(HÖ) ile Alman vatandaşı Bayan Rexin, 22.03.1968 tarihinde Berlin

İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi
Milletlerarası Özel Hukuk
Tek Numaralı Öğrenciler
PRATİKÇALIŞMA
(26.04.2016)
OLAY
Türk vatandaşı Bay (HÖ) ile Alman vatandaşı Bayan Rexin, 22.03.1968 tarihinde Berlin’de Alman
mevzuatına uygun olarak evlenmiştir. Almanya’da ikamet eden ve bu ülkede birlikte çalışan eşler
11.12.1997 tarihinde Alman Noteri önünde tanzim ettikleri bir vasiyetname ile birbirlerini mirasçı
nasbetmişlerdir. Ancak, Bayan Rexin, eşi (HÖ)’nün Türkiye’de bir evlilik dışı ilişkisi olduğunu, bu ilişkiden
Selin isimli bir çocuğu olduğunu ve (HÖ)’nün Selin’i tanıdığını öğrenmesi üzerine, Almanya’da (HÖ)’ye
karşı boşanma davası açmış ve boşanma kararı 13.04.2001’de kesinleşmiştir.
Gerçekten de; Türk vatandaşı (HÖ), evlilik dışı çocuğu Selin’i 14.11.2000 tarihinde Türkiye’de tanımış ve
ayrıca, evlilikleri süresince Bayan Rexin ile kazandıkları para ile, 20.09.1996 tarihinde Silivri ve İstanbulFenerbahçe’de iki adet taşınmazı kendi adına satın almıştır. Ayrıca, (HÖ)’nün İş Bankası’nın AnkaraMeşrutiyet Şubesinde 160.000 Alman Markı tutarında hesabı bulunmaktadır. Türk vatandaşı (HÖ)
22.05.2001’de İzmir’de ölmüştür.
Küçük Selin’e velayeten annesi (ED), (HÖ)’nün ölümü üzerine, Ankara 1. Sulh Hukuk Mahkemesine
mirasçılık belgesi talebiyle başvurmuş ve mahkeme mirasın ¼’ünü Bayan Rexin’e, kalan ¾’ünü ise küçük
Selin’e veren bir mirasçılık belgesi düzenlemiştir. Yine, küçüğe velayeten annesi (ED), Alman Mahkemesi
kararının tanınması ve tenfizini talep etmiştir. Yabancı boşanma kararının tanınması ve tenfizine ilişkin
talebin, davalı Bayan Rexin’in husumet itirazına rağmen, yerel mahkeme tarafından kabulü üzerine, anne
(ED); Ankara Mahkemelerinde, Ankara 1. Sulh Hukuk Mahkemesinin Bayan Rexin’i ¼ oranında mirasçı
sayan mirasçılık belgesinin iptali ile tek mirasçının küçük Selin olduğuna dair yeni bir mirasçılık belgesi
verilmesi için ve ayrıca eşler arasında Almanya’da noter önünde tanzim edilen 11.12.1997 tarihli
vasiyetnamenin geçersizliğinin tespiti için ayrı ayrı dava açmıştır.
Gerek mirasçılık belgesi verilmesi talebiyle başvurulan mahkeme, gerekse de vasiyetnamenin geçersizliğinin
tespiti talebiyle başvurulan mahkeme, önlerine gelen bu davaları, yabancı boşanma kararının tanınmasıtenfizi davasının sonucuna ertelemişlerdir. Ancak, tanıma-tenfiz kararının Ankara 10. Aile Mahkemesinin
15.05.2013 tarihli kararı ile kesinleşmesi üzerine, veraset davasına bakan Ankara 1. Sulh Hukuk Mahkemesi,
yabancı boşanma kararının yabancı ülkede kesinleştiği tarih itibariyle Türkiye’de sonuç doğurduğundan
bahisle, Bayan Rexin’in mirasçılık sıfatının düştüğü ve ayrıca boşanma sonucunda vasiyetnamenin
kendiliğinden hükümsüz hale geldiği gerekçesiyle, küçük Selin’i murisin tek mirasçısı sayan kararını
vermiştir. Davalı Bayan Rexin ise, boşanmanın sonuçlarına uygulanacak Alman Hukukuna göre (Alman MK
m. 2268-2077), -Türk Hukukundan farklı olarak- boşanma ile vasiyetnamenin hükümsüz kalmadığını,
dolayısıyla tek mirasçının, vasiyet gereği kendisi olduğunu ileri sürerek hatalı kararın, karar düzeltme yolu
ile düzeltilmesini talep etmiştir.
SORULAR
1. Mirasçılık belgesi talebine ilişkin mahkeme kararında yer verilen, yabancı kararın verildiği ülkede
kesinleştiği andan itibaren Türkiye’de hüküm doğuracağı ve dolayısıyla Bayan Rexin’in murisin sağlığında
boşanmış olduğu görüşü sizce yerinde midir?
2. Gerek vasiyetnamenin geçersizliğinin tespiti ve gerekse mirasçılık belgesi davalarında Ankara
Mahkemelerinin milletlerarası yetkisi var mıdır? Var ise, dayanaklarını açıklayınız.
3. Küçük Selin’e velayeten annesi (ED)’nin, (HÖ)’nün ölümünden sonra, yabancı boşanma kararının
tanınması-tenfizi davası açması hukuken mümkün müdür? Sizce, bu yöne ilişkin davalı Rexin’in husumet
itirazının reddi yerinde midir?
 Arka sayfadan devam ediniz.
4. Bayan (ED) tarafından, Alman boşanma kararının hem tanınmasına hem de tenfizine karar verilmesinin
istenmesi, tanıma-tenfiz hukuku rejimimiz bakımından yerinde midir?
5. Bayan Rexin’in karar düzeltme talebinin reddi ihtimalinde, yani mevcut ve belirtilen davalar bakımından
iç hukuk yollarının bitmiş olması durumunda, Rexin; evlenme sırasında elde edilen mallara istinaden veya
miras/mülkiyet hakkına istinaden başkaca hukuki yollara gidebilir mi?
6. Eşler arasında tanzim edilen 11.12.1997 tarihli vasiyetnamenin iptali davasında, mahkeme vasiyetnamenin
geçerliliğini hangi hukuk kurallarına göre belirleyecektir? Ana hatlarıyla açıklayınız.
7. Yüksek Mahkeme tarafından da onanan yerel mahkeme kararında yer alan; boşanma kararının Türk
mahkemesince tanınmasına bağlı olarak, boşanma sonucunda eşler arasındaki vasiyetin Türk MK’nun 181.
maddesine istinaden kendiliğinden hükümsüz olduğu görüşü sizce doğru mudur?
8. Eşlerin 22.03.1968 tarihinde, Almanya’nın Berlin şehrinde gerçekleştirdikleri evliliğin Alman mevzuatına
uygun olması, Türk hukukuna uygunluk anlamına gelir mi? Türk Milletlerarası Özel Hukuk kurallarına göre
geçerli bir evliliğin koşulları nasıl belirlenir?
9. Bayan Rexin’in karar düzeltme talebi üzerine Yüksek Mahkeme, vasiyetnamenin Alman Hukukuna göre
boşanma ile sona ermediği sonucuna ulaşır ve Bayan Rexin’i, (HÖ)’nün tek mirasçısı sayar ise, küçük Selin
tarafından Rexin’e karşı (muhtemelen) açılacak tenkis davası hangi hukuka tabi olacaktır?
10. Bayan Rexin’in, ilk defa karar düzeltme talebinde, boşanmanın hukuki sonuçlarına, yani boşanmanın
ölüme bağlı tasarruflara etkisi konusuna, boşanma davasının açıldığı tarihte eşlerin müşterek mutat mesken
hukuku olan Alman Hukukunun uygulanacağı, bu hukuka göre de -Türk Hukukunun aksine-vasiyetnamenin
boşanma ile kendiliğinden sona ermediği görüş ve iddiası, karar düzeltme safhasında dinlenebilir mi?
11. Bayan Rexin’in, boşanmanın hukuki sonuçlarına Alman Hukukunun uygulanması gerektiği iddiasına yer
verirken kullandığı “müşterek mutat mesken”, nitelik itibariyle Milletlerarası Özel Hukuk teorisi bakımından
ne anlama gelmektedir ve somut dava bakımından Alman Hukukunun tatbiki için ispatı gereken mutat
meskenin, boşanma davası açıldığında Almanya’da olduğu kim tarafından ispatlanacaktır?
12. Yüksek Mahkeme tarafından karar düzeltme talebi doğrultusunda yerel mahkeme kararı bozulur ise,
yerel mahkeme tarafından boşanmanın vasiyetnameye etkisi hangi hukuka göre belirlenecek ve bu hukuk
kim tarafından temin edilip, ispatlanacaktır?
13. Dünyanın birçok ülkesinde büyük ölçekli yatırımları olan Alman şirketi Mettler’in, yüzde elli hissesine
sahip olduğu Türkiye’de kurulu Met-San şirketi, İstanbul’da bir metro yapım işini üstlenir. Met-San
şirketinin proje sorumlusu olarak, metro işletim sistemleri uzmanı elektrik mühendisi Rexin’i görevlendirmiş
olduğu varsayımında;
a. Rexin hangi mevzuata tabi olarak çalışma izni alabilecektir? Açıklayınız.
b. Rexin’in önceki evliliğinden olan ve annesi ile birlikte Türkiye’de yaşamaya karar veren Alman
vatandaşı oğlu Albert hangi tür ikamet iznine başvurabilir? Açıklayınız.
c. Met-San şirketinin büro olarak kullandığı taşınmazın mülkiyetini iktisap etmesi mümkün müdür?
Açıklayınız.
14. Alman vatandaşı Bayan Rexin’in, Bay (HÖ)’nün ölümünden önce Türk vatandaşlığını kazanmak için
başvuruda bulunmuş olması varsayımında, Bay (HÖ)’nün ölümünün Bayan Rexin’in evlenme yoluyla Türk
vatandaşlığını kazanması üzerinde bir etkisi olur mu? Açıklayınız.
15. Selin’in annesi Bayan (ED)’nin yabancı bir devlet vatandaşı olduğu varsayımında, Selin, Türk
vatandaşlığını hangi yolla kazanabilirdi? Açıklayınız.
16. Bayan Rexin’in, Türk vatandaşlığını bir takım sahte belgelere dayanarak kazanmış olduğu varsayımında,
bu durum idari makamlarca 15 yıl sonra tespit edilir ise, Rexin’in Türk vatandaşlığı hakkında herhangi bir
işlem yapılabilir mi? Açıklayınız.