ani işitme kayıplarında prostoglandin analoglarının kullanımı

K.B.B. ve Baş Boyun Cerrahisi Dergisi, 4 : 2- 125-127
Dr. M. Umut Akyol ve ark.
ANİ İŞİTME KAYIPLARINDA PROSTOGLANDİN
ANALOGLARININ KULLANIMI
PROSTAGLANDIN ANALOGOUS IN THE TREATMENT OF SUDDEN
SENSORINEURAL HEARING LOSS
Dr. M. Umut AKYOL, Dr. Şefik HOSAL, Dr. Levent SENNAROĞLU
Dr. Oğuz ÖĞRETMENOĞLU, Ody. Gonca SENNAROĞLU,
Dr. Soner ÖZKAN, Dr. Bülent GÜRSEL(*)
ÖZET: Son yularda kokleadaki prostoglandin sentez mekanizmasının gösterilmesi ile bu ajanların iç kulak fonksiyonların
daki yerleri araştırılmaya başlanmıştır. İç kulak patolojilerinde prostoglandinlerin eksikliklerinin tespiti tedavide de bu
ajanlardan yararlanılabileceğini düşündürmüştür. Bu çalışmada bu fikirden yola çıkılarak ani işitme kayıplarında PGE1,
misoprostol tedavisinin yeri araştırılmış ve umut vaat eden ön sonuçlar yayınlanmıştır.
Anahtar Sözcükler: Ani işitme kaybı, prostoglandin, tedavi
SUMMARY: Prostoglandin synthesis capacity of the cochlea was shown in the literature recently. Prostoglandins were also
suspected to relate with inner ear malfunctions and their capability in the treatment of inner ear diseases were considered. This
pilot study is designed to investigate the use of synthetic PGE 1, misoprostol in a group of patients with sudden sensorineııral hearing loss and promising results were obtained.
Key Words: Sudden sensorineural hearing loss, prostoglandins, treatment
GİRİŞ
Son yıllarda iç kulak patolojilerinin mekanizmasının aydınlatılması amacıyla yapılan çalışmalar sonucunda kokleanın kendi içerisinde kuvvetli bir prostoglandin (PG) sentez metabolizmasına sahip olduğu
gösterilmiş ve bu PG'lerin fonksiyonel etkileri üzerine çalışmalar yapılmaya başlanılmıştır. Ani işitme
kaybı, tinnitus gibi iç kulak fonksiyon bozukluklarının iç kulakdaki araşidonik asit metabolizmasının bozulması sonucu PG yoğunluğundaki azalmaya bağlı
olduğunu düşündüren klinik çalışmalar vardır (468).
Bu ön çalışmanın amacı iç kulak hemostazisindeki bozukluğa bağlı olduğunu bildiğimiz ani işitme
kayıplı küçük bir hasta serisinde tedavi protokolüm
ze sentetik bir prostoglandin anoloğu olan misoprostol ekleyerek PG analoglarının ani işitme kaybı tedavisinde kullanılabileceği hipotezinin prospektif olarak araştırmaktır.
yapılmış, travma gibi bariz bir neden bulunan hastalar çalışmaya dahil edilmemiştir. Perilenf fistülü düşünülen hastalarda gerekirse eksploratris timpanotomi yapılmış ve fistül varlığı ekarte edilen hastalar
çalışmaya alınmıştır.
Hastalarda rutin olarak ani işitme kaybı nedeni
olabileceği düşünülen vasküler ve/veya viral etiyolojiye yönelik tedavi ajanları (vazodilatotör ve/veya steroid, tuzsuz diyet, diüretik ajanlar) kullanılmış; ek
olarak misoprostof (Cytotec, Ali Raif İlaç Sanayi)
600-800 mcg/gün verilmiştir.
Kontrol grubu olarak daha önce ani işitme kaybı
nedeniyle benzer protokol ile tedavi edilen ve fistül
varlığı ekarte edilen 9 hasta alınmıştır. Bu seride 3
hastada belirgin iyileşme görülmüş idi (5). Hastaların
işitmeleri günlük/günaşırı odyogramlar ile takip edilmiş, 250-6000 Hz. arasındaki frekanslar değerlendirilmiştir. Değerlendirmede hastaların ilk ve son
odyogramlarındaki bu frekansların ortalamaları arasındaki değerler kullanılmıştır.
YÖNTEM VE GEREÇLER
Çalışmaya 1.2.1995 - 1.8.1995 tarihleri arasında
H.Ü.T.F. Kulak Burun Boğaz Anabilim Dalı'na ani
işitme kaybı şikayeti ile başvuran ve yapılan incelemeler ve girişimler sonucu kesin etyolojisi belli olmayan 10 hasta alınmıştır. Hastaların ayrıntılı anamnez,
fizik muayene, KBB muayenesi, odyolojik tetkikleri
(*) Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Kulak Burun Boğaz Anabilim Dali - ANKARA
BULGULAR
Çalışmaya katılan 6 kadın 4 erkek hastanın yaş
dağılımı 23 ile 67 arasında, yaş ortalaması 38 idi. Çalışmaya katılan 10 hastanın misoprostol kullanım süreleri 10-45 gün arasında değişiyordu. Hastalar 10
gün -7 ay arasında değişen bir zaman aralığında ortalama 2.5 ay süre ile takip edildi. 250-6000 Hz aralığındaki işitme ortalamalarında-20 ila + 70 dB arasın-
125
K.B.B. ve Baş Boyun Cerrahisi Dergisi, 4 :2-125-127
da ortalama 45 dB lik bir kazanç ortaya çıktı. 10 hastanın 9'unda ortalama 45 dB lik iyileşme saptanırken
işitme kaybının 5. gününde çok ileri sensörinöral işitme kaybı ile başvuran bir hastada 10 dB lik bir düşüş
saptandı ve kontrollerde işitmedeki çok ileri derecede
sensörinöral kayıp geri dönmedi.
TARTIŞMA
İç kulak patolojilerine bağlı işitme kaybı, tinnitus, vertigo şikayetlerinin altında yatan mekanizmalar
otoloji ve nörootolojinin uzun yıllardır üzerinde çok
çalışılmasına rağmen aydınlatılamamış temel sorunlarındandır. Etiyolojisi ve fızyopatolojisi aydınlatılamamış bu patolojilerin tedavilerinde de bilimsel anlamda geçerli bir yol olamayacağı ve bazen birbiri ile de
çelişen bir çok değişik uygulamanın varlığı ortadadır
(1). Son zamanlarda iç kulak homeostasisini bozarak
vertigo, tinnitus ve işitme kaybı semptomlarının ortaya çıkmasında etken olan non-steroid antienffamatuar
ajanlar (NSAA), aminoglikozidler, loop diüritikleri ve
gürültü gibi birçok etkenin ortak iç kulaktan salınan PG miktarlarını değiştirdiğini öne süren bazı çalışmalar yayınlanmıştır (4).
Dr. M. Umut Akyol ve ark.
rent transmisyonda nöfomediyatör etkileri olduğuna
inanmaktadır. House Klinik'de yapılan klinik bir çalışmada misoprostolün tinnitus tedavisinde başarılı
olduğu belirtilmiştir.
Misoprostol piyasada uzun süreli NSAA kullanımına bağlı gastrointestinal ülser oluşumuna engel
olmak amacıyla kullanılan bir prostoglandin E l analoğudur (PGE-1). PGE-1 kokleadan sentezlenen PG
ler arasında yer almamakla birlikte bunlar ile benzerlik göstermektedir ve halen yurdumuzda insan kullanımına müsaade edilen tek ajandır. Misoprostol kullanımı gebelerde düşüğe neden olacağından gebelik
ve gebelik şüphesinde kesinlikle kontrendikedir. Misoprostolün yan etki profili son derece düşüktür. Serimizde hiç bir hastada yan etki saptanamamıştır. Ciddi
bir yan etkisinin olmaması ve diğer ilaçlarla etkileşiminin de minimal oluşu kullanım kolaylığı getirmektedir.
Aspirin ve diğer non-steroid antienflamatuar
ajanların (NSAA) yüksek dozlarda ototoksik etkileri
ile işitme kaybı ve tinnitusa neden oldukları eskiden
beri bilinmektedir. Salisilat ototoksisitesi sonrası bu
etkilerin geri dönebilir nitelikte olması ve kalıcı morfolojik anormallik gösterilememesi bu fonksiyon bozukluklarının biyokimyasal ve metabolik bir kökeni
olması gerektiğini gösterir. Jung ve Arkadaşları (6)
yüksek dozlarda ototoksik etki ile SN işitme kaybı ve
tinnitusa neden olduğu bilinen salisilat ve diğer
NSAA ilaçların iç kulak fonksiyonları üzerindeki etkilerini kokleadan PG sentezini bloke ederek ortaya
koyduklarını öne süren çalışmalar yapmışlardır.
İdeal şartlarda misoprostolün etkisini ispatlayabilmek için istatistiki olarak sonuç almaya yetecek
vaka sayısına sahip gruplar ile çift kör, bilimsel bir
çalışma yapmak gerekir. Ancak 1. Hasta sayısının yetersiz oluşu, 2. Hastalığın kendi kendine iyileşen (self
limiting) karakteri ve daha önemlisi 3. Etik olarak
bazı hastalara plasebo vererek, elimizdeki tedavi
edici etkisi olduğunu düşündüğümüz (bilimsel çalışmalarla kanıtlanmamış da olsa) ajanları kullanmayarak olası bir tedaviden alıkoyma riski, böyle bir çalışmaya engel olmaktadır. Biz bu nedenle aynı hastalığa
yakalanan ve yıllardır aynı tedaviyi uyguladığımız bir
kontrol grubuna sahip olmanın verdiği avantajı kullandık. Bu kontrol grubu ile aynı tedaviyi verdiğimiz
çalışma grubumuza değişken olarak misoprostol tedavisi de ekledik. Kontrol grubunda iyileşme 3/9
(%33) iken çalışma grubundaki iyileşme 9/10 (%90)
idi. Aradaki farkın misoprostol kullanımına bağlı olduğunu düşündük.
Meniere hastalığının erken evrelerinde, endolenfatik hidropsa bağlı semptonların furasemide olumlu
cevap verdiği, işitme eşiğinin geçici olarak yükseldiği
saptanmıştır. Michel ve Matthias (8) furasemidin bu
etkisini perilenfdeki PG miktarını arttırarak yaptığını
belirtmişlerdir. Aranberg ve Goodfriend (2) de furasemidin bu etkisinin PG sentezini inhibe eden indometazin ile birlikte kullanıldığında görülmediğini
saptamışlardır.
Bilgimiz dahilinde ani işitme kayıplarında PG
analoğu tedavisi çalışmasını literatürde ilk kez yayınlanmaktayız. Çalışmamızda grupların ve tedavinin
heterojen yapısı, bilimsel kıstaslara uymaması, haklı
olarak eleştirilebilirse de nedeni ve tedavisi bilinmeyen ve birçok hipotetik tedavi yöntemi geliştirilmiş,
kendiliğinden iyileşme şansı yüksek, böyle bir patolojide bilimsel anlamda geçerli bir çalışma yapmanın
zorluklan ortadadır (3).
Hayvan deneplerinde stria vaskülarisdeki PG
konsantrasyonunun furasemid ile direkt olarak arttığı
ve aspirin ile düştüğü, bu etkilerin işitme kaybı ile
koreleasyon gösterdiği yayınlanmıştır (7). PG lerin
bu etkisini hücre duvarlarındaki elektrolit pompalarının çalışması, dolayısı ile sıvı-elektrolit dengesinin
değişmesine neden olarak gösterdiği düşünülmektedir
(8). Bobbin ve Thompson (3) PG lerin koklear affe-
SONUÇ
Bu ön çalışmada, PG'lerin iç kulak homeostasisinde ve gelecekte iç kulak patolojileri tedavisindeki
yerlerinin kesinlikle belli olmamasına rağmen, ani
işitme kaybının tedavisinde bir PGE-1 analoğu olan
misoprostolün olumlu etkisi olduğu hipotezi klinik
olarak ispata çalışılmış ve olumlu sonuç alınmıştır.
126
K.B.B. ve Baş Boyun Cerrahisi Dergisi, 4 : 2- 125-127
PG'lerin, iç kulak patolojileri tedavisindeki umut
vaat eden rolleri, daha geniş klinik ve labaratuvar çalışmalarla araştırılmalıdır.
Yazışma Adresi: Dr. M. Umut Akyol
Hacettepe Üniversitesi
Tıp Fakültesi
KBB Anabilim Dalı
Sıhhiye-ANKARA 06100
KAYNAKLAR
1. AKYOL MU, KOÇ C, ÖZCAN M, ÖZDEM C
Vertigo'da medikal tedavi. Kulak Burun Boğaz
Baş Boyun Cerrahisi Dergisi 2(1): 59-92, 1994.
2. ARENBERG IK, GOODFRIEND TL Indometasine blocks acute audiologic effects of furasemide in Meniere's disease. Arch Otolaryngol
106:383-6, 1980.
3. BOBBONR, THOMPSON M Effects of putative transmitters on afferent cochlear transmission. Ann Otol 87: 185-90, 1987.
Dr. M. Umut Akyol ve ark.
4. BRINER W, HOUSE J, O'LEARY M Synthetic
prostoglandin E l misoprostol as a treatment for
tinnitus. Arch Otolaryngol Head Neck Surg
119:652-4,1993.
5. GÜRSEL B, SENVAR A, YESILDAĞLAR R
Akut işitme kaybının etiyolojisi, Türk ORL Bülteni 2 (3), 1977.
6. JUNG TTK, PARK YM, MILLER SK, ROZEHNAL S, W00 HY, BAER W Effect of
exogen arachidonik acid metabolites applied on
round window membrane on hearing and their
levels in the perilymph. Acta Otolaryngol Suppl
493, 171-176, 1992.
7. MATTHIAS R, MICHEL O, NIGAM S Influance of intraarterial infusions of PGE 2 and
PGE l on furasemide and acetylsalisilic acid toxicity in guine pigs. Katori M, Yamamoto S,
Hayashi O (eds) Challenging frontiers in prostoglandin research. Gendayi-Iryosha. Tokyo
1985. P 131.
127