beyaz rusya ve ekonomısı

BEYAZ RUSYA VE EKONOMISI
WHITE RUSSIA AND ECONOMY
ÖZET: “Beyaz Rusya, planlı ekonomiden piyasa ekonomisine kademeli olarak geçiş yapmıştır. Geçiş sürecinde devlet
kontrolü ile birlikte piyasa ekonomisi modeli kararlı şekilde uygulanmıştır. Uygulanan ekonomi reformları piyasada şok etki yapmamıştır. Piyasa ekonomisine geçiş sürecinde mal ve hizmet üretiminde olumsuzluklar yaşanmamıştır. Ülkede sanayi üretiminin
büyük kısmı hala daha devlet kontrolü ile yapılmaktadır.
Beyaz Rusya’nın bağımsızlığını tanıyan ülke Türkiye olmuştur. Beyaz Rusya ve Türkiye arasındaki ilk diplomatik ilişkiler
25 Mart 1992 tarihinde başlamıştır. Günümüze kadar ekonomik,
ticari ve birçok alanlarda anlaşmalar yapılmıştır. Türkiye açısından
Beyaz Rusya ile ticari ilişkiler coğrafi yönden önemli bir avantaja
sahiptir. Ülkenin Avrupa Birliği ülkeleri ve Rusya Federasyonu arasında bulunması ve transit yolların ülke sınırları içinden geçmesi
önem taşımaktadır.”
ANAHTAR KELIMELER: Beyaz Rusya, Ekonomi, Avrupa Birliği, Ticaret.
Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 52
ABSTRACT: “Belarus has progressively shifted to the
planned economy from the market economy. In the transition period, the market economy model was implemented decisively with
state control. The economic reforms implemented did not have a
shock in the market. During the transition to the market economy,
there were no problems in the production of goods and services.
Much of the industrial production in the country is still under state
control.
The country that recognized the independence of Belarus
was Turkey. The first diplomatic relations between Belarus and
Turkey began on 25 March 1992. Agreements have been made
in economic, commercial and many fields as sunny as ever. For
Turkey, commercial relations with Belarus have a significant geographical advantage. It is important that the country is between
the European Union countries and the Russian Federation and that
transit routes pass through the country borders.”
KEYWORDS: Belarus, Economy, European Union, Trade.
1654 yılında başlayan Rus-Po2. Beyaz Rusya Hakkında Genel lonya
savaşında
Ruslar başlangıçta
Bilgiler
2.1. Tarihçe
6. ve 8. Yüzyıllarda Beyaz Rusların ataları olan kavimler, bu ülkeye
yerleşmiş ve daha önce burada yaşayan Fin- Ogur kökenli bazı kavimleri
zamanla özümsemişlerdir. 9. yüzyılın
sonlarına doğru bölgede İsveç kökenli Varegler tarafından Polotsk ve
Turov prenslikleri kurulmuş olsa da 10.
yüzyılın sonunda bu prenslikler Kiev
Prensliği’ne bağlanmıştıt. 1237 yılında
Polotsk prensliğinden ayrılan Minsk ve
Vitebsk prenslikleriyle birlikte özerkliklerini kazandılarsa da aynı yıl Altınordu
İmparatorluğu’nun vasılı olmuşlardır.
Fakat Beyaz Rusya toprakları 12391320 yılları arasında Litvanya Büyük
düklüğü tarafından fethedilmiştir.
1. Beyaz Rusya’nın Kimliği
1386 yılında Litvanya Büyük
Resmi Adı: Beyaz Rusya Cumhuriyeti dükü Jogalia, 2. Wladyslaw adıyla Po(Belarus)
lonya Kralı olunca, iki ülke arasında
Yönetim Biçimi: Başkanlık tipi cumhu- Jagiellon hanedanı aracılığıyla birlik
riyet
kurulmuştur. Bu birliktelik 1569 yılınBağımsızlık Tarihi: 25 Ağustos 1991
da Lublin Birliği antlaşmasıyla kalıcı bir
Başkent: Minsk
birlikteliğe dönüşmüştür. Litvanya’nın
Başlıca Önemli Şehirleri: Gomel, kalıcı birliğe yanaşmada güçlük çıkarMogilev, Vitebsk, Grodno
ması 1567’de Podlasya, Volinya, Poİdari Yapı: Beyaz Rusya bir idari mer- dolya ve Kijow (Kiev) illerinin Polonya
kez ve 6 bölgeyi (Brest, Gomel, Grod- Kralı 2. Zygmunt tarafından ele geçirilno, Mogilev, Vitebsk, Minsk) içinde ba- mesine yol açmıştır.
rındırmaktadır. Ülkede 102 şehir, 109
şehir tipi yerleşim yeri bulunmaktadır.
Nüfusu: 9,6 Milyon
Yüzölçümü: 207,600 km2
Resmi Dili: Beyaz Rusça ve Rusça resmi dil olarak kullanılmaktadır.
Etnik Yapı: Beyaz Rusyalı (Belaruslu)
%83.7, Rus %8.3, Polonyalı %3.1, Ukraynalı %1.7, Diğer %2.4,
Din: Doğu Ortodoksları %80, diğer
(Roma Katolikleri, Protestanlar, Museviler ve Müslümanlar) %20
Komşuları: Polonya, Litvanya, Letonya, Rusya Federasyonu ve Ukrayna
Para Birimi: Beyaz Rusya Rublesi
GSYİH: 150.4 Milyar Dolar (2013)
Doğal Kaynaklar: Ormanlar ve bataklık kömürü
Üyesi Olduğu Bazı Uluslararası Kuruluşlar: AGİT, BM, Avrasya Ekonomik
Birliği, BDT, IMF
büyük başarılar kazanmışlar ve Polonya-Litvanya Birliği’nin sınır şehirlerinden Bely ve Dorogobuzh şehirlerini
Eylül ayında ele geçirip, Smolensk’i kuşatmışlardır.
1655 yılının başında Janusz
Radziwiłł, Orsha›yı Ruslardan geri almış ve 3 ay süreyle Mohylew (Mogilev,
bugün Mahilyov) şehrini kuşattıysa da
başarılı olamamışlar.
1700-1721 arasında yapılan
Büyük Kuzey Savaşı’nda Beyaz Rusya,
1702’de Stanisław Leszczyński’yi Polonya tahtına geçirmek isteyen İsveç
Kralı XII. Karl tarafından işgal edilmiştir.
Bu işgalden İsveç ordusunun Rus Çarı
1. Petro’ya yenildiği 1709’daki Poltava
Savaşı’yla kurtulsa da bölge harabeye
dönmüş ve Leszczyński, 5 sene hüküm
sürdükten sonra aynı zamanda Saksonya Kralı olan 2. Augustus’a tahtını
kaptırmıştır.
Polonya’daki Rus nüfuzunu kırmak isteyen soyluların 1768 yılında
başlattıkları reform çabaları Rusya Çarlığı tarafından 1772’de bastırılmıştır.
Bundan sonra Polonya’nın Rusya, Prusya ve Avusturya arasındaki paylaşımlarla 1772’de Beyaz Rusya’nın doğusu,
1793’te ülkenin merkezi ve 1795’te
batı kesimi Rusya’nın eline geçmiştir.
Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 53
Polonya, 1920 Ukrayna’da
Sovyetlere karşı savaşan Symon Petlura’yla ittifak kurmuş ve 5 Mart’ta
Mozyr ve Polotsk kentlerini alarak
Beyaz Rusya’nın işgalini tamamlamış ve 5 Mayıs’ta Kiev’e girmiştir. 15
Mayıs’ta Tuhaçevski ve Yegorov’u komutanlığa atayan Sovyetlerin karşı
taarruzu başlamıştır. 29 Mayıs’a kadar
Batı Dvina ve Berezina nehirleri arası bölgeyi ve 13 Haziran’da Kiev’i geri
alan ve 24 Mayıs’ta Auta Irmağına kadar ilerleyen Kızıl Ordu, 4 Temmuz’da
başlattığı saldırıyla Beyaz Rusya’yı geri
alarak Polonya’ya girmiş ve Varşova’yı
12 Ağustos’ta kuşatma altına almıştır.
Buna karşın Semyon Budyonny’nin 19
Temmuz’da kuşattığı Lwów (Lviv)’u
düşürememesi nedeniyle Tuahçevski
ve Yegorov’a yardım edememesi, ayrıca Fransa ve İngiltere’den alınan askeri yardımlar sayesinde 18 Ağustos’ta
karşı saldırıya geçen Polonya, 20 Ağustos’ta Bug ve 25 Ağustos’ta Neman
nehirlerine ulaşmıştır. 25 Ağustos’ta
kuşatmayı kaldıran Polonya 22 Ağustos’ta Bialystok’u geri alarak yeniden
Beyaz Rusya’ya girmiştir. 15 - 25 Eylül
arasında süren savaşta Kızıl Ordu’yu
yenen Polonyalılar Beyaz Rusya’nın
batısını yeniden ele geçirmişler ve 18
Ekim’de Minsk’e girerek Tarnopol (Bugün Ternopil)-Dubno-Minsk-Drisa hatGöller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 54
tına ulaştılar. Aynı tarihte İngiltere ve
Fransa’nın arabuluculuğuyla ateşkes
imzalanmıştır. Bu arada Lucjan Żeligowski, Kızıl Ordu’nun geri çekilirken
26 Ağustos’ta Litvanya’ya bıraktığı Wilno (Vilnius)’yu 12 Ekim’de ele geçirip
2 yıl sonra Polonya’ya katılacak olan
Orta Litvanya Cumhuriyeti’ni ilan etmiştir.
Polonya ve SSCB uzun görüşmelerden sonra 18 Mart 1921’de
imzalanan Riga Anlaşması’yla Beyaz
Rusya’nın batısı Polonya’ya verilmiş.
Ülkenin geri kalanı da SSCB’ye bağlı
bir cumhuriyet olmuştur.
1939’daki Almanya’nın Polonya’yı istilasını takiben gizli Molotov-Ribbentrop Anlaşması uyarınca 17
Eylül’de savunmasız kalan Polonya’nın
doğu sınırına giriş yapan Kızıl Ordu,
bölgeyi Beyaz Rusya’ya katmıştır. Haziran 1941 tarihinde Beyaz Rusya’ya
Alman orduları girmiş yaklaşık 3 yıl
kalmıştır. 3 yıllık işgalden 1944 Temmuz’un sonunda büyük yıkıntıyla kurtulan Beyaz Rusya, 1945’te Polonya’ya
geri verilen Belostok civarı haricinde
Batı Beyaz Rusya’yı topraklarına katmıştır.
25 Ağustos 1991 tarihinde Beyaz Rusya (Belarus) Sovyetler Birliğinden bağımsızlığını ilan etmiştir. Bağımsızlığın hemen sonrasında başkent
Minsk’te Bağımsız Devletler Topluluğu
(BDT) kurulmuştur. Türkiye; Beyaz Rusya’yı tanıyan ilk ülke olmuştur.
2.2 Coğrafi Durum
Coğrafi konum olarak 53 derece kuzey enlemi ve 28 derece batı
boylamında yer alan Beyaz Rusya 207
bin 600 km2’lik alana sahiptir. Konum
olarak Doğu Avrupa’da bulunan ülke,
Letonya 141 km, Litvanya 502 km, Polonya 407 km, Rusya Federasyonu 959
km ve Ukrayna 891 km ile sınır komşularını oluşturmaktadır. Düzlük, ovalık
ve bataklık alana sahip olan ülkenin en
yüksek noktasını 346 metre ile Dzyarzhynskaya Hara, en alçak noktasını ise,
90 metre ile Nyoman nehri olup ortalama yükselti 160 metredir. Ülkenin
denize kıyısı bulunmamaktadır. Bundan dolayı ülke karalarla çevrili kapalı
havza biçimindedir. Beyaz Rusya’nın
doğal kaynaklarını; ormanlar, bataklık
kömürü, az miktarda petrol ve doğal
gaz oluşturmaktadır.
İklim olarak kışlar soğuk, yazlar
ise serin ve nemli geçmektedir. Deniz
iklimi ile karasal iklim arasında geçiş
iklimi etkisini göstermektedir. Ocak ayı
ortalama sıcaklık -6oC iken, yaz ortalaması 18oC civarındadır. Yıllık ortalama
yağış miktarı ise 550 milimetre ile 700
milimetre arasında değişmektedir1.
Rusların atalarını oluşturmaktadır. Esas
kök itibarıyla Fin – Ogur kökenli olan
halk zamanla Ruslaşmış ve Slavlaşmıştır2. 19. Yüzyıla kadar Beyaz Rusya
(Belarus) adında bir ülke ve yönetim
olmamıştır. Rusya, Batı ülkeleri ile kendi arasına tampon bölge amaçlı Beyaz
Rusya ülke ve yönetimini kurmuştur.
Sovyetler Birliğinin dağılmasıyla da
1991 yılında tam bağımsız bir ülke olmuştur. Rusya Federasyonu’nun en yakın müttefiki konumundadır.
2. 4 Nüfus ve İşgücü Yapısı
2014 yılı verilerine göre Beyaz
Rusya’nın nüfusu yaklaşık olarak 9,4
milyondur. Nüfusun yüzde 75’i şehirde, kalan yüzde 25’lik kısmı ise kırsal
kesimde yaşamaktadır. Etnik yapı olarak, Beyaz Rusyalı (Belaruslu) %83.7,
Rus %8.3, Polonyalı %3.1, Ukraynalı
%1.7 ve %2.4 oranını diğer etnik gruplar oluşturmaktadır. Ülke nüfusu her
2.3 Beyaz Rusya Halkı
Günümüzdeki Beyaz Rusya geçen zaman diliminde azalmaktadır.
topraklarına 6. ve 8. Yüzyıllarda Sibir- Azalmanın en büyük nedeni ise ölüm
ya bölgesinden göç eden halk Beyaz oranının doğum oranından fazla ol1 www.minskruscakursu.com/Belarus-hakkinda.html
2 www.minskruscakursu.com/Belarus-hakkinda.html
Tablo 1. Türkiye’nin Beyaz Rusya İle Dış Ticareti (Milyon Dolar)
İhracat
İthalat
Toplam Ticaret Hacmi
Toplam Dış Dengesi
Kaynak: TÜİK
2011
2012
2013
2014
304,3
129,0
433,3
-175,3
347,2
145,5
492,6
-201,7
410,2
168,2
578,4
-242,0
463,1
165,6
628,7
-297,5
2015
2015/2014
Değişim %
487,8 105,3
141,9 85,7
629,7 100,1
-349,9 -
ması ve başka ülkeler işgücü göçünden kaynaklanmaktadır.
Ülkede yaklaşık 5 milyon işgücü nüfusu bulunmaktadır. İşgücünün
yüzde 9’u tarım, yüzde 46’sı sanayi ve
yüzde 45’i hizmet sektörlerinde istihdam edilmektedir3.
3. Beyaz Rusya’nın Genel Ekonomik Yapısı
Sovyetler Birliğinin dağılmasıyla bağımsızlığını kazanan Beyaz Rusya,
planlı ekonomiden piyasa ekonomisine kademeli olarak geçiş yapmasını
bilmiştir. Bu süreç içinde uygulanan
ekonomi reformlarının piyasa üzerinde şok etki yapmaması ve ülke üretim
potansiyelinin olumsuzluklardan etkilenmemesi olmuştur. Geçiş sürecinde
devlet kontrolü ile birlikte piyasa ekonomisi modeli kararlı şekilde uygulanmış ve yürütülmüştür. Bu yaklaşımla
2000’li yıllarda ekonomide yüzde 5,8
ila yüzde 11,4 oranında büyüme kaydedilmiştir.
BDT ülkeleri içinde, kimya, petrokimya, bilgi ve iletişim teknolojileri,
otomotiv, tarım makineleri ve hafif sanayi pazarlarındaki lider konumunu
istikrarlı şekilde korumuştur. Bilişim
teknolojileri hizmeti açısından tüm
BDT ülkelerini geride bırakmış, Hindistan ile aynı konuma gelmiştir. Optik, lazer cihazları ve otomatik kontrol
sistemleri üretiminde önemli gelişmelere ulaşmıştır.
3 www.ekonomi.gov.tr/portal/faces/home/
disIliskiler/.../html-viewer-ulkeler;
Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 55
Beyaz Rusya Cumhuriyetinde,
MAZ ve BAZ otomobil fabrikaları ülke
ekonomisinde kilit durumundadır. Ayrıca yük kamyonları, otobüs ve özel
araçlar üretiminde de uzmanlaşmalar
söz konusudur. Otomobil sanayisinin
tüm makine ve kompleksler içerisindeki payı 1/4 oranındadır. Beyaz Rusya tarım makine araç ve gereçlerinde
gelişmiş üretici konumundadır. Farklı
özelliklere sahip traktör, biçerdöver ve
yem biçerdöverleri alanında ileri teknoloji avantajına sahiptir.
Beyaz Rusya üretimi olan, Kimya ve petrokimya endüstrisi üretimi;
potasyumlu, azotlu, fosforlu gübre,
petrol ürünleri, kimyasal lifler ve iplikler dış piyasalarda yaygın olarak pazarlanmaktadır. Devlet konser suyumu
bünyesinde 60’tan fazla petrol ürünleri ve kimyasal ürün fabrikaları bulunmaktadır4. Ülkede sanayi sektörünün
yanı sıra hizmet sektörü de gelişmiş ve
ihracata odaklanmıştır.
3.1. Dış Ticaret
Beyaz Rusya’nın yaklaşık toplam yıllık dış ticareti 84 milyar dolardır.
185’ten fazla ülke ile ticari ilişkilerini
sürdürmektedir. Bazı ürünlerde dünya
pazarındaki yeri ise; potasyum gübre
ihracatında % 3, damperli kamyon ihracatında % 30, traktör ihracatında %
10 ve biçerdöver ihracatında ise % 7’lik
paya sahiptir. En önemli ticari ortakları
Avrupa Birliği ülkeleri oluşturmaktadır.
Toplam ihracatın % 45’lik kısmı ile ilk
sırayı Avrupa Birliği ülkelerine yapılmaktadır. En önemli partnerlerini ise
Hollanda, Letonya, Almanya, Polonya,
Letonya, İtalya, Belçika, Çek Cumhuriyeti ve Fransa oluşturmaktadır. İkinci
sırayı ise % 30’luk pay ile Rusya Federasyonu yer almaktadır. İthalatında ise
Rusya Federasyonu % 50’lik pay ile ilk
sırayı almaktadır. BDT ülkeleri içinde
Ukrayna ikinci ve Kazakistan üçüncü
sırada yer almaktadır.
4 Turkey.mfa.gov.by/tr/ticaret_ve_ekonomi_
servisi/ikili_ticari_iliskileri/
Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 56
pa ülkelerine yapılırken, yüzde 25’lik
Latin Amerika ülkelerinden kısmı ise Rusya Federasyonu’na yapılBrezilya, Venezuella ve Arjantin ve maktadır5. Kısacası; toplam dış ticareAsya ülkelerinden Çin, Hindistan ve tinin büyük kısmını Avrupa Ülkeleri ve
Vietnam ile ticari ilişkilerini geliştir- Rusya Federasyonu ile gerçekleştirmektedir. Son zamanlarda Endonezya mektedir.
ve Nijerya ile ticari ilişkilere giren Beyaz Rusya geniş bir ihracat yelpazesine 4. Türkiye Beyaz Rusya Ticari İlişsahiptir.
kiler
Ülkenin genel olarak ihracat Beyaz Rusya’nın bağımsızlığıkalemlerini ise, petrol ürünleri, potas- nı tanıyan ilk ülke Türkiye olmuştur.
yumlu ve azotlu gübre, metal, kam- Beyaz Rusya ve Türkiye arasındaki ilk
yon, traktör, kimyasal elyaf, lastik, süt diplomatik ilişkiler 25 Mart 1992 tarive ürünleri oluşturmaktadır. İthalat ka- hinde başlamış olup, günümüze kadar
lemlerini ise, enerji kaynakları (doğal ekonomik, ticari ve birçok alanlarda
gaz, petrol), hammadde ve oto yedek anlaşmalar yapılmıştır. Karşılıklı devparçaları oluşturmaktadır.
letlerarası ilişkilerde önemli seviyelere
Yapılan toplam hizmet sektörü gelmekle birlikte ikili ilişkilerde de
ihracatının yüzde 50’lik kısmı Avru- 5 Beyaz Rusya Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliği Ticaret ve Ekonomi Servisi
sürekli ivmeler kazanmıştır.
2005 yılında iki ülke arasındaki
toplam ticaret hacmi yaklaşık 100 milyon dolar iken, 2010 yılında 360 milyon dolara ulaşırken bu rakam 2015
yılına gelindiğinde yaklaşık olarak 6,5
kat artarak 630 milyon doları geçmiştir. Beyaz Rusya’nın ihraç kalemlerini
yarı mamul alaşımsız çelik tel, sentetik lifler, iplik, keten kumaş, bez, nitrik
ürünleri ihtiva eden bileşikler; azot ve
potasyumlu gübre ve petrol ürünleri
oluşturmaktadır. Türkiye’nin bu ülkeye ihraç kalemlerini ise, taşıtlar, yedek
oto parçaları ve aksesuarları, merkezi
ısıtma kazanları, triko ve tarım ürünleri
yer almaktadır.
İki ülke arasında ticari bağları
geliştirecek faaliyetler ise, ağaç ürünleri, tekstil sanayii, taşıma ve lojistik,
kimya ve petrokimya endüstrisi, tarım
ve gıda sanayileri yer almaktadır. Gü-
nümüzde iki ülke arasında araç üretimi konusunda büyük ölçekli projeler
hayata geçirilmiş durumdadır (Beyaz
Rusya, Ankara Büyükelçiliği).
Türkiye Beyaz Rusya’da müteahhitlik sektöründe önde gelen ülkelerden biridir. 1991 yılından itibaren
Türk müteahhitlik firmaları yaklaşık
918 milyon dolar değerinde 46 proje üstlenmiştir. Üstlenilen proje sayısı
ve toplam tutarı oldukça azdır. Çeşitli
ekonomi ve yatırım dallarında müteahhitlik faaliyetlerini artırma olanağı
mümkündür.
Turizm açısından 2015 yılı verilerine göre 204 bin Beyaz Rusya vatandaşı ülkemizi ziyaret etmiştir. Turistik
amaçlı ziyaret edilen ülkeler arasında
Türkiye ilk sırayı almaktadır.
5. Sonuç ve Öneriler
Beyaz Rusya ekonomisi, Sovyetler Birliğinden kalma devlet işletmelerinin
fazla olduğu ve devlet kontrollü ekonomi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu
da Sovyetler Birliğinin birlik içinde kayırmacı bir politika izlediği görülmektedir. Bundan dolayı ülkede ekonomi
faaliyeti olarak mal ve hizmet üretiminde devletin ağırlığı oldukça fazladır. Büyük işletmelerin hemen hemen
tamamına yakını devlete aittir. Sanayi
malları üretiminin yüzde 70’nin devlet
tarafından yapıldığı karşımıza çıkmaktadır. Beyaz Rusya, her ne kadar görünüşte planlı ekonomiden piyasa ekonomisine kademeli olarak geçiş yapsa
da, ekonomi hayatında mal ve hizmet
üretimleri hala daha devletin kontrolü
altındadır.
Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 57
Ülke, geniş Rusya pazarına giriş
için önemli bir kapı niteliği taşımaktadır. Yabancı ve Beyaz Rusyalı işadamları için büyük fırsat oluşturmaktadır.
Birçok sektörün liberal ekonomi ve
rekabetten uzak olması ayrı bir fırsat
meydana getirmektedir. Ülke; vergi,
dış ticaret uygulamaları ve teşvik bakımından tam anlamıyla serbest piyasa
ekonomisine geçememesinden dolayı
sorunlar yaşmaktadır.
Türkiye açısından Beyaz Rusya
ile ticari ilişkiler coğrafi yönden önemli
bir avantaja sahiptir. Ülkenin Avrupa
Birliği ülkeleri ve Rusya Federasyonu
arasında bulunması ve transit yolların
ülke sınırları içinden geçmesi önemli
bir kavşak niteliği taşımaktadır.
Günümüz verilerine göre iki
ülke arasındaki ticaret hacmi istenilen
seviyede olmamakla birlikte geliştirilmesi mümkündür. Karşılıklı dış ticare-
Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 58
tin geliştirilmesi her iki ülke menfaati- 8. LUKAŞENKO, A. (2011), “Privatizatsiya
Ne Doljna Rassmatrivatsa Kak Srestne katkı sağlayacaktır.
Kaynakça:
1. Beyaz Rusya Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliği Ticaret ve Ekonomi Servisi
2. Beyaz Rusya (Belarus) Ülke Bülteni DEİK
3. Belarus - Coğrafi Özellikleri - Coğrafya
www.cografya.gen.tr/siyasi/devletler/
belarus.htm
4. Belarus Ekonomisi / T.C. Dışişleri Bakanlığı www.mfa.gov.tr › Dış Politika › Bölgeler › Avrupa › Belarus
5. Beyaz Rusya Milli İstatistik Kurumu
(2009), “Sostsialno – Ekonomiçeskoye
Polojeniye Respubliki Belarus”, [Beyaz
Rusya’nın Sosyo – Ekonomik Durumu],
Ocak 2009: 295
6. Beyaz Rusya Milli İstatistik Kurumu
(2009), “Vneşnaya Torgovlya Respubliki
Belarus”, [Beyaz Rusya’nın Dış Ticareti],
Ocak 2009: 382
7. Economist Intelligence Unit (2015)
vo Lataniya Dır Sovetskaya Belarus”
[Sosyalist Beyaz Rusya’da Özelleştirme
Çukurları Yamamak İçin Araç Olarak
Kabul Edilmelidir. ]
9. Turkey.mfa.gov.by/tr/ticaret_ve_ekonomi_servisi/ikili_ticari_iliskileri/
10. T.C. Dışişleri Bakanlığı
11. T. C. Ekonomi Bakanlığı www.ekonomi.
gov.tr/portal/faces/home/disIliskiler/.../
html-viewer-ulkeler;
12. www.minskruscakursu.com/Belarus-hakkinda.html
13. ZAYATS. D. (2011), “Zapatnıye Vorotilı
Biznesa Çubstvitelnı K Belaruskoy Politike” [Beyaz Rusya Politikasına Duyarlı
Batı İşadamları], http://naviny.by/rubrics/economic/2011/03/01/ic_articles_113_172665/