Linux Nedir? Yenir mi? - Linux Kullanıcıları Derneği

TÜRKİYE LINUX KULLANICILARI DERNEĞİ
LINUX NEDİR? YENİR Mİ?
Doruk Fişek (dfisek@fisek.com.tr)
http://seminer.linux.org.tr/
LINUX NEREDEN İCAP ETTİ?
Helsinki Üniversitesi'nde bir öğrenci olan Linus
Torvalds, Minix işletim sistemini pek sevmekte ama
birçok istediği özelliği de bulamamakta.
1991 Temmuz'unda posix standart tanımları üzerine
bilgi toplamaya başlıyor.
Ağustos sonunda sadece bir "hobi" olarak 386+ AT
işlemcilerde çalışan bir işletim sistemi geliştirdiğini
belirterek Minix'te en çok olması istenen özellikleri
araştırmaya başlıyor.
5 Ekim 1991'de Linux'un ilk sürümü olan 0.02'yi
duyuruyor.
"Bir elin nesi var, birkaç milyon elin sesi var"
atasözünden hareketle başdöndürücü bir hızla
gelişerek, bugünkü halini alıyor.
Linux nedir? Yenir mi? - Doruk Fişek (dfisek@fisek.com.tr)
LINUX NASIL OKUNUYOR?
Linux, Liinuks veya Lihnuks şeklinde okunuyor.
İngilizce bir kelime olmadığı için; Linaks, Layneks,
Laynaks gibi okunuş şekilleri tamamen yanlış.
Genel bir tartışma yarattığı için Linux'un yaratıcısı
Linus Torvalds, kendi sesini bir ses dosyasına
kaydederek Linux'un kendisinin okuduğu biçimini
internetten dağıtıyor (linus.au).
Linux nedir? Yenir mi? - Doruk Fişek (dfisek@fisek.com.tr)
LINUX NEDİR?
Linux, aslında GNU/Linux işletim sisteminin sadece
çekirdeğine (kernel) verilen isimdir.
Birçok program ile bezenen linux çekirdeği, bir linux
dağıtımını oluşturur.
Dosya listeleme komutu bile ayrı bir programdır,
çekirdeğin bir parçası değildir.
Linux nedir? Yenir mi? - Doruk Fişek (dfisek@fisek.com.tr)
GNU PROJESİ
MIT'de çalışan Richard M. Stallman'ın canına tak
ediyor, Xerox bir yazıcı fitili ateşliyor.
GNU Projesi'ni 1983'te başlatıyor. Yazılımın topluma
ait olması, özgür olması gerektiğini savunuyor.
Özgür yazılım, İngilizce'de "free" kelimesinin çift
anlamlılığı yüzünden sıkıntı yaşıyor.
Özgür bir işletim sistemi yazmak : Derleyiciler,
editörler, e-posta yazılımları, ...
Kanıtlanmış bir model/dizayn
uyumluluk için UNIX seçiliyor.
ve
geriye
dönük
GNU = Gnu's Not UNIX (GNU, UNIX değildir)
1990'ların başında özgür işletim sisteminin çekirdek
(kernel) kısmı dışında tüm büyük parçaları
tamamlanıyor.
1991'de GPL (Genel Kamu Lisansı) son halini alıyor.
Aynı yıl duyurulan Linux çekirdeği GNU işletim
sistemini "kaza eseri" tamamlıyor ve bir bütün
oluşturuyorlar.
Linux nedir? Yenir mi? - Doruk Fişek (dfisek@fisek.com.tr)
LINUX ÇEKİRDEĞİ NE İŞE YARIYOR?
Linux çekirdeği vızır vızır akan bir trafiğin ortasındaki
polis gibidir.
Donanım
sürücülerine
sahiptir,
yazılımların
bilgisayarın değişik bölümleri ile iletişim kurmasını
sağlar.
Dosya sistemleri, ağ araçları gibi diğer gerekli
fonksiyonlar için de sürücüler bulundurur.
Herhangi bir yazılım Linux'tan bir donanım ya da
yazılım için istekte bulunduğunda, uygun donanım ya
da yazılıma veriyi yönlendirir ve ondan gelen verileri
alıp yazılıma iletir.
Linux'un en büyük avantajı, parça mimarisidir.
Çekirdeğin hemen hemen tüm parçaları modülerdir,
kolaylıkla ayrılıp birleştirilebilir. Bu sayede hem
milyonlarca farklı kişi tarafından birbirinin işini
bozmadan geliştirilebilir, hem de özel isteklere göre
ayarlanabilir.
Linux nedir? Yenir mi? - Doruk Fişek (dfisek@fisek.com.tr)
LINUX KİLOMETRE TAŞLARI
1991 - 0.02 sürümü
1993 - 1.0 sürümü
1996 - 2.0 sürümü
1999 - 2.2 sürümü
2001 - 2.4 sürümü
2003 - 2.6 sürümü
? - 2.8 sürümü
Linux nedir? Yenir mi? - Doruk Fişek (dfisek@fisek.com.tr)
PENGUEN DE NEREDEN ÇIKTI?
1996 yılının başlarında, birçok linux insanı artık Linux
için uygun bir logo/maskot bulmanın zamanının
geldiğini söylemeye başlamışlardı. Birçok yaratık
önerildi. Bazıları diğer işletim sistemlerinin logolarında
olduğu gibi güçlü-kuvvetliydiler (kartal, piranha, köpek
balığı, ...). Bir ara ruhani liderimiz Linus Torvalds'ın
canlılar aleminden penguenleri özel olarak sevdiği
duyulunca, tartışma kendiliğinden sonlandı ve herkes
penguen içeren bir tasarıma yöneldi.
Çeşitli şekillerde penguen önerileri geldi. Birisi de
dünyayı elinde tutan bir penguendi. Bunun üzerine
Linus Torvalds, gene sazı eline alarak ideal pengueni
tarif etti.
Larry Ewing'in GIMP kullanarak çizdiği penguen
(http://www.isc.tamu.edu/~lewing/linux) genel olarak
kabul gördü. Bunun üzerine penguene bir de isim
takılması düşünüldü.
"Tux" isminin nereden geldiğine dair çeşitli rivayetler
vardır. Birçok kişi "tuxedo" kelimesinden geldiğini
düşünür. Tuxedo, İngilizce'de smokin anlamına gelir.
Penguenler gerçekten de sürekli "smokin"li gezdikleri
için, bu son derece mantıklı bir atıştır. Ancak bir
rivayet de tıpkı Linux isminde olduğu gibi "Torvalds
UniX"in kısaltması olduğudur.
Linux nedir? Yenir mi? - Doruk Fişek (dfisek@fisek.com.tr)
LINUX = UNIX ?
UNIX bir işletim sistemleri grubuna verilen genel bir
isimdir. Linux da bir UNIX'tir (resmi olarak olmasa da).
*BSD, Aix, Irix, Solaris bu grubun diğer bazı üyeleridir.
Linux, UNIX sistemlerinin tüm avantajlarını taşır.
Networklerde ve çok kullanıcılı ortamlarda çalışmak
için tasarlanmıştır.
UNIX, çok kullanıcılı, çok geniş, güvenli ve sağlam
ağlar için defacto standart işletim sistemidir.
Linux nedir? Yenir mi? - Doruk Fişek (dfisek@fisek.com.tr)
KİMLER LINUX KULLANIYOR?
Superonline,
Sağlayıcıları
Bnet
ve
benzeri
Internet
Servis
İnönü, Bilgi, ODTÜ ve benzeri Üniversiteler
Başbakanlık, Tapu
Kurumları
Kadastro
ve
benzeri
Karel Elektronik
Show TV
Tepe İnşaat
Seray Yatakları
Pen Ajans Darcy
FinansBank
DEBA Tekstil
...
Linux nedir? Yenir mi? - Doruk Fişek (dfisek@fisek.com.tr)
Devlet
NEREDE LINUX KULLANILIYOR?
PC -- Kişisel bilgisayarlar
IBM S/390
Apple PowerPC
Compaq IPAQ
TEBA Ocakları
Paro Makinaları
Casio Saatleri
...
Linux nedir? Yenir mi? - Doruk Fişek (dfisek@fisek.com.tr)
NEDEN LINUX?
Özgür! -- Farklı bir dünya, farklı bir felsefe
Çok hızlı büyüyor ve gelişiyor
Yazılım geliştirmek için ideal
Güvenilir ve güçlü
Düşük sahip olma maliyeti (TCO)
Yatırımın Geri Dönüşü (ROI)
Esnek -- onu istediğiniz şekle sokabilirsiniz
Linux nedir? Yenir mi? - Doruk Fişek (dfisek@fisek.com.tr)
NEDEN LINUX SUNUCU?
Çok kullanıcılı, çok geniş, güvenli ve sağlam ağlar için
tasarlanmıştır.
İsviçre çakısı gibidir. Hemen her servisi ve standardı
destekler. Heterojen ağlar için idealdir.
Açık kaynak kodlu olduğu için, güvenliği onbinlerce
programcı tarafından denetlenir ve düzenlenir.
Uzaktan yönetimi çok güçlü ve kolaydır. Sunucuya
fiziksel müdahele gerektirmeyen (donanım parçası
eklemek gibi) her şeyi uzaktan yapabilirsiniz.
Linux her durumda servis vermeye devam etmek için
tasarlanmıştır. Bir program kurduğunuzda ya da
ayarlarını değiştirdiğinizde bazı işletim sistemlerinde
olduğu gibi makinayı kapatıp-açmanız gerekmez.
Sadece işletim sisteminin kalbi olan çekirdeği
değiştirmeniz
durumunda
bilgisayarı
tekrar
başlatmanız etmeniz gerekir.
Linux nedir? Yenir mi? - Doruk Fişek (dfisek@fisek.com.tr)
NEDEN LINUX MASAÜSTÜ?
Değişik pencere yöneticileri (KDE, GNOME,
Windowmaker, vb) kullanabiliyor. Tek bir görünüş ve
pencere sistemine saplanıp kalmıyorsunuz.
Mp3, DivX ;-), VCD, Flash gibi "modern" multimedya
uygulamalarını destekliyor.
Linux'ta virüs yok. Aldığınız bir e-posta'nın üzerine iki
kere tıkladınız diye, bilgisayarınız dağılmıyor.
Arkadaşlarınıza
kendi
adınızdan
virüsler
yollamıyorsunuz.
Çok geniş bir yelpazede hızlı geliştirilen özgür yazılım
desteği var. Her gün onlarca linux programının yeni
sürümü piyasaya çıkıyor.
Birçok gelişmiş programda Türkçe menüler bulunuyor.
Sadece işletim sistemi değil, kurduğunuz birçok
programı da Türkçe kullanabiliyorsunuz.
Aynı bilgisayarı n tane kullanıcı, birbirlerinin masaüstü
ayarlarına
ve
dosyalarına
hiç
dokunmadan
kullanabiliyor. Sistem yöneticisi tarafından erişim
hakları kesin ve aşılamaz bir biçimde ayarlanabiliyor.
Linux terminalleri güçlü bir ana sunucuda tüm
programları çalıştırıp, sadece görüntüsünü kendine
aktararak çalışabiliyor. Böylece, disksiz / düşük güçte
masaüstü
bilgisayarları
yüksek
performansla
kullanılabilir.
Linux nedir? Yenir mi? - Doruk Fişek (dfisek@fisek.com.tr)
WINDOWS UYUMLULUĞU
Linux, Windows ile aynı bilgisayara kurulabiliyor.
Bilgisayar açılırken hangi işletim sisteminden
açacağınızı seçebiliyorsunuz.
Linux, Windows serisinin kullandığı tüm dosya
sistemlerini tanıyor (FAT16, VFAT, FAT32, NTFS,
Joliet, vb).
Microsoft Ağı'na tam entegre olabiliyor. Tüm Windows
bilgisayarlarla beraber Ağ Komşularında yer alabiliyor,
hatta bir Windows ağının yöneticiliğini bile
yapabiliyor.
StarOffice / OpenOffice / KOffice ofis paketleri Word
(.doc), Excel (.xls), Powerpoint (.ppt) dosyalarını
açabiliyor.
DOSEmu ile DOS altında çalışan programları yeni
nesil Windows işletim sistemlerinden daha iyi emule
edebiliyor.
Wine ile Windows altında çalışan -bazı- programları
çalıştırabiliyor.
WineX ile Windows'taki DirectX emule edilerek birçok
oyun çalıştırabiliyor.
Crossover Office ile Internet Explorer, Microsoft
Office, Visio gibi Microsoft yazılımları linux altında
kullanılabiliyor.
Vmware ile Linux'ta bir pencerede Windows açılarak
tüm yazılımlar kullanılabiliyor.
Linux nedir? Yenir mi? - Doruk Fişek (dfisek@fisek.com.tr)
SIK SORULAN SORULAR
Linux ile her şeyi yapabilir miyim?
Linux gerçekten hiç çökmüyor mu?
Linux bu kadar iyi ise neden herkes Windows
kullanıyor?
Linux, Microsoft'a bir tepki mi?
Microsoft'ta teknik desteği kurumdan alabiliyorum,
Linux'ta üst merci olarak nereye başvuracağım?
Neden tek bir Linux dağıtımı yok?
Linux ne zaman paralı olacak?
Deli mi bu özgür yazılımcılar? Aç kalmıyorlar mı?
...
Linux nedir? Yenir mi? - Doruk Fişek (dfisek@fisek.com.tr)
İMDAAAT LINUX'TA PROBLEMİM VAR!
Yalnız değilsiniz, mutlaka sizden önce birisi aynı
problemle karşılaşmıştır.
Türkçe Linux Dokümanları
- http://www.belgeler.org
- http://www.linux.org.tr/belgeler.php
Seminer Notları
- http://seminer.linux.org.tr/seminer-notlari.php
İngilizce Linux Dokümanları Arşivi
- http://www.tldp.org
Türkiye Linux E-Posta Listeleri
- http://liste.linux.org.tr
Linux Yazılımları Dizini
- http://www.freshmeat.net
Linux nedir? Yenir mi? - Doruk Fişek (dfisek@fisek.com.tr)