........................................................................................ ANADOLU L‹SES‹ 2009 - 2010 E⁄‹T‹M YILI I. DÖNEM 11. SINIF K‹MYA DERS‹ 1. YAZILI SINAVI Ö⁄RENC‹ NO: + Ö⁄RENC‹N‹N ADI VE SOYADI: +2 Ca(k) + 2 H(ag) → Ca(ag) + H2(g) 1. 5 litrelik bir kaba 0,1 mol Ca kat›s› ve yeterli miktarda HCl çözeltisi konularak tepkimesi bafllat›l›yor. 1200 saniye sonra kapta 0,04 mol Ca kat›s› bulundu¤u tespit ediliyor. Buna göre, afla¤›da verilen sorular› yan›tlay›n›z. a) H+ iyonlar›n›n tepkimeye girme h›z› kaç mol/l.s dir? b) Tepkimenin h›z› kaç mol/l.s dir? c) H2 gaz›n›n NK’daki oluflma h›z› kaç litre/dak. olur? 2. 1 H 2 2(g) tepkimesindeki H2O(s) ve XOH(k)’n›n molar oluflma ›s›lar› s›ras›yla –68 ve +56 kkaldir. Tepkimenin ileri aktifleflme enerjisi 166 kkal’dir. X(k) + H2O(s) → XOH(k) + Buna göre, afla¤›daki sorular› yan›tlay›n›z. a) Tepkime ›s›s› kaç kkal dir? b) Geri tepkimenin aktifleflme enerjisi kaç kkal dir? 3. – – + IO3(ag) + 5 I(ag) + 6 H(ag) → 3 I2(ag) + 3 H2O(s) Yukar›da denklemi verilen tepkime sabit s›cakl›kta ve sabit hacimli bir kapta gerçekleflmektedir. Afla¤›daki sorular› yan›tlay›n›z. a) Tepkimenin h›z›n› ölçmek için, – ‹letkenlik de¤iflimi – Bas›nç de¤iflimi – pH de¤iflimi özelliklerinin hangilerinden yararlan›labilir? Aç›klay›n›z. b) Ortama saf su kat›l›rsa tepkime h›z› nas›l etkilenir? Aç›klay›n›z. RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA SINIFI: A 2 Al(g) + B(g) → C(g) + E(g) C(g) + 2 D(g) → 3 F(g) + B(g) (Yavafl) (H›zl›) Mekanizmas› yukar›da verilen tepkimenin denklemi, 2 A(g) + 2 D(g) → E(g) + 3 F(g) dir. Buna göre, afla¤›daki sorular› yan›tlay›n›z. a) Katalizör hangi maddedir? Aç›klay›n›z. b) Ara ürün (aktifleflmifl kompleks) var m›d›r? Varsa, hangi maddeler ara üründür? Aç›klay›n›z. c) Tepkimenin h›z denklemini yaz›n›z. 5. 3 X(g) + Y(g) → 2 Z(g) + T(g) tepkimesinin h›z denklemini belirlemek için sabit s›cakl›kta farkl› deriflimlerle deneyler yap›l›yor. Deney sonuçlar› afla¤›daki gibidir. Deney [X] [Y] Tekime h›z› (mol/l.s) –––––– –––– –––– ––––––––––––––––– 1 0,1 0,05 2.10–2 2 0,2 0,10 0,16 3 0,2 0,20 0,32 Buna göre, ilgili sorular› yan›tlay›n›z. a) H›z denklemini bulunuz. b) Yavafl basamak denklemini yaz›n›z. c) k sabitini ve birimini hesaplay›n›z. d) Tepkimenin derecesi kaçt›r? Aç›klay›n›z. 6. 2 X2(g) + Y2(g) → 2 X2Y(g) tepkimesinin h›z ba¤›nt›s› v = k[X2][Y2] dir. Yavafl ad›mda oluflan ürün XY(g) oldu¤una göre, afla¤›daki sorular› yan›tlay›n›z. a) Tepkimenin yavafl ad›m denklemini yaz›n›z. b) Tepkimenin mekanizmas›n› yaz›n›z. c) Tepkimenin hacmi ayn› s›cakl›kta yar›ya indirilirse tepkime h›z› nas›l etkilenir? Aç›klay›n›z. 7. Zn(k) + 2 HCl(ag) → ZnCl2(ag) + H2(g) + ›s› tepkime h›z›n› art›rmak için; a) S›cakl›k b) Temas yüzeyi c) Deriflim faktörlerinden nas›l yararlan›labilir? Aç›klay›n›z. Sorulardaki her seçenek 5 puand›r. RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • 4. ........................................................................................ ANADOLU L‹SES‹ 2009 - 2010 E⁄‹T‹M YILI I. DÖNEM 11. SINIF K‹MYA DERS‹ 2. YAZILI SINAVI 1. 2. Ö⁄RENC‹ NO: A Ö⁄RENC‹N‹N ADI VE SOYADI: Afla¤›da verilen sorular› D/Y fleklinde cevaplay›n›z. (Her soru 2 puan) a) ( ) S›cakl›k art›fl› ekzotermik tepkimelerin h›z›n› azalt›r. b) ( ) Z›t yüklü iyon tepkimeleri h›zl› gerçekleflir. c) ( ) Taneciklerin etkin çarp›flma say›s› ne kadar fazla olursa aktifleflme enerjisi o kadar düflük olur. d) ( ) Dengedeki bir sisteme d›flar›dan bir etki yap›ld›¤›nda, sistem bu etkiyi art›racak yönde tepki gösterir. e) ( ) Dengedeki bir tepkimenin Kd sabiti sadece bas›nç de¤ifltirilerek, de¤ifltirilebilir. Afla¤›daki ifadelerde bofl b›rak›lan yerleri doldurunuz. (Her soru 2 puan) a) ........................ enerjisi düflük olan tepkimeler daha h›zl› gerçekleflir. b) Girenlerin ve ürünlerin farkl› fazlarda oldu¤u denge tepkimelerine ........................ denir. c) Tepkimede maddelerden en az biri iyon ise iyonlar›n mol say›lar› toplam› de¤ifliyorsa tepkimenin h›z› ................................. de¤iflimi ile ölçülebilir. d) Tepkime h›z ba¤›nt›s›nda maddelere ait üs say›lar›n›n toplam›na tepkimenin .................... denir. e) Ço¤u tepkimeler, tek bir ad›mda de¤il; iki ya da daha fazla ad›mdan geçerek yürür. Bu ad›mlar dizisine ........................ denir. RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA SINIFI: 3. X(g) + 2 Y(g) o 3 Z(g) tepkimesi için; 298 K’de 500 K’de Kp = 28 Kp = 296 d›r. Buna göre; I. ‹leri aktifleflme enerjisi geri aktifleflme enerjisinden küçüktür. II. ΔH > 0 d›r. III. 500 K’da Kd = 296 d›r. ifadelerinden hangileri do¤rudur? (5 puan) A) Yaln›z I D) II ve III 4. B) Yaln›z II E) I, II ve III C) I ve II N2O4(g) o 2 NO2(g) K1 = 4 1 O2(g) o N2O(g) 2 K2 = 3 1 N + O2(g) o NO2(g) 2 2(g) K3 = 4 N2(g) + verilerine göre, ayn› s›cakl›kta, afla¤›daki tepkimenin denge sabiti kaçt›r? (10 puan) 2 N2O(g) + 3 O2(g) o 2 N2O4(g) 5. K4 = ? N2(g) + 3 H2(g) → 2 NH3(g) + 22 kkal tepkimesinin h›z›n› afla¤›dakilerden hangisi art›rmaz? (5 puan) A) B) C) D) E) S›cakl›¤› art›rmak N2 deriflimini art›rmak Katalizör kullanmak Bas›nc› düflürmek Tepkime kab›n›n hacmini küçültmek tepkimesinin h›z ba¤›nt›s› v = k[X][Y]2 oldu¤una göre, I. Tepkime kademelidir. II. Tepkimenin derecesi 3 tür. III. Y’nin deriflimi 2 kat›na ç›kar›l›rsa, h›z 8 kat›na ç›kar. yarg›lar›ndan hangileri do¤rudur? (10 puan) A) Yaln›z I D) I ve III B) Yaln›z II E) I, II ve III C) I ve II X(g) + Y(g) o 3 Z(g) 7. tepkimesinin 120°C’de denge sabiti k = 0,01 dir. Y ve 0,1 mol Z konuluyor. Buna göre; a) Tepkime dengede midir? (5 puan) b) Tepkime dengede de¤ilse hangi yöne giderek dengeye ulafl›r? (5 puan) c) Dengede Z’nin deriflimi 0,1 M dan az m› olur, çok mu? (5 puan) 8. XY2(s) + 3 O2(g) o XO2(g) + 2 YO2(g) tepkimesi ekzotermiktir. Kapal› bir kapta dengededir. Buna göre; I. S›cakl›¤› düflürmek II. Ortama O2 gaz› ilave etmek III. XY2(s) eklemek ifllemlerinden hangileri denge sabitinin de¤erini de¤ifltirmeden XO2 nin miktar›n› art›r›r? (10 puan) A) Yaln›z I D) I ve II B) Yaln›z II E) II ve III C) Yaln›z III RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • X(g) + 3 Y(g) → 2 Z(g) 6. 9. Tanecik say›s› T1 T2 Ea Kinetik enerji Yukar›daki grafi¤i dikkate alarak V1 ve V2 h›zlar›n› karfl›laflt›r›n›z. (10 puan) 10. A(g) + B(g) o C(g) + D(g) Kd = 4 2 litrelik bir kaba 1 mol A ve x mol B konularak tepkime bafllat›l›yor. C’nin denge deriflimi 0,4 M olunca tepkime dengeye ulaflt›¤›na göre, bafllang›çta kaba konulan B k aç moldür? (15 puan) ........................................................................................ ANADOLU L‹SES‹ 2009 - 2010 E⁄‹T‹M YILI I. DÖNEM 11. SINIF K‹MYA DERS‹ 1. YAZILI SINAVI 1. Ö⁄RENC‹ NO: + Ö⁄RENC‹N‹N ADI VE SOYADI: +2 Zn(k) + 2 H(ag) → Zn(ag) + H2(g) 2 litrelik bir kaba 1 mol Zn kat›s› ve yeterli miktarda HCl çözeltisi konularak yukar›da verilen tepkime bafllat›l›yor. 600 saniye sonra kapta 0,94 mol Zn kat›s› bulundu¤u tespit ediliyor. Buna göre, afla¤›da verilen sorular› yan›tlay›n›z. a) H+ iyonlar›n›n tepkimeye girme h›z› kaç mol/l.s dir? b) Tepkimenin h›z› kaç mol/l.s dir? c) H2 gaz›n›n NK’daki oluflma h›z› kaç litre/dak. olur? 2. X(k) + 2 H2O(s) → XOH2(k) + H2(g) tepkimesindeki H2O(s) ve X(OH)2(k)’n›n molar oluflma ›s›lar› s›ras›yla –68 ve –28 kkaldir. ‹leri tepkimenin ileri aktifleflme enerjisi 104 kkal’dir. Buna göre, afla¤›daki sorular› yan›tlay›n›z. a) Tepkime ›s›s› kaç kkal dir? b) Geri tepkimenin aktifleflme enerjisi kaç kkal dir? 3. – + H2O2(ag) + Br(ag) + H(ag) → H2O(s) + HBrO(s) Yukar›da denklemi verilen tepkime sabit s›cakl›kta ve sabit hacimli bir kapta gerçekleflmektedir. Buna göre, afla¤›daki sorular› yan›tlay›n›z. a) Tepkimenin h›z›n› ölçmek için, – ‹letkenlik de¤iflimi – Bas›nç de¤iflimi – pH de¤iflimi özelliklerinin hangilerinden yararlan›labilir? Aç›klay›n›z. b) Ortama saf su kat›l›rsa tepkime h›z› nas›l etkilenir? Aç›klay›n›z. RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA SINIFI: B A(g) + 2 B(g) → C(g) + 2 E(g) C(g) + 2 D(g) → 3 F(g) + A(g) (Yavafl) (H›zl›) Mekanizmas› yukar›da verilen tepkimenin denklemi, 2 B(g) + 2 D(g) → 3 F(g) + 2 E(g) dir. Buna göre, afla¤›daki sorular› yan›tlay›n›z. a) Katalizör hangi maddedir? Aç›klay›n›z. b) Ara ürün (aktifleflmifl kompleks) var m›d›r? Varsa, hangi maddeler ara üründür? Aç›klay›n›z. c) Tepkimenin h›z denklemini yaz›n›z. 5. 2 X(g) + 2 Y(g) → Z(g) + 2 T(g) tepkimesinin h›z denklemini belirlemek için sabit s›cakl›kta farkl› deriflimlerle deneyler yap›l›yor. Deney sonuçlar› afla¤›daki gibidir. Deney [X] [Y] Tekime h›z› (mol/l.s) –––––– –––– –––– ––––––––––––––––– 1 0,02 0,1 1,2.10–2 2 0,04 0,2 9,6.10–2 3 0,04 0,4 0,384 Buna göre, ilgili sorular› yan›tlay›n›z. a) H›z denklemini bulunuz. b) Yavafl ad›m tepkime denklemini yaz›n›z. c) k sabitini ve birimini hesaplay›n›z. d) Tepkimenin derecesi kaçt›r? Aç›klay›n›z. 6. X2(g) + 2 Y2(g) → 2 XY2(g) tepkimesinin h›z ba¤›nt›s› v = k[X2][Y2] dir. Yavafl ad›mda oluflan ürün XY(g) oldu¤una göre, afla¤›daki sorular› yan›tlay›n›z. a) Tepkimenin yavafl ad›m denklemini yaz›n›z. b) Tepkimenin mekanizmas›n› yaz›n›z. c) Tepkimenin hacmi ayn› s›cakl›kta yar›ya indirilirse tepkime h›z› nas›l etkilenir? Aç›klay›n›z. 7. Ca(k) + 2 HCl(ag) → CaCl2(ag) + H2(g) + ›s› tepkime h›z›n› art›rmak için; a) S›cakl›k b) Temas yüzeyi c) Deriflim faktörlerinden nas›l yararlan›labilir? Aç›klay›n›z. Sorulardaki her seçenek 5 puand›r. RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • 4. ........................................................................................ ANADOLU L‹SES‹ B 2009 - 2010 E⁄‹T‹M YILI I. DÖNEM 11. SINIF K‹MYA DERS‹ 2. YAZILI SINAVI 1. 2. Ö⁄RENC‹ NO: Ö⁄RENC‹N‹N ADI VE SOYADI: Afla¤›da verilen sorular› D/Y fleklinde cevaplay›n›z. (Her soru 2 puan) a) ( ) Taneciklerin etkin çarp›flma say›s› ne kadar fazla olursa tepkime o kadar h›zl› olur. b) ( ) Kademeli tepkimelerde net tepkimeye bakarak tepkimenin h›z ba¤›nt›s› yaz›labilir. c) ( ) S›cakl›k art›fl› aktifleflme enerjisini düflürdü¤ü için tepkime h›z› artar. d) ( ) Denge halindeki bir sistemde ürünlerin veya girenlerin deriflimleri art›r›l›rsa sistem bu etkiyi art›racak yönde tepki gösterir. e) ( ) Ekzotermik tepkimelerde s›cakl›k art›r›l›rsa Kd de¤eri de artar. Afla¤›daki ifadelerde bofl b›rak›lan yerleri doldurunuz. (Her soru 2 puan) a) Tepkimede maddelerden en az biri gaz ise ve gazlar›n mol say›lar› de¤ifliyorsa tepkimenin h›z› ........................ de¤iflimi ile ölçülebilir. b) Tersinir tepkimelerde denge kuruldu¤u an ileri tepkime h›z› ile geri tepkime h›z› ..................... .................... dir. c) Tepkime h›z ba¤›nt›s›nda maddelere ait üs say›lar›n›n toplam› tepkimenin ........................ verir. d) Girenlerin ve ürünlerin ayn› fazda oldu¤u denge tepkimelerine ........................ denir. e) ........................ ürünlerin deriflimleri çarp›m›n›n (katsay›lar üs olarak yaz›lacak) girenlerin deriflimleri çarp›m›na (katsay›lar üs olarak yaz›lacak) bölümü ile bulunur. RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA SINIFI: 3. X2(g) + Y2(g) o 2 XY(g) tepkimesi için; 298 K’de 500 K’de Kp = 794 Kp = 160 d›r. Buna göre; I. ‹leri aktifleflme enerjisi geri aktifleflme enerjisinden küçüktür. II. ΔH < 0 d›r. III. 500 K’de Kd = 160 d›r. ifadelerinden hangileri do¤rudur? (5 puan) A) Yaln›z I D) II ve III 4. H2(g) + B) Yaln›z II E) I, II ve III 1 S2(g) o H2S(g) 2 C) I ve II K1 = 0,8 3 H2(g) + SO2(g) o H2S(g) + 2 H2O(g) K2 = 4.104 verilerine göre, ayn› s›cakl›kta, afla¤›daki tepkimenin denge sabiti kaçt›r? (10 puan) 4 H2(g) + 2 SO2(g) o S2(g) + 4 H2O(g) 5. K3 = ? NO2(g) + CO(g) → NO(g) + CO2(g) ΔH = –54 kkal tepkimesinin h›z›n› afla¤›dakilerden hangisi art›rmaz? (5 puan) A) B) C) D) E) Bas›nc›n art›r›lmas› S›cakl›¤›n art›r›lmas› Katalizör kullan›lmas› NO2 derifliminin azalt›lmas› CO derifliminin art›r›lmas› tepkimesinin h›z ifadesi v = k[AB][B2] oldu¤una göre; I. Tepkime kademelidir. II. Tepkimenin derecesi 2 dir. III. AB gaz›n›n deriflimi 2 kat›na ç›kar›l›rsa, h›z 4 kat›na ç›kar. yarg›lar›ndan hangileri do¤rudur? (10 puan) A) Yaln›z I D) II ve III 7. 8. B) Yaln›z II E) I, II ve III C) I ve II 1 C 2 (g) tepkimesinin 250°C’de denge sabiti kd = 0,03 tür. 1 litrelik bir tepkime kab›nda 0,02 mol A, 0,1 mol B ve 0,04 mol C bulunuyor. Buna göre; a) Tepkime dengede midir? (5 puan) b) Tepkime dengede de¤ilse hangi yöne giderek dengeye ulafl›r? (5 puan) c) A’n›n denge deriflimi 0,02 M’den az m› olur, çok mu? (5 puan) A(g) o B(g) + X(k) + Y(g) o 2 Z(g) ΔH > 0 tepkimesi kapal› bir kapta dengededir. Buna göre; I. S›cakl›¤› art›rmak II. Y gaz› eklemek III. X(k) eklemek ifllemlerinden hangileri denge sabitinin de¤erini de¤ifltirmeden Z nin miktar›n› art›r›r? (10 puan) A) Yaln›z I D) I ve III B) Yaln›z II E) I, II ve III C) I ve II RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • 2 AB(g) + B2(g) → A2B4(g) 6. 9. Tanecik say›s› T3 T2 T1 Ea Kinetik enerji Yukar›daki grafi¤i dikkate alarak V1, V2 ve V3 h›zlar›n› karfl›laflt›r›n›z. (10 puan) 10. X(g) + Y(g) → Z(g) + 2 T(g) Kd = 3 2 litrelik kaba bir miktar X ve 0,9 mol Y konularak tepkime bafllat›l›yor. Denge kuruldu¤unda kapta 0,6 mol Z bulundu¤u saptan›yor. Bafllang›çta kaba konulan X kaç moldür? (15 puan) ........................................................................................ ANADOLU L‹SES‹ 2009 - 2010 E⁄‹T‹M YILI I. DÖNEM 11. SINIF K‹MYA DERS‹ 3. YAZILI SINAVI Ö⁄RENC‹ NO: Ö⁄RENC‹N‹N ADI VE SOYADI: 1. Mekanizmas›; X(g) + 2 Y(g) → Z(g) + 70 kkal Z(g) + T(g) + 30 kkal → X(g) + 2 L(g) olan tepkime için afla¤›daki sorular› cevaplay›n›z. a) Toplam tepkimeyi yaz›n›z. (3 puan) b) Katalizör ve ara ürünleri bulunuz. (3 puan) c) Toplam tepkimenin ›s›s›n› hesaplay›n›z. (2 puan) d) S›cakl›¤›n art›r›lmas›, h›z› nas›l etkiler? Aç›klay›n›z. (2 puan) 2. 2 X2(g) + Y2(g) o 2 X2Y(g) tepkimesine göre, sabit s›cakl›kta 1 litrelik bir kapta 0,2 mol X2, 0,1 mol Y2 ve 0,2 mol X2Y gazlar› dengededir. Kab›n hacmi de¤ifltirilirse yeni dengede X2Y gaz›n›n mol say›s›n›n 0,3 mol olmas› için son hacim kaç litre olmal›d›r? (10 puan) 3. CaBr2 ün 50 ml saf suda belli bir s›cakl›kta çözünürlü¤ü 2,0.10–4 g d›r. Buna göre, CaBr2 ün çözünürlük çarp›m›n› hesaplay›n›z. (Ca: 40, Br: 80)(10 puan) 4. Belli bir s›cakl›kta CaCO3 için Kç = 2,5.10–5 tir. Buna göre, a) CaCO3 ›n çözünürlü¤ünü bulunuz. (5 puan) b) 20 gram CaCO3 › çözmek için kaç litre su gerekir? (Ca: 40, C: 12, O: 16)(5 puan) 5. Kç de¤eri 3,2.10–8 olan BaCl2 kat›s›n›n, a) Saf sudaki, (5 puan) b) 0,2 M NaCl çözeltisindeki (5 puan) çözünürlü¤ünü hesaplay›n›z. 6. PbCl2 için Kç = 1,6.10–8 dir. 0,2 M Pb(NO3)2 çözeltisi ile eflit hacimde NaCl çözeltisi kar›flt›r›l›yor. a) ‹yon denklemini yaz›n›z. (5 puan) b) Net iyon denklemini yaz›n›z. (5 puan) c) Çökelmenin bafllamas› için NaCl çözeltisinin molar deriflimi en az kaç molar olmal›d›r? (5 puan) RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA SINIFI: B 8. 500 ml 1,2 M Ca(NO3)2 çözeltisi ile 500 ml 0,8 M Na2CO3 çözeltisi kar›flt›r›l›yor. a) Çökelme tamamland›ktan sonra, çözeltideki –2 CO3 deriflimi kaç M olur? (CaCO3 için Kç = 2,5.10–5)(5 puan) b) Kaç gram CaCO3 çökelmifltir? (Ca: 40, C: 12, O: 16)(10 puan) Çözünürlük Çözünürlük X Z Y Z S›cakl›k (°C) Bas›nç (atm) Kat› veya gaz olduklar› bilinen X, Y ve Z maddelerinin sudaki çözünürlüklerinin s›cakl›k ve bas›nçla de¤iflim grafikleri yukar›da verilmifltir. Buna göre; I. X ve Y maddeleri kat›d›r. II. S›cakl›k art›r›ld›kça Y’nin sudaki çözünürlü¤ü artar. III. X ve Y maddeleri suda çözünürken düzensizlik artar. yarg›lar›ndan hangileri kesinlikle do¤rudur? (10 puan) A) Yaln›z I 9. B) Yaln›z II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III + Ag3PO4(k) o 3 Ag(aq) + PO4–3(aq) çözünürlük denklemine göre; I. Kç = [Ag+]3 [PO4–3] dir. II. Kaba su kat›l›rsa tepkime ürünler taraf›na giderek dengeye ulafl›r. III. Çözeltiye AgNO3 kat›s› kat›l›rsa Ag3PO4 ün çözünürlü¤ü azal›r. yarg›lar›ndan hangileri do¤rudur? (10 puan) A) Yaln›z I B) Yaln›z II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • 7. ........................................................................................ ANADOLU L‹SES‹ 2009 - 2010 E⁄‹T‹M YILI I. DÖNEM 11. SINIF K‹MYA DERS‹ 3. YAZILI SINAVI Ö⁄RENC‹ NO: Ö⁄RENC‹N‹N ADI VE SOYADI: 1. Mekanizmas›; A + 2 B → 2 C + 60 kj 2 C + 40 kj → A + E olan bir tepkimedeki tüm maddeler gaz faz›ndad›r. Afla¤›daki sorular› cevaplay›n›z. a) Toplam tepkimeyi yaz›n›z. (3 puan) b) Katalizör ve ara ürünleri bulunuz. (3 puan) c) Toplam tepkimenin ›s›s›n› hesaplay›n›z. (2 puan) d) S›cakl›¤›n art›r›lmas›, h›z› nas›l etkiler? Aç›klay›n›z. (2 puan) 2. 600°C ta 1 litre hacmindeki bir kapta 0,3 mol A, 0,1 mol B, 0,4 mol C ve 0,15 mol D gazlar› dengededir. Tepkime, A(g) + B(g) o C(g) + D(g) + ›s› oldu¤una göre, C gaz›n›n 0,3 mol olmas› için, yeni denge halindeki kar›fl›mdan kaç mol A gaz› uzaklaflt›r›lmal›d›r? (10 puan) 3. CaF2 ün 50 ml saf suda belirli bir s›cakl›kta çözünürlü¤ü 7,8.10–4 g d›r. Buna göre, CaF2 ün çözünürlük çarp›m›n› hesaplay›n›z. (Ca: 40, F: 19)(10 puan) 4. Belli bir s›cakl›kta MgCO3 için Kç = 2,5.10–5 tir. Buna göre, a) MgCO3 ›n çözünürlü¤ünü bulunuz. (5 puan) b) 16,8 gram MgCO3 › çözmek için kaç litre su gerekir? (MgCO3: 84)(5 puan) 5. Kç de¤eri 3,2.10–5 olan PbCl2 kat›s›n›n, a) Saf sudaki, (5 puan) b) 0,2 M NaCl çözeltisindeki (5 puan) çözünürlü¤ünü hesaplay›n›z. 6. PbI2 için Kç = 1,4.10–8 dir. 2.10–1 M Pb(NO3)2 çözeltisi ile eflit hacimde KI çözeltisi kar›flt›r›l›yor. a) ‹yon denklemini yaz›n›z. (5 puan) b) Net iyon denklemini yaz›n›z. (5 puan) c) Çökelmenin bafllamas› için KI çözeltisinin molar deriflimi en az kaç molar olmal›d›r? (5 puan) RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA SINIFI: A 8. 400 ml 1,2 M AgNO3 çözeltisi ile 400 ml 1,0 M NaBr çözeltisi kar›flt›r›l›yor. a) Çökelme tamamland›ktan sonra, çözeltideki Br– deriflimi kaç molar olur? (5 puan) b) Kaç gram AgBr çökelmifltir? (10 puan) (Ag: 108, Br: 80, AgBr içi Kç = 5.10–8) Çözünürlük Çözünürlük X Y Z Y S›cakl›k (°C) Bas›nç (atm) Kat› veya gaz olduklar› bilinen X, Y ve Z ar› maddelerinin suda çözünürlüklerinin s›cakl›k ve bas›nçla de¤iflim grafikleri yukar›da verilmifltir. Buna göre; I. X ve Z maddeleri kat›d›r. II. Y maddesinin suda çözünmesi s›ras›nda düzensizlik azal›r. III. S›cakl›k art›r›ld›kça, Z’nin sudaki çözünürlü¤ü artar. yarg›lar›ndan hangileri kesinlikle do¤rudur? (10 puan) A) Yaln›z I 9. B) Yaln›z II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III –2 + Ag2CO3(k) o 2 Ag(aq) + CO3(aq) çözünürlük denklemine göre; I. Kç = [Ag+]2 [CO3–2] dir. II. Kaba su kat›l›rsa tepkime ürünler taraf›na yürür. III. Çözeltiye Na2CO3 kat›s› kat›l›rsa Ag2CO3 ün çözünürlü¤ü azal›r. yarg›lar›ndan hangileri do¤rudur? (10 puan) A) Yaln›z I B) Yaln›z II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • 7. ........................................................................................ ANADOLU L‹SES‹ 2009 - 2010 E⁄‹T‹M YILI I. DÖNEM 11. SINIF K‹MYA SINAVI Ö⁄RENC‹ NO: Ö⁄RENC‹N‹N ADI VE SOYADI: 1. MgCO3 için çözünürlük çarp›m›, Kç = 9.10–6 oldu¤una göre, MgCO3 tuzunun doymufl 10 litre çözeltisinde en çok kaç mol Mg+2 iyonu bulunur? (10 puan) 2. CaF2 için Kç = 4.10–12 d›r. CaF2 nin, a) Saf sudaki b) 1 M Ca(NO3)2 çözeltisindeki c) 1 M NaF çözeltisindeki çözünürlüklerini hesaplay›n›z. (5 puan) (5 puan) (5 puan) 3. CaF2’n›n 0,2 M NaF çözeltisindeki çözünürlü¤ü 10–9 mol/litre d›r. Buna göre CaF2 n›n Kç’s›n›n de¤eri nedir? (20 puan) 4. 10–3 M BaCl2 çözeltisine eflit hacimde Na2SO4 çözeltisi ekleniyor. Bir çökelme olabilmesi için Na2SO4 deriflimi en az kaç molar olmal›d›r? (BaSO4 için Kç = 1.10–10) (20 puan) 5. 0,1 M Pb(NO3)2 çözeltisine eflit hacimde 0,1 M NaBr çözeltisi kat›l›yor. Çökelme tamamland›ktan sonra çözeltide Br– iyonlar› deriflimi kaç mol/litre olur? (PbBr2 için Kç = 10–21) (20 puan) 6. PbSO4 ün oda s›cakl›¤›ndaki çözünürlük çarp›m› Kç = 1.10–8 dir. Buna göre, oda s›cakl›¤›nda, ar› su ile haz›rlanm›fl 1000 litre sulu çözeltide en fazla kaç gram PbSO4 bulunur? (PbSO4 = 303) (15 puan) RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA SINIFI: ........................................................................................ ANADOLU L‹SES‹ 2009 - 2010 E⁄‹T‹M YILI I. DÖNEM 11. SINIF K‹MYA SINAVI Ö⁄RENC‹ NO: Ö⁄RENC‹N‹N ADI VE SOYADI: 1. CaCO3 için çözünürlük çarp›m›, Kç = 2,5.10–5 oldu¤una göre, CaCO3 tuzunun doymufl 10 litre çözeltisinde en çok kaç mol Ca+2 iyonu bulunur? (10 puan) 2. Mg(OH)2 için Kç = 4.10–12 d›r. Mg(OH)2 in, a) Saf sudaki (5 puan) b) 1 M Mg(NO3)2 çözeltisindeki (5 puan) c) 1 M NaOH çözeltisindeki (5 puan) çözünürlüklerini hesaplay›n›z. 3. BaCl2’nin 0,2 M KCl çözeltisindeki çözünürlü¤ü 10–7 M d›r. Buna göre BaCl2 nin Kç’s›n›n de¤eri nedir? (20 puan) 4. 10–2 M CaF2 çözeltisine eflit hacimde Na2SO4 çözeltisi ekleniyor. Bir çökelme olabilmesi için Na2SO4 deriflimi en az kaç molar olmal›d›r? (CaSO4 için Kç = 1.10–8) (20 puan) 5. 0,1 M Pb(NO3)2 çözeltisine eflit hacimde 0,1 M NaBr çözeltisi kat›l›yor. Çökelme tamamland›ktan sonra çözeltide Br– iyonlar› deriflimi kaç mol/litre olur? (PbBr2 için Kç = 10–21) (20 puan) 6. BaCO3 tuzunun oda s›cakl›¤›ndaki çözünürlük çarp›m› Kç = 4,9.10–7 dir. Buna göre, oda s›cakl›¤›nda, ar› su ile haz›rlanm›fl 1000 litre sulu çözeltide en fazla kaç gram BaCO3 bulunur? (BaCO3 = 197) (15 puan) RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA SINIFI: 1. 4 NH3(g) + 5 O2(g) → 4 NO(g) + 6 H2O(g) 2 litrelik bir kaba 0,1 mol NH3 gaz› ve yeterli miktarda O2 gaz› konularak bafllat›lan tepkimede, 20 saniye sonra kapta 0,02 mol NH3 bulundu¤u tespit ediliyor. Buna göre, O2 gaz›n›n harcanma h›z› kaç M/s dir? A) 2.10–3 D) 2.10–2 B) 2,5.10–3 E) 2,5.10–2 C) 4.10–3 2 N2O5(g) → 4 NO2(g) + O2(g) 2. 5 litrelik bir kaba 1 mol N2O5 konularak bafllat›lan tepkimede, 50 saniye sonra N2O5 gaz›n›n %40’›n›n azald›¤› belirleniyor. Buna göre, tepkimenin h›z› kaç M/s dir? A) 8.10–4 D) 8.10–3 3. B) 1,6.10–4 E) 4.10–3 +2 – C) 1,6.10–3 + 5 Fe (ag) + MnO4(ag) + 8 H(ag) → (Menekfle rengi) +3 +2 5 Fe(ag) + Mn(ag) + 4 H2O(s) (renksiz) Denklemi yukar›da verilen tepkimenin, tepkime h›z›; I. ‹letkenlikteki azalma, II. Menekfle rengindeki aç›lma, III. pH’taki artma de¤iflimlerinden hangileri ile belirlenebilirr ? A) Yaln›z I D) II ve III B) I ve II E) I, II ve III C) I ve III RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA 11. SINIF K‹MYA TEPK‹ME HIZI 4. Madde ––––––– CH4(g) CCl4(g) HCl(g) Molar entalpi (kkal) –––––––––––––––– –18 –96 –22 CH4(g) + 4 Cl2(g) → CCl4(g) + 4 HCl(g) tepkimesinin geri aktifleflme enerjisi 84 kkal oldu¤una göre, ileri aktifleflme enerjisi kaç kkal dir? A) 82 5. B) 184 C) 202 2 A(g) + B(g) → 2 C(g) tepkimesinin potansiyel enerji - tepkime koordinat› grafi¤i verilmifltir. Buna göre; D) 250 E) 286 PE (kkal) 65 5 –33 TK I. Tepkime entalpisi –33 kkal dir. II. ‹leri aktifleflme enerjisi 60 kkal dir. III. Gari aktifleflme enerjisi 98 kkal dir. yarg›lar›ndan hangileri do¤rudur? A) Yaln›z I D) I ve III 6. I. +2 B) Yaln›z II E) II ve III C) I ve II –2 Ba (ag) + SO 4(ag) → BaSO4(k) II. CH4(g) + 2 O2(g) → CO2(g) + 2 H2O(g) III. H2(g) + Cl2(g) → 2 HCl(g) Yukar›da verilen tepkimeler ayn› koflullarda bulunmaktad›r. Buna göre, tepkimelerin h›zlar› aras›ndaki iliflki nedir? A) I > II > III D) II > III > I B) I > II = III E) II > I > III C) I > III > II A(g) + B(g) → C(g) + 2 D(g) tepkimesi için farkl› deriflimlerle deneyler yap›larak afla¤›daki sonuçlar elde ediliyor. Deney [A] [B] Tepkime h›z› (mol/l.s) –4 1 0,10 0,15 3.10 2 0,10 0,30 1,2.10 –3 3 0,20 0,60 9,6.10 –3 S›cakl›k sabit oldu¤una göre; I. Tepkimenin derecesi 3 tür. II. H›z sabiti k = l2/mol2.s dir. III. H›z denklemi k[A]2[B] dir. yarg›lar›ndan hangileri do¤rudur? A) Yaln›z I D) II ve III 8. B) I ve II E) I, II ve III C) I ve III Gaz faz›ndaki bir tepkimenin n h›z›; I. Ortama uygun katalizör eklenmesi II. S›cakl›¤›n art›r›lmas› (v = sabit) III. Hacmin art›r›lmas› (P = sabit) ifllemlerinden hangileri uyguland›¤›nda tepkime h›z› artar? A) Yaln›z I D) II ve III 9. B) I ve II E) I, II ve III C) I ve III PE (kkal) Potansiyel enerji tepkime koordinat› de¤iflimi 45 35 grafikte verilen tepkime- 25 nin mekanizmas›ndaki 15 5 ad›mlar›n denklemleri –5 afla¤›daki gibidir. Birinci ad›m; X(g) + Y(g) → 2 Z(g) ‹kinci ad›m; Y(g) + 2 Z(g) → 2 L(g) Buna göre; TK I. Tepkimenin entalpisi ΔH = –10 kkal dir. II. Tepkimenin h›z denklemi k[X][Y] dir. III. Tepkime kab›n›n hacmi yar›ya düflürülürse tepkime h›z› 4 kat›na ç›kar. yarg›lar›ndan hangileri do¤rudur? A) Yaln›z I D) II ve III B) Yaln›z II E) I, II ve III C) I ve II RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • 7. 1 O → SO3(g) + ›s› 2 2(g) tepkimenin mekanizmas› yoktur. Tepkimenin h›z›n› art›rmak için; 10. SO2(g) + I. S›cakl›¤›n art›r›lmas› (v = sabit) II. O2 nin k›smi bas›nc›n›n art›r›lmas› (v = sabit) III. Tepkime kab›n›n hacminin art›r›lmas› (n = sabit) ifllemlerinden hangilerinin yap›lmas› do¤rudur? A) Yaln›z I D) I ve III B) Yaln›z II E) II ve III C) I ve II 11. Cl2(g) → 2 Cl(g) N2O(g) + Cl(g) → N2(g) + ClO(g) 2 ClO(g) → Cl2(g) + O2(g) Mekanizmas› yukar›da verilen tepkime için; I. Tepkimede kullan›lan katalizör Cl2 dir. II. ClO gaz› ara üründür. III. Tepkimenin denklemi; 2 N2O(g) → 2 N2(g) + O2(g) dir. yarg›lar›ndan hangileri do¤rudur? A) Yaln›z I D) I ve III B) Yaln›z II E) I, II ve III C) I ve II X(g) + 3 Y(g) → Z(g) + 2 L(g) 12. tepkimesi sabit s›cakl›kta ve kapal› kapta oluflmaktad›r. Farkl› deriflimlerle yap›lan deneylerin sonuçlar›; Deney [A] [B] Tepkime h›z› (mol/l.s) 1 0,05 0,10 2.10 2 0,10 0,10 8.10 3 0,10 0,05 4.10 –3 –3 –3 2 oldu¤una göre; I. Tepkimenin h›z denklemi k[X][Y]2 dir. II. Tepkimenin derecesi 2 dir. III. H›z sabiti k = 8 l2/mol2.s dir. yarg›lar›ndan hangileri do¤rudur? A) Yaln›z I D) I ve II B) Yaln›z II E) II ve III C) Yaln›z III 1. C3H6(g) + Br2(s) → C3H6Br2(suda) Tepkime h›zlar›n› izleyebilmek için tepkimeye göre de¤iflen bir özellik göz önüne al›n›r. Örne¤in bas›nç, hacim, renk, iletkenlik ve çökelme gibi özelliklerdeki de¤iflmelere bak›larak tepkime h›z› ölçülebilir. Yukar›da verilen tepkimenin h›z› hangi özelliklerdeki de¤iflmelere bak›larak ölçülebilir? K›sa a cümlelerle aç›klay›n›z. 2. 2 N2O5(g) → 4 NO2(g) + O2(g) tepkimesinde, N2O5 gaz›n›n mol say›s› 2.103 saniyede 8.10–2 molden 4.10–2 mole düflmektedir. Tepkime kab›n›n hacmi 200 ml oldu¤una göre; a) NO2 gaz›n›n oluflma h›z› kaç mol/l.s dir? b) O2 gaz›n›n oluflma h›z› kaç mol/l.s dir? c) Tepkimenin h›z› kaç mol/l.s dir? 3. Bir kimyasal tepkimenin oluflabilmesi için tepkimeye giren tanecikleri birbiriyle çarp›flmas› gerekir. Buna göre, çarp›flma teorisi nedir? Maddeler halinde aç›klay›n›z. 4. I. H2O2 + I– → H2O + IO– II. IO– + H3O+ → HIO + H2O III. HIO + H3O+ + I– → 2 H2O + I2 (yavafl) (h›zl›) (h›zl›) Yukar›da verilen mekanizmadaki tepkimeler sulu çözelti ortam›nda gerçekleflmektedir. Mekanizmas› verilen, H2O2 + 2I– + 2 H3O+ → I2 + 4 H2O tepkimesi için; a) Tepkimenin h›z denklemini yaz›n›z. Aç›klay›n›z. b) Mekanizmada yer alan ara ürünleri yaz›n›z. c) Mekanizmada katalizör varsa yaz›n›z. RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA K‹MYA ÇALIfiMA YAPRA⁄I - 2 TEPK‹ME HIZI VE DENGE X2(g) + Y2(g) → 2 XY(g) XY gaz›n›n standart molar oluflma ›s›s› –10 kkal dir. ‹leri tepkimenin aktifleflme enerjisi 30 kkal ise, a) Geri tepkimenin aktifleflme enerjisi kaç kkal d›r? b) Tepkimenin potansiyel enerji - tepkime koordinat› grafi¤ini çiziniz. 6. Afla¤›da verilen kavramlar› aç›klay›n n›z. a) Aktifleflme enerjisi b) Tepkime ›s›s› c) Aktifleflmifl kompleks 7. A(g) + B(g) → C(g) + D(g) 2 litrelik kaba 0,4 mol A ve 0,6 mol B gazlar› konuluyor. Tepkime sabit s›cakl›kta dengeye ulaflt›¤›nda A gaz›n›n %50’sinin harcand›¤› görülüyor. Buna göre, afla¤›daki sorular› cevaplay›n›z. a) Tepkimenin denge sabiti nedir? b) S›cakl›k 227°C oldu¤una gre, k›smi bas›nçlara ba¤l› denge sabiti, Kp nedir? c) C’nin denge deriflimini 0,2 M’a ç›karmak için kaba kaç mol A ilave edilmelidir? d) Denge deriflimindeki de¤iflimleri deriflim - zaman grafi¤inde gösteriniz. 8. X(g) + Y(g) → Z(g) + 2 T(g) Kd = 3 Tepkimesinin sabit s›cakl›kta denge sabiti, Kd = 3 tür. 1 litrelik kaba bir miktar X ve 0,9 mol Y konularak tepkime bafllat›l›yor. Denge kuruldu¤unda kapta 0,6 mol Z bulundu¤u saptan›yor. Bafllang›çta kaba kaç mol X konulmufltur? RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • RAMAZAN KAYA • K‹MYA • 5.