‹ç Anadolu bozk›rlar›na özgü, kurakç›l, çok y›ll›k

‹ç Anadolu bozk›rlar›na özgü,
kurakç›l, çok y›ll›k otsu bitkidir. Konya
ve Karaman aras›ndaki bozk›rlarda
yetiflir. Genifl yay›l›fll› lahanagiller
(Brassicaceae) ailesindendir. Aile, yaklafl›k 340 cins ve 3350 türle temsil edilir. Akdeniz ve ‹ran-Turan bitki co¤rafyas› bölgeleri, ailenin birçok cinsi
için gen merkezidir.
Dünyada, “Alyssum” cinsinin
yaklafl›k 175 türü vard›r. Türlerin ço¤u, Avrupa'n›n güneyinde ve Türkiye'de
yay›l›fl gösterir. Türkiye, sahip oldu¤u
93 tür ile ön s›ralarda yer alan, önemli
gen kayna¤› ülkedir. Türkiye'deki
“Alyssum” türlerinin % 59'u, endemik
özellikte; bunlar›n da yaklafl›k üçte
biri, tehlike alt›nda ve korunmaya
muhtaç türlerdir.
Konya sar›bene¤i (Alyssum
lycaonicum)'nin ilk örnekleri, ‹çel ilindeki F›nd›kp›nar›'nda yerleflmifl olan
Alman bitki merakl›s› Erdmann Siehe
taraf›ndan; 1906 y›l›nda, Konya'n›n
Korafl yöresindeki bozk›rdan toplanm›flt›r. Bitki daha sonra, 1927 y›l›nda
Schulz taraf›ndan, “Gamosepalum
lycaonicum” ad›yla yay›mlanarak bilim dünyas›na tan›t›l›r.
26
Günümüzde “Gamosepalum”,
“Alyssum” cinsinden 10 türü kapsayan, ‹ç Anadolu'ya özgü bir seksiyondur. Bu seksiyon türlerinin ortak özelli¤i; serbest çanak yapraklar›n›n, birbirine kenetlenmifl s›k tüy örtüsüyle
kaynaflarak bileflik görünmesi ve genellikle meyvedeyken fliflkin olmas›d›r.
Küçük boyutlu olan ve 10 cm'ye
kadar boylanabilen bitki, s›k pulsu
tüylü ve gümüfli renklidir. Meyvelenme döneminde fliflen çanak yapraklar›,
6-8 mm'dir. Tüylü ve aç›k sar› renkli
olan taç yapraklar› ise, 8-10 mm'dir.
Meyveleri yuvarlak, yaklafl›k 5 mm
boyutlu ve s›k tüylüdür. Meyve ucunda, kal›c› olan boyuncuklar› da meyve
boyu kadar uzundur. Çiçeklenme,
may›s - haziran aylar›nda gerçekleflir.
Konya, Aksaray ve Karaman
aras›nda, 1300-1900 m yükseltideki
da¤l›k bozk›rlarda yetiflir. Karaçam
ve mefle ormanlar› aç›kl›klar›nda bulu-
nan, kurak yerleri ve kireçli topraklar›
tercih eder. Orman-bozk›r geçifl kufla¤›
karakterindeki bu alanlar, floristik
aç›dan da zengindir. Yay›l›fl alan›n›n
geniflli¤i, yaklafl›k 9800 km2'dir.
Konya sar›bene¤i, üç noktadan
bilinmektedir. Karaman yak›nlar›ndaki
popülasyona iliflkin yapt›¤›m›z gözlemlerde, 10 ha'l›k alanda, parçal›
öbekler halinde bulunan 1000'den az
birey say›lm›flt›r.
Bölgede, artan yap›laflma ve tar›msal faaliyetler ile afl›r› otlatmadan
kaynaklanan habitat kayb›, türün varl›¤›n› sürdürmesinde tehdit oluflturmaktad›r.
Mecit Vural
Prof. Dr; Gazi Üniversitesi Fen Fakültesi
Esra Ergin
Yüksek Biyolog
Foto¤raflar: Esra Ergin
ba¤bahçe 38 (kasım-aralık) 2011