sonuç ve değerlendirme
advertisement
HUKUK VE ADALET ELEġTĠREL HUKUK DERGĠSĠ LAW AND JUSTICE – CRITICAL LAW REVIEW Cilt: 6 / Sayı: 15 Volume: 6 / Issue: 15 Yıl / Year: 2014 HUKUK VE ADALET ELEġTĠREL HUKUK DERGĠSĠ LAW AND JUSTICE – CRITICAL LAW REVIEW “Hakemli Dergidir” / “Peer reviewed journal” Cilt: 6 / Sayı: 15 Volume: 6 / Issue: 15 Yıl / Year: 2014 Yayın Sahibi/Publisher: Legal Yayıncılık A.ġ. adına Sahibi ve Genel Yayın Yönetmeni/On Behalf of Legal Yayıncılık A.S. Publisher and Executive Editor Av. / Aal. Lütfürrahman BAġÖZ (Sertifika No./Certificate No. 27563) Sorumlu Yazı ĠĢleri Müdürü Responsible Manager: Av. Ramazan ÇAKMAKCI Basım ve Cilt/Printing and Volume: Net Kırtasiye Tanıtım ve Matbaa San. Tic. Ltd. ġti (Net Copy Center) (Sertifika No./Certificate No. 13723) Tel. 0212 249 40 60 Basıldığı Yer/Place of Publication: Ġnönü Cad. Beytülmalcı Sk. No: 23/A GümüĢsuyu/Beyoğlu-Ġstanbul Basıldığı Tarih/Publication Date: Ağustos/August 2014 Yönetim Yeri/Place of Management: Bahariye Cad. No: 63/6 Kadıköy/Ġstanbul Tel. 0216 449 04 86 Faks/Fax: 0216 449 04 87 Yayın Türü/Type of Publication: Bu dergi yılda iki sayı olarak yayımlanan yerel, süreli hakemli bir hukuk dergisidir/ This journal is a peer-reviewed national law journal published two times in a year ISSN: 1307-1955 HUKUK VE ADALET ELEġTĠREL HUKUK DERGĠSĠ LAW AND JUSTICE – CRITICAL LAW REVIEW Katkıda bulunmak isteyenler için iletiĢim bilgileri / All correspondence concerning articles and other submissions should be addressed to: E-mail: skarakul@dogus.edu.tr; noktem@dogus.edu.tr Bu dergide yayımlanan yazılarda ileri sürülen görüĢler yazarlara aittir. / Articles published in this journal represent only the views of the contributors. Copyright © 2014 Tüm hakları saklıdır. Bu yayının hiçbir bölümü, Legal Yayıncılık A.ġ. ile DoğuĢ Üniversitesi‟nin yazılı izni olmadan, fotokopi yoluyla veya elektronik, mekanik ve sair suretlerle kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz, kayda alınamaz. All rights reserved. No part of this publication may be copied, reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by means, without the prior expressed permission in writing of the Legal Yayıncılık A.S. and Dogus University. EDĠTÖRLER / EDITORS Prof.Dr. M. Niyazi ÖKTEM Yrd. Doç. Dr. Selman KARAKUL YAYIN KURULU / EDITORIAL BOARD Prof. Dr. M. Niyazi ÖKTEM (Fatih Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Yrd. Doç .Dr. Selman KARAKUL (DoğuĢ Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Yrd. Doç. Dr. Nesrin AKIN SUNAY (DoğuĢ Üniversitesi Hukuk Fakültesi) AraĢ. Gör. Çağatay ÇINAR (DoğuĢ Üniversitesi Hukuk Fakültesi) AraĢ. Gör. Sami Özgür MEMĠġOĞLU (DoğuĢ Üniversitesi Hukuk Fakültesi) AraĢ. Gör. Burcu FĠLĠZ (DoğuĢ Üniversitesi Hukuk Fakültesi) AraĢ. Gör. Nergis KULAKSIZOĞLU (DoğuĢ Üniversitesi Hukuk Fakültesi) DANIġMA VE HAKEM KURULU / ADVISORY AND PEER REVIEW BOARD* Prof. Dr. Mehmet AKMAN (Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Mehmet Emin ARTUK (Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Funda BAġARAN YAVAġLAR (Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Talat CANBOLAT (Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Abdullah DĠNÇKOL (DoğuĢ Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Ġlyas DOĞAN (Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Baki Ġlkay ENGĠN (Ġstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Turhan ESENER (Ġstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Öner EYRENCĠ (DoğuĢ Üniversitesi Hukuk Fakültesi) * (Akademik unvan ve soyadına göre alfabetik liste / In alphabetical order according to academic titles and last names) Prof. Dr. Jeffrey HAYNES (Londra Metropolitan Üniversitesi, Hukuk, Yönetim ve Uluslararası ĠliĢkiler Fakültesi) Prof. Dr. Ġnci KANER (DoğuĢ Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. M. Niyazi ÖKTEM (Fatih Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Ergun ÖZBUDUN (Ġstanbul ġehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Bahri ÖZTÜRK (Ġstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. iur. Gerhard ROBBERS (Trier Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Samir SALHA (Gaziantep Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Sami SELÇUK (Bilkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Mustafa TOPALOĞLU (Beykent Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Oktay UYGUN (Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Güzin ÜÇIġIK (DoğuĢ Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Hasan Fehim ÜÇIġIK (DoğuĢ Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Zafer ÜSKÜL Prof. Dr. Lotta Vahlne WESTERHÄLL (Gothenburg Üniversitesi, ĠĢletme, Ekonomi ve Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Serap YAZICI (Ġstanbul ġehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Caner YENĠDÜNYA (Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Doç. Dr. Zeynep Özlem ÜSKÜL ENGĠN (Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Doç. Dr. Tahsin ERDĠNÇ (DoğuĢ Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Doç. Dr. Türker YALÇINDURAN (DoğuĢ Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Yrd. Doç. Dr. Selman KARAKUL (DoğuĢ Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Yrd. Doç. Dr. Orhan KUZU (DoğuĢ Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Yrd. Doç. Dr. Ömer SEVER (DoğuĢ Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Yrd. Doç. Dr. Nesrin AKIN SUNAY (DoğuĢ Üniversitesi Hukuk Fakültesi) HUKUK VE ADALET ELEġTĠREL HUKUK DERGĠSĠ YAYIN ĠLKELERĠ PUBLICATION AND SUBMISSION REQUIREMENTS OF LAW AND JUSTICE – CRITICAL LAW REVIEW 1. Hukuk ve Adalet EleĢtirel Hukuk Dergisi, yılda iki sayı olarak yayımlanan hakemli bir dergidir. Law and Justice – Critical Law Review is a peer-reviewed journal published two times in a year. 2. Dergi‟de yayımlanabilecek yazılar, hukukun her alanında (Kamu Hukuku veya Özel Hukuk) adalet, hukuk devleti, hukuk kültürü, meĢruiyet, demokrasi ve insan hakları gibi konulara iliĢkin makale, karar incelemesi ve kitap incelemesi ile çevirilerdir. Yazıların dili, Türkçe veya Ġngilizcedir. The Journal focuses on issues related to justice, rule of law, legal culture, legitimacy, democracy and human rights in both public and private law. Articles, case notes and comments, discussions of legislative development, book reviews and similar types of papers which are written in Turkish and English are welcome. 3. Dergi‟de yayımlanmak üzere gönderilen yazılar baĢka bir yerde yayımlanmamıĢ ya da yayımlanmak üzere gönderilmemiĢ olmalıdır. Articles that will be sent to the editors should not be published elsewhere nor be submitted to other journals simultaneously. 4. Yazılar Microsoft word (Microsoft Office 98 ve üzeri versiyonlar) formatında (doc veya docx dosya uzantılı olarak) yazılmıĢ olmalıdır. Ayrıca yazılar, aĢağıdaki Ģekil Ģartlarına uygun olarak yazılmıĢ olmalıdır. Kağıt Boyu: A4 Üst: 2.5 cm; Alt: 2.5 cm; Sol: 2 cm; Sağ: 2 cm Metin: Times New Roman, 12 punto, 1.5 satır aralığı, iki yana yaslı Dipnotlar: Sayfa altında, Times New Roman, 10 punto, 1 satır aralığı, iki yana yaslı Articles should be submitted as Microsoft word (either with doc or docx file extensions) documents (Microsoft Office 98 or higher versions). Articles should be written according to the following style guidelines: Paper size: A4 Top: 2.5 cm; Bottom: 2.5 cm; Left: 2 cm; Right: 2 cm Text body: Times New Roman, 12 points, at 1.5 line spacing, justified Footnotes: Times New Roman, 10 points, at 1 line spacing, justified 5. Her yazı kaydedildiği bir CD ile ya da elektronik posta yolu ile Microsoft word formatında editörlere teslim edilmelidir. Yazının basılı olarak teslimi gerekmemektedir. Softcopy of the article either on a CD or as an attached Microsoft word document via e-mail should be submitted to the editors. There is no need to submit any hardcopy of the article. 6. Yazıyla birlikte yazarın (veya yazarların) adına, unvanına, çalıĢtığı kuruma, açık adresine, kolay ulaĢım sağlanabilecek telefon numaralarına ve elektronik posta adreslerine iliĢkin bilgiler de editörlere ulaĢtırılmalıdır. The name(s), formal position(s), institutional affiliation(s) and contact details (especially e-mail(s)) of the author(s) must be clearly included with the submission to the editors. 7. Dergi‟ye gönderilen makaleler Türkçe ve Ġngilizce baĢlık ile hem Türkçe, hem Ġngilizce özet kısmı içermelidir. Each submission should contain a Turkish and English title, as well as structured abstract in Turkish and English. 8. Dergi‟ye gönderilen makalelerde, ilgili makaledeki konuyu tanımlayan Türkçe ve Ġngilizce uygun anahtar kelimeler bulunmalıdır. All articles should be accompanied by sufficient number of keywords in Turkish and English that reflect the content of the article. 9. Dergi‟ye gönderilen makalelerde kullanılan kaynaklar, makale sonunda kaynakça olarak alfabetik sırada verilmiĢ olmalı ve kullanılan kaynaklar dipnotunda veya metin içerisinde kısa olarak yer almalıdır. All references cited in the text should be numbered in order of mention in the text and should be given abbreviated form in footnotes. They should be listed in full form at the end of the article in an alphabetically arranged bibliography as well. 10. Dergi‟ye gönderilen makalelerin yazım bakımından son denetimlerinin yapılmıĢ olduğu ve basılmaya hazır olarak verildiği kabul edilir. All submissions are regarded as ready to publish and already proofread by the author himself or herself. 11. Yayın kurulunda ilk değerlendirmesi yapılan makaleler, anonim olarak hakeme gönderilecek, hakemden gelen rapor doğrultusunda makalenin yayımlanmasına, düzeltme istenmesine ya da yayımlanmamasına karar verilecek ve yazar durumdan en kısa zamanda e-posta yolu ile haberdar edilecektir. TamamlanmıĢ veya düzeltilmiĢ yazı, Yayın Kurulu‟nca tekrar hakeme gönderilebilir. All articles will initially be examined by the editorial board. After initial evaluation by the editorial board, the submissions will be sent to an anonymous peer reviewer, who is determined by the editorial board. In case of rejection or proposed amendments, the contributor(s) will be informed via e-mail in adequate detail. Whenever needed or necessary, a reviewed submission may be sent to a second reviewer 12. Dergi, hakemin yazarı bilmemesi esasına (kör hakemlik) dayanır. Yazarın ve hakemin kimliğine iliĢkin bilgiler karĢı tarafa iletilmez. All articles submitted are subject to a blind peer review. The identity of the author(s) and reviewer(s) shall not be revealed to the other party. 13. Dergi basıldıktan sonra, ilgili sayının yazarlarına, yayın, danıĢma ve hakem kurulu üyelerine ücretsiz olarak gönderilir. Free copies of the published issue will be sent to the authors and members of the editorial, advisory and peer review board. “HUKUK VE ADALET ELEġTĠREL HUKUK DERGĠSĠ” Hakkında Hukuk ve Adalet EleĢtirel Hukuk Dergisi, yılda iki sayı olarak yayımlanan hakemli bir dergidir. Dergide, hukukun her alanında (Kamu Hukuku veya Özel Hukuk) adalet, hukuk devleti, hukuk kültürü, meĢruiyet, demokrasi ve insan hakları gibi konulara iliĢkin özgün makale, çeviri ve karar incelemelerine yer verilecektir. Derginin danıĢma ve hakem kurulunda, hukukun farklı dallarında uzmanlaĢmıĢ öğretim üyeleri bulunmaktadır. Türkçe ve Ġngilizce yazılara yer verilecek olan Derginin, hukuk yazınına katkıda bulunacağı ve alanında temel referans kaynaklarından biri olacağı temenni edilmektedir. Okuyucu ve araĢtırmacılarımızın katkı ve eleĢtirileri doğrultusunda yapılacak yeni düzenlemelerle, Derginin, en kısa sürede uluslararası bir dergi olması hedeflenmektedir. About “LAW AND JUSTICE – CRITICAL LAW REVIEW” Law and Justice – Critical Law Review is a peer-reviewed journal published two times in a year. The Journal focuses on issues related to justice, rule of law, legal culture, legitimacy, democracy and human rights in both public and private law. Articles, case notes and comments, discussions of legislative development, book reviews and similar types of papers are welcome. The advisory and peer review board of the journal is composed of distinguished academics in the different fields of law. The journal will include papers in both Turkish and English and hopefully will contribute to legal studies and serve as one of the basic reference tools. The journal will be reviewed upon the contributions and critics of the readers and researchers. It is intended that the journal will be listed in international citation indexes in a short period of time. EDĠTÖRDEN… / FROM THE EDITOR… Hukuk ve Adalet, EleĢtirel Hukuk Dergisi'nin 15. sayısında, değerli meslektaĢlarımızın ilgisini çekeceğini düĢündüğümüz, hukukun farklı alanlarında hakemli ve hakemsiz makalelere yer verilmiĢtir. Dergimizde yalnızca Kamu Hukuku alanında değil, Özel Hukukun farklı alanlarında adalet, hukuk devleti, hukuk kültürü, meĢruiyet, demokrasi ve insan hakları gibi konulara iliĢkin özgün makale, karar incelemesi ve kitap incelemesi ile çevirilere yer verilmektedir. Dergimizin müteakip sayılarında, yayın ilkelerimiz doğrultusunda, yalnızca akademisyen meslektaĢlarımızın değil, uygulamadaki tecrübe ve birikimlerini paylaĢmak isteyen hâkim, savcı, avukat ve noter meslektaĢlarımızın yazılarına daha fazla yer vermeyi arzu ediyoruz. Dergimizin mevcut sayısında hakemli ve hakemsiz olmak üzere toplam on yazı yer almaktadır. Prof.Dr. H. Fehim ÜçıĢık "Vakıf Üniversiteleri Öğretim Üyelerinin ÇalıĢma Esasları", Yrd.Doç.Dr. Selman Karakul “Ayrımcılıkla Mücadele ve EĢitliğin Sağlanmasında Hukuki Yollar ve Siyasi Zorluklar”, Yrd.Doç.Dr. Ömer Sever "Konut ve Çatılı ĠĢyeri Kiralarında SözleĢmenin Sona Ermesi", AraĢ.Gör. Hayrettin Yıldız “Doğal Hukuk Bahçesinde Stoacılık”, AraĢ.Gör. Sami Özgür MemiĢoğlu “Hukuk Yargılamasında Ġlanen Tebligat Usulünün Gerçek KiĢi Tacirlere ve Sermaye ġirketlerine Uygulanabilirliği”, AraĢ.Gör. Nurhan Hacıibrahimoğlu “Olağanüstü Haller ve Sıkıyönetim”, Ġlyas Söylemez “Avrupa Ġnsan Hakları Mahkemesi Kararları IĢığında Ġnsan Ticareti, Kölelik ve Zorla ÇalıĢtırma Yasağı (AĠHS md.4)”, BüĢra Burçe Avcı "Prenses Caroline von Hannover Karar(lar)ı", Necati Atçeken "Anayasa Yapım Sürecinde, Anayasa UzlaĢma Komisyonunun ĠĢlevi" ve son olarak Muhammet Güngör "Louis Althusser: Ġdeoloji ve Devletin Ġdeolojik Aygıtları" baĢlıklı makaleleriyle katkıda bulunmuĢlardır. Yukarıda zikredilen yazılar arasında dört tanesinin öğrencilerimize ait olması bizi gururlandırmaktadır. Yeni sayılarımızda lisans ve lisansüstü düzeyindeki öğrencilerimizin makale, ödev ve karar tahlili biçiminde hazırladıkları, yayın ilkelerimize uygun çalıĢmalarına daha fazla yer vermeyi umut ediyoruz. Dergimizin mevcut sayısına yazılarıyla katkıda bulunan son sınıf öğrencilerimizden BüĢra Burçe Avcı ve Necati Atçeken'in Haziran döneminde Fakülteden mezun oldukları bilgisini vermekten mutluluk duyuyor ve yeni meslektaĢlarımıza, diğer mezunlarımızla birlikte meslek hayatlarında baĢarı ve mutluluklar diliyoruz. Her zamanki gibi, dergimizin yayıma hazırlanmasında en büyük katkısı olan Legal Yayıncılık sahibi ve çalıĢanlarına teĢekkürü borç biliriz. 2014 yılı sona ermeden, dergimizin daha yoğun içerikli yeni sayısını sizlere sunmayı umut ediyoruz. Saygılarımızla, Prof.Dr. M. Niyazi ÖKTEM (Editör) Yrd. Doç. Dr. Selman KARAKUL (Editör) HUKUK VE ADALET ELEġTĠREL HUKUK DERGĠSĠ Cilt: 6 / Sayı: 15 Yıl: 2014 ĠÇĠNDEKĠLER Makaleler ..................................................................................................................... 19 Ayrımcılıkla Mücadele ve EĢitliğin Sağlanmasında Hukuki Yollar ve Siyasi Zorluklar Yrd. Doç. Dr. Selman KARAKUL ......................................................................... 21 Doğal Hukuk Bahçesinde Stoacılık AraĢ. Gör. Hayrettin YILDIZ .................................................................................. 55 Hukuk Yargılamasında Ġlanen Tebligat Usulünün Gerçek KiĢi Tacirlere ve Sermaye ġirketlerine Uygulanabilirliği AraĢ. Gör. Sami Özgür MEMĠġOĞLU ................................................................... 81 Olağanüstü Haller ve Sıkıyönetim AraĢ. Gör. Nurhan HACIĠBRAHĠMOĞLU .......................................................... 123 Avrupa Ġnsan Hakları Mahkemesi Kararları IĢığında Ġnsan Ticareti, Kölelik ve Zorla ÇalıĢtırma Yasağı (AĠHS md.4) Ġlyas SÖYLEMEZ ................................................................................................. 169 GörüĢler ..................................................................................................................... 185 Vakıf Üniversiteleri Öğretim Üyelerinin ÇalıĢma Esasları Prof. Dr. H. Fehim ÜÇIġIK .................................................................................. 187 Konut ve Çatılı ĠĢyeri Kiralarında SözleĢmenin Sona Ermesi Yrd. Doç. Dr. Ömer SEVER ................................................................................. 205 Prenses Caroline von Hannover Karar(lar)ı BüĢra Burçe AVCI ................................................................................................ 211 Anayasa Yapım Sürecinde, Anayasa UzlaĢma Komisyonunun ĠĢlevi Necati ATÇEKEN ................................................................................................. 225 Louis Althusser: Ġdeoloji ve Devletin Ġdeolojik Aygıtları Muhammet GÜNGÖR .......................................................................................... 235 LEGAL HUKUK DERGĠLERĠ SĠPARĠġ FORMU ............................................. 244 LEGALBANK ABONELĠK FORMU .................................................................. 245 LAW AND JUSTICE – CRITICAL LAW REVIEW Volume: 6 / Issue: 15 Year: 2014 CONTENTS Articles ......................................................................................................................... 19 Legal Remedies and Political Difficulties in the Fight Against Discrimination and Ensuring Equality Asst. Prof. Dr. Selman KARAKUL ........................................................................ 21 Stoicism in the Garden of Natural Law Res. Asst. Hayrettin YILDIZ .................................................................................. 55 The Applicability of the Notification by Publication Procedure to the Real Person Merchants and Capital Companies in Civil Procedure Res. Asst. Sami Özgür MEMĠġOĞLU ................................................................... 81 States of Emergency and Martial Rule Res. Asst. Nurhan HACIĠBRAHĠMOĞLU ........................................................... 123 Human Trafficking, Prohibition of Slavery and Forced Labour (ECHR Article 4) in the Light of the Decisions of the European Court of Human Rights Ġlyas SÖYLEMEZ ................................................................................................. 169 Opinions ..................................................................................................................... 185 The Working Conditions of the Academic Staff in Foundation Universities Prof. Dr. H. Fehim ÜÇIġIK .................................................................................. 187 How Can Rent Contract in Dwelling House and in Workplace with Frame be Ended? Asst. Prof. Dr. Ömer SEVER ................................................................................ 205 Judgement(s) of Caroline, Princess of Hanover BüĢra Burçe AVCI ................................................................................................ 211 Functions of the Constitutional Conciliation Commission in Constitution Making Process Necati ATÇEKEN ................................................................................................. 225 Louis Althusser: Ideology and Ideological State Apparatuses Muhammet GÜNGÖR .......................................................................................... 235 ORDERING FORM FOR THE LEGAL LAW JOURNALS ............................... 244 SUBSCRIPTION FORM FOR THE LEGALBANK LAW DATABASE ......................................................................................................... 245 MAKALELER ARTICLES * Ayrımcılıkla Mücadele ve EĢitliğin Sağlanmasında Hukuki Yollar ve Siyasi Zorluklar Legal Remedies and Political Difficulties in the Fight Against Discrimination and Ensuring Equality Yrd. Doç. Dr./Asst. Prof. Dr. Selman KARAKUL * Doğal Hukuk Bahçesinde Stoacılık Stoicism in the Garden of Natural Law AraĢ. Gör./Res. Asst. Hayrettin YILDIZ * Hukuk Yargılamasında Ġlanen Tebligat Usulünün Gerçek KiĢi Tacirlere ve Sermaye ġirketlerine Uygulanabilirliği The Applicability of the Notification by Publication Procedure to the Real Person Merchants and Capital Companies in Civil Procedure AraĢ. Gör./Res. Asst. Sami Özgür MEMĠġOĞLU * Olağanüstü Haller ve Sıkıyönetim States of Emergency and Martial Rule AraĢ. Gör./Res. Asst. Nurhan HACIĠBRAHĠMOĞLU * Avrupa Ġnsan Hakları Mahkemesi Kararları IĢığında Ġnsan Ticareti, Kölelik ve Zorla ÇalıĢtırma Yasağı (AĠHS md.4) Human Trafficking, Prohibition of Slavery and Forced Labour (ECHR Article 4) in the Light of the Decisions of the European Court of Human Rights Ġlyas SÖYLEMEZ H AYRIMCILIKLA MÜCADELE VE EġĠTLĠĞĠN SAĞLANMASINDA HUKUKĠ YOLLAR VE SĠYASĠ ZORLUKLAR (LEGAL REMEDIES AND POLITICAL DIFFICULTIES IN THE FIGHT AGAINST DISCRIMINATION AND ENSURING EQUALITY) Yrd. Doç. Dr./Asst. Prof. Dr. Selman KARAKUL ÖZET Ayrımcılıkla mücadele konusu, diğer çağdaĢ demokrasiler gibi Türkiye‟de de önemli bir insan hakları sorunu teĢkil etmektedir. Ayrımcılıkla mücadele konusunda BirleĢmiĢ Milletler, Avrupa Konseyi, Avrupa Birliği ve diğer bölgesel örgütler nezdinde çok sayıda uluslararası sözleĢme bulunmaktadır. Toplumsal iliĢkiler geliĢtikçe farklı ayrımcılık temelleri ve ayrımcılık türleri ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle ayrımcılıkla mücadelenin birtakım siyasi zorluklarına rağmen, yargı organları tarafından dinamik bir hukuk anlayıĢıyla ele alınması gerekmektedir. Bu çalıĢmada, ayrımcılıkla mücadele ve ayrımcılık yasağı konuları hukuki ve siyasi yönleriyle ele alınmaktadır. Anahtar kelimeler: Ayrımcılıkla mücadele, ayrımcılık yasağı, eĢitlik, Ayrımcılıkla Mücadele ve EĢitlik Kanunu Tasarısı ABSTRACT The issue of fight against discrimination stands as an important human rights problem in Turkey as in other modern democracies. There are numerous conventions in the field of non-discrimination within the framework of the United Nations, Council of Europe, European Union and other regional organisations. As social relations develop through time, there appear different grounds and types of discrimination. Therefore, judicial authorities should take part in the fight against discrimination with a dynamic legal approach despite political setbacks. This paper examines H Hakem denetiminden geçmiĢtir. DoğuĢ Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi, skarakul@dogus.edu.tr 20 Ayrımcılıkla Mücadele ve Eşitliğin Sağlanmasında Hukuki Yollar ve Siyasi Zorluklar the fight against discrimination and the prohibition of discrimination in its legal and political aspects. Keywords: Fight against discrimination, prohibition of discrimination, equality, Draft Law on the Fight Against Discrimination and Ensuring Equality *** “..Hâkim konumda bulunan statü gruplarının azınlıkta kalan grup üyelerine farklı muamele etmelerine tarihin ilk dönemlerinden beri rastlanmaktadır. Belirli kiĢi veya grupların farklı özelliklerinden dolayı toplumsal yaĢamda dezavantajlı konuma düĢürülmesi, toplumsal iliĢkilerin en ilkel düzeyde olduğu topluluklardan, toplumsal iliĢki ve aidiyetlerin kesin olarak tespit edilemeyecek derecede karmaĢık bir hal aldığı günümüz toplum yapısına kadar, tarihin her döneminde artarak devam ede gelmiĢtir. Ġnsanlar arasında adil ve meĢru olmayan farklı uygulamalar yapılmasının, Antik Yunan düĢünürlerinden beri ahlaki bir sorun olarak algılandığı bilinmektedir. Ancak farklı uygulamanın hangi koĢullarda adil ve meĢru olmaktan çıkacağı, zamana, mekâna ve toplumsal koĢullara göre farklılık göstermektedir. ... Ayrımcılıkla mücadele ve eĢitliğin sağlanması önemli bir insan hakları sorunu olmasının ötesinde, demokrasinin sağlıklı biçimde sürdürülebilmesinin ön koĢulu niteliğindedir. Ayrımcılık yasağının geliĢimini toplumsal ve siyasi yapıdan soyutlamak mümkün değildir. Farklı ayrımcılık temellerinin hukuken tanınması ve yeni dezavantajlı grup statülerinin kabul edilmesi, uzun mücadeleler sonucunda olmuĢtur. Ayrımcılık yasağının uluslararası insan hakları hukukunda geliĢimine, emsal kararlarıyla katkıda bulunan AĠHM‟nin, uzunca bir süre doğrudan ayrımcılık uygulamalarını bile ihlal olarak kabul etmediği, yeni ayrımcılık türleri hakkında da henüz net bir denetim kriteri geliĢtiremediğini belirtmek gerekir. AK üyesi devletlerin çoğunluğunun ve bu arada Türkiye‟nin AĠHS‟ye EK 12 No‟lu Protokolü onaylamayarak, siyasal olarak, genel ayrımcılık yasağı denetimden kaçmayı tercih ettikleri açıkça vurgulanmalıdır...” Makalenin devamına, dergimizin 2014 tarihli, 6. cilt, 15. sayısından ulaşabilirsiniz Hukuk ve Adalet Eleştirel Hukuk Dergisi - Cilt: 6 / Sayı: 15 / Yıl: 2014 H DOĞAL HUKUK BAHÇESĠNDE STOACILIK (STOICISM IN THE GARDEN OF NATURAL LAW) AraĢ. Gör./Res. Asst. Hayrettin YILDIZ “Per Jus naturae intelligo ipsas naturae leges.... hic est ipsam naturae potentiam”1 ÖZET Günümüz hukuk teorisinin oluĢumunda etkili olan iki temel ekol söz konusudur. Bunlar doğal hukuk ekolü ile pozitivist hukuk ekolüdür. Pozitivist okul, sadece yasa çıkarmakla yetkili organların oluĢturduğu kuralların hukukun kaynağı olabileceğini ileri sürerken, doğal hukuk ekolü, hukuk kurallarının kaynağının “doğa” olduğunu savunmaktadır. Doğal hukuk, ahlak kavramı üzerinde durur ve sadece “adalet”i gerçekleĢtiren kuralların geçerli olduğuna inanır. Helenistik dönemde doğan Stoacılık okulu da, ahlaki bir felsefe olması yönüyle, doğa ve akıldan süzülen kuralların geçerliliğini savunur. Stoisizmde bütün insanlar eĢittir ve herkes ve her Ģey tek bir evrensel yasaya tabidir, o yasa da doğa yasasıdır. Stoacılar bu Ģekilde, yeryüzünde yaĢayan bütün insanların tek bir dünya devletinin (kozmopolis) yurttaĢları olduğu sonucuna varmıĢlardır. Anahtar Kelimeler: Doğal hukuk, Stoisizm, Stoacılık, Ahlak, Dünya Devleti, Evrensellik, Hukukun Kaynağı H Hakem denetiminden geçmiĢtir. Yalova Üniversitesi Hukuk Fakültesi AraĢtırma Görevlisi/Uludağ Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kamu Hukuku Doktora Öğrencisi, hyhayildiz@gmail.com 1 “Tabiat hukukundan, Tabiatın kendi kanunlarını, yani bizzat Tabiatın kendi kuvvetini anlıyorum”, (George Gurvitch, “Tabii Hukuk mu, Yoksa Sezgiye Dayanan Müsbet Hukuk mu?”, (Çev. Hamide Uzbark), Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Yıl 1945, Cilt 02, Sayı 04, s. 157) . 22 Doğal Hukuk Bahçesinde Stoacılık ABSTRACT There are two schools of law who determine the law theories of today. These are the school of natural law and the school of positivist law. While the positivist school suggests that the rules which are accepted by the competent organs (in a state) are the valid rules, the school of natural law believe that the source of law can only be the nature. The concept of natural law gives importance to the notion of “moral” and trusts the validity of rules which only realize the “justice”. The stoicism is a philosophy of natural law, born in time of Hellenistic period, which has theories about the question of moral and which supports the validity of the rules deriving from the nature and the notion of logos. According to the philosophy of stoicism, all the human beings are equal, all the creatures should respect the same law and this law is the law of the nature. Thus, the stoics reach the idea of all the human beings living on the earth can be citizens of the same World State (cozmopolis). Keywords: Natural law, Stoicism, Moral, World State, Universality, Source of law *** “..Hukuk kuralları, bütünsel olarak düĢünüldüğünde bu kuralların oluĢumunda bir çok faktörün rol oynadığı görülür. Ġnsan doğasının kuralların ihdası üzerindeki etkisi yadsınamasa da bu etki yalnız ve tek baĢına değildir. Dolayısıyla hem yasa koyucular, hem bir geleneğin devamı olarak örfi hukuk, hem de toplumların kendilerine özgü kültürel yapıları, keza doğru ile yanlıĢı ayırt etmede farklı tutumlar benimseyebilen insan iradesinin de hukuk kurallarının oluĢumu üzerindeki etkisi hesaba katılmalıdır...” Makalenin devamına, dergimizin 2014 tarihli, 6. cilt, 15. sayısından ulaşabilirsiniz Hukuk ve Adalet Eleştirel Hukuk Dergisi - Cilt: 6 / Sayı: 15 / Yıl: 2014 H HUKUK YARGILAMASINDA ĠLANEN TEBLĠGAT USULÜNÜN GERÇEK KĠġĠ TACĠRLERE VE SERMAYE ġĠRKETLERĠNE UYGULANABĠLĠRLĠĞĠ (THE APPLICABILITY OF THE NOTIFICATION BY PUBLICATION PROCEDURE TO THE REAL PERSON MERCHANTS AND CAPITAL COMPANIES IN CIVIL PROCEDURE) AraĢ. Gör./Res. Asst. Sami Özgür MEMĠġOĞLU ÖZET ÇalıĢmamızda öncelikle tebligat hukukuna hakim ilkeler ele alınmıĢ ve Tebligat Kanunu ile korunmak istenen hukuki menfaatlerden bahsedilmiĢtir. Bunun ertesinde ilanen tebligat usulünün Tebligat Hukukundaki uygulaması ve bu usule baĢvuru Ģartları incelenmiĢtir. Konunun gerçek kiĢi tacirler ve sermaye Ģirketleri açısından arz ettiği özellikler ayrıca ele alınmıĢtır. Ayrıca hukuk yargılamasında ilanen tebligatta usulsüzlüğün sonuçlarına da değinilmiĢtir. Anahtar Kelimeler: Tebligat Kanunu, Ġlanen Tebligat Usulü, Usulsüz Tebliğ, Tebligatı Kabule Yetkili Temsilci, ġirketlere Yapılan Tebligat ABSTRACT This study firstly focuses on the dominant principles of the notification law and the legal benefits that the Code of Notification aims to protect. Within this framework, the application and the conditions to be fulfilled to commence this procedure are hereby examined. In addition to this approach, the distinctive characteristics of this procedure that are seen during its application to the real person merchants and capital companies are also analyzed. Finally, the study aims to indicate legal consequences of H Hakem denetiminden geçmiĢtir. DoğuĢ Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim elemanı, smemisoglu@dogus.edu.tr 24 Hukuk Yargılamasında İlanen Tebligat Usulünün Gerçek Kişi Tacirlere ve Sermaye Şirketlerine Uygulanabilirliği the irregularities which can be encountered during the application of this procedure. Keywords: Code of Notification, Notice, Procedure of Notification by Publication, Irregular Notification, Notification process applied to the Companies, Authorized Representatives to Accept Notifications *** “..Ġlanen tebligat adresi hiç öğrenilemeyen ve aranmasına karĢın bulunamayan muhataba karĢı tebligat imkansızlığını aĢmak için öngörülmüĢ bir usuldür. ġüphesiz adresi bilinmeyen ve araĢtırmalara rağmen de bulunamasa dahi muhataba karĢı tebligat yapılmasını mümkün kılmak için bu yol öngörülmüĢtür. Teb. K. m.10/f.2 hükmünde yapılan değiĢiklik bu noktada ilanen tebligat usulünü de etkilemiĢtir. Bu düzenleme ile özellikle gerçek kiĢilerin öncelikle yine bilinen adrese tebligat yapılacağı; böylelikle, ilgiliye daha kolay ulaĢılabilecek bir adres biliniyorsa oraya tebligat yapılması imkânının saklı tutulduğu ifade edilmiĢtir. Aynı maddede söz konusu adresin tebligata elveriĢli olmadığının anlaĢılması veya bu adrese tebligat yapılamaması halinde muhatabın 5490 sayılı Kanun‟a göre adres kayıt sistemindeki adresinin bilinen son adresi kabul edilerek, tebligatın buraya yapılacağı belirtilmiĢtir. Dolayısıyla bilinen adrese yapılan tebligatın karĢılıksız kalması halinde, adres kayıt sistemindeki adrese yapılan tebligat geçerli kabul edilecek; ancak ilgilinin adres kayıt sisteminde de bir adresi bulunmuyorsa o takdirde Teb. K. m.28‟deki araĢtırmanın ardından ilânen tebligat yapılacaktır. Yeni düzenleme sebebiyle, adres kayıt sisteminde bir adres mevcut olduğu sürece, adresin meçhul sayılması ve sonuçsuz kalan bir adres araĢtırması ertesinde ilanen tebligat yoluna baĢvurulması söz konusu olmayacaktır...” Makalenin devamına, dergimizin 2014 tarihli, 6. cilt, 15. sayısından ulaşabilirsiniz Hukuk ve Adalet Eleştirel Hukuk Dergisi - Cilt: 6 / Sayı: 15 / Yıl: 2014 H OLAĞANÜSTÜ HALLER VE SIKIYÖNETĠM (STATES OF EMERGENCY AND MARTIAL RULE) AraĢ. Gör./Res. Asst. Nurhan HACIĠBRAHĠMOĞLU ÖZET Türkiye Cumhuriyeti‟nin yabancı olmadığı ve belli bir bölgesinin uzun süre boyunca maruz kaldığı olağanüstü yönetim usulleri idarenin kullandığı yetkilerin geniĢlemesine sebebiyet vermesi açısından oldukça önemlidir. Olağanüstü yönetim usulleri, temel hak ve özgürlüklere müdahale eden, kullanım alanını kısıtlayan usullerdir. Bu usullerin geçiciliği ve olağan dıĢılığı, yönetimlerin hukuktan ayrılmaları için bir mazeret teĢkil etmez. Çünkü olağanüstü yönetim usulleri de hukuki usullerdir. Anahtar Kelimeler: olağanüstü hal, sıkıyönetim, hukuk devleti, yetki, yargısal denetim ABSTRACT Turkish Republic is familiar with the state of emergency procedures since a particular region of Turkey was exposed to it for a considerable period of time, and it is also important in terms of extended power that administrative authorities exercise. State of emergency procedures interfere with the fundamental rights and freedoms and restrict these freedoms’ scope of enjoyment. Provisional and extraordinary nature of these procedures can not be accepted as an excuse to be exempted from the rule of law; because the states of emergency are also required to be in line with certain rules. Keywords: State of emergency, martial rule, rule of law, power, judicial review. *** H Hakem denetiminden geçmiĢtir. DoğuĢ Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim elemanı, nhaciibrahimoglu@dogus.edu.tr 26 Olağanüstü Haller ve Sıkıyönetim “..Olağanüstü Yönetim Usulleri, devletin olağan dönemde var olan hukuk kuralları ile çözümleyemeyeceği bir durumun baĢ göstermesi halinde baĢvurulan yönetim usulleridir. Bu yönetim usulleri, kendilerine has özellikleri olan ve sadece olağanüstü halin gerekliliğinin tespit edildiği zamanlarda uygulamaya konulan usullerdir. Sadece Türkiye‟de değil, Dünyada diğer ülkelerde de olağanüstü bir durumun varlığı halinde baĢvurulan bu usuller, bu yönetim usulünü uygulamakla görevli makamlara oldukça geniĢ yetkiler vermektedirler. Fakat bu geniĢ yetkiler, bu makamların hukuksuz bir Ģekilde hareket edecekleri anlamına gelmez. Olağanüstü yönetim usulleri de hukuk kuralları içerisinde yer alan usullerdir. ... Olağanüstü Yönetim Usulleri devletin, olağan zamanlarda uyguladığı hukuk kuralları ile çözümleyemeyeceği derecede önem arz eden durumların varlığı halinde uygulanan usuller olması sebebiyle oldukça önemlidirler. Fakat bu yönetim usullerinin, yürütme organına tanıdığı yetkiler açısından incelendiğinde, suiistimale oldukça açık oldukları görülür. Çünkü bu tür bir yönetimin uygulandığı zamanlarda idarenin sahip olduğu takdir yetkisi, olağan dönemlere göre geniĢleme göstereceğinden, olağanüstü dönemlerin varlığı bahanesiyle, amaca aykırı düzenlemelerin ortaya çıkması muhtemeldir. Yürütme organının düzenlemeleri, olağanüstü yönetim usullerinin gereklerine uygun, bu usullerin uygulanma sebepleri ile uyuĢur nitelikte olmalıdır. Bu sebepler ortaya çıktığında Olağanüstü Yönetim Usulleri elbette uygulanacaktır. Bu usuller hukukidir ve yalnızca Türkiye‟de değil, diğer ülkeler açısından da bakıldığında bu usullere iliĢkin ulusal hukuki düzenlemelerin varlığı görülür. Bu sebeple, bu usuller, ilan edilmelerini gerektiren sebebin varlığı halinde uygulanması gereken, kamunun refahı için bir anlamda zorunlu olarak öngörülmesi gerekli usullerdir...” Makalenin devamına, dergimizin 2014 tarihli, 6. cilt, 15. sayısından ulaşabilirsiniz Hukuk ve Adalet Eleştirel Hukuk Dergisi - Cilt: 6 / Sayı: 15 / Yıl: 2014 H AVRUPA ĠNSAN HAKLARI MAHKEMESĠ KARARLARI IġIĞINDA ĠNSAN TĠCARETĠ, KÖLELĠK VE ZORLA ÇALIġTIRMA YASAĞI (AĠHS MD.4) (HUMAN TRAFFICKING, PROHIBITION OF SLAVERY AND FORCED LABOUR (ECHR ARTİCLE 4) IN THE LIGHT OF THE DECISIONS OF THE EUROPEAN COURT OF HUMAN RIGHTS) Ġlyas SÖYLEMEZ ÖZET Kölelik, yirminci yüzyılın baĢına kadar tarihin her devrinde insanlık tarihinin kara bir lekesi olarak süregelmiĢtir. Yirminci yüzyılın baĢı ile beraber BirleĢmiĢ Milletler öncülüğünde ve daha sonraları bölgesel örgütlerce de köleliğe karĢı önlemler alınmıĢtır. Geleneksel kölelik ile mücadelede bu düzenlemelerle birlikte önemli yol alınmıĢtır. Sosyal, kültürel ve ekonomik Ģartların değiĢmesi ile beraber köleliğin, kulluğun ve zorla çalıĢtırmanın da görünüĢ biçimleri değiĢiklik göstermiĢtir. Bu değiĢiklikler eski belgelerle korunamayan birçok insan hakları ihlallerini de ortaya çıkarmıĢtır. Ayrıca bu hak ihlalleri farklı ülkelerde farklı görünüĢ biçimleri ve nedenleri taĢımaktadır. Emek sömürüsü için insan ticareti ve fuhuĢ için yapılan kadın ticareti sık karĢılaĢılan durumlardır. Amaç farklı olmakla beraber araç olarak insan ticareti her davranıĢ kalıbında karĢımıza çıkmaktadır. Anahtar Kelimeler: Kölelik, Kulluk, Zorla ÇalıĢtırma, Ġnsan Ticareti, Avrupa Ġnsan Hakları SözleĢmesi (AĠHS), Avrupa Ġnsan Hakları Mahkemesi (AĠHM), Rantsev, Siliadin, AĠHS Md. 4. ABSTRACT Slavery has contiuned as a black mark in every period of history until the beginning of the twentieth century. By the begining of the twentieth century and afterwards, under the leadership of the United Nations H Hakem denetiminden geçmiĢtir. DoğuĢ Üniversitesi Hukuk Fakültesi – 3. sınıf öğrencisi; ilyassoylemez@gmail.com 28 Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında İnsan Ticareti, Kölelik ve Zorla Çalıştırma Yasağı (AİHS md.4) measures against slavery were adopted by regional organizations. With these measures it has been made an important headway in struggle with tradional slavery. Slavery, servitude and forced labor have demonstrated an alteration in changing social, cultural and economic conditions. These changes made it clear that human rights abuses could not be protected by old documents. Moreover these human rights abuses have different forms of sight and reasons in various countries. Human trafficking for abuse of labour and woman trafficking for prostitution are common situations. In spite of the fact that the grounds are different, the human trafficking appears in every behavioural patterns as a means. Keywords: Slavery, Servitude, Forced Labour, Human Trafficking, European Convention on Human Rights (ECHR), European Court of Human Rights (ECtHR), Rantsev, Siliadin, ECHR Article 4. *** “...Türkiye açısından durumu değerlendirmek gerekmektedir. AĠHM‟nin sınırlı sayıda dahi olsa ortaya koyduğu içtihatlarda, AĠHS‟ e taraf devletlere madde 4 için yüklemiĢ olduğu pozitif yükümlülükler1 doğrultusunda Türkiye mevzuatına baktığımız zaman ne yazık ki ya mevzuatta hiçbir düzenleme kendisine yer bulmamakta ya da yapılan düzenlemelerde AĠHM içtihatlarıyla ortaya koyulan ölçütlere veya taraf olunan uluslararası metinlerin gereklilikleri karĢılanamamaktadır. Bunun yanı sıra Türkiye‟nin jeopolitik konumu nedeniyle sahip olduğu insan ticareti ağının transit ülke konumu olması nedeniyle ekstra önlem gerekliliğini göz ardı eden bir mevzuat boĢluğu söz konusudur...” Makalenin devamına, dergimizin 2014 tarihli, 6. cilt, 15. sayısından ulaşabilirsiniz 1 Ayrıntılı bilgi için bakınız: Jean-François Akandji-Kombe, Avrupa Ġnsan Hakları SözleĢmesi Kapsamında Pozitif Yükümlülükler, Avrupa Ġnsan Hakları SözleĢmesinin uygulanmasına iliĢkin kılavuz kitap, http://www.anayasa.gov.tr/files/insan_haklari_ mahkemesi/el_kitaplari/AIHSKapsamindaPositifYukumlulukler.pdf, (Son EriĢim Tarihi: 22.12.2013). Hukuk ve Adalet Eleştirel Hukuk Dergisi - Cilt: 6 / Sayı: 15 / Yıl: 2014 GÖRÜġLER OPINIONS * Vakıf Üniversiteleri Öğretim Üyelerinin ÇalıĢma Esasları The Working Conditions of the Academic Staff in Foundation Universities Prof. Dr. H. Fehim ÜÇIġIK * Konut ve Çatılı ĠĢyeri Kiralarında SözleĢmenin Sona Ermesi How Can Rent Contract in Dwelling House and in Workplace with Frame be Ended? Yrd. Doç. Dr./Asst. Prof. Dr. Ömer SEVER * Prenses Caroline von Hannover Karar(lar)ı Judgement(s) of Caroline, Princess of Hanover BüĢra Burçe AVCI * Anayasa Yapım Sürecinde, Anayasa UzlaĢma Komisyonunun ĠĢlevi Functions of the Constitutional Conciliation Commission in Constitution Making Process Necati ATÇEKEN * Louis Althusser: Ġdeoloji ve Devletin Ġdeolojik Aygıtları Louis Althusser: Ideology and Ideological State Apparatuses Muhammet GÜNGÖR VAKIF ÜNĠVERSĠTELERĠ ÖĞRETĠM ÜYELERĠNĠN ÇALIġMA ESASLARI (THE WORKING CONDITIONS OF THE ACADEMIC STAFF IN FOUNDATION UNIVERSITIES) Prof. Dr. H. Fehim ÜÇIġIK “..1982 Anayasasına göre, çağdaĢ eğitim-öğretim esaslarına dayanan bir düzen içinde milletin ve ülkenin ihtiyaçlarına uygun insan gücü yetiĢtirmek amacı ile; ortaöğretime dayalı çeĢitli düzeylerde eğitim-öğretim, bilimsel araĢtırma, yayın ve danıĢmanlık yapmak, ülkeye ve insanlığa hizmet etmek üzere çeĢitli birimlerden oluĢan kamu tüzelkiĢiliğine ve bilimsel özerkliğe sahip üniversiteler Devlet tarafından kanunla kurulur. Kanunda gösterilen usul ve esaslara göre, kazanç amacına yönelik olmamak Ģartı ile vakıflar tarafından, Devletin gözetim ve denetimine tabi yükseköğretim kurumları kurulabilir (m.130/I,II). Üniversite yönetim ve denetim organları ile öğretim elemanları, Yükseköğretim Kurulunun veya üniversitelerin yetkili organlarının dıĢında kalan makamlarca her ne suretle olursa olsun görevlerinden uzaklaĢtırılamazlar (m.130/VII). Üniversiteler ile öğretim üyeleri ve yardımcıları serbestçe her türlü bilimsel araĢtırma ve yayında bulunabilirler. Ancak, bu yetki, Devletin varlığı ve bağımsızlığı ve milletin ve ülkenin bütünlüğü ve bölünmezliği aleyhinde faaliyette bulunma serbestliği vermez (m.130/IV). Yükseköğretim kurumlarının kuruluĢ ve organları ile iĢleyiĢleri ve bunların seçimleri, görev, yetki ve sorumlulukları, üniversiteler üzerinde Devletin gözetim ve denetim hakkını kullanma usulleri, öğretim elemanlarının görevleri, unvanları, atama, yükselme ve emeklilikleri, öğretim elemanı yetiĢtirme, üniversitelerin ve öğretim elemanlarının kamu kuruluĢları ve diğer kurumlar ile iliĢkileri, öğretim düzeyleri ve süreleri, yükseköğretime giriĢ, devam ve alınacak harçlar, Devletin yapacağı yardımlar ile ilgili ilkeler, disiplin ve ceza iĢleri, mali iĢler, özlük DoğuĢ Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi; hucisik@dogus.edu.tr Vakıf Üniversiteleri Öğretim Üyelerinin Çalışma Esasları 32 hakları, öğretim elemanlarının uyacakları koĢullar, üniversitelerarası ihtiyaçlara göre öğretim elemanlarının görevlendirilmesi, öğrenimin ve öğretimin hürriyet ve teminat içinde ve çağdaĢ bilim ve teknoloji gereklerine göre yürütülmesi, Yükseköğretim Kuruluna ve üniversitelere Devletin sağladığı mali kaynakların kullanılması kanunla düzenlenir (m.130/IX). ... Anayasa Mahkemesi, 1961 Anayasası döneminde de öğretim elemanlarının bir kısmının kamu hukukuna, diğerlerinin özel hukuka tabi kılınması Ģeklindeki ayırımın kabul edilemeyeceğine, mesleki güvencesi bulunmayan, sözleĢmesinin yenilenmeyeceği kuĢkusuyla sürekli tedirginlik ortamı içinde bulunan bir öğretim üyesinin bilimsel özerkliği bulunduğunun düĢünülemeyeceğine karar vermiĢtir. Vakıf Yükseköğretim Kurumları Yönetmeliği, DanıĢtay Sekizinci Dairesinin 29.04.2011 tarihli ve bize göre son derece isabetli iptal kararından sonra, 1982 Anayasası ve 2547 sayılı Kanuna tamamen uygun hale dönüĢmüĢtür. 2011 yılındaki iptal kararından sonra çeĢitli vakıf üniversiteleri, öğretim üyelerinin özellikle yıllık izinleri ile mazeret izinleri ve iĢten çıkarma konularında farklı uygulamalar yapmakta ve bu yüzden, bizce, gereksiz olarak çok sayıda dava açılmıĢ bulunmaktadır. Bize göre, Yükseköğretim Kurulu, vakıf üniversiteleri öğretim üyelerinin ĠĢ Kanununa tabi olan aylıkları kapsamına giren hususları açıkça belirleyen ve bu kapsam dıĢında kalan diğer özlük hakları ve çalıĢma esasları yönünden 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ve ilgili mevzuatın uygulanacağını belirten, Anayasaya, yargı kararlarına ve mevzuata uygun bir yönetmelik düzenlemesi yapmak veya genel kurul kararı almak ya da genelge yayınlamak suretiyle uygulamada birliği sağlamalıdır...” Makalenin devamına, dergimizin 2014 tarihli, 6. cilt, 15. sayısından ulaşabilirsiniz Hukuk ve Adalet Eleştirel Hukuk Dergisi - Cilt: 6 / Sayı: 15 / Yıl: 2014 KONUT VE ÇATILI ĠġYERĠ KĠRALARINDA SÖZLEġMENĠN SONA ERMESĠ (HOW CAN RENT CONTRACT IN DWELLING HOUSE AND IN WORKPLACE WITH FRAME BE ENDED?) Yrd. Doç. Dr./Asst. Prof. Dr. Ömer SEVER ÖZET 6098 Sayılı yeni Türk Borçlar Kanunu 347. maddesi ile önceki 6570 sayılı Gayrimenkul Kiraları Hakkındaki Kanunda olmayan bir hüküm getirmiĢ bulunmaktadır. Bu maddeye göre, konut ve çatılı iĢyeri kiralarında sözleĢmenin sona ermesi iki yolla mümkündür. Birincisi bildirim yoluyla sözleĢmenin feshi, diğeri ise dava yoluyla sözleĢmenin feshi yoludur. Bu kanuna göre, konut ve çatılı iĢyeri kiralarında kiracı ile kiralayanın sözleĢmeyi feshi süreleri ayrı ayrı düzenlenmiĢtir. Belirli süreli kira sözleĢmelerinde kiracı, kira sözleĢmesi süresinin bitiminden 15 gün önce haber vererek sözleĢmeyi feshedebilirken bu hakkını kullanmadığı sürece sözleĢme aynı Ģartlarla bir yıl daha uzatılmıĢ sayılır. Kiralayan ise, sözleĢme süresinin bitimine dayanarak sözleĢmeyi sona erdiremez. Ancak 10 yıllık uzama süresi sonunda kiraya veren, bu süreyi izleyen her uzama yılının bitiminden en az üç ay önce yazılı bildirimde bulunarak herhangi bir sebep göstermeksizin sözleĢmeye son verebilir. Belirsiz süreli kira sözleĢmelerinde, kiracı her zaman, kiralayan ise kiranın baĢlangıcından on yıl geçtikten sonra, fesih bildirimiyle sözleĢmeyi sona erdirebilir. Bu maddenin yazılıĢ Ģekli yanlıĢ anlamalara sebep verebilir. Bu maddedeki kiralayanın belirli süreli kira sözleĢmelerindeki on yıllık uzama süresinin sonunda doğacak olan fesih hakkının hesabında, on yıllık uzama süresinin baĢlangıç tarihi açıklanmadığından, bu sürenin en son yenilenmiĢ veya uyarlanmıĢ sözleĢmenin süresinin bitiminden sonra on yıllık uzama süresinin baĢlayacağını kabul etmek gerekir. DoğuĢ Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi; osever@dogus.edu.tr 34 Konut ve Çatılı İşyeri Kiralarında Sözleşmenin Sona Ermesi Anahtar Kelimeler: Yeni Türk Borçlar Kanunu, belirli ve belirsiz süreli kira sözleĢmeleri, kiracı, kiralayan, fesih. ABSTRACT As it is known, there are two ways to terminate the rent contract in dwelling house and in workplace with frame.The first one is via declaration and the second one is via legal action.In this point, we are going to generally examine the ending of rent contract with a given period and contract with an indefinite period.Moreover, we are not going to mention about the validity of declaration topic. As draft of Turkish Law of Obligations and its legislative intention, (which is presented to TBMM Presidency by T.C Prime Ministry General Directorate of Law and Resolve, prepared by Ministry of Justice and agreed on the date of 24.12.2007 by Council of Ministers) analyzed, it is obviously seen that, the anxiety in society created by lessor with contract, who is not the direct owner of leasehold for a long time, is taken into consideration.So, when the circumstances in article occured, landlord has a legal right to end the rent contract unilaterally, without paying any compensation. Keywords: Turkish Obligation Code, indefinite or definite term rent contract, lessor, tenant, abolishment. *** “...Bilindiği gibi konut ve çatılı iĢyeri kiralarında sözleĢmenin sona ermesi iki yolla mümkün olmaktadır. Birincisi bildirim yoluyla, ikincisi dava yoluyladır. Biz burada genel olarak belirli süreli kira sözleĢmelerinin ve belirsiz süreli sözleĢmelerinin sona ermesi durumunu inceleyeceğiz. Bildirimin geçerliliği konusuna değinmeyeceğiz...” Makalenin devamına, dergimizin 2014 tarihli, 6. cilt, 15. sayısından ulaşabilirsiniz Hukuk ve Adalet Eleştirel Hukuk Dergisi - Cilt: 6 / Sayı: 15 / Yıl: 2014 PRENSES CAROLINE VON HANNOVER KARAR(LAR)I (JUDGEMENT(S) OF CAROLINE, PRINCESS OF HANOVER) BüĢra Burçe AVCI “...Avrupa Ġnsan Hakları SözleĢmesi (AĠHS) kiĢinin belli baĢlı medeni ve siyasi haklarını geniĢ bir Ģekilde garanti (güvence) altına almıĢtır. Bütün Avrupa Konseyi üyesi ülkelerini onayladığı AĠHS, “Avrupa Anayasası” olarak adlandırılabilecek bir sistem ortaya çıkarmıĢtır. Ġlk bakıĢta, sözleĢmeyle güvence altına alınan hakların tıpkı liberal gelenekteki temel haklarda olduğu gibi, devlete karĢı menfi (olumsuz) haklardan olduğu görülür. Ancak sözleĢmenin üslubundan devlete birtakım müsbet (olumlu) yükümlülüklerin getirildiği hakların bulunduğu da anlaĢılmaktadır. Komisyon ve Mahkeme, 8. maddenin devletin gayrimeĢru aileyi de içerecek Ģekilde aile hayatını düzenlemek ve korumak için olumlu faaliyette bulunmasını gerektirdiğini kabul etmiĢtir. Bir kiĢinin özel hayatına müdahale eden yayınlar bakımından, ünlüler ve kraliyet ailelerine mensup kiĢiler özel yaĢamlarının medya müdahalesinden korunması hususunda madde 8'e güvenir. Ancak bu tek taraflı bir durum değildir. Dolayısıyla iĢin boyutunun özel hayata müdahale eden yayınlar niteliğini taĢıyan “paparazziler” açısından da bir değerlendirmeye tabii tutulması gerekir. Bu noktada da sözleĢmenin 10. maddesini teĢkil eden “ifade özgürlüğünün” bir yansıması olan basın özgürlüğü devreye girer. Paparazzilerin yaptığı iĢ aslında ahlâk sınırlarını zorlar mı sorusuna gelince, ilk bakıĢta bu uygulama ahlâk dıĢı kabul edilir. Oysa bu gazetecilik alanının kendine özgü çalıĢma prensipleri vardır. Kullandıkları ekipmanlar bile diğerlerinden farklıdır. Her Ģeyden önce gizlice izlemektedirler. ÇalıĢma saatleri bile özeldir; onlar da sözgelimi bir ekonomi habercisi gibi habercilik endiĢesi ile çalıĢmaktadırlar. Sonuçta sabah haber müdürünün masasına bir veya birkaç bomba niteliği taĢıyacak haber bırakmak zorundadırlar. Diğer bir deyiĢle, paparazziler de aslında kendi koĢulları altında mesleklerini uygulamaktadır. Her mesleğin erdemli ve erdemsiz çalıĢanları vardır. Etik ihlâli sadece bu DoğuĢ Üniversitesi Hukuk Fakültesi 4. sınıf öğrencisi, 1051046@dogus.edu.tr 36 Prenses Caroline Von Hannover Karar(lar)ı mesleğe özgü bir Ģey değildir. Ancak bu, diğer gazetecilik alanlarına göre etik ihlâli yapmaya en müsait alandır. Netice itibariyle insanların özel alanlarına girmeye çalıĢmaktadırlar. Bu sınırı aĢtıkları an ya da o sınıra yaklaĢamadıkları an gazete içindeki konumları da tehlikeye girer. Yani, aslında çift taraflı bir etkileĢim söz konusudur. Dolayısıyla özel yaĢama saygı ile basın özgürlüğü arasında kurulacak bir denge ile ihlallerin önüne geçilebilmesi mümkün olacaktır. ... Ġncelenmekte olan hakkın amacı, „bireyi kamu otoritelerinin keyfi uygulamalarına karĢı korumaktır‟. Çoğu durumda Mahkeme, bireyin hakkının kullanımına devlet tarafından getirilen bir hukuki müdahalenin meĢruluğunu sorgulamazken, tarafı, acil bir toplumsal ihtiyacı karĢılaması ve ortak değerlere cevap vermesine binaen, itiraz edilen tedbirin demokratik bir toplumda gerekli olduğunu ispat etmeye zorunlu kılmamaktadır. Güdülen amaçla orantılılığın bir parçası olan gereklilik kavramı, çoğu durumda, bu sebeple, bireylerle devlet arasında çekiĢmenin yaĢandığı savaĢ alanını teĢkil etmektedir. Bu alanın çevresi, toplumun devam eden sosyal ve ekonomik geliĢiminden etkilenerek yıllar içinde değiĢmiĢtir. 8. maddenin pratikte uygulanması, toplumsal olarak tartıĢmalı durumlarda tatbikini denemek ve öngörmek güç olduğu için, zorlu bir çalıĢma halini almıĢtır. Bu anlamda 8. madde için, yıllar içinde artan sayıda sorunu kapsamına alabilen ve korumasını diğer maddelerin alanına girmeyecek olan bir dizi menfaate geniĢletebilen, SözleĢme‟nin en ucu açık maddesi olduğu söylenebilir. Bu durum, kısmen, Strazburg organlarının, kapsamlı bir 8. madde tanımı yapmamıĢ olmasından kaynaklanmaktadır, böylelikle değiĢen zamana tamamen adapte olmalarını sağlamıĢtır. AĠHM önüne gelen baĢvurularda, özel hayat sınırlarının ihlal edilip edilmediği konusunda titizlikle değerlendirme yapılmalıdır. “Özel hayat” kavramının net bir çerçeve sunmaması, esnek sınırlar oluĢturması hak kaybı sonucunu doğurma riskine neden olabilmektedir. Bu sebeple özellikle basının dahil olduğu konular bakımından adil bir menfaat dengesi kurulmaya çalıĢılmalıdır...” Makalenin devamına, dergimizin 2014 tarihli, 6. cilt, 15. sayısından ulaşabilirsiniz Hukuk ve Adalet Eleştirel Hukuk Dergisi - Cilt: 6 / Sayı: 15 / Yıl: 2014 ANAYASA YAPIM SÜRECĠNDE, ANAYASA UZLAġMA KOMĠSYONUNUN ĠġLEVĠ (FUNCTIONS OF THE CONSTITUTIONAL CONCILIATION COMMISSION IN CONSTITUTION MAKING PROCESS) Necati ATÇEKEN “..Anayasa, yasaların çerçevesini belirleyen üst norm olarak karĢımıza çıkmaktadır. Anayasalar geliĢen dünya gerçekleri ve insan haklarının korunması açısından güncellemeler ile korunmaya çalıĢılmaktadır. Ülkemizde toplumun isteği yeni bir Anayasa yapılması veya 1982 Anayasası üzerinde değiĢiklikler yapılması yönünde olmuĢtur. Anayasa hukuku temelinde bu değiĢimin nasıl yapılacağı tartıĢmalara sebep olmuĢtur. Asli –Tali kurucu iktidar kavramları üzerinde durulmuĢ, kurucu meclis yapısı incelenmeye baĢlanmıĢtır. Yeni anayasa yapım süreci tartıĢmaları devam ederken, meclis bünyesinde yer alan siyasi partiler taslak bir anayasa hazırlamak için eĢit temsil ilkesine dayalı bir komisyon oluĢturmuĢtur. Komisyon yapısı itibariyle çeĢitli soruları ve sorunları beraberinde getirmiĢtir. Komisyonun yetkisi, hukukiliği, görevi ve sonuca etkisi gündemde fazlasıyla yer almıĢtır. ... Toplumun farklı kesimlerinin yeni anayasaya yönelik çeĢitli istekleri vardır. Bu isteklerden en çok vurgulanan ortak noktalardan bir kaçı aĢağıdaki gibi sıralanabilir: - Özgürlüklerin kural, sınırlamaların istisna olması, - Anayasanın sınırlayıcı ve müdahaleci olmaması, - Hak ve özgürlükleri ihlal eden kamu görevlilerinin yaptırıma uğratılacağının Anayasada açıkça belirtilmesi, - Soykırım ve insanlığa karĢı suçlarda zamanaĢımının olmaması, - Siyasi partilerin kapatılmasının zorlaĢtırılması Yukarıdaki hususlar, genel baĢlıklar halinde kamuoyunun beklentilerini, yansıtmakta olup, siyasi yöndeki taleplerde ise seçim barajının DoğuĢ Üniversitesi Hukuk Fakültesi 4. sınıf öğrencisi, 1051036@dogus.edu.tr 38 Anayasa Yapım Sürecinde, Anayasa Uzlaşma Komisyonunun İşlevi düĢürülmesi baĢı çekmektedir. Anayasada seçim barajı ya da seçim sistemine yönelik bağlayıcı bir düzenleme yer almadığından, Milletvekili Seçim Kanununda yapılacak bir değiĢiklikle, seçim barajının düĢürülmesinin önünde herhangi bir hukuki engel yoktur. Anayasa UzlaĢma Komisyonunda dört siyasi partinin temsilcilerinin olması ve geri kalan siyasi partilerin bu çalıĢmaya sadece görüĢ bildirerek katılması, Anayasa yazımı için eksiklik teĢkil etmektedir. Seçim barajının düĢürülmesiyle meclisteki sandalye sayısının değiĢmesi, Komisyonda elbette değiĢiklik yapılmasını da gerektirecektir. Seçim barajının düĢürülmesiyle halkın mecliste temsil oranı artacaktır. Sonuç olarak, Anayasa yapım sürecinde Ģeffaflık esas kriterlerden biri olmalıdır. Halkın görüĢlerinin en iyi Ģekilde analiz edilmesi ve halkın taleplerinin gereği gibi anayasaya yansıtılabilmesi anayasa yapımında en önemli husustur. GörüĢ bildiren bireylerin kimlik belirtmek zorunda bırakılmaması, Ģeffaflık ilkesinin daha kesin bir biçimde vurgulanması ve güvenceye alınması gerekmektedir. Anayasayı oluĢturacak komisyonun veya grubun siyasal katılımcılık gözetilerek, yasal dayanakla bir araya gelmesi hukuk devletinin gereğidir...” Makalenin devamına, dergimizin 2014 tarihli, 6. cilt, 15. sayısından ulaşabilirsiniz Hukuk ve Adalet Eleştirel Hukuk Dergisi - Cilt: 6 / Sayı: 15 / Yıl: 2014 LOUIS ALTHUSSER: ĠDEOLOJĠ VE DEVLETĠN ĠDEOLOJĠK AYGITLARI (LOUIS ALTHUSSER: IDEOLOGY AND IDEOLOGICAL STATE APPARATUSES) Muhammet GÜNGÖR “...Siyaset biliminin en önemli ve tartıĢılan kavramlarından biri de “ideoloji”dir. Ġdeoloji kavramı 1796 yılında Fransız filozof Destutt de Tracy tarafından icat edilmiĢtir.1 Diğer bir Fransız teorisyen Louis Althusser (1918-1990) ideoloji kuramına getirdiği yeni bakıĢ açısını içeren çalıĢmaları ile Avrupa‟da ve dünyada yankılar uyandırmıĢ, ideoloji deyince akla ilk gelen isimlerden biri haline dönüĢmüĢtür. O kadar ki Kazancı, “Althussersiz ideoloji yazılamaz.”2 demektedir. Althusser 1960‟ların öne çıkan Karl Marx yorumcularındandır. Kendisi ideoloji kavramına Marx‟tan farklı yaklaĢmakla birlikte Marksist bir perspektif izler.3 Bu çalıĢmada Louis Althusser‟in 1970 yılında kaleme aldığı “Ġdeoloji ve Devletin Ġdeolojik Aygıtları”4 adlı eseri incelenecektir. ÇalıĢmada öncelikle söz konusu eser temel hatlarıyla özetlenecek, ardından da farklı kaynaklardan yararlanılarak değerlendirilecektir. ... DĠA‟lar devlet, yani kapitalizm için bireyleri kurulu düzene itaate yönlendirdikleri oranda iĢlevseldirler. Bu iĢlevselliklerini bir yönüyle de DoğuĢ Üniversitesi Hukuk Fakültesi 2. sınıf öğrencisi, 1351136@dogus.edu.tr Sucu, Ġpek, “Althusser‟in Gözünden Ġdeoloji ve Ġdeolojinin Bir TaĢıyıcısı Olarak Yeni Medya”, Selçuk İletişim, Cilt 7, Sayı 3, Temmuz 2013, s.31. 2 Kazancı, Metin, "Althusser: Ġdeoloji ve Ġdeoloji Ġle Ġlgili Son Söz", İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 24, Ekim 2006. s.1. 3 Güngör, Süleyman, “Althusser‟de Ġdeoloji Kavramı”, Süleyman Demirel Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Fakültesi, C. 6, S. 2, 2001, s.221. 4 Althusser, Louis, İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları, Çev. Yusuf Alp/Mahmut ÖzıĢık, ĠletiĢim Yayıncılık, Ġstanbul, 1994. 1 40 Louis Althusser: İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları anlam sistemleri üzerindeki etkililiklerine borçludurlar.5 DĠA‟ları güçlü kılan bu ince baĢarılarıdır esasen; yani bireyleri özne yaparak, kendi gerçekliklerini yaratmalarını sağlayarak bireysel bağımsızlıklarına ve özerkliklerine inandırmasıdır. Sonuç olarak, Althusser‟in yaklaĢımını benimseyerek günümüze dönecek olursak, Bilgi Çağı‟nı yaĢadığımız bu dönemde teknolojinin ilerlemesi ile kitlesel iletiĢim araçlarının sayıca artması ve nitelik olarak iyileĢmesi ile bugün maruz kalınan DĠA‟ların çok daha çeĢitli hale geldiğini ileri sürebiliriz. Bugünün dünyasının Althusser‟ci bir okumasıyla „Ġdeoloji ve Devletin Ġdeolojik Aygıtları‟ adlı eserde belirtilen özelikle devletin baskı aygıtları ve DĠA‟lar gibi unsurları tespit etmenin ve bunlar arasındaki iliĢkiyi Althusser‟in ortaya koyduğu teori içinde gözlemlemenin zor olduğunu söylemek pek de mümkün değildir. Bu anlamda; Destutt de Tracy, Karl Marx, Antonio Gramsci ve daha birçok düĢünürün tartıĢmaya açtığı ve değerlendirmeye çalıĢtığı ideoloji kavramına Althusser yeni ve güncelliğini hala koruyan bir boyut kazanmıĢtır...” Makalenin devamına, dergimizin 2014 tarihli, 6. cilt, 15. sayısından ulaşabilirsiniz 5 Wolff, Richard D., “Ideological State Appratuses, Consumerism, and U.S. Capitalism: Lessons for the Left”, s. 5. Hukuk ve Adalet Eleştirel Hukuk Dergisi - Cilt: 6 / Sayı: 15 / Yıl: 2014 LEGAL HUKUK DERGĠLERĠ SĠPARĠġ FORMU ORDERING FORM FOR THE LEGAL LAW JOURNALS LEGALBANK ABONELĠK FORMU SUBSCRIPTION FORM FOR THE LEGALBANK LAW DATABASE
