ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI GEÇİTLER 1

ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
GEÇİTLER
—Orta Karadeniz Bölümü (Karadeniz bölgesinde
1-Karadeniz bölgesi ile iç bölgeler arasında ulaşımı ulaşımın en kolay olduğu bölümdür. Çünkü dağların
sağlayan önemli geçitleri yazınız?
ortalama yükseltisi fazla değildir.)
—Ilgaz, Ecevit, Kop, Zigana (Kalkanlı)
12-Demir-Çelik fabrikaları hangi bölgelerimizde
2-Akdeniz bölgesindeki önemli geçitleri yazınız?
yoktur?
—Çubuk, Belen, Sertavul, Gülek
—Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Doğu Anadolu
Bölgesi, Marmara Bölgesi
3-Silifke’yi İç Anadolu bölgesine bağlayan geçidin
ismi nedir? (Mersin’in Silifke ilçesi Göksu’nun
13-Petrol rafinerisi bulunmayan bölgelerimizi
denize aktığı yerdir. Bu geçitten Konya’ya
yazınız?
gidilebilir.)
—Karadeniz ve Doğu Anadolu Bölgesi
—Sertavul geçidi
14-Aşağıdaki yağış ve sıcaklık grafiğinin niçin
4-Çukurova’dan Amik ovasına geçmek için
Rize’ye ait olduğunu açıklayınız?
Amanoslar’ın (nur dağları) üzerinde hangi
geçitten geçmeliyiz?
—Belen geçidi
5-Doğu Karadeniz bölümü ile Doğu Anadolu
bölgesi arasında ulaşımı sağlayan önemli geçitleri
yazınız?
—Zigana ve kop geçidi
6-Batı Karadeniz bölümü ile İç Anadolu bölgesi
arasında ulaşımı sağlayan önemli geçitleri yazınız?
—Ilgaz ve Ecevit geçidi
7-Antalya’dan Burdur’a yani kıyıdan göller
yöresine geçmek için hangi geçidi kullanmalıyız?
—Çubuk geçidi
8-Çukurova’yı İç Anadolu’ya bağlayan geçidin
ismini yazınız? (Adana’dan Konya’ya gitmek için)
—Gülek geçidi
9-Genel olarak ulaşıma en elverişli olan bölgeleri
yazınız?
—Marmara, İç Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Ege
bölgesi
Cevap: En fazla yağış ekim ayında dolayısıyla
sonbaharda düşmüştür. Ayrıca en az yağış ilkbahar
aylarında düşmüştür. Karadeniz ikliminde en fazla
yağış sonbaharda, en az yağışta ilkbaharda düşer.
Ayrıca sıcaklık ortalamaları hiçbir ayda 7 dereceden
aşağıya düşmemiş, yazında aşırı bir yükselme yoktur.
15-Aşağıdaki şekil hakkında bilgi veriniz?
10-Ulaşımda zorluk yaşanan ve karayolu yapım
maliyetinin fazla olduğu bölgeleri yazınız?
—Doğu Anadolu Bölgesi, Karadeniz Bölgesi,
Akdeniz Bölgesi
11-Karadeniz bölgesindeki bölümleri ulaşımın en
zor olduğu bölümden en kolay olduğu bölüme
doğru sıralayınız?
—Doğu Karadeniz Bölümü (en zor ulaşım)
—Batı Karadeniz Bölümü
Eyüp VURANEL
Bu şekil kıvrılmayla oluşmuş dağları göstermektedir.
Yer kabuğu tabakaları yan basınçlara maruz
kaldığında eğer çok sert tabakalardan oluşmamışsa
yukarıdaki şekilde kıvrılmaya uğrar ve kıvrım dağlar
oluşur. Bunlara en iyi örnek Toros dağları ve
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 1
ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
Karadeniz (Kuzey Anadolu) dağlarıdır. Kıvrılmayla
yüksekte kalan kısımlara Antiklinal (dağ olan kısım),
çukurda kalan kısımlara ise Senklinal denir. Bu
senklinal alanlar zamanla çevreden gelen
malzemelerle dolarak bazıları iç ovaları
oluşturmuştur.
16-Aşağıda verilen yağış türü en fazla hangi
bölgemizde görülmektedir?
CEVAP: Bu yağış türü en fazla İç Anadolu
Bölgesinde görülmektedir. Yükselim
(Konveksiyonel) yağış denir. İç Anadolu’ya has ismi
Kırkikindi yağışlarıdır. İlkbahar aylarında sıkça
yaşanır.
Yukarıda verilen şekildeki oluşumlar hangi
bölgelerimizde görülür. En fazla görüldüğü bölge
nedir?
—Bu şekil kırıklı dağların oluşumunu
göstermektedir. Sadece Ege ve Akdeniz bölgesinde
görülen bir oluşumdur. En fazla Ege bölgesinde Kıyı
Ege bölümünde görülür.
20-Aşağıda verilen yağış türünün Türkiye’de en fazla
görüldüğü yerleri yazınız?
17-Aşağıda görülen kaynak çeşidi ne tür bir kaynaktır
ve en fazla hangi bölgemizde görülür?
CEVAP: Bu şekil karstik bir kaynağa aittir ve en
fazla Akdeniz bölgesinde görülür. Suları kireçli ve
soğuktur.
18-
Yukarıdaki şekil bize hangi oluşumu göstermektedir?
CEVAP: Peri bacalarının oluşumunu anlatmaktadır.
(İç Anadolu Bölgesinde Nevşehir)
19Eyüp VURANEL
CEVAP: Toroslar’ın güneybatıya, Karadeniz Dağları
ile Yıldız Dağları’nın kuzeye bakan yamaçlarında
fazlaca görülür. Bu yağış türüne Oroğrafik (Yamaç)
yağışı denir.
21-Türkiye’deki en önemli fay hatlarının ismini
yazınız?
—KAF: Kuzey Anadolu Fay Hattı
—BAF: Batı Anadolu Fay Hattı
—GAF: Güneydoğu Anadolu Fay Hattı (Bu hatta
Doğu Anadolu Fay Hattı*DAF* da denir.)
22- Marmara Bölgesi’nde; Sapanca, İznik, Ulubat ve
Manyas gölleri,
Ege Bölgesi’nde; Simav Gölü,
Göller Yöresi’nde; Beyşehir, Eğirdir, Acıgöl, Burdur,
Ilgın (Çavuşçu), Akşehir, Eber, Suğla ve Kovada
gölleri,
İç Anadolu Bölgesi’nde; Tuz, Seyfe ve Tuzla gölleri,
Doğu Anadolu Bölgesi’nde Hazar ve Hozapin
Göllerin oluşum yönünden ortak yanı nedir?
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 2
ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
—Hepside tektonik oluşumlu göllerdir.
çağrıştırmaktadır. Bildiğiniz gibi Akdeniz ikliminde
kışlar ılık ve yağışlı, yazlar ise sıcak ve kuraktır. Bu
23-Hangi bölgelerimizde ulaşım daha rahattır?
yer Akdeniz kıyılarında bir yerdir ve doğal bitki
—Marmara, İç Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Ege örtüsü makidir.
bölgesidir.
30-Fiziki haritalardaki renklerin karşılığı olan
24-Ulaşım açısından en çok olumsuzluk gösteren
yükseltileri yazınız?
bölgeleri yazınız?
—Doğu Anadolu Bölgesi, Karadeniz ve Akdeniz
bölgesidir?
25-Ortalama yükseltisi en az olan bölgemizi yazınız?
—Marmara bölgesidir. Ortalama olarak denizden
yükseltisi 300 metre civarındadır.
26-Akdeniz bölgesindeki horst ve graben şeklindeki
oluşum alanı hakkında bilgi veriniz?
—Nur (Amanoslar) dağları Horst, Amik ovası ise
graben alanıdır?
27-Ege Bölgesindeki Graben (Çöküntü alanları)
hakkında bilgi veriniz?
—Bakırçay, Gediz, Küçük Menderes ve Büyük
Menderes ovaları Ege’deki grabenlerdir.***Bu
ovaların önemli bir özelliği vardır. Bunların ağız
kısımlarında yani denize doğru olan kısımlarında
delta ovaları oluşmuştur. Dolayısıyla iç kesimleri
tektonik ovalardır.
28-
31-Çukurova, Silifke(Göksu) ovası, Antalya ovası,
Amik ovası, Gediz ovası, Küçük menderes ovası,
Büyük Menderes ovası, Bakırçay ovası, Bursa
ovası, Çarşamba, Bafra, Adapazarı ovası fiziki
haritalarda hangi renkle gösterilir?
—Yeşil renkle gösterilir. Çünkü deniz seviyesine
yakındırlar.
32-Hangi bölgelerdeki ovaların hiçbiri fiziki
haritalarda yeşil renkle gösterilmez?
—Doğu Anadolu ve İç Anadolu Bölgesi ovaları
33-Karstik ova, göl, plato ve diğer şekillerin yoğun
olarak bulunduğu bölgenin ismini yazınız?
—Akdeniz Bölgesi
34-Ülkemizdeki bütün bölgelerde görülen iklim
çeşidinin ismi nedir? (Tamamında veya bir
kısmında)
—Karasal iklimdir.
35-Karadeniz iklimi hangi bölgelerimizde
görülmektedir?
—Karadeniz ve Marmara Bölgesi
Yukarıda yağış ve sıcaklık grafiği verilen yerin
iklimin, yeri ve bitki örtüsüyle ilgili ne gibi bilgiler
verebiliriz?
CEVAP: Bu grafikteki sütunlara göre en fazla yağış
aralık ve ocak ayındadır. En az yağış ise haziran,
temmuz, ağustos ayındadır. Yani yaz aylarında en az
yağış düşmektedir. Sıcaklık çizgisine baktığımız
zaman ise ocakta bile sıcaklıkların 10 derecenin
üzerinde olduğunu yani kışların ılık geçtiğini
söyleyebiliriz. Bunlar bize Akdeniz iklimini
Eyüp VURANEL
36-Ülkemizde görülen üç ikliminde görüldüğü tek
bölgenin ismini yazınız?
—Marmara bölgesinde geçiş alanı olmasından dolayı
karasal, Akdeniz ve Karadeniz iklimi görülür.
Bundan dolayı tarım ürünü çeşitliliği ve bitki örtüsü
çeşitliliği en fazla olan bölgemizdir.
37-Ülkemizde buzul izlerine hangi bölgemizde pek
rastlanmaz?
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 3
ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
—Ege bölgesinde rastlanmaz. (Ayrıca Ege’den sonra 43-Aşağıda verilen illerdeki fabrikaların hammaddesi
Güneydoğu Anadolu’yu da sayabiliriz.)
nedir?
38-Marmara bölgesinde Buzulların oluşturduğu
şekillere nerede rastlanır?
—Aslında Marmara bölgesi denizden ortalama 300
metre yükseltiyle, ortalama yükseltisi en az olan
bölgemizdir. Bölgenin en yüksek yeri Bursa’daki
Uludağ’dır. İşte bu dağ üzerinde buzul göllerine ve
izlerine rastlanmaktadır. Zaten burası kış turizm
merkezidir.
—Ağaçtır. Bunlar bakıldığında kâğıt fabrikalarının
bulunduğu yerlerdir.
39-Cam fabrikalarımızın bulunduğu yerleri
yazınız?
—Denizli, Çayırova (Gebze), Mersin, Sinop, Trakya
40-Petro-kimya tesislerinde nelerin üretimi
yapılır?
—Plastik, sentetik iplik, elyaf, suni gübre, suni
kauçuk, deterjan, tarım ilaçları ve boya üretimi
yapılır. Bu fabrikalar Yarımca (İzmit) ve Aliağa
(İzmir) de bulunur. Petro-kimya tesisleri ile petrol
rafinerileri farklı tesislerdir.
41-
44-Aşağıda verilen haritadaki belirtilen yerlerden
hangisinde linyit çıkarılmaz?
Cevap: Verilen yerlerden Mazıdağı’nda (Mardin)
linyit çıkarılmaz. Burası fosfat çıkarım yeridir.
45-Aşağıda verilen haritadaki ulaşım ağının adını
yazınız?
Yukarıdaki oluşumun en yaygın olduğu bölgeyi
yazınız?
—Ege bölgesidir. Horst graben oluşumunu
göstermektedir. Y:Host X:Graben
42-Aşağıdaki oluşum bize neyi göstermektedir?
Cevap: Bu harita ülkemizin demiryolu ulaşım ağını
göstermektedir.
46- Aynı kıyılarda yer almalarına rağmen
Muğla'nın İzmir ve Manisa'ya göre daha fazla
yağış aldığı görülür. Bu durumu açıklayınız?
—Bu oluşum bize tombolo (saplı ada) oluşumunu
göstermektedir. Kıyıya yakın bir adanın kıyı okları
veya kıyı kordonlarıyla karaya bağlanmasıyla oluşan
yarımada şekilli oluşuma saplı ada denir. Örnek
Marmara denizindeki Kapıdağ yarımadası ve
Sinop’taki tombolo
Eyüp VURANEL
Cevap: İzmir ve Manisa’da dağlar denize dik
uzandığından hava kütleleri kıyıya fazla yağış
bırakmadan iç kesimlere sokulabilmektedir.
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 4
ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
Muğla’da ise Menteşe dağları denize paralel uzanır.
Bundan dolayı hava kütleleri fazla yağış bırakır.
Dolayısıyla dağların uzanış doğrultusu farklı
olduğundan Muğla daha fazla yağış alır.
47- Aşağıdaki haritada belirtilen yerlerden
hangisinde iklim özelliklerine bağlı olarak tarım
alanlarından bir yıl içinde birden çok ürün
alınmaktadır. Açıklayınız?
51-Karadeniz bölgesinde yükseltiye bağlı olarak
bitki örtüsünün değişimini basitçe gösteriniz?
KAR
Dağ Çay ırları
İğne Yap. Orman
Karışık Orman
Geniş Yap. Orman
Cevap: Akdeniz bölgesi en güneyde yer alan ve
enlemden dolayı yılda birden fazla tarım ürünü
yetiştirilebilen bir bölgedir. Dolayısıyla IV (Dört)
numaralı yer Akdeniz bölgesinde Çukurova’yı
gösterdiğinden doğru cevabımızdır.
48-Aşağıdaki haritada yer alan illerden hangisinde
yıl içinde gece-gündüz süresi arasındaki fark en
fazladır?
Yalancı Maki (Garig)
Karadeniz
53- İç Anadolu bölgesinde yükseltiye bağlı olarak
bitki örtüsünün değişimini basitçe gösteriniz?
KAR
Dağ Çay ırları
İğne Yap. Orman
Antropojen Bozkır
Bozkır
Cevap: Sinop
İç Bölgeler
49-Aşağıdaki yağış şeklinin en yaygın olduğu
bölgeyi yazınız?
Cevap: İç Anadolu Bölgesi
50-Akdeniz bölgesinde yükseltiye bağlı olarak
bitki örtüsünün değişimini basitçe gösteriniz?
Cevap:
KAR
Dağ Çay ırları
İğne Yap. Orman
Eyüp VURANEL
Maki
Akdeniz
54-Tespih, Sandal, Zakkum, Delice Zeytin,
Kocayemiş, Keçiboynuzu ağaçları hangi bitki
örtüsüne aittir. Açıklayınız?
—Bu ağaçlar Maki bitki örtüsünde yer alan
ağaçlardır. Makiler Akdeniz iklimi etkisindeki kıyı
bölgelerimizde insanların tahrip ettiği orman
kuşağının yerinde oluşan bitki topluluğudur. Makiler
çalı ya da ağaççık olarak tanımlanır.
55-Türkiye'de çok çeşitli iklimler görülür. İklim
çeşitliliğine sebep olan faktörler nelerdir?
—Üç tarafının denizlerle çevrili olması
—Yükseltisinin fazla olması
—Ilıman iklim kuşağında bulunması
—Yer şekillerinin çeşitlilik göstermesi***
—Kuzeyinde ve güneyinde dağların denize paralel
uzanması
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 5
ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
Not: Nadas, toprağın su ve mineral kazanmasını
57-Bölgelerin yüzölçümlerine göre ekili dikili sağlamak amacıyla boş bırakılmasıdır.
arazilerin oranlarını belirtiniz?
Bölge Yüzölçümüne Göre Ekili Dikili Alanların
60-En çok ithal ettiğimiz tarım ürünlerini yazınız?
Oranları:
—Pirinç, Kahve, Kakao, Muz, Kivi, Ananas,
1. Marmara Bölgesi: %30
Hindistan cevizi, Hurmadır
2. İç Anadolu Bölgesi: %27
3. Ege Bölgesi: %24
61-Nöbetleşe (münavebeli) ekim nedir?
4. Güneydoğu Anadolu Bölgesi: %20
— Tarım alanlarında her yıl aynı ürünün ekilmesi
5. Akdeniz Bölgesi: %18
yerine dönüşümlü olarak bir yıl buğday diğer yıl
6. Karadeniz Bölgesi: %16
nohut gibi değişik ürünlerin üretilmesi yöntemidir.
7. Doğu Anadolu Bölgesi: %10
Bu tarım yöntemi toprağın mineral durumunu
dengeler.
58-Ülkemizde tarımdaki sulama sorunu çözülürse
ne gibi sonuçlar ortaya çıkar?
62-Seracılık en fazla hangi bölgelerimizde yapılır?
—Üretim artar.
—Ülkemizde kışların ılık geçtiği güneşli gün
—Nadas olayı ortadan kalkar.
sayısının fazla olduğu Akdeniz ve Ege kıyılarında
—Tarımda iklime bağlılık büyük oranda azalır.
yaygın olarak yapılır
—Üretimde süreklilik sağlanır.
—Üretim dalgalanmaları önlenir.
63-Endüstri (sanayi ) bitkileri en çok hangi
—Daha önce sebze tarımı yapılmayan bir yerde sebze bölgelerimizde yetiştirilir?
tarımı da yapılmaya başlanır.
—Tahıllardan sonra en çok ekimi yapılan bitkilerdir
—Tarım ürün çeşidi artar.
—Ege, Güneydoğu, Marmara ve Akdeniz
—Köyden Kente göçler azalır. Yılda birden fazla
bölgelerinde yaygındır
ürün alınabilir. Bu konuda en şanslı bölgemiz
Akdeniz, en şanssız bölgemiz Doğu Anadolu
64-Hayvancılığın gelişmesi için neler yapılmalıdır?
Bölgesidir.(Yılda birden fazla ürün alma açısından)
—Hayvan soyları iyileştirilmelidir
—Mera hayvancılığı yerine besi ve ahır hayvancılığı
59-Tarım işleme metotları nelerdir?
yaygınlaştırılmalıdır
1-İntansif (Modern-Yoğun) Tarım Metodu: Nüfusa
—Suni ve tabii yem üretimi artırılmalıdır
göre ekili dikili alanların sınırlı olduğu ülkelerde
—Modern usullerle hayvancılık yapılmalıdır
uygulanır. Birim alandan alınan verim çok yüksektir. —Otlaklar ıslah edilmelidir
Ör. Hollanda, Danimarka, Japonya, İsveç ve İsrail
—Hayvancılık yapanlara gerekli krediler sağlanmalı
gibi ülkelerde bu tür tarım metodu uygulanmaktadır.
—Süt kuzu ve dana kesimi önlenmelidir
Yurdumuzda ise Akdeniz ve Ege Bölgelerinde
uygulanan seracılık faaliyetleri intansif tarım
65-Besi ve ahır hayvancılığı hakkında bilgi
metoduna örnektir.
veriniz?
2-Ekstansif (ilkel-Kaba-Yaygın ) Tarım Metodu:
—İyi cins ve ıslah edilmiş hayvanlarla yapılan
Nüfusa göre tarım alanlarının fazla olduğu ülkelerde
hayvancılıktır
uygulanan tarım metodudur. Birim alandan alınan
—Otlakların azalmasından ötürü ülkemizde ahır
verim düşüktür. Üretim miktarında iklimin etkisi
hayvancılığı gelişmiştir
vardır. Yurdumuzda uygulanan tarım metodu genelde —Ege, İç Anadolu ve Marmara bölgelerinde
bu şekildedir.
yaygındır. (Büyük şehirlere yakın yerlerde)
Not: İntansif tarım metodu ile ekstansif tarım metodu —Şeker fabrikalarının yanına ahır hayvancılığı
arasındaki en önemli fark birim alandan alınan
gelişmiştir
verimdir.
3-Nadas Tarım Metodu: Verimi en düşük tarım
66-Mera hayvancılığı hakkında bilgi veriniz?
metodudur. Tamamen iklime bağlılık gösterir.
—Doğal otlaklarda yapılan hayvancılıktır
Yağışın az, sulamanın yetersiz olduğu alanlarda
—Et ve süt verimi düşüktür
uygulanır. Türkiye'de nadas tarımının en fazla
—Doğu, İç Anadolu, Karadeniz, Güneydoğu
uygulandığı bölge İç Anadolu Bölgesidir. Nadas olayı Anadolu’da yaygındır
en az Karadeniz bölgesinde uygulanır.
Eyüp VURANEL
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 6
ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
67-Manda’nın yaygın olduğu bölgeyi yazınız?
—Karadeniz bölgesi
78-Aşağıda verilen haritadaki işaretli yerlerin
hepsinde birden hangi sanayi kuruluşu vardır?
68- Güneşlenme süresi en yüksek ve en düşük olan
bölgelerimizi yazınız?
—Güneşlenme süresi en yüksek bölgemiz
Güneydoğu Anadolu, en düşük bölümümüz ise Doğu
Karadeniz'dir
69-Ülkemize en çok turist gönderen ülkeleri
yazınız?
-Almanya, ABD, ingiltere, Rusya, Romanya, Fransa,
Iran ve Italya'dir
70-En fazla turizm geliri elde ettiğimiz bölgeyi
yazınız?
—Marmara bölgesi
Cevap: Petrol rafinerileri
79-Aşağıdaki haritada verilen merkezler hangi
madenimizle ilgili merkezlerdir?
71-Nüfusumuzun en az arttığı yıllar hangi
yıllardır? Neden?
—1940–1945 yılları arasındadır. II. Dünya savaşı
yüzünden erkeklerin silâhaltına alınması ve savaş
dönemindeki ekonomik sıkıntılardır. Bu yıllar
arasında nüfusumuz sadece % 1,1 artmıştır.
72-Türkiye’de nüfusun dağılışındaki en belirgin
özellik nedir?
a)Nüfusun dağınık ve düzensiz olması,
b)Bölgeler arasında büyük farklar bulunmasıdır.
Cevap: Bakır
80- Aşağıdaki haritada verilen merkezler hangi
madenimizle ilgili merkezlerdir?
73-Menteşe yöresi çok yağış almasına rağmen
nüfuslanma azdır. Neden?
—Tarıma elverişli toprakların az olması.
74-Nüfusun en yoğun olduğu bölge neresidir?
Neden?
—Marmara Bölgesi’dir. Başta sanayi olmak üzere
tarım, ulaşım, ticaret gelişmiş ve iklim şartları
uygundur
75–2000 nüfus sayımına göre İç Anadolu
Bölgesi’nin toplam nüfusu Ege Bölgesi’nin
nüfusundan fazla olmasına rağmen Nüfus
yoğunluğu daha azdır. Neden?
—Yüzölçümünün daha geniş olması
Cevap: Krom
81- Aşağıdaki haritada verilen merkezlerdeki
sanayi tesislerinin ortak hammaddesi nedir?
76-Zonguldak çevresi neden sık nüfuslanmıştır?
—Sanayileşmenin etkisi
77-Marmara Bölgesi’nde nüfus yoğunluğunun en
az ve en çok olduğu yerler neresidir?
—En az olduğu bölüm: Yıldız dağları bölümü
—En çok olduğu bölüm: Çatalca-Kocaeli bölümü
Eyüp VURANEL
Cevap: Bu merkezlerin hepsinde kâğıt fabrikası
vardır. Kâğıt fabrikalarının hammaddesi ağaç yani
ormandır.
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 7
ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
82-Aşağıda verilen haritadaki yerlerden hangisinde
Cevap: Taralı alan doğu Karadeniz kıyılarıdır.
mağara turizminin daha fazla gelişebileceği
Burada yazın yağışın devamı ve havanın serin
söylenebilir. Açıklayınız?
olmasından dolayı pamuk yetiştirilemeyen yerdir.
86-Aşağıdaki haritadaki numaralı alanların doğal
bitki örtülerini yazınız?
Cevap: III numaralı yer karstik araziden dolayı
mağaraların fazla olduğu yerdir. Burası Antalya’dır.
Antalya mağaralarıyla ünlüdür.
83-Aşağıdaki haritada verilen ok yönlerinden
hangisinde ulaşım daha rahattır?
Cevap: 3 numaralı ok yönünde ulaşım rahattır. Çünkü
burada dağlar denize dik uzanır. Diğer yerlerde ise
dağlar denize paralel uzandığından ok yönlerinde sıra
dağları aşmak zorundasınız.
Cevap: 1 numaralı alanda (Antalya) Akdeniz iklimi
görülür, dolayısıyla doğal bitki örtüsü makidir.
2 (Doğu Karadeniz kıyıları) ve 4 (Yıldız dağları
Bölümü) numaralı alanlar Karadeniz kıyısındadır.
Karadeniz iklimi görülür, dolayısıyla doğal bitki
örtüsü ormanlardır.
5 numaralı alan İç Anadolu bölgesinde Tuz gölü
çevresidir. Burada yazı kurak karasal iklim (bozkırstep iklimi) görüldüğünden doğal bitki örtüsü
bozkırdır.
3 numaralı alan Erzurum-Kars platosu (Doğu
Anadolu Bölgesi) dur. Burada yazı yağışlı karasal
iklim görüldüğünden doğal bitki örtüsü Alpin
Çayır’dır.
84- Aşağıdaki haritada işaretlenmiş yerlerden
hangisinin diğer bölgelerle demiryolu ulaşımı vardır?
87- Türkiye haritasında verilen yerlerden
hangisinde "dağınık yerleşme" tipinin yaygın
olduğu söylenebilir?
Cevap: III numaralı yerden demiryolu geçtiğinden
diğer bölgelerle demiryolu ulaşımına sahiptir. Diğer
yerlerde demiryolu bulunmamaktadır.
Cevap: I numaralı alan Doğu Karadeniz Bölümü’dür.
Burası dağınık yerleşme görülen bir yerdir.
85- Çay, Fındık, Kivi, Mısır ve Pamuk’tan hangisi
aşağıda verilen haritadaki taralı alanda yetişmez?
Eyüp VURANEL
88- Aşağıdaki Türkiye haritasında verilen doğrultular
üzerinde kuş uçuşu uzaklıkların eşit olduğu kabul
edilirse, hangi doğrultu üzerinde yapılması,
tasarlanan demiryolunun maliyeti en yüksek olur?
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 8
ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
Cevap: V numaralı alanda maliyet en yüksektir.
Çünkü Doğu Karadeniz’deki dağların yükseltisi çok
fazladır.
89-Aşağıdaki Türkiye haritasında işaretli
yerlerden hangisinde volkanizma, yer şekillerinin
oluşumunda etkili olmamıştır?
Cevap: I numaralı yerde volkanizma etkili
olmamıştır. II numarada Manisa Kula’da volkanik
tepeler vardır. IV numarada Karacadağ volkanik dağı
bulunuyor. III ve V numaralı alanlar volkanik
dağların bulunduğu alanlardır.
90- Aşağıdaki işaretli merkezlerde kurulan sanayi
tesislerinden hangisi hammadde yakınında
kurulmamıştır?
1. Tekirdağ-içki endüstrisi
2. Denizli-dokuma endüstrisi
3. Konya-besin endüstrisi
4. Kayseri-mobilya sanayi
5. Rize-çay endüstrisi
Cevap: III numaralı alan doğu-batı yönünde en uzun
mesafeye sahiptir.
92- Aşağıdaki Türkiye haritasında A merkezinden B
merkezine doğru giden bir kişi için nelerin
değişmediğini söyleyebiliriz?
—Gündüz süresinin, dünyanın dönüş hızının, güneş
ışınlarının geliş açısının
93-Ankara’dan Erzurum’a oradan Trabzon’a giden
bir kişinin gördüğü bitki örtülerini sırasıyla yazınız?
Cevap: Ankara’da bozkır, Erzurum’da Dağ çayırı
Trabzon’da orman örtüsünü görür.
94- Türkiye haritasında işaretlenmiş alanlardan
hangisinde erozyon olma olasılığı en azdır?
Cevap: 4 numara kayseri- mobilya sanayi
91-Aşağıdaki haritada gösterilen okların hangisi
yönünde hareket edilirse daha fazla yerel saat
farkı yaşanır?
Cevap: 5 numaralı yer çünkü doğal bitki örtüsü
ormandır. (Doğu Karadeniz Bölümü)
Eyüp VURANEL
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 9
ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
azlığı ve buna bağlı olarak bitki örtüsünün az
95- Türkiye haritası üzerinde işaretli yerlerden
olmasıdır.
hangisinde karstik arazi geniş yer kaplar?
99- Türkiye'nin yeryüzü şekilleri düşünüldüğünde
aşağıdaki haritada oklar doğrultusunda ilerleyen
nemli hava kütlelerinden hangisinin iç kısımlara
sokulma ihtimali daha fazladır?
Cevap: II numaralı alanda karstik arazi geniş yer
kaplar. Burası Taşeli platosudur. Bu plato karstik bir
platodur. Karstik alanların en fazla yer kapladığı
bölge Akdeniz’dir.
96-Aşağıdaki Türkiye haritasıyla gösterilen nedir?
Cevap: 1 numaralı alanda dağlar denize dik
uzandığından dağların arasından nemli hava kütleleri
iç kesimlere ulaşır.
100-Aşağıdaki Türkiye haritasında makineli tarımın
en az uygulanacağı yer hangisidir?
Cevap: Ülkemizdeki fay hatlarının haritasıdır.
97- Türkiye haritasında taranarak gösterilmiş
bölgelerin hangisinde heyelan olayı daha çok
görülmektedir?
Cevap: 5 numaralı alan Doğu Karadeniz Bölümüdür.
101- Aşağıdaki haritada Türkiye'deki hangi tarım
ürününün yetiştirildiği yerler gösterilmiştir
Cevap: III numaralı alan Doğu Karadeniz Bölümü
Ülkemizde heyelanın en fazla yaşandığı bölümdür.
98- Aşağıdaki haritada numaralarla gösterilen
alanlardan hangisinde rüzgâr erozyonunun etkisi daha
fazladır?
—Cevap: Şekerpancarı
102- Aşağıdaki haritadaki yerlerde hangi
madenlerimizin çıkarıldığını yazınız?
Cevap: III numaralı alandır. Konya-Karapınar rüzgâr
erozyonunun en etkili olduğu alandır. Sebebi yağış
Eyüp VURANEL
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 10
ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
Cevap: Bursa-Uludağ: Volfram (Tungsten)
Antalya-Akseki: Boksit (Alüminyum)
Mardin-Mazıdağı: Fosfat
103- Aşağıdaki haritadaki yerlerde hangi
madenlerimizin çıkarıldığını ve işlendiğini yazınız?
Cevap: Bu dağlar 4. jeolojik zamanda buzullaşmaya
uğramış dağlardır. Bu dağlarda buzulların
oluşturduğu vadilere ve göllere rastlanmaktadır.
106-Aşağıdaki haritada verilen yerlerden hangisinde
delta ovası bulunur?
Cevap: Isparta-Keçiborlu’da kükürt çıkarılıyor ve
aynı yerdeki tesiste işleniyor.
Antalya-Akseki ve Konya-Seydişehir’de boksit
(Alüminyum) çıkarılıyor. Konya-Seydişehir’de
Alüminyum işleme tesisi bulunuyor.
104-Aşağıdaki haritadaki Malatya-Hekimhan ve
Sivas-Divriği’de çıkarılan demir hangi işletmelere
gönderilmektedir?
Cevap: IV numaralı alandaki Çukurova bir delta
ovasıdır. Seyhan, Ceyhan nehri ve Tarsus Çayının
getirdiği Alüvyonlarla oluşmuş, Türkiye’nin en
büyük ovasıdır.
107-Aşağıda verilen yer şekli oluşumunun görüldüğü
yer kaç numaralı alandır?
Cevap: Malatya-Hekimhan’dan çıkarılan demir
İskenderun demir-çelik fabrikasına gönderilmektedir.
Sivas-Divriği’den çıkarılan demir Ereğli ve Karabük
demir-çelik işletmelerine gönderilmektedir.
105- Aşağıdaki haritadaki verilen dağların ortak
özelliği nedir?
Cevap: 1 numarayla gösterilen alandır.
Eyüp VURANEL
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 11
ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
108- Aşağıda verilen yerlerdeki hangi alandaki
Cevap: Bu oluşum akarsuyun oluşturduğu Menderes
topraklar taşınmış topraklardır?
şeklidir. İsmini Büyük Menderes ve Küçük Menderes
ırmaklarından almaktadır. Eğimin azaldığı yerlerde
görülür.
112-Aşağıda verilen yer şekilleri hangi
bölgemizdedir?
Cevap: III numaralı alan Kızılırmak nehrinin
oluşturduğu Bafra delta ovasıdır. Taşınmış alüvyal
topraklardan oluşmuştur. Diğer yerler ise yerli
kayalardan oluşmuş topraklardır.
109- Aşağıdaki haritada Türkiye'de kırık hatlarının en
yoğun olduğu alanlar gösterilmiştir. Buralarla ilgili
neler söyleyebiliriz?
Cevap: Depremlerin en yoğun olduğu alanlardır.
Sıcak su kaynakları yaygındır.
Genç yapılı arazilerdir.
Kaplıca ve ılıcalar yaygındır.
110-Aşağıda verilen şekil nedir. Bu oluşum en çok
hangi bölgede görülür?
Cevap: Ege bölgesinin Kıyı Ege Bölümü’ndedir.
113-Aşağıda verilen yağış oluşumu hakkında bilgi
veriniz?
Cevap: Oroğrafik (yamaç) yağışının oluşumunu
göstermektedir. Akdeniz ve Karadeniz Bölgesinin
denize bakan yamaçlarında yoğun olarak görülür.
Denizden gelen nemli hava kütleleri dağların kıyıya
paralel uzandığı yerlerde içerilere sokulmak için bu
dağları aşamalıdır. Fakat dağların yamaçları boyunca
yükselen hava kütlesi soğuma sonucu nem taşıma
özelliğini kaybeder ve yağış ouşur.
114-Aşağıdaki haritada verilen yerlerden hangilerinin
yağış rejimleri birbirine benzer?
Cevap: Bu şekil karstik birikim şekillerinden sarkıt,
dikit, sütunu gösterir. Bunlar mağaralarda oluşur.
Karstik arazinin en yaygın olduğu bölge Akdeniz
olduğundan en çok bu bölgede görülür.
111- Aşağıda verilen şekil nedir?
Cevap: IV ve II numaralı alanlarda Akdeniz iklimi
görüldüğünden yağış rejimleri benzerdir.
115-Güneş ışınlarını aynı oranda alan aşağıdaki
illerin sıcaklıklarının farklı olmasını nasıl açıklarız?
Eyüp VURANEL
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 12
ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
—Belen geçidi: Amik ovası ile İskenderun arasında
Nur dağlarının (Amanoslar) üzerindedir. Akdeniz
bölgesinin Adana bölümündedir. Adana yani
Çukurova’yı Hatay’a Amik ovasına bağlamış olur.
—Gülek boğazı: Çukurova’yı yani Adana ve
Mersin’i İç Anadolu bölgesine bağlar. Akdeniz
bölgesinin Adana bölümündedir.
—Sertavul geçidi: Silifke (Mersin) ile Karaman
Cevap: Türkiye’de batıdan doğuya doğru yükselti
arasındadır. Silifke (Göksu) delta ovasını İç
arttığından dolayı bu illerin sıcaklıkları birbirinden
Anadolu’ya bağlar.
farklıdır.
—Ilgaz geçidi: Kastamonu ile Çankırı arasındadır.
Batı Karadeniz bölümüyle İç Anadolu’yu birbirine
bağlar.
—Ecevit geçidi: Batı Karadeniz kıyısındaki İnebolu
ile Kastamonu arasındadır.
Not: Batı Karadeniz kıyısındaki İnebolu’dan
Çankırı’ya yani İç Anadolu Bölgesine gitmek için
önce Ecevit geçidinden geçip Kastamonu’ya varıp,
116-Aşağıdaki şekil neyi ifade etmektedir?
sonra Ilgaz geçidinden geçmeniz gerekir.
119- Şeker fabrikaları kıyılarda bulunmazken bu
genellemeyi bozan şeker fabrikasının ismi nedir?
Cevap: Samsun Çarşamba’daki şeker fabrikası
120- Heyelan set gölleri hangi bölgemizde yer alır?
—Karadeniz bölgesi
Cevap: Ülkemizde güneye bakan yamaçlar gün içinde
kuzeye bakan yamaçlara göre daha fazla güneş alır.
Buna Bakı denir.
117-Dünyanın aşağıdaki şekli aldığı günü yazınız?
Cevap: 21 Haziran’dır. Çünkü bu günde güneş
ışınları yengeç dönencesine dik (90 derece) açıyla
gelir.
118-önemli geçitlerimizi bağladıkları yerleri
yazınız?
—Kalkanlı-Zigana geçidi: Doğu Karadeniz’de
Trabzon ile Gümüşhane arasında yer alır.
—Kop geçidi: Bayburt ile Erzurum arasındadır.
—Çubuk geçidi: Akdeniz Bölgesinin Antalya
bölümünde Antalya-Burdur ve Isparta arasıda yer
alır. Burdur ve Isparta Göller yöresindeki illerdir.
Eyüp VURANEL
121-Volkanik set gölleri hangi bölgemizdedir?
—Doğu Anadolu Bölgesi
122-Kıyı set gölü-lağün-denizkulağı denilen
Küçük Çekmece gölü, Büyük Çekmece gölü ile
Durusu (Terkos) gölleri hangi ilimizdedir?
—İstanbul (Marmara Bölgesi-Avrupa yakasındaTrakya’da-Çatalca yarımadasında)
Not: Bu göller Çatalca-Kocaeli platosunda bulunur
diyebiliriz. Ayrıca Durusu (Terkos) Karadeniz
kıyılarındadır. Büyük ve Küçük Çekmece gölleri ise
Marmara denizi kıyılarındadır.
123-Ülkemizdeki en eski mağara yerleşimlerini
yazınız?
— Antalya’daki Beldibi, Belbaşı, Karain, Öküzini
mağaraları ile Gaziantep’teki İkizini mağarası
124- ÖRENLERİMİZ (Harabeler) hakkında bilgi
veriniz?
—Ören eski yapı ya da şehir kalıntısı demektir.
—Kültepe (kayseri),
—Gözlükule (Tarsus)
—Alişar (Yozgat-Sorgun)
—Alacahöyük (Çorum)
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 13
ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
—Troya (Çanakkale)
128-Ülkemizde platoların geniş yer kaplamasının
—Kargamış (Kilis)
nedeni nedir?
—Aslantepe (Malatya)
—Eskiden aşınmış olan yüzeylerin IV. Jeolojik
—Karatepe (Adana-Kadirli)
zamanın başlarında toptan yükselmeye uğramış
—Sart (Manisa-Salihli)
olmasıdır. Bu nedenle ülkemizin ortalama yükseltisi
—Smyrna (İzmir)
fazladır.
—Halikarnas (Muğla-Bodrum)
—Efes, Milet, , Phokai (Foça)
130-Ülkemizde en fazla plato hangi bölgemizde
—Knidos (Muğla)
bulunur?
—Priene (Ege kıyısında)
—İç Anadolu Bölgesi
—Hattuşaş (Çorum-Boğazköy)
—Şapinuva (Çorum-Ortaköy)
131-Bu grafik hangi iklime aittir?
—Perge- Antalya
125-Höyüklerimiz (yapay tepe) hakkında bilgi
veriniz?
—Deprem, savaş, yangın v.b. nedenlerle yıkılan
yerleşme alanlarında, tarih boyunca yıkıntıların üst
üste birikmesi sonucunda yapay tepeler yani höyükler
oluşmuştur.
—Çatalhöyük (Konya-Çumra)
—Hacılar (Burdur)
—Çayönü (Ergani-Maden arası)
—Yumuktepe (Mersin)
Cevap: Bu iklim grafiğindeki yağışların aylara yani
—Ilıpınar (İznik )
mevsimlere dağılışına bakarsak en fazla yağış kış, en
—Can Hasan (Karaman)
az yağış yaz aylarında düşmüştür, Sıcaklık eğrisine
bakarsak kışın ılık geçtiğini yazlarında sıcak
126-Aşağıdaki şekil hangi yer şeklini bize
olduğunu görüyoruz. (Akdeniz iklimi yazları sıcak ve
anlatmaktadır?
kurak, kışları ılık ve yağışlı geçen iklimdir.) Bu grafik
Akdeniz iklimine aittir.
132-Yükseltisi en az olan platomuzu yazınız?
—Çatalca-Kocaeli platosu (200–300 metre denizden
yüksek) Marmara bölgesindedir. Üzerinde
İstanbul’un bulunduğu platodur.
—Bu şekil karstik şekillerden obruk (doğal çukur)
şeklidir. Yeraltında oluşan doğal boşluk veya mağara
tavanlarının çökmesiyle oluşur. Eğer bu çukur su ile
dolarsa obruk gölü dediğimiz karstik göller oluşmuş
olur. İsmini obruk platosunda yaygın olarak
bulunduğundan buradan almıştır.
127-Çentik (V) vadi şeklini çiziniz?
133-En fazla yükseltiye sahip olan platomuzu
yazınız?
—Erzurum-Kars platosu (1800–2500 metre) Doğu
Anadolu Bölgesindedir.
134-Doğu Anadolu platolarında (Erzurum-Kars
ve Ardahan platosu) nüfusun az olmasının nedeni
nedir?
—Yükseltiye bağlı olarak iklimin sert geçmesi ve
tarım yapmanın zor olması
135-Üzerinde en fazla nüfus barındıran platoyu
yazınız?
—Çatalca-Kocaeli platosu
136-Yazılıkaya platosu hangi bölgemizdedir?
Eyüp VURANEL
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 14
—Ege bölgesi
ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
—Akarsularımızın bol alüvyon taşıması
137-Akdeniz bölgesindeki Taşeli platosunda nüfus
ve yerleşme niçin azdır?
—Kalkerli (kireçli) arazinin yaygın olduğu platoda
kalkerin (kireç taşları) çatlaklarından yağış sularının
aşağıya hızla sızmasından dolayı yüzey sularının
azlığı nedeniyle nüfus azdır.
138-Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve İç Anadolu
Bölgesi’ndeki platolarda kuru tarım tekniğiyle
tahıl (Hububat) tarımı yapılmasının nedeni nedir?
—Akarsuların derin vadiler içinde akması sonucu
içme suyu ve tarımda sulama suyu temininin
zorlaşması
146) 1975–1980 yılları arasında nüfus artış
oranları düşme eğilimine girmiştir. Neden?
—Eğitim- öğretim düzeyinin yükselmesi
—Aile planlaması çalışmaları
—Kentleşme ve sanayileşme
—Kadının çalışma hayatına girmesi
—Yurt dışına yapılan göçler etkili olmuştur.
139-Hangi platomuz karstik özelliklere sahip
platomuzdur?
—Taşeli paltosu (Akdeniz bölgesi)
148-Hızlı nüfus artışının sonuçları nelerdir?
—Kalkınma hızı düşer,
—Çalışan nüfusun yükü artar,
—İşsizlik artar,
—Beslenme sorunları başlar,
—Gelir dağılımında dengesizlik başlar,
—Köyden kente göç başlar,
—Fiziki kaynaklardan aşırı yararlanma yolunu açar
—Çevre sorunlarına yol açmakta,
—Eğitim ve sağlık hizmetleri zamanla aksamaktadır.
140-Pirene, Milet gibi eski liman şehirlerinin bu
gün denizden uzakta kara içinde kalmasına neden
olan, Bafa (Çamiçi) gölünün oluşmasına neden
olan Balat deltasının ismi nedir?
—Büyük menderes Deltası
141-Lav platosu özelliğine sahip platosunu
yazınız?
—Erzurum-Kars Platosu
142-Yaz yağışlarının fazlalılığı nedeniyle çayır
bitki örtüsünün geliştiği ve büyükbaş
hayvancılığın geliştiği platomuzun ismini yazınız?
—Erzurum-Kars Platosu
147-Bir ülkede nüfus artış hızının düşük olmasının
sakıncaları nelerdir?
—Nüfus yaşlanır dinamizmini kaybeder.
—İş gücü açığı ortaya çıkar.
149-Bir ülkede ulusal gelir yıldan yıla belirli bir
hızla artarken, kişi başına düşen gelir aynı hızla
artmıyorsa bu ülke için ne söylenebilir?
—Bu ülkenin nüfus artışı yüksektir.
150-Menteşe yöresi çok yağış almasına rağmen
nüfuslanma azdır. Neden?
Tarıma elverişli toprakların az olması.
143-Ülkemizde dağların geniş yer kaplaması hangi
bölgelerimizde düzlüklerin az olmasına neden
olmuştur?
—Karadeniz, Akdeniz, Doğu Anadolu Bölgesi
151–2000 nüfus sayımına göre İç Anadolu
Bölgesi’nin toplam nüfusu Ege Bölgesi’nin
nüfusundan fazla olmasına rağmen Nüfus
yoğunluğu daha azdır. Neden?
144-Karadeniz ve Akdeniz bölgelerinin kıyılarında —Yüzölçümünün daha geniş olması
dağların denize paralel uzanması sonucu neler
meydana gelmiştir?
152-Nüfusun en yoğun olduğu bölge neresidir?
—Sade, girintisiz, çıkıntısız kıyılar oluşmuştur.
Neden?
—Koy ve körfezlerin az olmasına neden olmuştur.
—Marmara Bölgesi’dir. Başta sanayi olmak üzere
—Doğal limanların az olmasını sağlamıştır.
tarım, ulaşım, ticaret gelişmiş ve iklim şartları
—Yüksek falezli kıyılar oluşmuştur.
uygundur.
—Kıta sahanlığının dar olmasına neden olmuştur.
—Boyuna kıyıların oluşmasına neden olmuştur.
153-Karadeniz Bölgesi’nde nüfus nerelerde
yoğunlaşmıştır? Neden?
145-Kıyılarımızda delta oluşumunu sağlayan
—Kıyı kesiminde çünkü her mevsim yağış alması ılık
faktörler nelerdir?
iklim sayesinde tarım potansiyeli yüksektir.
—Ülkemizin üç tarafının denizlerle çevrili olması
—Kıyılarda güçlü gelgit ve akıntıların olmaması
Eyüp VURANEL
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 15
ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
154-Türkiye’de nüfusun en az yoğun olduğu bölge —Göç alan yerlerde erkek, göç veren yerlerde kadın
neresidir? Neden?
nüfus oranı fazladır.
—Doğu Anadolu,
—Nüfus az, yüzölçümü fazladır.
164-Savaşlar kadın erkek oranını nasıl etkiler?
155-Türkiye’de nüfusun dağılışı sürekli değişim
—Savaşlardan sonra kadın nüfus oranı erkeklerden
içindedir. Neden?
daha fazladır.
—Doğal nüfus artışı
—Göçler
165-Doğumlar kadın erkek oranını nasıl etkiler?
—Yeni tarım ve yerleşme alanlarının açılması,
—Doğumlarla gelen erkek nüfus oranı fazladır.
madenlerin işletilmesi
—Ulaşımın gelişmesi
166-Ölümler kadın erkek oranını nasıl etkiler?
— Yeni sanayi kuruluşlarının ortaya çıkması
—İleri yaşlarda Kadınların oranı daha fazladır.
156-Konya, nüfus bakımından yurdumuzun
yedinci büyük ili olmasına rağmen nüfus
yoğunluğu bakımından Türkiye ortalamasının
altındadır. Neden?
—Yüzölçümünün geniş olması
157-Kuzey Doğu Anadolu’da tarımsal nüfus
yoğunluğunun fazla olmasının nedeni nedir?
—Tarım alanları az,
—Tarımla uğraşan nüfus fazladır.
158-Türkiye’de tarımsal nüfus yoğunluğu
nerelerde azdır? Neden?
—İç Anadolu, Güney Doğu Anadolu, Trakya. Arazi
düz olduğundan tarım alanlarının geniş olması
etkilidir.
159-Türkiye’de fizyolojik yoğunluğunu en fazla
olduğu il neresidir? Neden?
—İstanbul, çünkü nüfus fazla
160-Türkiye’de fizyolojik yoğunluğun en fazla
olduğu yerler neresidir?
—Nüfusun kalabalık olduğu yerler,
—Doğu Karadeniz,
—Doğu Anadolu
161-Fizyolojik yoğunluğun en az olduğu yerler
neresidir? Neden?
—Marmara, Ege, İç Anadolu, Güney Doğu Anadolu,
Trakya. Tarım alanları geniştir.
162-Doğu Anadolu bölgesi ve Doğu Karadeniz
bölümünde nüfus az olmasına rağmen fizyolojik
nüfus yoğunluğu neden yüksektir?
—Arazi engebeli olduğundan tarım alanları azdır.
163-Göçler, kadın erkek oranını nasıl etkiler?
Eyüp VURANEL
167) 1927 yılında kadın nüfus oranı erkek nüfus
oranından fazladır? Neden?
Balkan ve I.Dünya Savaşları yüzünden cephede
askerlerin ölmesi
168-Türkiye’de nüfusun çoğunluğu hangi sektörde
çalışmaktadır?
—Tarım sektöründe çalışmaktadır.
169-Türkiye’de kırsal kesimde oturanların oranı
%44, tarımla uğraşanların oranı %54 olması nasıl
açıklanabilir?
—Kentlerde oturanların bir kısmının tarımla
uğraşmasıyla
170-Okuma yazma oranının en yüksek olduğu
bölgeler hangisidir?
—Marmara, İç Anadolu, Ege, Akdeniz
171-Okuma yazma oranı hangi bölgelerimizde
düşüktür?
—Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu
172-Nüfus açısından nereler kır nereler kenttir?
—Nüfusu 10 000 den fazla olan yerleşim birimleri
173-İdari açıdan nereler kır nereler kenttir?
—Nüfusu ne olursa olsun tüm il ve ilçe merkezleri
kent kabul edilmektedir.
174-Kırsal ve kentsel nüfusumuzun oranı 1950
yılından sonra hızla değişmesini nasıl
açıklayabilirsiniz?
—Tarımda makineleşmenin hızlanmasıyla köyden
kente göçün artmasıyla açıklayabiliriz.
175-Türkiye’de köyden kente göçün itici etmenleri
nelerdir?
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 16
ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
1-Tarımda makineleşme sonucu insan gücüne
185-Bir ülkenin nüfusunun artmasında etkili
duyulan ihtiyacın azalması
faktörler nelerdir
2-Toprak yetersizliği, toprakların miras yoluyla
—Doğumların artması
parçalanması,
—Yaşam şartlarının iyileşmesi
3-Yağış azlığı, düzensizliği, erozyon vb. nedenler
—Tıptaki gelişmeler
toprakların verimsizleşmesi
—Salgın hastalıkların önlenmesi
4-Kırsal kesimde nüfusun aşırı artması
186-Doğal nüfus artışı neye denir?
176-Türkiye’de köyden kente göçün çekici
—Bir yerde, bir yıl içersinde doğanlarla ölenler
etmenleri nelerdir?
arasındaki sayısal farka doğal nüfus artışı denir.
1-Kentlerde iş imkânların çokluğu ve çeşitliliği,
(Doğum-Ölüm)
2-Sanayi ve hizmet kuruluşlarının kent merkezlerinde —Bir ülkede doğumlarla kazanılan nüfus, ölümlerle
toplanması
kaybedilen nüfustan fazla ise orada doğal nüfus artışı
3-Kentlerde işçi ücretlerinin kırsal kesime göre daha
var demektir. Bu oran yüzde ya da binde olarak ifade
yüksek olması
edilir.
4-Kent hayatının canlılığı çekiciliği
187-Türkiye’de doğurganlığı etkileyen faktörler
177-Genel nüfus artış hızımız %1,8 iken, kentsel
nelerdir?
artış hızımız %6’dır.Bunun nedeni nedir?
—Eğitim düzeyi
—Köyden kente göçlerin yoğunluğu
—Bölgesel konum
—Gelir düzeyi
178-Köyden kente göç hangi durumda sorun
—Beslenme alışkanlığı
oluşturmaz?
—Kentleşme ve sanayileşme
—Kentlere göç eden nüfusun iş olanakları sağlanması
halinde,
188-Kentleşme ve sanayileşme doğurganlığı nasıl
etkiler?
179-Kent nüfusunun en yoğun olduğu bölge
—Kentlerde eğitim seviyesi yüksek olması ve kadının
neresidir?
çalışma hayatına girmesinden dolayı doğurganlık
—Marmara Bölgesi
oranı düşük, kırsal kesimde yüksektir.
180-Kırsal nüfusun en yoğun olduğu bölge
neresidir?
—Karadeniz Bölgesi
181-Bir yerde nüfus nasıl artar?
—Bir bölgede nüfus doğumlarla ve alınan göçlerle
artar.
182-Bir bölgede nüfus nasıl azalır?
—Bir bölgede nüfus ölümlerle ve verilen göçlerle
azalır.
183-Bir bölgedeki nüfusun sayısı ve sürekliliği
bakımından en önemli faktör doğumlardır. Bir
bölgedeki nüfus artışını da o nüfusun doğurganlık
seviyesi belirler. Doğurganlık nüfus artışında birinci
derece etkilidir.
184-Doğurganlık nedir?
—Doğum yapabilecek yaş sınırı içinde bulunan (1549 yaşları arası) her kadından beklenecek canlı
doğuma denir.
Eyüp VURANEL
189-Bölgesel konum doğurganlık oranını nasıl
etkiler?
—Doğu Bölgelerimizde doğurganlık oranı yüksek,
batı bölgelerimizde düşüktür. Örneğin, 1990 yılı
istatistiklerine göre İstanbul’da doğurganlık oranı %
2,8 iken, Muş’ta 5,6’dır.
190-Gelir düzeyi doğurganlığı nasıl etkiler?
—Gelir düzeyi yükseldikçe doğurganlık oranı
düşerken, gelir seviyesi düştükçe doğurganlık
yükselir.
191-Türkiye’de iç göçlerin nedenleri nelerdir?
—Hızlı nüfus artışı
—Miras yoluyla tarım alanlarının daralması ve
ailelerin geçimini karşılamaması
—Tarım alanlarının yetersiz gelmesi ve erozyonun
artmasıyla toprağın verimsiz hale gelmesi
—Tarımda makineleşmenin artması ve buna bağlı
olarak tarımsal işgücünün azalması
—Kırsal kesimde iş imkânlarının sınırlı olması
—Ekonomik istikrarsızlık ve sosyal problemler
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 17
ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
—Eğitim ve sağlık hizmetlerinin yetersizliği
—Sanayileşmiş ülkeler, nitelikli iş gücünü ülkelerine
—İklim ve yer şekillerinin olumsuz etkileri
çekmek için yüksek ücret önermeleri
—Kentlerde sanayinin gelişmiş olmasından dolayı iş —Gelişmiş ülkelerde çalışma koşullarının kolay
olanaklarının fazlalığı
olması( teknolojik olanaklar)
—Kentlerde eğitim ve sağlık hizmetlerinin yaygınlığı —Göç gönderen ülkelerde, sanayi ve ticaretin
yeterince gelişmemesi sonucu nitelikli iş gücünün
192-Türkiye’de iç göçlerin başlıca özelliği
kendine uygun iş bulmakta zorlanması
nelerdir?
—Göçler genellikle doğudan batıya doğrudur.
196-Bir ülkede nüfus artış hızının düşük olmasının
( Marmara ve Ege en fazla göç alan, Karadeniz ve
sakıncaları nelerdir?
Doğu Anadolu en fazla göç veren bölgelerdir.)
—Nüfus yaşlanır dinamizmini kaybeder.
—İç Anadolu ve Ege’de bölge içi göçler Karadeniz
—İş gücü açığı ortaya çıkar.
ve Doğu Anadolu’da uzun mesafeli göçlerdir.
—Kentten kentte edenler, kırdan kente göç
197-Sulama Sorunu Çözüldüğünde;
edenlerden fazladır.
—Üretim artar.
—Göç edenler içinde 15- 44 yaş gruplarındaki üretici —Nadas olayı ortadan kalkar.
nüfus fazladır. Bundan göçlerin ekonomik amaçlı iş
—Tarımda iklime bağlılık büyük oranda azalır.
bulmaya yönelik olduğu anlaşılmaktadır.
—Üretimde süreklilik sağlanır.
—Üretim dalgalanmaları önlenir.
193-İç göçlerin sonuçları nelerdir?
—Daha önce sebze tarımı yapılmayan bir yerde sebze
—Ülke genelinde nüfusun dağılışında dengesizlik
tarımı da yapılmaya başlanır.
görülür.
—Tarım ürün çeşidi artar.
—Yatırımlar dengesiz dağılır.
—Köyden Kente göçler azalır. Yılda birden fazla
—Kırsal kesim yatırımlarında verimsizlik meydana
ürün alınabilir. Bu konuda en şanslı bölgemiz
gelir.
Akdeniz, en şanssız bölgemiz Doğu Anadolu
—Düzensiz kentleşme görülür.
Bölgesidir
—Sanayi tesisleri kent içinde kalır.
—Kentlerde konut sıkıntısı çekilir.
198-Tarım alanlarında makine kullanımı
—Kent nüfusunda aşırı artış meydana gelir.
yurdumuzda yeterli ölçüde gelişmemiştir.
—Alt yapı hizmetlerinde (yol, su, elektrik) yetersizlik Sebeplerini yazınız?
görülür.
— Makine kullanıma elverişsiz alanların varlığı,
—Kentlerde işsiz insanların oranı artar.
—Makine kullanımının ekonomik olmadığı küçül
alanların varlığı,
194-İç göçü önlemek için neler yapılmalıdır?
—İş gücünün bazı bölgelerde daha ucuz olması,
—Tarımda sulama olanaklarını artırmak
—Makine fiyatlarının çiftçinin alım gücünün üstünde
—İntansif tarım metodunu geliştirmek,
olması
—Besi ve ahır hayvancılığını geliştirmek ve
yaygınlaştırmak,
199-Nadas Tarım Metodu hakkında bilgi veriniz?
—Kırsal kesimde eğitim ve sağlık hizmetlerini
—Verimi en düşük tarım metodudur. Tamamen
yaygınlaştırmak,
iklime bağlılık gösterir. Yağışın az, sulamanın
—Tarım ve hayvancılığa bağlı sanayi kollarını kırsal yetersiz olduğu alanlarda uygulanır. Türkiye'de nadas
alanlara yönlendirmek,
tarımının en fazla uygulandığı bölge İç Anadolu
—Kırsal kesimde küçük sanayi kollarını geliştirmek, Bölgesidir. Nadas olayı en az Karadeniz bölgesinde
vb. gereklidir.
uygulanır.
—Nadas, toprağın su ve mineral kazanmasını
195-Beyin göçü nedir?
sağlamak amacıyla boş bırakılmasıdır.
—Az gelişmiş ya da gelişmekte olan ülkelerdeki
nitelikli kişilerin sanayileşmiş ülkelere gidişini ifade
200-Şekerpancarı tarımı hakkında bilgi veriniz?
eder.
—Yurdumuzda tarımı 1925 yılında Uşak’ta
başlamıştır (ilk fabrika Uşak’ta 1926 yılında
196-Beyin göçünün nedenleri nelerdir?
kuruldu). Bugün fabrikaların kurulduğu her yerde
tarımı yapılmaktadır. Belirli iklim ve toprak isteği
Eyüp VURANEL
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 18
ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
yoktur. Sulama imkânı olan her yerde tarımı
Bu bölgeyi Ege ve Marmara Bölgeleri takip eder. En
yapılabilir. Üretimde 1. İç Anadolu Bölgesidir.
az geliştiği bölgemiz D.Anadolu bölgesidir. Sebebi
—Şekerpancarı tarladan söküldükten sonra kısa bir
yaz mevsiminin çok kısa sürmesidir. Ayrıca İç
süre sonra işlenmesi gerektiğinden tarımı fabrikalar
Anadolu Bölgesinde de sulama yetersizliğinden
çevresinde yapılır. Ayrıca pancar küspesi hayvan
dolayı sebze tarımı gelişmemiştir.
yemi olarak kullanıldığı için buralarda besi
—Sebze tarımı seracılık faaliyetleri ile Akdeniz ve
hayvancılığı da gelişmiştir.
Ege Bölgelerinde bütün yıl yapılabilmektedir.
—Kıyı bölgelerimizde tarımı yapılmaz. Sebebi
Seracılığın buralarda gelişme sebepleri; kışların ılık
buralarda daha fazla gelir getiren ürünlere öncelik
geçmesi ve güneşli gün sayısının fazla olmasıdır
verilmesidir.
205-İthal ettiğimiz başlıca tarım ürünlerini
201-Ayçiçeği üretimindeki sıralamayı yazınız?
yazınız?
—Üretimde 1. Marmara Bölgesi (Ergene Bölümü).
—Pirinç, Kahve, Kakao, Muz, Kivi, Ananas,
2. Karadeniz Bölgesi (Orta Karadeniz) 3. İç Anadolu Hindistan cevizi, hurmadır.
Bölgesi’dir.
—Son yıllarda Akdeniz ve Ege Bölgelerinde
206-İç Anadolu platolarında ne tür tarım ürünleri
ayçiçeği tarımı hızla gelişme göstermektedir. Sebebi
ve hayvancılık faaliyeti yaygındır?
pamuk bitkisine göre daha az masraflı olmasıdır.
—Tahıl tarımı ve küçükbaş hayvancılık
202-Zeytin üretimimiz hakkında bilgi veriniz?
—Akdeniz iklim bitkisidir. Ancak Akdeniz
Bölgesinde tarımı fazla gelişmemiştir. Daha fazla
gelir getiren ürünlere öncelik tanınmasından dolayı.
Bugün üretimde;
—1-Ege Bölgesi (Kıyı Ege Bölümündeki ova ve
kenarlarında- Manisa, Aydın, İzmir, Muğla, Denizli
çevresi)
2-Marmara Bölgesi-Güney Marmara kıyıları (en
kaliteli sofralık zeytin bu bölgeden Gemlik
çevresinden elde edilir).
3-Akdeniz Bölgesi (Antalya çevresi en fazla).
—Ayrıca Doğu Karadeniz’de Çoruh vadi oluğunda
(Artvin) ve G:Doğu Anadolu Bölgesi’nde Gaziantep
çevresinde tarımı yapılır.
—Zeytinin devirli üretim özelliğinden dolayı; üretim
bir yıl fazla, bir yıl azdır.
—Dünya zeytin üretiminde İtalya, İspanya ve
Yunanistan'dan sonra 4. sıradayız.
203-Soya fasulyesi üretimi hakkında bilgi veriniz?
—Önceleri daha çok Doğu Karadeniz’de OrduGiresun çevresinde tarımı yapılırdı. 1982 yılından
sonra yağ sanayisinde kullanılmaya başlanılınca
tarımı Akdeniz Bölgesinde hızla gelişmiştir. Kısa
sürede geliştiği için bölgede ikinci ürün olarak
yetiştirilir. Adana başta olmak üzere İçel, Hatay
çevresinde tarımı gelişmiştir. Türkiye üretiminin %
92 ‘sini Akdeniz Bölgesi karşılar.
204-Sebze tarımı hakkında bilgi veriniz?
—Sebzeler çok fazla su isterler. Yurdumuzda sebze
yetiştiriciliği en fazla Akdeniz Bölgesinde gelişmiştir.
Eyüp VURANEL
207-İç Anadolu bölgesinin platolarını yazınız?
—Obruk, Haymana, Cihanbeyli, Uzunyayla, Bozok
(Kızılırmak) paltosu
208-Türkiye fiziki haritasındaki platolardan
Erzurum-Kars platosu kahverengi, ÇatalcaKocaeli platosu yeşil, Gaziantep-Şanlıurfa
platosunun sarımsı renklerle gösterilmesi bu
platoların hangi yönden farklı olduğunu gösterir?
—Bu platoların yükseltilerinin farklı olduğunu
gösterir.
209-En yüksek ovamız, en yüksek platomuz, en
yüksek dağımız hangi bölgemizde bulunmaktadır?
—Doğu Anadolu Bölgesi
210-Ovalarımızın karşılaştığı sorunlar nelerdir?
—Yerleşim alanları ve sanayi kuruluşları
kurulmasıyla tarım alanları azalmaktadır.
—Ovalardan toprak alınarak sanayide
kullanılmaktadır. (Tuğla, kiremit, çimento v.b.
fabrikalarda)
—Ova toprakları kirletilmektedir. (Tarımsal ilaçlar,
kentsel ve endüstriyel atıklarla)
—Arazilerin amacına uygun kullanılmaması
nedeniyle şiddetli erozyon yaşanmaktadır. (yanlış
tarım metotları)
211-Ovalarımızın önemli tarım alanlar olmasının,
nüfus ve sanayinin buralarda toplanmasının
nedeni nedir?
—Alüvyonlu toprakların verimli olması
—Yeraltı ve yerüstü sularının zengin olması
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 19
ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
221-Karstik ova, karstik plato, karstik kaynak,
212-Ülkemizin en büyük delta ovasının ismini
karstik göl, karstik arazi denilince ilk önce akla
yazınız?
gelen bölgemizi yazınız?
—Çukurova (Adana ) delta ovası(Akdeniz bölgesinde —Akdeniz Bölgesi
Adana bölümünde yer alır.)
222-Bergama, Soma, Akhisar, Manisa, Turgutlu,
213-Doğu Anadolu Bölgesi’nin en alçak yerini (800 Alaşehir, Söke, Germencik, Aydın, Nazilli ovaları
metre) oluşturan ovanın ismini yazınız?
hangi fay hattı üzerinde yer almaktadır?
—Iğdır ovası
—BAF (Batı Anadolu Fay Hattı)
214-Iğdır’da yazın pamuk yetişirken kışın zeytin
yetişmemesinin nedeni nedir?
—Kışların soğuk geçmesi yani ılık geçmemesidir.
Zeytin kışların ılık geçtiği yerlerde yetişir.
215-Lav platosu, volkanik set gölleri, volkanik
göller denilince hangi bölgemizin akla gelmesi
gerekir?
—Doğu Anadolu Bölgesi
216-Polye tabanlarında oluşan ovalara genel
olarak ne ad verilir. Bu ovalara örnek veriniz?
—Polye en büyük karstik aşınım şeklidir. Çapı 5
kilometreye varan geniş çanaklardır. Polye
tabanlarında oluşan ovalara karstik ovalar denir. Bu
ovalar ağırlıklı olarak Akdeniz bölgesindedir. Elmalı,
Korkuteli (Antalya), Kestel (Burdur) ovaları karstik
ovalarımızdandır.
217-Sakarya ırmağının ağız kısmında yani
Karadeniz’e döküldüğü yerde belirgin bir delta
oluşturmamasının nedenlerini yazınız?
—Sakarya nehrinin denize aktığı yerde deniz
derinliğinin fazla oluşu
—İstanbul boğazına doğru olan akıntı
218-Doğu Anadolu bölgesindeki ovaların büyük
kısmı fiziki haritada hangi renkle
gösterilmektedir?
—Kahverengi renkle
219-Başlıca iç ovalarımızı yazınız?
—Adapazarı, Düzce, Bolu, Erbaa, Niksar, Erzincan,
Erzurum, Iğdır, Burdur, Isparta, Konya, Ereğli,
Eskişehir, Malatya, Elazığ, Horasan ve Egedeki
grabenlerde yer alan çöküntü ovaları
220-Tektonik oluşumlu Suruç, Ceylanpınar,
Harran (Altın başak) ovaları hangi bölgemizdeki
ovalardır?
—Güneydoğu Anadolu Bölgesi
Eyüp VURANEL
223-Amik, Maraş, Elbistan, Malatya, Elazığ,
Bingöl, Muş, Bitlis, ovaları hangi fay (deprem)
kuşağı üzerinde yer almaktadır?
—GAF (Güneydoğu Anadolu Fay Kuşağı )
NOT: GAF’ın diğer adı DAF’dır. (Doğu Anadolu Fay
Kuşağı)
224-Bursa, Adapazarı, Düzce, Bolu, Erbaa,
Niksar, Suluova, Merzifon, Erzincan, Tercan,
Erzurum, Pasinler, Iğdır ovaları hangi fay kuşağı
üzerinde bulunan ovalarımızdır?
—KAF (Kuzey Anadolu Fay Kuşağı)
225-Iğdır ovasında pamuk yetişebilmesini
sağlayan faktörleri yazınız?
—Yükseltisinin az olması,
—Çevresine göre çukurda kalması,
—Yaz sıcaklığı ve kuraklığının olması,
—Kışların uzun sürmemesidir.
226- Özel Konumun Etkilerini yazınız?
—Ekonomik faaliyetleri
—Sanayi faaliyetlerini
—Tarım faaliyetlerini
—Ulaşımı
—Stratejik ve Jeopolitik konumu
—Yerleşme tipini
—Nüfus dağılışını
—İklimi ve bitki örtüsünü
—Toprak tiplerini
—Akarsu rejimini
—İnsanların kültürel faaliyetlerini etkiler.
227- Enlemin etkilerini yazınız?
—İklimi
—Güneş ışınlarının geliş açısını
—Gölge boyunu
—Sıcaklık dağılışını
—Buharlaşmayı
—Yağış çeşidini ve rejimini
—Akarsu rejimini
—Toprak çeşidini
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 20
ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
—Tarım ürünlerinin çeşitliliğini
11. Güneyden kuzeye doğru gece ve gündüz süreleri
—Kalıcı kar sınırının yüksekliğini
arasındaki fark artar. Yazın kuzeye doğru gündüz
—Dünyanın dönüş hızını
süresi artarken, kışın kuzeye doğru gece süresi daha
—Deniz suyunun tuzluluk ve sıcaklığını
fazladır.
—Gece ile gündüz arasındaki zaman farkını
12. Bakının etkisiyle dağların güney yamaçları kuzey
—Yerleşme ve tarım faaliyetlerinin sınırını
yamaçlarından daha sıcaktır.
—Yerleşme biçimini
13. Kış saati uygulamasında 2. saat dilimini
—Nüfus dağılışını
kullanırken yaz saati uygulamasında 3. saat dilimini
—Sanayi faaliyetlerini
kullanmaktadır.
—Bitki örtüsünün çeşitliliğini,
229-Türkiye’de elektriğin en fazla elde edildiği
228-Türkiye’nin Matematik Konumu ve
enerji kaynağı nedir?
Sonuçlarını yazınız?
—Doğalgaz
1. Türkiye, Kuzey Yarımküre’de ve başlangıç
meridyeninin doğusunda yer alır.
230- Türkiye'nin en az yağış alan yerleri İç Anadolu
2. Ekvator’a göre 36° kuzey ve 42° kuzey paralelleri
Bölgesi'nde olmasına rağmen Güneydoğu Anadolu
arasında; başlangıç meridyenine göre 26° doğu ve 45° Bölgesi'nde tarımda sulamaya daha fazla ihtiyaç
doğu meridyenleri arasında yer alır.
duyulması bu bölgenin hangi özelliğinin bir sonucu
olduğunu yazınız?
Cevap—Güneydoğu Anadolu bölgesinde buharlaşma
miktarının fazla olması
231- Türkiye haritasında işaretlenmiş yerlerin
hangisinde yazların kurak geçmesi tarım
ürünlerini olumsuz yönde etkiler, açıklayınız?
3. Ardışık iki meridyen arası 85–86 km’dir.
4. En kuzeyi ile en güneyi arasında 6 paralel fark
vardır.
5. En doğusu ile batısı arasında 19 meridyen fark
vardır. Bu da 76 dakikalık yerel saat farkı oluşturur.
6. Orta kuşağın güneyinde yer alır.
—Dört mevsim belirgin olarak yaşanır.
—Mevsimlere göre insanların giysi ihtiyaçları
değişir.
—Güneş ışınları hiç 90°açıyla düşmez.
—Bir cismin gölge boyu hiçbir zaman sıfır olmaz.
—Batı rüzgârlarından etkilenirken Alizeler ve
Kutup rüzgârlarından etkilenmezler.
—Buzulların etki alanı dardır.
—Tundra toprakları ve bitki örtüsü görülmez.
—Kış mevsiminde cephe yağışları görülür.
7. Kuzeyinden esen rüzgârlar sıcaklığı düşürürken,
güneyden esen rüzgârlar sıcaklığı arttırır.
8. Yıllık sıcaklık ortalamaları 20 °C’nin üzerine
çıkmaz.
9. Güneyinden kuzeyine doğru gidildikçe güneş
ışınları daha eğik açıyla düşer.
10. Güneyden kuzeye doğru gidildikçe sıcaklık azalır.
(7–8) derecelik bir sıcaklık farkı vardır.
Eyüp VURANEL
Cevap: Verilen numaralandırılmış yerlerden 2.3.4.5
numaralı yerlerde Akdeniz iklimi görülür ve bu
iklimde yazlar zaten kurak geçtiğinden yazların kurak
geçmesi tarım ürünlerini olumsuz etkilemez.
Ama 1 numaralı yer Karadeniz kıyısındadır. Burada
her mevsim yağışlıdır. Yazların kurak geçmesi
buradaki tarım ürünlerini olumsuz etkiler.
232-Keten-kenevir dokumacılıkta ve yağ
sanayisinde kullanılan bir tarım ürünüdür.
Aşağıdaki haritada işaretli noktaların hangisinde
keten-kenevir üretimi yaygındır. Açıklayınız?
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 21
ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
Cevap: I numaralı yer Batı Karadeniz’de ketenDolaysıyla burada yazlar sıcak ve kurak geçer. Diğer
kenevir tarımı yaygındır.
platolarda yazı kurak karasal iklim görülür.
233-. Kış sıcaklıkları yüksek, Güneş'li gün
sayısının çok olduğu yerler seracılığa elverişlidir.
Türkiye'de seracılığa en elverişli bölgeyi yazınız?
—Akdeniz bölgesi
234- Aşağıdaki haritada işaretli noktaların hangisi
sanayi açısından geri kalmıştır?
241-Karadeniz kıyısında yer alan ve ikisinde de
Karadeniz iklimi görülen Rize’nin Samsun’dan
daha fazla yağış almasının nedeni nedir?
—Rize’nin gerisindeki dağların yükseltilerinin fazla
olması
242-Ülkemizin hangi bölümünde sisli ve bulutlu
ortamlarda yetişen ladin, şimşir, fındık gibi
bitkiler yaygın olarak yetişir?
—Doğu Karadeniz bölümü
Cevap: I numaralı yer Hakkâri bölümü yüksek,
engebeli ve kışların çok soğuk geçtiği bir yer
olduğundan sanayisi gelişmemiştir.
235-Doğu Karadeniz bölümündeki bitki örtüsünü
açıklayınız?
—Kıyı kesiminde, dağların denize bakan
yamaçlarında gür ve sık bitki örtüsü görülür. Kıyının
hemen gerisindeki dağ yamaçlarında yükseldikçe
geniş yapraklı ağaçlar ve iğne yapraklılara, çok
yükseklerde de alpin çayırlara rastlanır.
236-Türkiye’deki heyelanların % 65’inin
ilkbaharda olmasının nedenlerini yazınız?
—Kar erimeleri ve yağışlar nedeniyle toprağın suyla
doygun hale gelmesidir. Heyelanlar en fazla
Karadeniz bölgesinde ve Doğu Karadeniz bölümünde
yaşanır.
237-Heyelan set gölleri hangi bölgemizdedir?
—Karadeniz bölgesi
238-Fay kaynaklarının en yaygın olduğu bölgeyi
yazınız?
—Ege bölgesi
239-Ülkemizde çok sık ve etkili depremlerin
oluşmasına neden olan faktörleri yazınız?
—Ülkemizin yakın jeolojik devirde şekillenmesi
—Alp-Himalaya dağ sistemi üzerinde yer alması
—Kırıklı yapının yaygın olması
240-Haymana, Bozok, Obruk, Gaziantep ve
Erzurum-Kars platolarından hangisinde yaz
mevsimi sıcak kurak geçmez?
—Erzurum-Kars platosunda en fazla yağış yazın
düşer. Burada ‘yazı yağışlı karasal iklim’ görülür.
Eyüp VURANEL
243-Türkiye’deki akarsuların genel olarak akış
hızlarının fazla olmasının nedenlerini yazınız?
—Türkiye’nin yüksek bir olması
—Dağların ve dik yamaçların fazla olması
244-Hangi bölge akarsularının yatak eğimlerinin
az olmasından dolayı akış hızı ve enerji
potansiyelleri azdır?
—Marmara ve Ege Bölgesi
245-Batı Anadolu akarsuları niçin menderesler
(büklümler) yaparak akarlar? (Ege akarsuları)
—Akış hızlarının ve eğimin az olmasından dolayı
246-Ülkemizde akarsu aşındırmasının en fazla
olduğu bölgeyi ve nedenini yazınız?
—Yatak eğimi ve akış hızının fazla olduğu Doğu
Anadolu Bölgesi’dir.
247-Akarsu aşınım şekillerinden dev kazanına en
fazla hangi bölgelerde rastlanır?
—Doğu Anadolu Bölgesi, Akdeniz bölgesi ve
Karadeniz bölgesi
248- Az gelişmiş ülkelerle, gelişmiş ülkelerin nüfus
özelliklerini karşılaştırınız?
—Az gelişmiş ülkelerde;
-Doğum oranı ve nüfus artış hızı yüksektir.
—Genç nüfusun oranı fazla, yaşlı nüfus oranı
-Nüfus grafiği geniş tabanlı üçgene benzer. —
Ortalama yaşam süresi azdır.
—Çalışan nüfusun yaş ortalaması düşük, bağımlı
nüfus oranı fazladır.
—Tarım sektöründe çalışan nüfus fazla, hizmet ve
sanayi sektöründe çalışan nüfus azdır.
—Nüfusun eğitim seviyesi düşüktür.
—Nüfusun yarısından çoğu, kırsal kesimde
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 22
ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
yaşamaktadır.
İstanbul, İzmit, Adapazarı, Bursa İzmir, Adana,
—Gelişmiş ülkelerde;
Batman, Karabük, Ereğli, İskenderun, Seydişehir gibi
-Doğum oranı ve nüfus artış hızı düşüktür.
merkezler örnektir.
—Ortalama yaşam süresi fazladır.
—Genç nüfus oranı az, orta ve yaşlı nüfus fazladır.
253-İdari, Askeri ve Kültürel Şehirlerimize örnek
—Nüfus grafiği, tabanı dar, orta kesimi şişkin bir
veriniz?
üçgene benzer.
—Ankara idari şehirler hüviyetindedir. Sarıkamış,
—Çalışan nüfusun yaş ortalaması yüksek ve bağımlı
Erzurum, Erzincan, Konya, Malatya gibi şehirlerde
nüfus oranı azdır.
de askeri fonksiyonlar ağır basmaktadır. İstanbul,
— Hizmet ve sanayi sektöründeki çalışan nüfus,
Ankara ve İzmir gibi şehirler aynı zamanda kültür
tarım sektöründe çalışan nüfustan daha fazladır.
şehirleridir.
—Nüfusun eğitim seviyesi yüksektir.
—Nüfusun yarısından çoğu, kentte yaşamaktadır.
254-Turizm Şehirlerimize örnek veriniz?
—Gelirlerinin önemli bir bölümünü turizmden
249- Tarım Şehirlerine örnek veriniz?
karşılayan şehirlerdir, İstanbul, İzmir, Antalya,
—Bu şehirlerin kurulması, gelişmesi ve halen devam Alanya, Kuşadası, Marmaris, Bodrum, Nevşehir,
etmesinde tarım faaliyetleri etkilidir.
Göreme, Fethiye, Bursa turizm şehirlerine en iyi
—Karadeniz Bölgesi'nde; Giresun, Rize, Düzce,
örnektir.
Bafra, Erbaa, Niksar
Turizm şehirlerinde, nüfus yıl boyunca sabit olmayıp,
-Marmara Bölgesi'nde; Kırklareli, İnegöl, Lüleburgaz mevsimler arasında büyük değişmeler görülebilir.
-Ege Bölgesi'nde; Akhisar, Turgutlu, Salihli,
Alaşehir, Ödemiş, Söke, Tire
255-Maden ve Enerji Kaynaklarının Bulunduğu
-Akdeniz Bölgesi'nde; Kadirli, Ceyhan, Kilis,
Şehirlerimize örnek veriniz?
Kırıkhan, Burdur
—Zonguldak, Soma, Tavşanlı, Elbistan, Batman,
-İç Anadolu Bölgesi'nde; Karaman, Aksaray,
Seydişehir gibi merkezler örnek verilebilir. Bu
Kırşehir, Nevşehir ve Niğde tarım şehirlerine en iyi
şehirlerin nüfusları maden zenginliğinin bitmesine
örneklerdir.
göre azalabilir.
250- Ticaret Şehirlerimize örnek veriniz?
—Genellikle ulaşım yolları üzerinde bulunan bu
şehirlerde iç ve dış ticaret canlıdır. İstanbul ve İzmir
en önemli ticari şehirleridir. Denizli, Manisa, Aydın,
Kayseri, Konya, Eskişehir, Erzurum, Malatya, Elazığ,
Van, Şanlıurfa, Gaziantep ve Diyarbakır önemli
ticaret şehirleridir.
İstanbul, İzmir, Mersin ve Trabzon gibi şehirlerde,
serbest ticaret bölgeleri kurulmuştur. Bu bölgelerin
işlerlik kazanması ile ticarete dayalı faaliyetler
gelişecek ve şehirlerin ticari fonksiyonları artacaktır.
251- Liman Şehirlerimize örnek veriniz?
—İthal ve ihraç ürünlerimizin deniz yoluyla geldiği
limanlara sahip şehirlerdir
İstanbul, İzmir, Mersin, Antalya, Trabzon, Samsun,
Zonguldak, Ereğli ve İskenderun örnek olarak
verilebilir. İstanbul aynı zamanda en büyük liman
şehrimizdir
252-Sanayi Şehirlerimize örnek veriniz?
—Kentlerin hızlı büyümesinde en etkili olan
faktördür. Fabrikaların ve atölyelerin yoğun olduğu
şehirlerdir.
Eyüp VURANEL
263-Aşağıdaki işaretli yerlerden hangisinde nüfus
seyrektir (azdır)?
—II numaralı yer Yıldız Dağları Bölümü nüfusun en
az olduğu yerdir.
264-Fay kaynaklarına en çok nerelerde rastlanır?
—Ege bölgesi ve Güney Marmara Bölümü’nde
265-Hangi kaynak türüne Türkiye’de rastlanmaz?
—Gayzer kaynağı
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 23
ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
266-Karstik şekillere ülkemizde nerelerde
—Kıvırcık, karaman, dağlıç, sakız, merinos
rastlanır?
—Akdeniz Bölgesi’nde, Güney Ege’de, Güney
275-İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde
Marmara’da, İç Anadolu’nun güneyinde, Güney
büyük baş hayvancılığın gelişmesini engelleyen
Doğu Anadolu ve Batı Karadeniz’de görülür.
durum nedir?
—Bozkırların geniş yer kaplaması
267-Dünyada karstik şekillerin en iyi örnekleri
nerede görülür?
276-Ahır (besi) hayvancılığının en çok geliştiği
—Hırvatistan’da Dalmaçya kıyılarında
bölgelerimizi yazınız?
—Ege ve Marmara
268-En küçük karstik aşınım şeklinin ismini
yazınız?
277-Soya fasulyesinin doğal yetişme ortamı Doğu
—Lapya
ve Orta Karadeniz’in kıyı kesimi olmasına rağmen
niçin Karadeniz’de üretimi fazla değildir?
269-Hangi ovalarımız polyelere örnek verilebilir?
—Çay ve fındık tarımına ağırlık verildiği için
—Elmalı, Kestel, Antalya ve Burdur ovaları
278-Soğan yetiştiriciliğinde ne çıkan illerimizi
270-Polye tabanlarında oluşan karstik ovalar
yazınız?
nerelerde yoğun olarak bulunur?
—Çorum, Amasya, Bursa
—Akdeniz bölgelerinde Batı Toroslar ve Göller
279-Patates üretiminin en fazla yapıldığı bölgemizi
yöresinde yani Antalya Bölümü’nde yaygındır.
yazınız?
—İç Anadolu Bölgesi
271-Kâğıt fabrikalarımızın bulunduğu yerleri
yazınız?
280-Sarımsak tarımında öne çıkan illerimizi
—Giresun-Aksu
yazınız?
—Zonguldak-Çaycuma
—Balıkesir, Gaziantep, Kastamonu
—Kastamonu-Taşköprü
—Muğla-Dalaman
281-Kuru incir üretiminde dünya birincisi olan
—Mersin-Taşucu
ülkeyi yazınız?
—Afyon-Çay
—Türkiye
—Balıkesir
—İzmit
282-Üretilen haşhaşın işlendiği tesisimizi yazınız?
—Afyon Bolvadin’deki Alkoloid fabrikası
272-Ülkemizde birim hayvan başına alınan
verimin düşük olmasının nedenlerini yazınız?
283-Ülkemizde nerelerde büyükbaş hayvancılık
—Hayvanlarımızın veriminin düşük olması
yaygındır?
—Mera hayvancılığı yapılması
—Yaz yağışları nedeniyle gür otlaklara sahip
—Küçükbaş hayvancılığın yaygın olması
Erzurum-Kars platosu ve Doğu Karadeniz bölümü
284-Türkiye’de hayvancılığın gelişebilmesi için neler
273-Ülkemizde çayır ve meraların bölgelere göre
yapılmalıdır?
dağılışını yazınız?
1-Meraların iyileştirilmesi gerekiyor.
1-D.A.B. %36
2-Yem ihtiyacının karşılanması için yem sanayinin
2-İ.A.B. %31
geliştirilmesi gerekiyor.
3-Karadeniz %13
3-Üreticilere kredi desteği sağlanmalıdır.
4-GDAB. %6
4-Erken kesimler engellenmelidir.
5-Ege %5
5-Veterinerlik hizmetlerinin arttırılması gerekir.
6-Marmara %5
6-Ahır hayvancılığının yaygınlaştırılması gerekiyor.
7-Akdeniz %4
7-Verimi yüksek hayvan türlerinin yetiştirilmesi
Not: Akdeniz bölgesinde makiler kıl keçilerinin doğal gerekiyor.
otlaklarıdır. Otlakların az olması sizi yanıltmasın.
8-Pazarlama olanaklarının arttırılması gerekir.
274-Başlıca koyun türlerimizi yazınız?
Eyüp VURANEL
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 24
ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
285-Yağ sanayinde kullanılan pamuğun tohumuna —Akdeniz bölgesi (Burdur)
ne ad verilir?
—Çiğit
296-Türkiye’de bal üretiminin yıldan yıla
farklılıklar göstermesinin nedeni nedir?
286-Tütün üretim alanlarının belli yerlerde olması —İklim şartları
ve üretimde dalgalanmaların fazla olmasının
nedeni nedir?
297-Arıcılığın en fazla yapıldığı yerleri yazınız?
—Tütün üretiminin devlet kontrolünde olmasıdır.
—Ordu, Muğla, Bitlis, Kars, Bolu, Aydın, Antalya,
Erzurum, Artvin, Balıkesir, Ankara, Şemdinli
287-Liflerinden keten kumaş, kot, çuval, halat ve
298-Arıcılığın ülkemizde son yıllarda
banknot üretilen, en fazla Batı Karadeniz’de
yaygınlaşmasının nedenlerini yazınız?
Sinop ve Kastamonu’da tarımı yapılan ürünün
—Yatırım giderlerinin fazla olmaması
ismini yazınız?
—Arı ürünlerine olan talebin artması
—Keten
299-Kümes hayvancılığının (Tavukçuluk) geliştiği
illerimizi yazınız?
288-Üretimi devlet kontrolünde olan Afyon,
—Balıkesir (Bandırma), Bolu (Mudurnu), Denizli
Kütahya, Uşak, Burdur, Isparta ve Konya’da
Eskişehir, Bursa, İstanbul, İzmir, Ankara, Kütahya,
tarımı yapılan, üretimde Ege bölgesinin birinci
Afyon, Adana
olduğu afyon sakızı elde edilen tarım ürününün
ismini yazınız?
300-Sünger avcılığının yapıldığı yerleri yazınız?
—Haşhaş
—Bodrum, Marmaris, Datça
289-Çayın en fazla üretildiği ilimizi yazınız?
—Rize
301-Antep fıstığı üretiminde dünyada kaçıncıyız?
—İran’dan sonra ikinci sıradayız.
290-Ülkemizde tatlı su balıkçılığını olumsuz
etkileyen başlıca faktörleri yazınız?
—Göllerimizin bir kısmının tuzlu, acı, sodalı olması,
akarsularımızın debilerinin düşük, rejimlerinin
düzensiz ve kirlilik oranlarının yüksek olması
302-Antep fıstığı ile zeytin arasında nasıl bir
benzerlik vardır?
—İkisi de iki yılda bir ürün verir.
291-Ülkemizde tatlı su balıklarından en çok
hangileri avlanır?
—Alabalık, sazan, yayın, kefal
292-Ülkemizde balık üretiminin dağılışı nasıldır?
—81,4 denizden
-%11,3 kültür balıkçılığından
-%7,2 tatlı su balıkçılığından
293-Ayçiçeği tarımı ülkemizde nerelerde
yapılamamaktadır?
—Doğu Karadeniz kıyı kesimi ve 1700 metreden
yüksek yerlerde tarımı yapılmamaktadır.
294-Çay fabrikalarının çay üretim alanlarının
hemen yakınında yer almasının nedeni nedir?
—Çay yapraklarının toplandıktan kısa bir süre sonra
işlenmesi gerektiğinden
295-Anason üretiminin en fazla yapıldığı
bölgemizi yazınız?
Eyüp VURANEL
303-Sebzeciliğin en çok geliştiği bölgemizi yazınız?
—Akdeniz bölgesi
304-Sebzeciliğin en az yapıldığı bölgemizi yazınız?
—D.A.B.
305-Bezir yağı hangi bitkinin tohumlarından elde
edilir?
—Keten
306-Şeker pancarı tarımının zor olduğu yerleri ve
nedenlerini yazınız?
—Doğu Karadeniz bölümünde yağışın fazla
olmasından
—Güneydoğu Anadolu bölgesinde şiddetli kuraklığın
yaşanması
—Erzurum-Kars bölümünde iklimin çok soğuk ve
sert geçmesi (Not: Erzurum ve Kars’ta şeker fabrikası
vardır.)
307-Ülkemizde buğday hasadının bölgelere göre
farklılık göstermesinin nedeni nedir?
—Bölgeler arası sıcaklık farklılıkları
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 25
ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
başlanmış olan en önemli tarım ürünlerini
308-Buğday hasadı ülkemizde en erken nerelerde
yazınız?
yapılır?
—Çay ve şekerpancarı
—Akdeniz ve Ege kıyılarında
309-Buğday hasadı en geç hangi bölgemizde
321-Göçebe arıcılık nedir?
yapılır?
—Arı kovanlarının kamyonlarla otların çiçeklenme
—D.A.B.
durumuna göre yerinin değiştirilmesidir.
322-Sığla (günlük ağacı) ormanları hakkında bilgi
310-Ülkemizde ekim alanı en fazla olan tarım
veriniz?
ürününü yazınız
—Muğla çevresinde bulunan endemik bitkidir. Sığla
—Buğday
yağı elde edilir. Bu yağ tıpta ve kozmetikte kullanılır.
311-En az buğday üretimi yapılan bölgelerimizi
yazınız?
—D.A.B. ve Karadeniz
312-Baklagiller içinde nem isteği en az olan,
kuraklığa en dayanıklı tarım ürününü yazınız?
—Mercimek
313-Önemli gübre fabrikalarımızı yazınız?
—Samsun, Bandırma, Kütahya, İstanbul, Gemlik,
Elazığ, Mardin, İskenderun
314-Ekim alanı devlet kontrolünde olan tarım
ürünlerini yazınız?
—Tütün, kenevir, haşhaş, pirinç
Türkiye Soruları 2-OKUYUP GEÇİN
333-Antalya ve Rize’nin iklimsel olarak hangi
yönleri benzer olabilir?
—Günlük sıcaklık farklarının azlığı
334-Akarsuların büyük dağ sıralarını yarmak
suretiyle oluşturdukları vadilere yarma vadi
denir.
Ülkemizin dağları dikkate alınırsa yarma vadilere en
çok hangi bölgelerde rastlanılır?
—Akdeniz, Karadeniz
335-Türkiye nüfus piramidinin tabanındaki
daralmanın nedeni nedir?
—Doğumların azalması
315-Doğal yetişme alanı dar olan bitkilerimizi
yazınız?
336-Türkiye’deki akarsulardan en az ulaşım
—Çay, muz, fındık, turunçgiller, incir, zeytin, kenevir alanında yaralanılmasının temel nedeni nedir?
—Yatak eğimlerinin çok fazla olması
316-Doğal yetişme alanı geniş olan tarım
ürünlerini yazınız?
337- Aşağıdaki haritada numaralandırılmış
—Üzüm, elma, buğday, arpa, şekerpancarı,
körfezlerin isimlerini yazınız?
mercimek, nohut, patates, soğan, ayçiçeği
317-Kültür balıkçılığına ülkemizden örnek
veriniz?
—Karadeniz kıyılarında somon, Ege (Marmaris)
kıyılarındaki çupra ve kefal üretimi
318-İç Anadolu Bölgesi hangi tarım ürünlerinin
üretiminde ülke birincisidir?
—Buğday, arpa, şekerpancarı, yeşil mercimek,
çavdar, patates, elma,
319-D.A.B. hangi tarım ürününde birincidir?
—Kayısı
320-Ülkemiz tarımında önemli bir yere sahip olup
cumhuriyet döneminden sonra üretilmeye
Eyüp VURANEL
Cevap:
—1 numaralı körfez: Kuşadası
—2 numaralı körfez: Güllük
—3 numaralı körfez: Gökova
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 26
ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
—4 numaralı körfez: Fethiye
347-Menzelet barajı hangi nehir üzerinde yer alır?
—Ceyhan
338-Gordion kalıntılarının yer aldığı höyük
yerleşmesinin ismi nedir?
348-Turizm alanı olan Ihlara Vadisi hangi
—Yassıhöyük
ilimizdedir?
—Aksaray-İç Anadolu Bölgesi
339-Hatilla milli parkı hangi ilimizdedir?
—Artvin
349-Yarımburgaz Mağarası ülkemizde ilk
yerleşme izlerine rastlanılan mağaralardandır. Bu
340-Çekerek hangi ırmağın koludur?
mağara hangi ilimizdedir?
—Kızılırmak
—İstanbul
341-Ülkemizdeki önemli şelaleleri yazınız?
—Tortum (Erzurum), Gürlevik (Erzincan), Tarsus
(İçel), Yerköprü (Konya), Karpuşbaşı (Adana),
Sarıkayalar (Bayburt), Düden, Manavgat, Kurşunlu
(Antalya)
350-Alacahöyük ve Boğazköy höyükleri
nerededir?
—Çorum (Ancak İç Anadolu Bölgesindedir)
351-Çatalhöyük nerededir?
—Konya-Çumra (İç Anadolu Bölgesi)
342-Kültepe nerededir?
—Kayseri (İç Anadolu Bölgesi)
352-Spildağı milli parkı hangi ilimizdedir?
—Manisa (Ege Bölgesi)
343-Aşağıdaki haritada numaralarla gösterilen
göllerin isimlerini yazınız?
353-Kuş cenneti milli parkı nerededir?
—Balıkesir (Marmara Bölgesi)
354-Göreme milli parkı nerededir?
—Nevşehir (İç Anadolu Bölgesinde peri bacalarının
bulunduğu alan)
355-Bolu’daki milli parkın ismini yazınız?
—Abant
356-Gelibolu Yarımadası Milli Parkı nerededir?
—Çanakkale’dedir. Çanakkale savaşının yapıldığı
alanın koruma altına alınması amaçlanmıştır.
—1 numaralı göl: Acıgöl
—2 numaralı göl: Burdur
—3 numaralı göl: Eğirdir
—4 numaralı göl: Beyşehir
357-Atatürk Orman Çiftliği hangi ilimizdedir?
—Ankara
344-Türkiye AET’ye üyelik için ilk başvuruyu
hangi yıl yapmıştır?
—1959
355- Dünyadaki rezervin yaklaşık %50’siyle ilk
sırada yer aldığımız, çoğunlukla betonarme
yapılarda harç bağlayıcı olarak kullanılan inci taşı
olarak ta adlandırılan beyazımsı renkteki metal
dışı madenin ismini yazınız?
—Perlit
346–1990 ile 200 yıllarında yapılan genel nüfus
sayımlarına göre en yüksek nüfus artış oranı
hangi ilimizde gerçekleşmiştir?
—Antalya
Eyüp VURANEL
358-Ülkemizdeki en önemli kış turizm merkezini
yazınız?
—Bursa-Uludağ (Marmara bölgesi)
359-Türkiye’nin dışalımının %60’ını
hammaddeler oluşturur. Bu hammaddeler içinde
en çok paya sahip olan nedir?
—Petrol
360-Ülkemizde rüzgâr aşındırmasının en çok ve en
az etkili olduğu bölgeleri yazınız?
—Rüzgâr aşındırmasının en çok İç Anadolu’da
etkilidir. En az ise Karadeniz’de etkilidir. Bu
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 27
ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
durumun sebebi bitki örtüsünün az veya çok
oluşudur.
361-Falez (yalıyar) dediğimiz dalga aşınım şekline
en çok hangi tip kıyılarda rastlanır?
—Boyuna kıyılarda
362-Aşağıda şekli verilen göle oluşum bakımından
ne ad verilir?
Cevap: Türkiye 36-42 kuzey paralellerinde yer
aldığından kuzeydeki ılıman kuşakta yer alması
gerekiyor.
Cevap: Kıyı set gölü (Lagün)
363-Türkiye’de çeltik tarım alanlarının
sınırlandırılmasındaki temel amaç nedir?
—Sıtma hastalığının yayılmasını engellemek
364-Aşağıdaki şekilde 1000 metreden 25 derece
sıcaklıkla yükselen havanın diğer yamaçta alçalıp
1000 metrede 35 derece sıcaklığa ulaştığını
görüyoruz. Bu farklılığın nedeni nedir?
Cevap: Hava kütlesi yükselirken her 100 metrede 0,5
derece soğur, fakat alçalırken her 100 metrede 1
derece ısınır.
365-Türkiye’nin matematik konumunun sonuçları
nelerdir?
—Doğu - batı istikametinde 76 dakika yerel saat farkı
bulunur.
—Aynı anda tek ortak saat kullanılır. Çünkü doğu batı yönünde fazla geniş değildir.
—Güneş ışınları hiçbir zaman dik açıyla gelmez.
—İki meridyen arası uzaklık yaklaşık olarak 85 – 86
km dir.
—Orta kuşakta yer alır.
—Mevsimler belirgin olarak görülür.
—Kışın cephesel yağışlar fazladır.
—Güneyden kuzeye gidildikçe güneş ışınlarının
-geliş açısı küçülür.
—Güneyden kuzeye gidildikçe cisimlerin gölge boyu
uzar.
—Güneyden kuzeye gidildikçe gece - gündüz süreleri
arasındaki fark artar.
—Kuzeyden esen rüzgârlar sıcaklığı düşürürken,
güneyden esen rüzgârlar sıcaklığı yükseltir.
—Dağların güney yamaçları daha sıcaktır. Buna bağlı
olarak güney yamaçlarda yerleşmeler fazladır.
—Bir cismin öğle vakti gölgesi daima kuzeydedir.
366-Aşağıda verilen Türkiye haritasındaki
alanların hangisinde Temmuz ayı sıcaklıkları en
yüksektir?
33-Aşağıdaki şekil dünyadaki sıcaklık kuşaklarını
göstermektedir. Türkiye’nin matematik
konumuna göre hangi kuşakta yer alması
gerekiyor?
Eyüp VURANEL
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 28
ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
Cevap: Temmuzda en yüksek sıcaklıklar Güneydoğu
Anadolu’da görüldüğünden IV numaralı yer
cevabımızdır.
367-Hangi yönde ulaşım en kolaydır?
Cevap: 4 numaralı alan Çukurova’dır. Burayı Seyhan
ve Ceyhan nehirleri oluşturmuştur.
Cevap: 5 numaralı ok yönünde dağlar denize dik
uzandığından ulaşım kolaydır.
368-Aşağıdaki haritada verilen taralı alanlardan
hangisini fazlaca mevsimlik işçi göçü almaktadır?
371-Ülkemizin komşularından hangileriyle olan
demiryolu bağlantısında diğer komşu ülkelerin
topraklarından geçilmektedir?
—Irak, Bulgaristan, Nahcivan’a demiryoluyla
bağlantı diğer ülkelerin toprakları üzerinden
yapılmaktadır.
372-Fındık üretiminde ülkemize rakip olan
ülkeleri yazınız?
—İtalya, İspanya, Yunanistan
373-Akdeniz bölgesinde daha çok para
kazandırdığı için zeytin yerine tarımı yapılan ürün
nedir?
—Turunçgiller
Cevap: 4 numaralı alan Çukurova yazın mevsimlik
işçi göçü almaktadır.
369-Haritadaki taralı alanlarda hangi maden
çıkarılmaktadır?
374-Önemli bir besin maddesidir. Fakat köylerde
değil daha çok şehirlerde tüketilir. Çünkü kırsal
kesim için pahalıdır. Türkiye’deki üretim yeterli
olmadığından her yıl ithalat yapılır. En çok
Marmara bölgesinde yetiştirilen tarım ürününü
yazınız?
—Çeltik (Pirinç)
375-Tahıl tarımı yapılan bir yerde sebze tarımına
geçilmesi bize neyi gösterir?
—Burada sulu tarıma geçildiğini gösterir.
Cevap: Bakır yataklarını göstermektedir.
370-Aşağıdaki taralı ovalardan hangisini Seyhan
ve Ceyhan ırmakları oluşturmuştur?
376-Türkiye’de en az yağış alan başlıca yerleri
yazınız?
—Tuz gölü ve çevresi (İç Anadolu Bölgesi en az
yağış alan bölgemizdir. Burada nüfusta azdır.)
—Iğdır ovası
—Ergene havzası
—Elazığ ve Malatya ovaları
377-Türkiye’de çok yağış alan başlıca yerleri
yazınız?
—Doğu ve Batı Karadeniz kıyıları (En çok yağış alan
ilimiz Rize’dir.)
—Menteşe yöresi
Eyüp VURANEL
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 29
ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
399-Ülkemizde hangi kaynak çeşidine rastlanmaz?
—Gayzer
—Teke ve Taşeli platosu
—Batı ve Orta Toroslar
—Nur dağları (Amanoslar)
—Hakkâri yöresi
378-Ülkemizde sert karasal iklim hangi bölümde
görülmektedir?
—Erzurum-Kars Bölümü
379-Kralkızı, Hancağız, Ilısu, Batman, Dicle ve
Deve Geçidi barajları hangi nehir üzerindeki
barajlarımızdır?
—Dicle nehri
380-Hangi göllerimizden elektrik elde
edilmektedir?
—Hazar, Kovada, Tortum, Çıldır
(Bu göllerin fazla sularını akıttıkları gideğenleri
sayesinde elektrik üretimi yapılmaktadır.)
390-Harşit çayı hangi denize dökülür?
—Doğu Karadeniz Bölümü’nün akarsuyu’dur.
Karadeniz’e dökülür.
391-Kelkit ve Çekerek hangi ırmağın kollarıdır?
—Yeşilırmak
392-Gökırmak, Devrez, Delice, Hangi akarsuyun
kollarıdır?
—Kızılırmak
393-Tamamı ülkemiz sınırları içinde kalan en
uzun akarsuyumuzu yazınız?
—Kızılırmak
394-Batı Anadolu’daki en uzun akarsuyumuzu
yazınız?
—Büyük Menderes ırmağı
395-Berdan ve Kadıncık Barajları hangi ırmağın
üzerindedir?
—Tarsus çayı
396-Büyük göllerimizden hangisinin yıl içinde
alanı büyük değişim gösterir?
—Tuz gölü
397-Lav örtülü ovalarımıza örnek veriniz?
—Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki Malazgirt, Muradiye
ve Çaldıran ovası
398-Batman’daki Hasankeyf yerleşmesinin sular
altında kalmasına neden olacak barajı yazınız?
—Ilısu barajı (Dicle nehri üstünde)
Eyüp VURANEL
400-Alüvyal, lös ve moren taşınmış topraklardır.
Türkiye’nin matematik konumu dikkate
alındığında taşınmış topraklardan hangisi
Türkiye’de en fazla görülmektedir?
—Alüvyal topraklar görülür. Çünkü ülkemizde en
etkili dış kuvvet akarsulardır.
401-Ege kıyılarında görülen melteme ne ad
verilir?
—İmbat rüzgârı
402-Meltem nedir?
—Günlük rüzgârlardır. Deniz meltemi, kara meltemi,
dağ meltemi, vadi meltemi gibi…
403-Alçalıcı hava niçin yağış bırakmaz?
—Yağışın oluşması için soğuma gereklidir. Oysa
alçalan hava kütlesi ısınır. Bu yüzden alçalan hava
kütlesi yağış getirmez.
404-Haritalarda kullanılan işaret ve sembollerin
anlamının yer aldığı sağ altta yer alan bölüme ne
ad verilir?
—Lejant (harita anahtarı)
405-Haritalardaki küçültme oranına ne ad verilir?
—Ölçek
406-Türkiye’nin gerçek ve iz düşüm yüzölçümü
arasındaki farkın fazla olmasının nedeni nedir?
—Engebeli bir ülke olması
407-Ülkemizdeki coğrafya derslerinde iki ayrı
Nemrut dağından bahsedilir. Bu dağların özelliği
nedir?
—Adıyaman’daki Nemrut dağı üzerinde yer alan
heykellerden dolayı turizm açısından önem arz eder.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndedir.
—Diğer Nemrut, Doğu Anadolu’daki volkanik
dağdır. Üzerinde krater gölü bulunmaktadır. Van
gölünün volkanik set gölü olmasına neden olmuştur.
408-Engebelilik nedir?
—Yeryüzündeki dağlar, tepeler, çukurlar, vadiler,
platolar gibi şekillerin oluşturduğu duruma engebe
denir. Şekiller çok fazlaysa, çeşitliyse engebe
fazladır.
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 30
ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
409-Bacasız sanayi kavramını hangi ekonomik
421-Yağmur, kar, dolu atmosferde görülen
etkinlik için kullanırız?
yoğunlaşmayla oluşur. Yeryüzündeki cisimler
—Turizm
üzerinde oluşan yoğunlaşmalara ne ad verilir?
—Çiğ, kırağı, kırç
410-Türkiye’ye en fazla turist gönderen ülkeyi
yazınız?
422-Marmara bölgesinde üç farklı iklimin
—Almanya
görülmesinin nedeni nedir?
—Özel konum
411-İhracatımızda ilk sırayı alan ülkelerin
bulunduğu birliğin ismi nedir?
423-Ülkemizde orman üst sınırının en yüksek
—Avrupa Birliği
olduğu bölgeyi yazınız?
—Doğu Anadolu Bölgesidir. Burada orman 2800
412-İstanbul’daki Atatürk havalimanına
metreye çıkar. Karadeniz’de bu sınır 2000 metredir.
bulunduğu yerden dolayı söylenen isim nedir?
—Yeşilköy
424-Ülkemizde toprakta kimyasal çözünme
nerelerde fazladır?
413-Ülkemizde nerelerde kivi yetiştirilmektedir?
—Yağışın ve sıcaklığın uygun olduğu kıyı
—Rize ve Trabzon yani Doğu Karadeniz
bölgelerimizde
414-Mandıracılığın büyük kentlerin çevresinde
gelişmesinin nedeni nedir?
—Çabuk bozulabilen mandıra ürünlerini (Ayran,
yoğurt, süt, peynir) kısa sürede tüketebilecek nüfusun
barınmasıdır?
425-Günlük ve yıllık sıcaklık farklarının fazla
olduğu yerlerde fiziksel çözülme çoktur. Buna
göre ülkemizde hangi özellikteki alanlarda fiziksel
çözülme yaygındır?
—Yüksek dağlık alanlarda ve iç bölgelerimizde
415-Yünü en değerli ola koyunun ismi nedir?
—Merinos
426-Kırmızı renkli topraklar ülkemizde en çok
hangi alanlarda görülür?
—Akdeniz ikliminin görüldüğü yerlerde
416-Yünlü dokumanın hammaddesi olan yünün
büyük kısmı hangi tür hayvanlardan elde
edilmektedir?
—Koyunlardan
417-Özellikle kışın araba camlarında gece oluşan
buz tabakasına ne denir?
—Kırç (Ağaçlarda kar yağmadığı halde beyaz bir
buzla kaplanır.)
418-Yol yapımında, inşaatlarda kaplama ve
yalıtım malzemesi olarak kullanılan, petrolün
ayrışmasıyla oluşan doğal yeraltı zenginliğine ne
ad verilir?
—Asfaltit
419-Meryem Ana, Mevlana ve Ayasofya gibi
turizm alanlarının ortak özelliği nedir?
—Dini değerler içermesi
420-Bazen sabah aracınızın camında yağmur
yağmadığı halde su damlaları görürsünüz.
Ağaçların yapraklarında da görülen bu olaya ne
ad verilir?
—Çiy
Eyüp VURANEL
427-Kıyı bölgelerimiz içinde en az yağış alan
bölgenin Marmara bölgesi olmasının nedeni
nedir?
—Ortalama yükseltisinin az olması
428-Ülkemizde sisin her mevsim görüldüğü yerler
Karadeniz Bölgesi kıyılarıdır. En az sis nerelerde
görülür?
—Akdeniz ve Ege Kıyıları, ayrıca Güneydoğu
Anadolu Bölgesi
429-Kıyı bölgelerimiz boyunca kuzeye doğru az da
olsa kar yağışının artmasının nedeni nedir?
—Enlem
430-En fazla kar yağışının Doğu Anadolu
Bölgesinde görülmesinin nedeni nedir?
—Ortalama yükseltisinin fazla olması
431-Akdeniz, Ege ve Marmara bölgelerinde etkili
olan sıcak veya ılık esen, kışın estiğinde kar
erimelerine neden olan rüzgâra ne ad verilir?
—Lodos
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 31
ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
Cevap: III numaralı ok yanlış bilgi içermektedir.
432-Haritalarda görünmeyen çok küçük kıyı set
Guleman’da krom çıkarılmakta ve Elazığ’da
göllerine hangi alanlarda rastlanmaktadır?
işlenmektedir. Yani Murgul’a gönderilmemektedir.
—Delta ovalarının kıyılarında
Zaten Murgul’da krom değil, bakır işletmesi vardır.
Not:
433-Erozyonla taşınan topraklar hangi ekonomik
—I numara’da Emet’te bor çıkarılıyor ve
yatırımların ekonomik ömrünü kısaltmaktadır?
Bandırma’daki tesise gönderiliyor.
—Barajların dolmasına neden olur. Bunu önlemek
—II numarada Divriği’den çıkarılan demir
için ağaçlandırmaya önem verilmelidir.
Karabük’te işlenmektedir.
—IV numarada Akseki’de çıkarılan boksit
434-En çok toprak taşıyan nehirlerin Fırat,
Seydişehir’de işlenmektedir.
Yeşilırmak ve Kızılırmak olmasının nedeni nedir? —V numarada Adıyaman’da çıkarılan petrol
—Bu akarsuların sularını topladığı alanlarda
Batman’da işlenmektedir.
ormanların tahrip edilmiş olmasıdır.
439-Çay üretim alanının bulunduğu bölümde
435-Rüzgâr enerjisinin olumlu yanlarını yazınız?
hangi hayvancılık türü daha çok yapılmaktadır?
—Çevreyi kirletmez.
—Çay, Doğu Karadeniz’de yetişmekte burada
—Hammadde maliyeti yoktur.
Büyükbaş hayvancılık yapılmaktadır.
—Tükenmezdir.
—Kullanıldığı ülkeyi dışa bağımlılıktan kurtarır.
440-Aşağıdaki harita iki farklı bölgenin merkezi
ve yol (ulaşım) ağı verilmiştir. Birinci bölgedeki
436-Petrolle çalışan termik santrallerimiz
yolların çok fazla zikzak çizmesi bu bölgenin diğer
nerelerde bulunmaktadır?
bölgeye göre hangi yönden farklı olduğunu
—Seydişehir’de alimünyum tesislerinde
gösterir?
—Karadeniz Ereğlisi
—Artvin’de Hopa
—İstanbul’da Ambarlı
437-Aşağıda verilen alanlardan hangilerinin
nüfusunun fazla olmasının nedeni tarım ve sanayi
olanaklarının fazlalığıdır?
Cevap: I.bölgenin daha engebeli olduğunu dolayısıyla
yer şekillerinin farklı olduğunu görüyoruz.
Cevap: III-Adana ve IV-İzmir
441-Türkiye’de orman yangınlarının Akdeniz ve
Ege’de fazla olmasının nedeni nedir?
—Yaz kuraklığı ve buharlaşmanın fazla olması
438-Aşağıdaki haritada bazı madenlerin çıkarım
ve işlenme yerleri verilmiştir. Bunlardan hangisi
yanlış bir bilgi içermektedir?
442-Karadeniz’de orman yangınlarının az
olmasını sağlayan doğal faktörleri yazınız?
—Her mevsim yağış görülmesi ve buharlaşmanın
azlığı
443-Türkiye’de tütün üretiminde yıllara göre
dalgalanmaların az olmasının nedeni nedir?
—Üretimin devlet kontrolünde olması
444-Sonbahar’da ekilen buğdayın İç Anadolu ve
Doğu Anadolu Bölgelerinde farklı zamanlarda
Eyüp VURANEL
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 32
ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
olgunlaşmasının nedeni sıcaklıklarının farklı
olmasıdır. İki bölgenin sıcaklıklarının farklı
olmasına neden olan faktör nedir?
—Yükseltilerinin farklı olması
445-Türkiye’de değişik mevsim özelliklerinin aynı
anda görülmesi ne ile ilgilidir?
—Yer şekillerinin çeşitliliği ile ilgilidir.
446-Hangi ok yönündeki yer diğerlerine göre daha
az yağış alır. Neden?
Cevap: 5 numaralı yerde dağlar denize dik
uzanmakta bu nedenle hava kütleleri fazla yağış
bırakmadan içerilere sokulmaktadır. Diğerlerinde ise
dağlar denize paralel uzandığından yağış fazladır.
447-Aşağıdaki haritada kaç numaralı okların
bulunduğu yerlerde horst dediğimiz kırıklı dağlar
vardır?
Cevap: II numaralı yer karstik bir plato olan Taşeli
Platosunu göstermektedir?
450- Aşağıdaki haritada taralı alanlardan kaç
numaralı yer peribacalarını gösteriyor?
Cevap: III numaralı yer
451-Aşağıda verilen haritada gösterilen nedir?
Cevap: Ülkemizdeki Fay hatları
Cevap: 5 ve 3 numaralı okların bulunduğu yerler
kırıklı dağlardır.
452-En kısa sınırımız hangi ülkeyledir?
—18 km ile Nahcivan (Azerbaycan)
448- Aşağıdaki haritada kaç numaralı ok yönünde
ulaşım kolay, yol yapım maliyeti daha azdır?
453-En uzun sınırımız hangi ülkeyledir?
—877 km ile Suriye
454- Çay, fındık, kenevir, pirinç, mısır, tütün,
deniz ürünleri, taşkömürü, bakır hangi bölgemizi
ifade etmektedir?
—Karadeniz bölgesi
Cevap: 5 numaralı yönde dağlar denize dik
uzandığında ulaşım kolay, yol maliyeti azdır.
455- Ayçiçeği, sebze, zeytin, buğday, deniz
Ürünleri, ipek Böcekçiliği, endüstri ürünleri,
turizm kavramları hep beraber hangi bölgeyi
ifade etmektedir?
—Marmara bölgesi
449- Aşağıdaki haritada taralı alanlardan kaç
numaralı yer karstik bir platoyu gösteriyor?
Eyüp VURANEL
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 33
ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
456- İncir, pamuk, tütün, üzüm, zeytin, haşhaş,
466- İklim özellikleri benzer bölgelerin hangi
linyit, endüstri ürünleri, turizm hep beraber hangi özellikleri benzerdir diyebiliriz?
bölgeyi ifade etmektedir?
—Doğal bitki örtüsü,
—Ege bölgesi
—Tarımsal etkinlikler,
—Akarsu rejimleri,
457-Antalya bölümünde tarım alanlarını olumsuz —Konut tipleri ve yapı malzemesi,
etkileyen faktörler nedir?
—Turizm etkinlikleri,
—Kalkerli arazinin yaygınlığı ve yaz kuraklığının
—İnsanların gereksinimleri (giyim beslenme)
belirginliği tarımı olumsuz yönde etkiler.
467- Türkiye’nin matematik konumunu ve
458- Muz, turunçgiller, pamuk, yerfıstığı, sebze,
sonuçlarını yazınız.
meyve, orman ürünleri, turizm hep birlikte hangi
—Türkiye 36 – 42 Kuzey paralelleri ile 26 – 45 doğu
bölgemizi ifade etmektedir?
meridyenleri arasında yer alır.
—Akdeniz bölgesi
—Türkiye orta kuşakta yer alır.
—Türkiye ‘de dört mevsim belirgindir.
459-İç Anadolu Bölgesi’nde yağışların yetersiz
—Türkiye batı rüzgârlarının etkisinde kalır.
olmasının nedeni nedir?
—Türkiye dönenceler dışında olduğundan güneş
— Çevresindeki yüksek dağlardır.
ışınlarını dik açıyla alamaz.
460- Kayısı, şekerpancarı, tahıl, tütün, süt, et,
yapağı, hayvancılık, bakır, demir, krom,
manganez, linyit hep beraber hangi bölgeyi ifade
etmektedir?
—Doğu Anadolu Bölgesi
461- Petrol, Antep fıstığı, baklagiller, üzüm,
pamuk, hayvancılık hep beraber hangi bölgeyi
ifade etmektedir?
—Güneydoğu Anadolu Bölgesi
462-Bira sanayinin hammaddesi olan yem bitkisi
nedir?
—Arpa
463-İç Anadolu bölgesinde sebze tarımını
engelleyen nedenleri yazınız?
— Yaz kuraklığının belirgin ve sulamanın yetersiz
olması sebze tarımını olumsuz yönde etkiler.
464- Manda yetiştiriciliğimiz hakkında bilgi
veriniz?
— Sağılma dönemi ineğe göre daha uzun ve et verimi
daha yüksektir. Bol su ve bataklık yerlerde özellikle
Karadeniz Bölgesi’nin kıyı kesimlerinde beslenir.
465- Kümes hayvancılığının çok fazla gelişmesini
engelleyen faktörleri yazınız?
—Kişisel işletmeler biçiminde olması
—Yem üretiminin yetersiz
—Kooperatiflerin az olması
468- Aşağıda verilen kısaltmaların anlamlarını
yazınız? (Birleşmiş Milletlerin Yardımcı
Organları)
UNESCO: B.M. Bilim ve Kültür Örgütü
FAO
:B.M. Gıda ve Tarım Örgütü
UNİCEF :B.M. Çocuklara Yardım Fonu
WHO
:Dünya Sağlık Örgütü
ILO
:Uluslar arası Çalışma Örgütü
IMF
:Dünya Para Fonu
469-Avrupa Birliğini kimler kurdu?
—25.03.1957’de Benelüx ülkeleri(Belçika, Hollanda,
Lüksemburg) ile Almanya, Fransa ve İtalya arasında
kuruldu.
470-Antalya bölümü Adana bölümünü hangi
alanlarda geçmiştir?
—Turizm, seracılık, yağış miktarı
471-Genel olarak Akdeniz’e dökülen akarsuların
rejimleri nasıldır?
—Düzensizdir. Sebebi iklim özellikleridir.
472-Akdeniz bölgesinin iç kesimlerinde karasal
iklim görülmesini sağlayan faktör nedir?
—Torosların denizel hava kütlelerinin içerilere
girmesini engellemesi
473-Antalya ve Dalaman havalimanlarının
kuruluş amacı nedir?
—Turizm
474-Düden, Manavgat ve Tarsus şelaleleri hangi
bölgemizdedir?
Eyüp VURANEL
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 34
ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
—Akdeniz bölgesi
484-Trabzon’un bir liman kenti olarak, Giresun
ve Rize’ye oranla daha çok gelişmiş olması neyle
475- Kışların en kısa olduğu, don olayının en az
açıklanabilir?
görüldüğü, yıl içinde gölge uzunluğunun en kısa
—İç bölgelerle ulaşımın kolay olmasına (Zigana ve
olduğu, kış yağışları en fazla olan, yıl içinde geceKop geçitleri)
gündüz süresinin en az olduğu, karstik
kaynakların en fazla olduğu bölgemizi yazınız?
485-Hinterlandı en geniş limanımızı yazınız?
—Akdeniz bölgesi
—İstanbul limanı
476-Akdeniz kıyılarında genel olarak boyuna kıyı
tipi görülürken Teke yarımadası kıyılarında
Kaş’ta hangi kıyı tipi görülür?
—Dalmaçya kıyı tipi
486-Türkiye’de son yıllarda doğalgaz
kullanımının şehirlerde yaygınlaştırılmasının
nedeni nedir?
—Hava kirliliğini azaltmak
477-Isparta ve Burdur’un bulunduğu yöreye ne
denir?
—Göller yöresi
487-Türkiye, dış ülkelere krom cevheri ve krom
bileşikleri satan birkaç ülke arasında yer alır.
Türkiye’de üretilen kromun dış piyasada her
zaman alıcı bulması ne ile açıklanabilir?
—Kullanım alanının yaygınlığına
478-Gül yağı üretimiyle tanınan ilimizi yazınız?
—Isparta
479-Susam en fazla hangi bölgede yetiştirilir?
—Akdeniz bölgesi
TÜRKİYE SORULARI 3
480-Ülkemizde bazen tarım ürünleri üzerinde
yakıcı etki oluşturduğundan ‘bakır sattıran
rüzgâr’ adı hangi rüzgâr için kullanılır?
—Föhn rüzgârı
481-Föhn rüzgârının oluşumundaki temel neden
nedir?
—Yer şekilleri
482-Metalürji (maden) sanayiye ülkemizden örnek
veriniz?
—Demir-çelik, ferro-krom, bakır, kurşun, çinko,
aliminyum işletmeleri vb.
483-Turizmin geliştiği bir yörede neler değişir?
—Nüfusta artış olur.
—Ulaşımda gelişme yaşanır.
—Haberleşme olanakları gelişir.
—Ticarette canlanma görülür.
—İnşaat sektörü ve hizmet sektörü gelişir.
—Ekonomide canlanma görülür.
—Sosyal ve kültürel faaliyetlerde artış görülür.
—Yerel el sanatlarında kısmen canlanma gözlenir.
Eyüp VURANEL
488-Edremit, Hekimhan ve Divriği’de hangi
maden çıkarılmaktadır?
—Demir
489-Türkiye’de değişik mevsim özelliklerinin aynı
anda görülmesini sağlayan etken nedir?
—Yer şekillerinin çeşitliliği
490-Tarım alanlarında 1 yıl içinde birden çok
ürün alma bakımından en elverişli koşullara sahip
olan bölgeyi yazınız?
—Akdeniz bölgesi
491-Zeytin ve üzüm yetiştirmeye elverişli olan
Akdeniz bölgemizde zeytincilikle bağcılığın
gelişmemesisin başlıca nedir?
—Bölgede daha fazla gelir getiren ürünlere ağırlık
verilmesi, turfanda sebzecilik veya turunçgiller gibi
492-Türkiye’de seracılığın diğer bölgelerden çok,
Akdeniz ve Ege bölgelerinde yoğunlaşmasının
nedeni ne olabilir?
—Seracılığın bu bölgelerde daha ucuza yapılabilmesi
493-Çukurova’da yaz mevsiminde nüfusun
artmasında en çok etkili olan faktör nedir?
—Tarım işçilerinin gelmesi
494-Eğirdir gölü neden bir tatlı su gölüdür?
—Fazla sularını yeraltından Aksu’ya verdiğinden
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 35
ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
495-Akdeniz bölgesi’nde yetişen otsu bitkilerden
505-Çukurova’da yetişen pamuk yükseltisinin
birçoğunun yüzeyi kadife gibi tüylerle kaplıdır. Bu fazla olması nedeniyle İç Anadolu’da yetişmez.
durum bitkinin bölge koşullarına uyma çabasının Yükselti pamuğun yetişmesini nasıl
bir sonucudur. Bitkinin böyle bir özelliğe sahip
engellemektedir?
olmasının nedeni ne olabilir?
—Sıcaklığı düşürdüğünden
—Yazın buharlaşmanın şiddetli olması
506-Türkiye’de tütün üretiminde yıllara göre
496-Yıllık yağışın az olduğu yerlerde kırsal
dalgalanmaların az olmasının nedeni nedir?
kesimde yapı malzemesi olarak ne kullanılır?
—Üretimin devlet kontrolü altında olması
—Kerpiç
507-İç Anadolu Bölgesinde buğday veriminin
497-Marmara bölgesinde ekili dikili toprakların
artması neye bağlıdır?
oranı diğer bölgelerinkinden fazladır. Buna
—Sulama gereksiniminin karşılanması
rağmen Marmara bölgesinin diğer bölgelerden
tarım ürünü satın alamsının nedeni nedir?
508-Türkiye’de seracılık hangi etmeni kontrol
—Nüfusunun fazla olması
altına almayı amaçlamaktadır?
—Sıcaklık
498-İklim koşullarına göre fasulyenin en geç
olgunlaşacağı bölgemizi yazınız?
509-Türkiye’de otlak ve çayırların yıllar itibariyle
—Doğu Anadolu Bölgesi
azalmasının nedeni nedir?
—Tarımda makineleşmenin artması
499-İç Anadolu Bölgesiyle yaklaşık aynı
enlemlerde yer almasına rağmen, Doğu Anadolu
510-Makineli tarım Marmara, İç Anadolu ve
Bölgesinde kışlar neden daha sert ve uzun
Marmara bölgelerinde yaygınlaştığı halde
geçmektedir?
Karadeniz Bölgesinde niçin fazla
—Doğu Anadolu Bölgesinin ortalama yükseltisi fazla yaygınlaşmamıştır?
olduğundan
—Makine kullanımına elverişli alanların az olması
nedeniyle yani engebenin fazlalığı
500-Karadeniz bölgesinin kıyı kesiminde pamuk
yetiştirilememesinin ana nedeni nedir?
511-Türkiye’nin belirli kentlerinde görülen konut
—Her mevsimin yağışlı geçmesi
açığının temel nedeni nedir?
—Nüfuslarının hızla artması
501-Yaz kuraklığı isteyen bir bitkinin hangi
bölümde yetişmesi çok zordur?
512-Bir ülkede ulusal gelir yıldan yıla belirli bir
—Doğu Karadeniz Bölümü
hızla artarken, kişi başına düşen gelir aynı hızla
artmıyorsa bunun nedeni nedir?
502-Doğu Anadolu’da hayvancılık önemli yer
—Ülkede nüfus artış hızının çok yüksek oluşu
tutar. Özellikle Kars yöresinde büyükbaş
hayvancılığın çok gelişmiş olması ne ile
513-Türkiye’de buğday üretim miktarı azalmadığı
açıklanabilir?
halde geçmişte buğday satarken bu gün buğday
—Yaz yağışlarıyla oluşan gür otlaklarla
alan bir ülke konumuna gelmesi neyle ilgilidir?
—Nüfusunun hızla artmasıyla
503-Türkiye’de küçükbaş hayvancılığın yoğun
olduğu yerlerin bitki örtüsü nedir?
514-Türkiye kıyılarında gel-git olayının etkili
—Bozkır
olmadığının kanıtı ne olabilir?
—Delta ovalarının bulunması
504-Türkiye’nin iç tarım bölgelerinin
ekonomisinde önemli bir yere sahip olan tarım
515-Türkiye’de dağlara oranla daha geniş yer
ürünü ne olabilir?
kaplayan ova ve platoların yükseklerde
—Şeker pancarı
bulunmasının nedeni nedir?
—III. Zaman sonunda düzleşen (peneplen) arazilerin
IV. Zaman başında toptan yükselmesi
Eyüp VURANEL
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 36
ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
516-Sel rejimli akarsulara hangi bölgemizde
rastlanır?
—İç Anadolu Bölgesi
517-İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Güneydoğu
Anadolu Bölgeleri volkanik dağlar bulunan
bölgelerdir. Hangisinde volkanik dağlar daha
azdır?
—Güneydoğu Anadolu bölgesi
525-Nüfus artışı nedir? Bir ülkede nüfusun
artması hangi etkenlere bağlıdır?
—Sınırları belli bir alanda, belirli bir sürede yaşayan
insan sayısında meydana gelen artıştır.
—Nüfus artışını etkileyen faktörler:
1-Sınır değişiklikleri
2-Göçler
3-Doğumlar
4-Ölümler
518-İki ayrı bölgenin benzer iklim özelliklerine
sahip olduğunu gösteren en önemli kanıt nedir?
—Bitki örtülerinin aynı olması
526-Doğal nüfus artışı nedir?
—Bir yerde, bir yıl içerisinde doğanlar ile ölenler
arasındaki sayısal farka doğal nüfus artışı denir.
40-Bir bölgede etkili olan sıcaklık ve yağış rejimi
hakkında en çok bilgiyi neye bakarak anlarız?
—Doğal bitki örtüsüne
527-Ülkemizdeki en düşük nüfus artışı 1945
yılında tespit edilmiştir. Bu durumun nedenini
yazınız?
—II. Dünya savaşı nedeniyle iki milyona yakın
erkeğin silâh altına alınmasıyla evlenmeler azalmış,
ekonomik sıkıntılar yaşanmıştır.
519-Ankara’da oturan bir kişi 21 Aralık’ta başka
bir ülkedeki kente gidiyor. Gittiği yerde gündüz
süresinin Ankara’dakinden daha uzun olduğunu
görüyor. Bu kişinin gittiği yer, Ankara’ya göre
hangi yönde olabilir?
—Güney’de olabilir. Çünkü 21 Aralık kuzey
yarımkürede en uzun gece yaşanır. Ekvatordan
kuzeye gidildikçe bu günde gece uzunluğu artar.
Tersine Ekvatordan güneye gidildikçe de gündüz
süresi uzamaktadır. Çünkü 21 Aralık güney
yarımkürede yaz başlangıcıdır.
520-Nüfus nedir?
—Sınırları belirli bir alanda yaşayan insan sayısıdır.
521-Nüfus sayımı nedir?
—Nüfusu ve çeşitli özelliklerini saptamak amacıyla
yapılan sayım işlemine nüfus sayımı denir.
522-Nüfus coğrafyasının ele aldığı başlıca konuları
yazınız?
—Nüfus ve çeşitli özelliklerinin tanıtılması
—Nüfusun dağılışı ve nüfus hareketlerinin
incelenmesi
—Nüfus hareketlerinden kaynaklanan sorunların
incelenmesi
523-Demografi nedir?
—Nüfus bilimi
524-Ülkemizdeki ilk nüfus sayımı hangi kurum
tarafından kaç yılında yapılmıştır?
—DİE 1927
Eyüp VURANEL
528-Nüfuslarına göre bölgelerimizi sıralayınız?
—1-Marmara Bölgesi
2-İç Anadolu Bölgesi
3-Ege Bölgesi
4-Akdeniz Bölgesi
5-Karadeniz Bölgesi
6-Güney Doğu Anadolu Bölgesi
7-Doğu Anadolu Bölgesi
529-Kıtaları nüfuslarına göre sıralayınız?
Cevap:1-Asya 2-Afrika 3-Avrupa 4-G. Amerika 5-K.
Amerika 6-Okyanusya
Not: Antarktika’da yerleşme olmadığından nüfus
yoktur.
529-Bir ülke nüfusunda kadın ve erkek oranları
arasındaki farklılığın başlıca nedenlerini yazınız?
—1-Doğumlar
2-Ölümler
3- Göçler
4-Savaşlar
530-Ülkemizde 1927 yılında kadınların sayısal
olarak erkeklerden fazla çıkmasının nedeni nedir?
—Savaştan yeni çıkmış olmamız.
531-Ülkemizde 60 ve üzeri yaş grubunda kadın
nüfus oranı niçin erkek nüfus oranından fazladır?
—Kadınlarda yaşam süresi erkeklere göre daha uzun
olduğundan
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 37
ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
6-Marmara Bölgesi %8,5
532-Ekonomik gelişmişlik kadın ve erkek oranını
7-Güneydoğu Anadolu Bölgesi %7,5
nasıl etkiler?
—Geri kalmış veya gelişmemiş ülkelerde ağır yaşam 539-Aritmetik nüfus yoğunluğunun tanımını
koşulları yüzünden kadınların yaşam süresi kısadır ve yaparak, formülünü yazınız?
bu ülkelerde erkek nüfus daha fazladır.
—Belirli bir birim alanda yaşayan toplam nüfusun, o
—Gelişmiş ülkelerde özellikle ileri yaşlarda
yerin yüz ölçümüne oranına aritmetik nüfus
kadınların yaşam süresi erkeklere göre daha uzun
yoğunluğu denir.
olduğu için, kadın nüfus oranında fazlalık vardır.
540-Antalya bölümü niçin Adana bölümünden
533-Göçler kadın ve erkek oranını nasıl etkiler?
daha az nüfusa sahiptir?
Ülkemizden örnek veriniz?
—Arazinin daha dağlık ve tarım alanlarının sınırlı
—Göçlerde genellikle erkekler göç ettiğinden göç
olmasından dolayı
veren yerlerde erkek nüfus az, kadın nüfus fazladır.
Göç alan yerlerde ise kadı nüfus az, erkek nüfus
541-Kent nedir?
fazladır.
—Tarım faaliyetlerinin çok sınırlı olduğu, nüfusun
—Örneğin Ege ve Marmara illerimizin çoğunda
daha çok sanayi, ticaret veya hizmetlerle ilgili işlerde
erkek nüfus fazlayken, Doğu Karadeniz Bölümü ile
çalıştığı yerleşim alanlarıdır.
Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinin bazı
illerinde kadın nüfus fazla, erkek nüfus azdır.
542-DEİ hangi ölçütlere göre kentleri tespit
etmektedir?
534) 15-64 yaş grubundaki nüfusun oranı, niçin
—Nüfusu 10 binden fazla olan yerler kenttir.
kentlerde kırsal kesimden daha yüksektir?
—İl ve ilçe merkezleri kenttir.
—Kırsal kesimdeki nüfusun hızlı artışına bağlı
olarak özellikle çalışma çağındaki nüfusun kırsal
543-Kentsel nüfusun en az olduğu bölgeyi yazınız?
kesimden kentlere doğru göç etmesidir.
—Doğu Anadolu Bölgesi
535-Nüfus yoğunluklarına göre bölgelerimizi
sıralayınız?
1-Marmara Bölgesi
2-Ege Bölgesi
3-Akdeniz Bölgesi
4-Güneydoğu Anadolu
5-Karadeniz Bölgesi
6-İç Anadolu Bölgesi
7-Doğu Anadolu Bölgesi
536-En fazla nüfus yoğunluğuna sahip olan iki
bölgemizi yazınız?
—Marmara ve Ege
537-En az nüfus yoğunluğuna sahip olan iki
bölgemizi yazınız?
—Doğu Anadolu ve İç Anadolu
538-Yüzölçümlerine göre bölgelerimizi
sıralayınız?
1-Doğu Anadolu Bölgesi %21
2-İç Anadolu Bölgesi %20
3-Karadeniz Bölgesi %18
4-Akdeniz Bölgesi %15
5-Ege Bölgesi %10
Eyüp VURANEL
544-Kentsel nüfus oranının en az olduğu bölgeyi
yazınız?
—Karadeniz Bölgesi
545- Türkiye’de nüfusun artmasında en etkili
faktör nedir?
—Doğumlar
546-Ülkemizde doğurganlık oranı üzerinde etkili
olan başlıca faktörleri yazınız?
—Bölgesel konum
—Sanayileşme ve kentleşme
—Nüfusun eğitim durumu
—Kişi başına düşen gelir
547-Kişi başına düşen milli gelirdeki değişim bir
ülke nüfusunu nasıl etkiler. Açıklayınız?
—Milli gelir nüfus artış hızından yavaş artarsa ülke
fakirleşir. Fakirleştikçe nüfusu hızla artar. Tersi bir
ülke zenginleştikçe nüfus artış hızında azalma
görülür.
548-Göç veren illerimizin ortak özelliği nedir?
—Doğum oranının çok yüksek olması
—Kısıtlı iş olanakları
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 38
ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI
—Olumsuz doğal şartlar
—Tarımsal üretimdeki verim düşüklüğü
—Sanayinin az gelişmiş veya gelişmemiş olması
549-Nüfus planlaması kanunu kaç yılında
çıkarılmıştır?
—1965
550-Mevsimlik göçlere örnekler veriniz?
—Tarım amaçlı (Çukurova’ya yazın pamuk tarımı
için yapılan göçler-İç Anadolu’ya şeker pancarı için
yapılan göçler-Karadeniz’e fındık toplama zamanı
yapılan göçler-Ege ovalarına pamuk ve zeytin tarımı
için yapılan göçler)
—Tatil amaçlı (Kıyılardaki yazlık ve tesislere, kış
sporu yapılan dağlara, yaylalara, termal turizm
merkezlerine)
—Yaylacılık
—İnşaat işçiliği
—Eğitim
—İş takibi
551-Türkiye’nin 1960’lardan sonra göç veren bir
ülke konumuna gelmesinin nedenlerini yazınız?
—Nüfusumuzun hızla artması
—Avrupa’daki iş gücü ihtiyacı
552-Nüfus artışının olumlu sonuçlarını yazınız?
— Üretim artar
— Vergi geliri artar
— Mal ve hizmetlere talep artar
— Yeni endüstri dalları doğar
— İşçi ücretleri ucuzlar
— İhracatta rekabet kolaylaşır.
NOT: Bu ders notlarını inceleyerek kullanınız.
Bir çok kaynaktan faydalanılarak zaman içinde
oluşmuştur.
Eyüp VURANEL
Ali Güral Lisesi-Kütahya
Sayfa 39