HAZIRLAYAN EDA ŞANLI Deprem Nedir ? Nasıl Oluşur? Dünya’nın yerkabuğu katmanında oluşan çatlaklara fay denir.Büyük kaya tabakalarının fay boyunca kayması yada kırılmasıyla oluşan ani ve şiddetli yer kabuğu hareketlerine deprem denir.Biz depremi sarsıntı olarak hissederiz.Depremin yeryüzündeki etkisi şiddetidir.depremin büyüklüğü,süresi,yeri sismograf denilen aletle ölçülür. Artçı Deprem nedir? Bir deprem olduktan sonra o depremin ardından meydana gelen genellikle küçük şiddetli sarsıntılar dizisidir.Ama bazen artçı sarsıntı ana deprem kadar şiddetli olabilir. Artçı sarsıntıların belirli bir süresi yoktur.1 ay da sürebilir 2 yılda sürebilir. DEPREMLER DOĞAL OLAYLARDIR DÜNYADA ORTALAMA OLARAK YILDA KAÇ DEPREM OLUR? BÜYÜKLÜK TANIM YILDA ORTALAMA MERKEZ YAKININDAKİ ŞİDDETİ 0-2.9 MİKRO 3,165,000 Kayıt edilir ancak hissedilmez 3.0-3.9 ÇOK HAFİF 49,000 Kimileri hisseder 4.0-4.9 HAFİF 6,200 Birçokları hisseder 5.0-5.9 ORTA 800 Az zarar verir 6.0-6.9 GÜÇLÜ 120 Çok zarar verir 7.0-7.9 BÜYÜK 18 Yıkıcıdır 8.0-8.9 ÇOK BÜYÜK 10-20 yılda bir Afet yaratır 1900-2004 Arası Deprem Etkinliği Haritası 1900-2004 arası Türkiye deprem etkinliği haritası bize son yüzyılda ülkemizde çok şiddetli ve çok hafif bir çok depremin olduğunu gösteren güzel bir örnektir. Bu haritada görünen Kuzey Anadolu ve Doğu Anadolu fay hatlarında ve Ege bölgesinde bir çok ağır hasarlı depremler olmuştur. Dünyanın en uzun faylanma sonucu oluşmuş çöküntü alanı ülkemizde Hatay ‘dan başlayarak Kuzey Afrika’ya kadar uzanan Güney Anadolu fay hattıdır. Kısacası Türkiye dünyanın önemli fay hatlarının bulunduğu tehlikeli bir coğrafyadadır. Depremin verdiği zararları arttıran en önemli unsurlar Bina tasarımı,malzemesi,bina inşaatı,ve binaların kullanımı yani binaların deprem yönetmeliğine uygun olmaması Su,elektrik,doğal gaz hatlarınınve asfalt yollar,diğer ulaşım sistemlerinin güvenilir olmaması Binaların içindeki uçup kayabilen nesnelerin sabitlenmemesi Deprem anında çıkabilecek bir yangına müdahale etmek için gerekli alt yapının olmaması bunu için depreme duyarlı kilitli doğal gaz sistemleri ve bireysel eğitimlerin sağlanmamış olması İnsanların arama kurtarma ve ilk yardım ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması depremin verdiği zararları arttırabilecek etkenlerdir. Depremde Erken Uyarı Sistemi Ne Demektir ? Erken uyarı sistemi,deprem dalgalarının yol alma zamanına dayanır.Eğer yer hareketi hemen ölçülüp kaynağıda hesaplanabilirse uzaktaki bir yere birkaç saniye sonra deprem dalgasının ulaşacağı haberini vermek mümkündür.Bunun için İstanbul’da temmuz 2001 tarihinden beri çalışmalar yürütülmektedir.Ama öncelikle deprem risk bölgeleri haritaları mutlaka oluşturulmalıdır. Erken uyarı sistemlerinin esası ,deprem oluşumunun kaynağa çok yakınlarında tespit edilerek yıkıcı deprem dalgasının gelmeğe başladığı haberinin verilmesidir. Deprem oluşum bilgisinin edinilmesi, radyo dalgalarıyla bilginin ulaştırılması ve anında önlem alacak şekilde otomasyon sistemlerinin geliştirilmesi sistemin ana öğeleridir. Ülkemizdeki Yaygın Deprem Söylentileri Depremler her zaman gece olur. Bilim adamları depremin ne zaman olacağını biliyorlar.Ama söylemiyorlar. Depremin öncesinde suların çekilmesi ve ısınması depremin habercisidir. Ay ve güneş tutulmasından sonra mutlaka deprem olur. Deprem Söylentilerine Karşılık Gerçekler Depremler günün her saatinde ve her mevsimde olabilir. Bilim adamlarının depremin saatini ve gününü bilmeleri mümkün değildir. Bilim adamları depremi önceden belirlemede birçok öncül belirti tespit etmişlerdir.Suların ısınması da bunlardan biridir ama her ısınma deprem olacağı anlamına gelmez. Güneş ve ay tutulmalarının araştırmalar sonucunda depremlerin oluşumu ile ilgili bir bağlantısının olmadığı tespit edilmiştir. Deprem Öncesinde Yapılacaklar Yerleşim yerleri sağlam zeminlere kurulmalıdır. Çürük binalar depreme dayanıklı hale getirilmelidir. Bina içinde bulunan eşyalar sarsıntıdan devrilmeyecek şekilde yerleştirilmeli ve duvara sabitlenmelidir. Sınıflarımızda deprem tehlike avı yapılmalıdır.Bunu öğretmenimizle birlikte sınıfta tehlike oluşturabilecek eşyaları tespit etmek amacıyla yapmalıyız İlk yardımı öğrenmeliyiz Ev içinde deprem tehlike avı yaparak deprem sırasında kayıp düşebilecek ve devrilerek yaralanmamıza sebep olabilecek eşyalar tespit edilip doğru yerleştirilmelidir. Doğal afet sigortası (DASK ) yaptırılmalıdır. Mutlaka kolay ulaşılabilecek bir yere deprem çantası hazırlanıp konulmalıdır. Deprem sonrasında aile bireylerinin buluşacağı bir yer belirlenmelidir. Deprem Öncesi Alınması Gereken Önlemler DEPREM ÇANTASINDA BULUNMASI GEREKENLER * Taşınabilir pilli radyo ve yedek pilleri * El feneri ve yedek pilleri * Düdük * İlk yardım çantası ve kitapçığı * Sürekli kullanılan özel ilaç * Yiyecek (Bisküvi, konserve, kurutulmuş meyve, meyve suları...) * Şişe su * Mendil * Tuvalet kâğıdı, temizlik malzemeleri * Telefon kartı * Bir miktar para * Battaniye * Eldiven, giyecek (iç çamaşırı, çorap, hırka ya da kazak), ayakkabı Not: Yiyecek ve sular belli aralıklarla yenileri ile değiştirilmelidir. *Varsa, cep telefonlarının şarjlı olarak yakında bulundurulmasına özen gösterilmelidir. *Ev, okul ve işyeri içinde güvenliği sağlamak için "Deprem Güvenlik Planı" yapılmalıdır DEPREM ÇANTASI HAZIRLAMA DEPREM ÇANTASINI HER 6 AYDA BİR KONTROL EDİN . Deprem Tehlike Avı Deprem tehlike avı depremden önce evlerimizde ve sınıflarımızda yada işyerlerinde kayıp düşerek bize zarar verebilecek eşyaları belirleyerek değiştirmektir.Bunun için evlerde her oda tek tek gezilir ve deprem sırasında zarar verebilecek eşyalar tespit edilir. Sınıflarımızda ise aynı şekilde bizlere zarar depremde üstümüze düşüp bizlere zarar verebilecek eşyalar bulunup gerektiği gibi yerleştirilir Deprem sırasında yapılacaklar Korkmamalı sakin olmalıyız. Ayakta durmaya çalışmamalı ve sağa sola koşmamalıyız. Balkona çıkmamalı pencerelerden uzak durmalı merdivenleri kullanmamaya çalışmalıyız. Asansöre binmemeliyiz. Deprem durur durmaz oyalanmadan binayı terk etmeliyiz. Mümkün olduğunca hızlı bir şekilde kapatabiliyorsak doğal gaz vanalarını elektrik şalterlerini indirmeliyiz . Soba,vitrin,raf gibi üzerimize düşebilecek sabitlenmemiş eşyaların yanında durmamalıyız.varsa çöküp sağlam bir masanın altına girmeliyiz Eğer yakınımızda bir sıra veya masa yoksa iç duvarın dibine çöküp kapanarak kafamızı ve ensemizi kollarımızla koruyup sarsıntının geçmesini beklemeliyiz. Eğer açık bir alanda isek köprü tünel üst geçit gibi yerlerden uzak durmalıyız.binalardan elektrik direklerinden ağaçlar dan da uzak durmalıyız.yere çöküp kapanarak kafa ve ensemizi kollarımızla korumalıyız. DEPREM ANINDAYAPILMASI GEREKENLER UNUTMAYINIZ!!! Deprem sırasında her şey çok hızlı geliştiğinden, düşünme süreniz çok kısa. Önce bir gürültü duyulur; ardından sarsıntı başlar. SAKIN PANİK YAPMAYIN!!! Esas yıkıcı sarsıntı birkaç saniye sonra gelir. Çoğunlukla yalnızca birkaç adım atılabilir. En hızlı biçimde güvenli bir yere ulaşıp, en güvenli pozisyonu almak gerekir. Başınızın ense kısmı öncelikle korumanız gereken bölgedir. Çök , Kapan, Tutun Deprem anında çökkapan-tutun pozisyonunda derin nefes almalı ,başımızı kollarımızla korumalıyız DİKKAT !!! Yan yatarak cenin pozisyonu (yan yatarak ayakların karına kadar çekilmesi, ellerle başın kapanması) almanız, ellerinizle başınızı korurken çevreyi görme ve gözlemleme şansı verecektir. Kolon, kiriş veya duvarlar bir anda düşmeyecek, bu hareket belli bir sallantının ardından gerçekleşecektir. Bu da size son dakikada da olsa vücudunuzu koruma şansı verecektir. Herhangi bir şekilde enkaz altında ezilme durumu olduğunda vücudunuz bu şekilde azami korunma olanağına sahiptir. İç organlarınızın büyük bir bölümünü ve böbreklerinizden birini çalışır durumda tutabilmek için en ideal şekil budur. Balkona çıkmaktan, merdivenden inmekten, asansöre binmekten kaçının. Kolon ve kirişlerden de uzak durun. Bu arada, camlar kırılabilir, kitaplıklar devrilebilir, mutfak dolaplarındaki tabak çanaklar dökülebilir. Hazırladığınız deprem çantasına ulaşmak için zaman harcamayın. Eğer o an elimizin altında değilse pilli radyo, fener, konserve yiyecek ve içeceklerin bulunduğu çantaya ulaşmaya çalışmak, sakınmak ve korunmak için size gerekli olan süreyi calabilır. Deprem Sonrasında Yapılacaklar Büyük bir depremden sonra hafifte olsa artçı bir deprem olacaktır ve tamamen yıkılmamış binalar yıkılabilir bu yüzden binalardan uzak durmalıyız. Telefonları meşgul etmemeliyiz.asansörleri kullanmamalıyız. Elektrik ve doğal gaz gibi tehlikeli noktaları kontrol ettikten sonra binayı terk etmeliyiz. Yanan sobalar varsa söndürülmelidir. Her türlü gaz sızıntısı ve diğer yanıcı madde tehlikesinin geçtiğinden emin olmadan kibrit çakmak mumu yada benzerlerinin yakmamalıyız Asılsız söylentilere inanmamalı ailemizin yanından ayrılmamalıyız Dağıtılan yardım malzemelerinden gereksinimimiz kadarını almalıyız DİKKAT!!! Nerede olursanız olun, zeminin tekrar sallanabileceğini unutmayınız. Paniklemeyiniz. Kendinize güvenli bir yer bulunuz. Yüzünüzü, başınızı koruyunuz, yere çöküp diğer sarsıntılara hazırlıklı olunuz.