M. Meclisi B : 109 18 . 2 . 1978 O : 2 Bölüm Lira BAŞKAN

M. Meclisi
Bölüm
BAŞKAN — Bölümü oylarını­
za sunuyorum. Kabul edenler...
Kabul etmeyenler... Kabul edil­
miştir.
900 Hizmet programlarına dağıtımayan trasferler
BAŞKAN — Bölümü oylarını­
za sunuyorum. Kabul edenler...
Kabul etmeyenler... Kabul edil­
miştir.
B : 109
18 . 2 . 1978
Lira
özet olarak sizlere arz edeceğim. Ondan sonra kanun­
ların anayasaya uygunluğu ihtiyacı nasıl doğmuş, na­
sıl gelişmiştir ve en son ne safhaya varmıştır; bunu
arz edeceğim. Böylelikle sonunda da kararlar ve
Anayasa Mahkemesinin ihtiyaçlarıyla kararlan ko­
nusundaki görüşlerimizi arz edip, sözlerimize son
vereceğiz.
1 100 000
Hayırlı olsun efendim.
D) ANAYASA
BÜTÇESİ :
MAHKEMESİ
BAŞKANLIĞI
BAŞKAN — Programımıza göre, Anayasa Mah­
kemesi Başkanlığı bütçesinin görüşmelerine başlıyo­
ruz.
Sayın Komisyon?.. Yerinde.
Sayın Hükümet?.. Yerinde.
Bütçe üzerinde söz alan sayın grup sözcüleri ve
sayın üyeleri sunuyorum.
Grupları adına : Adalet Partisi Grupu adına
Sayın Gültekin Kızılışık, Cumhuriyet Halk Partisi
Grupu adına Sayın Hüseyin Doğan, Milli Selâmet
Partisi Grupu adına Sayın Şener Battal, Milliyetçi
Hareket Partisi Grupu adına Sayın Nevzat Kösoğlu.
Şahısları adına, lehinde : Sayın Muammer Aksoy, Sayın Kemal Doğan, Sayın Mehmet Irmak.
Aleyhinde : Sayın Müfit Bayraktar, Sayın Adem
Ali Sarıoğiu, Sayın Mehmet Özutku, Sayın Mehmet
Çataîbaş, Sayın Mustafa Eşrefoğlu.
Üzerinde : Sayın İhsan Toksan, Sayın İlhan Aytekin, Saym İsmail Hakkı Köylüoğlu, Sayın Şener
Battal.
Adalet Partisi Grupu adına Sayın Gültekin Kızıl­
ışık, buyurun efendim. (AP sıralarından alkışlar)
Sayın Kızılışık, konuşma müddetiniz 20 dakikadır
efendim.
AP GRUPU ADINA AHMET GÜLTEKİN
KIZILIŞIK (Zonguldak) — Sayın Başkan, çok de­
ğerli milletvekili arkadaşlanm; hepinizi şahsım ve
Grupum adına samimi saygı ile selamlarım.
Ben konuşma konumu üç grupa ayırdım. Sakın
ola ki, arkadaşlarım yanlış düşünmesinler. Burada
herhangi bir kimsenin bu konuyu bilmediğini kabul
etmiyoruz. Ancak, hatıralarınızı tazelemiş olmak ba­
kımından, birinci bölümde anayasal gelişimi gayet
O:2
Anayasa, Devletin temel kuruluşunu, fertlerin
hak ve hürriyetlerini düzenleyen temel kanundur.
Yabancı dillerdeki «Canstittuion» olan karşılığı, da­
ha geniş anlamlıdır. Bu toplumun siyasi ve hukuki
anakuruluşuyla ilgUi yazılı, yazısız bütün temel kurallannın toplamım ifade eder. Bütün bu kurallann
tek kanunda toplanmış olması da gerekmez. İS nci
yüzyıl sonlanna kadar, Devlet düzeninin temel yapı­
sını kuran yazılı hukuk kaynaklan yetersiz ve dağı­
nıktı. Anakuruluşu düzenleyen belli bir kanun bulun­
mayışından doğan boşluğu, yazısız hukuk kaynaklanndan olan örf ve adetler ve teamüller döktürüyor­
du. Devletin temel kuruluşu ile ilgili yazılı yazısız bü­
tün kuralları dağınıklıktan kurtararak tek metin ha­
linde kaynaştırmak, ahenkli ve tutarlı bir bütün mey­
dana getirmek amacıyla, önce 1787'de Amerika Bir­
leşik Devletlerinde, sonra 1791'de Fransa'da, yazdı
anayasaların kabul edildiğini görüyoruz. İngiltere
müstesna olmak üzere, günümüzde hemen her dev­
letin yazılı Anayasası vardır, denebilir.
Anayasalar genel olarak, yazılı anayasalar ve tea­
mülü anayasalar olmak üzere ikiye aynhr. Yazılı ana­
yasalar da tarihi ve siyasi köklerine göre, hakimiyeti
tek başına kullanan bir hükümdann iradesi mahsulü
olan monarşik anayasalar - ki 1848 İtalyan, 1876 Os­
manlı Anayasaları bu tip anayasalardır - hâkimiye­
tin yegâne sahibi olan millet ve halk tarafından, ya
da temsilcileri eliyle yapılan demokratik anayasalar
olarak ikiye aynhr.
Nitekim, bizim 1921, 1924 ve 1961 Anayasaları­
mız bu tip anayasalardır.
Aynca, olağan meclisler tarafından farklı usul ve
şekillere uyulmaksızın yapılan ve değiştirilebilen yu­
muşak anayasalar ve özel meclis (Kurucu Meclis gi­
bi) tarafından yapılan veya değiştirilen veya olağan
meclisler tarafından olsa bile ancak farklı usul ve şe­
killere uyularak değiştirilebilen katı anayasalar olarak
da nitelenebilirler.
Türk Anayasalannın özeti:
Fert hak ve hürriyetlerini tespit ve ilan etme yolun­
da birtakım çabalara girişilmiş ve 1808'de Senedi İttifak
ve 1839'da da Gülhane Hattı Hümayunu veyahut di-
— 151 —