TBMM B: 69 28 . 2 . 2007 O: 1 Anlaşma, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı

TBMM
B: 69
28 . 2 . 2007
O: 1
Anlaşma, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı üyesi ülkeler arasında tarife cetvellerinin yüzde 80'inde
gümrük oranını sekiz yılda yüzde 15'e indirmeyi öngörmektedir. Ülkeler, tarife cetvellerinin yüzde
20'sini "hassas mallar" olarak niteleyip anlaşma dışı tutabilecektir.
İç piyasalarını yüksek vergilerle koruyan, özellikle İran ve Orta Asya ülkelerinin anlaşma hü­
kümlerine göre gerçekleştirecekleri tarife indirimlerinin ihracatçılarımızın anılan pazarlara daha ra­
hat girmesini sağlayacağı, Ekonomik işbirliği Teşkilatı Ticaret Anlaşması'yla, sekiz yıl boyunca sü­
recek indirimler sonucunda, diğer ülkelerin tarifeleri önemli oranda azalacaktır. Türkiye'nin zaten
düşük olan tarifelerinde ise herhangi bir indirime gidilmeyecek, ayrıca bizim için hassasiyet arz
eden tarımsal ürünler yüzde 20'lik negatif listeyle korunacaktır.
Kuruluşla ilgili Eskişehir Milletvekilimizin yaptığı bilgilendirmeden sonra, Avrupa Birliği ve
ABD'nin korumacı politikalarını arttırarak Türk ve İran ihraç mallarına kota koymaları, Türkiye,
İran ve Pakistan'ı bölgesel ticaret ve iletişimi güçlendirilmek için ECO'yu kurmaya sevk etmiştir.
Türkiye ve İran için bölgedeki Türk cumhuriyetleri cazip pazarlar olsa da, bu ülkeler önceleri hem
Müslümanların oluşturduğu bir blokta yer alarak Rusya'yı kızdırmak istemedikleri hem de ECO'nun
niyetinden tam emin olmadıkları için tereddütlü davranmışlardır. İlk önce 1992'de Tahran'da yapı­
lan ECO zirvesine gözlemci statüsünde katılan Orta Asya cumhuriyetleri, kısa sürede ECO'ya ısın­
mışlar; önce Azerbaycan, Türkmenistan, Özbekistan, ardından da Tacikistan ve Kırgızistan örgüte
üye olmuşlardır.
Ekonomik İşbirliği Teşkilatı, bugün üzerinde 350 milyon insanın yaşadığı, 7 milyon kilometre
karelik alanı kapsayan on üyeli bir örgüt hâline gelmiştir ve bölgenin şartlan düşünüldüğünde, ileride
çok önemli fonksiyonel görevler alabilir ve daha etkin bir yapıya kavuşturularak bu görevi üstlenme­
si sağlanmalıdır. Bu konuda, Türkiye, Iran ve diğer bölge ülkelerine önemli görevler düşmektedir.
Bölge için önem arz eden enerji, madencilik ve çevre alanlarında 2000 yılında İslamabad'da dü­
zenlenen EİT I. Enerji/Petrol Bakanları Toplantısı kararları uyarınca, 2001-2005 yıllarına ilişkin EİT
Bölgesinde Enerji/Petrol İşbirliği Ortak Bildirisi ve Eylem Planı kabul edilmiş, bunların uygulan­
masına yönelik ilerleme raporu hazırlanmış ve gözden geçirilmiştir.
Günümüzde uluslararası ekonomik örgütleri incelediğimizde, tüm uluslararası veya bölgesel
ekonomik örgütlerin nihai noktada siyasal hedefler içermekte olduğunu görürüz. Buna en somut ör­
nek Avrupa Birliğidir. Buradan hareketle, öncelikle üye ülkelerin ekonomik ve sosyal gelişmelerini
sağlama amacı taşıyan, işte bu durumda, bu türden bir ekonomik örgütün hayata geçirilmesini sağ­
layan ve bu örgüt kapsamında öncü durumunda bulunan Türkiye, hem bulunduğu coğrafyada bazı
ekonomik ve siyasal ayrıcalıklar elde edebilecek hem de Orta Asya bölgesinde lider duruma getiri­
lebilecektir.
ABD, soğuk savaş döneminde, Türkiye'yle ilgili politikalarını kendi çıkarlarına göre yeniden
düzenlemişti. Bu bağlamda, ABD birkaç kez Türkiye'nin aleyhinde girişimlerde bulunmuş, 196364 Kıbrıs krizinin ardından gönderilen Johnson mektubu ve 1974 Kıbrıs Barış Harekâtından sonra
uygulanan silah ambargosu, ABD'nin muhalefetine yalnızca iki örnektir. ABD muhalefetinin nede­
ni gayet açıktı. O zamanlar, ABD, Türkiye'nin Orta Doğu'daki konumunu, 1979 İran devrimine ka­
dar İran'la ve soğuk savaş döneminde İsrail'le, Balkanlar'da Yunanistan'la ve Batı bloku içinde di­
ğer müttefiklerle telafi edebiliyordu. O yıllarda, başka bir deyişle, ABD'nin gözünde, Türkiye'nin
yerine getireceği varsayılan sorumlulukları Türkiye'nin yerine başka devletler de üstlenebilirdi. Ba­
ğımsızlıklarını ilan etmelerinin ardından, Türkiye, Orta Asya devletleriyle çok yönlü ilişkiler geliş­
tirmeye başlamıştır. Türkiye'nin bu devletlere ilişkin dış politika amaçları, çok yönlü ilişkiler geliş­
tirerek, kendi bölgesinde ekonomik ve politik güç kazanmak, ekonomik, sosyal ve siyasal sorunla­
rını çözme aşamasında bu devletlere yardımda bulunmak, ekonomik, sosyal ve siyasal gelişmeleri­
ni kolaylaştırmak, kendi ekonomik yapısını ve demokratik sistemini bir model olarak sunmaktır.
-237-