M. Meclisi B : 46 16 . 2 ş 1977 O : 1 ramlarla, p?an hedefinin

M. Meclisi
B : 46
ramlarla, p?an hedefinin 2 milyarı, 2 093 000 000 ola­
rak tespit edilmiştir. Programlar pîana göre % 5'lik
fazla ihracatı öngörmüştür. Birinci plan döneminde
gerçekleşen ihracat 2 256 000 000 dolardır. Plana göre
% 13'îük bir fazlalık vardır; programa göre % 8'lik
bir fazMık vardır.
Birinci plan 3 203 000 000 dolarlık ithalât öngör­
müştür. Programlar bu ithalât miktarını 5 yıl için
3 397 000 000 dolar olarak tespit etmişlerdir. Prog­
ramların plana göre sapması % 6'dır. Birinci Plan
dönemi sonunda 3 200 000 000 dolarlık itha'ât yapıla­
mıştır; gerçekleşen ithalâtla plan rakamları hemen
hemen aynıdır. Yani Birinci Plan döneminde itha­
lâtta gerçekleşme plana göre yüzde yüzdür. Progra­
ma göre ithalât ise % 6'îık bir eksik gerçekleşme gös­
termektedir.
Birinci Plan döneminin dış ticaret açığı 944 mil­
yon dolardır. Yine Birinci Planda ihracatın ithalâtı
karşılama oranı % 62 olarak öngörülmüştür; ancak
plan dönemi sonunda bu °/Q 62'lik oran % 70,5 ola­
rak gerçekleşmiştir.
İkinci Beş Yıllık Planda, yani 1968 - 1972 yılları
arasında plan 3 115 000 000 dolarlık ihracat öngör­
müştür. İkinci Planın programları bunu 3 045 000 000
dolar olarak gıogranılamıştu-*. Programın plana göre
sapması % - 2'dir. İkinci Plan dönemi sonunda ger­
çekleşen ihracat 3 183 000 000 dolardır. Pian hedef­
lerine göre sapma % 2'dir; program hedefkirine göre
sapma % 4,5'tur; ikisi de artıdır, plan hedeflerine
göre de, plan program hedeflerine göre de ikinci
plan dönemi sonunda % 2 ve % 4,5 fazîa ihracat ger­
çekleşmesi olmuştur.
İkinci Plan, 5 yılı için 4 865 000 000 dolarlık itha­
lât öngörmektedir. PrograırJar bunu 4 920 000 000
dolar olarak tespit etmiştir. Pragromlarm plana göre
sapması % l'dir. İkinci plan dönemi sonunda gerçek­
leşen ithalât 5 247 000 000 dolardır. Plana göre sap­
ma % 8'dir; programa göre sapma % 6,5'dur. İkindi
Plan döneminde öngörülen dış ticaret açığı 2 milyar
64 milyon dolardır, bütün plan dönemi için. İkinci
Planda ihracatın, ithalatın % 64'iinü karşılaması ön­
görülmektedir. Gerçekleşme % 60,6 olmuştur.
İlk İki Plan Dönemi Sonunda görüldüğü gibi,
programlar ve planlarla gerçekleşme arasında önemli
farklılıklar yoktur. Üçüncü Plan Dönemi ödemelîer den­
gesi bakımından, ilk iki plan döneminde alınmış olan
neticelere uymayan neticeleri ihtiva etmektedir. Üçün­
cü Plan, 5 yıl için 5 milyar dolarlık ihracatı öngör­
mektedir. 1977 programı dahil, yapılan 5 programda
16 . 2 ş 1977
O : 1
öngörülen ihracat 8 milyar 900 milyon dolardıır üçün­
cü plan dönemi için. Programların plana göre sapma­
sı artı % 78'dir. Yine Üçüncü Plan, 5 yıl için 8 mil­
yar 198 milyon dolarlık ithalatı öngörmüştür. 1977
yılı programı dahi], Üçüncü Beş Yıîhk Planda, 5 yıl­
lık programların öngörmüş olduğu ithalât 19 mil­
yar dolardır. Plana göre sapma % 132'dir, ithalatta.
Üçüncü Plan dönemi olan 5 yıl için, 3 milyar
198 milyon dolarlık dış ticaret açığı öngörmüşîür ve
plan dönemi içinde ihracatın, ithalatın % 61'ini karşı­
laması derpiş edilmiştir. Ancak Üçüncü Plan Döne­
minin programlanan dış ticaret açıkları 10 milyaır
100 milyon dolara baliğ olmuştur. 3 müyar 198 mil­
yon dolar bütün plan dönemi için dış ticaret açığı
öngörülmüş olduğu halde; programlarda varabildi­
ğimiz rakamı, 4 yıl için gereçkleşme, 5 nci yıl için prog­
ram tahmini olarak 10 milyar 100 milyon dolardır
ve ihracatın ithalatı karşılama oram da % 46,8 olarak
ancak gerçekleşebilmektedir. Planın öngörmüş olduğu
dış ticaret açığı ile gerçekleşen dış ticaret
açığı
% 300'lük bir fark göstermektedir.
Üçüncü Plan Döneminin ilk 4 yılı sonuçları bellidk. 5 nci yıîı programlanmıştır. Bu itilbarla Üçüncü
Plan Döneminin ödemeler dengesi sonuçları hakkında
kesine yakın rakamları ifade etmek de mümkündür.
Üçüncü Planın ilk dilimi olan 1973 yılında, plan 825
milyon dolarlık ihracatı öngördüğü halde, program
bunu 900 milyon dolar olarak tespit etmiş ve plana
göre program % 9luk bir sapma göstermiştir. Ger­
çekleşen ihracat, 1973 yılında 1 milyar 317 milyon
dolardır. Gerçekleşen ihracatın plana göre sapması
% 59,6'dır. Programa göre de sapması % 46,3'tür.
Yani üçüncü Planm ilk uygulama yılında, planın
öngörmüş olduğu ihracattan % 59,6'hk bir faz­
lalık,
pragramin öngörmüş olduğu
ihracattan
% 46,3'lük bir fazlalık elde edilmiştir. Yine aynı yıl,
yani 1973 yılında plan, 1 milyar 430 milyon dolarlık
ithalatı öngörmüştür. 1973 yılının programlanan itha­
latı 1 milyar 650 milyon dolardır. Programın plana
göre sapması % 15,3'tii;-. 1973 yılının gerçekteşen it­
halatı 2 milyar 86 milyon dolardır. Gerçekleşmenin
plana göre sapması % 46,8'dir; programa göre sapma­
sı % 26,4'tür.
Görüldüğü gibi Üçüncü Planın illi uygulama yılı
öîan 1973 yılında gerek ihracatta, gerek ithalâtta pla­
nın ve programın tahminleri takriben % 50 oranında
aşılmıştır. Yani % 50 orannda fazla ithalât, % 50
oranında fazla ihracat yapılmıştır denilebilir ilk uygu­
lama yılı için. Dış ticaret açığını 1973 yılı için 605
15 —
.