Ödemeler Dengesi Bülteni ARALIK 2015 Aralık ayı 2015’te Cari İşlemler Hesabında, 5 milyar 73 milyon ABD Doları açık gerçekleşti. Böylece 2015 yılı cari işlemler hesabında toplamda 32 milyar 192 milyon açık gerçekleşmiş oldu. Bu kalem, 2014 yılı toplamda ise 43 milyar 552 milyon Dolar olarak açık vermişti. Milyar $ 20 15 İhracat 10 İthalat 5 0 -5 Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara -10 Mal Dengesi TCMB Cari açıkta gerçekleşen iyileşmede, geçen seneye göre sert düşüş (% 27,4) gerçekleştiren dış ticaret açığı etkili oldu. Dış ticaretin cari açığa olan etkisinde, petrol fiyatlarındaki düşme, iç talepteki daralma ve EUR/Dolar paritesi öne çıktı. 2015 yılında toplamda % 35 değer kaybederek varil fiyatının 35 Dolara kadar düştüğü petrolün Aralık’ta ithalatı geçen seneye göre 469 bin Dolar azalarak cari açığa olumlu katkıda bulundu. Böylece, dış ticaret açığı bir önceki yılın aynı ayına göre 1 milyar 870 milyon Doları azalarak 4 milyar 972 milyon Dolarına düştü. Parasal olmayan altın net ticaret açığı ise Aralık ayında yıllık bazda % 48 azalırken (292 milyon Dolar oldu), 2015 yılında toplam % 201 azalarak, fazla verdi. (3 milyar 955 milyon Dolar). Hizmetler dengesinden kaynaklanan net gelirler ise Aralık ayında 171 milyon Dolar azalarak 611 milyon Dolara gerilerken, mal ve hizmet dengesi açığı 4 milyar 361 milyon Dolar oldu. 2015 yılı toplama bakıldığında, mal ve hizmet dengesi 23 milyar 861 milyon Dolar açık verdi. tedam.ticaret.edu.tr Sayfa 1 11 ŞUBAT 2016 Ödemeler Dengesi Bülteni hizmet gelirleri 8 Milyar $ 6 hizmet giderleri 4 2 0 -2 Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara hizmet dengesi -4 -6 TCMB Hizmetler Dengesinden kaynaklanan net gelirler 171 milyon ABD Doları azalarak 611 milyon ABD Dolarına düştü. Rusya ile yaşanan uçak krizi sonrası özellikle seyahat gelirlerinde görülen azalma tabloya net 222 milyon Dolar olarak yansıdı. Ocak-Aralık döneminde hizmetler dengesi geçen yılın aynı dönemine göre 2 milyar 809 milyon Dolar azalarak 2015 yılında 23 milyar 959 milyon Dolar düzeyinde gerçekleşti. İnşaat hizmetleri ise, Aralık ayında 69 milyon Dolar düzeyinde gerçekleşerek Kasım ayına göre kayda değer bir artış göstermiş olsa da, inşaat hizmetleri dengesi Ocak-Aralık döneminde 374 milyon Dolar gerçekleşerek geçen yılın aynı dönemine göre % 66 oranında düşüş kaydetti. Taşımacılık net gelirlerinde Aralık ayında Kasım ayına göre 22 milyon Dolar düşüş yaşansa da önceki yıl Ocak-Aralık dönemine göre % 9 artışla yıllık bazda 5 milyar 915 milyon Dolar net gelir elde edildi. Finans Hesabı tarafında, sınırlı cari açığın finanse edilememesi sebebiyle resmi rezervler 6 milyar 647 milyon Dolar azaldı. Doğrudan yatırımlar kaleminde geçen yıl aynı dönemde 2 milyar 14 milyon düzeyinde olan çıkış 2015 Ocak-Aralık döneminde toplam 3 milyar 171 milyon Dolar çıkış olarak gerçekleşti. Portföy yatırımlarında, 957 milyon Dolar net çıkış gerçekleşirken, Ocak-Aralık döneminde toplam 2 milyar 487 milyon Dolar tutarında net çıkış görüldü. Alt kalemler itibarıyla incelendiğinde, yurtdışı yerleşiklerin hisse senedi piyasasında 417 milyon Dolar ve devlet iç borçlanma senetleri piyasasında 1 milyar 435 milyon Dolar net satışı gerçekleşti. Diğer yatırımlardan Bankalar ise 564 milyon Dolar net geri ödeme gerçekleştirdi. tedam.ticaret.edu.tr Sayfa 2 11 ŞUBAT 2016 11 ŞUBAT 2016 Ödemeler Dengesi Bülteni Net Milyar $ Net Hata Noksan Hata Noksan kalemi yıl 5 boyunca süregelen oynak gidişatına 4 devam etti. Geçen ay 230 milyon 3 Dolarlık çıkış ile dengeye negatif 2 etkisi olan rakam, Aralık’ta cari 1 açığı 1 milyar 119 milyon Dolar 0 artırıcı etki etti. Böylelikle kalem -1 2015 yılı için kümülatif 9 milyar -2 657 -3 TCMB milyon Dolar pozitif gerçekleşti. Yıl içinde 5 milyar düzeylerine kadar gelen rakam sene içinde genellikle açığı azaltıcı etki yaptı. Aylara arsındaki bu yüksek dalgalanmaların ise arkasında başta Suriye olmak üzere ve dış dünyada yaşanan politik istikrarsızlıkların sebep olduğu takip edilemeyen para giriş çıkışları olduğu görülüyor. Rezerv Varlıklarda ise 2015 Temmuz itibariyle başlayan ılımlı artış trendi geçtiğimiz ay son bulmuş ve rezervlerde 1 milyar Dolarlık bir azalma gerçeklemişti. Bu ay ise rekor düzeyde bir rezerv erimesi ile karşı karşıyayız. Rezervlerdeki erime cari açık kalemini bile geride bırakarak 6 milyar 647 milyon Dolar oldu. Dünya geneline bakıldığında ise benzer gelişmelerin diğer ülkelerde de yaşandığı görülmekte. Özellikle Çin bu konuda dikkat çekiyor. Çin Merkez Bankası’nın yayınladığı verilere göre, döviz rezervleri 2015 yılında 512 milyar Dolar azaldı ve toplam 3 trilyon 330 milyar Doları tutarına geriledi. Rezerv varlıklardaki bu dalgalanma ve erimenin arkasında farklı merkez bankalarının birbirlerinin tersi yönde politikalarının sonucunda ortaya çıkan parasal dengesizlik olduğu söylenebilir. Özellikle Türkiye ve Çin gibi paraları Dolar karşısında son aylarda yüksek oranlarda değer kaybeden merkez bankalarının bununla mücadele için rezervlerinden faydalandığı görülüyor. Dolar karşısında kur düşüşü kuvvetlendikçe rezervlerdeki erime de aynı şiddetle devam etmekte. Önümüzdeki aylarda da bu şiddetli rezerv hareketlerinin devam edeceğini ve oynaklık ve istikrarsızlığın farklı merkez bankası politikalarının da getirdiği hareketle artarak süreceğini öngörmekteyiz. tedam.ticaret.edu.tr Sayfa 3 Ödemeler Dengesi Bülteni A- (Milyon ABD Doları) Haziran CARİ İŞLEMLER HESABI -3.207 -3.135 271 178 -350 -2.239 -5.073 -32.192 Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Ocak-Aralık 1. İhracat 12.764 11.959 11.804 12.290 13.918 12.377 12.361 152.066 2. İthalat 17.648 17.793 15.480 14.820 16.356 15.418 17.333 199.886 Mal Dengesi -4.884 -5.834 -3.676 -2.530 -2.438 -3.041 -4.972 -47.820 B. SERMAYE HESABI 0 -32 27 0 0 0 -15 -21 C. FINANS HESABI -3.525 -4.738 2.098 3.301 -1.192 -2.050 440 -10.724 D. NET HATA VE NOKSAN -1.101 448 1.401 2.276 -2.039 -23 -1.119 9.658 E. REZERV VARLIKLAR -783 2.019 -399 -847 -1.197 -212 -6.647 -11.831 tedam.ticaret.edu.tr Sayfa 4 11 ŞUBAT 2016