Research Collection Doctoral Thesis Beiträge zur Kenntnis der nichtlinearen Verzerrungen in Hochfrequenz-Verstärkerstufen mit Transistoren für kleine Signalamplituden Author(s): Akgün, Metin Publication Date: 1959 Permanent Link: https://doi.org/10.3929/ethz-a-000089028 Rights / License: In Copyright - Non-Commercial Use Permitted This page was generated automatically upon download from the ETH Zurich Research Collection. For more information please consult the Terms of use. ETH Library Prom. Nr. 2904 Beiträge zur der nichtlinearen in Kenntnis Verzerrungen Hochfrequenz-Verstärkerstufen mit Transistoren für kleine Von der Eidgenössischen Hochschule zur Signalamplituden Technischen in Zürich Erlangung der Würde eines Doktors der technischen Wissenschaften genehmigte PROMOTIONSARBEIT vorgelegt Metin von Akgün dipl. El.-Ing. Türkischer Staatsangehöriger Referent: Herr Prof. Dr. M. J. 0. Strutt Korreferent: Herr Prof. Dr. F. Tank Juris-Verlag Zürich 1959 94 - - ÖZET (Türkische Zusammenfassung) Bu neer çahsmanin gayesi distorsyonlarin transistor lu teorik ve Transistorlar genel olarak miyan dort- uçlularin ne U^ , tinin ait arasinda, yazilmasi kâfidir. Bu iki sine U„ ve fonksyonu hesaplar ve Genel lineer bu teorinin olmiyan için giris malum muayyen bir açindirmakla, evvela lineer ol¬ frekansa tabf olup olmamalan bakimindan ikiye ayirmak Parametreleri frekansa tabf dan tamamen belirli olmalari I„ dört-uclu gibi incelendiklerinden, sekilde hesaplanabilecekleri problemi ele alinmistir. Dört- uçlulari, parametrelerinin kabildir. yüksekfrekans amplifikatörlerindeki nonli- denel olarak incelenmesidir. sartlar olarak iki dogru akim dort uçlularin - çikis dogru ve gerilimleri L, ve birbirinden müstakil iki bagin- altinda, degiskenli çalisma akim matematik bakim- iki fonksyon elde noktasi etrafinda bir edilir. Taylor seri- olmiyan dört-uclunun parametreleri bulunmuç alçak olur. Buna frekanslarda transistora tatbiki literatürde etraf- hca incelenmistir. Parametreleri frekansa tabf olan dört-uclulann incelenmesi daha zordur. Bu problemin incelenebilmesi için yukaridaki gibi basitçe dogru hareket etmege imkân yoktur, zira bunlarla dört-uclunun hakkinda bir bilgi edinilemez. Problemin genel olarak bir hal incelenmistir: Dört-uclunun çikis uçlannin kisa devre edilmesi hali. Bu takdirde lineer denklemine irca olur. akim veya vasfini gerilimi arasindaki bagintiyi veren ve gerilimlerden cözümü zor oldugundan özel alternatif gerilimler bakimindan dört-uclu Bunlardan bilhassa bir akim frekansa tabf kisimlari denklemleri iki iki-uçlu giris akim veya gerilimi ile bir çikis denklem verdiginden enteresandir. Dört-uclunun bu dört-uclunun özel hali bir bir transfer pentodun çahçma sekline benzemektedir. Yalmzaralarindasu mühim fark bulunmaktadir: Pentodun transfer vasfini belirten parametrelerinin hemen daima frekansa tabf olmamlanna mukabil, bir genel dört-uclu için bu parametreler frekansa tabidir. Buna ragmen yukaridaki benzerlikten dolayi, pentoddan bilinen distorsyon dört-ucludan da beklenebilecegini söylemek bazi farklara ragmen, Yukaridaki özel dolayi, lineer distorsyonlarin dört-uclunun olmiyan bir direnç bir genel bir hesaplar, pentodunkine benzedigini göstermistir. denkleminin bir ve neticelerinin kabildir. Hakikaten yapüan iki-uçlununkine benzemesinden kondansatörden mütesekkil bir torsyonlari hesaplanmiçtir. Çapraz modülasyonun hesaplanmasinda iki-uçlunun bir dis- amplitüd çapraz modülasyonunun yaninda bir frekans modülasyonunun da meydana gelebile- cegi gösterilmistir. Bu gundan enteresandir. son netice daha ewel baska bir yerde gösterilmemic oldu¬ - 95 - Bundan sonraki bölümlerde evvela müsterek tabanh eden müsterek vericili isgal lar a (Basisschaltung) distorsyonlar hesaplanip basit bir transformasyonla tatbikatta daki geçilmistir. Bunun için (Emitterschaltung) yan transistor modülasyonu ci R,, , , için ve nasil diger kisaca distorsyonlar hesaplanmistir. hesapla sonra Bu geçis bölgesi kapasiteleri (Sperrschichtkapazität) dir. Bu elemanlardan bilhassa taban direnci R,, bu da için gösterilip, bu hesap genisletilebilecegi gösterildikten bazi transistor- önemli yeri transistor devresindeki distorsyon¬ lineer transistorun hesaplanmasi yondiferansiyeldenkleminincözümü en , miihim kullamlan difiiz- tarzinin lineer olmi- harmonikler, çapraz hesaplarda taban diren- ve sair ihmal edilmekte- oldugundan yaklasik bir göz önüne alinarak hakikf transistora ait distorsyon formülleri elde edilmistir. Müsterek vericili bir transistor devresinde yapilan 3. harmonik ve çapraz mo¬ dülasyonu ölcülerinin neticeleri teorinin verdigi neticelere iyi uymaktadir. Sadece, ölcü mi neticesinde elde edilen çapraz modülasyonunun toplayici ~IC nin (Collector) dogru fonksyonu olarak gösterdigi gayet asikâr minimum, yapilan basit teori- den elde edilememistir. Mamafihilerikibir bölümde bunun bir zit ticesi oldugu gösterilebilmic baghligi aki- teorik olarak da ve bu minimumun hesaplanabilmiçtir. yeri ve devre modülasyonun dirençlerine olan ne-