MEHMET MUHSİNOĞLU

KÖfiEDEN BUCAKTAN
Mehmet Muhsinoğlu
ABD Baflkan›n›n
Nazi Subaylar›n›n da Mezarlar›na
Çelenk Koydu¤u Gün
BD Baflkan› Ronald Reagan, 5 May›s 1985 Pazar
günü, Almanya’n›n Bitburg Savafl Mezarl›¤›’n›
ziyaret edip burada yatan Nazi askerlerinin an›t›na çelenk koyunca, k›yamet koptu. Çeflitli ülkelerdeki Yahudi liderleri ve
Hitler’in gaz odal›, f›r›nl› soyk›r›m
kurbanlar›n›n aileleri denli, dünyan›n dört bir köflesinde yaflayan
insanlar da öfkeyle aya¤a kalkt›lar.
Mezarl›k ziyaretinin yap›lmas›n› öneren Alman Baflbakan› Helmut Kohl, evsahibi olarak konu¤u Reagan’a efllik ediyor; ancak
an›ta çelenk koyan ABD baflkan›,
2 bin Nazi askerinin yan›nda; i¤renç uygulamalar›yla ünlü Hitler’in SS (“Schutzstaffel”, koruma)
askerlerine ait 49 mezar›n da bulundu¤unu bilmiyordu.
***
Nazi Partisi’nin siyah üniformal› “seçkin SS kolordu”su, Nisan
A
xxx
1925’te Hitler taraf›ndan kiflisel
muhaf›zl›¤›n› yapmak üzere ilk
kuruldu¤u günlerde, yaklafl›k 300
silahl› parti militan›ndan olufluyordu. SS daha sonra 250 binden
fazla üyeye ulafl›p s›n›rs›z bir polis ve askeri yetkiye sahip güce
dönüflünce, neredeyse devlet
içinde devlet oldu.
1919 y›l›nda Alman ‹flçi Partisi’ne kat›lan Adolf Hitler, 1921 y›l›nda partinin bafl›na geçmifl ve
ad›n› “Nasyonal Sosyalist Alman
‹flçi Partisi” (NSDAP) olarak de¤ifltirmiflti. 8 Kas›m 1923’te ünlü
“Münih fiehir Birahanesi Darbesi”
baflar›s›zl›kla sonuçlan›nca hapse
giren Hitler, “Mein Kampf” (“Kavgam”) adl› kitab›n› demir parmakl›klar arkas›nda yazm›fl, 1925 y›l›nda serbest b›rak›lm›flt›.
Hitler cezaevinden ç›k›nca, örgütlenme çal›flmalar›n› daha da
h›zland›rd›. Seçimle Baflbakan olduktan sonra, tam yetkili “Führer”
43
BD MAYIS 2008
BD Baflkan› Reagan, yay›mlanan an› kitab›nda, yaktepkiyle karfl›lanan Bit- lafl›k 120 bin Yahudi’den yaln›zburg Savafl Mezarl›¤› ca 25 bin tutuklunun ad›na
ziyaretinden önce, Na- yer verilebildi.
zi zulmüyle yok edilen,
***
ço¤unlu¤u Yahudi kurbanlar›n
Bergen-Belsen Kamp›’n› ve
getirildi¤i Bergen-Belsen Kam- Bitburg Savafl Mezarl›¤›’n› ziyaret
p›’n› da gezdi. Baflkan kamp›n eden Reagan’›n, ‹kinci Dünya Sagiriflinde, toplu mezarlarda 50 bin kiflinin gömülü oldu¤unu belirten
dikilitafl›n önünde durdu, sesi titriyordu:
“Onlar burada yat›yor.
Asla umut etmeden... Asla yakarmadan... Asla
sevmeden... Asla flifa bulmadan... Asla gülmeden... Asla a¤lamadan...”
1940’da 600 Frans›z
ve Belçikal› savafl tutsa¤›
askerler için kurulan Bergen-Belsen Kamp›’na,
1941 Temmuz’undan itibaren 20 bin Sovyet tutsa¤› gönderildi. 1942 ilkbahar›na gelindi¤inde,
açl›k, so¤uk ve salg›n
hastal›klar
nedeniyle,
yaklafl›k 18 bin tutsak yaflam›n› kaybetti. Nisan
1943’te kamp›n yönetimi ABD Baflkan› Ronald Reagan, 5 May›s 1985 Pazar günü,
Almanya’n›n Bitburg Savafl Mezarl›¤›’n› ziyaret etti.
SS’lere devredildi.
Yahudiler için toplama kamp›- vafl›’n›n –Nazi askerleri dahil–
na dönüflen Bergen-Belsen d›fl›n- tüm kurbanlar›na sayg› gösterdaki öteki kamplar, daha sonra mek istedi¤i; böylece, savafltan
askeri hastane olarak kullan›ld›.
sonra Amerika-Almanya iliflkileriBergen-Belsen’in kurtar›lma- nin ne denli güçlü oldu¤unu vurs›ndan k›sa bir süre önce, SS’ler gulamaya çal›flt›¤› belirtiliyordu.
tutuklulara ait tüm kay›tlar›
Birleflik Devletler, Fransa, ‹nyok ettiler. Bu nedenle 1995’te giltere, Bat› Almanya, Belçika,
A
Bergen-Belsen’de 29 Ekim 2007’de aç›lan yeni sergi binas›n›n bulundu¤u alan›n girifli
(önder) s›fat›yla iktidar›n tüm gücünü elinde toplayan Hitler,
“Üçüncü Reich” (Üçüncü ‹mparatorluk)in, ikinci güçlü adam› Heinrich Himmler’e SS örgütünün
sorumlulu¤unu verdi.
***
Ekim 1900’de Münih’te
do¤an Himmler, 23 yafl›nda Hitler’in birahane
darbesinde görev alm›flt›.
1925’te SS’lere kat›ld› ve
1929’da bu örgütün bafl›na getirildi. Almanya ‹kinci Dünya Savafl›’n› kaybedince, polis k›yafeti giyip kaçmaya çal›fl›rken, ‹ngiliz askerleri taraf›ndan yakaland›. 23
May›s 1945’te intihar etti.
Hitler’in sa¤ kolu olan Heinrich
Himmler, kendisine ba¤lanan ve
“Kara gömlekliler” olarak da an›lan
7
44
SS örgütünü, iki ana gruba ay›rd›:
Bunlar, Gestapo ve polis bölümüyle görevli; Genel SS (“Allgemeine-SS”) ve toplama kamplar› muhaf›zl›¤› yan›nda, ‹kinci Dünya Savafl›’n›n “seçkin” birliklerinden oluflan 39’uncu Alay’dan sorumlu; Silahl› SS (“Waffen-SS”) gruplar›yd›.
Hitler’e mutlak itaat ve ›rkç›
nefret e¤itimi gören SS örgütü, rejimin karfl›tlar›, komünistler, partizanlar, Yahudiler, Romanlar ve
Rus tutuklular dahil, yaklafl›k 6
milyon kifliyi toplama kamplar›ndaki gaz odalar›nda öldürüp cesetlerini f›r›nlarda yakt›.
Bu organize soyk›r›m› uygulayan SS, savafltan sonra 1946’da
Nürnberg Mahkemesi’nde “suç
örgütü” ilan edildi.
***
45
BD MAYIS 2008
BD MAYIS 2008
Hollanda, ‹srail ve öteki ülkelerden gelen Yahudi göstericiler,
baflkan›n Bergen-Belsen ve Bitburg’a yapt›¤› ziyareti protesto ettiler. Göstericilere eski askerler
ve politikac›lardan oluflan gruplar
da kat›ld›, bunlar›n ço¤u h›çk›rarak a¤l›yordu.
iyaretin yap›ld›¤› ayn›
gün Amerikan havaüssünde, ABD baflkan›na SS
askerlerinin
de
Bitburg’da gömülü oldu¤u
söylenince, Reagan bu ziyaretten
duydu¤u piflmanl›¤›, “Eski yaralar yeniden aç›ld›” diyerek, yan›ndakilerle paylaflt›.
***
“The New York Times” gazetesinden Bernard Weinraub, Reagan’›n bu ziyaretiyle ilgili izlenimlerini ertesi gün, 6 May›s
1985’te özetle flöyle anlat›yordu:
“Baflbakan Helmut Kohl’un
efllik etti¤i Reagan, parlak laleler
ve kadife çiçekleriyle kapl› mezarl›¤›n darac›k aral›¤›ndan, tepeye do¤ru yavaflça ilerledi. Reagan
sekiz dakika süren bu ziyareti s›ras›nda mezarlara bakmad›. Kohl
gözyafllar›n› siliyordu. Mezarl›kta
hiçbir konuflma yap›lmad›. 50 bin
Nazi kurban›n›n gömülü oldu¤›
toplu mezarlar, süpürge otuyla
kapl› tümseklerin alt›ndayd›.”
“Yaklafl›k 5 bin Amerikan askeri personeline, ailelerine ve askeri
mezarl›ktan bir milden daha az
mesafedaki Bitburg Havaüssü’nde
kalan Almanlar’a, ‘Bizler düflman-
Z
46
d›k, flimdi dostuz’ dedi Reagan.
‘Bizler müthifl has›md›k, flimdi çok
güçlü müttefikleriz. Korku yerine
güven duygusuna sahibiz. Ve savafl›n y›k›nt›lar› aras›ndan sürekli bar›fl›n çiçekleri aç›ld›.’
“Roman Katolik ve Protestan
rahiplerin Bergen-Belsen’deki törenlerde haz›r bulunmalar›na karfl›n, Alman haham Bitburg ziyareti yüzünden kat›lmay› reddetti.
“‹srail’in Bat› Almanya Büyükelçisi Yitzhak Ben-Ari, Reagan’›n
Bitburg Savafl Mezarl›¤›’na yapt›¤›
ziyaretten derin ›st›rap duydu¤unu söylüyordu; ancak BergenBelsen’deki törene geldi. Büyükelçi ‘Yeni Almanya’ya güven duyulabilir’ diyordu.
“Beyaz Saray dan›flmanlar›,
Reagan’›n Bitburg’a yapt›¤› bu ziyaretin, baflkanl›k döneminin büyük bir olas›l›kla en büyük fiyaskosu oldu¤unu belirttiler. Alman
Baflbakan› Kohl’un ›srar›yla yap›lan bu ziyarete, kongrenin her iki
kanad›, Yahudi örgütleri, eski askerler ve öteki gruplar fliddetle
karfl› ç›k›yordu.
iyaretin olumsuz etkisini hafifletmek
için Beyaz Saray
yetkilileri, son ana
de¤in çaba harcad›lar. Baflkan sabah Bergen-Belsen’e gitmek üzere Bonn’dan ayr›l›rken, yetkililer Reagan ve
Kohl’a Bitburg’da Amerikal› ve
Alman iki ünlü emekli subay›n
kat›laca¤›n› aç›klad›lar.
“Z
mekli
subaylar, ¤›’n› ziyaret plan›na gösterilen
82’nci Avrupa Ha- büyük tepkiye karfl›n, bu karar›nva filosu komutan› dan sonra vazgeçti.
“Kurfluni gökyüzü ve çiseleyen
ve daha sonra Bulge Savafl›’na kat›- ya¤mur alt›nda, efli Nancy, rehber
lan, 90 yafl›ndaki General Matthew dan›flmanlar› ve Birleflik DevletB. Ridgway ile ‹kinci Dünya Sava- ler’in Bonn Büyükelçisi Arthur F.
fl›’nda 5 uçak düflürüp Alman Ha- Burns, Alman Baflbakan› Kohl ve
va Kuvvetleri’nin en büyük rütbe- efli Hannelore birlikteydiler.
sine yükselen 71 yafl›ndaki Johan“D›flar›da bir avuç gösterici,
nes Steinhoff’tu. K›sa bir törenden soyk›r›mdan kurtulan yazar Elie
sonra iki emekli asker el s›k›flt›.
Wiesel’in iki hafta önce Beyaz
“Reagan, Bat› Almanya’y› res- Saray’da söylediklerini tekrarl›mi ziyaretine, cumartesi günü yordu. Göstericiler Bitburg’a
Bonn’da yap›lan
gönderme yapayedi ülkenin karak, ‘Oraya ait
Bir avuç gösterici
t›ld›¤› ekonomik
de¤ilsiniz, geri
Bitburg’a gönderme
zirve toplant›s›ndönün lütfen Sadan sonra bafllay›n Baflkan, orayaparak, ‘Oraya
d›. Programda olya girmenizi isteait de¤ilsiniz,
mamas›na karfl›n
miyoruz’
diye
geri dönün lütfen
günün ilk ifli olaba¤›r›yorlard›.
rak, Bat› Alman“GöstericilerSay›n Baflkan, oraya
ya’n›n
birinci
le ilgili soruya
girmenizi istemiyoruz’
Baflbakan› Konkarfl›l›k Reagan,
diye ba¤›r›yorlard›.
rad Adenauer’un,
omuz silkerek
Ren Nehri’ne ba‘Buras› özgür bir
kan mezar›na çeülke’ dedi.
lenk koydu. Beyaz Saray yetkili“Afla¤› Saksonya Baflbakan›
leri, bu fikrin evangelist (gezici Ernst Albrecht’in eflli¤inde, Reprotestan vaizi) Billy Graham’dan agan ve Kohl ile beraberindekiler,
geldi¤ini söylediler.
doküman merkezini ve Yahudi,
“Baflkan Reagan ve Kohl, Ha- Roman, Polonez, Rus, Frans›z ve
nover’e ‘Air Force One’ uça¤› ile Hollandal› tutuklular›n iflkence,
birlikte gelip 15 dakika süren he- açl›k ve salg›n hastal›k sonucu öllikopter yolculu¤undan sonra, dü¤ü kamp› gösteren fotograflar›n
Bergen-Belsen’in girifl kap›s›na yer ald›¤› sergiyi de gezdiler.
ulaflt›lar. Bat› Almanya’ya gelme“Nisan 1945’te kamp› kurtaran
den önce, Reagan toplama kam- ‹ngilizler taraf›ndan bulunan cep›n› ziyarete ilk bafllarda karfl› ç›- set y›¤›nlar›n›n fotograf› önünde
k›yordu. Bitburg Savafl Mezarl›- duraklayan Reagan, koluyla efline
“E
47
BD fiUBAT 2008
BD MAYIS 2008
sar›ld›. Bu ziyaret s›ras›nda Reagan’›n kurmaylar›n›n gergin oldu¤u gözleniyordu. Ulusal Güvenlik Dan›flman› Robert C.
McFarlane, yere bakarak tek bafl›na yürüyordu.
eagan dikilitafl›n
önünde durdu,
k›s›k ve bitik bir
sesle, ac›kl› günlü¤ünde ailesiyle
birlikte Naziler’den nas›l gizlendiklerini anlatan ve 15 yafl›nda
Bergen-Belsen’de ölen Hollandal›
k›z›n, Anne Frank’›n öyküsünü
an›msat›yordu yan›ndakilere...
“‘Buralarda bir yerde yat›yor
Anne Frank’ dedi Reagan, ‘Burada her yer, bizi içine çeken, insan› duyguland›ran, asla silinemeyeceklerinin ay›rd›na vard›¤›m›z
an›larla dolu.’
“Bayan Reagan öteki 300 konukla birlikte oturuyor, gözlerini kuruluyordu.
“‘Tüm bu gaddarl›¤›n d›fl›nda’
diye devam eden Reagan, ‘Bu trajik ve karabasan gibi dönemin,
tüm zamanlar›n en ac›, keder ve
çilesinin ötesinde, bir fleye söz
vermeliyiz ve söz verebiliriz: Bir
daha asla...’
“Reagan, yeflil e¤reltiotuyla
kapl› çelengi dikilitafl›n yan›na
yerlefltirdi, üzerindeki kurdelede;
‘Amerika Birleflik Devletleri Halk›’ yaz›yordu.
“Reagan ve Kohl, Amerikan ve
Bat› Alman fleref k›tas› taraf›ndan
karfl›land›klar› kasabadan, Bat› va-
“R
48
rofllar›ndaki askeri mezarl›¤a limuzinle geldiler. Kamera deklanflörlerinin klik sesleri d›fl›nda, mezarl›kta ç›t ç›km›yordu. Bir trompetçi,
Alman askerinin hüzünlü flark›s›n›
seslendirdi: ‘Bir yoldafl›m vard›!’
fiark›, cephede düflen bir askerin
yas›n› anlat›yordu.
“Reagan, üzerinde SS iflareti
bulunan iki mezardan birkaç
ad›m ötede duruyordu.
“Mezarl›kta, savafl döneminin Alman direniflçi liderlerinin
aileleriyle buluflan Reagan, buradan ayr›l›rken General Ridgway’le de görüfltü.
“Kohl daha sonra hava üssünde, Amerikal› ve Almanlar’dan
oluflan kalabal›k bir toplulu¤a
yapt›¤› konuflmada, ’Bitburg’da
asker mezarlar›n› ziyaret etmemiz pek kolay bir ifl de¤ildi’ diyordu. ‘Say›n Baflkan’a, tüm Alman halk› ad›na ve mezarlar› benimle birlikte ziyaret etti¤i için,
arkadafl› olarak kendi ad›ma çok
teflekkür ediyorum.’
“Baflkan Reagan da konuflmas›nda flunlar› söylüyordu:
“‘Savaflta ölen Almanlar’›n
yatt›¤› mezarl›ktan flimdi geldim.
Hiç kimse, oray› derin ve çeliflik
duygular yaflamadan ziyaret edemez. Nazismin fler dünyas› tüm
de¤erleri alt üst etti. Bununla birlikte savaflta ölen Almanlar’›n,
gaddar bir ideoloji taraf›ndan
ezilmifl insanlar olarak, bugün
yas›n› tutabiliriz.’”•
m.muhsinoglu@gmail.com
xxx