyon: Yeni Yönetmelik, vatandaş hakları
hakkındaki bilgilerin Avrupa genelindeki sosyal güvenlik kurumları arasında
hızlıca ve etkin bir şekilde transfer edilmesi
Daha basit ve etkili prsoedürler: Yeni ve etkili enformasyon ağı olan sosyal
güvenlik enformasyonu elektronik ortamda bilgi alış veriş (Electronic
exchange of social security information, EESSI) sistemi sayesinde, farklı
ülkelerdeki sosyal güvenlik kurumları gerekli bilgileri aralarında elektronik bir
şekilde değiş tokuşunu yapabileceklerdir.
Yardımlara daha hızlı erişim: Söz konusu değişiklik, farklı Üye Devletlerin
sosyal güvenlik kurumlarının, bir şahsın hangi ülkenin sosyal güvenlik
sistemine dahil olması gerektiğine dair karara ulaşamadıkları zaman söz
konusu şahsın geçici olarak bir sosyal güvenlik sistemine bağlanmasıdır.
Böyle bir durumda, işbu yeni Yönetmelik, söz konusu şahsa, yardımların
ödenmesini, tedavi ile
hastalık sigortası yardımlarına erişebilmesini
sağlamaktadır.
Daha fazla insanın yararlanması: Yeni olarak güncellenmiş koordinasyon
istemi sayesinde, sosyal güvenlik haklarından sadece çalışanlar ve onların
aileleri değil, yakın bir zamanda işten ayrılmış, henüz bir işte olmayan ya da
artık çalışmayanlar da yararlanabilecektir. Söz konusu Yönetmelik, ayrıca,
ebeveyn ve emeklilik öncesi yardımlar sağlamakta olup, işsizlik ve aile
yardımları ile hastalık sigortası da sağlamaktadır.
İşbu Yönetmeliğin, iç pazarın tam olarak işleyebilmesi için ana unsur olan işçi
dolaşımını artıracağı öngörülmektedir. Söz konusu gelişmenin, bazı bölgelerinde
işgücü kıtlığı çekilen diğer bölgelerinde işsizlik görülen AB‟nin ekonomik krizle
mücadelesinde önemli olacağı düşünülmektedir.
Sosyal güvenlik enformasyonu elektronik ortamda bilgi alış veriş (Electronic
exchange of social security information, EESSI) sistemi için yürütülen çalışmaların iyi
gittiği belirtilmiş olup, verilerin elektronik ortamda değiş tokuşu için verilecek iki
yıllık deneme sürecinden sonra , AB‟deki tüm sosyal güvenlik kurumlarının Sosyal
güvenlik enformasyonu elektronik ortamda bilgi alış veriş (Electronic exchange of
social security information, EESSI) sistemini 1 Mayıs 2012 tarihinden itibaren
kullanacakları edilmiştir.
3. Beklemedeki Önergeler:
Bu başlık altında beklemede herhangi bir Önerge bulunmamaktadır.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
105
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
H. DUBLĠN VAKFI
1. AB AntlaĢması Kapsamında Yasal Temel:
Avrupa YaĢam ve ÇalıĢma KoĢullarını ĠyileĢtirme Vakfı (Eurofond), 1975 yılında
daha iyi yaşam ve çalışma koşulları yaratılmasına katkıda bulunmak üzere kurulmuş
bir AB organıdır/kuruluşudur. Vakıf, görevlerini hükümetler, işverenler, iş sendikaları
ve Avrupa Komisyonu ile ortaklık ilişkisi içerisinde yürütmektedir.
Dublin Vakfı, her dört yılda bir devreden (rolling) programlar hazırlamaktadır. Her
yıl, dört yıl süreli bu programlar kapsamında yıllık çalışma planı da hazırlanır.
Vakıf, araştırma programını üç temel uzmanlık alanına ayırmıştır: çalışma koşulları,
yaşam koşulları ve endüstriyel ilişkiler.
Vakıf araştırma programını 3 önemli alana ayırmaktadır: çalışma koşulları, yaşam
koşulları ve endüstri ilişkileri. Çalışma programında AB sosyal gündeminin
önceliklerini karşılama çabası da ortaya koyulmaktadır. 2009-2012 dönemi için
hazırlanan 4 yıllık program, üç temel alanda yoğunlaşmaktadır: değişen işgücü
piyasalarında istihdam ve işgücü arzını temin etmek; ortaklıklar yoluyla daha fazla ve
iyi iş imkanları sağlamak ve üretimi arttırmak; sosyal içerme ve sürdürülebilir sosyal
koruma sağlanmak.
2. Temel Mevzuat
1. ÇalıĢma ve YaĢam KoĢullarının ĠyileĢtirilmesi için bir Avrupa Vakfının
kurulması hakkındaki 26 Mayıs 1975 tarih ve 1365/75/AET sayılı Konsey
Yönetmeliği
ABRG, L 139, 30.05. 1975, s.1
Konsolide Versiyon
Değişiklikler:
ÇalıĢma ve YaĢam KoĢullarının ĠyileĢtirilmesi için bir Avrupa Vakfının
kurulması hakkındaki Yönetmeliği tadil eden 30 Haziran 1993 tarih ve
1947/93/AET sayılı Konsey Yönetmeliği.
ABRG, L 181, 23.07.1993, s.13.
Avrupa YaĢama ve ÇalıĢma ġartlarını GeliĢtirme Fonu’nun
oluĢturulmasına iliĢkin 1365/75/AET sayılı Yönetmeliği değiĢtiren ve
1417/76/AET sayılı Yönetmeliği yürürlükten kaldıran 18 Haziran 2003
tarih ve 1649/2003/AT sayılı Konsey Yönetmeliği
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
106
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
ABRG, L, 245, 29.09.2003, s.25-27.
Çek Cumhuriyeti, Estonya, Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Macaristan,
Malta, Polonya, Slovenya, Slovakya’nın Katılım KoĢullarına ve Avrupa
Birliği’nin Kurucu AntlaĢmalarının Tadiline ĠliĢkin Senet – Ek II:
Katılım AntlaĢması 20. maddeye yönelik liste - 11. Sosyal Politika ve
Ġstihdam
ABRG, L, 236, 23.09.2003, s.584–586.
ÇalıĢma ve YaĢam koĢullarının iyileĢtirilmesi için bir Avrupa Vakfının
kurulmasına iliĢkin 1365/75/AET sayılı Yönetmeliği Tadil Eden 24
Haziran 2005 tarih ve 1111/2005 sayılı Konsey Yönetmeliği
ABRG, L, 184, 15.07.2005, s.1–4.
Özet
Bu Yönetmelik, bilginin artırılması ve yaygınlaştırılması yolu ile yaşam ve çalışma
koşullarının iyileştirilmesini sağlayacak, kâr amaçlı olmayan bir Avrupa Vakfı
kurulması hakkındadır.
Vakıf, özellikle şu konularla ilgilenir:
-
İş başındaki kişiler
İş organizasyonu ve özellikle görev tanımı
Belirli işçi sınıflarına özel sorunlar
Çalışma ortamının iyileştirilmesine ilişkin uzun vade hedefleri
İnsan faaliyetlerinin zaman ve mekana dağılımı
Vakıf, bir İdari Kurul, direktör, direktör yardımcısı ve Uzmanlar Komitesi tarafından
yönetilir.
Vakfın yeri Dublin‟dedir.
3. Beklemedeki Önergeler
Bu başlık altında beklemede herhangi bir Önerge bulunmamaktadır.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
107
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Ġ. KAMU SAĞLIĞI
1. AB AntlaĢması Kapsamında Yasal Temel
Yasal Temel: AB AntlaĢması 168. Madde (AT Antlaşması‟nın 152. Maddesi)
1993 yılında, AB AntlaĢması 149. Madde (Maastricht Antlaşması‟nın 129. Maddesi)
ile, “Kamu Sağlığı” alanında gerçekleştirilecek eylemler için gerekli hukuki dayanak
tesis edilmiştir. AB AntlaĢması 168. Madde (AT Antlaşması 152. Madde), Bütün
Birlik politikalarının ve faaliyetlerinin tanımlanmasında ve uygulanmasında yüksek
düzeyde bir insan sağlığı koruması” temin edileceğini bildirerek kamu sağlığı
kavramını Birlik öncelikleri arasına yerleştirmiştir. Sözü edilen madde, bu alandaki
Birlik eylemlerinin “sağlık koşullarını iyileştirme ve hastalıkları engelleme”nin yanı
sıra “insan sağlığı için tehlike arz eden kaynakların ortadan kaldırılması”na da yönelik
olduğunu bildirmektedir. Ne var ki, mevzuat ve düzenlemelerin uyumuna
değinilmemiştir.
Avrupa Komisyonu, bu yeni sorumlulukları karşılamak üzere, “Kamu Sağlığı
Alanındaki Eylemlere ilişkin Çerçeveyi tesis eden Tebliğ”ini sunmuştur. Bu
kapsamda yer alan temel unsur 8 Kamu Sağlığı Programı‟nın (sağlık, bulaşıcı
hastalıklar, kanser ve ender rastlanan hastalıklar, uyuşturucu müptelalığı) açılarak söz
konusu çerçevenin oluşturulmasıdır. Çerçeve, özellikle kan ve kan plazmasından
yapılan ürünler stratejisi; AB‟deki sağlık durumuna ilişkin raporlar; sağlık
önceliklerine, sağlık sistemlerindeki gelişmelere ve kamuoyu araştırmalarına ilişkin
sayısız çalışmalar, tütün ürünleri stratejisi ve ilgili yasal araçlar (örneğin reklam
konusu); ve bulaşıcı hastalıkların gözetimi ve kontrolü için bir ağ tesis edilmesi başta
olmak üzere diğer alanlara ait çalışmaları da içermektedir.
Bu çerçeve kısa bir süre önce yeniden gözden geçirilmiş, tüm eski karar ve
programlar ilga edilerek kamu sağlığı alanında bir Topluluk Eylem Programı
benimseyen yeni bir Karar kabul edilmiştir
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
108
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
AĢağıdaki Tablo, bu bölümde yer alan temel AB mevzuatını, bu mevzuatın
muadili Türk Ulusal Mevzuatını ve Ulusal Program’da ilgili yönergelere yönelik
taahhütlerimizi göstermektedir.
AB MÜKTESEBATI
TÜRK MEVZUATI
Sağlık alanında ikinci
Topluluk
Programını
kuran 23 Ekim 2007 tarih
ve 1350/2007/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve
Konseyi Kararı (2008-13)
(AEA ilintili metin)
Tütün mamulleri reklamı
ve sponsorluğuyla ilgili
olan
Üye
devletlerin
kanunlarını, tüzüklerini,
idari
hükümlerini
yakınlaĢtıran 26 Mayıs
2006 tarih ve 2003/33/AT
sayılı
Avrupa
Parlamentosu ve Konsey
Yönergesi (AEA ile ilintili)
Bu mevzuata karşılık gelen bir düzenleme bulunmamaktadır.
4207 sayılı Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve
Kontrolü Hakkında Kanun (R.G, 26.11.1996, 22829)
5727 sayılı Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine
Dair Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (R.G,
19.01.2008, 26761)
Tütün Mamullerinin Zararlarından Korumaya Yönelik Üretim
Şekline, Etiketlenmesine ve Denetlenmesine İlişkin Usul ve
Esaslar Hakkında Yönetmelik (R.G, 06.01.2005, 25692)
5326 sayılı Kabahatler Kanunu(R.G, 31.03.2005, 25772)
2. Temel Mevzuat
1. Sağlık alanında ikinci Topluluk Programını kuran 23 Ekim 2007 tarih ve
1350/2007/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Kararı (2008-13)
(AEA ilintili metin)
ABRG L 301, 20.11.2007, s.3-13.
Özet
Söz konusu Karar 1786/2002/AT sayılı Kararı 1 Ocak 2008 yılından itibaren
yürürlülüğe girecek şekilde ilga etmekte ve 1 Ocak 2008 ila 31 Aralık 2013 tarihleri
arasında “Sağlık alanında Topluluk Eylem Programı”nın ikinci programını
oluşturmaktadır.
Programın temel hedefleri; vatandaşların sağlık güvenliğinin geliştirilmesi, sağlık
eşitsizliğinin azaltılması dahil olmak üzere sağlığın geliştirilmesi ve sağlık bilgilerinin
üretilmesi ve dağılımını sağlamaktır.
Söz konusu Program‟ın uygulanması için finansal çerçeve 321.500.000 EUR‟dur. .
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
109
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Program Türkiye‟nin katılımına açıktır.
2. Tütün mamullerinin reklamının yapılması ve bu ürünlere sponsor olunması
hakkındaki Üye Devlet mevzuatlarının, düzenlemelerinin ve idari
hükümlerinin yakınlaĢtırılmasına iliĢkin 26 Mayıs 2003 tarih ve 2003/33/AT
sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Yönergesi
ABRG, L 152, 20.06.2003, s.16–19.
Konsolide versiyon
Özet
Tütün mamullerinin reklamı ve bu ürünlerin sponsorluğunun düzenleyen Üye Devlet
mevzuatları arasında farklılıklar bulunmaktadır. Bazı durumlarda bu tip ürünlerin
reklamı konusu Üye Devlet sınırlarını aşmaktadır. Ulusal mevzuatlardaki
farklılıkların, malların serbest dolaşımındaki engellerin artışı ile sonuçlanması
muhtemeldir.
Bu Yönerge, söz konusu engelleri ortadan kaldırarak kamu sağlığını teşvik etmeyi
amaçlamaktadır. Tütün ürünlerinin reklamı konusundaki kuralların birbirleriyle
yakınlaştırılması gerekmektedir. Bu kapsamda, tütün ürünlerinin reklamı kamunun
geneline hitap amaçlı olmayan dergiler ve periyodik yayınlar (ticari dergiler ve ilke
olarak Topluluk piyasası için düşünülmemiş, üçüncü ülkelerde basılıp dağıtılan
yayınlar vb.) ile sınırlandırılacaktır.
Sponsorluk, tamamen ulusal seviyede gerçekleştirilen sponsorluk faaliyetleri dahil
edilmeksizin, yalnızca sınır ötesi etkileri olabilecek faaliyet ve olaylar için
yasaklanmıştır. Bunun nedeni, bu faaliyetlerin yasaklanmaması halinde doğrudan
reklam yapmaya ilişkin kısıtlamaların boşluklarından yararlanılabilecek olmasıdır.
3. Beklemedeki Önergeler
Bu başlık altında beklemede herhangi bir Önerge bulunmamaktadır.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
110
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
J. Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ
1. AB AntlaĢması Kapsamında Yasal Temel
Yasal Temel: AB AntlaĢması 151.ve 153. Maddeler (AT Antlaşması‟nın 136. ve
137. Maddeleri)
İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili Topluluk politikası, AB Antlaşması‟nın 153.
Maddesi’ni (AT Antlaşması‟nın 137. Maddesi) temel almaktadır. Bu madde Birliğin,
koşulları uyumlaştırmak suretiyle işçilerin sağlık ve güvenliğini korumak ve özellikle
de çalışma ortamının iyileştirilmesi için bu yöndeki gelişmeleri destekleyeceğini
ortaya koymaktadır. Topluluk‟un, Üye Devletler‟in uygulaması için asgari koşullar
belirlemesi gereği de bir başka husustur. Ne var ki Üye Devletler belirlenen bu
koşullardan daha yüksek koruma sağlayan standartları uygulamakta da serbest
olacaklardır.
İş sağlığı ve güvenliği uzun bir süredir Topluluk‟un ilgilendiği bir konudur. Bu konu
ilk olarak AKÇT (Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu) ve Euratom Antlaşmaları
çerçevesinde ortaya koyul muştur. Hijyen ve kömür ocaklarındaki güvenlik
konularına ve işyerlerindeki kirlilik ile mücadele konusuna ilişkin programlar
geliştirilmiştir. 1957 yılı başlarında Kömür Ocakları Güvenliği Daimi Komitesi
oluşturulmuştur. Bu Komite‟nin yetki alanı 1974 yılında tüm maden endüstrilerini
kapsayacak şekilde genişletmiştir. Bu tarih itibariyle AB Konseyi, Avrupa
Komisyonu‟nun İş güvenliği, hijyen ve sağlık koruma alanlarında çalışma ortamı ile
ilgili önlemleri alması ve uygulamasına yardımcı olması amacıyla bir Danışma
Komitesi kurmuştur.
Tek Senet‟in imzalanması ile 1987 yılı ve sonrasında iş sağlığı ve güvenliği
alanlarındaki düzenlemelerde bir artış gözlemlenmiştir. Bunun başlıca sebepleri
Avrupa Parlamentosu‟nun karar alma usulüne dahil edilmiş olması ve Konsey‟de
nitelikli çoğunluk ile karar alma ilkesinin uygulamaya koyulmuş olmasıdır. 1987
yılından sonra kabul edilen Yönergeler, iş sağlığı ve güvenliği alanlarına ilişkin asgari
koşulları belirlemiştir. Bunun yanı sıra, Tek Pazar‟da ticarete ilişkin engellerin
kaldırılması, piyasaya güvenlik koşullarını karşılayan malların (makineler ve mesleki
kullanım amaçlı kişisel koruma ekipmanları dahil) sürülmesini sağlamaktadır.
AB Konseyi, 1989 yılında, işyerlerindeki sağlık ve güvenlik koşulları konusunda
ilerleme kaydedilmesi için önlemler alınması hakkında bir Çerçeve Yönergesi
(89/391/AET sayılı Yönerge) kabul etmiştir. Yönerge, iş kazaları ve meslek
hastalıklarına karşı koruyucu önlemlerin alınması suretiyle işçilere yüksek düzeyde
koruma sağlanmasını amaçlamaktadır. Bu mevzuat üç ilkeyi temel almaktadır:
İşverenin genel anlamda işçilerinin işyerinde maruz kaldıkları mesleki riskleri
engelleyerek sağlık ve güvenliklerini koruma yükümlülüğü, işçilerini bilgilendirme
yükümlüğü ve işçilerine eğitim verme yükümlülüğü. Bu bağlamda işçilerin de çalışma
olanaklarından doğru bir şekilde yaralanarak ve güvenlik talimatlarına uyarak bu
sürece katkıda bulunmaları gerekmektedir. İş sağlığı ve güvenliği alanlarına ilişkin
olarak gelecekte kabul edilecek ve bu alanlarda (işyerlerinde, geçici ve taşınabilir
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
111
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
sitelerde/şantiyelerde, örneğin maden çıkarma endüstrilerinde) karşılanması gereken
asgari koşulları belirleyecek olan Yönergeler de aynı ilkeleri temel alacaktır.
Topluluk, bu düzenlemelerin yanı sıra mevcut mevzuatı uygulamaya ve
konsolidasyona yönelik programlar da açıklamıştır. Burada amaçlanan, sözü edilen
faaliyetler için bilinç oluşturulmasıdır. Bilbao‟da yerleşik olan Avrupa ĠĢyerinde
Güvenlik ve Sağlık Ajansı, bu alana ilişkin teknik, bilimsel ve ekonomik bilgileri
toplama ve yayma konusunda aktif faaliyet göstermektedir. Ayrıca Ajans, Üye
Devletler arası bilgi değişimini de desteklemektedir.
İş sağlığı ve güvenliği alanında, Topluluk hedeflerini gerçekleştirmek amacıyla ileride
alacağı önlemlere yönelik stratejiler tasarlamaktadır. Son olarak açıklanan ĠĢ Sağlığı
ve Güvenliği’ne iliĢkin Topluluk Stratejisi (2007-2012), mesleki kaza ve
hastalıkların AB‟de %25 oranında azaltılmasına yönelik bir hedef taşımaktadır.
Strateji hem AB hem de Üye Devletler seviyesini içerecek şekilde 4 temel alanda
eylem planı belirlemektedir.
İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin mevcut mevzuatın geliştirilmesi ve
sadeleştirilmesi ve uygulamanın geliştirilmesi;
Üye Devletlerin ulusal stratejilerinin belirlenmesi ve uygulanması;
Diğer ulusal ve AB politika alanları ile iş sağlığı ve güvenliği düzenlemeleri
arasında ortak bir yol kurarak sinerjiler oluşturmak;
Daha fazla araştırma, bilgi değişimi ve sonuçların pratikte uygulanması
yoluyla potansiyel riskleri daha iyi bir yöntemle ele almak.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
112
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
AĢağıdaki Tablo, bu bölümde yer alan temel AB mevzuatını, bu mevzuatın
muadili Türk Ulusal Mevzuatını ve Ulusal Program’da ilgili yönergelere yönelik
taahhütlerimizi göstermektedir.
AB MÜKTESEBATI
TÜRK MEVZUATI
ĠĢçilerin çalıĢırken sağlık
ve güvenliğine yönelik
iyileĢtirilmiĢ tedbirlerin
alınmasının teĢvikine
iliĢkin 89/391/AET sayılı
Yönerge
ĠĢyerinde Sağlık ve
Güvenlik DanıĢma
Komitesinin kurulmasına
iliĢkin 22 Temmuz 2003
tarih Konsey Kararı (AEA
ile ilintili)
ĠĢyerinde Güvenlik ve
Sağlık Ġçin Avrupa
Ajansı’nın Kurulmasına
ĠliĢkin 2062/94/AT sayılı
ve 18 Temmuz 1994 tarih
Konsey Yönetmeliği
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmelik (R.G.
07.04.2004, 25426)
İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri Yönetmeliği (R.G.
27.11.2010, 27768)
Bu mevzuata karşılık gelen bir Türk mevzuatı bulunmamaktadır.
ĠĢyerlerinde asgari sağlık
ve güvenlik gerekleri
hakkında 30 Kasım 1989
tarih ve 89/654/AET sayılı
Konsey Yönergesi
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği (Söz konusu Yönetmelik,
Danıştay 10. Dairesi‟nin 16.5.2006 tarih, 2004/1942 Esas ve
2006/3007 Karar sayılı kararıyla iptal edilmiştir.)
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanun Taslağı (31 Aralık 2008 tarih
ve 27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2009 yılında yasalaşacağı
taahhüt edilmiştir)
Kamu Görevlilerinin İş Sağlığı ve Güvenliğine ilişkin
Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer
sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2009 yılında yasalaşacağı taahhüt edilmiştir)
İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri Yönetmeliği (R.G.
27.11.2010, 27768)
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik
Önlemlerine İlişkin Yönetmelik (R.G, 10.02.2004, 25369)
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
113
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
ĠĢ araç gereçlerinin
iĢyerinde çalıĢanlar
tarafından kullanılması
için asgari güvenlik ve
sağlık gerekleri hakkında
30 Kasım 1989 tarih ve
89/655/AET sayılı Konsey
Yönergesi (89/391/AET
sayılı Yönergenin 16.
maddesi 1. paragrafı
kapsamında 2. Yönerge)
KiĢisel koruyucu
donanımların iĢyerinde
çalıĢanlar tarafından
kullanılması için asgari
güvenlik ve sağlık
gerekleri hakkında 30
Kasım 1989 tarih ve
89/656/AET sayılı Konsey
Yönergesi
ÇalıĢanların özellikle sırt
incinmelerine neden
olabilecek el ile yükleme
ve boĢaltma iĢlerinde
asgari sağlık ve güvenlik
koĢulları hakkında 29
Mayıs 1990 tarih ve
90/269/AET sayılı Konsey
Yönergesi
Ekranlı araçlar ile
çalıĢmalarda asgari sağlık
ve güvenlik koĢullarına
iliĢkin 29 Mayıs 1990 tarih
ve 90/270/AET sayılı
Konsey Yönergesi
ĠĢyerinde güvenlik ve/veya
sağlık iĢaretleri için asgari
koĢullar hakkında 24
Haziran 1992 tarih ve
92/58/AET sayılı Konsey
Yönergesi
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları
Hakkında Yönetmelik (R.G. 11.2.2004 - 25370)
Kamu Görevlilerinin İş Sağlığı ve Güvenliğine ilişkin
Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer
sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2009 yılında yasalaşacağı taahhüt edilmiştir)
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik (R.G, 11.2.2004, 25370)
Kamu Görevlilerinin İş Sağlığı ve Güvenliğine ilişkin
Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer
sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2009 yılında yasalaşacağı taahhüt edilmiştir)
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği (R.G, 11.2.2004, 25370)
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
Ekranlı Araçlarla Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri
Hakkında Yönetmelik (R.G, 23.12.2003, 25325)
Kamu Görevlilerinin İş Sağlığı ve Güvenliğine ilişkin
Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer
sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2009 yılında yasalaşacağı taahhüt edilmiştir)
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliği (R.G, 23.12.2003,
25325)
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
114
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Hamile, lohusa veya
emzikli kadın çalıĢanların
iĢyerinde sağlık ve
güvenliklerinin
iyileĢtirilmesine iliĢkin
asgari önlemlerin
belirlenmesi konusundaki
19 Ekim 1992 tarih ve
92/85/AET sayılı Konsey
Yönergesi (89/391/AET
sayılı Yönergenin 16.
maddesi 1. paragrafı
kapsamında 10. Yönerge)
ĠĢçilerin sağlık ve
güvenliğini iĢyerindeki
kimyasal maddelerle ilgili
risklerden korumaya
iliĢkin 7 Nisan 1998 tarih
ve 98/24/AT sayılı Konsey
Yönergesi
Kimyasal, fiziksel ve
biyolojik ajanlardan
kaynaklanan risklerden
iĢçilerin korunmasına
iliĢkin 80/1107/AT sayılı
Konsey Yönergesinin
uygulanmasında sınır
değerleri koyan 29 Mayıs
1991 tarih ve 91/322/AET
sayılı Komisyon Yönergesi
ĠĢyerinde çalıĢanların
sağlık ve güvenliğinin
kimyasallarla ilgili
risklerden korunmasına
iliĢkin 98/24/AT sayılı
Konsey Yönergesi’nin
uygulanmasında mesleki
maruziyet sınır
değerlerinin ilk listesinin
oluĢturulmasıyla ilgili 8
Haziran 2000 tarih ve
2000/39/AT sayılı
Komisyon Yönergesi
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Kanunu (R.G.
16.06.2006, 26200)
Gebe ve Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme
Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik (R.G.
14.7.2004, 25552)
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik
Önlemleri Hakkında Yönetmelik (R.G, 26.12.2003, 25328)
Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik
Önlemleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına
Dair Yönetmelik (R.G. 19.10.2005, 25971)
Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik
Önlemleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına
Dair Yönetmelik (R.G. 20.03.2008, 26822)
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik
Önlemleri Hakkında Yönetmelik (R.G, 26.12.2003, 25328)
Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik
Önlemleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına
Dair Yönetmelik (R.G. 19.10.2005, 25971)
Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik
Önlemleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına
Dair Yönetmelik (R.G. 20.03.2008, 26822)
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik
Önlemleri Hakkında Yönetmelik (R.G, 26.12.2003, 25328)
Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik
Önlemleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına
Dair Yönetmelik (R.G. 19.10.2005, 25971)
Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik
Önlemleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına
Dair Yönetmelik (R.G. 20.03.2008, 26822)
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
115
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
91/322/AET ve 2000/39/AT
sayılı Yönergeleri
değiĢtiren, mesleki
maruziyet sınır
değerlerinin ikinci listesini
oluĢturan 98/24/AT sayılı
Yönergenin
uygulanmasıyla ilgili 7
ġubat 2006 tarih ve
2006/15/AT sayılı
Komisyon Yönergesi
Patlayıcı ortamların
mevcut risklerinden,
çalıĢanların korunması ile
sağlık ve güvenliklerinin
geliĢtirilmesi için asgari
koĢullar hakkında 16
Aralık 1999 tarih ve
1999/92/AT sayılı Konsey
Yönergesi
ĠĢyerinde biyolojik
ajanlara maruziyetle ilgili
risklerden çalıĢanların
korunması hakkında 18
Eylül 2000 tarih ve
2000/54/AT sayılı Konsey
Yönergesi
ÇalıĢanların iĢte
kanserojenler veya
mutajenlere maruziyetiyle
ilgili risklerden
korunmasına iliĢkin 29
Nisan 2004 tarih ve
2004/37/AT sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konseyi
Yönergesi (89/391/AT
sayılı Yönerge’nin 16.
Maddesinin 1. paragrafı
uyarınca çıkarılan 6.
Bireysel Yönerge)
ĠĢçilerin fiziksel
ajanlardan kaynaklanan
risklere maruziyeti ile
ilgili asgari sağlık ve
güvenlik Ģartları hakkında
2002/44 sayılı Yönerge
Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik
Önlemleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına
Dair Yönetmelik (R.G. 20.03.2008, 26822)
Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Çalışanların Korunması
Hakkında Yönetmelik (R.G, 26.12.2003, 25328)
Biyolojik Etkenlere Maruziyet Risklerinin
Hakkında Yönetmelik (R.G, 10.06.2004, 25488)
Önlenmesi
Kanserojen ve Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve
Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik (R.G. 26.12.2003,
25328)
Titreşim Yönetmeliği (R.G, 23.12.2003, 25325)
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
116
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
ĠĢçilerin fiziksel
ajanlardan kaynaklanan
risklere maruziyeti ile
ilgili asgari sağlık ve
güvenlik Ģartları hakkında
(gürültü) 6 ġubat 2003 ve
2003/10/AT sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konsey
Yönergesi
ĠĢçilerin fiziksel
ajanlardan kaynaklanan
risklere maruziyeti ile
ilgili asgari sağlık ve
güvenlik Ģartları hakkında
(elektro manyetik alanlar)
29 Nisan 2004 tarih ve
2004/40/AT sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konsey
Yönergesi
ĠĢçilerin fiziksel
ajanlardan kaynaklanan
risklere maruziyeti ile
ilgili asgari sağlık ve
güvenlik Ģartları hakkında
(yapay optik radyasyon) 5
Nisan 2006 tarih ve
2006/25/AT sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konseyi
Yönergesi
ĠĢyerinde asbeste maruz
kalmaktan ortaya
çıkabilecek risklerden
çalıĢanların korunması
hakkında 19 Eylül 1983
tarih ve 83/477/AET sayılı
Konsey Yönergesi
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
Gürültü Yönetmeliği (R.G, 23.12.2003, 25325)
Çalışanların Sağlık ve Güvenliklerinin Elektromanyetik Alan
Maruziyetinden Kaynaklanan Risklere Karşı Korunması
Hakkında Yönetmelik (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5.
mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2011 sonrasında yasalaşacağı
taahhüt edilmiştir.)
Optik Radyasyon Yönetmeliği (31 Aralık 2008 tarih ve 27097
5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2011 yılında yasalaşacağı
taahhüt edilmiştir.)
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
Kanserojen ve Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve
Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik (R.G, 26.12.2003,
25328)
Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri
Hakkında Yönetmelik (R.G, 26.12.2003, 25328)
ĠĢyerinde asbeste maruz
kalmaktan ortaya
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
çıkabilecek risklerden
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
çalıĢanların korunması
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
hakkında 19 Eylül 1983
Kanserojen ve Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve
tarih ve 83/477 sayılı
Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik (R.G, 26.12.2003,
Konsey Yönergesini
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
117
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
değiĢtiren 91/382/AET
sayılı Konsey Yönergesi
ĠĢyerinde asbeste maruz
kalmaktan ortaya
çıkabilecek risklerden
çalıĢanların korunması
hakkında 19 Eylül 1983
tarih ve 83/477 sayılı
Konsey Yönergesini
değiĢtiren 2003/18/AT
sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konsey
Yönergesi
Belirli Süreli ĠĢ ĠliĢkisi
veya Geçici ĠĢ ĠliĢkisi Ġle
ÇalıĢan ĠĢçilerin ĠĢ Sağlığı
ve Güvenliğinin
ĠyileĢtirilmesinin
TeĢvikine Yönelik
Tedbirleri Tamamlayan
25 Haziran 1991 tarih ve
91/383/AET sayılı Konsey
Yönergesi
Ġstihdam ve Sosyal
DayanıĢma için Topluluk
Programını OluĢturan 24
Ekim 2006 tarih ve
1672/2006/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve
Konseyi Kararı PROGRESS
AntlaĢma’nın 251.
Maddesi’nde açıklanan
prosedüre tabi olan bazı
25328)
Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik
Hakkında Yönetmelik (R.G, 26.12.2003, 25328)
Önlemleri
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
Kanserojen ve Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve
Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik (R.G, 26.12.2003,
25328)
Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri
Hakkında Yönetmelik (R.G, 26.12.2003, 25328)
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
Geçici veya Belirli Süreli İşlerde İş Sağlığı ve Güvenliği
Hakkında Yönetmelik (R.G,15.5.2004, 25463)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer sayılı
Resmi
Gazete‟de
yayımlanan
AB
Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2011 yılından sonra yasalaşacağı taahhüt
edilmiştir)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve
27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2011 yılından sonra
yasalaşacağı taahhüt edilmiştir)
Kamu Görevlilerinin İş Sağlığı ve Güvenliğine ilişkin
Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer
sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2009 yılında yasalaşacağı taahhüt edilmiştir)
Türkiye ve AB arasında PROGRESS Programına ilişkin
mutabakat zaptı imzalanmıştır.
Bu mevzuata karşılık
bulunmamaktadır
gelen
bir
Türk
mevzuatı
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
118
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
araçları incelemeye tabi
yasama usulüne iliĢkin
1999/468/AT sayılı Konsey
Kararı’na uyarlayan 22
Ekim 2008 tarihli ve
1137/2008/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve
Konsey YönetmeliğiĠncelemeye tabi yasama
usulüne uyum- Bölüm 1
Kamu sağlığı ve iĢ yerinde
sağlık ve güvenliğe iliĢkin
16 Aralık 2008 tarihli ve
1338/2008/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Yönetmeliği
ĠĢyerinde asbeste maruz
kalmaktan
ortaya
çıkabilecek
risklerden
çalıĢanların
korunması
hakkında 30 Kasım 2009
tarih
ve
2009/148/AT
sayılı Konsey Yönergesi
(AEA Ġlintili Metin)
ĠĢçilerin
çalıĢırken
kullandıkları
iĢ
ekipmanlarına
yönelik
asgari sağlık ve güvenlik
gerekliliklerine iliĢkin 16
Eylül 2009 tarih ve
2009/104/AT sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konseyi
Yönergesi ( 89/391/AET
sayılı Yönerge’nin 16(1).
Maddesine atfen, ikinci
Konsey Yönergesi) (AEA
Ġlintili Metin)
Mesleki maruziyet sınır
değerlerinin
üçüncü
listesini
oluĢturan
98/24/AT
sayılı
Yönergenin
uygulanmasıyla
ilgili
2000/39/AT
sayılı
Yönergeyi tadil eden 17
Aralık 2009 tarih ve
2009/161/AT
sayılı
Komisyon
Yönergesi
(AEA Ġlintili Metin)
Bu mevzuata karşılık gelen bir Türk mevzuatı
bulunmamaktadır
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
Kanserojen ve Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve
Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik (R.G, 26.12.2003,
25328)
Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri
Hakkında Yönetmelik (R.G, 26.12.2003, 25328)
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları
Hakkında Yönetmelik (R.G. 11.2.2004 - 25370)
Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik
Önlemleri Hakkında Yönetmelik (R.G, 26.12.2003, 25328)
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
119
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
2. Temel Mevzuat
2.1. Yatay Eylem
1. ĠĢçilerin çalıĢırken sağlık ve güvenliğine yönelik iyileĢtirilmiĢ tedbirlerin
alınmasının teĢvikine iliĢkin 12 Haziran 1989 tarih ve 89/391/AET sayılı
Konsey Yönergesi
ABRG, L 183, 29.06.1989, s. 1–8.
Konsolide versiyon
Değişiklikler:
1999/468/AT sayılı Konsey Kararı’nın; Komisyon’a, AT AntlaĢması 251.
maddede atıfta bulunulan prosedüre tabi olan yasal araçlarda belirlenen
uygulama yetkilerini ifa ederken yardım eden komitelere iliĢkin
hükümlere uyumunu temin eden 29 Eylül 2003 tarih ve 1882/2003/AT
sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Yönetmeliği
ABRG, L 284, 31.10.2003, s.1–53.
Pratik
uygulamaya
iliĢkin
raporların
basitleĢtirilmesi
ve
modernleĢtirilmesi görüĢüyle 89/391/AET sayılı Konsey Yönergesini,
onun Yönergelerini ve 83/477/AET, 91/383/AET, 92/29/AET ve 94/33/AT
sayılı Konsey Yönergelerini değiĢtiren 20 Haziran 2007 tarih ve
2007/30/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönergesi
ABRG, L 165, 27.6.2007, s. 21–24.
AntlaĢma’nın 251. Maddesi’nde açıklanan prosedüre tabi olan bazı
araçları incelemeye tabi yasama usulüne iliĢkin 1999/468/AT sayılı
Konsey Kararı’na uyarlayan 22 Ekim 2008 tarihli ve 1137/2008/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönetmeliği- Ġncelemeye tabi yasama
usulüne uyum- Bölüm 1
ABRG, L 311, 21.11.2008, s. 1–54
Özet
Bu Yönerge, iş güvenliği ve sağlığı alanındaki düzenlemelere yeni bir yaklaşım
getirmiştir. Sözü edilen “Çerçeve Yönerge”, Üye Devletler tarafından karşılanması
gereken bir dizi teknik koşulu ayrıntılı olarak içermenin yerine, yalnızca genel ilkeleri
ve asgari standartları belirlemektedir. Yönerge‟nin amacı, işçilerin çalışırken
sağlığının ve güvenliğinin iyileştirilmesine teşvik edilmesine yönelik önlemler
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
120
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
alınmasını sağlamaktır. Bu kapsamda, 5-12. Maddeler işverenin yükümlülüklerini
açıklamaktadır.
Madde 13 ise çalışanların yükümlülüklerini ortaya koymaktadır. Madde (1): “Kendi
güvenliğini ve sağlığını ve işyerindeki davranışlarından veya ihmallerinden etkilenen
diğer kişilerin güvenliğini ve sağlığını mümkün mertebede korumak, her işçinin
işverenince verilen eğitim ve talimatlar çerçevesinde kendi sorumluluğunda
olacaktır.” Madde 13 (2), bu sorumlulukları detaylandırmaktadır.
Bu kapsamda işçiler, kendilerine çalışmaları için verilen makine, araç veya kişisel
korunma ekipmanlarını doğru kullanmalı; özellikle makine ve araçlara takılı/bağlı
güvenlik aygıtlarını ve düzeneklerini değiştirmemelidirler, keyfi olarak
çıkarmamalıdırlar veya bağlantılarını kesmemelidirler. İlaveten, sağlık ve güvenliğe
kesin ve kati bir tehdit oluşturan herhangi bir durumun ortaya çıkması halinde
işverenlerini ivedilikle bundan haberdar etmekle yükümlüdürler.
Yönerge‟nin değiştirilen 17. Maddesi, Komisyon‟un yetki kullanımıyla ilgili olup,
içerikten çok teknik düzeltmeyle ilgilidir. Bu kapsamda, Komisyon, Komisyon‟dan
bir temsilcinin başkanlık yaptığı ve Üye Devlet temsilcilerinden oluşan bir komite
tarafından desteklenmekten öte sadece bir komite tarafından desteklenmektedir.
2007/30/AT sayılı Yönerge, Üye Devletler tarafından her beş yılda uyum raporu
sunmasını öngören 17. Madde‟ye ek bir hüküm getirilmektedir. Aynı Yönerge 18.
Madde‟nin 3. ve 4. paragraflarını ilga etmektedir.
1137/2008 sayılı Yönetmelik, bu Yönerge‟nin 17. Madde‟sindeki teknik
düzenlemelere ilişkin prosedürü, 1999/468/AT sayılı Konsey Kararı uyarınca yeniden
düzenlemektedir.
2. ĠĢyerinde Sağlık ve Güvenlik DanıĢma Komitesinin kurulmasına iliĢkin 22
Temmuz 2003 tarih Konsey Kararı
(AEA ile ilintili)
ABRG, C 218, 13.09.2003, s.1–4
Kararla, İşyerinde Sağlık ve Güvenlik Danışma Komitesi kurulmuştur. Komite,
işyerinde sağlık ve güvenlik konusunda etkinliklerin hazırlanması, uygulanması ve
değerlendirilmesinde Komisyon‟u desteklemekle görevlendirilmektedir. Bu görev,
özel sektörü olduğu gibi kamu sektörünü de kapsamaktadır. Komite‟nin görevi,
mesleki sağlık ve güvenlikle ilgili hususlara eğilmek ve bu alanda ortaya çıkabilecek
sorunlara yönelik önlemler ve yasal araçlar tasarlanmasına yardımcı olmaktır.
3. ĠĢyerinde Güvenlik ve Sağlık Ġçin Avrupa Ajansı’nın Kurulmasına ĠliĢkin
2062/94/AT sayılı ve 18 Temmuz 1994 tarih Konsey Yönetmeliği
ABRG, L 216, 20.8.1994, s.1–8.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
121
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Konsolide versiyon
Değişiklikler:
ĠĢyerinde Güvenlik ve Sağlık Ġçin Avrupa Ajansı’nın Kurulmasına ĠliĢkin
2062/94/AT sayılı Yönetmeliği değiĢtiren 1643/95/AT sayılı ve 29 Haziran
1995 tarih Konsey Yönetmeliği
ABRG, L, 156, 7.07.1995, s.1–2.
Çek Cumhuriyeti, Estonya, Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Macaristan,
Malta, Polonya, Slovenya, Slovakya’nın Katılım KoĢullarına ve Avrupa
Birliği’nin Kurucu AntlaĢmalarının Tadiline ĠliĢkin Senet – Ek II:
Katılım AntlaĢması 20. maddeye yönelik liste - 11. Sosyal Politika ve
Ġstihdam
ABRG, L, 236, 23.09.2003, s.584–586.
ĠĢyerinde Güvenlik ve Sağlık Ġçin Avrupa Ajansı’nın Kurulmasına ĠliĢkin
2062/94/AT sayılı Yönetmeliği değiĢtiren 1654/2003/AT sayılı ve 18
Haziran 2003 tarih Konsey Yönetmeliği
ABRG, L, 245, 29.09.2003, s. 38–40.
ĠĢyerinde Güvenlik ve Sağlık Ġçin Avrupa Ajansı’nın Kurulmasına ĠliĢkin
2062/94/AT sayılı Yönetmeliği değiĢtiren 1112/2005/AT sayılı ve 24
Haziran 2005 tarih Konsey Yönetmeliği
ABRG, L, 184, 15.06.2005, s.5
Özet
Yönetmelik Avrupa Birliği‟nin ilgili alandaki stratejilerini desteklemeyi amaçlayan
Avrupa Sağlık ve Güvenlik Ajansı kurulmasını düzenlemektedir. Ajansın
sorumlulukları, Avrupa Komisyonu‟na sağlık ve güvenlik alanında veri sağlamak,
sağlık ve güvenlik alanındaki bilinci artırmak, riskleri öngörmek, KOBİ‟leri
desteklemek ve her yıl “Avrupa Sağlık ve Güvenlik Haftası”nı düzenlemektir.
Öte yandan Mayıs 2004‟te gerçekleşen genişleme dalgasıyla birlikte, Ajans‟ın ulusal
hükümetler ve işveren organizasyonlarından ve 3 Avrupa Komisyonu temsilcisinden
oluşan Yönetim Kurulu üye sayısı, 45‟ten 78‟e çıkarılmıştır. Bu şartlar altında,
Ajans‟ın etkili ve esnek bir biçimde hareket edebilmesi için çeşitli değişiklikler
benimsenmiştir:
Yönetmelik, Topluluk‟un işyerinde güvenlik ve sağlık alanında stratejisi ile daha iyi
bağlantı kurulması, Ajans‟ın veri analizi kapasitesini artırmayı, son kullanıcılar için
daha kapsamlı ve erişilebilir bilgi sağlayarak KOBİ‟lerin ihtiyaçlarına göz önünde
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
122
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
bulundurmayı, sosyal politika alanında Topluluk kurumları arasındaki eşgüdümü
arttırmayı amaçlamaktadır.
4. Kamu sağlığı ve iĢ yerinde sağlık ve güvenliğe iliĢkin 16 Aralık 2008 tarihli ve
1338/2008/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönetmeliği
ABRG, L 354, 31.12.2008, s. 70–81
Özet
Yönetmelik, kamu sağlığı ve iş yerinde sağlık ve güvenliğe ilişkin Topluluk
istatistikleri için ortak bir çerçeve oluşturmaktadır. Bu kapsamda, Topluluk‟un kamu
sağlığı ve iş yerinde sağlık ve güvenliğe ilişkin tüm etkinlikleri Avrupa İstatistik
Sistemi tarafından yürütülecektir. Yönetmelik aynı zamanda sağlık statüsü ve sağlık
belirleyicileri, ölüm nedenleri, işyerinde kazalar ve mesleki rahatsızlıklar ile işe ilişkin
diğer sağlık problemleri ve hastalıklara ilişkin veri toplama konusundaki genel ilkeleri
belirlemektedir.
5. Kamu sağlığı ve iĢ yerinde sağlık ve güvenliğe iliĢkin 1338/2008 (AB) sayılı
Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönetmeliğini iĢ yerinde kazalara yönelik
istatistikler hususunda uygulayan 349/2011 (AB) sayılı Komisyon Yönetmeliği
İş yerinde kaza istatistikleri hususunda kamu sağlığı ve iş yerinde sağlık ve güvenliğe
ilişkin topluluk istatistiklerine ilişkin Yönetmelik Üye Devletlerin Avrupa
Komisyonu‟na ilettikleri iş yerindeki kazalara ilişkin mikro ve meta verilere yönelik
olarak hükümler öngörmektedir. Üye Devletler tarafından Komisyona iletilecek
değişkenlerin listesi, zorunlu veya isteğe bağlı iletilecek değişkenler ve veri paylaşımı
için belirlenen ilk yıl Ek I kapsamında düzenlenmektedir. Ek II, verilerin isteğe bağlı
olarak iletileceği gizliliğe tabi meslekleri listelerken; Ek III Üye Devletler tarafından
iletilecek meta verilerin içeriğini tanımlamaktadır.
6. Kamu sağlığı ve güvenliğe iliĢkin 1338/2008 (AB) sayılı Avrupa Parlamentosu
ve Konsey Yönetmeliğini iĢ yerinde ölüm nedenlerine yönelik istatistikler
hususunda uygulayan 328/2011 (AB) sayılı Komisyon Yönetmeliği
Ölüm nedenlerine yönelik istatistikler hususunda kamu sağlığı ve iş yerinde sağlık ve
güvenliğe ilişkin Topluluk istatistiklerine ilişkin Yönetmelik, Üye Devletler
tarafından (oturma izni olan ve olmayan) tüm kayıtlı ölüm ve ölüdoğumlara ilişkin
verilerin Avrupa Komisyonu‟na iletilmesine ilişkin hükümleri ortaya koymaktadır.
İletilecek olan değişenler Ek I‟de düzenlenmektedir.
2.2. Çerçeve Yönerge Doğrultusunda Çıkarılan Bireysel Yönergeler
2.2.1 Asgari Sağlık ve Güvenlik Gereksinimleri: İşyerleri
1. ĠĢyerlerinde asgari sağlık ve güvenlik gerekleri hakkında 30 Kasım 1989
tarih ve 89/654/AET sayılı Konsey Yönergesi
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
123
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
ABRG, L 393, 30.12.1989, s.1–12.
Konsolide versiyon
Değişiklikler:
Pratik
uygulamaya
iliĢkin
raporların
basitleĢtirilmesi
ve
modernleĢtirilmesi görüĢüyle 89/391/AET sayılı Konsey Yönergesini,
onun Yönergelerini ve 83/477/AET, 91/383/AET, 92/29/AET ve 94/33/AT
sayılı Konsey Yönergelerini değiĢtiren 20 Haziran 2007 tarih ve
2007/30/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönergesi
ABRG, L, 165, 27.6.2007, s. 21–24.
Özet:
Bu Yönerge, işyerlerindeki sağlık ve güvenlik koşullarına ilişkin asgari koşulları
belirlemektedir. Ancak, aşağıdaki işyeri türlerini kapsamaz:
İşletme/kuruluş dışında kullanılan taşıma araçları, veya taşıma araçları içinde
yer alan çalıma yerleri;
geçici olarak kurulan veya taşınabilir şantiyeler;
maden endüstrileri;
balıkçı tekneleri;
araziler, ormanlar, tarım işletmelerinin parçası sayılan ve bu işletmelerin
binalarından uzakta bulunan araziler.
Yönerge, aşağıdaki genel koşulları da ortaya koymaktadır:
İşyerlerinde, acil çıkışları ve bu acil çıkışlara giden trafik yolları her zaman
açık seçik gösterilmelidir.
Ekipmanların, aygıt ve düzeneklerin ve güvenlik ekipmanlarının düzenli
teknik bakımı yapılmalıdır.
İşyeri, ekipmanlar, aygıtlar ve düzenekler yeterli düzeyde hijyeni karşılayacak
şekilde temizlenmelidirler.
İşçiler, işyerinde güvenlik ve sağlık ile ilgili olarak alınan önlemler konusunda
bilgilendirilmelidirler.
Yönerge, ilişik olan iki Ek‟te, ilk kez kullanılacak ve halihazırda kullanılmakta olan
işyerlerine ilişkin daha özel koşulları da (binaların yapısı, çalışma ortamı, fiziksel
konfor ve yapılacak faaliyetler konularında) ortaya koymaktadır.
Sözkonusu Yönerge‟nin Madde 10 (3) ve (4)‟ü 2007/30/AT sayılı Yönerge tarafından
ilga edilmiştir.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
124
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
2.2.2 İş Ekipmanlarının Kullanımı
1. ĠĢ araç gereçlerinin iĢyerinde çalıĢanlar tarafından kullanılması için asgari
güvenlik ve sağlık gerekleri hakkında 30 Kasım 1989 tarih ve 89/655/AET
sayılı Konsey Yönergesi (89/391/AET sayılı Yönergenin 16. maddesi 1.
paragrafı kapsamında 2. Yönerge)
ABRG, L 393, 30.12.1989, s.13.
Konsolide Versiyon
Değişiklikler:
ĠĢ araç gereçlerinin iĢyerinde çalıĢanlar tarafından kullanılması için
asgari güvenlik ve sağlık gerekleri hakkında 30 Kasım 1989 tarih ve
89/655/AET sayılı Yönergesini (89/391/AET sayılı Yönergenin 16.
maddesi 1. paragrafı kapsamında 2. Yönerge) tadil eden 5 Aralık 1995
tarih ve 95/63/AT sayılı Konsey Yönergesi
ABRG, L 335, 30.12.1995, s. 28.
ĠĢ araç gereçlerinin iĢyerinde çalıĢanlar tarafından kullanılması için
asgari güvenlik ve sağlık gerekleri hakkında 30 Kasım 1989 tarih ve
89/655/AET sayılı Yönergesini (89/391/AET sayılı Yönergenin 16.
maddesi 1. paragrafı kapsamında 2. Yönerge) tadil eden 27 Haziran 2001
tarih ve 2001/45/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönergesi
ABRG, L 195, 19.07.2001, s. 46.
Pratik
uygulamaya
iliĢkin
raporların
basitleĢtirilmesi
ve
modernleĢtirilmesi görüĢüyle 89/391/AET sayılı Konsey Yönergesini,
onun Yönergelerini ve 83/477/AET, 91/383/AET, 92/29/AET ve 94/33/AT
sayılı Konsey Yönergelerini değiĢtiren 20 Haziran 2007 tarih ve
2007/30/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönergesi
ABRG, L, 165, 27.6.2007, s. 21–24.
Özet
Bu Yönerge, işçiler tarafından işyerinde kullanılan ekipmanlara ilişkin asgari koşulları
belirlemektedir.
Bu kapsamda, bir işletmedeki iş ekipmanlarının yapılacak işe uygun olması ve
çalışanlar tarafından sağlık ve güvenliklerine tehlike oluşturmadan kullanılabilmeleri
gerekmektedir. Bu ekipmanların gerekli bakımları da yapılmalıdır. Yönerge Ek‟leri, iş
ekipmanlarınca karşılanması gereken ve bu ekipmanlarının kullanımına ilişkin asgari
güvenlik koşullarını içermektedir.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
125
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
İş ekipmanları kuruluşlarından sonra, hizmete girmeden önce ve daha sonra da
düzenli aralıklar bazında denetime tabidirler. Tespit edilen arıza ve bozuklukların
makul bir sürede tamir edilmesi gerekir.
İşçilerin, kullandıkları ekipman konusunda bilgilendirilmeleri ve eğitilmeleri
gerekmektedir. Bilgilendirme, ekipmanla ilgili sağlık ve güvenlik koşullarını ve
potansiyel riskleri kapsamalıdır.
Söz konusu Yönerge‟nin Madde 10 (3) ve (4)‟ü 2007/30/AT sayılı Yönerge tarafından
ilga edilmektedir.
İş araç ve gereçlerinin iş yerinde çalışanlar tarafından kullanılması için asgari
güvenlik ve sağlık gereklerine ilişkin Yönerge, 22 Ekim 2009 tarihinde 2009/104/AT
sayılı Yönerge tarafından ilga edilmiştir.
2. ĠĢçilerin çalıĢırken kullandıkları iĢ ekipmanlarına yönelik asgari sağlık ve
güvenlik gerekliliklerine iliĢkin 16 Eylül 2009 tarih ve 2009/104/AT sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konseyi Yönergesi ( 89/391/AET sayılı Yönerge’nin 16(1).
Maddesine atfen, ikinci Konsey Yönergesi)
(AEA İlintili Metin)
(ABRGL 260, 3.10.2009, s. 5–19)
(Kodifiye Versiyon)
Özet
İşbu Yönerge, iş yerinde işçilere çalışmaları için verilen ekipmanların kullanımına
ilişkin asgari güvenlik koşullarını içeren 89/391/AET sayılı Yönerge‟nin 16(1).
Maddesinin anlamı dahilindeki ikinci özel Yönerge‟dir. İşbu Yönerge uyarınca,
işçilere çalışmaları için makine ve araç temin eden işveren, iş makine ve araçlarının
düzenli ve özel bakımından sorumludur. Buna ilaveten, işçileri, çalışırken kullanılan
makineler ve araçlar, sağlık ve güvenlik hakkında bilgilendirmek ve eğitmek
işverenin görevi sayılmaktadır. Buna göre, işveren, uygun olduğu hallerde,iş
ekipmanlarının işte kullanım koşulları, öngörülebilir normal olmayan durumlar,
ekipmanların kullanımı sonucu elde edilen deneyimlerden çıkan sonuçlar hakkında
bilgilendirmede bulunup yazılı talimatlar sunmak zorundadır. Buna ek olarak, işveren,
işçileri onları ilgilendiren tehlikeler hakkında, iş sahası ve şantiyede bulunan iş
ekipmanları bu ekipmanlardaki değişiklikler kendilerine yakın olan iş sahasaı veya
şantiyede bulunan iş ekipmanları ile işçilerin doğrudan kullanmadıkları ekipmanlar
hakkında bilgilendirme yapmak zorundadır. Son olarak, işveren, çalışırken kullanılan
iş ekipmanlarının yaratacağı riskler hakkında işçilere uygun bir eğitim vermek ile
yükümlüdür.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
126
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
2.2.3 Kişisel Koruyucuların Kullanımı
1. KiĢisel koruyucu donanımların iĢyerinde çalıĢanlar tarafından kullanılması
için asgari güvenlik ve sağlık gerekleri hakkında 30 Kasım 1989 tarih ve
89/656/AET sayılı Konsey Yönergesi (89/391/AET sayılı Yönergenin 16.
maddesi 1. paragrafı kapsamında 3. Yönerge)
ABRG, L 393, 30.12.1989, s.18–28.
Konsolide versiyon
Değişiklikler:
Pratik
uygulamaya
iliĢkin
raporların
basitleĢtirilmesi
ve
modernleĢtirilmesi görüĢüyle 89/391/AET sayılı Konsey Yönergesini,
onun Yönergelerini ve 83/477/AET, 91/383/AET, 92/29/AET ve 94/33/AT
sayılı Konsey Yönergelerini değiĢtiren 20 Haziran 2007 tarih ve
2007/30/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönergesi
ABRG, L 165, 27.6.2007, s. 21–24.
Özet
Bu Yönerge, işçiler tarafından işyerinde kullanılan kişisel koruyucu donanımlara
ilişkin asgari koşulları belirlemektedir.
Bu ekipmanlar, işçilerin sağlık ve
güvenliklerini korumaya yönelik olarak, giymeleri veya tutmaları için tasarlanmış
bütün ekipmanları ifade etmektedir.
Söz konusu ekipmanların, işyerindeki risklerin önlenmesinin ya da yeterli derecede
azaltılmasının, teknik tedbirlere dayalı toplu koruma ya da iş organizasyonu veya
çalışma yöntemleri ile sağlanamadığı durumlarda kullanılması gerekmektedir.
İlaveten, bu donanımlar sağlık ve güvenlik hakkındaki Topluluk hükümlerine uygun
olarak tasarlanmış ve üretilmiş olmalıdırlar.
Bu tür ekipmanlar işveren tarafından iyi çalışma düzenini sağlamak ve işyerinde
hijyen koşulunu sağlamak amacıyla işçilere ücretsiz olarak temin edilmelidir. Üye
Devletler, bu ekipmanların kullanımının işyerine münhasır/özel olmaması halinde,
bahis konusu donanımların mali karşılığına bunların kullanıcılarının da katkıda
bulunması koşulunu getirebilirler.
İşçiler, kişisel koruma ekipmanlarının kullanımına ilişkin olarak alınan önlemler ve
bunlarla ilgili riskler konusunda bilgilendirilmeli ve eğitilmelidirler.
Bu Yönerge, örnek bir risk araştırması (Ek I), kişisel koruyucu donanımların öğelerine
ilişkin çok detaya girmeyen bir talimatname (Ek II), kişisel koruyucu donanımların
kullanımını gerektiren faaliyet ve sektörlerden bahseden ve çok detaya girmeyen bir
talimatname (Ek III) şeklinde 3 adet ek içermektedir.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
127
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Söz konusu Yönerge‟nin Madde 10 (3) ve (4)‟ü 2007/30/AT sayılı Yönerge tarafından
ilga edilmektedir.
2.2.4 Elle Taşıma
1. ÇalıĢanların özellikle sırt incinmelerine neden olabilecek el ile yükleme ve
boĢaltma iĢlerinde asgari sağlık ve güvenlik koĢulları hakkında 29 Mayıs
1990 tarih ve 90/269/AET sayılı Konsey Yönergesi (89/391/AET sayılı
Yönergenin 16. maddesi 1. paragrafı kapsamında 4. Yönerge
ABRG, L 156, 21.06.1990, s. 9–13.
Konsolide versiyon
Değişiklikler:
Pratik
uygulamaya
iliĢkin
raporların
basitleĢtirilmesi
ve
modernleĢtirilmesi görüĢüyle 89/391/AET sayılı Konsey Yönergesini,
onun Yönergelerini ve 83/477/AET, 91/383/AET, 92/29/AET ve 94/33/AT
sayılı Konsey Yönergelerini değiĢtiren 20 Haziran 2007 tarih ve
2007/30/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönergesi
(AEA ile ilintili metin)
ABRG, L, 165, 27.6.2007, s. 21–24.
Özet
Bu Yönerge, özellikle sırt incinmelerine neden olabilecek el ile yükleme ve boşaltma
işlerindeki asgari sağlık ve güvenlik koşullarını belirlemektedir.
Yönerge, işverenlerin, işçilerin özellikle el ile yükleme ve boşaltma yapmalarını
engellemeye yönelik olarak, mekanik ekipman kullanımı için gerekli önlemleri
almaları gereğini ortaya koymaktadır.
El ile yükleme ve boşaltmanın gerekli olduğu ve engellenemediği hallerde, işverenin
Ek I‟de bahsedildiği üzere, bu işlerin risklerini azaltmak için uygun önlemleri alması
zorunludur. Ayrıca işveren, iş istasyonlarını bu tip yükleme ve boşaltmaları güvenli
kılacak şekilde düzenlemekle yükümlüdür.
İşçilere, bu işler için gerekli bilgi ve eğitim de verilmelidir.
Söz konusu Yönerge‟nin Madde 9 (3) ve (4)‟ü 2007/30/AT sayılı Yönerge tarafından
ilga edilmektedir.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
128
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
2.2.5 Ekranlı Araçlarla Çalışma
1. Ekranlı araçlar ile çalıĢmalarda asgari sağlık ve güvenlik koĢullarına iliĢkin 29
Mayıs 1990 tarih ve 90/270/AET sayılı Konsey Yönergesi (89/391/AET sayılı
Yönergenin 16. maddesi 1. paragrafı kapsamında 5. Yönerge)
ABRG, L 156, 21.6.1990, s. 14–18.
Konsolide versiyon
Değişiklikler:
Pratik
uygulamaya
iliĢkin
raporların
basitleĢtirilmesi
ve
modernleĢtirilmesi görüĢüyle 89/391/AET sayılı Konsey Yönergesini,
onun Yönergelerini ve 83/477/AET, 91/383/AET, 92/29/AET ve 94/33/AT
sayılı Konsey Yönergelerini değiĢtiren 20 Haziran 2007 tarih ve
2007/30/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönergesi
(AEA ile ilintili metin)
ABRG, L, 165, 27.6.2007, s. 21–24.
Özet
Bu Yönerge, ekranlı araçlar ile çalışmada asgari sağlık ve güvenlik koşullarını
belirlemektedir. Mevzuat, aşağıdakilere uygulanmaz:
ulaştırma faaliyetleri kapsamında seyir halinde kullanılan bilgisayar sistemleri;
temelde halkın kullanımı için geliştirilmiş bilgisayar sistemleri;
iş istasyonlarında uzun süreli kullanım için olmayan “taşınabilir” sistemler;
hesap makineleri, yazar kasalar, daktilolar.
Bu Yönerge işverenlere 5 yükümlülük getirmektedir:
işçileri etkileyen sağlık ve güvenlik koşulları ve özellikle de görüş, fiziksel
sorunlar ve stres ile ilgili olarak iş istasyonlarının değerlendirilmesi;
iş istasyonlarının, ayrıntılı olarak kullanılan ekipmanı, çalışma ortamını, işin
yapılması için gerekli ve uygun bilgisayar yazılımını tarif eden metin Ek‟inde
ortaya koyulan asgari koşulları karşılıyor olması gerekmektedir.
İşçilere, işe başlamadan önce iş istasyonu hakkında bilgi ve eğitim
verilmelidir. Daha sonra iş istasyonu düzeninin önemli ölçüde değiştirilmesi
halinde de aynı prosedür geçerli olacaktır.
İşverenlerin kendilerini en güncel teknolojik gelişimlere adapte etmeleri
gereklidir. Böylelikle işyerlerindeki sağlık ve güvenli koşullarını daha iyi
seviyelere çekebilirler.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
129
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Ekran karşısındaki günlük çalışmaya belirli süreler sonunda molalar veya
yapılan işin değiştirilmesi ile ara verilmelidir.
İşçiler, göreve başlamadan önce göz muayenesinden ve görüş testinden yararlanma
hakkına sahiptirler. Ayrıca işe başladıktan sonra düzenli aralıklarla veya görüşle ilgili
sorun yaşadıkları zamanlarda da aynı haklarını kullanabilirler.
Söz konusu Yönerge‟nin 11 (3) ve (4) Maddeleri 2007/30/AT sayılı Yönerge
tarafından ilga edilmektedir.
2.2.6
Güvenlik İşaretleri
1. ĠĢyerinde güvenlik ve/veya sağlık iĢaretleri için asgari koĢullar hakkında 24
Haziran 1992 tarih ve 92/58/AET sayılı Konsey Yönergesi (89/391/AET sayılı
Yönergenin 16. maddesi 1. paragrafı kapsamında 9. Yönerge)
ABRG, L 245, 26.8.1992, s. 23–42.
Konsolide versiyon
Değişiklikler:
Pratik
uygulamaya
iliĢkin
raporların
basitleĢtirilmesi
ve
modernleĢtirilmesi görüĢüyle 89/391/AET sayılı Konsey Yönergesini,
onun Yönergelerini ve 83/477/AET, 91/383/AET, 92/29/AET ve 94/33/AT
sayılı Konsey Yönergelerini değiĢtiren 20 Haziran 2007 tarih ve
2007/30/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönergesi
(AEA ile ilintili metin)
ABRG, L, 165, 27.6.2007, s. 21–24.
Özet
Bu Yönerge, işyerlerindeki güvenlik ve/veya sağlık işaretleri hakkındaki asgari
koşulları içermektedir. Ancak bu mevzuat tehlikeli maddelerin ve karışımların,
ürünlerin ve/veya ekipmanların piyasaya sürülmesinde kullanılan işaretlere
uygulanmaz. Ayrıca karayolu, demiryolu, iç su yolu, deniz veya hava taşımacılığını
düzenleyen işaretlere de uygulanmaz.
Güvenlik ve/veya sağlık işaretleri, belirli bir objeyle, faaliyetle veya durumla ilgili
bilgi ya da talimat verici işaret anlamı taşımaktadır. Bunlar işaret tabelası, renk, sesli
işaret vb. olabilir.
İşverenler, bu işaretleri özellikle tehlikelerin toplu koruma teknikleri veya önlemler ile
ortadan kaldırılamayacağı ya da yeterince azaltılamayacağı yerlere yerleştirmelidirler.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
130
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
İşçiler, bu işaretlerin talimatları vb. konusunda gereken şekilde bilgilendirmelidirler.
Yönerge‟nin dokuz Ek‟i, işyerinde sağlık ve güvenlikle ilgili genel koşulları ve
ayrıntıları (işaret tabelaları, sesli uyarı işaretleri, yangın ekipmanı, sözlü iletişim, el
işaretleri vb. hakkındaki asgari koşullar gibi) içermektedir.
Söz konusu Yönerge‟nin 11 (4) ve (5) Maddeleri 2007/30/AT sayılı Yönerge ile ilga
edilmektedir.
2.2.7 Hamile, Lohusa ve Emzikli Kadın Çalışanlar
1. Hamile, lohusa veya emzikli kadın çalıĢanların iĢyerinde sağlık ve
güvenliklerinin iyileĢtirilmesine iliĢkin asgari önlemlerin belirlenmesi
konusundaki 19 Ekim 1992 tarih ve 92/85/AET sayılı Konsey Yönergesi
(89/391/AET sayılı Yönergenin 16. maddesi 1. paragrafı kapsamında 10.
Yönerge)
ABRG, L 348, 28.11.1992, s.1–8.
Konsolide versiyon
Değişiklikler:
Pratik
uygulamaya
iliĢkin
raporların
basitleĢtirilmesi
ve
modernleĢtirilmesi görüĢüyle 89/391/AET sayılı Konsey Yönergesini,
onun Yönergelerini ve 83/477/AET, 91/383/AET, 92/29/AET ve 94/33/AT
sayılı Konsey Yönergelerini değiĢtiren 20 Haziran 2007 tarih ve
2007/30/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönergesi
(AEA ile ilintili metin)
ABRG, L, 165, 27.6.2007, s. 21–24.
Özet
Yönerge‟nin iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin özel hedef grubunu, hamile, lohusa veya
emzikli kadın çalışanlar oluşturmakta olup, bu Yönerge‟nin hükümleri altında
değerlendirilmeleri için söz konusu durumlarına ilişkin olarak işverenlerini yasal
hükümler veya ulusal uygulamalar uyarınca bilgilendirmiş olmaları gerekmektedir.
Yönerge hükümleri uyarınca, Üye Devletler ile istişare içerisinde ve Avrupa İşyerinde
Güvenlik, Hijyen ve Sağlığın Korunması Komitesi‟nin desteğiyle Komisyon‟un
kimyasal, fiziksel ve biyolojik maddelerin ve endüstriyel süreçlerin
değerlendirilmesine ilişkin kılavuz ilkeler belirlemesi gerekmektedir. Bu
değerlendirme sonucunda risk içerme olasılığı olan tüm faaliyetler için, işveren ya da
sağlık ve güvenlik servisi, söz konusu risklerin doğasının, seviyesinin ve süresinin
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
131
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
değerlendirilmesi ve gerekli tedbirlerin alınmasından sorumludur. İşverenler,
işyerlerinde risklere maruziyet içeren ve söz konusu Yönerge‟nin Ek I‟inde detaylı
olmayan bir liste içerisinde belirtilen ajanlar, süreçler ya da çalışma koşulları için
çalışma faaliyetlerinin doğası, seviyesi ya da süresini değerlendirmekle
yükümlüdürler. Bu değerlendirmenin amacı, işyerinde sağlık ve güvenlik riskleri ile
bu risklerin hamile ve emzikli çalışanlar için yarattığı potansiyel etkinin
değerlendirilmesi ve gerekli tedbirlerin alınmasıdır.
Bu kategoride bulunan çalışanlar için özel bir riskin tespit edilmesi durumunda,
çalışma koşulları veya çalışma saatlerinin bu riskleri önleyecek şekilde yeniden
düzenlenmesi gerekmektedir. Çalışanın, çalışma saatleri ya da çalışma koşullarının
uyumlaştırılmasının teknik açıdan mümkün olmadığı durumlarda, işverenin çalışanı
başka bir göreve geçirmek üzere tüm gerekli tedbirleri alması gerekmektedir.
Bu çerçevede, Üye Devletler, çalışanların hamilelik ve doğumu izleyen (ulusal yetkili
otoriteler tarafından belirlenen) dönemde gece işinde çalıştırılmamalarını sağlayacak
tüm önlemleri almakla yükümlüdür.
Yönerge Üye Devletlerin, 2. Madde‟de belirtilen çalışanların en az 14 hafta (doğum
öncesi ve sonrası) devamlı annelik izni hakkına sahip olabilmeleri için gerekli tüm
tedbirleri alması gerektiğini düzenlemektedir.
Yönerge‟nin ekleri ajanlar, süreçler ve çalışma koşullarına ilişkin detaylı olmayan bir
liste sunmaktadır.
Bu Yönerge‟nin 14 (4), (5) ve (6) Maddeleri 2007/30/AT sayılı Yönerge ile ilga
edilmiştir.
2.2.8 Kimyasal Maddeler
1. ĠĢçilerin sağlık ve güvenliğini iĢyerindeki kimyasal maddelerle ilgili
risklerden korumaya iliĢkin 7 Nisan 1998 tarih ve 98/24/AT sayılı Konsey
Yönergesi
ABRG, L 131, 5.5.1998, s. 11–23.
Konsolide versiyon
Değişiklikler:
Avrupa Birliği Kurucu AntlaĢmaları ile ilgili düzenlemeler yapan ve Çek
Cumhuriyeti, Estonya, Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Macaristan, Malta
Polonya, Slovenya, Slovakya’nın üyelik koĢullarına iliĢkin Senet ve– 13.
Ek: Katılım AntlaĢması 24. maddede atıfta bulunulan liste: Slovenya - 7.
Sosyal Politika ve Ġstihdam
ABRG, L 236, 23.09.2003, s. 910–911.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
132
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Pratik
uygulamaya
iliĢkin
raporların
basitleĢtirilmesi
ve
modernleĢtirilmesi görüĢüyle 89/391/AET sayılı Konsey Yönergesini,
onun Yönergelerini ve 83/477/AET, 91/383/AET, 92/29/AET ve 94/33/AT
sayılı Konsey Yönergelerini değiĢtiren 20 Haziran 2007 tarih ve
2007/30/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönergesi
(AEA ile ilintili metin)
ABRG, L, 165, 27.6.2007, s. 21–24.
Özet
İşçilerin işyerinde kullanılan kimyasal maddelerden kaynaklanan sağlık ve güvenlik
risklerinden korunmasına yönelik asgari koşullar belirleyen söz konusu Yönerge,
işçilerin sağlık ve güvenliğinin işyerindeki kimyasal, fiziksel ve biyolojik
maddelerden korunmasına ilişkin 27 Kasım 1980 tarih ve 80/1107/AET sayılı
Konsey Yönergesi‟ni ilga etmektedir. Bununla birlikte, aşağıda belirtilen ve işçilerin
sağlık ve güvenliğinin işyerindeki kimyasal, fiziksel ve biyolojik maddelerden
korunmasına ilişkin 80/110/AET sayılı Yönerge‟nin uygulanmasına yönelik olarak
gösterge sınır değerleri belirleyen Yönergeleri 98/24/AT sayılı Konsey Yönergesi
çatısı altına almaktadır:
91/322/AET sayılı Komisyon Yönergesi (gösterge sınır değerlerinin ilk listesi)
ve
96/94/AT sayılı Komisyon Yönergesi (gösterge sınır değerlerinin ikinci listesi)
98/24/AT sayılı Konsey Yönergesi‟nin koşulları altında, işverenler işyerlerinde
Tehlikeli Maddelerin Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi ile
ilgili Üye Devlet mevzuatlarının yakınlaştırılması hakkındaki 27 Haziran
1967 tarih ve 67/548/AET sayılı Yönergesi ve
Bazı tehlikeli maddelerin sınıflandırılması, paketlenmesi ve etiketlenmesine
ilişkin Üye Devlet mevzuatlarının yakınlaştırılması hakkındaki 7 Haziran
1988 tarih ve 88/379/AET sayılı Yönergesi. (Bu mevzuat, Tehlikeli
maddelerin sınıflandırılması, ambalajlanması ve etiketlenmesine ilişkin Üye
Devlet mevzuatlarının yakınlaştırılması hakkındaki 31 Mayıs 1999 tarih ve
1999/45/AT sayılı Konsey Yönergesi ile ikame edilmiştir)
ile ortaya koyulanlar anlamında bir tehlikeli maddenin kullanılıp kullanılmadığını
belirlemek durumundadırlar.
Ek II, bağlayıcılığı bulunan biyolojik sınır değerlerini ve sağlık müşahede önlemlerini
içermektedir.
İşverenler, 89/391/AET sayılı Yönerge‟de sözü edilen ve işbu Yönerge‟nin 6.
maddesinde bahsi geçen gerekli koruyucu önlemleri almalıdırlar. İşveren, tehlikeli
kimyasal maddeden gelen riski azaltmalı veya yok etmelidir.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
133
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
İşçilerin, işleriyle ilgili olan tehlikeli kimyasal maddeler hakkında yeterli düzeyde
bilgilendirilmeleri ve eğitim almaları gerekmektedir.
Risk altındaki işçiler uygun sağlık denetimlerinden geçirilmelidirler. İlaveten bu
işçilerin kayıtları tutulmalıdır ve sürekli güncellenmelidir. Bir işçi, talebi halinde
sağlık dosyasına ulaşabilmelidir.
Sağlık kontrolü sonucunda kimyasal maddelere maruz kalmaya bağlı olumsuz
sonuçların çıkması halinde, işverenin özellikle risk değerlendirmesini ve bu riskleri
engellemeye veya azaltmaya yönelik olarak almış olduğu önlemleri yeniden gözden
geçirmesi gerekmektedir.
Bu Yönerge‟nin Slovenya‟da uygulanması 31.12.2005 tarihine kadar ertelenmiştir.
Öte yandan, 2004 yılı Mayıs ayında tam üye olduğu tarihten yukarıda belirtilen tarihe
kadar geçen süre içerisinde, Slovenya zaman çizelgesi ve Yönerge kapsamında uyum
sağlanması için alınacak tedbirler ile ilgili gelişmeleri düzenli olarak Komisyon‟a
bildirmeye devam edeceğini taahhüt etmiştir.
Söz konusu Yönerge‟nin 15. Maddesi, 2007/30/AT Yönerge ile ilga edilmektedir.
2. ÇalıĢma ortamında maruz kalınan kimyasal, fiziksel ve biyolojik etkenlerden
kaynaklanan risklerden iĢçilerin korunmasına iliĢkin 80/1107/AT sayılı
Konsey Yönergesinin uygulayarak gösterge sınır değerleri koyan 29 Mayıs
1991 tarih ve 91/322/AET sayılı Komisyon Yönergesi
ABRG, L 177, 5.7.1991, s.22–24.
(Konsolide versiyon)
Değişiklikler:
91/322/AET ve 2000/39/AT sayılı Yönergeleri tadil eden, gösterge
maruziyet sınır değerlerinin ikinci listesini oluĢturan 98/24/AT sayılı
Yönergenin uygulanmasıyla ilgili 7 ġubat 2006 tarih ve 2006/15/AT sayılı
Komisyon Yönergesi
(AEA ile ilintili)
ABRG, L 38, 9.2.2006, s.36–39.
Özet
Yönerge, Üye Devletlerin 80/1107/AET sayılı Yönerge‟de (98/24 sayılı Yönerge ile
ilga edilen) atıfta bulunulan sınır değerleri belirlerken göz önüne alacağı gösterge sınır
değerlerin listesini oluşturmaktadır.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
134
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Bu Yönerge, 2006/15/AT sayılı Yönerge ile tadil edilmiş; 91/322/AT sayılı
Yönerge‟nin EK‟inden ilgili 17 madde çıkarılarak kendi EK‟ine eklenmiştir.
Değişiklikten sonra, 10 kimyasal etkenin ve onların gösterge sınırları EK‟te kalmıştır.
Bu Yönergenin Slovenya‟da uygulanması 31.12.2005 tarihine kadar ertelenmiştir.
Katılımın gerçekleştiği tarihten (Mayıs 2004), yukarıda bahsi geçen tarihe kadar
geçen süre içerisinde Slovenya, Komisyon‟a Yönerge için yaptığı zaman tablosunu ve
uygulamalarını düzenli olarak bildirecektir.
3. ĠĢyerinde ÇalıĢanların Sağlık ve Güvenliğinin Kimyasal maddelerle ilgili
risklerden korunmasına iliĢkin 98/24/AT sayılı Konsey Yönergesi’nin
Uygulanmasında Mesleki Maruziyet Sınır Değerlerinin Ġlk Listesinin
OluĢturulmasıyla ilgili 8 Haziran 2000 tarih ve 2000/39/AT sayılı Komisyon
Yönergesi
(AEA ile ilintili metin)
ABRG, L 142, 16.06.2000, s.47
Konsolide versiyon
Değişiklikler:
Avrupa Birliği Kurucu AntlaĢmaları ile ilgili düzenlemeler yapan ve Çek
Cumhuriyeti, Estonya, Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Macaristan, Malta
Polonya, Slovenya, Slovakya’nın üyelik koĢullarına iliĢkin Senet ve– 13.
Ek: Katılım AntlaĢması 24. maddede atıfta bulunulan liste: Slovenya - 7.
Sosyal Politika ve Ġstihdam
ABRG, L 236, 23.09.2003, s. 910–911.
91/322/AET ve 2000/39/AT sayılı Yönergeleri Tadil Eden Mesleki
Maruziyet Sınır Değerlerinin Ġkinci Listesini OluĢturan 98/24/AT sayılı
Yönergenin uygulanmasıyla ilgili 7 ġubat 2006 tarih ve 2006/15/AT sayılı
Komisyon Yönergesi
(AEA ile ilintili)
ABRG, L 38, 9.2.2006, s. 36–39.
Mesleki maruziyet sınır değerlerinin üçüncü listesini oluĢturan 98/24/AT
sayılı Yönergenin uygulanmasıyla ilgili 2000/39/AT sayılı Yönergeyi tadil
eden 17 Aralık 2009 tarih ve 2009/161/AT sayılı Komisyon Yönergesi
(AEA İlintili Metin)
(ABRG L 338, 19.12.2009, s. 87–89)
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
135
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Özet
96/94/AT sayılı Yönerge‟yi ilga etmektedir. Bu Yönerge‟nin EK‟i, 62 kimyasal
madde için mesleksel sınır değerleri listesi içermektedir.
Üye Devletler‟in, bu değerler temelinde, listelenen kimyasallar için ulusal sınır
değerleri belirlemeleri gerekmektedir.
Bu Yönerge‟nin Slovenya‟da uygulanması 31 Aralık 2005 tarihine kadar
ertelenmiştir. Katılımın gerçekleştiği tarihten (Mayıs 2004), yukarıda bahsi geçen
tarihe kadar geçen süre içerisinde Slovenya, Komisyona Yönerge için yaptığı zaman
tablosunu ve uygulamalarını düzenli olarak bildirecektir.
2009/161/AB sayılı Komisyon Yönergesi‟nin EK‟i kimyasal madde için mesleksel
sınır değerleri listesinin üçüncüsünü içermektedir. 8 Ocak 2009‟da yürülüğe giren
Yönerge‟ye göre, EK‟te belirtilmiş olan kimyasal maddeler için Topluluk değerlerini
de dikkate alarak ulusal mesleksel sınır değerleri listesine sahip olacaklardır.
2009/161/AB sayılı Komisyon Yönergesi‟nin EK‟i fenol referansını silmektedir. Son
olarak işbu Yönerge uyarınca, Üye Devletler, kendi ulusal mevzuatlarını en geç 18
Aralık 2011 tarihine dek söz konusu Yönerge‟nin hükümleriyle uyumlaştırmak için
çalışmak zorundadırlar.
4. 91/322/AET ve 2000/39/AT sayılı Yönergeleri değiĢtiren, mesleki maruziyet
sınır değerlerinin ikinci listesini oluĢturan 98/24/AT sayılı Yönergenin
uygulanmasıyla ilgili 7 ġubat 2006 tarih ve 2006/15/AT sayılı Komisyon
Yönergesi
(AEA ile ilintili)
ABRG, L 38, 9.2.2006, s.36–39.
Özet
98/24/AT sayılı Yönergeyi uygulamak için mesleki maruziyet sınır değerlerinin ikinci
listesini bu Yönerge‟ye EK olarak oluşturur. Bu değerlerin doğrultusunda, Üye
Devletler listelenen kimyasallar için ulusal sınır değerlerini belirlemesi
gerekmektedir.
Yönerge, 322/91/AET sayılı Yönerge‟nin EK‟inden 17. maddeyi ve 2000/39/AT
sayılı Yönergenin EK‟inden 1 maddeyi çıkartmaktadır.
29 Ağustos 2007 tarihine kadar Üye Devletlerden kanunlarını, tüzüklerini, idari
hükümlerini bu Yönerge ile uyumlaştırılması beklenmektedir.
8 Ocak 2010 tarihinde, yürülüğe giren işbu Yönerge, Üye Devletleri, bu Yönergeye
uygun olan gerekli kanunlar, yönetmelikler, idari hükümleri en geç 18 Aralık 2011
tarihinde kabul etmeye mükellef kılmaktadır.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
136
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
5. Mesleki maruziyet sınır değerlerinin üçüncü listesini oluĢturan 98/24/AT
sayılı Yönergenin uygulanmasıyla ilgili 2000/39/AT sayılı Yönergeyi tadil
eden 17 Aralık 2009 tarih ve 2009/161/AT sayılı Komisyon Yönergesi
(AEA İlintili Metin)
(ABRG L 338, 19.12.2009, s. 87–89)
2009/161/AB sayılı Komisyon Yönergesi‟nin EK‟i kimyasal madde için mesleksel
sınır değerleri listesinin üçüncüsünü içermektedir. 8 Ocak 2009‟da yürürlüğe giren
Yönerge‟ye göre, EK‟te belirtilmiş olan kimyasal maddeler için Topluluk değerlerini
de dikkate alarak ulusal mesleksel sınır değerleri listesine sahip olacaklardır.
2009/161/AB sayılı Komisyon Yönergesi‟nin EK‟i fenol referansını silmektedir. Son
olarak 8 Ocak 2010 tarihinde yürülüğe giren Yönerge uyarınca, Üye Devletler, kendi
ulusal mevzuatlarını en geç 18 Aralık 2011 tarihine dek söz konusu Yönerge‟nin
hükümleriyle uyumlaştırmak için çalışmak zorundadırlar.
2.2.9 Patlayıcı Ortamlar
1. Patlayıcı ortamların mevcut risklerinden çalıĢanların korunması ile sağlık ve
güvenliklerinin geliĢtirilmesi için asgari koĢullar hakkında 16 Aralık 1999
tarih ve 1999/92/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Yönergesi
(89/391/AET sayılı Yönerge’nin 16.maddesi 1. Paragrafı kapsamında
OnbeĢinci Bireysel Yönerge)
ABRG, L 23, 28.01.2000, s.57-64.
Konsolide versiyon
Değişiklik:
Pratik
uygulamaya
iliĢkin
raporların
basitleĢtirilmesi
ve
modernleĢtirilmesi görüĢüyle 89/391/AET sayılı Konsey Yönergesini,
onun Yönergelerini ve 83/477/AET, 91/383/AET, 92/29/AET ve 94/33/AT
sayılı Konsey Yönergelerini değiĢtiren 20 Haziran 2007 tarih ve
2007/30/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönergesi
(AEA ile ilintili metin)
ABRG, L, 165, 27.6.2007, s. 21–24.
Özet
Bu Yönerge, aşağıdakilere uygulanmaz:
Direk olarak hastalara tıbbi müdahale için ya da tıbbi müdahale esnasında
kullanılan alanlara;
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
137
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
90/396/AET sayılı Yönerge‟ye uygun olarak gaz yakıt yakan alet edevatların
kullanımına;
Patlayıcı veya değişken kimyasal maddelerin üretimine, işlenmesine,
saklanmasına, kullanımına ve taşınmasına;
92/91/AET veya 92/104/AET sayılı Yönergeler kapsamına giren maden
çıkarma endüstrilerine;
Patlayıcı maddelerin bulunduğu ortamlarda kullanım amacıyla tasarlanmamış
taşıt araçlarına uygulanmaz.
İşverenler, patlama ortamının ve patlama riskinin oluşmasını engellemekle
yükümlüdürler. Bu “değerlendirme egzersizi” sonucunda “patlamaya karşı korumayı
ele alan bir belge” ortaya çıkacaktır. Sözü edilen belge, Ek I‟de belirtilen alanlara
uygun bir şekilde, patlamanın meydana gelebileceği yerlerin sınıflandırmasını yapar.
Patlama ortamının oluşması durumunda, işverenlerin güvenli bir biçimde iş
görülmesini sağlamaları şarttır. Bu çerçevede, bahsi geçen yerlerde Ek II‟de yer alan
asgari koşulların uygulanması temin edilmelidir.
Yönerge‟nin Ek II‟si, patlama meydana gelebilecek ortamlarda kullanım amaçlı
çalışma ekipmanlarının karşılaması gereken asgari koşulları ortaya koymaktadır.
Ek III, bu tip alanların girişinde bulunması gereken işaretleri içermektedir.
Avrupa Komisyonu, bir kılavuz kitap içinde ve en iyi uygulamaları temel almak
suretiyle bağlayıcı niteliği bulunmayan “kılavuz ilkeler” belirlemelidir.
Söz konusu Yönerge‟nin Madde 13(3)‟ü 2007/30/AT sayılı Yönerge tarafından ilga
edilmektedir.
2.2.10 Biyolojik Ajanlar
1. ĠĢyerinde Biyolojik Ajanlara Maruziyetle Ġlgili Risklerden ÇalıĢanların
Korunması Ġle ilgili 18 Eylül 2000 tarih ve 2000/54/AT sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konseyi Yönergesi (89/391/AET sayılı Yönerge’nin
16.maddesi 1. paragrafı kapsamında Yedinci Bireysel Yönerge)
ABRG, L 262, 17.10.2000, s.21.
Değişiklikler:
Avrupa Birliği Kurucu AntlaĢmaları ile ilgili düzenlemeler yapan ve Çek
Cumhuriyeti, Estonya, Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Macaristan, Malta
Polonya, Slovenya, Slovakya’nın üyelik koĢullarına iliĢkin Senet ve– 13.
Ek: Katılım AntlaĢması 24. maddede atıfta bulunulan liste: Slovenya - 7.
Sosyal Politika ve Ġstihdam
ABRG, L 236, 23.09.2003, s. 910–911.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
138
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Özet
Bu Yönerge, işleri dolayısıyla bazı biyolojik maddelere maruz kalan veya kalması
muhtemel işçi faaliyetlerine uygulanır.
Bir işletme tarafından ilk kez kullanılacak olan, 2,3 ve 4. gruplara giren biyolojik
maddelerin yetkili makamlara ön bildirimi yapılmalıdır.
Bir faaliyetin biyolojik maddelere maruz kalma riskini taşıması halinde, bu faaliyette
çalışacak işçilerin riskleri vb. detayların tespiti yapılmalıdır. İşveren değerlendirmesi
düzenli olarak ve biyolojik maddeye maruz kalma koşullarında bir değişiklik olması
halinde yapılmalıdır. Değerlendirme sonuçları, işveren tarafından yetkili makamlara
da iletilmelidir.
Bir faaliyetin doğası el veriyor ise, işveren bu faaliyette zararlı biyolojik madde
kullanımına engel olmalıdır. İşverenin, Yönerge‟nin 6. Maddesi uyarınca bu
maddelere maruz kalma riskini en az seviyeye indirme yükümlülüğü bulunmaktadır.
Bunların yanı sıra işveren, çalışanlarının hijyen koşullarını ve kişisel korumalarını
sağlamak durumundadır. Sözgelimi, zararlı maddelerin mevcut olduğu alanlarda bir
şeyler yemek veya içmek yasaklanmalı, işçilerin uygun koruyucu kıyafetleri
kuşanmaları sağlanmalıdır.
Biyolojik maddeler ile temas halinde olacak işçiler, ilk olarak temas öncesinde, daha
sonra düzenli olarak ve yeni risklerin ortaya çıkması halinde bu konuda
bilgilendirilmeli ve eğitime tabi tutulmalıdırlar.
İşverenler, grup 3 ya da 4‟e giren biyolojik maddelere maruz kalınması halinde 10 yıl;
bu maddelerden enfeksiyon kapılması halinde ise 40 yıl bu işçilerin listesini
saklamalıdırlar. Sözü edilen işçilere düzenli olarak sağlık kontrolü yaptırmalıdırlar ve
ayrıca kayıtlarını da tutmalıdırlar.
Bu Yönerge‟nin Slovenya‟da uygulanması 31.12.2005 tarihine kadar ertelenmiştir.
Katılımın gerçekleştiği tarihten (Mayıs 2004), yukarıda bahsi geçen tarihe kadar
geçen süre içerisinde Slovenya, Komisyon‟a Yönerge için yaptığı zaman tablosunu ve
uygulamalarını düzenli olarak bildirecektir.
2.2.11 Kanserojenler ve Mutajenler
1. ĠĢçilerin iĢyerinde kanserojen ve mutajen maddelere maruz kalma riskinden
korunması hakkındaki 29 Nisan 2004 tarih, 2004/37/AT sayılı Parlamento ve
Konsey Yönergesi (89/391/AET sayılı Konsey Yönergesi’nin 16(1) sayılı
maddesi çerçevesindeki 6. Bireysel Yönerge) (AET uyumlu)-Kodifiye
versiyon
ABRG, L 158, 30.04.2004, s.50–76.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
139
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Özet
Bu Yönerge ile, “İşçilerin Çalışma Ortamlarında Kanserojen Maddelere Maruz Kalma
Riskinden Korunmasına ilişkin 29 Haziran 1990 tarih 90/394/AET sayılı Konsey
Yönergesi (89/391/AET sayılı Konsey Yönergesi‟nin 16. maddesi 1. paragrafı
çerçevesindeki 6. Bireysel Yönerge) ilga edilmektedir. Bu Yönerge, işçilerin işyerinde
kanserojen veya mutajen maddelere maruz kalma riskinden korunmasına yönelik
asgari koşulları ve sınır değerleri belirlemektedir. Yönerge, yalnızca radyasyona
maruz kalan ve EAEC Antlaşması kapsamına giren işçilere uygulanmaz.
Yönerge‟de kullanılan “kanserojen” ve “mutajen” tanımları, Tehlikeli Maddelerin
Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi ile ilgili Üye Devlet
mevzuatlarının yakınlaştırılması hakkındaki 27 Haziran 1967 tarih ve 67/548/AET
sayılı Yönergesi ve bazı tehlikeli maddelerin sınıflandırılması, paketlenmesi ve
etiketlenmesine ilişkin Üye Devlet mevzuatlarının yakınlaştırılması hakkındaki 27
Temmuz 1967 tarih ve 67/548/AET sayılı Konsey Yönergesi‟ni tadil eden 7 Haziran
1988 tarih ve 88/379/AET sayılı Yönergesi ile ortaya koyulan kriterlere
dayanmaktadır. Bu mevzuat, Tehlikeli maddelerin sınıflandırılması, ambalajlanması
ve etiketlenmesine ilişkin Üye Devlet mevzuatlarının yakınlaştırılması hakkındaki 31
Mayıs 1999 tarih ve 1999/45/AT sayılı Konsey Yönergesi16 ile ikame edilmiştir.
İşverenlerin, işyerinde kanserojen ve mutajen madde kullanımını mümkün olduğunca
azaltmaları gerekmektedir. Teknik olarak mümkün olması durumunda, işverenin
zararlı maddeleri yerine çalışanlar açısında zararlı olmayan ya da daha az zararlı olan
maddeleri kullanabileceği belirtilmektedir. Aksi takdirde, işveren zararlı maddelerin
kapalı bir sistem içinde imal edilmesi ve kullanılmasını sağlamakla yükümlü
tutulmaktadır. Zararlı maddelerin kapalı sistem içinde kalması da mümkün değilse,
işverenin, kanserojen veya mutajen maddeyi en düşük seviyede tutması
gerekmektedir.
Maruz kalınan kanserojen ve mutajen miktarının Ek III‟te belirtilen sınır değerlerini
aşmaması gerekmektedir.
Bu Yönerge, işverenler için, kanserojen ve mutajen maddelerin kullanılması halinde
alınması gereken bir dizi önlem içermektedir. Örneğin bu maddelere maruz kalan işçi
sayısını en az seviyede tutmak veya uygun iş usullerini ve yöntemlerini uygulamak bu
kapsamda yer almaktadır. Hijyen ve bireysel koruma ile ilgili kurallara da
uyulmalıdır. Bu çerçevede, işçilere gereken bilgi ve eğitim verilmelidir. Eğitim, yeni
veya değişen risk koşullarını da hesaba katmalı, gerektiğinde periyodik olarak tekrar
edilmelidir.
İşçilerin kanserojen ve mutajen maddelere maruz kalma riski ile karşı karşıya olunan
durumlarda, söz konusu tehlikenin doğası, derecesi ve süresi belirlenmeli ve
değerlendirmesi yapılmalıdır. Bu değerlendirme düzenli aralıklarla ve “maruz kalma”
koşullarında değişim olması halinde yinelenmelidir; maddelerin deri yoluyla vücuda
16
67/548/AET sayılı Yönerge ile 1999/45 sayılı Yönerge 31 Mayıs 2015 tarihinde, madde ve
karışımların sınıflandırılması, etiketlenmesi ve ambalajlanmasına ilişkin 1272/2008 (AT) sayılı
Yönetmelik tarafından ilga edilmektedir.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
140
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
girişi de dahil olmak üzere tüm maruz kalma olasılıkları göz önünde bulundurulmalı
ve kontrol edilmelidir. Sonuçların işçilerin sağlığı veya güvenliği açısından risk teşkil
ettiği hallerde, işverenler, talep edildiği taktirde bu konuya ilişkin bilgileri ve alınan
koruma önlemleri ile ilgili bilgileri yetkili makamlara sunmakla yükümlüdürler.
Yönerge, öngörülemeyen bir olay veya bir kaza sonucunda işçilerin zararlı maddelere
maruz kaldığı durumları da kapsamaktadır. Bu şartlar altında, işverenler, bu konuya
ilişkin bilgileri işçilerle paylaşmak ve korunmayan işçileri kazanın gerçekleştiği
zararlı bölgeden uzaklaştırmakla yükümlüdürler.
Üye Devletler, kanserojen ve mutajenler ile temas halindeki işçilerin maruz kalma
öncesi ve daha sonra da düzenli aralıklarla sağlık denetimlerini gerçekleştirmek için
gereken düzenlemeleri yapmalıdırlar. Sağlık kontrollerinin yapıldığı durumlarda,
bireysel sağlık kayıtlarının tutulması ve kontrollerden sorumlu doktorun tavsiye ettiği
koruyucu veya önleyici önlemlerin alınması gerekmektedir.
İşverenler, kanserojen ve mutajenlere maruz kalan işçilerinin listesini ve bu konuyla
ilgili bilgileri “güncel olarak” ellerinde tutmalıdırlar. Gerek liste gerekse sağlık
kayıtları, maruz kalma olayını takip eden 40 yıl boyunca saklanmalıdır.
2.2.12 Fiziksel Ajanlar
1. ĠĢçilerin fiziksel ajanlardan kaynaklanan risklere maruziyeti ile ilgili asgari
sağlık ve güvenlik Ģartları hakkında 25 Haziran 2002 tarih ve 2002/44/AT
sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Yönergesi (TitreĢim) (89/391/AET
sayılı Yönerge’nin 16.maddesi 1. paragrafı kapsamında Onaltıncı Bireysel
Yönerge)
ABRG, L 177, 06.07.2002, s.13.
Konsolide versiyon
Değişiklik:
Pratik
uygulamaya
iliĢkin
raporların
basitleĢtirilmesi
ve
modernleĢtirilmesi görüĢüyle 89/391/AET sayılı Konsey Yönergesini,
onun Yönergelerini ve 83/477/AET, 91/383/AET, 92/29/AET ve 94/33/AT
sayılı Konsey Yönergelerini değiĢtiren 20 Haziran 2007 tarih ve
2007/30/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönergesi
ABRG, L, 165, 27.6.2007, s. 21–24.
AntlaĢma’nın 251. Maddesi’nde açıklanan prosedüre tabi olan bazı
araçları incelemeye tabi yasama usulüne iliĢkin 1999/468/AT sayılı
Konsey Kararı’na uyarlayan 22 Ekim 2008 tarihli ve 1137/2008/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönetmeliği- Ġncelemeye tabi yasama
usulüne uyum- Bölüm 1
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
141
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
ABRG, L 311, 21.11.2008, s. 1–54
Özet
Bu Yönerge, çalışma sırasında mekanik titreşim gibi fiziksel etkenlere maruz kalan
işçilerin bunlar ilintili risklerden korunması için gereken asgari sağlık ve güvenlik
koşullarını belirlemektedir.
Kol ve ellerin titreşimi için:
8 saatlik bir referans süreci için standartlaştırılmış günlük maruz kalma sınır
değeri 5 m/s2;
8 saatlik bir referans süreci için standartlaştırılmış günlük faaliyet sınır değeri
2,5 m/s2 olarak belirlenmiştir.
Bu, vücudun tümü için ise:
8 saatlik bir referans süreci için standartlaştırılmış günlük maruz kalma sınır
değeri 1,15 m/s2, veya ilgili Üye Devletler‟in seçimine göre titreşim doz
değeri 21 m/ s1,75;
8 saatlik bir referans süreci için standartlaştırılmış günlük faaliyet sınır değeri
0,5 m/s2, veya ilgili Üye Devletler‟in seçimine göre titreşim doz değeri 9,1
m/s1,75 olarak belirlenmiştir.
İşverenler, işbu Yönerge ve Yönerge Ek‟i ile belirlenen mekanik titreşime maruz
kalma seviyelerine göre kendi işçilerinin durumunu değerlendirmelidirler veya
gereken ölçümleri yaptırmalıdırlar. Bu çerçevede, işverenlerin, titreşime maruz
kalınmasını engellemeye veya en az seviyeye indirmeye yönelik uygun önlemleri
almaları gerekmektedir. Bu etkenlere maruz kalan işçilerin ve/veya işçi temsilcilerinin
risk değerlendirme sonuçları hakkında bilgi ve eğitim alma hakları mevcuttur.
Ayrıca işçiler, bu değerlendirme sonuçları temel alınarak sağlık kontrolünden
geçirilecektir. Bir işçinin titreşime maruz kalma sonucu bir hastalığa yakalanması
veya sağlık sorunu sahibi olması durumunda, sözü edilen kişi bu konudan haberdar
edilmelidir. İşverenler, risklerin önlenmesine veya en aza indirgenmesine yönelik
önlemleri yeniden gözden geçirmelidirler.
Söz konusu Yönerge‟nin13. Maddesi 2007/30/AT sayılı Yönerge tarafından ilga
edilmektedir.
1137/2008 sayılı Yönetmelik, bu Yönerge‟nin 11. Madde‟sindeki teknik
düzenlemelere ilişkin prosedürü, 1999/468/AT sayılı Konsey Kararı uyarınca yeniden
düzenlemektedir.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
142
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
2. ĠĢçilerin fiziksel ajanlardan kaynaklanan risklere maruziyeti ile ilgili asgari
sağlık ve güvenlik Ģartları hakkında 6 ġubat 2003 tarih ve 2003/10/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Yönergesi (Gürültü) (89/391/AET sayılı
Yönerge’nin 16 (1). Maddesi kapsamında On yedinci Bireysel Yönerge)
ABRG, L 042, 15.02.2003, s. 38–44.
Konsolide versiyon
Değişiklik:
Pratik
uygulamaya
iliĢkin
raporların
basitleĢtirilmesi
ve
modernleĢtirilmesi görüĢüyle 89/391/AET sayılı Konsey Yönergesini,
onun Yönergelerini ve 83/477/AET, 91/383/AET, 92/29/AET ve 94/33/AT
sayılı Konsey Yönergelerini değiĢtiren 20 Haziran 2007 tarih ve
2007/30/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönergesi
(AEA ile ilintili metin)
ABRG, L, 165, 27.6.2007, s. 21–24.
AntlaĢma’nın 251. Maddesi’nde açıklanan prosedüre tabi olan bazı
araçları incelemeye tabi yasama usulüne iliĢkin 1999/468/AT sayılı
Konsey Kararı’na uyarlayan 22 Ekim 2008 tarihli ve 1137/2008/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönetmeliği- Ġncelemeye tabi yasama
usulüne uyum- Bölüm 1
ABRG, L 311, 21.11.2008, s. 1–54
Özet
Bu Yönerge, çalışma yerlerinde gürültüye maruz kalmaya bağlı risklere karşı
çalışanların korunmasına ilişkin 12 Mayıs 1986 tarih ve 86/188/AET sayılı Konsey
Yönergesi‟ni ilga eder.
Yeni Yönerge, işçilerin bireysel olarak maruz kaldıkları gürültü seviyesinin günlük ve
haftalık olarak hesaplanmasına yönelik bir formül sunmaktadır. Sözü edilen formül,
bu Yönerge‟nin uygulanacağı işyerlerini ve işçileri tespit edilmesi için yürütülecek bir
değerlendirmede kullanılacaktır. Bir başka deyişle işverenler, özellikle duyarlılık
derecesi yüksek olan belirli risk gruplarına giren işçilerinin maruz kaldıkları gürültü
çeşidi, bu gürültünün seviyesi ve maruz kalınan süre gibi konularda bilgi edinecekler
ve gerekirse ilgili ölçümleri yapacaklardır. Değerlendirme neticesinde elde edilen
veriler korunacak, ileriki bir aşamada danışılmak üzere saklanacaktır. Ayrıca risk
değerlendirmesinin güncel tutulması da önemli bir husustur.
Riskin başka araçlarla ortadan kaldırılamadığı hallerde, işçilere özel ve uygun işitme
koruyucuları verilecek ve işçilerin bunları kullanması sağlanacaktır. İşverenler bahis
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
143
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
konusu koruyucuların etkin kullanımını denetlemekle ve işçilerine mevcut riskler ile
ilgili gerekli tüm bilgi ve eğitimi vermekle yükümlü tutulmaktadırlar.
Maruz kalma sınırının aşılması durumunda işverenlerin ivedilikle maruz kalmanın
etkisini en az seviyeye indirmeye çalışması ve bunun tekrarlanmaması için uygun
koruma ve korunma önlemlerini alması gerekmektedir.
İşçiler, işitme duyularında gürültüden kaynaklanan bir kayıp olması ihtimaline karşı
erken teşhisi mümkün kılabilmek amacıyla düzenli aralıklarla doktora
görünmelidirler. Bireylerin sağlığı ile ilgili raporların da ileriki bir aşamada ve gizlilik
ilkesi çerçevesinde başvurulmak üzere güncel tutulması gerekmektedir.
Söz konusu Yönerge‟nin 16. Maddesi 2007/30/AT sayılı Yönerge tarafından ilga
edilmektedir.
1137/2008 sayılı Yönetmelik, bu Yönerge‟nin 12. Madde‟sindeki teknik
düzenlemelere ilişkin prosedürü, 1999/468/AT sayılı Konsey Kararı uyarınca yeniden
düzenlemektedir.
3. ĠĢçilerin fiziksel ajanlardan kaynaklanan risklere maruziyeti ile ilgili asgari
sağlık ve güvenlik Ģartları hakkında (elektromanyetik alanlar) 29 Nisan 2004
tarih ve 2004/40/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönergesi 89/391/AET sayılı Yönergenin Madde 16(1) kapsamında 18.Bireysel Yönerge
ABRG, L 159, 30.04.2004, s.1–26.
Konsolide Versiyon
Değişiklik:
Pratik
uygulamaya
iliĢkin
raporların
basitleĢtirilmesi
ve
modernleĢtirilmesi görüĢüyle 89/391/AET sayılı Konsey Yönergesini,
onun Yönergelerini ve 83/477/AET, 91/383/AET, 92/29/AET ve 94/33/AT
sayılı Konsey Yönergelerini değiĢtiren 20 Haziran 2007 tarih ve
2007/30/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönergesi
(AEA ile ilintili metin)
ABRG, L, 165, 27.6.2007, s. 21–24.
ĠĢçilerin fiziksel ajanlardan kaynaklanan risklere maruziyeti ile ilgili
asgari sağlık ve güvenlik Ģartları hakkında (elektromanyetik alanlar)
fiziksel 2004/40/AT sayılı Yönerge’yi (89/391/AET sayılı Yönerge’nin 16.
maddesi 1. paragrafı uyarınca 18. bireysel Yönerge) tadil eden 23 Nisan
2008 tarih ve 2008/46/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi
Yönergesi
ABRG L 114, 26.4.2008, s. 88–89.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
144
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Ġnceleme ile düzenleyici usule iliĢkin Kurucu AntlaĢmanın 251. Maddesi
ve 1999/468/AT sayılı Konsey Kararı’na istinaden uyarlanan birtakım
araçlara dair 22 Ekim 2008 tarih ve 1137/2008/AT Avrupa Parlamentosu
ve Konsey Yönetmeliği – inceleme ile düzenleyici usule iliĢkin uyarlama 1. Bölüm
ABRG L 311, 21.11.2008, s. 1–54
Özet
Bu Yönerge, Elektromanyetik alanlardaki risklere karşı işçilerin korunması için
alınması gereken önlemleri sunmaktadır.
Yönerge, işçilerin maruz kalmasına yönelik 2 farklı durum belirtmektedir:
Maruz kalma sınır değerleri: Bu değerler, EK Tablo 1‟de yer almakta olup
kardiovaskular/merkezi sinir sistemine zararlı etkiler yarattığı ya da vücut
ısısını ya da doku ısısını arttırma etkisi olduğu kabul edilen çeşitli frekanslara
dayalı olarak belirlenir.
Eylem Değerleri: Yönerge‟de belirtilen ve üzerine çıkılması durumunda
işverenlerin önlemler almasını gerektiren değerlerdir.
Yönerge, maruziyet durum tespiti ve risk değerlendirmesi, risk azaltma veya yok etme
hükümleri, eğitim ve işçileri bilgilendirme gibi bazı sorumlulukların işverene ait
olduğunu ifade etmektedir.
2008/46/AT sayılı Yönerge Üye Devletlerde uyum tarihini 30 Nisan 2012 tarihine
kadar uzatmaktadır.
Söz konusu Yönerge‟nin 12. Maddesi 2007/30/AT sayılı Yönerge tarafından ilga
edilmektedir.
22 Ekim 2008 tarih ve 1137/2008/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey
Yönetmeliği EK kısmında 2006/512/AT sayılı Karar tarafından tadil edilmiş olan
1999/468/AT sayılı Karar‟ın EK kısmı ile uyumlu olan araçlar listesini kabul
etmektedir.
4. ĠĢçilerin fiziksel ajanlardan kaynaklanan risklere maruziyeti ile ilgili asgari
sağlık ve güvenlik Ģartları hakkında (yapay optik radyasyon) 5 Nisan 2006
tarih ve 2006/25/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönergesi
(89/391/AET sayılı Yönerge’nin 16. Maddesi 1. Paragrafı uyarınca çıkarılan
19. Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönergesi)
ABRG L 114, 27.4.2006, s.38–59.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
145
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Konsolide versiyon
Değişiklik:
Pratik
uygulamaya
iliĢkin
raporların
basitleĢtirilmesi
ve
modernleĢtirilmesi görüĢüyle 89/391/AET sayılı Konsey Yönergesini,
onun Yönergelerini ve 83/477/AET, 91/383/AET, 92/29/AET ve 94/33/AT
sayılı Konsey Yönergelerini değiĢtiren 20 Haziran 2007 tarih ve
2007/30/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönergesi
(AEA ile ilintili metin)
ABRG, L, 165, 27.6.2007, s. 21–24.
Ġnceleme ile düzenleyici usule iliĢkin Kurucu AntlaĢmanın 251. Maddesi
ve 1999/468/AT sayılı Konsey Kararı’na istinaden uyarlanan birtakım
araçlara dair 22 Ekim 2008 tarih ve 1137/2008/AT Avrupa Parlamentosu
ve Konsey Yönetmeliği – inceleme ile düzenleyici usule iliĢkin uyarlama 1. Bölüm
ABRG L 311, 21.11.2008, s. 1–54
Özet
Söz konusu Yönerge‟nin temel amacı, çalışma esnasında yapay optik radyasyondan
kaynaklanan sağlık ve güvenlik risklerinden çalışanların korunmasına yönelik asgari
koşulların benimsenmesidir. Yönerge, yapay optik radyasyonun gözler ve deri
üzerine zararlı etkileri nedeniyle çalışanların sağlık ve güvenlik risklerini ele
almaktadır.
Yönerge, optik radyasyonu; 100 nm ve 1 mm dalga aralığında olan her türlü
elektromanyetik radyasyon olarak tanımlamakta; optik radyasyonun spektrumunu
morötesi (ultraviolet) radyasyon, görülebilir radyasyon ve kızılötesi (infrared)
radyasyon olarak sınıflandırmaktadır.
Lazer radyasyon ise, lazer (elektromanyetik radyasyonu optik radyasyon dalga
boyunda üreten ve büyüten cihaz) ile üretilen optik radyasyon olarak
tanımlanmaktadır. Yönerge tanımlarına göre, lazer radyasyon dışındaki her türlü optik
radyasyon tutarsız radyasyon (non-coherent) radyasyon olarak nitelendirilmektedir.
Yönerge çerçevesinde belirlenen işverenin yükümlülükleri şöyledir:
Maruziyetin tespit edilmesi ve risk değerlendirmesi yürütülmesi;
Yapay optik radyasyona maruziyet risklerinin ortadan kaldırılması ve asgariye
indirgenmesi;
Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi.
Yönerge Ek I, tutarsız radyasyon maruziyet sınır değerlerini, Ek II ise lazer radyasyon
maruziyet sınır değerlerini belirtmektedir.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
146
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
1137/2008 sayılı Yönetmelik, bu Yönerge‟nin 10 (2), 11 (2) ve (3) Maddelerindeki
teknik düzenlemelere ilişkin prosedürü, 1999/468/AT sayılı Konsey Kararı uyarınca
yeniden düzenlemektedir.
2.3. Asbeste ĠliĢkin Mevzuat
1. ĠĢyerinde asbeste maruz kalmaktan ortaya çıkabilecek risklerden çalıĢanların
korunması hakkında 30 Kasım 2009 tarih ve 2009/148/AT sayılı Konsey
Yönergesi
(AEA İlintili Metin)
ABRG L 330, 16.12.2009, s. 28–36
İşbu Yönerge, esasa ilişkin olarak birçok kez, tadil edilmiş olan 19 Eylül 1983 tarih ve
83/477/AET sayılı Konsey Yönergesi‟ni tadil etmektedir. 2009/148/AT sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konsey Yönergesi, 05/01/2010 tarihinden itibaren işyerinde asbeste
maruz kalan işçileri bu kimyasal madde seviyesini en aza çekerek risklerinden
korumayı amaçlayan 83/477/AET sayılı Konsey Yönergesi‟ni daha anlaşılır ve makul
şekilde düzenlemektedir.
İşbu Yönerge, işyerinde asbeste maruz kalan işçileri, maruz kaldıkları asbestin
konsantrasyon düzeylerini olabileceken alt seviyeye çekerek korumayı
amaçlamaktadır. Yönerge‟nin 8. Maddesi, aşılmaması gereken sınır değerlerini
içermektedir. Ek I ise çalışma yerlerinde havadaki asbestin ölçümüne ilişkin bir
referans metodu ortaya koymaktadır.
İşbu Yönerge uyarınca, Ölçümler en azından her üç ayda bir ve her teknik değişimde
yapılmalıdır. Ölçüm sıklığı, önceki iki ölçümün sonuçları Yönerge‟de belirlenen sınır
değerlerinin yarısını geçmiyor ise, yılda bir kereye düşürülebilir.
Sınır değerlerinin aşılması durumunda, ilgili alanda yürütülen iş durdurulmalı ve
uygun önlemler alınmalıdır. Sınır değerlerinin pratik (kullanışlı) olarak
nitelendirilemeyeceği hallerde ise işçilere gerekli ekipman sağlanmalıdır.
İşçilerin mesleklerini yaparken karşı karşıya oldukları riskler (özellikle havadaki
asbest sınır değerleri ve buna karşı giyinilecek/takılacak bazı ekipmanlarla önlem
alabileceklerine dair) ve yasal koşullar hakkında bilgilendirilmeleri gerekmektedir.
Ayrıca işçilerin asbest ölçümlerine erişimi sağlanmalıdır.
Bu bağlamda, işçilerin sağlığı büyük önem taşıdığı için asbeste maruz kaldıkları süre
boyunca en azından her üç yılda bir yeni ölçümler yapılamalıdır. Kontroller göğüs
bölgesinin özel bir şekilde muayenesini de kapsamalıdır. Yönerge‟nin Ek II‟si, Üye
Devletler‟e yönelik ve işçilerin klinik olarak gözetimini konu alan tavsiyeler
içermektedir.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
147
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
İşverenler, asbeste maruz kalan işçilerinin kaydını tutmalıdırlar. Sözü edilen kayıtlar
ve işçilerin sağlık durumuna ilişkin belgeler, işçilerin asbeste maruz kalmaları
bittikten sonra bile 30 yıl saklanmalıdır. Ayrıca işçiler sağlık dosyalarına erişimde
serbesttirler.
İşçilerin asbeste maruz kalmalarına yol açan faaliyetlerin, ilgili Üye Devlet‟in yetkili
mercilerine bildirilmesi gerekir.
İşbu Yönerge‟nin EK II Bölüm B ise, asbestin sınır değerleri listesinin ulusal hukuka
aktarılmasını belirler.
.
2.4. Belirli Süreli veya Geçici ĠĢ ĠliĢkisiyle ÇalıĢan ĠĢçilere ĠliĢkin
Düzenlemeler
1. Belirli Süreli ĠĢ ĠliĢkisi veya Geçici ĠĢ ĠliĢkisi Ġle ÇalıĢan ĠĢçilerin ĠĢ Sağlığı ve
Güvenliğinin ĠyileĢtirilmesinin TeĢvikine Yönelik Tedbirleri Tamamlayan 25
Haziran 1991 tarih ve 91/383/AET sayılı Konsey Yönergesi
ABRG, L 206, 29.07.1991, s.19–21.
Değişiklik:
Pratik
uygulamaya
iliĢkin
raporların
basitleĢtirilmesi
ve
modernleĢtirilmesi görüĢüyle 89/391/AET sayılı Konsey Yönergesini,
onun Yönergelerini ve 83/477/AET, 91/383/AET, 92/29/AET ve 94/33/AT
sayılı Konsey Yönergelerini değiĢtiren 20 Haziran 2007 tarih ve
2007/30/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönergesi
(AEA ile ilintili metin)
ABRG, L, 165, 27.6.2007, s. 21–24.
Özet
Bu Yönerge, geçici veya sınırlı süreli istihdam edilen çalışanların işyerinde sağlık ve
güvenliklerinin iyileştirilmesi hakkındaki Yönergelerin kapsamını genişletmektedir.
Bu işçilerin de işletmenin normal işçileriyle aynı seviyede sağlık ve güvenlik
korumasından yararlandırılmaları gerekmektedir.
Yönerge, Üye
belirlemektedir.
Devletler‟in
geliştirmekte
serbest
oldukları
asgari
kuralları
Bu tür işçiler, çalışmakta oldukları işin riskleri konusunda bilgilendirilmeli ve
görevlerini yerine getirebilmeleri için gerekli eğitimi alabilmelilerdir. İşletme,
önceden işin özelliklerini tanımlamalı ve bu pozisyon için gereken nitelikleri ortaya
koymalıdır.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
148
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Üye Devletler, bu sınıfa giren işçilerin sağlık ve güvenlik konusunda tehlikeler arz
eden görevlerde çalıştırılmalarını yasaklayabilirler. Bu yasaklamanın uygulanmaması
halinde işçilerin tıbbi muayeneden geçirilmeleri gerekmektedir. Üye Devletler, bu
muayenelerin istihdam ilişkisi son bulduktan sonra da devam ettirilmesi yönünde
karar alabilirler.
Söz konusu tadilat, 10. Maddeye yeni bir hüküm getirmektedir. Bu bağlamda, her beş
yılda bir Üye Devletler söz konusu Yönerge‟nin pratikte uygulanmasına ilişkin bir
rapor sunmakla yükümlüdürler. Buna ek olarak, Yönerge‟nin 10(3) ve (4). Maddeleri
ilga edilmektedir.
3. Beklemedeki Önergeler
1. ĠĢyerinde asbeste maruziyetten kaynaklanan risklerden iĢçilerin
korunmasına iliĢkin tadil edilmiĢ Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Yönerge
Önergesi
( Kodifiye Edilmiş Versiyon)
COM/2009/0071 final
(Avrupa Parlamentosu’na 18 Şubat 2009 tarihinde sunulmuştur. EESC görüşünü 10
Haziran 2009 tarihinde sunmuştur.)
Özet
Topluluk mevzuatının sadeleştirilmesi amacıyla, 1 Nisan 1987 tarihinde Komisyon
10‟dan fazla değişikliği olmayan mevzuatın kodifikasyonuna karar vermiştir. Bu
bağlamda, Önerge, 83/477/AET sayılı Yönerge ve bu Yönergeyi tadil eden araçları
kodifiye etmektedir. Önerilen Yönerge kodifikasyon dışında mevzuatın içeriğinde
herhangi bir değişiklik getirmemektedir. 2009 yılında kodifiye edilmiş Önerge ise
Komisyon‟un Hukuki Hizmetler Bölümü‟nün Çalışma Bölümü Danşımanlığı‟nın
uygun gördüğü biçimsel ve editoryal değişiklikleri ortaya koymaktadır.
2. Tehlikeli maddeleri içeren büyük kaza risklerinin kontrolüne iliĢkin Avrupa
Parlamentosu ve Konsey Yönerge Önergesi
COM/2010/0781 final
(Önerge 21 Haziran 2011 tarihinde Avrupa Konseyi’nde görüşülmüştür.)
Söz konusu önerge, büyük miktarlarda tehlikeli madde içeren büyük kaza risklerinin
denetimine ilişkin -- Seveso II olarak da adlandırılan -- 96/82/AT sayılı Yönerge‟yi
gözden geçirmeyi amaçlamaktadır. Gözden geçirme ile tehlikeli maddelerin
sınıflandırılmasına ilişkin CLP Yönetmeliği‟nde gerçekleştirilen değişikler ile
Yönerge‟nin hükümlerini uyumlaştırmak ve daha iyi ve daha tutarlı uygulanmasını
teşvik etmek için bazı hükümlerin geliştirilmesi hedeflenmektedir. Ayrıca, önerge,
yasanın basitleştirilmesini ve idari engellerin azaltılmasını amaçlamaktadır.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
149
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
K. ĠġÇĠLERĠN SERBEST DOLAġIMI
1. AB AntlaĢması Kapsamında Yasal Temel
Yasal Temel: AB AntlaĢması 48. Madde (AT Antlaşması‟nın 42. Maddesi).
Avrupa Birliği ile Türkiye arasında 1963 yılında imzalanan Ortaklık Anlaşması‟nın
12. Maddesi ve 1970 yılında sonuçlandırılan Katma Protokol‟ün 36.maddesi, işçilerin
serbest dolaşımının Türkiye ile Üye Devletler arasında aşamalı olarak
gerçekleştirileceğini öngörmektedir. 1980 tarih ve 1/80 sayılı Konsey Kararı‟nın 6–
18. Maddeleri de istihdam ve işçilerin serbest dolaşımı ile hükümler getirmektedir.
Ayrıca, 1995 tarih ve 1/95 sayılı Gümrük Birliği Kararı‟na Ek Tavsiye Kararı da AB
Üye Devletleri‟nde yasal olarak ikamet eden Türk işçileri konusunda sürekli bir
diyaloğun geliştirileceğini bildirmektedir.
AĢağıdaki Tablo, bu bölümde yer alan temel AB mevzuatını ve bu mevzuatın
muadili Türk Ulusal Mevzuatını göstermektedir.
AB MÜKTESEBATI
TÜRK MEVZUATI
Topluluk içi iĢçilerin serbest
dolaĢımına iliĢkin 15 Ekim 1968
tarih ve 1612/68/AET sayılı
Yönetmelik
Bu mevzuata karşılık
bulunmamaktadır.
gelen
Türk
Mevzuatı
64/221/AET, 68/360/AET,
72/194/AET, 73/148/AET,
75/34/AET, 75/35/AET,
90/364/AET, 90/365/AET ve
93/96/AET sayılı Yönergeleri
ilga eden, 1612/68/AET sayılı
Yönetmeliği değiĢtiren, topluluk
vatandaĢları ve ailelerinin üye
devlet sınırları içinde dolaĢma ve
ikamet etme hakkına iliĢkin 29
Nisan 2004 tarih ve 2004/38/AT
sayılı Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Yönergesi
Bu mevzuata karşılık
bulunmamaktadır.
gelen
Türk
Mevzuatı
ĠĢ sahibi olduktan sonra, o üye
Bu mevzuata karşılık gelen Türk
devlete ait sınırlarda kalabilme
bulunmamaktadır.
hakkına iliĢkin 1251/70/AET
sayılı Yönetmeliği ilga eden, 25
Nisan 2006 tarih ve 635/2006/AT
sayılı Komisyon Yönetmeliği
1612/68/AET
sayılı
Konsey
Bu mevzuata karşılık gelen Türk
Yönetmeliği’ni istihdam yetkisi
bulunmamaktadır.
ve iĢ baĢvuruları özellikle Eures
isimli bir ağ (Avrupa Ġstihdam
Hizmetleri) kapsamında iĢçilerin
Topluluk
içinde
serbest
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
Mevzuatı
Mevzuatı
150
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
dolaĢımına iliĢkin 22 Ekim 1993
tarih ve 93/569/AET sayılı
Komisyon Kararı’nı Ġlga Eden
23 Aralık 2002 tarih ve
2003/8/AT
sayılı
Komisyon
Kararı
Mesleki niteliklerin tanınmasına
iliĢkin 2005/36/AT sayılı
Yönetmeliğinin Ekler II kısmını
tadil eden 31 Temmuz 2008
tarihli ve 755/2008/AT sayılı
Komisyon Yönetmeliği
Bu mevzuata karşılık
bulunmamaktadır.
gelen
Türk
Mevzuatı
Council Directive 2009/50/EC
of 25 May 2009 on the
conditions of entry and
residence of third-country
nationals for the purposes of
highly qualified employment
Bu mevzuata karşılık
bulunmamaktadır.
gelen
Türk
Mevzuatı
Birlik içerisinde iĢçilerin serbest
dolaĢımına iliĢin 5 Nisan 2011
sayı ve 492/2011 sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konsey
Yönetmeliği
Bu mevzuata karşılık
bulunmamaktadır.
gelen
Türk
Mevzuatı
2. Temel Mevzuat
1. ĠĢçilerin Topluluk içinde serbest dolaĢımı hakkındaki 15 Ekim 1968 tarih ve
1612/68/AET sayılı Konsey Yönetmeliği
ABRG, L 257, 19.10.1968, s.2
Konsolide Versiyon
Değişiklikler:
ĠĢçilerin Topluluk içinde serbest dolaĢımına iliĢkin 612/68/AET sayılı
Yönetmeliğin iĢçilerin sendikal haklarına iliĢkin Ģartlarını tadil eden 9
ġubat 1976 tarih ve 312/76/AET sayılı Konsey Yönetmeliği
ABRG, L 39, 14.02.1976, s.2-2.
ĠĢçilerin Topluluk içinde serbest dolaĢımı hakkındaki 1612/68/AET sayılı
Yönetmeliğin II. Bölüm’ünü tadil eden 27 Temmuz 1992 tarih ve
2434/92/AET sayılı Konsey Yönetmeliği
ABRG, L 245, 26.08.1992, s.1-2.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
151
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Üye Devlet vatandaĢı olan iĢçinin ve aile bireylerinin Topluluk içinde
serbest dolaĢım ve ikametlerine iliĢkin, 1612/68/AET sayılı Yönergesi’ni
tadil eden, 64/221/AET sayılı, 68/360/AET, 72/194/AET, 73/148/AET,
75/34/AET, 75/35/AET, 90/364/AET sayılı, 90/365/AET sayılı ve
93/96/AET sayılı Yönergeleri ilga eden 29 Nisan 2004 tarih ve 2004/38/AT
sayılı Konsey ve Avrupa Parlamentosu Yönergesi.
(AEA ile ilintili metin)
ABRG, L 158, 30.04.2004, s.77–123.
Özet
Her Üye Devlet vatandaşı, gideceği ülkenin ulusal yasaları doğrultusunda başka bir
Üye Devlet‟te istihdam edilme ve çalışma hakkına sahiptir. Kişi, gittiği Üye Devletin
vatandaşları ile eşit şartlar altında işe alınma ve iş arama sürecindeki desteklere
ulaşabilmelidir. İşe alma, tıbbi, mesleki, ya da başka koşullara bağlı olmamalı ve
uyruk ayrımcılığı yapılmamalıdır.
Kendi ülkesi dışında istihdam edilen kişiler, diğer bir üye ülkede, sadece vatandaşlığı
yüzünden çalışma ve istihdam koşulları açısından o ülkenin vatandaşlarından farklı
bir şekilde uygulamalara maruz kalamazlar. Ayrıca sosyal avantajlar, vergi avantajları
ve mesleki eğitim gibi aynı koşullar verilmelidir.
İşçi ailelerine ilişkin 10. ve 11. maddeleri 2004/38/AT sayılı Yönerge ilga etmektedir.
Bahse konu Yönerge 492/2011 (AB) sayılı Yönetmelik ile 16 Haziran 2011 tarihinde
ilga edilmiştir.
2. Üye Devlet vatandaĢı olan iĢçinin ve aile bireylerinin Topluluk içinde serbest
dolaĢım ve ikametlerine iliĢkin, 1612/68/AET sayılı Yönergesi’ni tadil eden,
64/221/AET sayılı, 68/360/AET, 72/194/AET, 73/148/AET, 75/34/AET,
75/35/AET, 90/364/AET sayılı, 90/365/AET sayılı ve 93/96/AET sayılı
Yönergeleri ilga eden, 29 Nisan 2004 tarih ve 2004/38/AT sayılı Konsey ve
Avrupa Parlamentosu Yönergesi.
(AEA ile ilintili metin)
ABRG, L 158, 30.04.2004, s.77–123.
Konsolide versiyon
Özet
Topluluk içerisinde “işçilerin serbest dolaşımı” Avrupa Birliği‟nde Tek Pazar‟ın temel
özgürlüklerinden birisi olması nedeniyle önem taşımaktadır. Şimdiye dek, konuya
ilişkin pek çok Yönerge kabul edilmiştir. İşte bu serbestiyi sınırların olmadığı bir
alanda basitleştirmek ve geliştirmek üzere, Nisan 2004‟te 2004/38/AT sayılı Yönerge
kabul edilmiştir.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
152
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Bu Yönerge‟nin yürürlülüğe girmesiyle, tek bir yasal enstrüman ile, işçiler, serbest
meslek sahibi kişilerin yanı sıra öğrenciler, çalışmayan kişiler Yönerge tarafından
yönetilecek; tüm Birlik vatandaşları için serbest dolaşım ve ikamet etme hakkı
basitleştirilecek ve güçlendirilecektir.
2004/38/AT sayılı bu Yönerge:
Topluluk içinde işçilerin serbest dolaşımına ilişkin 15 Ekim 1968 tarih,
1612/68/AET sayılı Konsey Yönergesi‟ni tadil etmektedir.
İşçilerin ve ailelerinin serbest dolaşımına yönelik kısıtlamaların kaldırılmasına
ilişkin 15 Ekim 1968 tarih, 68/360/AET sayılı Konsey Yönergesi‟ni; Topluluk
üyesi ülkelerin vatandaşlarının serbest dolaşım ve yerleşme hakkına yönelik
kısıtlamaların kaldırılmasına ilişkin 21 Mayıs 1973 tarih, 73/148/AET sayılı
Konsey Yönergesi‟ni; mesleklerini tatbik etmeyen işçi ve serbest meslek
sahiplerinin baksa bir Üye Ülke‟de ikamet hakkına ilişkin 28 Haziran 1990
tarih, 90/364/AET sayılı Konsey Yönergesi‟ni; öğrencilerin başka bir Üye
Ülke‟de ikamet hakkına ilişkin 29 Ekim 1993 tarih, 93/96/AET sayılı Konsey
Yönergesi‟ni ilga etmektedir.
Yönerge‟yi benzerlerinden ayıran unsur, Yönerge‟de “işçilerin hakları” yerine daha
geniş bir kavram olan “Birlik vatandaşlarının hakları” (Union citizens)
terminolojisinin kullanılmasıdır. Avrupa Birliği Üye Devlet vatandaşları serbest
dolaşım ve ikamet haklarını tatbik ederken “Birlik vatandaşlığı” statüsüne sahiptir.
Aile tanımı
Tüm Birlik vatandaşlarının Üye Devletlerin sınırları içerisinde, serbest olarak dolaşım
ve ikamet etme hakkının, aynı zamanda, milliyetlerinden bağımsız olarak o Birlik
vatandaşının ailesine de tanınması gerektiği belirtilmektedir. Bu bağlamda aile, işçinin
eşinden, 21 yaşından küçük veya Birlik vatandaşına bağımlı çocuklarından, ayrıca,
Birlik vatandaşına ve eşine bağımlı akrabalarından oluşmaktadır. Aile bireylerinin de
yabancı Üye Devlet‟te istihdam edilme hakları; çocuklarının da eğitim alma hakları
mevcuttur. Bu yeni Yönerge; Aile bireyi kavramına, ikamet edilen Üye Devlet‟in
yasaları evlenmemiş çiftlerin durumunu da tanıyorsa, “kayıtlı partner”i de
eklemektedir.
Üç aya kadar ve üç ayı aşan ikamet etme hakkı
Bu Yönergenin hükümleri ışığında, Birlik vatandaşları, diğer bir Üye Devlet‟te geçerli
bir kimlik kartı veya pasaport bulundurmak dışında hiç bir koşul ve formaliteye maruz
bırakılmadan 3 ayı aşmayacak bir süre boyunca ikamet etme hakları mevcuttur. Birlik
vatandaşları, eğer o Üye Devlette çalışıyorsa ya da kendileri ve aileleri o Üye
Devletin sosyal güvenlik sistemine ek bir yük teşkil etmiyorsa o Üye Devlette 3 aydan
fazla ikamet etme hakkında sahiptirler.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
153
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Üye Devletler, öngörülen oturma süresinin 3 aydan fazla olduğu durumlarda, o Üye
Devletin vatandaşı olmayan Birlik vatandaşının aile üyeleri için bir oturma izni kartı
çıkartırlar.
Birlik vatandaşları ve ailelerinin üç aydan fazla ikamet hakkı, bir takım koşullara
tabidir. Üç aydan fazla ikamet etme durumunda, Üye Devletler Birlik vatandaşlarında
belediyelerdeki yetkili otoritelere gidip başvurmaları ve bir kayıt sertifikası almalarını
talep edebilirler. Çalışmayan kişiler ve öğrenciler için, ikamet hakkı, yeterli maddi
imkânlara ve sağlık sigortaları olmasına tabidir. Bir iyi niyet bildirimiyle, bu iki
koşulun sağlandığı kanıtlanabilmektedir.
Ayrıca Yönerge, “ikamet hakkını kullanan kişilerin o Üye Devletin sosyal güvenlik
sistemine ikametin ilk aşamasında kabul edilemeyecek bir yük getirmemesi” gibi bir
takım önlemler içermektedir. Üye Devletler bir kişinin sosyal güvenlik sistemini
suiistimal ettiğine karar vermek ve gerektiğinde sınır dışı etmek için tüm yetkiye
sahiptir. Öte yandan ihraç edilme prosedürü sırasında ev sahibi Üye Devlet, ihraç
edilen kişinin o ülkede ikamet süresi, yaşı, sağlık durumu gibi faktörleri de dikkate
almak durumundadır.
Beş sene limiti
Birlik vatandaşları kimlikleri veya geçerlilik süresi 5 yıldan az olmayan pasaportları
olmak koşuluyla kendi Üye Devlet‟lerinin sınırlarından çıkıp başka bir Üye Devlet‟in
sınırlarına girme hakkına sahiptirler. Bu durumda kendilerinden vize ya da benzeri bir
belge talep edilemez; ancak Birlik vatandaşının ailesinin bir Üye Devlet uyruğuna
sahip olmaması bu uygulamaya istisna teşkil etmektedir.
Birlik vatandaşı en az 5 yıl geçerliliği olan bir oturma izni alırlar ve bu izin, kimlik
belgeleri ve iş sözleşmesi / istihdam sertifikası gibi belgeleri sundukları takdirde
otomatik olarak yenilenecektir. Birlik vatandaşının ailesi de kimlik belgelerini beyan
etmek ve söz konusu kişi ile ailevi bağını kanıtlamak suretiyle oturma izni
alabileceklerdir.
İşbu Yönerge‟ye göre, Üye Devletler yukarıda bahsi geçen, Yönerge‟de ayrıntıları yer
alan şartları, temel insan hakları prensiplerine bağlı kalarak; kadın/erkek, dil, din, ırk,
renk, etnik ve sosyal orijin, politik ideolojiler, belirli bir azınlık grubuna bağlı olma,
sakatlık, yaş, cinsiyet tercihlerden bağımsız olarak uygulamakla yükümlüdürler.
3. ĠĢ sahibi olduktan sonra, o üye devlete ait sınırlarda kalabilme hakkına
iliĢkin 1251/70/AET sayılı Yönetmeliği ilga eden, 25 Nisan 2006 tarih ve
635/2006/AT sayılı Komisyon Yönetmeliği
(AEA ile ilintili metin)
ABRG, L 112, 26.04.2006, s.9–9.
(İş sahibi olduktan sonra, o üye devlete ait sınırlarda kalabilme hakkına ilişkin
1251/70/AET sayılı Yönetmeliği ilga eder.)
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
154
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Özet
30 Nisan 2006 itibariyle bu Yönetmelik, 1251/70 sayılı Yönetmeliği ilga etmektedir.
Bir kez istihdam edildikten sonra söz konusu Üye Devletin sınırları içerisinde
kalmakla ilgili hususlar 2004/38/AT sayılı Yönerge‟nin 17. Maddesi kapsamında
yürütülmektedir.
4. 1612/68/AET sayılı Konsey Yönetmeliği’ni istihdam yetkisi ve iĢ baĢvuruları
açısından uygulayan ve özellikle Eures isimli bir ağ (Avrupa Ġstihdam
Hizmetleri) kapsamında iĢçilerin Topluluk içinde serbest dolaĢımına iliĢkin
22 Ekim 1993 tarih ve 93/569/AET sayılı Komisyon Kararı’nı Ġlga Eden 23
Aralık 2002 tarih ve 2003/8/AT sayılı Komisyon Kararı
(AEA ile ilintili metin)
ABRG, L 005, 10.01.2003, s.16–19.
Özet
Bu Karar, 1612/68 sayılı Yönetmelik‟te sözü edilen işbirliği ve bilgi değişimini
geliştirmekten sorumlu Avrupa Ağı EURES‟i oluşturmaktadır. Bahis konusu ağ
tamamen Üye Devletler‟in istihdam hizmetleri tarafından desteklenmekte ve bu
hizmetlerin faaliyetleri ile bir bütünlük taşımaktadır. Bu kapsamda sorumlulukların
yeniden paylaştırılması ve karar alma usullerinin yeniden tanımlanması
gerekmektedir.
EURES;
Ulusal istihdam kuruluşlarından/birimlerinden;
İstihdam hizmeti veren yerel kuruluşlardan ve sınır bölgelerine istihdam
hizmeti vermekle görevli kuruluşlardan;
Avrupa Koordinasyon Bürosu aracılığıyla Avrupa Komisyonu‟ndan (bkz. 1.)
[Bu prosedür bilgisayar sistemini ve Karar‟da tanımlanan yeknesak bilgi
değişimini temel alır];
1612/68 sayılı Yönetmelik usullerine uygun olarak Avrupa Komisyonu‟na
bildiri yapılmış özel istihdam hizmeti kuruluşlarından.
Bu bilgilerin değişimi gerçekleştirilecektir:
Kamuya arz edilen tüm açık istihdam pozisyonları, iş başvuruları ve
eğitim/öğrenme olanakları;
İşgücü piyasasında değişim ve dolaşıma ilişkin bilgiler;
Üye Devletlerdeki çalışma ve yaşam koşulları.
Avrupa Komisyonu, ana hatlarıyla işçi haklarının bir taslağını çıkarmıştır. Buradaki
amaç, vatandaşların bilgilendirilmesi ve işverenlerin coğrafi dolaşımın sağladığı
avantaj ve potansiyellerden tamamen faydalanmasının sağlanmasıdır.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
155
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
5. Mesleki yeterliliklerin Tanınmasına ĠliĢkin 7 Eylül 2005 tarih ve 2005/36/AT
sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Yönergesi,
ABRG L 255, 30.9.2005, s. 22–142
Konsolide versiyon
Değişiklikler:
Bulgaristan ve Romanya’nın katılımı nedeniyle iĢçilerin serbest dolaĢımı
alanında bazı Yönerge’lerin benimseyen 20 Kasım 2006 tarih ve
2006/100/AT sayılı Konsey Yönergesi
ABRG L 363, 20.12.2006, s. 141–237.
Mesleki yeterliliklerin tanınmasına iliĢkin 2005/36/AT sayılı Yönerge’nin
II. Ve III. Eklerini tadil eden 5 Aralık 2007 tarih ve 1430/2007/AT sayılı
Yönetmelik
ABRG, L 320, 6.12.2007, s. 3–11.
Mesleki niteliklerin tanınmasına iliĢkin 2005/36/AT sayılı Yönetmeliğinin
Ekler II kısmını tadil eden 31 Temmuz 2008 tarihli ve 755/2008/AT sayılı
Komisyon Yönetmeliği
ABRG, L 205, 1.8.2008, s. 10–12
AntlaĢma’nın 251. Maddesi’nde açıklanan prosedüre tabi olan bazı
araçları incelemeye tabi yasama usulüne iliĢkin 1999/468/AT sayılı
Konsey Kararı’na uyarlayan 22 Ekim 2008 tarihli ve 1137/2008/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönetmeliği- Ġncelemeye tabi yasama
usulüne uyum- Bölüm 1
ABRG, L 311, 21.11.2008, s. 1–54
Mesleki niteliklerin tanınmasına iliĢkin 2005/36/AT sayılı Yönetmeliğinin
Ekler II kısmını tadil eden 6 Nisan 2009 tarih ve 279/2009/AT sayılı
Komisyon Yönetmeliği
ABRG L 93, 7.4.2009, s. 11–12
Mesleki yeterliliklerin tanınmasına iliĢkin 2005/36/AT sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konsey Yönergesi’nin II ve V. Eklerini değiĢtiren 3
Mart 2011 tarih ve 213/2011 (AB) sayılı Komisyon Yönetmeliği
ABRG L 59, 4.3.2011, s. 4–7.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
156
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Özet
Söz konusu Yönerge, Avrupa Topluluğu alanında mesleki yeterliliklerin tanınması
için bir çerçeve oluşturmaktadır. Bu bağlamda, bir ya da birden fazla AB Üye
Devleti‟nden elde edilmiş, düzenlenmiş bir meslek başka bir AB Üye Devleti‟nde de
takip edilmektedir.
Yönerge‟de belirtilen düzenlenmiş meslek; yasal, düzenleyici veya idari hükümlerle
sınırlanan gerekli mesleki yeterliliğe sahip kişiler tarafından yürütülen mesleki
faaliyet veya mesleki faaliyet gruplarını ifade etmektedir.
Yönerge‟nin kapsamı, işçi ya da serbest çalışan olarak gerekli mesleki yeterliliği elde
ettiği Üye Devletten başka bir Üye Devlette düzenlenmiş bir meslekte ekonomik
faaliyetini sürdüren Üye Devlet vatandaşlarını içermektedir.
Söz konusu Yönerge, aşağıda belirtilen 20 Ekim 2006‟da yürürlülükten kaldırılan,
diplomaların ve mesleki yeterliliklerin tanınmasına ilişkin 3 genel ve 12 sektörel
Yönergeyi bir araya getirmektedir.
1. En az 3 yıl süreli mesleki öğrenim ve eğitimin tamamlanması
üzerine verilen yüksek-öğrenim diplomalarının tanınmasına iliĢkin
genel sistem hakkında 21 Aralık 1988 tarih ve 89/48/AET sayılı
Konsey Yönergesi
ABRG L 19, 24.1.1989, s. 16–23.
2. 89/48/AET sayılı Yönerge’yi tamamlayan ve mesleki öğrenim ve
eğitimin tanınmasına iliĢkin ikinci genel sistem hakkında 18 Haziran
1992 tarih ve 92/51/AET sayılı Yönerge
ABRG L 209, 24.07.1992 s.25 – 45.
3. Liberalizasyon ve geçiĢ hükümleri tarafından kapsanan mesleki
faaliyetler açısından mesleki yeterliliklerin tanınması için mekanizma
kuran ve mesleki yeterliliklerin tanınmasına iliĢkin genel sistemleri
tamamlayan 7 Haziran 1999 tarih ve 1999/42/AT sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konseyi Yönergesi
ABRG L 201, 31.07.1999 s.77 – 93.
Yönerge hükümleri uyarınca, Üye Devlet vatandaşlarına mesleki yeterliliğe sahip
oldukları mesleklere ev sahibi Üye Devlette erişim ve konuk eden Üye Devlettin (host
Member State) vatandaşları ile aynı koşullarda çalışma hakkını uygulamaları mümkün
hale gelmektedir.
Bu bağlamda, Yönerge, hizmetlerin geçici doğasının bir ayrım etkeni olarak kabul
edildiği Avrupa Adalet Divanı içtihadının yerleşim hakkı ve hizmet sağlama serbestîsi
arasında yaptığı aynı ayrımı uygulamaktadır.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
157
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Hizmet sunma serbestîsi açısından, Üye Devletler, aşağıdaki koşullar altında mesleki
yeterlilikten kaynaklanan nedenlere dayanarak bir başka Üye Devlette hizmetlerin
verilmesini kısıtlayamamaktadır:
Eğer hizmet sağlayıcıları herhangi bir Üye Devlette, konuk eden Üye
Devlette faaliyette bulunacakları mesleği yürütme amacıyla, yasal olarak
yerleşik iseler;
Hizmet sağlayıcısının hareket ettiği durumlarda, eğer söz konusu kişinin
yerleşik olduğu Üye Devlette (home Member State), bahse konu
mesleğin o Üye Devlette düzenlenmediği durumlarda, hizmet
sunulmasından 10 yıl içerisinde en az iki yıl aynı mesleği ifa etmiş ise;
Bununla birlikte, konuk eden Üye Devlet, hizmet sağlayıcısından, hizmet sağlamadan
önce konuk eden Üye Devletteki yetkilileri, sigorta kapsamını ya da mesleki
sorunluluk için bireysel ya da toplu koruma araçlarına ilişkin önceden yapılacak bir
bildirim suretiyle bilgilendirmesini zorunlu tutabilmektedir.
YerleĢme hakkına ilişkin olarak ise, bir mesleği ifa etmeye yeterli olan Üye
Devletlerin vatandaşlarının başka bir Üye Devlette sürekli bir şekilde ekonomik
faaliyetlerini yürütmeleri mümkün olacaktır. Bu bağlamda, Yönerge mevcut 3
tanınma sistemini detaylı olarak açıklamaktadır:
Eğitim belgesinin tanınması için genel sistem,
Mesleki tecrübenin tanınması,
Asgari eğitim koşullarının eşgüdümü temelinde tanınma
Eğitim belgesinin tanınması için genel sistem, diğer iki tanınma sistemi altında özel
kurallarla kapsanmayan mesleklere uygulanmaktadır. Genel prensip, yeterliliklere eşit
muamele edilmesidir.
Mesleki tecrübenin tanınması kapsamında, Üye Devletlerde bir mesleğe erişim ve
bu mesleğin yürütülmesi genel ticari ve mesleki bilgi ve yeteneğe sahip olunması
şartına bağlıysa, konuk eden Üye Devletin, bir başka Üye Devlette söz konusu
mesleğin ifa edilmesinde kazanılan önceki deneyimi, yeterli bilgi ve beceri anlamında
kanıt olarak kabul etmesi gerekmektedir.
Asgari eğitim koĢullarının eĢgüdümü temelinde tanınma kapsamında ise,
doktorlar, genel bakım hemşireleri; diş hekimi ve veteriner gibi özel olarak
belirlenmiş meslekler için her Üye Devletin resmi yeterlilikleri kanıt olarak
tanımasının gerektiği otomatik tanıma ilkesini getirmektedir.
2005/36/ AT sayılı Yönetmeliğinin EKLER II kısmı 6 Nisan 2009 tarih ve
279/2009/AT sayılı Yönetmeliği tarafından tadil edilmektedir.
213/2011 sayılı Komisyon Yönetmeliği, 2005/36 sayılı Yönerge‟nin özel yapıya sahip
kursal listesine ilişkin Ek II ve asgari eğitim koşulları temeline tanımaya ilişkin Ek V
kapsamında değişiklik yapmaktadır.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
158
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
6. Üçüncü ülke vatandaĢlarının yüksek kalitede istihdam için giriĢ ve oturma
koĢulları hakkında 25 Mayıs 2009 tarih ve 2009/50/AT sayılı Konsey Yönergesi
ABRGL 155, 18.06.2009, s.17-29
Özet
Yönerge, yüksek düzeyde kalifiye olan üçüncü dünya ülkesi vatandaşlarının kabul
edilmeleri için, ortak tanım ve çalışma sözleşmesi kriteri, mesleki yeterlilikler ve
ulusal seviyede asgari ücret ile “genç çalışanlar” için özel bir programını da içeren bir
usul ortaya koymaktadır. Bahse konu işçiler için, onlar ve aileleri için ail birleşmesi
dahil olmak üzere çeşitli haklarla birlikte o Üye Devlette oturum hakkı ve çalışma
iznine olanak tanıyan bir “AB Mavi Kartı” verilecektir. AB Mavi Kart sahipleri,
ikinci bir Üye Devlette, ilk Üye Devlette 2 senelik yasal oturumunun ardından çalışma
hakkı edineceklerdir.İşbu Yönerge, AB Mavi Kartı için başvuruda bulunanlara AB
Üye Ülkeleri tarafından uygulanacak olan ortak kriterleri ortaya koymaktadır. Mavi
kartın kullanım süresi 1 ile 4 yıl arasında değişecek, ancak süre bitiminde
yenilenebilecektir. Mavi Kart, iş sözleşmesi süresinin üç aydan fazla süreceği kısa
dönemler için de yenilenip veya çıkartılabilecektir. Mavi Kart sahibi ve ailesi, belli
koşullar altında, bir AB üyesi ülkede 18 ay yasal olarak kalmasının ardından, bir
başka üye ülkeye serbestçe geçebilecek ve burada daha nitelikli bir iş için
çalışabilecek. İşbu yönerge‟nin ortaya koyduğu kurallar ışığında, Mavi kart sahibi
kişiler, bulundukları ülkede ülke vatandaşları ile aşağıda belirtilmiş olan aynı haklara
sahip olacaklardır:
çalışma koşulları, ücret ve işten çıkarılma;
örgütlenme özgürlüğü;
eğitim, öğretim ve niteliklerin tanınması;
sosyal güvenlik ve emeklilik hakkındaki birçok ulusal mevzuattaki hükümler
mülk satın alma, bilgi ve danışmanlık hizmetine erişim gibi mallara ve
hizmetlere erişim;
ulusal mevzuatın sağladığı sınırlar içerisinde,ilgili Üye Devlet‟in topraklarına
serbest erişim.
AB‟nin Resmi Gazetesi‟nde yayınlanmasını müteakiben, AB üyesi ülkelerin, mavi
kart uygulamasını yaşama geçirmek için gerekli tüm düzenlemeleri 2 sene içerisinde (
19 Haziran 2011 tarihine kadar) tamamlamaları gerekmektedir.
7. Birlik içerisinde iĢçilerin serbest dolaĢımına iliĢin 5 Nisan 2011 tarih ve
492/2011 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönetmeliği
AEA ile ilintili metin
ABRG L 141, 27.05.2011 s.1-12
Birlik çapında işçilerin serbest dolaşıma ilişkin 492/2011 sayılı Yönetmelik, AB
içerisinde işçilerin serbest dolaşımına ilişkin AB mevzuatını bir bütün haline
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
159
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
getirmektedir. Kabul edildiğinden bu yana pek çok kere değişikliğe uğrayan 1612/68
sayılı Yönerge, 492/2011 sayılı Yönetmelik ile konsolide edilmektedir.
Yönetmelik, serbest dolaşıma ilişkin kodifiye edilen çeşitli yasal düzenlemelere
ilişkin içeriği aynen korumakta; düzenlemeleri sadece bir araya getirmektedir.
1612/68 sayılı (AET) Yönetmelik Ekinde madde numaraları değişen hükümlerin
Korelasyon Tablosu sunulmaktadır.
3. Beklemedeki Önergeler
1. Ek emeklilik hakkının taĢınabilirliğinin
Parlamentosu ve Konseyi Yönerge Önergesi
geliĢtirilmesi
için
Avrupa
{SEC (2005) 1293}
COM/2005/0507 final - COD 2005/0214
(Önerge son olarak 5.12.2007 tarihinde Avrupa Konseyi bünyesinde görüşülmüştür.)
Özet
Önerge, herhangi bir Üye Devlet içindeki ek emeklilik planlarını içeren hükümlerden
kaynaklanan Üye Devletler arasındaki serbest dolaşımın önündeki engelleri azaltmak
için tasarlanmıştır. Bu engeller: emeklilik hakkından elde edilen durum, pasif
emekliliğin korunmasına ilişkin koşullar, elde edilen hakların transferi ile ilişkilidir.
Önerge ayrıca, dolaşımın ek emeklilik haklarını nasıl etkilediği üzerine işçilere
sağlanan bilginin geliştirilmesini amaçlamaktadır.
2. Mevsimlik iĢ amacıyla üçüncü ülke vatandaĢlarının giriĢ ve oturma
koĢullarına iliĢkin Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönergesi Önergesi
COM/2010/0379 final
(Önerge son olarak 9 Haziran 2011 tarihinde Avrupa Konseyi’nde görüşülmüştür.)
Avrupa Komisyonu mevsimlik iş amacıyla üçüncü ülke vatandaşlarının AB‟ye giriş
ve oturma koşullarına ilişkin Yönerge Önergesi sunmaktadır. Taslak, „işgücü
piyasasında dalgalanan mevsimlik işçi taleplerine cevap verebilecek kabul
prosedürleri‟ dahil yasal göçe ilişkin AB düzeyinde bir politik plan ortaya
koymaktadır.
Önerge, üçüncü ülke vatandaşı mevsimlik işçilerin Birliğe kabulü için ortak tanım ve
kriterlere dayalı hızlandırılmış bir prosedür tesis etmektedir. Buna göre, üçüncü ülke
vatandaşı mevsimlik işçilere, bir takvim yılı boyunca AB‟de çalışabilecekleri azami
süreyi belirleyen oturma izinlerinin verilmesi öngörülmektedir. Buna ilaveten,
mevsimlik işçilerin bir sonraki dönem yeniden girişini kolaylaştıracak önlemler
sunulmaktadır.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
160
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Önerge, yasadışı göçün ve daimi kalışın engellenmesi amacı ile, bir takvim yılı
boyunca azami oturma süresini belirlemekte ve süre bitiminde zorunlu geri dönüşün
altını çizmektedir. Bu kapsamda, mevsimlik işçiler için azami kalış süresi 12 aylık
dönem için 6 ay olarak belirlenmekte; farklı bir iş için kalış süresinin uzatılması
kapsam dışında tutulmaktadır.
3. ġirket içi transfer çerçevesinde üçüncü ülke vatandaĢlarının giriĢ ve oturma
koĢullarına iliĢkin Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönergesi Önergesi
(COM/2010/0378 final)
(Önerge son olarak 9 Haziran 2011 tarihinde Avrupa Konseyi’nde görüşülmüştür.)
Ortak tanım ve uyumlaştırılmış kriterlere dayalı şirket içi transfer çerçevesinde
üçüncü ülke vatandaşlarının Birliğe giriş ve oturma koşullarına ilişkin Avrupa
Komisyonu‟nun Yönerge Önergesi, söz konusu çalışanların AB‟ye kabulü için şeffaf
ve basitleştirilmiş usuller ortaya koymaktadır.
Önergeye göre, şirket içi transfere tabi olan çalışan, yönetici, uzman veya mezun
olmuş stajyer statüsünde bulunmalıdır. Çalışanın aynı gruptaki işletmelerde en az 12
ay sure ile istihdam edilmiş olması beklenirken, Üye Devletin talep etmesi
durumunda, söz konusu üçüncü ülke vatandaşının ev sahibi ülkede
görevlendirilmesine ilişkin ücrete ilişkin bilgileri de içeren bir yazı hazırlanmalıdır.
Önerge ayrıca mezun stajyerlere özel bir sistem ortaya koymaktadır.
Şirket içi transfere tabi çalışanın, aynı şirket grubuna ait -- eğer mümkün ise diğer
Üye Devletlerde de konuşlanan – farklı işletmeleri arasında serbest dolaşımına izin
veren özel bir oturma izni öngörülmektedir. Söz konusu izin, ev sahibi ülkedeki aile
birleşmeleri için elverişli koşullar ortaya koymaktadır.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
161
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
L. SOSYAL GÜVENLĠĞĠN KOORDĠNASYONU
1. AB AntlaĢması Kapsamında Yasal Temel
Yasal Temel: AB AntlaĢmaları 48. ve 153. Maddeler (AT Antlaşması‟nın 42. ve
137. Maddeleri)
AB Antlaşması‟nın 48. Maddesi (AT Antlaşması 42. Maddesi), AB Konseyi‟nin ve
Avrupa Parlamentosunun işçilerin serbest dolaşımını sağlamak amacıyla sosyal
güvenlik alanında gerekli önlemleri alacağını ortaya koymaktadır.
Göçmen işçilerin sosyal güvenliği hakkındaki kurallar mantıken işçilerin serbest
dolaşımı hakkındaki düzenlemeleri tamamlar nitelikte taşımaktadır. Bunun arkasında
yatan sebep, göçmen işçilerin Topluluk içinde dolaşırken sosyal güvenlik ile ilgili
haklarını kaybetmelerinden endişe duyulmuş olmasıdır.
Bu politika, AB Konseyi‟nin sosyal işçilerin sosyal güvenliklerine ilişkin iki
Yönetmelik çıkardığı 1958 yılına dayanır. Sözü edilen düzenlemeler daha sonra
1408/71 sayılı Yönetmelik ve 574/72 sayılı Uygulama Yönetmeliği ile ikame
edilmiştir. Bugün sistem, 1408/71 ve 574/72 sayılı Yönetmelikler üzerine kuruludur.
Liechtenstein, İzlanda ve Norveç uyrukları da, Avrupa Ekonomik Alanı Anlaşması
vasıtasıyla, yukarıda sıralanan düzenlemeler tarafından kapsanmaktadır.
Sosyal güvenlik hakkındaki Topluluk hükümlerinin, tek bir Avrupa sistemi tesis
etmek suretiyle farklı ulusal sistemlerin yerini alması söz konusu değildir. Yaşam
standartları ve sosyal güvenliğe ilişkin haklar arasındaki farklılıklar sebebiyle, bu
alanda böylesi bir uyumlaştırma düzenlemesine gitmek mümkün görünmemektedir.
Dolayısıyla, sosyal güvenlik ile ilgili Topluluk hükümleri yalnızca ulusal sitemlerin
koordinasyonu/eşgüdümü içindir.
Bu alanda Üye Devletler arası bilgi değişimi için MISSOC (AB Üye Devletleri‟nde
ve AEA Ülkelerinde Sosyal Koruma hakkında Karşılıklı Bilgi Sistemi)
oluşturulmuştur.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
162
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
AĢağıdaki Tablo, bu bölümde yer alan temel AB mevzuatını ve bu mevzuatın
muadili Türk Ulusal Mevzuatını göstermektedir.
AB MÜKTESEBATI
TÜRK MEVZUATI
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
Topluluk içi dolaĢımda
çalıĢanlar ve serbest
çalıĢanlar için ek maaĢ
sağlamaya iliĢkin 29
Haziran 1998 ve 98/49/AT
sayılı Konsey Yönergesi
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
Tamamlayıcı Emeklilik
Alanında bir Komite
Kurulmasına iliĢkin 9
Temmuz 2001 tarih ve
2001/548/AT sayılı
Komisyon Kararı
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
1408/71/AET ve
574/72/AET sayılı
Yönetmeliklerin
hükümlerine dahil
olmamıĢ 3.ülke
vatandaĢları için ,
hükümlerin
geniĢletilmesine dair,
859/2003/AT sayılı Konsey
Yönetmeliği
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
Topluluk içi dolaĢımda
çalıĢan kiĢi ve ailelerine
sosyal güvenlik planlarının
uygulanmasına iliĢkin 14
Haziran 1971 tarih ve
1408/71/AET sayılı
Yönetmelik
Sosyal
güvenlik
sistemlerinin
koordinasyonuna dair 29
Nisan 2004 tarih ve
883/2004/AT sayılı AP
Konsey Yönetmeliği(AEA
ve Ġsviçre ile ilintili)
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
163
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
2000/436/AT sayılı Kararı
ilga eden ve Sosyal
Koruma Komitesi
oluĢturan 4 Ekim 2004
tarih ve
2004/689/AT sayılı Konsey
Kararı
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
Uygun iletim formatları,
iletilecek sonuçlar ve
ESSPROS çekirdek
sistemi nin ve emeklilik
faydalanıcıları modülünün
ölçülmesine yönelik
kriterler açısından
Entegre Sosyal Koruma
Avrupa Sistemine iliĢkin
458/2007/AT sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konseyi
Yönetmeliği’ni uygulayan
12 Kasım 2007 tarih ve
1322/2007/AT sayılı
Komisyon Yönetmeliği
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
Avrupa Topluluğu içinde
yer değiĢtiren çalıĢanlar,
kendi iĢinde çalıĢan kiĢiler
ve bunların aile
bireylerine uygulanacak
sosyal güvenlik
sistemlerine iliĢkin
1408/71/AET sayılı Konsey
Tüzüğünü tadil eden 17
Haziran 2008 tarihli ve
592/2008/AT sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konsey
Yönetmeliği
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
Entegre sosyal koruma
istatistikleri sistemine
iliĢkin 25 Nisan 2007 tarih
ve 458/2007/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve
Konseyi Yönetmeliği
(ESSPROS)
•Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır
Sosyal
güvenlik
sistemlerinin
koordinasyonuna
dair
883/2004/AT
sayılı
Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Yönetmeliği’nin
uygulayıcı usulleri içeren
16 Eylül 2009 tarih ve
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
164
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
987/2009/AT
sayılı
Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Yönetmeliği (AEA
ve Ġsviçre ile ilintili)
Sosyal güvenlik
sistemlerinin
koordinasyonuna
883/2004/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Yönetmeliği’nin
EK kısımlarının içeriğinin
belirlenmesini tadil eden
16 Eylül 2009 tarih ve
988/2009/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Yönetmeliği (AEA
ve Ġsviçre ile ilintili)
•Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır
2. Temel Mevzuat
1. Sosyal güvenlik sistemlerinin koordinasyonuna dair 29 Nisan 2004 tarih ve
883/2004/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönetmeliği
(AEA ve İsviçre ile ilintili)
ABRG, L 166, 30.04.2004, s.1–123.
Konsolide Versiyon
Değişiklikler
Sosyal güvenlik sistemlerinin koordinasyonuna
883/2004/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönetmeliği’nin EK kısımlarının
içeriğinin belirlenmesini tadil eden 16 Eylül 2009 tarih ve 988/2009/AT
sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönetmeliği
(AEA ve İsviçre ile ilintili metin)
ABRG L 284, 30.10.2009, s. 43–72
Sadece milliyetleri nedeniyle halihazırda bu Yönetmelikler tarafından
kapsanmamıĢ üçüncü ülke vatandaĢları için 883/2004 sayılı Yönetmelik
(AT) ve 987/2009 sayılı Yönetmelik (AT)’i geniĢleten 24 Kasım 2010 tarih
ve 1231/2010 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönetmeliği (AB)
ABRG L 344, 29.12.2010, s. 1–3.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
165
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Sosyal güvenlik sistemlerinin koordinasyonuna iliĢkin 883/2004 sayılı
Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönetmeliği (AT) ve 883/2004 sayılı
Yönetmeliğin (AT) uygulanmasına iliĢkin usulü belirleyen 987/2009 sayılı
Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönetmeliği’ni değiĢtiren 9 Aralık 2010
tarih ve 1244/2010 sayılı Komisyon Yönetmeliği (AB)
(AEA ve İsviçre ile ilintili metin)
ABRG L 338, 22.12.2010, s. 35–36
Özet
Yönetmeliğin ana amacı, Üye Devletlerin sosyal güvenlik sistemlerinin eşgüdümünü
amaçlayan Topluluk kurallarının netleştirilmesi ve kolaylaştırılmasıdır. Yönetmelik,
böyle bir eşgüdüm için yeni bir referans oluşturmakta; AB içinde, Topluluk
vatandaşlarının serbest dolaşım hakkını daha kolay gerçekleştirmeleri uygun ortamı
hazırlamaktadır. Son olarak, Yönetmelik sosyal güvenlik alanında idarelerin
işbirliğine ilişkin sorumluluklarını pekiştirmektedir.
Söz konusu Yönetmelik, Topluluk içinde dolaşım halinde olan çalışanlar, serbest
meslek çalışanları ve bu çalışanların ailelerine yönelik Sosyal Güvenlik Sistemlerinin
uygulanmasına ilişkin 1408/71/AET sayılı Yönetmeliği, kendi Uygulama
Yönetmeliği‟nin 1408/17/AET sayılı Yönetmeliğin uygulanması için prosedür
belirleyen 574/72/AET sayılı Yönetmeliği‟ni ilga edeceği tarihten itibaren ilga
etmektedir. (Önergelere bakınız.)
883/2004 sayılı Yönetmelik, çalışmayan nüfus dahil (örneğin, çocuğunu büyüten
anne) bütün sigortalı kişileri içine alarak kapsamı genişletmektedir. Söz konusu grup,
bu kişilerin hiç istihdam edilmediği veya serbest meslek sahibi olduğu dönemlerin göz
önünde bulundurulduğu yeni kurallara ve prosedürlere ihtiyaç duymaktadır.
988/2009/AT sayılı Yönetmelik, 883/2004/AT sayılı Yönetmeliği tadil edip
eksiklerini tamamlamaktadır. İşbu Yönetmeliğe gore, üye Devletlerin sosyal güvenlik
kurumları gelecek aylarda bildirimler yayınlayıp, eğitim programları başlatacaklardır.
Söz konusu eğitim programlarının, mevcut E101 uygulama sürecindeki değişiklikler
ile işvenler ile bireyleri bekleyen değişiklikler hakkında pratik kılavuzları içermesi
tasarlanmaktadır.
1231/2010 sayılı AB Yönetmeliği, 883/2004 (AT) sayılı Yönetmeliğin, halihazırda
yalnızca uyrukları nedeniyle söz konusu Yönetmelik kapsamına girmeyen fakat bir
Üye Devletin topraklarında yasal olarak ikamet eden üçüncü ülke vatandaşlarına ve
ailelerine de uygulanmasını sağlamaktadır.
1244/2010 sayılı AB Yönetmeliği, 883/2004 (AT) sayılı Yönetmeliğinde EK VII
çerçevesinde değişiklik yapmaktadır.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
166
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
2. Topluluk içerisinde yer değiĢtiren istihdam edilmiĢ kiĢi ve serbest meslek
sahiplerinin ek emeklilik haklarının korunması hakkındaki 29 Haziran 1998
tarih ve 98/49/AT sayılı Konsey Yönergesi
ABRG, L 209, 25.07.1998, s.46–49.
Özet
Bu Yönerge, bir Üye Devlet‟ten bir diğerine taşınan, ek emeklilik planına üye
kişilerin haklarının korunmasını amaçlamaktadır. Bu koruma, gerek zorunlu gerekse
gönüllü olarak iştirak edilen ek emeklilik planlarının getirdiği haklardan
yararlanabilme anlamı taşımaktadır. Ancak 1408/71/AET sayılı Yönetmelik
kapsamına giren planlar istisnadır.
Üye Devletler, ek emeklilik planı üyelerinin ve bir başka Üye Devlet‟e taşınmış olup
söz konusu planlar altında hakları bulunan diğer kişilerin zorunlu emeklilik haklarının
korunmasını sağlamaya yönelik gerekli önlemleri almakla yükümlüdürler.
Ek emeklilik planları, uygulanabilir olan vergiler ve işlem masrafları düşüldükten
sonra kalan net meblağ üzerinden, söz konusu planlar altında mevcut tüm teminatları
diğer Üye Devletler‟de de ödemelidirler.
Üye Devletler, ek emeklilik planlarına başka bir Üye Devlet‟e tayin edilmiş üye
kişilerin katkıda bulunmalarına izin vermelidirler.
3. Ek emeklilik alanında bir Komite kuran 9 Temmuz 2001 tarih ve
2001/548/AT sayılı Komisyon Kararı
ABRG, L 196, 20.07.2001, s.26-27.
Konsolide Versiyon
Değişiklikler:
Çek Cumhuriyeti, Estonya, Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Macaristan, Malta
Polonya, Slovenya, Slovakya’nın üyelik koĢullarına iliĢkin ve Avrupa
Birliği Kurucu AntlaĢmaları ile ilgili düzenlemelere iliĢkin Senet – Ek II:
Katılım AntlaĢması 20. maddeye yönelik liste – 2. KiĢilerin Serbest
DolaĢımı-Sosyal Güvenlik
ABRG, L 236, 23.09.2003, s. 179–252
Bulgaristan ve Romanya’nın katılımı nedeniyle malların serbest dolaĢımı,
kiĢilerin serbest dolaĢımı, rekabet politikası, tarım (veteriner ve bitki
sağlığı), balıkçılık, ulaĢtırma, vergilendirme, istatistik, sosyal politika ve
istihdam, çevre, gümrük birliği ve dıĢ iliĢkiler alanlarında bazı
yönetmelikler ve yönergeler kabul edilmesine yönelik 23 Ekim 2006 tarih
ve 1792/2006 sayılı Komisyon Yönetmeliği
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
167
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
ABRG, L 362, 20.12.2006, s. 1–66.
Özet
Avrupa Komisyonu, ek emeklilik planları alanında bir Komite tesis etmiştir.
(“emeklilik forumu”). Bu Forum, Üye Devletler‟in hükümet temsilcilerinden, sosyal
taraf temsilcilerinden, ek emeklilik planı ve AEA/EFTA ülkeleri temsilcilerinden
oluşmaktadır.
Avrupa Komisyonu, Topluluk seviyesinde emeklilik planlarını etkileyen herhangi bir
sorun halinde bu Forum‟a danışabilir.
4. 1408/71/AET sayılı ve 574/72/AET sayılı Yönetmelik hükümlerini, yalnızca
uyrukları sebebi ile bu mevzuat kapsamına girmeyen üçüncü ülke
vatandaĢlarını da kapsayacak Ģekilde tadil eden 14 Mayıs 2003 tarihli ve
859/2003 (AT) sayılı Konsey Yönetmeliği
ABRG, L 124, 20.05.2003, s.1–3.
Değişiklik:
883/2004 (AT) sayılı Yönetmeliğin ve 987/2009 (AT) sayılı Yönetmeliğin
yalnızca uyrukları nedeniyle halihazırda söz konusu Yönetmelikler
kapsamında olmayan üçüncü ülke vatandaĢlarına yönelik geniĢletilmesine
iliĢkin 24 Kasım 2010 tarih ve 1231/2010 (AB) sayılı
Avrupa
Parlamentosu ve Konsey Yönetmeliği
ABRG L 344, 29.12.2010, s. 1–3.
Özet
1408/71/AET sayılı Yönetmelik, Üye Devlet sosyal güvenlik planlarının Topluluk
tarafından koordinasyonunu öngörmektedir. Bu mevzuat, halihazırda Topluluk
uyruklarına ve bazı kategorilerdeki üçüncü ülke vatandaşlarına uygulanmaktadır. Bu
yeni Önerge‟nin temel amacı, Topluluk içinde yasal olarak ikamet eden üçüncü ülke
vatandaşlarına muamele eşitliği sağlamaktır. Bu kapsamda usuller sadeleştirilmeye
çalışılmakta, böylelikle idari harcamaların azalması beklenmektedir.
Yönetmelik,1408/71/AET sayılı Yönetmelik kapsamına yalnızca uyrukları sebebi ile
dahil edilmemiş üçüncü ülke vatandaşlarına yönelik hükümler içermektedir. Bazı
kategorilere giren üçüncü ülke uyrukları, hâlihazırda bu kapsama alınmış
bulunmaktadır: devletsiz kişiler, göçmenler ve işbu mevzuat çerçevesinde
tanımlandığı üzere Topluluk uyrukluğunu taşıyan kişilerin aile bireyleri ve onlara
bağımlı kişiler (dependants). Yönetmelik tarafından kapsanan kişilerin geçici veya
devamlı ikamet hakkı olması gerekmektedir. Mevzuata, uygulandığı kişileri korumaya
yönelik bir hüküm daha eklenmiştir: hakların/ödeneklerin yeniden verilmesi veya
yenilenmesi.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
168
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
1231/2010 sayılı Yönetmelik, 859/2003 sayılı Yönetmelik hükümlerini, söz konusu
Yönetmeliğe tabi Üye Devletler arasında 1 Ocak 2011 tarihi itibari ile yürürlükten
kaldırmaktadır.
5. Sosyal Koruma Komitesi OluĢturan ve 2000/436/AT sayılı Kararı Ġlga Eden 4
Ekim 2004 tarih ve 2004/689/AT sayılı Konsey Kararı
ABRG, L 314, 13.10.2004, s. 8–10.
Özet
Karar, Konsey‟i sosyal koruma ile ilgili sorumluluklarına ilişkin desteklemekle
yükümlü olan yeni bir Sosyal Koruma Komitesi kurmaktadır.
2000/436/AT sayılı Konsey Kararı ile kurulmuş, danışma kurulu niteliğinde olan eski
komite, her yıl, Konsey‟e sunulmak üzere, sosyal koruma ile ilgili raporlar
hazırlamaktaydı. Öte yandan, 1 Şubat 2003 tarihinde Nice Antlaşması‟nın yürürlüğe
girmesini takiben eski Komite‟nin ilgili alanda yeterli olmayacağı düşüncesiyle
komitenin yetkilerini arttıran ve eski komitenin görevlerini devralan yeni bir Sosyal
Koruma Komitesi kurulmasına karar verilmiştir.
Bu bağlamda, yeni Sosyal Koruma Komitesi‟nin görevleri:
Topluluk‟un ve Üye Devletler‟in sosyal koruma politikalarındaki gelişmeleri
izlemek;
Üye Devletler ve Avrupa Komisyonu arasında bilgi, deneyim ve en iyi
uygulamaların değişimini/paylaşımını kolaylaştırmak;
Raporlar hazırlamak, fikirler üretmek, yetkili olduğu alanlarda diğer işleri
üstlenmek (Komisyon, Konsey veya kendi inisiyatifi doğrultusunda)
Bu Komite, uygun hallerde, sosyal ve ekonomik politika konuları ile ilgilenen diğer
ilgili kuruluşlar ve komiteler ile (İstihdam Komitesi ve Ekonomi Politikası Kılavuz
İlkeleri gibi) işbirliği içinde sosyal irtibat kurulmasına yönelik çalışacaktır. Komite,
AB Konseyi‟nin ya da Avrupa Komisyonu‟nun talebi üzerine veya kendi inisiyatifi
ile, yetki alanı içerisine giren konularda başka çalışmalar da yapabilir (raporlar
hazırlamak, görüş oluşturmak gibi).
6. Entegre Sosyal Güvenlik Ġstatistikleri Avrupa Sistemine ĠliĢkin 25 Nisan 2007
tarih ve 458/2007/AT sayılı Yönetmelik (ESSPROS)
(AET İlintili Metin)
ABRG L 113, 30.4.2007, s. 3–8.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
169
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Değişiklikler
Uygun iletim formatları, iletilecek sonuçlar ve ESSPROS çekirdek sistemi
nin ve emeklilik faydalanıcıları modülünün ölçülmesine yönelik kriterler
açısından Entegre Sosyal Koruma Avrupa Sistemine iliĢkin 458/2007/AT
sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Yönetmeliği’ni uygulayan 12
Kasım 2007 tarih ve 1322/2007/AT sayılı Komisyon Yönetmeliği
ABRG L 294, 13.11.2007, s. 5–10.
Entegre Sosyal Koruma Avrupa Sistemine iliĢkin 458/2007/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Yönetmeliği (ESSPROS) ile ilgili olan
çekirdek sistemi ile emeklilik faydalanıcıları modülünün yayılması
hakkındaki kuralların güncellenmesi detaylı olarak sınıflandırılması ve
tanımlanması hakkındaki 8 Ocak 2008 tarih ve 10/2008/AT sayılı
Komisyon Yönetmeliği
(AEA İlintili Metin)
(ABRG L 5, 9.1.2008, s. 3–12)
Özet
Söz konusu Yönetmelik, ortak standartlar, tanımlar, sınıflandırmalar ve muhasebe
kullarına dayanan metodolojik bir çerçeve ile bütünleşmiş sosyal koruma
istatistiklerinden bir Avrupa sistemi (ESSPROS) kurmaktadır. ESPROS çekirdek
sistemi, sosyal koruma ve alınanlara ilişkin mali akış hakkında verileri kapsamaktadır.
Buna ek olarak, emeklilik faydalanıcılarına ilişkin ek istatistiki bilgiler dahil olmak
üzere modüller ESSPROS çekirdek sistemine eklenecektir:
- Kayıtlar ve idari kaynaklar
- Araştırmalar
- Tahminler
1322/2007/AT sayılı Komisyon Yönetmeliği, ESSPROS çekirdek sistemine ve
emeklilik faydalanıcıları modülüne ilişkin sunulacak verinin formatı hakkında detaylı
bilgiler içermektedir
10/2008/AT sayılı Komisyon yönetmeliği ise, EK 1 ve 3‟te olan sistemdeki nicel
verileri ve nitel bilgileri hakkında detaylar ile emeklilik faydalanıcıları modülleri
hakkındaki detayları ortaya koymaktadır.
7. Uygun iletim formatları, iletilecek sonuçlar ve ESSPROS çekirdek sistemi nin
ve emeklilik faydalanıcıları modülünün ölçülmesine yönelik kriterler
açısından Entegre Sosyal Koruma Avrupa Sistemine iliĢkin 458/2007/AT
sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Yönetmeliği’ni uygulayan 12 Kasım
2007 tarih ve 1322/2007/AT sayılı Komisyon Yönetmeliği
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
170
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
ABRG L 294, 13.11.2007, s. 5–10.
Özet
Söz konusu Yönetmelik, ESSPROS çekirdek sistemine ve emeklilik faydalanıcıları
modülüne ilişkin sunulacak verinin formatı hakkında detaylı bilgiler içermektedir.
8. Toplulukta dolaĢım halinde olan çalıĢanlar, serbest çalıĢanlar ve aileleri için
sosyal güvenlik sistemlerinin uygulanmasına iliĢkin 1408/71/AT sayılı Konsey
Yönetmeliğini tadil eden 17 Haziran 2008 tarih ve 592/2008/AET sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konseyi Yönetmeliği
(AET İlintili Metin)
(ABRG L 177, 04.07.2008, s. 1 -5)
Özet
Söz konusu Yönetmelik, 1408/71/AT sayılı Yönetmeliğin eklerini Üye Devletlerin
ulusal mevzuatına oluşan değişiklikler ışığında güncellemektedir. Söz konusu
güncelleme çalışması özellikle şu konuları ilgilendirmektedir: Kazanımların
hesaplanması, “çalışan” ya da “serbest çalışan” kişiler ve “aile üyeleri”, doğum ve
evlat edinme yan ödemeleri, katkı gerektirmeyen ve münhasır olarak yerleşik
oldukları Üye Devlette olan kişiler için verilen ödemeler, mevcut olarak yürürlülükte
olan ikili anlaşmaların hükümleri, yetimlere sadece aile yardımı, ek ya da özel
yardımlar verilen programlar, bazı Üye Devletlerdeki mevzuatın uygulanması için
usuller.
9. Sosyal güvenlik sistemleriyle eĢgüdüme dair 883/2004/AT sayılı Yönetmeliği
uygulamak için usuller belirleyen 16 Eylül 2009 tarih ve 987/2009/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönetmeliği
(AET ve İsviçre İlintili Metin)
(ABGR L 284, 30.10.2009, s. 1–42)
883/2004 (AT) sayılı Yönetmeliğin ve 987/2009 (AT) sayılı Yönetmeliğin
yalnızca uyrukları nedeniyle halihazırda söz konusu Yönetmelikler
kapsamında olmayan üçüncü ülke vatandaĢlarına yönelik geniĢletilmesine
iliĢkin 24 Kasım 2010 tarih ve 1231/2010 (AB) sayılı
Avrupa
Parlamentosu ve Konsey Yönetmeliği
ABRG L 344, 29.12.2010, s. 1–3.
Sosyal güvenlik sistemlerinin koordinasyonuna iliĢkin 883/2004 (AT)
sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönetmeliği’nde ve 883/2004 (AT)
sayılı Yönetmeliğin uygulanmasına iliĢkin prosedürleri ortaya koyan
987/2009 (AT) sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönetmeliği’nde
değiĢiklik gerçekleĢtiren 9 Aralık 2010 tarih ve 1244/2010 (AB) sayılı
Komisyon Yönetmeliği
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
171
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
(AEA ve İsviçre ile ilintili metin)
ABRG L 338, 22.12.2010, s. 35–36
Özet
883/2004/AT sayılı Yönetmelik sosyal güvenlik sistemlerinin eşgüdümü ilgili olan
1408/71/AET sayılı Yönetmeliği ilga etmektedir. Söz konusu yönetmelik ise,
yürürlükte olan mevcut Uygulama Yönetmeliği‟ni (574/72/AET) ilga etmekte ve
kuralları kolaylaştırıp modernleştirmektedir.
Bu yönetmelik ulusal idari birimler veya özel şahıslar ile ilgili idari prosedürleri
kolaylaştırma prensibi üstüne kurulmuştur. Getirilen büyük değişikliklerden birisi de
veri alışverişinde elektronik araçların ve yöntemlerin kullanımının getirilmesidir.
İşbu Yönetmelik AB vatandaşlarının sosyal güvenlik haklarını kaybetmeden başka bir
Üye Devlete seyahat etme, konaklama veya ikamet etmeleri için gerekli önlemleri
belirlemeyi hedeflemektedir. Özellikle,
883/2004/AT sayılı Yönetmelik için
uygulama kuralları belirlemeyi amaçlamaktadır. Sosyal güvenlik kurumları arasındaki
geliştirilmiş işbirliği 883/2004/AT sayılı Yönetmelik ile korunan haklara mümkün
olduğunca kolay erişimin sağlanmasında kilit rol oynamaktadır. Yönetmelik, nedeni
her ne olursa olsun AB içinde dolaşan tüm AB vatandaşlarını kapsamaktadır.
10. Sosyal güvenlik sistemlerine iliĢkin 883/2004/AT sayılı Yönetmeliği değiĢtiren
ve EK XI’in içeriğine karar veren 16 Eylül 2009 tarih ve 988/2009/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönetmeliği
(AET ve İsviçre İlintili Metin)
(ABRG L 284, 30.10.2009, s. 43–72)
Özet
1408/71/AET sayılı Yönetmeliği ilga eden 883/2004/AT sayılı Yönetmelik,
hâlihazırdaki Yönetmeliği basitleştirmekte ve modernleştirmektedir. Yönetmelik
hükümlerine göre, Yönetmelik yürürlüğe girmeden önce EK XI‟in içeriğinin
belirlenmesi gerekmektedir. Bu EK‟in oluşturulması, Üye Devletlerin sosyal güvenlik
sistemlerinin çeşitliliğinin özelliklerinin göz önünde bulundurulması için zorunlu
kılınmıştır.
883/2004/AT sayılı Yönetmeliğin, EK XI‟i, bazı Üye Devletlerin mevzuatlarına
uygulanması için özel yöntemler içermektedir. EK‟in amacı, topluluk mevzuatının
ulusal yasalarla etkileşimini sağlayarak 883/2004/AT sayılı Yönetmeliğin
uygulanmasını kolaylaştırmaktır. Her üye devlet için, EK XI farklı bölümler
içermektedir.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
172
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
3. Beklemedeki Önergeler
1. Sosyal Güvenlik Sistemlerinin Koordinasyonuna iliĢkin 883/2004/AT sayılı
Yönetmeliğin eklerini tadil eden Avrupa Parlamentosu ve Konseyi
Yönetmeliği Önergesi
COM/2007/0376 final
COM(2009) 265 final
(2009 yılının Nisan ayında Avrupa Parlamentosu tarafından gerçekleştirilen ikinci
okuma ve değişiklik önerilerinin ardından, Avrupa Komisyonu Önergede değişiklik
yapmış ve 5 Haziran 2009 tarihinde aşağıdaki görüşünü yayımlamıştır.)
Sosyal Güvenlik Sistemlerinin Koordinasyonu hakkında 883/2004 (AT) sayılı
Yönetmelikte değiĢiklik yapılması ve Eklerinin Ġçeriklerinin Belirlenmesi için
bir Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Yönetmelik Önergesine iliĢkin
Konsey’in Ortak Pozisyon Belgesi kapsamında Avrupa Parlamentosu’nun
değiĢiklik önerilerine iliĢkin olarak AT AntlaĢması Madde 251 (2), üçüncü alt
paragraf, bend (C) gereğince Komisyon GörüĢü
COM (2009)265 final
Özet
Söz konusu Yönetmelik Önergesi, 29 Nisan 2004 yılından sonra Birliğe katılan Üye
Devletleri kapsayacak şekilde 883/2004 sayılı Yönetmeliğin eklerinin yerini
almaktadır. Buna ek olarak, söz konusu eklere bazı yeni hükümler getirilmiştir.
-
-
-
883/2004 sayılı Yönetmeliğin EK I‟ne birçok kazanım eklenmiştir.
Üye Devletler arasındaki ikili anlaşmaları ilgilendiren EK II‟nin içeriği
belirlenmiştir.
“Hudut bölgesi çalışanları”nı ilgilendiren EK III‟teki listeye birçok
Üye Devlet eklenmiştir.
Yetkili ülkeye dönen emeklilerin hakları ile ilgili olan EK IV‟teki
listeye birçok ülke eklenmiştir.
Özel durumlara bağlı olan A tipi mevzuatın tanımlanması ile alakalı
Yönetmeliğin VI. Maddesi‟nde bulunan listeye bazı Üye Devletlerin
özel mevzuatları eklenmiştir.
Üye Devletler arasında hükümsüzlük açısından uyum ile ilgili olan
Yönetmeliğin VII. Maddesinden Lüksemburg ile alakalı maddeler
kaldırılmıştır.
Kazanımlar için oransal hesaplamaları ilgilendiren Yönetmeliğin VIII.
Maddesine Bulgaistan ve Romanya için maddeler eklenmiştir.
Örtüşen kazançlar hakkındaki Yönetmeliğin IX. Maddesindeki listeye
bazı Üye Devletlerdeki özel mevzuat eklenmiştir.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
173
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
-
Prim katkısız nakit kazanımları (non contributory cash benefits)
ilgilendiren Yönetmeliğin X. Maddesinin içeriği belirlenmiştir.
Üye Devletlerin mevzuatının uygulanması için özel kuralları
ilgilendiren Yönetmeliğin XI. Maddesine Bulgaristan ve Romanya için
maddeler eklenmiştir.
Avrupa Parlamentosu işbu Önerge ile Sosyal güvenlik sistemlerine ilişkin
883/2004/AT sayılı Yönetmeliği değiştiren ve EK XI‟in içeriğine karar veren 16
988/2009/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönetmeliğini
COM/2009/265 sayılı bir metinde birleştirmek istemiştir. Bahsi geçen bu yeni
Önerge, Parlamento tarafından kabul edilen 4 değişikliği düzenlemektedir. Söz
konusu değişiklikler, 883/2004/AT sayılı Yönetmeliği‟nin EK III‟ndeki “Hudut
bölgesi çalışanlarının ailelerinin ayni yardım haklarının kısıtlanması” nı ülkesinde
uygulayan Üye Devlet listesini ilgilendirmektedir. Bir sonraki değişiklik ise EK
III‟ün işbu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden itibaren 5 yıl içinde tekrar
gözden geçirilmesi gerektiğini belirtir.
2. Sosyal güvenlik sistemlerinin koordinasyonuna iliĢkin 883/2004 (AT) sayılı
Yönetmelik ile 883/2004 (AT) sayılı Yönetmeliğin uygulanmasına iliĢkin
prosedürü ortaya koyan 987/2009 (AT) sayılı Yönetmelikte değiĢiklik
yapılmasına iliĢkin Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Yönetmelik Önergesi
(COM/2010/0794 final)
(Önerge son olarak 17 June 2011 tarihinde Avrupa Konseyi bünyesinde
görüşülmüştür.)
Bu önerge, sosyal güvenlik sistemlerinin koordinasyonuna etki eden, Üye Devletlerin
ulusal sosyal güvenlik mevzuatlarındaki değişiklikler ile işçilerin serbest dolaşım
modellerindeki değişiklikleri hukuki zemine yansıtmak amacı ile 883/2004 (AT)
sayılı ve 987/2009 (AT) sayılı Yönetmeliklerin bazı hükümlerini tamamlamakta,
açıklığa kavuşturmakta ve güncellemektedir. Değişiklik önerileri, AB‟de sosyal
güvenlik sistemleri arasında eşgüdüm sağlayan düzenlemelerin, etkin biçimde
uygulanmasını kolaylaştırmayı ve AB içinde dolaşım gerçekleştiren bireylerin
haklarının korunmasında iyileştirme gerçekleştirmeyi öngörmektedir.
Üye Devletler sıklıkla ulusal sosyal güvenlik mevzuatlarında değişiklik
gerçekleştirmektedir. Sonuç olarak, ulusal düzenlemelere atıf yapan ve sosyal
güvenlik sistemlerini koordine eden AB mevzuatlarında ulusal düzenlemelere ilişkin
atıflar zamanla geçersiz hale gelebilmekte ve bu durum AB yasasının uygulamasında
ilgili taraflar için hukuki belirsizlik yaratabilmektedir. Bu kapsamda, Yönetmeliklerin
belirli Eklerinde yer alan ulusal mevzuatlara ilişkin atıfların teknik açıdan
uyarlanması, güncelleştirilmesi ve değiştirilmesi öngörülmektedir.
Önerge ayrıca iki veya daha fazla Üye Devlette çalışan kişiler için “aktivitenin önemli
bölümü” (substantial part of the activity) ve idari açıdan kolaylık sağlamak adına
“kayıtlı ofis veya kayıtlı iş yeri” gibi kavramlar sunmaktadır. Aynı zamanda,
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
174
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
anavatanı dışında başka bir Üye Devlette serbest çalışan kişiler için uygulanabilecek
işsizlik ödeneklerine ilişkin kurallar düzenlenmektedir.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
175
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
V.
YENĠ GENĠġLEME DALGASI17 VE AB’NĠN ĠSTĠHDAM VE
SOSYAL POLĠTĠKASI
A.
Ġstihdam ve Sosyal Politika Müktesebatına Uyum Düzeyi
AB‟deki istihdam ve sosyal politika konuları, hem AT Antlaşması‟na dayanan genel
politikalar hem de birçok ikincil mevzuat ile düzenlenmektedir. AT Anlaşması‟na
dayanan genel politikalar kapsamında düzenlenen sosyal diyalog, istihdam ve sosyal
koruma gibi politika alanlarında AB, Üye Devlet‟leri somut yasal düzenlemeler
oluşturmak yönünde zorlamamakta; bunun yerine AT Antlaşması‟na dayanan ve bu
yolla Üye Devletlerin istihdam ve sosyal politikalarının uyumlaştırılmasını ve
eşgüdümünü sağladığı Avrupa sosyal çerçevesinin geliştirilmesine yönelik genel
sorumluluklar belirlemektedir.
B.
Yeni Üye Devletlere Tanınan GeçiĢ Düzenlemeleri
1 Mayıs 2004 tarihinde gerçekleşen Avrupa Birliği genişlemesinden sonra, AB
çerçevesinde istihdam ve sosyal politikalarına uyum daha da zor bir hale gelmiştir.
10 yeni Üye Devlet ile müzakere edilen “İstihdam ve Sosyal Politikalar” fasıl başlığı,
Aralık 2002 itibariyle kapatılmıştır. Öte yandan, aynı fasıl başlığına ilişkin
müzakereler Romanya ve Bulgaristan için 2001 yılında açılmış ve Nisan 2002‟de
geçici olarak kapatılmış, Aralık 2004‟te her iki ülke içinde kesin olarak kapatılmıştır.
Yeni Üye Devletlerde halen iş hukuku ile ilgili teknik değişikliklerin yapılması ve
çalışmada eşit muamele ilkesinin geliştirilmesi gerekmektedir. KOBİ‟ler için ciddi
maliyetler yaratan iş sağlığı ve güvenliği konusu, yeni Üye Devletlerin yasal
düzenlemelerini uyumlaştırması gereken başka bir konu olarak ortaya çıkmaktadır.
Özellikle İş Sağlığı ve Güvenliği Yönergesi başta olmak üzere söz konusu koşulları
yerine getirmek amacıyla, Üye Devletler Komisyon‟a, uyum ve uygulama süreçlerini
detaylı gösteren bir zaman tablosu sunmuşlardır. Bu raporlar kapsamında,
düzenlemelerin yürürlüğe sokulması, uygulanması ve inceleme yapmak için kurulmuş
idari organlarla ilgili bilgilere de yer verilmesi istenmektedir.
Aşağıda yeni Üye Devletlerin ve üyelik sürecindeki devletlerin istihdam ve sosyal
politika alanında aldıkları geçiş süreleri ve derogasyonlar yer almaktadır:
17
Söz konusu Yeni Genişleme Dalgası, 1 Mayıs 2004 itibariyle AB‟ye katılan 10 yeni Üye Devlet
(Slovenya, Polonya, Macaristan, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Litvanya, Letonya, Slovakya, Kıbrıs ve
Malta) ile 1 Ocak 2007 tarihinde AB‟ye katılan 2 yeni Üye Devleti (Bulgaristan ve Romanya)
kapsamaktadır.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
176
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Bulgaristan
Sigara içindeki maksimum zifte ilişkin 2001/37/AT sayılı Yönerge 1 Ocak 2011‟e
kadar uyum sağlayacaktır.
Kıbrıs
Herhangi bir geçiş süresi verilmemiştir.
Çek Cumhuriyeti
Herhangi bir geçiş süresi verilmemiştir.
Estonya
Herhangi bir geçiş süresi verilmemiştir.
Macaristan
Herhangi bir geçiş süresi verilmemiştir.
Letonya
İşyerlerinde asgari sağlık ve güvenlik gerekleri hakkında 30 Kasım 1989 tarih ve
89/654/AET sayılı Konsey Yönergesi, 31 Aralık 2004‟e kadar.
İş araç gereçlerinin işyerinde çalışanlar tarafından kullanılması için asgari güvenlik ve
sağlık gerekleri hakkında 30 Kasım 1989 tarih ve 89/655/AET sayılı Konsey
Yönergesi, 1 Temmuz 2004‟e kadar.
Ekranlı araçlar ile çalışmalarda asgari sağlık ve güvenlik koşullarına ilişkin 29 Mayıs
1990 tarih ve 90/270/AET sayılı Konsey Yönergesi, 31 Aralık 2004‟e kadar.
Litvanya
Herhangi bir geçiş süresi verilmemiştir.
Malta
Çalışma sürelerinin düzenlenmesine ilişkin 23 Kasım 1993 tarih ve 93/104 sayılı
Konsey Yönergesi, 31 Temmuz 2004‟e kadar. Bununla birlikte, Yönerge‟de
belirtilenden uzun çalışma süreleri belirlenen toplu sözleşmeler 31 Aralık 2004 tarihi
itibariyle geçerli olacaktır.
İş araç gereçlerinin işyerinde çalışanlar tarafından kullanılması için asgari güvenlik ve
sağlık gerekleri hakkında 30 Kasım 1989 tarih ve 89/655/AET sayılı Konsey
Yönergesi, 1 Ocak 2006’ya kadar.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
177
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Polonya
İş araç gereçlerinin işyerinde çalışanlar tarafından kullanılması için asgari güvenlik ve
sağlık gerekleri hakkında 30 Kasım 1989 tarih ve 89/655/AET sayılı Konsey Yönergesi, 31
Aralık 2005’e kadar.
Romanya
Herhangi bir geçiş süresi verilmemiştir.
Slovakya
Herhangi bir geçiş süresi verilmemiştir.
Slovenya
İşçilerin, gürültüye maruziyete ilişkin risklerden korunmasına ilişkin 86/188/AET18
sayılı Konsey Yönergesi, 31 Aralık 2005‟e kadar.
Çalışma ortamında maruz kalınan kimyasal, fiziksel ve biyolojik etkenlerden
kaynaklanan risklerden işçilerin korunmasına ilişkin 80/1107/AT sayılı Konsey
Yönergesinin uygulayarak gösterge sınır değerleri koyan 29 Mayıs 1991 tarih ve
91/322/AET sayılı Komisyon Yönergesi 31 Aralık 2005’e kadar.
İşçilerin sağlık ve güvenliğini işyerindeki kimyasal maddelerle ilgili risklerden
korumaya ilişkin 7 Nisan 1998 tarih ve 98/24/AT sayılı Konsey Yönergesi
İşyerinde çalışanların sağlık ve güvenliğinin kimyasallarla ilgili risklerden
korunmasına ilişkin 98/24/AT sayılı Konsey Yönergesi‟nin uygulanmasında
mesleki maruziyet sınır değerlerinin ilk listesinin oluşturulmasıyla ilgili 8 Haziran
2000 tarih ve 2000/39/AT sayılı Komisyon Yönergesi 31 Aralık 2005‟e kadar.
İşyerinde biyolojik ajanlara maruziyetle ilgili risklerden çalışanların korunması
hakkında 18 Eylül 2000 tarih ve 2000/54/AT sayılı Konsey Yönergesi 31 Aralık
2005‟e kadar.
18
86/188/AET sayılı Konsey Yönergesi, İşçilerin fiziksel ajanlardan kaynaklanan risklere maruziyeti
ile ilgili asgari sağlık ve güvenlik şartları hakkında (gürültü) 6 Şubat 2003 ve 2003/10/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönergesi tarafından ilga edilmiştir.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
178
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
VI.
TÜRKĠYE’NĠN YASAL ÇERÇEVESĠ VE AB ĠSTĠHDAM VE
SOSYAL POLĠTĠKA MÜKTESEBATINA UYUMU
A.
AB Ġstihdam ve Sosyal Politikasına Uyumda Türkiye’nin Ġlerleme
Seviyesi ve Mevzuat Uyum Tablosu
Rekabet edebilir ve dinamik bilgi ekonomisi oluşturmak yönündeki hedefi ile AB‟nin
Lizbon Gündemi ve Avrupa 2010 Stratejisi, vatandaşların refah düzeyinin
arttırılmasına ek olarak Tek Pazar‟ın etkin bir şekilde faaliyet göstermesini de temel
hedeflerinden biri haline getirmiştir. İstihdam ve sosyal politikanın modernleşmesi bu
süreç için vazgeçilmez bir öğedir. Bu ilerlemeyi geliştirmek için gerekli olan temel
çerçeve; ekonomi, istihdam ve sosyal politikaların birbiri ile etkileşimini sağlayan ve
bu politikaların aynı zamanda çevresel olarak sürdürülebilirliğini temin eden Sosyal
Politika Gündemi tasarlamaktır. Bunun gerçekleştirilmesi, ekonominin ihtiyaçlarına
uygun becerilere sahip insanların sayısının arttırılmasına, becerilerin kalitesinin
geliştirilmesine ve küresel değişikliklerle başa çıkabilen beceriler geliştirilmesine
yönelik olarak insan kaynaklarına büyük bir yatırım gerektirmektedir. İyi eğitimli,
vasıflı, uyum sağlama yetisi olan iş gücü, ekonomik büyümeyi ve rekabet edebilirliği
güçlendirmekte; işsizliği, fakirliği ve sosyal dışlanmayı azaltmakta ve sosyal koruma
ve emekliliğe fon aktarımı için finansal kaynaklarını temin etmektedir. Bu amaçları
gerçekleştirmek için, yeterli ölçüde sosyal koruma ile çalışmayı teşvik edici
politikaları birleştirmek gerekmektedir. Buna ek olarak, işgücü pazarında değişime
odaklanmak, esnekliği teşvik etmek ve sürdürülebilir beceri seviyesini arttırmak
Avrupa sosyal politikası ve istihdam düzenlemelerinin özel önceliklerini
oluşturmaktadır.
Genişleme kapsamında, sosyal politika ve istihdam mevzuatı önem arz eden bir
konudur. Avrupa Birliği‟nin sosyal ve istihdam politikası hedefleri, rekabet
edebilirliğin geliştirilmesini, enerji kaynaklarının güvenliğinin sağlanmasını ve
çevrenin korumasını içermektedir. Sosyal politika ve istihdam mevzuatı; iş hukuku,
sosyal diyalog, kadın-erkek arası eşit muamele, istihdamda ırkçılıkla mücadele,
Avrupa Sosyal Fonu, sosyal güvenlik, yaşlılar ve dışlanma, Dublin Vakfı, kamu
sağlığı, işyerinde sağlık ve güvenlik, işçilerin serbest dolaşımı, sosyal güvenliğin
koordinasyonu ile ilgili düzenlemeleri kapsamaktadır. Sosyal ve istihdam politikası
mevzuatının benimsenmesi, Türkiye‟ye olduğu gibi, potansiyel aday üye ülkeler için
önemli bir zorluk teşkil etmektedir. Uzun vadede, AB‟ya sağlanan uyumun artması,
Türkiye‟yi daha rekabetçi bir konuma getirecektir. Bu sebeple, katılım süreci, Türkiye
için istihdam ve sosyal politikalar hedeflerine ulaşması yolunda önemli bir rol
oynayacaktır. Bu nedenle, sosyal politika ve istihdam başlığı altında Türkiye‟nin
zaman içerisinde uyum sağlamakla yükümlü olduğu bir koşullar listesi formüle
edilmiştir.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
179
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
AĢağıdaki Tablo, bu bölümde yer alan temel AB mevzuatını, bu mevzuatın
muadili Türk Ulusal Mevzuatını ve Ulusal Program’da ilgili yönergelere yönelik
taahhütlerimizi göstermektedir.
AB MÜKTESEBATI
ĠĢverenin ödeme aczine
düĢmesi (iflası) halinde
çalıĢanların korunmasına
iliĢkin 22 Ekim 2008
tarihli ve 2008/94/AT
sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konsey
Yönergesi
Kısmi süreli çalıĢmaya
iliĢkin 97/81/AT sayılı
Konsey Yönergesi
TÜRK MEVZUATI
Belirli süreli çalıĢma
hakkında çerçeve
anlaĢmasına iliĢkin 28
Haziran 1999 tarih ve
1999/70/AT sayılı Konsey
Yönergesi
4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu (R.G. 08.09.1999,
23810)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
Ücret Garanti Fonu Yönetmeliği (R.G. 18.10.2004, 25617)
2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu (R.G, 19.6.1932, 2128)
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
İş Kanununa İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği (R.G,
6.4.2004, 25425)
İş Kanunu‟na İlişkin Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle
Çalışma Yönetmeliği (R.G, 6.4.2004, 25425)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer sayılı
Resmi
Gazete‟de
yayımlanan
AB
Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2011 yılından sonra yasalaşacağı taahhüt
edilmiştir).
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve
27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2011 yılından sonra
yasalaşacağı taahhüt edilmiştir).
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu (R.G, 23.07.1965,
12056)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer sayılı
Resmi
Gazete‟de
yayımlanan
AB
Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2011 yılından sonra yasalaşacağı taahhüt
edilmiştir).
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve
27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2011 yılından sonra
yasalaşacağı taahhüt edilmiştir).
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
180
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
ĠĢverenin sözleĢme ya da
istihdam iliĢkisine
uygulanabilecek
koĢulların çalıĢanlara
bildirmesi yükümlülüğü
hakkındaki 14 Ekim 1991
tarih ve 91/533/AET sayılı
Konsey Yönergesi
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer sayılı
Resmi
Gazete‟de
yayımlanan
AB
Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2011 yılından sonra yasalaşacağı taahhüt
edilmiştir).
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve
27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2011 yılından sonra
yasalaşacağı taahhüt edilmiştir).
.
ÇalıĢan gençlerin
iĢyerinde korunması
hakkında 22 Haziran 1994
tarih ve 94/33/AT sayılı
Konsey Yönergesi
Hizmet sunumu
çerçevesinde çalıĢanların
yurtdıĢında geçici olarak
görevlendirilmesi
hakkındaki 16 Aralık 1996
tarih ve 96/71/AT sayılı
Konsey ve Avrupa
Parlamentosu Yönergesi
ÇalıĢma sürelerinin
düzenlenmesinin bazı
yönlerine iliĢkin 4 Kasım
2003 tarih ve 2003/88/AT
sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konseyi
Yönergesi
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu (R.G, 19.6.1986, 19139)
Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları
Hakkında Yönetmelik (R.G, 6.4.2004, 25425)
Ağır ve Tehlikeli İşler Yönetmeliği (R.G, 16.06.2004, 25494)
4857 sayılı İş Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında
Kanun Taslağı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer
sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2009-2010 yılları arasında yasalaşacağı taahhüt
edilmiştir).
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer sayılı
Resmi
Gazete‟de
yayımlanan
AB
Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2011 yılından sonra yasalaşacağı taahhüt
edilmiştir).
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve
27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2011 yılından sonra
yasalaşacağı taahhüt edilmiştir).
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
İş Kanunu‟na İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği (R.G,
6.4.2004, 25425)
Postalar Halinde İşçi Çalıştırılarak Yürütülen İşlerde
Çalışmalara İlişkin Özel Usul ve Esaslar Hakkında
Yönetmelik (R.G,7.4.2004, 25426)
İş Kanununa İlişkin Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma
Yönetmeliği (R.G, 6.4.2004, 25425)
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
181
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Avrupa Birliği TaĢıt
ĠĢçileri Federasyonu (FST)
ve Avrupa Topluluğu
Gemi Sahipleri Derneği
tarafından
sonuçlandırılmıĢ
gemiadamlarına ait
çalıĢma sürelerinin
düzenlenmesi
konusundaki sözleĢmeye
iliĢkin 1999/63/AT sayılı
Konsey Yönergesi- EK:
Gemiadamlarına ait
çalıĢma sürelerinin
düzenlenmesi hakkında
SözleĢme
Avrupa Havayolları
Derneği (AEA), Avrupa
UlaĢım ĠĢçileri
Federasyonu (ETF),
Avrupa Kokpit Derneği
(ECA), Avrupa Bölgesel
Havayolları (ERA) ve
Uluslararası Hava TaĢıma
Derneği (IACA)
tarafından sonuçlandırılan
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu (R.G, 23.07.1965,
12056)
926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu (R.G,
10.08.1967, 12670)
2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanunu (R.G, 26.02.1983,
17971)
2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu (R.G,
13.10.1983, 18190)
399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer sayılı
Resmi
Gazete‟de
yayımlanan
AB
Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2011 yılından sonra yasalaşacağı taahhüt
edilmiştir).
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve
27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2011 yılından sonra
yasalaşacağı taahhüt edilmiştir).
854 sayılı Deniz İş Kanunu (R.G, 29.04.1967, 12586)
Gemiadamları Yönetmeliği (R.G, 31.7.2002, 24832)
Gemiadamları Yönetmeliği‟nde Değişiklik Yapılmasına Dair
Yönetmelik (R.G. 02.09.2005, 25924)
Gemiadamları Yönetmeliği‟nde Değişiklik Yapılmasına Dair
Yönetmelik (R.G. 11.10.2007, 26670)
Gemiadamları Yönetmeliği‟nde Değişiklik Yapılmasına Dair
Yönetmelik (R.G. 04.03.2007, 26452)
Gemiadamları Yönetmeliği‟nde Değişiklik Yapılmasına Dair
Yönetmelik (R.G. 30.12.2008, 27096)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer sayılı
Resmi
Gazete‟de
yayımlanan
AB
Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2011 yılından sonra yasalaşacağı taahhüt
edilmiştir).
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve
27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2011 yılından sonra
yasalaşacağı taahhüt edilmiştir).
Uçucu Ekip Uçuş Görev ve Dinlenme Süreleri ile Uygulama
Esasları Talimatı [SHT-6A.50 Rev. 04]
Hava İş Kanunu Tasarısı
Uçucu Personelin Dinlenme ve Günlük İhtiyaçlarına Uygun
Olarak, Gündelikler ile Konaklamaya İlişkin Esas ve Usuller
Hakkında Yönetmelik Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097
5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda 2010 yılında Hava İş Kanunu‟ndan sonra
mevzuata geçirileceği taahhüt edilmiştir).
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
182
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
havacılık sektöründe
mobil personelin çalıĢma
sürelerinin
düzenlenmesine iliĢkin
Avrupa SözleĢmesine dair
27 Kasım 2000 tarihli ve
2000/79/AT sayılı Konsey
Yönergesi
Uçucu Personelin Uçuş Süresi, Uçuş Görev Süresi, İstirahat
Süresi ve Tıbbi Kontrol Sürelerine İlişkin Usul ve Esaslar
Hakkında Yönetmelik Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097
5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda 2010 yılında Hava İş Kanunu‟ndan sonra
mevzuata geçirileceği taahhüt edilmiştir).
Karayolları nakliye
iĢlerinde çalıĢan iĢçilerin
çalıĢma sürelerine iliĢkin
11 Mart 2002 tarihli ve
2002/15/AT sayılı Konsey
Yönergesi
Karayolları Trafik Yönetmeliğine Değişiklik Yapılmasına
Dair Yönetmelik (R.G, 02.09.2004, 25571)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer sayılı
Resmi
Gazete‟de
yayımlanan
AB
Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2011 yılından sonra yasalaşacağı taahhüt
edilmiştir).
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve
27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2011 yılından sonra
yasalaşacağı taahhüt edilmiştir).
Toplu iĢten çıkarmalarla
ilgili 98/59/AT sayılı
Konsey Yönergesi
Avrupa ĠĢ Konseyi’nin
Kurulması ve ÇalıĢanlara
Bilgi Verilmesi ve
DanıĢılmasına Dair 22
Eylül 1994 tarih ve
94/45/AT sayılı Konsey
Yönergesi (AVRUPA Ġġ
KONSEYLERĠ)
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
2821 sayılı Sendikalar Kanunu (R.G 7.5.1983, 18040)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer sayılı
Resmi
Gazete‟de
yayımlanan
AB
Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2011 yılından sonra yasalaşacağı taahhüt
edilmiştir).
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve
27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2011 yılından sonra
yasalaşacağı taahhüt edilmiştir).
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer sayılı
Resmi
Gazete‟de
yayımlanan
AB
Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2011 yılından sonra yasalaşacağı taahhüt
edilmiştir).
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve
27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2011 yılından sonra
yasalaşacağı taahhüt edilmiştir).
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
183
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
ÇalıĢanları bilgilendirme
ve danıĢma amacıyla bir
Avrupa ÇalıĢma Konseyi
ya
da
Topluluk
ölçeğindeki iĢletmeler ile
iĢletme gruplarına iliĢkin
bir
prosedür
oluĢturulmasına yönelik 6
Mayıs 2009 tarihli ve
2009/38 Sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konsey
Yönergesi
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır
Müessesenin devri halinde
çalıĢanların haklarının
korunmasına iliĢkin
2001/23/AT sayılı Konsey
Yönergesi
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu
(R.G., 07.05.1983, 18040)
4046 sayılı Özelleştirme Uygulamalarının Düzenlenmesine ve
Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik
Yapılmasına Dair Kanun (R.G, 27.11.1994, 22124)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer sayılı
Resmi
Gazete‟de
yayımlanan
AB
Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2011 yılından sonra yasalaşacağı taahhüt
edilmiştir).
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve
27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2011 yılından sonra
yasalaşacağı taahhüt edilmiştir).
Avrupa ġirketlerinde
ÇalıĢanların Yönetime
Katılımına Dair 8 Ekim
2001 tarih ve 2001/86/AT
sayılı Konsey Yönergesi
ĠĢletmelerde ÇalıĢanların
Bilgilendirilmesi ve
DanıĢma Sürecinin
ĠĢletilmesine Dair 11 Mart
2002 tarih ve 2002/14/AT
sayılı Konsey Yönergesi-
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer sayılı
Resmi
Gazete‟de
yayımlanan
AB
Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2011 yılından sonra yasalaşacağı taahhüt
edilmiştir).
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve
27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2011 yılından sonra
yasalaşacağı taahhüt edilmiştir).
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer sayılı
Resmi
Gazete‟de
yayımlanan
AB
Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2011 yılından sonra yasalaşacağı taahhüt
edilmiştir).
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
184
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
uygulanmasına ilişkin Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve
27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2011 yılından sonra
yasalaşacağı taahhüt edilmiştir).
AP, Konsey ve Komisyon
Ortak Deklarasyonu
Avrupa Kooperatif ġirketi
Tüzüğü’nü iĢçilerin
katılımına iliĢkin olarak
tamamlayan 23 Temmuz
2003 tarih ve 2003/72/AT
sayılı Yönerge
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer sayılı
Resmi
Gazete‟de
yayımlanan
AB
Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2011 yılından sonra yasalaşacağı taahhüt
edilmiştir).
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve
27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2011 yılından sonra
yasalaşacağı taahhüt edilmiştir).
Gemi adamlarının asgari
eğitim seviyelerine iliĢkin
19 Kasım 2008 tarihli ve
2008/106/AT sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konsey
Yönergesi
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
Geçici iĢ iliĢkisine iliĢkin
19 Kasım 2008 tarihli ve
2008/104/AT sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konsey
Yönergesi
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
Ġstihdam ve ĠĢ YaĢamında
Fırsat EĢitliği ve EĢit
Muamele Ġlkesinin
Uygulanmasına iliĢkin 5
Temmuz 2006 tarih ve
2006/54 sayılı Yönerge
T.C. Anayasası
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
2821 sayılı Sendikalar Kanunu (R.G 7.5.1983, 18040)
2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu
(R.G., 07.05.1983, 18040)
3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun
(R.G. 10.11.1984, 18571)
4982 sayılı Bilgi Edinme Kanunu (R.G. 9.10.2003, 25269)
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu (RG: 08.12.2001- 24607)
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu (R.G. 12.10.2004, 25611)
5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu (R.G. 04.02.1950, 7424)
Asgari Ücret Yönetmeliği (R.G. 01.08.2004, 25540)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer sayılı
Resmi
Gazete‟de
yayımlanan
AB
Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2011 yılından sonra yasalaşacağı taahhüt
edilmiştir).
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve
27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
185
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2011 yılından sonra
yasalaşacağı taahhüt edilmiştir).
Kadınların istihdam,
mesleki eğitim ve terfi ile
çalıĢma koĢulları
açısından erkek ve kadın
eĢitliği ilkesinin
uygulanmasına yönelik
76/207/AET sayılı Konsey
Yönergesi’ni tadil eden
23 Eylül 2002 tarih ve
2002/73/AT sayılı Yönerge
(AET Ġlintili Metin)
Sosyal Güvenlik
Konularında Kadın ve
Erkek Ġçin EĢit Muamele
Ġlkesinin Tedricen
Yürürlüğe Konulmasına
Dair 79/7/AET sayılı
Konsey Yönergesi
Kadınlar ve Erkekler için
EĢit Fırsatlara iliĢkin bir
DanıĢma Komitesi’nin
kurulmasına dair 16
Haziran 2008 tarihli ve
2008/590/AT sayılı
Komisyon Kararı
Hamile, loğusa veya
emzikli kadın çalıĢanların
iĢyerinde sağlık ve
güvenliklerinin
iyileĢtirilmesine iliĢkin
asgari önlemlerin
belirlenmesi konusundaki
19 Ekim 1992 tarih ve
92/85/AET sayılı Konsey
Yönergesi
T.C Anayasası
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
2821 sayılı Sendikalar Kanunu (R.G 7.5.1983, 18040)
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu (R.G, 12.10.2004, 25611)
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Kanunu (R.G.
16.06.2006, 26200)
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla
Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair
Yönetmelik (R.G, 14.7.2004, 25522)
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu (R.G, 23.07.1965,
12056)
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Kanunu (R.G.
16.06.2006, 26200)
Kadın İşçilerin Gece Postalarında Çalıştırılma Koşulları
Hakkında Yönetmelik (R.G, 9.8.2004, 25548)
Devlet Memurları Kanunu ve İş Kanunu‟nda Değişiklik
Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve
27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2009 yılında yasalaşacağı
taahhüt edilmiştir).
Kamu Görevlilerinin İş Sağlığı ve Güvenliğine ilişkin
Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer
sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2009 yılında yasalaşacağı taahhüt edilmiştir).
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
186
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
UNICE, CEEP ve ETUC
tarafından sonuçlandırılan
Ebeveyn Ġzni Çerçeve
SözleĢmesine Dair
96/34/AT Sayılı Konsey
Yönergesi
Irk ve Etnik Kökene
Bakılmaksızın KiĢilere
EĢit Muamele Edilmesi
Ġlkesinin Uygulamaya
Konulmasına ĠliĢkin
2000/43/AT sayılı Konsey
Yönergesi
Ġstihdamda ve ĠĢte EĢit
Muameleye iliĢkin Genel
Çerçeve oluĢturan
2000/78/AT sayılı Konsey
Yönergesi
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu (R.G, 23.07.1965,
12056)
Devlet Memurları Kanunu ve İş Kanunu‟nda Değişiklik
Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve
27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2009 yılında yasalaşacağı
taahhüt edilmiştir).
Kamu Görevlilerinin İş Sağlığı ve Güvenliğine ilişkin
Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer
sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2009 yılında yasalaşacağı taahhüt edilmiştir).
T.C Anayasası
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
2821 sayılı Sendikalar Kanunu (R.G 7.5.1983, 18040)
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu (R.G, 12.10.2004, 25611)
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu (R.G, 23.07.1965,
12056)
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Kanunu (R.G.
16.06.2006, 26200)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer sayılı
Resmi
Gazete‟de
yayımlanan
AB
Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2011 yılından sonra yasalaşacağı taahhüt
edilmiştir).
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve
27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2011 yılından sonra
yasalaşacağı taahhüt edilmiştir).
T.C Anayasası
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
2821 sayılı Sendikalar Kanunu (R.G 7.5.1983, 18040)
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu (R.G, 23.07.1965,
12056)
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu (R.G, 12.10.2004, 25611)
3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu (R.G, 19.06.1986, 19139)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer sayılı
Resmi
Gazete‟de
yayımlanan
AB
Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2011 yılından sonra yasalaşacağı taahhüt
edilmiştir).
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve
27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
187
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2011 yılından sonra
yasalaşacağı taahhüt edilmiştir).
Avrupa Birliği Temel
Haklar Ajansı’nın
Kurulması’na ĠliĢkin 15
ġubat 2007 tarih ve
168/2007/AT sayılı Konsey
Yönetmeliği
Bu mevzuata karşılık gelen Türk mevzuatı bulunmamaktadır.
Irkçılık ve Yabancı
DüĢmanlığının bazı biçim
ve ifadeleriyle, ırkçılık ve
yabancı düĢmanlığı
konusundaki ceza hukuku
yoluyla mücadele etmeye
iliĢkin 28 Kasım 2008
tarihli ve 2008/913/JHA
sayılı Konsey Çerçeve
Kararı
Bu mevzuata karşılık gelen Türk mevzuatı bulunmamaktadır
Ġstihdam Komitesi’nin
OluĢturulmasına iliĢkin 24
Ocak 200 tarih ve
2000/98/AT sayılı Konsey
Kararı
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
ġirketlerdeki mesleki
eğitime iliĢkin
istatistiklerle ilgili 7 Eylül
2005 tarih ve
1552/2005/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Yönetmeliği(AEA
ile ilintili)
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
NACE Revizyon 2
ekonomik etkinliklerinin
istatistiksel
sınıflandırılmasını
oluĢturan ve
3037/907/AET sayılı
Konsey Yönetmeliği ile
spesifik istatistiksel
alanlara iliĢkin bazı AT
Yönetmeliklerini tadil
eden 20 Aralık 2006 tarihli
ve 1893/2006/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Yönetmeliği
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
188
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Topluluk’taki iĢ olanakları
konusundaki üç aylık
istatistiklere iliĢkin 23
Nisan 2008 tarihli ve
453/2008/AT sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konsey
Yönetmeliği
Üye Ülkelerin istihdam
politikalarına iliĢkin
kılavuz ilkeleri içeren 15
Temmuz 2008 tarihli ve
2008/619/AT sayılı Konsey
Kararı
1260/1999/AT sayılı
Yönetmeliği ilga eden,
Avrupa Bölgesel
Kalkınma Fonu, Avrupa
Sosyal Fonu ve Uyum
Fonundaki genel
hükümlere iliĢkin 11
Temmuz 2006 tarih ve
1083/2006/AT sayılı
Konsey Yönetmeliği
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
1784/1999/AT sayılı
Yönetmeliği ilga eden,
Avrupa Sosyal Fonlarına
iliĢkin 5 Temmuz 2006 ve
1081/2006/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Yönetmeliği
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
Sağlık alanında ikinci
Topluluk Programını
kuran 23 Ekim 2007 tarih
ve 1350/2007/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve
Konseyi Kararı (2008–13)
(AEA ilintili metin)
Bu mevzuata karşılık gelen bir düzenleme bulunmamaktadır.
Tütün mamulleri reklamı
ve sponsorluğuyla ilgili
olan Üye devletlerin
kanunlarını, tüzüklerini,
idari hükümlerini
yakınlaĢtıran 26 Mayıs
2006 tarih ve 2003/33/AT
sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konsey
Yönergesi(AEA ile ilintili)
4207 sayılı Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve
Kontrolü Hakkında Kanun (R.G, 26.11.1996, 22829)
5727 sayılı Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine
Dair Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (R.G,
19.01.2008, 26761)
Tütün Mamullerinin Zararlarından Korumaya Yönelik Üretim
Şekline, Etiketlenmesine ve Denetlenmesine İlişkin Usul ve
Esaslar Hakkında Yönetmelik (R.G, 06.01.2005, 25692)
5326 sayılı Kabahatler Kanunu(R.G, 31.03.2005, 25772)
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
189
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
ĠĢçilerin çalıĢırken sağlık
ve güvenliğine yönelik
iyileĢtirilmiĢ tedbirlerin
alınmasının teĢvikine
iliĢkin 89/391/AET sayılı
Yönerge
ĠĢyerinde Sağlık ve
Güvenlik DanıĢma
Komitesinin kurulmasına
iliĢkin 22 Temmuz 2003
tarihli Konsey Kararı
(AEA ile ilintili)
ĠĢyerinde Güvenlik ve
Sağlık Ġçin Avrupa
Ajansı’nın Kurulmasına
ĠliĢkin 2062/94/AT sayılı
ve 18 Temmuz 1994 tarih
Konsey Yönetmeliği
ĠĢyerlerinde asgari sağlık
ve güvenlik gerekleri
hakkında 30 Kasım 1989
tarih ve 89/654/AET sayılı
Konsey Yönergesi
ĠĢ araç gereçlerinin
iĢyerinde çalıĢanlar
tarafından kullanılması
için asgari güvenlik ve
sağlık gerekleri hakkında
30 Kasım 1989 tarih ve
89/655/AET sayılı Konsey
Yönergesi (89/391/AET
sayılı Yönergenin 16.
maddesi 1. paragrafı
kapsamında 2. Yönerge)
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği (Söz konusu Yönetmelik,
Danıştay 10. Dairesi‟nin 16.5.2006 tarih, 2004/1942 Esas ve
2006/3007 Karar sayılı kararıyla iptal edilmiştir.)
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanun Taslağı (31 Aralık 2008 tarih
ve 27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2009 yılında yasalaşacağı
taahhüt edilmiştir).
Kamu Görevlilerinin İş Sağlığı ve Güvenliğine ilişkin
Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer
sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2009 yılında yasalaşacağı taahhüt edilmiştir).
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
İş Sağlığı ve Güvenliği Kuruları Hakkında Yönetmelik (R.G.
07.04.2004, 25426)
Bu mevzuata karşılık gelen bir Türk mevzuatı bulunmamaktadır.
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik
Önlemlerine İlişkin Yönetmelik (R.G, 10.02.2004, 25369)
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları
Hakkında Yönetmelik (R.G. 11.2.2004 - 25370)
Kamu Görevlilerinin İş Sağlığı ve Güvenliğine ilişkin
Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer
sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2009 yılında yasalaşacağı taahhüt edilmiştir).
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
190
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
KiĢisel koruyucu
donanımların iĢyerinde
çalıĢanlar tarafından
kullanılması için asgari
güvenlik ve sağlık
gerekleri hakkında 30
Kasım 1989 tarih ve
89/656/AET sayılı Konsey
Yönergesi
ÇalıĢanların özellikle sırt
incinmelerine neden
olabilecek el ile yükleme
ve boĢaltma iĢlerinde
asgari sağlık ve güvenlik
koĢulları hakkında 29
Mayıs 1990 tarih ve
90/269/AET sayılı Konsey
Yönergesi
Ekranlı araçlar ile
çalıĢmalarda asgari sağlık
ve güvenlik koĢullarına
iliĢkin 29 Mayıs 1990 tarih
ve 90/270/AET sayılı
Konsey Yönergesi
ĠĢyerinde güvenlik ve/veya
sağlık iĢaretleri için asgari
koĢullar hakkında 24
Haziran 1992 tarih ve
92/58/AET sayılı Konsey
Yönergesi
Hamile, lohusa veya
emzikli kadın çalıĢanların
iĢyerinde sağlık ve
güvenliklerinin
iyileĢtirilmesine iliĢkin
asgari önlemlerin
belirlenmesi konusundaki
19 Ekim 1992 tarih ve
92/85/AET sayılı Konsey
Yönergesi (89/391/AET
sayılı Yönergenin 16.
maddesi 1. paragrafı
kapsamında 10. Yönerge)
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik (R.G, 11.2.2004, 25370)
Kamu Görevlilerinin İş Sağlığı ve Güvenliğine ilişkin
Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer
sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2009 yılında yasalaşacağı taahhüt edilmiştir).
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği (R.G, 11.2.2004, 25370)
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
Ekranlı Araçlarla Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri
Hakkında Yönetmelik (R.G, 23.12.2003, 25325)
Kamu Görevlilerinin İş Sağlığı ve Güvenliğine ilişkin
Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer
sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2009 yılında yasalaşacağı taahhüt edilmiştir).
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliği (R.G, 23.12.2003,
25325)
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Kanunu (R.G.
16.06.2006, 26200)
Gebe ve Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme
Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik (R.G.
14.7.2004, 25552)
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
191
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
ĠĢçilerin sağlık ve
güvenliğini iĢyerindeki
kimyasal maddelerle ilgili
risklerden korumaya
iliĢkin 7 Nisan 1998 tarih
ve 98/24/AT sayılı Konsey
Yönergesi
Kimyasal, fiziksel ve
biyolojik ajanlardan
kaynaklanan risklerden
iĢçilerin korunmasına
iliĢkin 80/1107/AT sayılı
Konsey Yönergesinin
uygulanmasında sınır
değerleri koyan 29 Mayıs
1991 tarih ve 91/322/AET
sayılı Komisyon Yönergesi
ĠĢyerinde çalıĢanların
sağlık ve güvenliğinin
kimyasallarla ilgili
risklerden korunmasına
iliĢkin 98/24/AT sayılı
Konsey Yönergesi’nin
uygulanmasında mesleki
maruziyet sınır
değerlerinin ilk listesinin
oluĢturulmasıyla ilgili 8
Haziran 2000 tarih ve
2000/39/AT sayılı
Komisyon Yönergesi
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik
Önlemleri Hakkında Yönetmelik (R.G, 26.12.2003, 25328)
Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik
Önlemleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına
Dair Yönetmelik (R.G. 19.10.2005, 25971)
Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik
Önlemleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına
Dair Yönetmelik (R.G. 20.03.2008, 26822)
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik
Önlemleri Hakkında Yönetmelik (R.G, 26.12.2003, 25328)
Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik
Önlemleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına
Dair Yönetmelik (R.G. 19.10.2005, 25971)
Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik
Önlemleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına
Dair Yönetmelik (R.G. 20.03.2008, 26822)
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik
Önlemleri Hakkında Yönetmelik (R.G, 26.12.2003, 25328)
Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik
Önlemleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına
Dair Yönetmelik (R.G. 19.10.2005, 25971)
Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik
Önlemleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına
Dair Yönetmelik (R.G. 20.03.2008, 26822)
91/322/AET ve 2000/39/AT
Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik
sayılı Yönergeleri
Önlemleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına
değiĢtiren, mesleki
Dair Yönetmelik (R.G. 20.03.2008, 26822)
maruziyet sınır
değerlerinin ikinci listesini
oluĢturan 98/24/AT sayılı
Yönergenin
uygulanmasıyla ilgili 7
ġubat 2006 tarih ve
2006/15/AT sayılı
Komisyon Yönergesi
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
192
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Patlayıcı ortamların
mevcut risklerinden,
çalıĢanların korunması ile
sağlık ve güvenliklerinin
geliĢtirilmesi için asgari
koĢullar hakkında 16
Aralık 1999 tarih ve
1999/92/AT sayılı Konsey
Yönergesi
ĠĢyerinde biyolojik
ajanlara maruziyetle ilgili
risklerden çalıĢanların
korunması hakkında 18
Eylül 2000 tarih ve
2000/54/AT sayılı Konsey
Yönergesi
ÇalıĢanların iĢte
kanserojenler veya
mutajenlere maruziyetiyle
ilgili risklerden
korunmasına iliĢkin 29
Nisan 2004 tarih ve
2004/37/AT sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konseyi
Yönergesi (89/391/AT
sayılı Yönerge’nin 16.
Maddesinin 1. paragrafı
uyarınca çıkarılan 6.
Bireysel Yönerge)
Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Çalışanların Korunması
Hakkında Yönetmelik (R.G, 26.12.2003, 25328)
Biyolojik Etkenlere Maruziyet Risklerinin Önlenmesi
Hakkında Yönetmelik (R.G, 10.06.2004, 25488)
Kanserojen ve Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve
Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik (R.G. 26.12.2003,
25328)
ĠĢçilerin fiziksel
ajanlardan kaynaklanan
risklere maruziyeti ile
ilgili asgari sağlık ve
güvenlik Ģartları hakkında
2002/44 sayılı Yönerge
Titreşim Yönetmeliği (R.G, 23.12.2003, 25325)
ĠĢçilerin fiziksel
ajanlardan kaynaklanan
risklere maruziyeti ile
ilgili asgari sağlık ve
güvenlik Ģartları hakkında
(gürültü) 6 ġubat 2003 ve
2003/10/AT sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konsey
Yönergesi
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
Gürültü Yönetmeliği (R.G, 23.12.2003, 25325)
ĠĢçilerin fiziksel
Çalışanların Sağlık ve Güvenliklerinin Elektromanyetik Alan
ajanlardan kaynaklanan
Maruziyetinden Kaynaklanan Risklere Karşı Korunması
risklere maruziyeti ile
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
193
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Hakkında Yönetmelik (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5.
mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2011 sonrasında yasalaşacağı
taahhüt edilmiştir).
ilgili asgari sağlık ve
güvenlik Ģartları hakkında
(elektro manyetik alanlar)
29 Nisan 2004 tarih ve
2004/40/AT sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konsey
Yönergesi
ĠĢçilerin fiziksel
ajanlardan kaynaklanan
risklere maruziyeti ile
ilgili asgari sağlık ve
güvenlik Ģartları hakkında
(yapay optik radyasyon) 5
Nisan 2006 tarih ve
2006/25/AT sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konseyi
Yönergesi
ĠĢyerinde asbeste maruz
kalmaktan ortaya
çıkabilecek risklerden
çalıĢanların korunması
hakkında 19 Eylül 1983
tarih ve 83/477/AET sayılı
Konsey Yönergesi
ĠĢyerinde asbeste maruz
kalmaktan ortaya
çıkabilecek risklerden
çalıĢanların korunması
hakkında 19 Eylül 1983
tarih ve 83/477 sayılı
Konsey Yönergesini
değiĢtiren 91/382/AET
sayılı Konsey Yönergesi
ĠĢyerinde asbeste maruz
kalmaktan ortaya
çıkabilecek risklerden
çalıĢanların korunması
hakkında 19 Eylül 1983
tarih ve 83/477 sayılı
Konsey Yönergesini
değiĢtiren 2003/18/AT
sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konsey
Yönergesi
Optik Radyasyon Yönetmeliği (31 Aralık 2008 tarih ve 27097
5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2011 yılında yasalaşacağı
taahhüt edilmiştir).
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
Kanserojen ve Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve
Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik (R.G, 26.12.2003,
25328)
Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri
Hakkında Yönetmelik (R.G, 26.12.2003, 25328)
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
Kanserojen ve Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve
Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik (R.G, 26.12.2003,
25328)
Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri
Hakkında Yönetmelik (R.G, 26.12.2003, 25328)
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
Kanserojen ve Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve
Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik (R.G, 26.12.2003,
25328)
Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri
Hakkında Yönetmelik (R.G, 26.12.2003, 25328)
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
194
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Belirli Süreli ĠĢ ĠliĢkisi
veya Geçici ĠĢ ĠliĢkisi Ġle
ÇalıĢan ĠĢçilerin ĠĢ Sağlığı
ve Güvenliğinin
ĠyileĢtirilmesinin
TeĢvikine Yönelik
Tedbirleri Tamamlayan
25 Haziran 1991 tarih ve
91/383/AET sayılı Konsey
Yönergesi
Ġstihdam ve Sosyal
DayanıĢma için Topluluk
Programını OluĢturan 24
Ekim 2006 tarih ve
1672/2006/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve
Konseyi Kararı PROGRESS
AntlaĢma’nın 251.
Maddesi’nde açıklanan
prosedüre tabi olan bazı
araçları incelemeye tabi
yasama usulüne iliĢkin
1999/468/AT sayılı Konsey
Kararı’na uyarlayan 22
Ekim 2008 tarihli ve
1137/2008/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve
Konsey YönetmeliğiĠncelemeye tabi yasama
usulüne uyum- Bölüm 1
Kamu sağlığı ve iĢ yerinde
sağlık ve güvenliğe iliĢkin
16 Aralık 2008 tarihli ve
1338/2008/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Yönetmeliği
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
Geçici veya Belirli Süreli İşlerde İş Sağlığı ve Güvenliği
Hakkında Yönetmelik (R.G,15.5.2004, 25463)
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer sayılı
Resmi
Gazete‟de
yayımlanan
AB
Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2011 yılından sonra yasalaşacağı taahhüt
edilmiştir).
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve
27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2011 yılından sonra
yasalaşacağı taahhüt edilmiştir).
Kamu Görevlilerinin İş Sağlığı ve Güvenliğine ilişkin
Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer
sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2009 yılında yasalaşacağı taahhüt edilmiştir).
Türkiye ve AB arasında PROGRESS Programına ilişkin
mutabakat zaptı imzalanmıştır.
Bu mevzuata karşılık
bulunmamaktadır.
gelen
bir
Türk
mevzuatı
Bu mevzuata karşılık gelen bir Türk mevzuatı
bulunmamaktadır.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
195
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Topluluk içi iĢçilerin
serbest dolaĢımına iliĢkin
15 Ekim 1968 tarih ve
1612/68/AET sayılı
Yönetmelik
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
64/221/AET, 68/360/AET,
72/194/AET, 73/148/AET,
75/34/AET, 75/35/AET,
90/364/AET, 90/365/AET
ve 93/96/AET sayılı
Yönergeleri ilga eden,
1612/68/AET sayılı
Yönetmeliği değiĢtiren,
topluluk vatandaĢları ve
ailelerinin üye devlet
sınırları içinde dolaĢma ve
ikamet etme hakkına
iliĢkin 29 Nisan 2004 tarih
ve 2004/38/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Yönergesi
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
ĠĢ sahibi olduktan sonra, o
üye devlete ait sınırlarda
kalabilme hakkına iliĢkin
1251/70/AET sayılı
Yönetmeliği ilga eden, 25
Nisan 2006 tarih ve
635/2006/AT sayılı
Komisyon Yönetmeliği
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
1612/68/AET sayılı Konsey
Yönetmeliği’ni istihdam
yetkisi ve iĢ baĢvuruları
açısından uygulayan ve
özellikle Eures isimli bir
ağ (Avrupa Ġstihdam
Hizmetleri) kapsamında
iĢçilerin Topluluk içinde
serbest dolaĢımına iliĢkin
22 Ekim 1993 tarih ve
93/569/AET sayılı
Komisyon Kararı’nı Ġlga
Eden 23 Aralık 2002 tarih
ve 2003/8/AT sayılı
Komisyon Kararı
Mesleki Yeterliliklerin
Tanınmasına ĠliĢkin 7
Ekim 2005 tarih ve
2005/36/AT sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konseyi
Yönergesi
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
196
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Mesleki niteliklerin
tanınmasına iliĢkin
2005/36/AT sayılı
Yönetmeliğin Ekler II
kısmını tadil eden 31
Temmuz 2008 tarihli ve
755/2008/AT sayılı
Komisyon Yönetmeliği
Bu mevzuata karşılık gelen bir Türk mevzuatı bulunmamaktadır.
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
Topluluk içi dolaĢımda
çalıĢanlar ve serbest
çalıĢanlar için ek maaĢ
sağlamaya iliĢkin 29
Haziran 1998 ve 98/49/AT
sayılı Konsey Yönergesi
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
Tamamlayıcı Emeklilik
Alanında bir Komite
Kurulmasına iliĢkin 9
Temmuz 2001 tarih ve
2001/548/AT sayılı
Komisyon Kararı
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
1408/71/AET ve
574/72/AET sayılı
Yönetmeliklerin
hükümlerine dahil
olmamıĢ 3.ülke
vatandaĢları için ,
hükümlerin
geniĢletilmesine dair,
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
Topluluk içi dolaĢımda
çalıĢan kiĢi ve ailelerine
sosyal güvenlik planlarının
uygulanmasına iliĢkin 14
Haziran 1971 tarih ve
1408/71/AET sayılı
Yönetmelik
Sosyal güvenlik
sistemlerinin
koordinasyonuna dair 29
Nisan 2004 tarih ve
883/2004/AT sayılı AP
Konsey Yönetmeliği(AEA
ve Ġsviçre ile ilintili)
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
197
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
859/2003/AT sayılı Konsey
Yönetmeliği
2000/436/AT sayılı Kararı
ilga eden ve Sosyal
Koruma Komitesi
oluĢturan 4 Ekim 2004
tarih ve
2004/689/AT sayılı Konsey
Kararı
Entegre sosyal koruma
istatistikleri sistemine
iliĢkin 25 Nisan 2007 tarih
ve 458/2007/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve
Konseyi Yönetmeliği
(ESSPROS)
Uygun iletim formatları,
iletilecek sonuçlar ve
ESSPROS çekirdek
sistemi nin ve emeklilik
faydalanıcıları modülünün
ölçülmesine yönelik
kriterler açısından
Entegre Sosyal Koruma
Avrupa Sistemine iliĢkin
458/2007/AT sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konseyi
Yönetmeliği’ni uygulayan
12 Kasım 2007 tarih ve
1322/2007/AT sayılı
Komisyon Yönetmeliği
Avrupa Topluluğu içinde
yer değiĢtiren çalıĢanlar,
kendi iĢinde çalıĢan kiĢiler
ve bunların aile
bireylerine uygulanacak
sosyal güvenlik
sistemlerine iliĢkin
1408/71/AET sayılı Konsey
Tüzüğünü tadil eden 17
Haziran 2008 tarihli ve
592/2008/AT sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konsey
Yönetmeliği
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
198
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Ġstihdam ve Sosyal Ġçerme
için
Avrupa
Mikro
Finansman
GiriĢimini
kuran 25 Mart 2010 tarih
ve 283/2010/AB sayılı
Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Kararı
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır
ĠĢyerinde asbeste maruz
kalmaktan ortaya
çıkabilecek risklerden
çalıĢanların korunması
hakkında 30 Kasım 2009
tarih ve 2009/148/AT
sayılı Konsey Yönergesi
(AEA Ġlintili Metin)
ĠĢçilerin çalıĢırken
kullandıkları iĢ
ekipmanlarına yönelik
asgari sağlık ve güvenlik
gerekliliklerine iliĢkin 16
Eylül 2009 tarih ve
2009/104/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve
Konseyi Yönergesi (
89/391/AET sayılı
Yönerge’nin 16(1).
Maddesine atfen, ikinci
Konsey Yönergesi) (AEA
Ġlintili Metin)
Sosyal
güvenlik
sistemlerinin
koordinasyonuna
dair
883/2004/AT
sayılı
Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Yönetmeliği’nin
uygulayıcı usulleri içeren
16 Eylül 2009 tarih ve
987/2009/AT
sayılı
Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Yönetmeliği (AEA
ve Ġsviçre ile ilintili)
•Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır
Sosyal
güvenlik
sistemlerinin
koordinasyonuna
883/2004/AT
sayılı
Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Yönetmeliği’nin
EK kısımlarının içeriğinin
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
Kanserojen ve Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve
Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik (R.G, 26.12.2003,
25328)
Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri
Hakkında Yönetmelik (R.G, 26.12.2003, 25328)
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun (R.G 26.05.2008, 26887)
İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları
Hakkında Yönetmelik (R.G. 11.2.2004 - 25370)
Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
199
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
belirlenmesini tadil eden
16 Eylül 2009 tarih ve
988/2009/AT
sayılı
Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Yönetmeliği (AEA
ve Ġsviçre ile ilintili)
UNICE, CEEP ve ETUC
tarafından sonuçlandırılan
Gözden GeçirilmiĢ
Ebeveyn Ġzni Çerçeve
SözleĢmesini uygulamaya
koyan ve 96/34/AT Sayılı
Yönergeyi ilga eden
2010/18/AB sayılı Konsey
Yönergesi
Tarım da dahil kendi nam
ve heasbına çalıĢan
kadınların hamilelik ve
analık dönemlerinde
korunması ve tarım da
dahil bağımsız çalıĢan
kadın ve erkeğe eĢit
muamele prensibinin
uygulanmasına iliĢkin 11
Aralık 1986 tarih ve
86/613/AET sayılı Konsey
Yönergesi
Kendi nam ve hesabına
çalıĢan kadın ve erkeğe
eĢit muamele prensibinin
uygulanmasına iliĢkin ve
86/613/AET sayılı Konsey
Yönergesi’ni ilga eden 7
Temmuz 2010 tarih ve
2010/41/ AB sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konseyi
Yönergesi
Avrupa Birliği Ġstihdam
ve Sosyal DayanıĢma
Programı (PROGRESS)’i
kuran 1672/2006 sayılı
Kararı tadil eden 25 Mart
2010 tarih ve 284/2010/AB
sayılı
Avrupa
Parlamentosu ve Konsey
Kararı
4857 sayılı İş Kanunu (R.G, 10.6.2003, 25134)
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu (R.G, 23.07.1965,
12056)
Devlet Memurları Kanunu ve İş Kanunu‟nda Değişiklik
Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı (31 Aralık 2008 tarih ve
27097 5. mükerrer sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal
Programı‟nda bu düzenlemenin 2009 yılında yasalaşacağı
taahhüt edilmiştir)
Kamu Görevlilerinin İş Sağlığı ve Güvenliğine ilişkin
Yönetmelikler (31 Aralık 2008 tarih ve 27097 5. mükerrer
sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan AB Müktesebatının
üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nda bu
düzenlemenin 2009 yılında yasalaşacağı taahhüt edilmiştir)
Bu
mevzuata
bulunmamaktadır.
karşılık
gelen
Türk
Mevzuatı
• Bu mevzuata karşılık gelen Türk Mevzuatı bulunmamaktadır.
Avrupa Birliği İstihdam ve Sosyal Dayanışma Programı
(PROGRESS) hakkındaki Mutabakat Zaptı2nın kabulu için
Bakanlar Kurulu Kararı
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
200
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Mesleki maruziyet sınır
değerlerinin
üçüncü
listesini
oluĢturan
98/24/AT
sayılı
Yönergenin
uygulanmasıyla
ilgili
2000/39/AT
sayılı
Yönergeyi tadil eden 17
Aralık 2009 tarih ve
2009/161/AT
sayılı
Komisyon
Yönergesi
(AEA Ġlintili Metin)
Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik
Önlemleri Hakkında Yönetmelik (R.G, 26.12.2003, 25328)
B. Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine ĠliĢkin 2008 yılı Türkiye
Ulusal Programı
Avrupa Birliği Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı ile
Avrupa Birliği Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı‟nın
uygulanması, koordinasyonu ve izlenmesine dair 2008/14481 sayılı Karar, Bakanlar
Kurulu tarafından 10.11.2008 tarihinde kabul edilmiş ve 31 Aralık 2008 tarih ve
27097 (5. Mükerrer) sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanmıştır.
Avrupa Birliği Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı, 18
Şubat 2008 tarihinde AB Konseyi tarafından kabul edilen Gözden Geçirilmiş Katılım
Ortaklığı Belgesi‟ne (2008) cevaben hazırlanmıştır. Ulusal Program, 2008 Gözden
Geçirilmiş Katılım Ortaklık Belgesi‟nde yer alan kısa ve orta vadeli öncelikler
doğrultusunda, Avrupa Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin bir zaman çizelgesi ve
mevcut yasal düzenlemelere getirilecek değişiklikleri ortaya koymaktadır.
Türkiye‟nin üçüncü Ulusal Programı, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından 31
Aralık 2008 tarihinde onaylanmıştır ve Türkiye‟nin gelecek dört sene içerisinde AB
Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin kısa ve orta vadeli taahhütlerini sunmaktadır.
Bu taahhütler, Katılım Ortaklığı Belgesi, Tarama Raporları, Müzakere Çerçeve
Belgesi ve İlerleme Raporlarına uygun olarak belirlenmektedir.
Aşağıdaki tablo, Türkiye‟nin İstihdam ve Sosyal Politika alanında AB
Müktesebatı‟nın üstlenilmesine ilişkin taahhütlerini içermektedir: Yıldız işareti ile
belirtilmiş olan mevzuatın hakkında ilgili Bakanlıklar ve kurumlarda görüşmeler
devam etmekte olup, daha yürürlüğe girmemişlerdir.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
201
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Yürürlükteki AB
Mevzuatı
Taslak Türk Mevzuatı
Planlanan Uyum Tarihi
UNICE, CEEP ve ETUC
tarafından
sonuçlandırılan kısmi
süreli çalıĢma
hakkındaki Çerçeve
AnlaĢma’ya iliĢkin 15
Aralık 1997 tarihli ve
97/81/AT sayılı Konsey
Yönergesi
Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanun
2011 sonrası
UNICE, CEEP ve ETUC
tarafından
sonuçlandırılan belirli
süreli çalıĢma hakkında
çerçeve anlaĢmasına
iliĢkin 28 Haziran 1999
tarih ve 1999/70/AT
sayılı Konsey Yönergesi
Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanun
ĠĢverenin sözleĢme ya da
istihdam iliĢkisine
uygulanabilecek
koĢulların çalıĢanlara
bildirmesi yükümlülüğü
hakkındaki 14 Ekim
1991 tarih ve 91/533/AET
sayılı Konsey Yönergesi
Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanun
ÇalıĢan gençlerin
iĢyerinde korunması
hakkında 22 Haziran
1994 tarih ve 94/33/AT
sayılı Konsey Yönergesi
4857 sayılı İş Kanununda
Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanun
2011 sonrası
Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin
Yönetmelikler
2011 sonrası
2011 sonrası
Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin
Yönetmelikler
2011 sonrası
2011 sonrası
Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin
Yönetmelikler
2009–2010*
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
202
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Hizmet sunumu
çerçevesinde çalıĢanların
yurtdıĢında geçici olarak
görevlendirilmesi
hakkındaki 16 Aralık
1996 tarih ve 96/71/AT
sayılı Konsey ve Avrupa
Parlamentosu Yönergesi
Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanun
2011 sonrası
ÇalıĢma sürelerinin
düzenlenmesinin bazı
yönlerine iliĢkin 4 Kasım
2003 tarih ve 2003/88/AT
sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konseyi
Yönergesi
Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanun
2011 sonrası
Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin
Yönetmelikler
2011 sonrası
Avrupa Birliği TaĢıt
ĠĢçileri Federasyonu
(FST) ve Avrupa
Topluluğu Gemi
Sahipleri Derneği
tarafından
sonuçlandırılmıĢ
gemiadamlarına ait
çalıĢma sürelerinin
düzenlenmesi
konusundaki sözleĢmeye
iliĢkin 1999/63/AT sayılı
Konsey Yönergesi- EK:
Gemiadamlarına ait
çalıĢma sürelerinin
düzenlenmesi hakkında
SözleĢme
Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanun
2011 sonrası
Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin
Yönetmelikler
2011 sonrası
2011 sonrası
Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin
Yönetmelikler
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
203
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Avrupa Havayolları
Derneği(AEA), Avrupa
UlaĢım ĠĢçileri
Federasyonu(ETF),
Avrupa Kokpit
Derneği(ECA), Avrupa
Bölgesel
Havayolları(ERA) ve
Uluslararası Hava
TaĢıma Derneği(IACA)
tarafından
sonuçlandırılan havacılık
sektöründe mobil
personelin çalıĢma
sürelerinin
düzenlenmesine iliĢkin
Avrupa SözleĢmesine
dair 27 Kasım 2000 tarih
ve 2000/79/AT sayılı
Konsey Yönergesi
Hava İş Kanunu
2009–2010*
Karayolları nakliye
iĢlerinde çalıĢan iĢçilerin
çalıĢma sürelerine iliĢkin
11 Mart 2002 tarih ve
2002/15/AT sayılı Konsey
Yönergesi
Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanun
2011 sonrası
Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin
Yönetmelikler
2011 sonrası
Toplu iĢten çıkarmalarla
ilgili 98/59/AT sayılı
Konsey Yönergesi
Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanun
2011 sonrası
Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin
Yönetmelikler
2011 sonrası
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
204
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
ÇalıĢanların
bilgilendirilmesi ve
çalıĢanlara danıĢılması
amacıyla Topluluk
çapında faaliyet gösteren
iĢletmelerde ve iĢletme
gruplarında bir usulün
tesis edilmesi ya da
Avrupa ÇalıĢma
Konseyi’nin kurulmasına
iliĢkin 22 Eylül 1994
tarih ve 94/45/AT sayılı
Konsey Yönergesi
Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanun
2011 sonrası
Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin
Yönetmelikler
2011 sonrası
ĠĢletme ya da iĢin devri
halinde çalıĢanların
haklarının korunmasına
iliĢkin 2001/23/AT sayılı
Konsey Yönergesi
Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanun
2011 sonrası
Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin
Yönetmelikler
2011 sonrası
Avrupa ġirketlerinde
ÇalıĢanların Yönetime
Katılımına Dair 8 Ekim
2001 tarih ve 2001/86/AT
sayılı Konsey Yönergesi
Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanun
2011 sonrası
Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin
Yönetmelikler
2011 sonrası
ĠĢletmelerde ÇalıĢanların
Bilgilendirilmesi ve
DanıĢma Sürecinin
ĠĢletilmesine Dair 11
Mart 2002 tarih ve
2002/14/AT sayılı Konsey
Yönergesi- AP, Konsey
ve Komisyon’un
çalıĢanların temsiline
iliĢkin Ortak
Deklarasyonu
Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanun
2011 sonrası
Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin
Yönetmelikler
2011 sonrası
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
205
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanun
2011 sonrası
Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin
Yönetmelikler
2011 sonrası
Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanun
2011 sonrası
Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin
Yönetmelikler
2011 sonrası
Hamile, loğusa veya
emzikli kadın
çalıĢanların iĢyerinde
sağlık ve güvenliklerinin
iyileĢtirilmesine iliĢkin
asgari önlemlerin
belirlenmesi
konusundaki 19 Ekim
1992 tarih ve 92/85/AET
sayılı Konsey Yönergesi
Devlet Memurları Kanunu
ve İş Kanunu‟nda
Değişiklik Yapılmasına
Dair Kanun
2009*
UNICE, CEEP ve ETUC
tarafından
sonuçlandırılan Ebeveyn
Ġzni Çerçeve
SözleĢmesine Dair 3
Haziran 1996 tarihli ve
96/34/AT Sayılı Konsey
Yönergesi
Devlet Memurları Kanunu
ve İş Kanunu‟nda
Değişiklik Yapılmasına
Dair Kanun
2009*
Kamu Görevlilerinin İş
Sağlığı ve Güvenliğine
ilişkin Yönetmelikler
2009*
Avrupa Kooperatif
ġirketi Tüzüğü’nü
iĢçilerin katılımına iliĢkin
olarak tamamlayan 22
Temmuz 2003 tarih ve
2003/72/AT sayılı
Yönerge
Ġstihdam
ve
ĠĢ
YaĢamında Fırsat EĢitliği
ve
EĢit
Muamele
Ġlkesinin Uygulanmasına
iliĢkin 5 Temmuz 2006
tarih ve 2006/54 sayılı
Yönerge
Kamu Görevlilerinin İş 2009*
Sağlığı ve Güvenliğine
ilişkin Yönetmelikler
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
206
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Irk ve Etnik Kökene
Bakılmaksızın KiĢilere
EĢit Muamele Edilmesi
Ġlkesinin Uygulamaya
Konulmasına ĠliĢkin
2000/43/AT sayılı Konsey
Yönergesi
Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanun
2011 sonrası
Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin
Yönetmelikler
2011 sonrası
Ġstihdamda ve ĠĢte EĢit
Muameleye iliĢkin Genel
Çerçeve oluĢturan 27
Kasım 2000 tarihli ve
2000/78/AT sayılı Konsey
Yönergesi
Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanun
2011 sonrası
Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin
Yönetmelikler
2011 sonrası
ĠĢçilerin çalıĢırken sağlık
ve güvenliğine yönelik
geliĢtirilmiĢ tedbirlerin
alınmasının teĢvikine
iliĢkin 12 Haziran 1989
tarihli ve 89/391/AET
sayılı Konsey Yönergesi
İş Sağlığı ve Güvenliği 2009*
Kanunu
Kamu Görevlilerinin İş 2009*
Sağlığı ve Güvenliğine
ilişkin Yönetmelikler
Kamu Görevlilerinin İş 2009*
ĠĢ araç gereçlerinin
Sağlığı ve Güvenliğine
iĢyerinde çalıĢanlar
ilişkin Yönetmelikler
tarafından kullanılması
için asgari güvenlik ve
sağlık gerekleri hakkında
30 Kasım 1989 tarih ve
89/655/AET sayılı
Konsey Yönergesi
(89/391/AET sayılı
Yönergenin 16. maddesi
1. paragrafı kapsamında
2. Yönerge)
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
207
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
KiĢisel koruyucu
donanımların iĢyerinde
çalıĢanlar tarafından
kullanılması için asgari
güvenlik ve sağlık
gerekleri hakkında 30
Kasım 1989 tarih ve
89/656/AET sayılı
Konsey Yönergesi
(89/391/AET sayılı
Yönergenin 16. maddesi
1. paragrafı kapsamında
3. Yönerge)
Kamu Görevlilerinin İş 2009*
Sağlığı ve Güvenliğine
ilişkin Yönetmelikler
Ekranlı araçlar ile
çalıĢmalarda asgari
sağlık ve güvenlik
koĢullarına iliĢkin 29
Mayıs 1990 tarihli ve
90/270/AET sayılı
Konsey Yönergesi
(89/391/AET sayılı
Yönergenin 16. maddesi
1. paragrafı kapsamında
5. Yönerge)
Kamu Görevlilerinin İş 2009*
Sağlığı ve Güvenliğine
ilişkin Yönetmelikler
ĠĢçilerin fiziksel
ajanlardan kaynaklanan
risklere maruziyeti ile
ilgili asgari sağlık ve
güvenlik Ģartları
hakkında (elektro
manyetik alanlar) 29
Nisan 2004 tarih ve
2004/40/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Yönergesi
(89/391/AET sayılı
Yönergenin 16. maddesi
1. paragrafı kapsamında
18. Yönerge)
Çalışanların Sağlık ve
Güvenliklerinin
Elektromanyetik Alan
Maruziyetinden
Kaynaklanan Risklere
Karşı Korunması
Hakkında Yönetmelik
Güvenlik
önlemleri
hakkında
Yönetmelik
(R.G. 23.12.2003, 25325)
2011 sonrası
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
208
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Optik Radyasyon
ĠĢçilerin fiziksel
ajanlardan kaynaklanan Yönetmeliği
risklere maruziyeti ile
ilgili asgari sağlık ve
güvenlik Ģartları
hakkında (yapay optik
radyasyon) 5 Nisan 2006
tarih ve 2006/25/AT
sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konseyi
Yönergesi (89/391/AET
sayılı Yönergenin 16.
maddesi 1. paragrafı
kapsamında 19. Yönerge)
Belirli Süreli ĠĢ ĠliĢkisi
veya Geçici ĠĢ ĠliĢkisi Ġle
ÇalıĢan ĠĢçilerin ĠĢ
Sağlığı ve Güvenliğinin
ĠyileĢtirilmesinin
TeĢvikine Yönelik
Tedbirleri Tamamlayan
25 Haziran 1991 tarih ve
91/383/AET sayılı
Konsey Yönergesi
Ġstihdam
ve
Sosyal
Ġçerme için Avrupa
Mikro
Finansman
GiriĢimini kuran 25
Mart 2010 tarih ve
283/2010/AB
sayılı
Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Kararı
ĠĢyerinde asbeste maruz
kalmaktan ortaya
çıkabilecek risklerden
çalıĢanların korunması
hakkında 30 Kasım 2009
tarih ve 2009/148/AT
sayılı Konsey Yönergesi
2011 sonrası
Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanun
2011 sonrası
Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanunun
uygulanmasına ilişkin
Yönetmelikler
2011 sonrası
Kamu Görevlilerinin İş
Sağlığı ve Güvenliğine
ilişkin Yönetmelikler
2009
Bu mevzuata karşılık gelen
Türk Mevzuatı
bulunmamaktadır
_
4857
sayılı İş Kanunu İş Sağlığı ve Güvenliği
(R.G, 10.6.2003, 25134) Kanunu kabul edildikten
5763 sayılı İş Kanunu ve sonra yürülüğe girecektir.
Bazı
Kanunlarda
Değişiklik
Yapılması
Hakkında Kanun (R.G
26.05.2008, 26887)
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
209
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
(AEA Ġlintili Metin)
ĠĢçilerin çalıĢırken
kullandıkları iĢ
ekipmanlarına yönelik
asgari sağlık ve güvenlik
gerekliliklerine iliĢkin 16
Eylül 2009 tarih ve
2009/104/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve
Konseyi Yönergesi (
89/391/AET sayılı
Yönerge’nin 16(1).
Maddesine atfen, ikinci
Konsey Yönergesi) (AEA
Ġlintili Metin)
Sosyal güvenlik
sistemlerinin
koordinasyonuna dair
883/2004/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Yönetmeliği’nin
uygulayıcı usulleri içeren
16 Eylül 2009 tarih ve
987/2009/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Yönetmeliği
(AEA ve Ġsviçre ile
ilintili)
Kanserojen
ve Mutajen
Maddelerle Çalışmalarda
Sağlık
ve
Güvenlik
Önlemleri
Hakkında
Yönetmelik
(R.G,
26.12.2003, 25328)
Asbestle Çalışmalarda
Sağlık ve Güvenlik
Önlemleri Hakkında
Yönetmelik (R.G,
26.12.2003, 25328)
4857
sayılı İş Kanunu İş Sağlığı ve Güvenliği
(R.G, 10.6.2003, 25134) Kanunu kabul edildikten
sonra yürülüğe girecektir.
5763 sayılı İş Kanunu ve
Bazı
Kanunlarda
Değişiklik
Yapılması
Hakkında Kanun (R.G
26.05.2008, 26887)
İş
Ekipmanlarının
Kullanımında Sağlık ve
Güvenlik
Şartları
Hakkında
Yönetmelik
(R.G. 11.2.2004
25370)
Bu mevzuata karşılık gelen
Türk Mevzuatı
bulunmamaktadır
_
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
210
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Sosyal güvenlik
sistemlerinin
koordinasyonuna
883/2004/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Yönetmeliği’nin
EK kısımlarının
içeriğinin belirlenmesini
tadil eden 16 Eylül 2009
tarih ve 988/2009/AT
sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konsey
Yönetmeliği (AEA ve
Ġsviçre ile ilintili)
UNICE, CEEP ve ETUC
tarafından
sonuçlandırılan Gözden
GeçirilmiĢ Ebeveyn Ġzni
Çerçeve SözleĢmesini
uygulamaya koyan ve
96/34/AT Sayılı
Yönergeyi ilga eden
2010/18/AB sayılı Konsey
Yönergesi
Bu mevzuata karşılık gelen
Türk Mevzuatı
bulunmamaktadır
4857 sayılı İş Kanunu (R.G,
10.6.2003, 25134)
657 sayılı Devlet Memurları
Kanunu (R.G, 23.07.1965,
12056)
Devlet Memurları Kanunu
ve İş Kanunu‟nda Değişiklik
Yapılmasına Dair Kanun
Tasarısı (31 Aralık 2008
tarih ve 27097 5. mükerrer
sayılı
Resmi
Gazete‟de
yayımlanan
AB
Müktesebatının
üstlenilmesine
ilişkin
Türkiye
Ulusal
Programı‟nda
bu
düzenlemenin 2009 yılında
yasalaşacağı
taahhüt
edilmiştir)
_
2009*
Kamu
Görevlilerinin İş
Sağlığı ve Güvenliğine
ilişkin Yönetmelikler (31
Aralık 2008 tarih ve 27097
5. mükerrer sayılı Resmi
Gazete‟de yayımlanan AB
Müktesebatının
üstlenilmesine
ilişkin
Türkiye
Ulusal
Programı‟nda
bu
düzenlemenin 2009 yılında
yasalaşacağı
taahhüt
edilmiştir)
Tarım da dahil kendi
nam ve heasbına çalıĢan
kadınların hamilelik ve
Bu mevzuata karşılık gelen
Türk Mevzuatı
bulunmamaktadır.
_
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
211
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
analık dönemlerinde
korunması ve tarım da
dahil bağımsız çalıĢan
kadın ve erkeğe eĢit
muamele prensibinin
uygulanmasına iliĢkin 11
Aralık 1986 tarih ve
86/613/AET sayılı
Konsey Yönergesi
Kendi nam ve hesabına
çalıĢan kadın ve erkeğe
eĢit muamele prensibinin
uygulanmasına iliĢkin ve
86/613/AET sayılı
Konsey Yönergesi’ni ilga
eden 7 Temmuz 2010
tarih ve 2010/41/ AB
sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konseyi
Yönergesi
Avrupa Birliği Ġstihdam
ve Sosyal DayanıĢma
Programı
(PROGRESS)’i kuran
1672/2006 sayılı Kararı
tadil eden 25 Mart 2010
tarih ve 284/2010/AB
sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konsey
Kararı
Mesleki maruziyet sınır
değerlerinin üçüncü
listesini oluĢturan
98/24/AT sayılı
Yönergenin
uygulanmasıyla ilgili
2000/39/AT sayılı
Yönergeyi tadil eden 17
Aralık 2009 tarih ve
2009/161/AT sayılı
Komisyon Yönergesi
(AEA Ġlintili Metin)
Bu mevzuata karşılık gelen
Türk Mevzuatı
bulunmamaktadır.
Avrupa Birliği İstihdam
ve Sosyal Dayanışma
Programı (PROGRESS)
hakkındaki Mutabakat
Zaptı‟nın kabulu için
Bakanlar Kurulu Kararı)
Kimyasal Maddelerle
Çalışmalarda Sağlık ve
Güvenlik Önlemleri
Hakkında Yönetmelik
(R.G, 26.12.2003, 25328)
_
2011 sonrası*
İş Sağlığı ve Güvenliği
Kanunu kabul edildikten
sonra yürülüğe girecektir.
*İlgili kurumda konu hakkında görüşmeler sürmekte olup, mevzuat daha yürülüğe
girmemiştir.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
212
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
VII. MÜZAKERE SÜRECĠ
A.
AB Değerlendirmeleri
1999 Helsinki Avrupa Birliği Konseyi‟nde, AB liderleri Türkiye‟yi AB üyeliği için
bir aday ülke olarak açıklamıştır. Bunu takiben 2004 Aralık Brüksel Avrupa Birliği
Konseyi‟nde, Türkiye‟nin AB‟ye katılım müzakerelerinin başlama tarihi 3 Ekim 2005
olarak belirlenerek, bu müzakere sürecinin ilk aşamasını teşkil eden tarama sürecine
geçilmiştir.
Avrupa Komisyonu‟nun hazırladığı Düzenli İlerleme Raporları temelinde, Konsey
tarafından, Türkiye‟nin kriterleri yerine getirmesi yolundaki ilerlemesi düzenli olarak
incelenmektedir. Komisyon son olarak 9 Kasım 2010 tarihinde bir Türkiye 2010
Ġlerleme Raporu‟nu yayımlanmıştır.
B.
2006 ve 2008 Gözden GeçirilmiĢ Katılım Ortaklığı Belgeleri
12–13 Aralık 1997 tarihlerinde gerçekleşen ve Avrupa‟nın geleceğine yönelik bir dönüm
noktası olarak değerlendirilen Lüksemburg Zirvesi‟nde birçok önemli girişimlerin yolu
açılmış; tek ve tutarlı bir çerçeve dâhilinde aday ülkelere yönelik tüm yardım
olanaklarını harekete geçirmek suretiyle güçlendirilmiş katılım-öncesi stratejinin temel
özelliği olarak “Katılım Ortaklığı Belgesi” (Accession Partnership) adında yeni bir
aracın oluşturulması kararı alınmıştır.
Genel olarak, her Katılım Ortaklığı Belgesi:
-
Aday ülkenin AB‟ye katılması için ilerleme kaydetmesi gereken öncelikli
alanları değerlendirir ve bunun sonucunda da aday ülke için önceliklerini
(kısa/orta vadeli) programlaması amacıyla bir çerçeve sağlar.
-
Aday ülke için, katılıma yönelik hazırlıklarda kullanılmak üzere mali
destek aracı olan katılım öncesi yardıma ilişkin kuralları belirtir.
-
Aday ülkeye, belirtilen öncelikleri gerçekleştirmesi için mali araçlarını
planlama fırsatı verir.
Bu doğrultuda, Konsey Mart 2001‟de Lüksemburg Başkanlık Kararları‟na uygun olarak
Türkiye için ilk Katılım Ortaklığı Belgesi‟ni kabul etmiştir.
Gözden Geçirilmiş Katılım Ortaklığı Belgesi Mart 2003 tarihinde Avrupa Komisyonu
tarafından sunulmuş; Mayıs 2003 tarihinde Konsey tarafından kabul edilmiştir. Avrupa
Komisyonu, Ekim 2004 tarih Tavsiye Kararı‟nı takiben, 2005 yılında yeni Gözden
Geçirilmiş Katılım Ortaklığı Belgesi‟nin kabul edilmesi önerisinde bulunmuştur. Belge,
2006/35/EC sayılı Karar çerçevesinde kabul edilmiştir.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Ayrıca, Gözden GeçirilmiĢ Katılım Ortaklığı Belgesi (2006) istihdam ve sosyal
politikaya ilişkin olarak Türkiye‟nin kısa ve orta vadeli yükümlülüklerini aşağıda
belirtildiği şekilde sıralamıştır:
Kısa Vadeli:
Uyumlaştırma maliyeti ile kamu ve özel kaynakların varlığı konusunda
gerçekçi bir değerlendirme yaparak finansal yatırım için yıllık plan oluşturmak
Sendika faaliyetlerinin üstündeki kısıtlamaları kaldırarak ve haklarına saygı
duyarak, etkin sosyal diyalog için koşullar oluşturmak
Bağımsız sosyal diyalog ve istihdam-sosyal politika hazırlama ve
uygulamanın gelecekteki rolü göz önünde bulundurularak sosyal ortakların
kapasitesini geliştirmesine destek vermek
Çocuk işçiliğiyle ilgili süre gelen problemleri çözmek
Bu alandaki mevzuatın yasalarla uyumlaştırmasını sağlayan kurumların
kapasitesini arttırmak
Orta Vadeli:
Mevzuatın yasalarla uyumlaştırmasını bitirmek, işgücü müfettişleri dahil ilgili
idari ve uygulama yapılarını güçlendirmek
Sosyal politika ve istihdamın mevzuatının uygulanmasını ve yürürlüğe
girmesini sağlamak
Avrupa İstihdam Stratejisi‟ne katılım düşüncesiyle ulusal istihdam stratejisi
hazırlamak, Ortak İstihdam Politikası Raporu hazırlayıp uygulamak, iş pazarı
ve sosyal gelişmeleri izleme kapasitesini arttırmak
Sosyal içermeyle ilgili, AB faaliyetleri doğrultusunda veri toplanması dahil,
ulusal strateji hazırlama
Sosyal güvenlik ağını güçlendirip finansal sürdürülebilirliği sağlayarak, sosyal
güvenlik ve emeklilik sistemindeki reformları birleştirmek ve sosyal korumayı
geliştirmek
Ancak, 23 Şubat 2006 tarihinde, Avrupa Birliği Konseyi gözden geçirilmiş Katılım
Ortaklığı Belgesi‟ni kabul etmiştir. Türkiye‟ye ilişkin söz konusu dördüncü Katılım
Ortaklığı Belgesi 2006/35/AT sayılı Kararı ilga etmiştir.
Gözden GeçirilmiĢ Katılım Ortaklığı Belgesi (2008), aşağıda yeralan öncelikler
doğrultusunda, Topluluk‟un mali yardımlarının programlanmasının, özellikle de
Katılım Öncesi Destek (Pre-Accession Assistance – IPA)‟in temelini oluşturmaktadır.
Konsey, Genel İşler ve Dış İlişkiler Konseyi toplantısında, Katılım Ortaklığı‟nda yer
alan ilke, öncelik ve koşulları gözden geçiren bir kararı 18 Şubat 2008 tarihinde kabul
etmiştir.
Bu çerçevede, istihdam ve sosyal politika
gerçekleştirilmesi gereken şartlar aşağıdaki gibidir:
alanında
Türkiye
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
214
tarafından
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Kısa Vadeli:
Kısa vadeli öncelikler kapsamında, Ekonomik ve Sosyal Haklar: İşçi Hakları ve
Sendikalar başlığı altında, Avrupa standartları ve ilgili ILO Sözleşmeleri çerçevesinde
özellikle örgütlenme hakkı, grev hakkı ve toplu iş sözleşmesi hakkı başta olmak üzere
tam sendikal hakların tanınmasının garanti altına alınması gerektiğinin altını
çizmektedir. Buna ek olarak, sosyal diyalog ve işbirliğinin güçlendirmesi
gerekmektedir.
19. Fasıl: İstihdam ve Sosyal Politika alanında, Üyelik Yükümlülüklerinin
Üstlenebilme Kapasitesi kapsamında yer alan kısa vadeli öncelikler ise şöyledir:
“Diğer hususların yanısıra, sendikaların faaliyetlerini sınırlayan hükümleri
kaldıran ve sendikal hakların tamamını sağlayan yeni mevzuatın kabul
edilmesi suretiyle, tüm düzeylerde, etkili bir sosyal diyalog için koşulların
oluşturulması.
Türkiye’deki kayıtdışı çalışmayla ilgili bir analizinin yapılması ve
müktesebatın tüm iş gücünü kapsayacak şekilde uygulanması için genel bir
eylem planı çerçevesinde bu problemi çözmek için bir planın tasarlanl`rİ.
Ortak Sosyal İçerme Belgesi (JIM) ve İstihdam Politikası Öncelikleri Ortak
Değerlendirme Belgesi (JAP) ile ilgili çalışmaların bitirilmesi ve her iki
izleme sürecinin aktif olarak uygulanması.”
Orta Vadeli:
C.
“AB müktesebatının iç hukuka aktarılmasına devam edilmesi ve iş teftiş de
dahil olmak üzere, ilgili idari ve uygulayıcı yapıların sosyal ortaklarla
işbirliği içinde güçlendirilmesi.
İşgücü piyasasını ve sosyal gelişmeleri izleme ve değerlendirme kapasitesinin
artırılması ve yapısal problemlerin ele alınması.”
Tarama Süreci ve Müzakereler
Katılım müzakerelerinin başlatılması için, Türkiye‟nin ulusal mevzuatının AB
mevzuatına uyumunda ilerleme seviyesinin değerlendirilmesi amacıyla Avrupa
Komisyonu tarafından mevzuat taraması uygulamasının yürütülmesi gerekmektedir.
3 Ekim 2004 tarihinde başlayan fiili müzakerelerin ilk aşamasını oluşturan tarama
süreci, 35 başlığın iki aşamalı incelenmesini kapsamaktadır.
İlk aşamayı teşkil eden “Analitik Tarama” sürecinde, “Tanıtıcı Tarama
Toplantısı”nda Avrupa Komisyonu AB müktesebatını Türkiye‟ye sunarken; ikinci
aşama olan “Ayrıntılı Tarama” da ise ulusal yetkililer kendi ulusal mevzuat ve
taahhütlerini açıklamaktadır.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
215
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Tarama süreci, ilk Tanıtıcı Tarama Toplantısı ile “Bilim ve Araştırma” müktesebat
başlığı altında 20 Ekim 2005 tarihinde başlatılmıştır. Bu başlık 12 Haziran 2006
tarihinde müzakereye açılmış ve geçici olarak kapatılmıştır.
İstihdam ve sosyal politikaya ilişkin olarak, tanıtıcı tarama toplantısı 8 -10 Şubat
2006 tarihinde gerçekleştirilmiş olup; ayrıntılı tarama toplantısı ise 20 -22 Mart 2006
tarihlerinde düzenlenmiştir.
Sonunda, Türkiye için Tarama süreci 12–13 Ekim 2006 tarihlerinde tamamlanmıştır.
Ancak, 8 müzakere başlığının fiili olarak açılması, Kıbrıs konusu sorun teşkil ettiği
sürece, öngörülmemektedir:
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)
Malların serbest dolaşımı
İş kurma hakkı ve hizmetlerin serbest dolaşımı;
Tarım;
Balıkçılık;
Ulaştırma;
Dış ilişkiler;
Mali hizmetler ve
Gümrük Birliği.
Öte yandan, müzakere başlıklarının diğerleri açılsa bile, Türkiye‟nin 29 Temmuz
2005 tarihli Protokol‟de (Ankara Anlaşması‟na ek olarak, 15 Üye Devletten oluşan
Gümrük Birliği‟nin 25 üyeli konjonktüre uyarlanması) öngörüldüğü üzere Gümrük
Birliği dâhilinde Güney Kıbrıs Rum Yönetimi‟ne karşı yükümlülüklerini tam olarak
yerine getirene kadar bu başlıkların kapanmasının mümkün olmayacağı ifade
edilmektedir.19
Bu süreç içerisinde müzakereler çerçevesinde son durum aşağıdaki gibidir:
Müzakerelere Açılan ve Geçici Olarak Kapatılan Başlıklar:
Fasıl 25 – Bilim ve AraĢtırma:
12 Haziran 2006 tarihinde müzakerelere açılmış ve geçici olarak kapatılmıştır
Müzakerelere Açılan Başlıklar:
Fasıl 20 – ĠĢletmeler ve Sanayi Politikası:
Bu Protokol imzalanmış olmasına rağmen, Türk Hükümeti aynı zamanda Güney Kıbrıs Rum Yönetimi‟ni tanımadığını belirten bir beyanatta
bulunmuştur.
19
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
216
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
29 Mart 2007 tarihinde düzenlenen 2. Katılım Konferansı‟nda müzakerelere
açılmıştır. Söz konusu başlığın geçici olarak kapatılması için Türkiye‟nin Ankara
Anlaşması‟na Ek Protokolü ayrım gözetmeksizin uygulama yükümlülüğünün (siyasi
kriter) yanı sıra bir adet kapanış kriteri belirlenmiştir.
18. Fasıl - Ġstatistik:
26 Haziran 2007 tarihinde 3. Bakanlar düzeyinde Hükümetlerarası Konferans‟ta
müzakerelere açılmıştır. Söz konusu başlığın geçici olarak kapatılması için
Türkiye‟nin Ankara Anlaşması‟na Ek Protokolü ayrım gözetmeksizin uygulama
yükümlülüğünün (siyasi kriter) yanı sıra 2 adet kapanış kriteri getirilmiştir.
32. Fasıl - Mali Kontrol:
26 Haziran 2007 tarihinde 3. Bakanlar düzeyinde Hükümetlerarası Konferans‟ta
müzakerelere açılmıştır. Söz konusu başlığın geçici olarak kapatılması için
Türkiye‟nin Ankara Anlaşması‟na Ek Protokolü ayrım gözetmeksizin uygulama
yükümlülüğünün (siyasi kriter) yanı sıra 6 adet kapanış kriteri getirilmiştir.
21. Fasıl - Trans – Avrupa ġebekeleri:
19 Aralık 2007 tarihinde 4. Bakanlar düzeyinde Katılım Konferansı‟nda müzakerelere
açılmıştır. Türkiye‟nin Ankara Anlaşması‟na Ek Protokolü ayrım gözetmeksizin
uygulama yükümlülüğünün (siyasi kriter) yanı sıra 1 adet kapanış kriteri getirilmiştir.
28. Fasıl - Tüketici ve Sağlığın Korunması:
19 Aralık 2007 tarihinde müzakerelere açılmıştır. Türkiye‟nin Ankara Anlaşması‟na
Ek Protokolü ayrım gözetmeksizin uygulama yükümlülüğünün (siyasi kriter) yanı sıra
bu fasıl başlığı altında 5 adet kapanış kriteri getirilmiştir.
6. Fasıl - ġirketler Hukuku:
Söz konusu başlık, 5. Bakanlar düzeyinde Katılım Konferansı‟nda 17 Haziran 2008
tarihinde müzakerelere açılmıştır. Türkiye‟nin Ankara Anlaşması‟nın Ek
Protokolü‟nü ayrım gözetmeksizin uygulama yükümlülüğünün (siyasi kriter) yanı sıra
bu fasıl başlığı altında 5 adet kapanış kriteri getirilmiştir.
7. Fasıl - Fikri Mülkiyet Hukuku:
5. Bakanlar düzeyinde Katılım Konferansı‟nda (Hükümetler arası Konferans) 17
Haziran 2008 tarihinde müzakerelere açılmış; siyasi kriter ile birlikte 5 kapanış kriteri
getirilmiştir.
4. Fasıl - Sermayenin Serbest DolaĢımı:
6. Bakanlar düzeyinde Hükümetler arası Konferans‟ta 19 Aralık 2008 tarihinde
müzakerelere açılmış; Türkiye‟nin Ankara Anlaşması‟na Ek Protokolü ayrım
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
217
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
gözetmeksizin uygulama yükümlülüğünün (siyasi kriter) yanı sıra 4 kapanış kriteri
getirilmiştir.
10. Fasıl - Bilgi Toplumu ve Medya:
6. Bakanlar düzeyinde Hükümetler arası Konferans‟ta 19 Aralık 2008 tarihinde
müzakerelere açılmış; Türkiye‟nin Ankara Anlaşması‟na Ek Protokolü ayrım
gözetmeksizin uygulama yükümlülüğünün (siyasi kriter) yanı sıra 5 kapanış kriteri
getirilmiştir.
16. Fasıl – Vergilendirme:
30 Haziran 2009 tarihinde gerçekleşen hükümetlerarası konferansta müzakerelere
açılmıştır.
27. Fasıl – Çevre
21 Aralık 2009 tarihinde gerçekleşen hükümetlerarası konferansta, Çevre faslı
müzakerelere açılmıştır.
12. Fasıl – Gıda Güvenliği, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı
31 Haziran 2010 tarihinde, İspanya Dönem Başkanlığı esnasında Gıda Güvenliği,
Veterinerlik ve Bitki Sağlığı faslı müzakerelere açılmıştır.
Halihazırda, 35 müzakere başlığından toplam 13 başlık açılmış; bir başlık geçici
olarak kaptılmış; 8 başlık Avrupa Konseyi kararı ile askıya alınmış ve 10 başlık ise
Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ve Fransa‟nın muhalefeti sonucu politik olarak bloke
edilmiş bulunmaktadır.
Öte yandan AB Konseyi “Ekonomik ve Parasal Politika” ve “Eğitim ve Kültür”
fasılları hakkındaki tarama raporlarını onaylamış olup, Türkiye de bu fasıllardaki
müzakere pozisyonlarını sunmuştur. “Sosyal Politika ve İstihdam” faslı Avrupa
Konseyi tarafından onaylanmış olmasına rağmen, söz konusu fasıl, tanımlanmış açılış
kriterlerini karşıladığı zaman açılacaktır.
Konsey tarafından Sosyal Politika ve Ġstihdam başlığının müzakerelere açılabilmesi
için belirlenen iki açılış kriteri şu şekildedir:
(1) Türkiye‟de Sendikal Hakların (özellikle dolaşım, grev ve toplu pazarlık) AB
standartları ve ILO Sözleşmeleri ile uyumlu hale getirilmesi; Türkiye‟nin bu
alanda mevcut tüm engelleri kaldırması, hem kamu hem de özel sektörü
kapsayan gözden geçirilmiş düzenlemeleri kabul etmesi beklenmektedir.
(2) Türkiye tarafından AB müktesebatının iç mevzuata aktarılması, uygulanması ve
yürütülmesi için bir Eylem Planı‟nın sunulması talep edilmektedir. Türkiye
Sosyal Politika ve İstihdama ilişkin Eylem Planı‟nı Avrupa Komisyonu‟na 2010
yılı Nisan ayında sunmuştur.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
218
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Polonya, AB Dönem Başkanlığı‟nı 30 Haziran - 31 Aralık 2011 tarihleri arasında
yürütmek üzere Macaristan‟dan devralmıştır. Türkiye‟nin AB katılım süreci
çerçevesinde 2010 yılı Haziran tarihinden bugüne herhangi bir müzakere faslı
açılmamış olup, halen açılmamış olan müzakere başlıklarından 28 fasıl yukarıda
detaylandırılan teknik ve politik sebepler dolayısı ile askıya alınmış bulunmaktadır.
AB Türkiye arasındaki üyelik müzakerelerinde teknik olarak açılması mümkün olan
fasıllar: “Rekabet Politikası”, “Kamu Alımları” ve “Sosyal Politika ve Ġstihdam”dır.
D- Türkiye 2010 Ġlerleme Raporu
09 Kasım 2010 tarihinde Avrupa Komisyonu tarafından yayımlanan Türkiye 2010
Ġlerleme Raporu, Türkiye‟nin, “19. Fasıl: Ġstihdam ve Sosyal Politika” başlığı
altında yer alan AB müktesebatına uyum çerçevesindeki ilerlemesi konusunda aşağıda
yer alan değerlendirmeleri içermektedir.
“İş hukuku konusunda AB müktesebatının iç hukuka aktarımına ilişkin ilerleme
kaydedilmemiştir. İş Kanunu ekonominin bazı sektörlerine uygulanmamaktadır.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde dezavantajlı gruplar için yeni bir
dairenin kurulması kararı olumlu bir adımdır. İş Teftiş Kurulu’nun, özellikle personel
ve sosyal ortaklarla işbirliği açılarından güçlendirilmesi gerekmektedir.
İş sağlığı ve güvenliği konusunda çok sınırlı ilerleme kaydedilmiştir. AB fonlarıyla
gerçekleştirilen faaliyetlerin katkısıyla, idari kapasite ve farkındalık düzeyi artmıştır.
Sadece kayıtlı işçileri kapsayan resmi istatistiklere göre, 2007 yılındaki iş kazası
sayısına göre çok az bir farkla, 2008 yılında 72.963 adet iş kazası meydana gelmiştir.
Kayıt dışı sektörün de dahil edilmesi durumunda, rakam çok daha yüksek olacaktır. İş
sağlığı ve güvenliğine ilişkin Çerçeve Direktifin iç hukuka aktarılması konusunda
ilerleme kaydedilmemiştir. Bu durum, halihazırda iç hukuka aktarılmış olan
mevzuatın uygulanması bakımından önemli bir eksiklik teşkil etmektedir. Bu konuda
bir öncelik oluşturan İş Teftiş Kurulu’nun kapasitesinin güçlendirilmesine, ilave
personel alınması ve bunların eğitilmesi yoluyla devam edilmiştir. Bununla birlikte,
ekonominin ve işgücü piyasasının büyüklüğüne kıyasla, iş müfettişlerinin sayısı çok
düşük kalmaktadır. Madenlerde ve taşocaklarında yaşanan ölümcül dramatik iş
kazaları, mevzuatın uygulanması ve kamu kurumları tarafından yapılan denetimler
bakımından endişe yaratmıştır. Kot kumaşı kumlama tesislerindeki kötü çalışma
koşullarından kaynaklanan ölümcül “silikosis” hastalıkları görülmeye devam
etmiştir.
Başta kamu sektörü olmak üzere, sosyal diyalog konusunda bazı ilerlemeler
kaydedilmiştir. Anayasa’da, memurlar ve diğer kamu çalışanlarına toplu pazarlık ve
toplu sözleşme yapma hakkını veren ve memurlara uygulanan disiplin cezalarını yargı
denetimine tabi kılan değişiklikler yapılmıştır. Bu değişiklikler arasında, bazı grevlere
uygulanan yasağın kaldırılması, aynı zamanda ve aynı iş kolunda birden fazla
sendikaya üyelik yasağının kaldırılması ve aynı işyerinde aynı dönem için tek bir
toplu sözleşme yapılması kısıtlamasının kaldırılması da yer almaktadır. Ayrıca, söz
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
219
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
konusu Anayasa değişiklikleriyle, Ekonomik ve Sosyal Konsey, Hükümetin ekonomik
ve sosyal konularda politika oluştururken danışacağı anayasal bir organ haline
gelmiştir. Bunun yanı sıra, kamu sektöründe sendikal haklardan yararlanmanın
kolaylaştırılması da dahil olmak üzere, memurların durumunu iyileştirmeyi
amaçlayan bir Başbakanlık genelgesi yayımlanmıştır. Bununla birlikte, Anayasa’nın
işçi, memur ve diğer kamu görevlilerinin toplu pazarlık ve toplu eylem hakları
bakımından atıfta bulunduğu hukuki çerçeve kısıtlı olup, bu hukuki çerçevenin AB
standartları ve ILO sözleşmeleri ile uyumlu hale getirilmesi gerekmektedir. ILO
Standartların Uygulanması Komitesi’nde görevli işveren ve işçi sözcülerinden oluşan
ikili bir üst düzey heyet, ilgili mevzuatın kabulüne yönelik ölçülebilir bir gelişme tespit
edememiştir. Hükümet, özel sektördeki sendikal haklara ilişkin, sosyal tarafların
desteğini alamayan, yeni bir kanun taslağında, sendika kurma özgürlüğü ve işyerinde
toplu pazarlık hakkı gibi bazı kilit konuları ele alma girişiminde bulunmuştur. Toplu
iş sözleşmelerinin kapsamına giren işçi sayısı oldukça düşüktür. Temel sosyal diyalog
mekanizmalarının (Üçlü Danışma Kurulu, Ekonomik ve Sosyal Konsey)
çalışmalarının ve sosyal ortakların kapasitesinin daha fazla güçlendirilmesi
gerekmektedir (Bkz. Siyasi Kriterler- İşçi hakları ve sendikalar). Anayasa değişiklik
paketi memurlar için grev hakkı getirmemiştir.
İstihdam politikası konusunda bazı ilerlemeler kaydedilmiştir. Türkiye, ulusal
istihdam stratejisini hazırlamaktadır. Finansal kriz sırasında uygulamaya konulan
istihdam yaratıcı teşviklerin süresi uzatılmıştır. 2009 yılına kıyasla işsizlik azalma
eğilimindedir. Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) işsizleri kayıt altına alma ve bu kişilere
hizmet sunma yönündeki çabalarını sürdürmüştür. Aktif istihdam tedbirleri kayda
değer ölçüde genişletilmiştir. Bununla birlikte, işsizlik yardımının kapsama oranı çok
düşüktür. Mart 2010 itibarıyla, fondan yararlanan işsizlerin oranı yalnızca % 6’dır.
Kamu istihdam hizmetleri konusunda Türkiye’nin toplam idari kapasitesi zayıf
kalmaya devam etmektedir. İşgücüne katılım ve istihdam oranları düşüktür.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi en düşük işgücüne katılım oranlarına sahiptir. Genç
işsizliği, yüksek olmaya devam etmekle birlikte, 2010 yılının ilk iki çeyreğinde azalma
eğilimi göstermiştir. Kayıt dışı istihdam oranı, Haziran 2009’da en yüksek noktaya
ulaştıktan sonra, azalan bir eğilim izlemiştir. Bununla birlikte, istihdam edilen
kişilerin % 44,8’i sosyal güvenlik sistemine kayıtlı olmadığından, bu kişiler İş
Kanunu’nun sağladığı güvencelerden ve emeklilik haklarından mahrum kalmaktadır.
Özellikle Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ile diğer kamu kurumları ve özel kurumlar
arasında artan koordinasyon ve işbirliği sayesinde, kayıt dışı çalışmayla mücadele
yoğunlaştırılmıştır. Bu sayede, 336.838 kayıt dışı işçi tespit edilmiştir. Ancak, kayıt
dışı ekonominin büyüklüğü dikkate alındığında denetim kapasitesi yetersiz
kalmaktadır. İstihdam Politikası Öncelikleri Ortak Değerlendirme Belgesi’nin (JAP)
tamamlanmasına ilişkin ilerlemekaydedilmemiştir.
Avrupa Sosyal Fonu (ASF) için yapılan hazırlıklarda bazı ilerlemeler kaydedilmiştir.
Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı’nın (IPA) IV. Bileşeni kapsamındaki İnsan
Kaynaklarının Geliştirilmesi Operasyonel Programı’ndan (İKG OP) sorumlu Çalışma
ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde kurulan program otoritesi, kapasitesini
artırmaya devam etmiştir. Bütün resmi gerekliliklerin karşılanmasından sonra, İKG
OP’nin uygulanması, hibe programlarının duyurulması ve ilk hibe sözleşmelerinin
imzalanması ile başlatılmıştır. Ancak, hibelerin değerlendirme sürecinde ve ancak
Mayıs 2010’da gerçekleşebilen ilk hibe sözleşmelerinin imzalanmasında büyük
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
220
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
gecikmeler yaşanmıştır. Büyük fon kayıplarının yaşanmaması için, halihazırda
başlatılmış olan operasyonların uygulanmasının hızlandırılması gerekmektedir.
Programların izlenmesi ve değerlendirilmesinin güçlendirilmesi gerekmektedir.
Sosyal içerme konusunda çok sınırlı ilerleme kaydedilmiştir. Anayasa’da yapılan bir
değişiklik, çocuklar, yaşlılar ve engelliler için pozitif ayrımcılığı mümkün kılmaktadır.
Türkiye’nin, yoksullukla mücadele konusunda kapsamlı bir politika çerçevesi
bulunmamaktadır. Yoksulluk riski altındaki nüfusun oranı yüksektir ve çocuklar
yüksek bir yoksulluk riskine maruz kalmaya devam etmektedir. Yoksulluk, özellikle
mevsimlik işçiler, geçimlik tarım işiyle uğraşanlar ve kayıt dışı işçiler olmak üzere,
çalışan nüfus için bir endişe kaynağı olmaya devam etmektedir.
Ekonomik Koordinasyon Komitesi tarafından, sosyal hizmetler ile kamu istihdamı
hizmetleri arasında bağ kurmayı amaçlayan bir eylem planı kabul edilmiştir.
Hükümet, engelli kişilerin kamu kurumlarında istihdamına yönelik olarak bütçedeki
kadro kısıtlamalarını kaldırmıştır. Bununla beraber, sosyal içerme alanında çalışan
ulusal kurumlar dağınık bir yapıdadır ve zayıf kalmaktadır. Engelli kişilerin kamu
sektöründe ve özel sektörde istihdam edilebilirliğini artırma yönünde daha fazla çaba
sarf edilmesi gerekmektedir. Ortak Sosyal Koruma ve İçerme Belgesi’nin (JIM)
tamamlanmasına yönelik ilerleme kaydedilmemiştir.
Sosyal koruma konusunda çok sınırlı ilerleme kaydedilmiştir. Mevsimlik geçici tarım
işçilerinin, özellikle konut, eğitime erişim, sağlık ve sosyal güvenlik koşullarını ele
alan bir Başbakanlık genelgesi yayımlanmıştır. Sosyal yardım hizmetlerine yönelik
olarak ücretsiz bir yardım hattı (144) hizmet vermeye başlamıştır. Sosyal güvenlik
sisteminin kapsamında olan kişilerin oranı % 80’dir. Sosyal yardımlar ve primsiz
ödemeler hakkındaki kanun taslağıyla ilgili bir gelişme olmamıştır. Türkiye, emeklilik
sisteminde, kriz ortamında kayda değer ölçüde artan büyük bir açıkla karşı
karşıyadır. Kayıt dışı çalışanları emeklilik sistemine dahil etmek ve sisteme kayıtlı
kişilerin daha uzun süre istihdamda kalmalarını sağlamak için daha fazla çaba
gösterilmesi gerekmektedir. Temel sağlık hizmetlerine erişimde ve genel sağlık
sigortası planının genişletilmesinde ilerleme kaydedilmiştir. Sağlık sistemindeki
personel açığı önemli bir zorluk olmaya devam etmektedir.
Ayrımcılıkla mücadele konusundaki AB müktesebatının iç hukuka aktarılmasına
ilişkin ilerleme kaydedilmemiştir. İş Kanunu, bir iş sözleşmesinin yapılmasından
önceki dönemi kapsamamaktadır. Türk mevzuatında doğrudan ve dolaylı ayrımcılığın
tanımı yoktur. Irk veya etnik köken, din veya inanç, engellilik, yaş ve cinsel yönelim
temelindeki ayrımcılıkla ilgili AB müktesebatı iç hukuka aktarılmamıştır.
Fırsat eşitliği konusunda bazı ilerlemeler kaydedilmiştir. Anayasa’da yapılan
değişiklik, kadın ve erkek arasında somut bir eşitlik sağlamak için alınan tedbirlerin
eşitlik prensibine aykırı olamayacağını öngörmektedir. Toplumsal cinsiyet eşitliğinin,
özellikle istihdamla ilgili mevzuat ve politikalara, işyeri denetimlerine, stratejik
planlara ve hizmet içi eğitime dahil edilmesi için bir Başbakanlık genelgesi
yayımlanmıştır. TBMM Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu raporlar hazırlamak
ve ilgili taraflarla istişarelerde bulunmak suretiyle çalışmalarına devam etmiştir.
Kadınların istihdam ve işgücüne katılım oranları tüm AB ülkelerinden daha düşüktür
ve OECD ülkeleri arasında en düşük düzeydedir. Kadınlar kayıt dışı çalışma
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
221
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
koşullarından ve tarımda ücretsiz aile işçiliğinden kötü bir biçimde etkilenmektedir.
Erişilebilir çocuk bakımı hizmetleri yetersizdir. Kadın ile erkek arasında ücret
farklılıkları devam etmektedir. Çalışma ve aile yaşantısını uyumlaştırmayı amaçlayan
mevzuat ve politikalar henüz kabul edilmemiştir. Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Ulusal
Eylem Planı’nın (2008-2013) uygulanmasına yönelik yeterli insan kaynağı ve finansal
kaynak bulunmamaktadır (Bkz. Siyasi Kriterler- Ekonomik ve sosyal haklar).
Sonuç
Genel olarak, sosyal politika ve istihdam konularında bazı ilerlemeler kaydedilmiştir.
Anayasa değişiklik paketi kamu sektöründeki sosyal diyalog alanında önemli
gelişmeleri beraberinde getirmekte ve kadınlar, çocuklar, yaşlılar ve engelliler için
pozitif ayrımcılığın yolunu açmaktadır. Ancak, Türkiye’nin sosyal politika ve istihdam
konusundaki uyumu sınırlıdır. Sendikal hakların AB standartları ve ILO sözleşmeleri
ile uyumlu biçimde tam olarak sağlanmasını amaçlayan sendikal haklarla ilgili
mevzuata ilişkin kapsamlı bir reform çalışması hâlâ beklemektedir. Anayasa
değişiklik paketi, kamu görevlileri için grev hakkı getirmemiştir. Türk işgücü
piyasalarında, büyük ölçekte kayıt dışı istihdam ve düşük kadın istihdam oranları
mevcudiyetini sürdürmektedir. İş Kanunu’nun kapsamının sınırlı olması ve iş sağlığı
ve güvenliği mevzuatının uygulanması konusunda endişeler bulunmaktadır. Yoksulluk
ile mücadele için genel bir politika çerçevesinin oluşturulması gerekmektedir. Sosyal
politika ve istihdam alanındaki AB müktesebatının etkili bir biçimde uygulanması için
idari kapasitenin güçlendirilmesi gerekmektedir
E-2010-2011 Eylem Planı
Ocak 2010 tarihinde, Türkiye‟nin Katılım Süreci için hazırlanmış olan yeni bir
“Avrupa Birliği Stratejisi” yürürlüğe girmiştir. Dört sütundan oluşan bu strateji,
Türkiye‟nin AB‟ye katılım süreci çerçevesinde müzakerelere ivme kazandırılması ve
kamuoyunun bilgilendirilerek farkındalığın ve desteğin artırılması amacını
taşımaktadır. Söz konusu Strateji‟nin 2. sütunu, fasılların açılıp açılmadığına, askıya
alındığına veya bloke edildiğine bakılmaksızın Türkiye‟nin tüm fasıllarda ilerleme
kaydetmesini öngörmektedir. İşte bu amaçla, Bakanlar Kurulu, Katılım Ortaklığı‟nda
belirlenmiş olan öncelikler ışığında hazırlanmış Avrupa Birliği Müktesebatının
Üstlenilmesine İlişkin 2008 yılı Türkiye Ulusal Programı‟na müteakip en güncel
program olan “2010-2011 Eylem Planı”nı kabul etmiştir. 2010-2011 Eylem Planı,
reform yapma süreci gündemini belirleyen en son belge olup, Türkiye‟nin ulusal
mevzuatını müktesebat ile 2013 yılına dek uyumlu hale getirmeye yönelik taahüdünü
göstermektedir.
2010-2011 Eylem Planı çerçevesinde, Türkiye‟nin 87 ve 98 sayılı ILO Sözleşmeleri
ile Avrupa Sosyal Şartı‟na uyum sağlayabilmek için, 2821 sayılı Sendikalar Kanunu
ile 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanununda Değişiklik Yapılması
Hakkındaki Kanununu geçirmesi öngörülmektedir.
Kamu görevlilerinin hakları hususunda, Türkiye, 4688 sayılı Kamu Görevlileri
Sendikaları Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun‟u 87, 98 ve 151 sayılı
ILO Sözleşmeleri ile Avrupa Sosyal Şartı‟na uyumlu hale getirmeyi taahüt etmiştir.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
222
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Türkiye, aynı zamanda, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu‟nu 89/391/AET,
89/655/AET, 89/656/AET, 90/270/AET, 91/383/AET sayılı Yönergeler ile
uyumlaştırmayı öngörmektedir. Söz konusu düzenlemenin hazırlanmasından sorumlu
kurumlar, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Devlet Personel Başkanlığı‟dır.
Öte yandan, Hava İş Kanunu‟nun da 2000/79/AT sayılı Yönerge‟ye uyumlu hale
getirilmesi tasarlanmaktadır. Son olarak, korunmaya, bakıma, gelişmeye, destek ve
yardıma ihtiyaç duyan kişilere sunulan sosyal hizmet ile ilgili Sosyal Hizmetler
Hakkında Kanun Tasarısı‟nın da Avrupa Sosyal İçerme Stratejisi ile uyumlu hale
getirilmesi planlanmaktadır.
Birincil mevzuatın kabul edilmesinden sonra, Türkiye, İşkolları Tüzüğü, İşçi ve
İşveren Sendika ve Konfederasyonlarının Denetimine İlişkin Tüzük ile Toplu İş
Sözleşmesi Yapacak Yetkili Sendikanın Tespiti ile İlgili Usul ve Esaslar Hakkında
Yönetmeliği ILO‟nun 87 ve 98 sayılı sözleşmeleri ile Avrupa Sosyal Şartı ile uyumlu
hale getirmeyi öngörmektedir. Türkiye bu uyumlaştırma çabalarını takiben, Hakeme
ve Resmi Arabulucuya Başvurma Yönetmeliği, Grev ve Lokavt Halinde Alınacak
Tedbirlere İlişkin Yönetmeliği ILO‟nun 87 ve 98 sayılı sözleşmeleri ve Avrupa
Sosyal Şartı ile uyumlu hale getirecektir.
Avrupa Birliği Genel Sekreterliği‟nden edinilen bilgi doğrultusunda, 2821 sayılı
Sendikalar Kanunu ile 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanununda
Değişiklik Yapılması Hakkındaki Kanun, Grev ve Lokavt Kanununda Değişiklik
Yapılması Hakkındaki Kanun, 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanununda
Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ve İş Kanunu TBMM‟de görüşülmektedir. Öte
yandan, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Devlet Personel Başkanlığı 4688
sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında
Kanun hakkında çalışmalar yapılmaktadır. Ayrıca, Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığı Sivil Havacılık İş Kanunu hakkında çalışmalar yaparken, Sosyal Hizmetler
ve Çocuk Esirgeme Kurumu Sosyal Hizmetler Kanunu hakkında çalışmalar
yürütmektedir. 2010-2011 Eylem Planı‟nda yer almış olan ve birincil mevzuattan
sonra tadil edilecek veya kabul edilecek olan ikincil mevzuat yürürlüğe girmiştir.
Son olarak, Sosyal Politika ve İstihdam faslının açılması için, Sosyal Politika ve
İstihdam İstihdam Eylem Planı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından
tamamlanmış ve 2010 yılı Nisan ayında Avrupa Komisyonu‟na iletilmiştir.
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
223
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
KAYNAKLAR
EUR-Lex Web Site, Online Access to European Union Law:
http://eur-lex.europa.eu/en/index.htm
Pre-Lex Web Site, Monitoring of the decision-making process between
institutions, available online at:
http://ec.europa.eu/prelex/apcnet.cfm?CL=en
GeniĢleme Genel Müdürlüğü, – resmi web sitesi
Ġlerleme Raporları – Katılım Ortaklığı Belgeleri
http://ec.europa.eu/enlargement/
Avrupa Komisyonu: Ġstihdam, Sosyal ĠliĢkiler, EĢit Fırsatlar Genel
Müdürlüğü-resmi web sitesi
http://ec.europa.eu/dgs/employment_social/index_en.htm
Avrupa Parlamentosu Ġstihdam ve Sosyal ĠliĢkiler Komitesi-resmi web
sitesi
http://www.europarl.europa.eu/committees/empl_home_en.htm
T.C ÇalıĢma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı – resmi web sitesi
http://www.calisma.gov.tr/
T.C BaĢbakanlık Gümrük MüsteĢarlığı – Ġlerleme Raporu 2007 Gayri
Resmi Tercüme
http://www.gumruk.gov.tr/AB/Kob.aspx
AB Genel Sekreterliği – resmi web sitesi
http://www.abgs.gov.tr/
Türkiye’nin AB Müktesebatına Uyum Programı (2007 – 2013)
http://www.abgs.gov.tr/index.php?p=6&l=1
Avrupa Sosyal ġartı
http://www.coe.int/T/E/Human_Rights/Esc/
Avrupa Ġnsan Hakları SözleĢmesi (Avrupa Konseyi)
http://conventions.coe.int/Treaty/en/Treaties/Word/005.doc
Uluslararası ÇalıĢma Örgütü (ILO) SözleĢmeleri Listesi
http://www.ilo.org/ilolex/english/convdisp1.htm
Türkiye Katılım Ortaklığı Belgesi (2008)
http://www.abgs.gov.tr/files/AB_Iliskileri/AdaylikSureci/Kob/Turkiye_Ka
t_Ort_Belg_2007.pdf
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
224
CPS
Corporate & Public Strategy
Advisory Group
Türkiye Düzenli Ġlerleme Raporu (2010)
http://www.abgs.gov.tr/files/AB_Iliskileri/AdaylikSureci/IlerlemeRaporla
ri/turkiye_ilerleme_rap_2010.pdf
2008 Yılı Ulusal Programı
http://www.abgs.gov.tr/files/UlusalProgram/UlusalProgram_2008/Tr/pdf/i
v_19_sosyalpolitikaveistihdam.pdf
2010-2011 Eylem Planı
http://www.abgs.gov.tr/files/strateji/2010_2011_eylem_plani.pdf
© All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group 2011.
225
