SUNUŞ İtilaf devletleri, Birinci Dünya Savaşı`nın önemli dönüm
advertisement
SUNUŞ İtilaf devletleri, Birinci Dünya Savaşı’nın önemli dönüm noktalarından birini oluşturan Çanakkale Cephesi’ni açmakla, Boğaz’dan büyük bir zorluk görmeden geçilebileceğini, Osmanlı Devleti’ni bertaraf ederek askerî ve siyasi amaçlarını kolaylıkla elde edebileceklerini düşünmüşlerdir. Savaşın kaderinin Çanakkale’de tayinini istemiş ve taarruz planlarını da bütün ayrıntılarıyla bu esas üzerine oturtmuşlardır. İtilaf devletleri 3 Kasım 1914’te Boğaz’a bir taarruz düzenlemiş, asıl taarruzu ise 19 Şubat 1915 günü gerçekleştirmiştir. 18 Mart 1915’e kadar taarruzlar çeşitli aralıklarla devam etmiş, 18 Mart yenilgisiyle Boğaz’ın yalnız donanma ile geçilemeyeceği İtilaf devletleri tarafından acı bir şekilde anlaşılmıştır. Bu nedenle Boğaz’ı geçmek için deniz ve kara birliklerinin ortak harekâtını içeren bir plan hazırlanmış, 25 Nisan 1915 günü ilk çıkarma yapılmıştır. Bu tarihte başlayan muharebeler İtilaf devletlerinin bölgeden tamamen çekiliş tarihi olan Ocak 1916’ya kadar sürmüştür. Mustafa Kemal 25 Nisanda başlayan kara muharebelerinin başından sonuna kadar rütbesinin (yarbay ve 1 Haziran 1915’ten itibaren albay) çok üstünde farklı görevlerde (19’uncu Tümen Komutanı, Anafartalar Grubu Komutanı) bulunmuş; âdeta muharebelerin kaderini değiştirmiştir. Anafartalar Grubu Komutanlığına atandıktan sonra yapılan muharebelerde İtilaf kuvvetleri yenilgiye uğramış sonrasında yapılan mevzi muharebelerinde bir sonuç alamayarak büyük bir gizlilik içinde bölgeden çekilmek zorunda kalmıştır. İtilaf devletlerinin beklentilerinin aksine Çanakkale savunması Türk milletinin hayat savunması olmuştur. Savaşa katılanlar, savaşın her safhasında vatanseverlik ve fedakârlıklarını üstün moralleriyle birleştirerek çağın en güçlü donanması ve birlikleri karşısında çelik gibi durmasını bilmişlerdir. 8,5 ay süren bu direniş, son dönemde girdiği savaşlardan yenik çıkan bir devletin fertlerine, yeniden zafer kazanma duygusunu ve bilincini kazandırmış, özgüvenini tazelemiştir. Türk milletinin bağımsız bir millet olarak yaşamını sürdürebileceği gerçeği tüm duruluğuyla ortaya çıkmış, bu öz güvenin bilinçli uzantısı ise Kurtuluş Savaşı olmuştur. Şükrü Erkal tarafından hazırlanan “Çanakkale Cephesi Harekâtı 1’inci, 2’nci ve 3’üncü Kitapların Özetlenmiş Tarihi” adlı eser, Gnkur. Askerî Tarih ve Stratejik Etüt (ATASE) Daire Başkanlığı Arşivinde bulunan yüzlerce belgenin yanı sıra son dönemde yayımlanan kitaplar da gözden geçirilmek suretiyle yeniden kaleme alınmıştır. Genişletilmiş yeni baskı için büyük kısmı Gnkur. ATASE Daire Başkanlığı Arşivinden seçilen 45 resim daha ilave edilmiştir. Çanakkale Muharebeleri’nde, Türk ordusunun verdiği olağanüstü mücadeleyi tanıtabilmek amacıyla, Gnkur. Askerî Tarih ve Stratejik Etüt (ATASE) Daire Başkanlığı ATEM Askerî Tarih Şube Müdürlüğünde görevli Dr.Tar.Uzm. Hülya Toker, Tar.Uzm. Özlem Demireğen ve Tar.Uzm. Betül Sayın tarafından hazırlanan eserin bilim dünyasına faydalı olacağı inancındayız. Necdet TUNA Tuğgeneral ATASE Daire Başkanı
