varlık ve yokluk - Sorularla Risale

Sorularlarisale.com
VARLIK VE YOKLUK
Hiçbir şey, sonunda yok olup kaybolsun diye yaratılmış olamaz.
“Eşyada esas bekadır, adem değildir.” Mesnevî-i Nuriye
Yaratılan mahlukatın varlıklarını devam ettirilmeleri de bir nevi bekadır.
Vazifesini yapıp bu dünya sayfasından silinme zamanı geldiğinde de yine yokluğa
gitmezler.
“Fen dedikleri hikmet-i cedide, bu sırra vakıf olmuş ise de, vuzuhuyla vakıf
olamamıştır. Ve aynı zamanda, “Âlemde adem-i mutlak yoktur. Ancak terekküb ve
inhilal vardır” diye ifrat ve hatâ etmiştir.” Mesnevî-i Nuriye
Bazı bilim adamlarının “Var olan şey yok olmaz, yok da var olmaz.” şeklindeki
ifadelerinde bir hakikat payı olmakla birlikte, bu konudaki bilgileri ve ifadeleri tam
ve açık değildir. Zira, onların bir kısmının bu sözden maksatları maddeye ezeliyet
vererek yaratılışı inkâr etmektir. Yâni, “Madde halden hale girmekle varlıklar ortaya
çıkıyor ve bir süre sonra bir başka hale dönüşmekle de ortadan kayboluyorlar. Ama
o varlıkların temel taşları olan madde yok olmuyor, o maddeden bu defa başka
varlıklar ortaya çıkıyor.” diyorlar. Böylece hiçbir şeyin yok olmadığı gerçeğini, ifrat
ile başka bir şekle dönüştürmüş oluyor ve hata ediyorlar.
Bu gün, maddenin ezelî olamayacağı ispat edilmiş bulunuyor. Fizikçilerin şimdi
geldikleri nokta, maddenin enerjiden doğduğu ve enerjinin kesifleşmesiyle ortaya
çıktığıdır. O halde bu inkârcı kesimin “Madde ezelidir.” sözünü şimdi de “Enerji
ezelidir.” şekline çevirmeleri gerekiyor. Enerji ise kendiliğinde ortaya çıkmış bir
kuvvet değil, Allah’ın kudretinin bir tecellisidir.
Allah’ın zâtı gibi kudreti ve diğer sıfatları da ezelidir. Bu kudret tek başına
müstakil bir kuvvet gibi olmayıp beraberinde hayat, ilim ve irade sıfatları da vardır.
Allah, mahlûkatı yaratmayı irade ettiğinde kudretiyle onları var etmektedir. Bu var
page 1 / 4
etme ise yoktan değildir, yâni “yokluk” diye hayali bir şey düşünüp eşyanın ondan
yapıldığını vehmetmek yanlıştır. Eşyanın yoktan yaratılması
“yok iken var
edilmeleri” manasınadır.
Nur Külliyatı’nda eşyanın yokluğa gitmedikleri, “daire-i kudretten daire-i ilme
geçtikleri” ifade edilmekle, eşyanın yokluktan gelmediği “ilim dairesinden kudret
dairesine geçtikleri” de nazara verilmiş oluyor.
On Birinci Söz’de hayat için “sıfat ve şuun-u İlâhîyenin bir mikyası”
denilmesinden hareket ederek bu hakikatin küçük bir misâlini kendi eserlerimizde
de seyredebiliriz. Meselâ, bir cümleyi önce zihnimizde şekillendiririz. Böylece o
cümle “var” olur ve bizim ilmimizde varlığını devam ettirir. Ancak, bu cümlenin
taşıdığı mânayı
başkalarına da bildirmeyi istediğimizde onu yazarız yahut
konuşuruz. Böylece cümlemiz ilim dairesinden kudret dairesine geçmiş olur.
Yaratılan eşya da yokluktan gelmiyorlar; Allah’ın ilminde nasıl takdir edilmişlerse
o şekilde varlık âlemine geçiyorlar. O halde, şu gördüğümüz ve bildiğimiz eşya,
henüz yok iken de Allah’ın ilminde var idiler. Ve O’nun kudretiyle yaratılıp
varlıklarını bu âlemde devam ettirdiler.
“Âlemde Cenâb-ı Hakk'ın sun'iyle terkip vardır. Allah'ın izniyle tahlil vardır. Allah'ın
emriyle îcad ve îdam vardır.”
Kâinat kitabında elementler birer harf görevi yaparlar. Her şey bu harflerin belli
tertiplerle bir araya getirilmesiyle yazılırlar, yaratılırlar. Bu kitaptaki yazıları,
harflerin ezelî olmasıyla açıklamaya çalışmak boşuna bir çabadır ve kendini
aldatmaya zorlanmaktan başka bir şey değildir.
Kâinat kitabındaki bir cümleyi, meselâ insan bedenini, elementlerin yazdıklarını
iddia eden kimsenin, o elementlerin “bu cümleyi ezelî ilimleriyle önceden
bildiklerini, onu yazmaya karar verdiklerini ve birbirlerine yardım ederek bu
cümlenin ifade ettiği mânaya göre şekillendiklerini” kabul etmesi gerekir.
Biz de merhum Necip Fazıl gibi,
“Durun kalabalıklar bu cadde çıkmaz
sokak” diyerek tek çıkar yolu şöyle gösteriyoruz:
Eşya daire-i ilimden daire-i kudrete geçmekle var oluyorlar, daire-i kudretten
daire-i ilme geçmekle de bu âlem sayfasından siliniyorlar.
page 2 / 4
Bu silinme gerçek mânada bir yok olma değildir. Üstadın “Adem-i mutlak zâten
yoktur, çünkü bir ilm-i muhit var” sözü, yok olmanın da mutlak değil, kayıtlı ve surî
olduğunu ortaya koyuyor.
Yine yazı örneğimize dönelim:
Yazılan bir cümle silindiğinde mutlak mânada yok olmuyor, ancak sayfadaki
varlığı ortadan kaldırılmış oluyor. Kâtibin ilmindeki varlığı ise devam ediyor.
Önemine binaen maddenin ezeliyeti konusunda Nur Külliyatı’nda geçen çok
önemli bir tespit üzerinde de biraz duralım:
Üstat hazretleri eşyanın “hâdis ve fâni” olmasının, yâni “sonradan meydana gelip
bir süre sonra kaybolmasının” Allah’ın sıfatlarının ezeliyetine delil olduğunu beyan
ediyor. Güneşe karşı cereyan eden bir nehrin üzerinde teşekkül eden kabarcıkların
güneşin varlığını göterdiğini, sönüp gittiklerinde arkalarından gelen kabarcıkların da
öncekiler gibi parlamalarının ise güneşin bekasına delil olduğunu nazara veriyor.
Allah’ın zâtı ezelî olduğu gibi sıfatları da ezelîdir. Mahlûkatın ise hem kendileri
hem de sıfatları sonradan yaratılmışlardır.
Şu ayet-i kerîme bu mananın da en güzel beyanıdır:
“ Ölüden diriyi çıkarır. Diriden de ölüyü çıkarandır. İşte budur Allah! Peki (O’ndan)
nasıl çevriliyorsunuz?” En’am Sûresi, 95
Ölü maddelerin hayata kavuşmaları yeni bir sıfata bürünmeleri demektir. Bu sıfat
da hâdistir yani sonradan olmuştur, o maddeler de. O canlının daha sonra ölümü
tatmakla ortadan kaybolması da gösteriyor ki, o canlının kendisi gibi onu meydana
getiren madde de fânidir. Hâdis ve fani olan ise ezelî olamaz.
Ölü yumurtadan canlı civcivin çıkması, ondan da ölü yumurtanın çıkması gibi, ölü
kâinattan insanın yaratılması, insanın da öldüğünde bedeninin yine elementlere
dönüşmesi bunun sadece iki misâlidir. Böyle sonsuz denecek kadar çok misâl ispat
ediyorlar ki, varlıklar hâdis ve fâni oldukları gibi, onları meydana getiren maddeler
de hâdis ve fânidirler. Her şey Allah’ın ezelî kudretiyle yaratılmakta ve ölümleriyle
de yine O’nun ilminde varlıklarını devam ettirmektedirler.
page 3 / 4
Zaten, ruhlar ibka ile yani Allah’ın baki kılmasıyla yokluğa hiç uğramazlar. Yok
olanlar, daha doğrusu bu dünya sayfasından silinenler cisimlerdir, maddî varlıklardır.
“Var olan yok olmaz, yok olan var olmaz.” sözünü materyalizm namına
söyleyenlerin aldandıkları çok önemli bir nokta da yaratılışı sadece madde eksenli
olarak düşünmeleridir.
Gördüğümüz eşyanın yaratılmaları maddenin terkibiyle, terbiye görerek halden
hale geçmesiyle gerçekleşiyor. Bu tarz yaratmaya ‘inşa’ deniliyor. Kâinat altı
devrede inşa edilerek bu hali aldığı gibi, çekirdekler, yumurtalar, nutfeler de yine
inşa yoluyla ağaç oluyor, kuş oluyor, insan oluyorlar.
Ancak, yaratmanın bir diğer şıkkı daha var: İbda
İbdada eşya zamansız ve maddesiz olarak yaratılırlar. Belli bir sürenin geçmesi
söz konusu değildir. İnşanın da, ibdanın da en açık örneklerini insanın yaratılışında
bulabiliriz.
İnsanın bedeni ana rahminde dokuz ay tekâmül ettiriliyor ve dünyaya gelecek
hale kavuşuyor. Daha sonraki büyümesini ve gelişmesini yeryüzünde sürdürüyor.
Ruhu ise bir anda yaratılıyor. İnsanın bedeni ana rahminde, bitkiler gibi büyürken,
yaklaşık, dört aylık bir süre sonra o bedene ruh ilka edilmesiyle bir anda insan
hayatına geçiyor.
Meleklerin yaratılmaları da ibda iledir. Okunan mübarek bir kelamdan bir anda
melek yaratılması, suyun ve toprağın çiçek olmasına hiç benzemez. Bu ikincisinde
zaman söz konusudur, kademeli bir yaratma gerçekleşir; birincisinde ise yaratma bir
anda ve zamansız tahakkuk eder.
Konunun bir başka önemli noktasına da Nur Külliyatı’nda yer verilir ve inşa ile
yaratılan mahlûkatın da birçok özelliklerinin yine yoktan yaratıldığına dikkat çekilir.
Meselâ, insanın bedeni inşa ile yaratılmakla birlikte, simasının şekli, parmak izi
gibi çok özellikleri yoktan yaratılmıştır.
“Bir baharda, üç yüz bin envâ-ı zîhayat mahlûkatın şekillerini, sıfatlarını, belki
zerratlarından başka bütün keyfiyat ve ahvallerini hiçten icad eden bir kudrete karşı
"Yoğu var edemez" diyen adam, yok olmalı!”
Lem’alar
page 4 / 4
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)