balık ve midye örneklerinde ağır metallerin elektrotermal ve soğuk

BALIK VE MİDYE ÖRNEKLERİNDE AĞIR METALLERİN
ELEKTROTERMAL VE SOĞUK BUHAR ATOMİK ABSORPSİYON
SPEKTROSKOPİSİ İLE TAYİNİ
F. Nazlı Dinçer Kaya1, Selda Doğan1, Orhan Atakol2
1
Mersin Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, Analitik Kimya Anabilim Dalı, Mersin, TÜRKİYE
2
Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi, Kimya Bölümü, Ankara, TÜRKİYE
seldadgn@gmail.com
Toksik metallere bağlı çevre kirliliği ile ilgili çalışmalar 20 yılı aşkın bir zamandır önem
kazanmıştır. Ağır metal birikimi bu ortamda yaşayan canlıları doğrudan, bunları besin olarak
kullanan canlıları ise dolaylı olarak etkiler. Su ürünleri, pek çok atığın deniz, göl ve akarsulara
verilmesinden dolayı en önemli kirlilik kaynaklarından birini oluşturmaktadır. Bu nedenle
besinlerimiz arasında önemli yer tutan balık ve midye gibi su ürünlerinde ağır metal birikiminin
izlenmesi insan sağlığı açısından önem taşımaktadır. Midyeler sudaki organik maddeleri ve
planktonları filtre ederek beslenirler. Bu süzme işlemi sırasında çok miktarda suyu süzdükleri için
ağır metalleri de filtre ederler. Bu özellikleri nedeniyle midyeler ağır metal birikiminin biyolojik
izlenmesi için oldukça iyi indikatörlerdir [1,2].
Bu çalışmada hem endüstriyel hem evsel atıkların denize verildiği ve aynı zamanda da bir
liman kenti olan Mersin’de bazı balık türleri ve midyelerde Cd, Cr ve Hg derişimleri ölçüldü. Bu
amaçla kefal, dil ve barbunya balıkları ile midyelerin içi ve kabukları kullanıldı. Tüm örnekler
mikrodalga yöntemiyle çözünürleştirildi. Cd ve Cr ölçümü için elektrotermal atomik absorpsiyon
spektroskopisi, Hg ölçümü için soğuk buhar atomik absorpsiyon spektroskopisi kullanıldı.
Sonuçların doğruluğu sertifikalı standart referans materyal kullanılarak kontrol edildi. Bu
amaçla CRM NIST 2976 Mussel Tissue kullanıldı. Ayrıca geri kazanma oranları hesaplandı ve Cd
için %92-109; Cr için % 92,50-108 arasında bulundu.
KAYNAKLAR
[1]. Sarkar, S.K., Cabral, H, Chattejee, M, et.al., Clean, 36 (2), 187 – 194, 2008.
[2]. Licata, P, Trombetta, D, Cristani, M, et.al., Environment International, 30, 805– 810, 2004.