ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK İL MÜDÜRLÜĞÜ ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ YÖNETMELİĞİ VE BELEDİYELERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ DENİZLİ 2014 Uğur ÇOBAN Şube Müdürü ANAYASANIN 56. MADDESİ Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir. Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek Devletin ve vatandaşların ödevidir. ÇED YÖNETMELİĞİ UYGULAMALARININ HUKUKİ DAYANAĞI VE YETKİLER “03.10.2013 tarih ve 28784 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan ÇED Yönetmeliği” Madde 3: Hukuki dayanak Madde 5: Yetki 09.08.1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 10. maddesi Yetki Bakanlığa ait olup, sınırları belirtilmek suretiyle bir kısmı Valiliklere devredilebilir. Mevcut uygulama; EK-1 prosedürü Bakanlıkça EK-2 prosedürü Valiliklerce yürütülmektedir. Çevresel Etki Değerlendirmesi Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerçekleştirilmesi planlanan projelerin çevreye olabilecek olumlu ve olumsuz etkilerinin belirlenmesinde, olumsuz yöndeki etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için alınacak önlemlerin, seçilen yer ile teknoloji alternatiflerinin belirlenerek değerlendirilmesinde ve projelerin uygulanmasının izlenmesi ve kontrolünde sürdürülecek çalışmalardır. ÇEVRE SORUNLARI NELERDİR? HAVA KİRLİLİĞİ SORUNU ATIK KİRLİLİĞİ SORUNU SU KİRLİLİĞİ SORUNU Gürültü Kirliliği sorunu Görüntü Kirliliği Sorunu Toprak Kirliliği Sorunu DÜZENSİZ VAHŞİ DEPOLAMA ALANI GÖRÜNTÜ KİRLİLİĞİ SORUNU YAPILAN YANLIŞ UYGULAMALAR SAĞLIĞIMIZA VE ÇEVREMİZE BÜYÜK ZARAR VERMEKTEDİR! SU KİRLİLİĞİ SORUNU Çevresel Etki Değerlendirmesi - ÇED Yönetmeliği Ek-I Listesinde bulunan kirleticilik vasfı yüksek olan faaliyetler için ÇED Raporu hazırlanmakta ve Bakanlıkça değerlendirildikten sonra ÇED Olumlu veya ÇED Olumsuz Kararı verilmektedir. - ÇED Yönetmeliğinin Ek-II Listesinde bulunan kirleticilik vasfı daha az olan faaliyetler için Proje Tanıtım Dosyası hazırlanmakta ve Müdürlüğümüzce değerlendirildikten sonra ÇED Gerekli Değildir veya ÇED Gereklidir Kararı verilmektedir. ÇED Gerekli Değildir Kararı verilenlere ÇED Belgesi düzenlenmektedir ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDA BELEDİYELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN DURUMLAR Bilindiği üzere Çevresel Etki Değerlendirme Yönetmeliğinin 6.maddesinde: ‘Bu Yönetmeliğe tabi projeler için ‘Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu’ kararı veya ‘Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir’ kararı alınmadıkça bu projelere hiçbir teşvik, onay, izin, yapı ve kullanım ruhsatı verilemez, proje için yatırıma başlanamaz ve ihale edilemez.’ hükmü ile; ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDA BELEDİYELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN DURUMLAR Yönetmeliğin 19 (a) maddesinde ‘Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu’ kararı alınmaksızın başlanan faaliyetler Bakanlıkça, ’Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir’ kararı alınmaksızın başlanan faaliyetler ise mahallin en büyük mülki amiri tarafından süre verilmeksizin durdurulur. ‘Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu’ ya da ‘ Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir’ kararı alınmadıkça yatırıma ilişkin durdurma kararı kaldırılamaz.2872 sayılı Çevre Kanununun ilgili hükümlerine göre işlem tesis edilir.(30.06.2011-27980 (RG)’ hükümleri yer almaktadır. ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDA BELEDİYELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN DURUMLAR Ayrıca 2872 sayılı Çevre Kanununun 20.maddesi (e) bendinde ‘Çevresel Etki Değerlendirmesi sürecine başlamadan veya bu süreci tamamlamadan inşaata başlayan ya da faaliyete geçenlere yapılan proje bedelinin yüzde ikisi oranında idari para cezası verilir. Cezaya konu olan durumlarda yatırımcı faaliyet alanını eski haline getirmekle yükümlüdür.’ Hükmü bulunmaktadır. ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDA BELEDİYELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN DURUMLAR Ayrıca; Çevresel Etki Değerlendirmesi,İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü’nün 38496763-220.99-11455 sayı ve 24.07.2013 tarihli yazısında da belirtildiği gibi; ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDA BELEDİYELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN DURUMLAR Tüm bu hükümlere rağmen birçok proje sahibinin ÇED Yönetmeliği hükümlerini yerine getirmeden projelere ilişkin inşaat çalışmalarına başladıkları görülmektedir, özellikle Belediyeler tarafından ÇED Yönetmeliğine yönelik sorgulama yapılmadan inşaat veya yapı ruhsatlarının verilmesi sonrasında projeler durdurulup ve proje bedelinin %2’si oranında idari para cezası uygulanmaktadır. Bu durum yatırımcıları mağdur ettiği gibi projelerin hayata geçmesini geciktirmekte dolayısıyla zaman ve ekonomik kayıpların yaşanmasına da neden olmaktadır. ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDA BELEDİYELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN DURUMLAR Bu kapsamda, projelere izin/ruhsat verme aşamasında ruhsat verilmeden önce; ÇED Yönetmeliği uyarınca “ÇED Olumlu, ÇED Gerekli Değildir Kararları veya Yönetmelik Kapsamında olmadığına dair GÖRÜŞ YAZISI” olup olmadığına bakılması, Belediyeniz sınırları dahilinde kalan projeler için ÇED Yönetmeliği hükümlerinin uygulanmasında gerekli hassasiyetin gösterilmesi gerekmektedir. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK İL MÜDÜRLÜĞÜ ÇEVRE KANUNUNCA ALINMASI GEREKEN İZİN VE LİSANSLAR HAKKINDA YÖNETMELİK VE BELEDİYELERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ DENİZLİ 2014 Uğur ÇOBAN Şube Müdürü ÇKAGİLHY KAPSAMINDA BELEDİYELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR AMAÇ VE KAPSAM (Madde 1.) -Bu Yönetmeliğin amacı, Ek-1 ve Ek-2 listesinde yer alan faaliyet ve tesisler tarafından 2872 sayılı Çevre Kanununa göre alınması gereken izin ve lisanslara ilişkin tüm iş ve işlemler ile bu iş ve işlemlere ilişkin yetkili mercilerin, çevre yönetim birimlerinin ve çevre görevlilerinin görev ve sorumlulukları ile Bakanlıkça yetkilendirilmiş çevre danışmanlık firmalarının, işletmelerin ve işletmecilerin yükümlülüklerini belirlemektir. DAYANAK (Madde 2.) -Bu Yönetmelik, 2872 sayılı Çevre Kanununun 11 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır. ÇKAGİLHY KAPSAMINDA BELEDİYELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR Madde 4. Çevre iznine veya çevre izin ve lisansına tabi işletmeler (1) Yönetmelik kapsamında çevre iznine veya çevre izin ve lisansına tabi işletmeler, çevresel etkilerine göre aşağıdaki biçimde sınıflandırılmıştır. a) Çevreye kirletici etkisi yüksek düzeyde olan işletmeler (Ek-1 Listesi) b) Çevreye kirletici etkisi olan işletmeler (Ek-2 Listesi) (2) Ek-1 ve Ek-2 listelerinde yer alan işletmelerin, çevre izni veya çevre izin ve lisansı alması zorunludur. ÇKAGİLHY KAPSAMINDA BELEDİYELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR - 29.04.2009 tarih ve 27214 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ÇKAGİLHY gereğince; Belediyeler ve mahalli idare birlikleri veya bunların iştirakleri, ÇKAGİLHY Ek-1 ve Ek-2 listelerinde yer alan tesis veya faaliyetleri çevresel açıdan yönetmek üzere en az bir çevre görevlisi çalıştırmakla veya çevre yönetim birimi kurmak ya da yetkilendirilmiş çevre danışmanlık firmalarından çevresel faaliyetlerin yürütülmesi hususunda çevre yönetimi hizmeti almakla yükümlüdür. ÇKAGİLHY KAPSAMINDA BELEDİYELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR Çevre izni : Çevre Kanunu uyarınca alınması gereken;emisyon, deşarj, gürültü kontrol, derin deniz deşarjı ve tehlikeli madde deşarjı konuların,dan en az birini içeren izin. Çevre lisansı : Atıkların toplanması, geri kazanılması, geri dönüşümü ve bertaraf edilebilmesine ilişkin teknik yeterlilik. ÇKAGİLHY KAPSAMINDA BELEDİYELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR - Belediye ve organize sanayi bölgeleri alt yapı yönetimleri atıksu arıtma tesisi iş termin planlarını bu yönetmelik yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde hazırlayarak mülki amir kanalıyla Bakanlığa sunmak zorundadırlar. Arıtma tesisi olmayan ve inşaatına başlanmayan mevcut organize sanayi bölgeleri alt yapı yönetimleri ortak arıtma tesislerini iş termin planı onay tarihinden itibaren en geç bir yıl içerisinde arıtma tesisi inşaat ihalesini gerçekleştirmek ve takip eden üç yıl içerisinde de işletmeye almakla yükümlüdürler. Arıtma Tesisleri ne zaman yapılacak – Atıksu arıtma ve evsel nitelikli katı atık bertaraf tesisini kurmamış belediyeler ile, halihazırda faaliyette olup, atıksu arıtma tesisini kurmamış organize sanayi bölgeleri, diğer sanayi kuruluşları ile yerleşim birimleri, bu tesislerin kurulmasına ilişkin iş termin plânlarını bir yıl içinde Bakanlığa sunmak ve aşağıda belirtilen sürelerde işletmeye almak zorundadır. İşletmeye alma süreleri, iş termin plânının Bakanlığa sunulmasından itibaren; belediyelerde nüfusu, 100.000’den fazla olanlarda 3 yıl, 100.000 ilâ 50.000 arasında olanlarda 5 yıl, 50.000 ilâ 10.000 arasında olanlarda 7 yıl, 10.000 ilâ 2.000 arasında olanlarda 10 yıl, organize sanayi bölgeleriyle bunların dışında kalan endüstri tesislerinde ve atıksu üreten her türlü tesiste 2 yıldır. ÇKAGİLHY KAPSAMINDA BELEDİYELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR - Atıksu arıtma tesisi olmayan ve inşaatına başlamayan belediyeler; iş termin planı ve atık su arıtma tesislerini bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yapmakla yükümlü oldukları süreler aşağıda verilmiştir. Nüfus İş termin planı Atıksu arıtma Toplam süre hazırlama süresi tesisi işletmeye alma süresi > 100 000 100 000 - 50 000 50 000 - 0 000 10 000 - 2000 1 yıl 1 yıl 1 yıl 1 yıl 3 yıl 4 yıl 5 yıl 6 yıl 4 yıl 5 yıl 6 yıl 7 yıl Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’ne Göre Arıtma Tesisini İşletmeye Alma Tarihleri (Yıl) 2008 2009 2010 2011 *Tablo 1: İş termin planı hazırlanması ve atıksu arıtma tesisi işletmeye alma için aşılmaması gereken süreler ÇKAGİLHY KAPSAMINDA BELEDİYELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR Belediyeler atık su arıtma tesisinin kurulmasıyla ilgili iş termin planındaki taahhütlerini mücbir sebepler dışında yerine getirmedikleri takdirde belediye başkanları hakkında Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulur. ÇKAGİLHY KAPSAMINDA BELEDİYELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’ne göre evsel nitelikli arıtma tesislerinin sağlaması gereken deşarj standartları aşağıdaki gibidir; TABLO 21: EVSEL NİTELİKLİ ATIK SULARIN ALICI ORTAMA DEŞARJ STANDARTLARI (Sınıf 1: Kirlilik Yükü Ham BOİ Olarak 5-120 Kg/Gün Arasında, Nüfus =84- 2000) PARAMETRE BİRİM KOMPOZİT NUMUNE 2 SAATLİK KOMPOZİT NUMUNE 24 SAATLİK BİYOKİMYASAL OKSİJEN İHTİYACI (BOİ5) (mg/L) 50 45 KİMYASAL OKSİJEN İHTİYACI (KOİ) (mg/L) 180 120 ASKIDA KATI MADDE (AKM) (mg/L) 70 45 pH - 6-9 6-9 * Köyler için tabloda verilen deşarj limitleri yada parametreler için en az %60 arıtma verimi uygulanacaktır ÇKAGİLHY KAPSAMINDA BELEDİYELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR Sınıf 2: Kirlilik Yükü Ham BOİ Olarak 120-600 Kg/Gün, Nüfus = 2000-10000) KOMPOZİT NUMUNE 2 SAATLİK KOMPOZİT NUMUNE 24 SAATLİK PARAMETRE BİRİM BİYOKİMYASAL OKSİJEN İHTİYACI (BOİ5) (mg/L) 50 45 KİMYASAL OKSİJEN İHTİYACI (KOİ) (mg/L) 160 110 ASKIDA KATI MADDE (AKM) (mg/L) 60 30 pH - 6-9 6-9 ÇKAGİLHY KAPSAMINDA BELEDİYELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR Sınıf 3: Kirlilik Yükü Ham BOİ Olarak 600-6000 Kg/Gün’den Büyük, Nüfus=10000-100000 PARAMETRE BİRİM KOMPOZİT NUMUNE 2 SAATLİK KOMPOZİT NUMUNE 24 SAATLİK BİYOKİMYASAL OKSİJEN İHTİYACI (BOİ5) (mg/L) 50 45 KİMYASAL OKSİJEN İHTİYACI (KOİ) (mg/L) 140 100 ASKIDA KATI MADDE (AKM) (mg/L) 45 30 - 6-9 6-9 pH ÇKAGİLHY KAPSAMINDA BELEDİYELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR Sınıf 4: Kirlilik Yükü Ham BOİ Olarak 6000 Kg/Gün’den Büyük, Nüfus > 100000 PARAMETRE BİRİM KOMPOZİT NUMUNE 2 SAATLİK KOMPOZİT NUMUNE 24 SAATLİK BİYOKİMYASAL OKSİJEN İHTİYACI (BOİ5) (mg/L) 40 35 KİMYASAL OKSİJEN İHTİYACI (KOİ) (mg/L) 120 90 ASKIDA KATI MADDE (AKM) (mg/L) 40 25 - 6-9 6-9 pH ÇKAGİLHY KAPSAMINDA BELEDİYELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR VİDANJÖRLE TAŞIMA Nüfusu 84 kişinin altında olan otel, motel, tatil köyü, tatil sitesi ve yazlık siteler ve sanayi tesislerinin evsel atık suları 19/3/1971 tarihli ve 13783sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Lağım Mecrası İnşaası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik hükümlerine göre yapılacak olan sızdırmaz nitelikteki fosseptikte toplanır ve vidanjör vasıtası ile atıksu altyapı tesislerine verilir. Nüfusu 84 kişinin üzerinde olan tesisler biyolojik bir arıtma tesisi yaparak alıcı ortama deşarjı sağlamak durumundadır. ÇKAGİLHY KAPSAMINDA BELEDİYELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR - Belediyelere ait şirketlerin veya iştiraklerinin (asfalt plenti, hazır beton santrali, kırma-eleme tesisi v.b.) faaliyet konusuna göre ÇKAGİLHY Ek-1 ve Ek-2 listeleri kapsamında değerlendirilerek gerekli başvuruların yapılması gerekmektedir. ÇKAGİLHY KAPSAMINDA BELEDİYELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR Belediyelere ait düzenli depolama sahaları; Düzenli Depolama Tesisi Proje Onay Belgesi ile Bakanlığa Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre geçici faaliyet belgesi için müracaat eder. Geçici faaliyet izni süresi içerisinde Bakanlığa sunulacak izleme raporları ve kapatma planı ile lisans müracaatı değerlendirilir. ÇKAGİLHY KAPSAMINDA BELEDİYELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR 10.08.2005 tarih ve 25902 sayılı Resmi Gazate’de yayımlanarak yürürlüğe giren İş Yeri Açma Ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin 21 ve 22. Maddeleri gereği 1. Sınıf gayrisıhhi müesseslere ve madencilik faaliyetlerine İş Yeri Açma Ruhsatı verilmeden önce Çevre İzni, Çevre İzin ve Lisans Belgesi veya Çevre izni Muafiyet Belgesi olup olmadığı dikkate alınmalıdır. ÇKAGİLHY KAPSAMINDA BELEDİYELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR Ayrıca, 2. Sınıf gayrisıhhi müesseslerde ÇKAGİLHY Ek-1 ve Ek-2 listelerine dahil faaliyetlerin olduğunda ise 2. Sınıf gayrisıhhi müesseslere İş Yeri Açma Ruhsatı verilmeden önce Müdürlüğümüz görüşü sorulması gerekmektedir. 3. Sınıf gayrisıhhi müesseseler listesinde ÇKAGİLHY Ek1 ve Ek-2 listelerine dahil faaliyetler olmadığından bu tür işletmeler için kurumumuzdan Çevre İzni görüşü sorulması iş gücü ve zaman kaybına yol açacağı düşünülmektedir. ÇKAGİLHY KAPSAMINDA BELEDİYELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR . Çevre iznine ve/veya lisansına tabi olmayan işletmeler (Madde 13) -Ek-1 ve Ek-2 listelerinde yer almayan işletmelerin emisyonlarının sınır değerlerin üzerinde olması halinde, yetkili merci, bu işletmelerin de çevre izni almasını ister. Mevcut izin ve lisansların geçerliliği (Geçici Madde 1) (1) Mevcut işletmeler, bu Yönetmelik yürürlüğe girmeden önce ilgili mevzuat kapsamında ayrı ayrı almış oldukları izin veya lisanslarından, bu Yönetmelik yürürlüğe girdikten sonra geçerliliği ilk bitecek olanın süre bitiş tarihinden en az otuz gün önce bu Yönetmelik kapsamında çevre izin veya çevre izin ve lisans başvurusunda bulunur. (2) Çevre izin ve lisansları süresiz olanlar ise, bu Yönetmeliğin yürürlüğe giriş tarihinden itibaren en geç iki yıl içerisinde bu Yönetmelik kapsamında çevre izin veya çevre izin ve lisans başvurusunda bulunur. Ancak bu işletmelerden ilk defada ücret alınmaz. TÜRK CEZA KANUNUNDA ÇEVRE SUÇLARI Çevrenin kasten kirletilmesi (TCK m. 181) Çevrenin taksirle kirletilmesi (TCK m. 182) Çevrenin kasten kirletilmesi suçu (m. 181) bakımından evrensellik ilkesi kabul edilmiş olup, yabancı ülkede, bir yabancı tarafından işlenmiş olsa da Adalet Bakanının talebiyle Türkiye’de yargılanabilmesi kabul edilmiştir (TCK m. 13/1-d) TCK 181 --- İlgili kanunlarla belirlenen teknik usullere aykırı olarak ve çevreye zarar verecek şekilde, atık veya artıkları toprağa, suya veya havaya kasten veren kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. --- Atık veya artıkların toprakta, suda veya havada kalıcı özellik göstermesi halinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza iki katı kadar artırılır. TCK 182 (1) Çevreye zarar verecek şekilde, atık veya artıkların toprağa, suya veya havaya verilmesine taksirle neden olan kişi, adlî para cezası ile cezalandırılır. Bu atık veya artıkların, toprakta, suda veya havada kalıcı etki bırakması halinde, iki aydan bir yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. (2) İnsan veya hayvanlar açısından tedavisi zor hastalıkların ortaya çıkmasına, üreme yeteneğinin körelmesine, hayvanların veya bitkilerin doğal özelliklerini değiştirmeye neden olabilecek niteliklere sahip olan atık veya artıkların toprağa, suya veya havaya taksirle verilmesine neden olan kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır 2872 sayılı ÇEVRE KANUNU Madde 11 - Gerçekleştirilmesi planlanan kurum, kuruluş ve işletmeler mevzuatta öngörülen arıtma tesis veya sistemlerini müstakil veya ortak olarak kurmakla yükümlüdürler. Arıtma tesis veya sistemleri kurulup işletmeye hazır hale getirilmedikçe, kurum, kuruluş ve işletmelere işletme ve kullanım izni verilmez. Ceza Ne Kadar Çevre Kanunu 20 b ( Değişik 26/4/2006 – 5491 /14 md ) 2014 /1 nolu TEBLİĞ İzne tabi tesisleri izin almadan çalıştıranlara 42.232 TL idari para cezası uygulanır. Ceza Ne Kadar Çevre Kanunu 20 f ( Değişik 26/4/2006 – 5491 /14 md ) 2014 /1 nolu TEBLİĞ 11 nci maddeye göre kurulması zorunlu olan atık alım, ön arıtma, arıtma veya bertaraf tesislerini kurmayanlar ile kurup ta çalıştırmayanlara 105. 587 TL idari para cezası uygulanır. UNUTMAYALIM “Çevrenin korunmasında atık bertarafı ilk başvurulacak değil, son başvurulması gereken bir çare olmalıdır.” “Her zaman için kirliliğin kaynağında önlenmesinin daha ucuz ve daha verimli bir yol olduğu unutulmamalıdır.” DAHA TEMİZ BİR ÇEVRE İÇİN… TEŞEKKÜRLER Uğur ÇOBAN Şube Müdürü