hububat laboratuarı geliştirme projesi

DİYARBAKIR TİCARET BORSASI
HUBUBAT LABORATUARI
GELİŞTİRME PROJESİ
(TRC2/14/SANAYİ/0003)
Proje Koordinatörü: Hanifi EREN
Bu kitapçığın içeriğinde yer alan bilgiler sadece Diyarbakır Ticaret Borsası’nı bağlar.
Bu proje 2014 Yılı Sanayi Altyapısı Mali Destek Programı kapsamında
Karacadağ Kalkınma Ajansı tarafından sağlanan mali katkı ile gerçekleştirilmiştir.
1
İLİMİZ TAM DONANIMLI
VE ULUSLARARASI SATANDARTLARA
SAHİP BİR LABORATUARA KAVUŞMUŞTUR
İlimizin ve Bölgemizin sahip olduğu bitkisel üretim
potansiyelini etkin bir şekilde değerlendirilmesi, standartlara
uygun, rekabet gücü yüksek, verimli ve kaliteli (piyasa değeri
yüksek) ürün ve mamullerin elde edilmesine ve güvenilir gıda
üretiminin yaygınlaşmasına katkı sunmak amacıyla hazırlanan
projemiz, Karacadağ Kalkınma Ajansının verdiği mali katkı ile
gerçekleşmiştir.
Güçlü bir kurumsal kimliğe sahip olan Borsamız, bu proje ile
uluslar arası geçerliliği olan analizler yapabilecek laburatuvar
alt yapısına kavuşmuştur. Bundan sonra borsamız vereceği
hizmet ile ilimizin önemli geçim kaynağı olan bitkisel üretimde
elde edilen ürünlerin (buğday, mısır, pamuk) verimliliğin
artmasına ve bu ürünlere dayalı sanayinin gelişmesine ve
kaliteli ürün üretilmesine daha fazla katkı sunacaktır. Böylece
bölgemizin rekabet gücü artacak, bölgede katma değer artışı
sağlanacaktır.
Borsamız; Proje kapsamında almış olduğu makine ve
ekipmanlarla üyelerimizin (hedef grubumuzun) ihtiyacı olan
analizlerin tümünü standartlara uygun, uluslar arası geçerliliğe
sahip metodlarla yapabilmektedir.
Ebubekir BAL
Diyarbakır Ticaret Borsası
Yönetim Kurulu Başkanı
2
LABORATUVARIMIZIN SAHİP OLDUĞU MAKİNELER
VE YAPILABİLECEK ANALİZLER
GLUTOGRAF
EKSENSOGRAF ANALİZİ
Extensograf Cihazı,
katkı maddelerinin
(AskorbikAsit-C vitamini,
Emulsifierler) hamur
kalitesine etkisinin
testinde kullanılan
standart cihazdır. Extensograf Cihazı
ile hamura uygulanan yuvarlama,
sekil verme ve bekletme işlemleri
sonrasında hamurun çekmeye karsı
direnci, uzayabilirliği ve islenmesi
için harcanan enerji değeri tespit
edilir. Bu özelliklerin tespiti unun
üretim şartlarının geliştirilmesinde ve
hamurun fırındaki pimse özelliklerinin
geliştirilmesinde yararlı olmaktadır.
Extensograf Cihazının ölçümlerini
kabul eden Extensograf Cihazının
ölçümlerini kabul eden Uluslar arası
Standartlardan bazıları;
n AACC Method No. 54-10
n ICC Standard No. 114/1
n ISO 5530-2
Yas ve kuru glüten kalitesi için
yeni bir cihaz ve yeni bir metod
geliştirilmiştir.
Yas gluten ve kuru glutenin ( saf su
ile hamur haline getirdikten sonra)
uzama ve elastikiyet gibi reolojik
özelliklerinin hızlı ve kolay tespiti, Un
kalitesinin hangi üretim için uygun
olduğunun tespiti, Pratik bir şekilde
numune miktarının belirlenmesi,
Isı ve kurutma işleminden dolayı
meydana gelen bozunmanın
belirlenmesini yapmaktadır
Sonuç diyagramı iki bölümden
oluşur. ilk bölüm (yükselen egri)
uzama özelliklerini, ikinci bölüm
(düşüş eğrisi) ise numunenin
elastikiyet özelliğini gösterir.
3
FARINOGRAF
SAF SU SİSTEMİ
Belirli bir kıvamda hamur hazırlamak
için una ilave edilmesi gereken su
miktarını (su kaldırma kapasitesi)
tayin ederek ekmek üretiminde
kullanılacak su miktarı konusunda
yol gösterici olması yanında; hamur
gelişme süresi, stabilite değeri ve
yoğurmaya tolerans indeksi gibi
değerler yardımı ile de unun ve
hamurun kuvveti, katkı maddelerinin
hamur özelliklerine etkisi ve hamur
yoğurma süresi hakkında bilgi
vermektedir.
Farinograf Cihazının ölçümlerini
kabul eden Uluslararası
Standartlar;
n AACC Method No. 54-21
n ICC Standard No. 115/1
n ISO 5530-1
Musluk suyundan ön arıtım,
ters osmos ve deiyonizasyon
teknolojileri ile üç aşamalı bir
saflaştırma yaparak analitik saflıkta
(Tip II kalitede) güvenilir bir şekilde
kullanabileceğiniz saf su üretir.
Sistemdeki ters osmos membran
ve deiyonizasyon reçineleri suyun
inorganik iyonlardan, çözünmüş
organiklerden bakterilerden ve
partiküllerden arındırılmasını sağlar.
Böylece un analizleri için yüksek
kalitede saf su üretilmesi sağlanır.
Suyun iletkenlik değeri 0.1 μS/
cm ve TOC (Toplam Organik
Karbon) değeri 30 ppb’nin altına
indirilerek hamurun gelişme
süresi, stabilite, enerji, direnç,
uzayabilirlik değerlerinin sudan
kaynaklanabilecek hatalardan
etkilenmesi önlenir.
4
PROTEİN TAYİN SİSTEMİ
SELÜLÖZ TAYİN SİSTEMİ
Klasik Metotla Gıdalarda ve Yemde
protein tayinini yapılabilir.
Cihaz laboratuarımızda Kjeldahl azot/
protein analizi yapmakta olup, sistem
otomatik distilasyon, azot/ protein,
amonyum, direk distilasyon, Dewarda
uçucu asit/ baz analizleri için de
uygundur.
Sistemde su ekleme için kullanılan
pompa, asit dayanıklı pompa
mevcuttur. Bu sayede Standart Kjeldahl
uygulamaları dışında kuvvetli asit
kullanılması gereken alkol ve fenol
distilasyonu, kükürt dioksit, siyanür,
formaldehit ve uçucu asit tayinleri
uygulamaları da yapılabilmektedir.
Analiz hatalarını önlemek için kullanım
hatalarına karşı sistemi koruyacak
standart güvenlik sistemleri mevcuttur.
Tüm yem ve yem bitkileri için ADF,
NDF, Ham Selüloz sonuçları alınabilir. A
2000 geleneksel yöntemlere göre daha
doğru ve hassas ölçüm yapar.Teknisyen
değişiminin dezavantajlarını ortadan
kaldırır.Yedek filtrasyon aşamasına
gerek duymaz böylece her seferinde
tutarlı sonuçlar alınır.
Cihaz, selüloz oranı %0 ile %100
arasında olan, her çeşit gıda ve
yiyeceklerde, hububatlarda, kaba ve
kesif yemlerde bilinen metotlardan
daha hızlı analiz yapabilme kabiliyetine
ve kullanıcının hatalarını elimine
edebilecek otomatik özelliklere
sahiptir.
Cihaz, Asit Deterjan Fiber (ADF),
Nötral Deterjan Fiber (NDF),
Crude Fiber (CF) ve Asit Deterjan
Lignin (ADL) analizlerinde
kullanılabilmektedir.
5
ZEDELENMİŞ NİŞASTA TAYİN SİSTEMİ
Bir unun nişasta hasarının ölçülmesi unun
fırınlanabilirlik kapasitesi hakkında bilgi
sağlar.
Chopin SDmatic 10 dakikadan kısa sürede
ve tek bir test ile nişasta hasar miktarı ve
iyodin emilim hızı; öğütülmüş buğdayın
sertliği hakkında bilgi verir.
SDmatic, test edilen unun kütlesi ile
doğru orantılı olarak gerekli iyodini sağlar
ve ardından da cihaz nişasta hasarını
belirlemek için unun emdiği iyodin
miktarını ölçer.
Ölçülen düşük değer, zedelenmiş nişasta
oranının yüksek olması anlamına gelir. Zedelenmiş nişasta oranın ölçülmesi, üretim
esnasında meydana gelebilecek problemlerin giderilmesi amacıyla, ekmek pişirme
kabiliyetinin belirlenmesini sağlar
Un sektöründe son yıllara kadar ikinci planda kalmış olan nişasta özelliklerine, artık
gerektiği kadar önem veriliyor. Unun su kaldırma kapasitesi, fermantasyon becerisi,
ekmek kabuk rengi, bisküvilerde kırılma özellikleri gibi birçok noktaya etki eden
zedelenmiş nişasta miktarı, uzun enzimatik analiz yöntemlerden öte SDmatic ile
sadece 7 dakikada amperometrik olarak ölçülebilmektedir. Dünya standartlarınca
onaylanmış olan Sdmatic, büyük bir hızla sektörde yaygınlaşmakta ve kullanıcılarının
vazgeçilmezi haline gelmektedir.
Özellikleri ve Faydaları:
n Zedelenmiş nişasta miktarının sürekli kontrolüyle, vals toplarının ayarlarının
kontrol ve/veya revize edilmesinde büyük faydalar sağlar.
n Tümüyle otomatik olarak çalışan cihaz, bittikten sonra otomatik olarak durarak
sinyalle kullanıcıyı uyarır.
n SDmatic, otomatik kalibrasyonlu ve 3 birimde (AACC 76-33, UCD ve
FARRAND) sonuç vermektedir.
6
DÜŞME SAYISI FN
(Amilaz Aktivitesi)
Nişastanın yapısında bulunan
a-amilaz enzimi, nişastayı
parçalayarak hamur kıvamına,
fermantasyon yeteneğine ve ekmek
kabuk rengi ile iç yapısına etki eden
en önemli enzimdir. Bu enzim un
aşamasında katılabildiği gibi unun
doğal yapısında da bulunabilmektedir.
Bu enzimin aktivitesinin belirlenmesi
bu önemli noktalara müdahale etme
olanağını sunar.
Cihaz tüm tahıl ve tahıl unlarındaki
fungal, bakteriyel ve doğal kaynaklı
alfa amilaz aktivitelerinin tayininde
kullanılmaktadır.
Düşme Sayısı analizi ile bu enzim
aktivitesini kesin bir değerle
bulma olanağını sunmaktadır.
Belli oranlarda hazırlanmış un-su
süspansiyonunun 100 °C’de 1 dakika
karıştırılmasından sonra, serbest
düşüş esasına göre belirlenen düşme
sayısı (falling number) analizi saniye
cinsinden ifade edilmektedir.
KÜL MİKTARI TAYİNİ
Kısaca organik bileşiklerin haricindeki
bileşen miktarını tespitte kullanılır. Tüm
Gıdalar ve yem sektörü için kullanılır.
Kül, undaki yanmayan mineral
maddelerdir. Undaki kül miktarı en
önemli kalite kriterlerinden birisidir.
Kül fırını ile un yakılmakta, desikatörde
soğutulmakta ve yanmayan kısımlar
hesaplanarak bulunmaktadır.
HE 50
(Tahıllarda, Un ve
Kepekte Rutubet
Ölçme Cihazı)
Cihaz;Taze hasat
edilmiş darı, üzüm
ve ayçiçeği tohumu
benzeri yağlı ürünler, Fasulye ve bezelye
benzeri dayanıklı ürünler de, elenmemiş un,
irmik ve çim benzeri ince taneli ürünler de
nem tayini yapabilmektedir. Cihaz ölçümü
birkaç saniye içinde tamamlar ve sıcaklık
düzeltmesini otomatik olarak yaparak
ekrandan sonucu gösterir.Taşınabilğir
özeliğe sahip cihaz kesin sonuç verdiğinden
herhangi bir düzeltmeye gerek yoktur.
7
LABORATUAR
DEĞİRMEN SİSTEMİ
NIR MASTER
SİSTEMİ
Uygun özellikte un elde edilmesi için
laboratuar değirmeni önemlidir. Özellikle
Buğday kalitesinin belirlenmesinde
yapılacak olan analizlerde (ekstensograf,
farinograf ,sedim gluten vb) doğru un
eldesi analizlerin doğruluğu için çok
önemlidir.
Değirmen, dört vals topu kırma
bölümünde, dört vals topu da redüksiyon
bölümünde olmak üzere, iki öğütme
bölümünden oluşmaktadır.Ayrıca, eleme
sistemi ve elevatör taşıma sisteminden
meydana gelmektedir.
Öğütme işlemi, ilk olarak kırma ünitesinde
başlamaktadır. Buradan, un, kaba kepek ve
irmik elde edilmektedir. Elde edilen irmik,
elevatör taşıma sistemi ile, redüksiyon
bölümüne gönderilmektedir.
Redüksiyon bölümünde ise, yine, un1 ve
ince kepek (razmol) elde edilmektedir.
Değirmenden elde edilen unun reolojik
özellikleri ile fabrika şartlarında elde edilen
unun reolojik özellikleri birbirine paralellik
göstermektedir.
8
Hububat ve Yem Sanayi için Hızlı
ve Güvenilir Kalite Kontrol
Analizleri ve Standart Ürün
Optimizasyonu rekabette başarıyı
sağlayan en önemli etkenlerdir.
NIRMASTER Cihazı ışık dalga
boyları ile hızlı okuma yapabilen
ve aşağıda belirtilen özelliklerde
analiz yapan bir cihazdır.
FT-NIR sistemi Polarize
Interferometre tekniğini
kullanarak mükemmel sonuçlar
sağlar.
NIR Master; Hububat,Yem ve
Yem hammaddelerinde Nem,
Protein,Yağ, Lif, Kül, Şeker, NDF
değerlerini geniş aralıklarda çalışır.
Büchi FT-NIR sistemi, stabil
ve yüksek doğrulukta çalışan
Polarize Interferometre tekniğini
kullanarak Gerçek Güvenilir
Sonuçlar sağlar.
GLUTEN INDEX
(Gluten Miktarı ve Kalitesi)
Gluten, buğday unu proteinlerinin
yaklaşık %78 - 85’lik kısmını
oluşturan, glutenin ve gliadin
yapılarından oluşmuş proteindir.
Gluten unun hamur oluşturma
özelliğini sağlayan ve elastik yapıyı
oluşturan proteindir ve hem ticari
hem anatomik açıdan en önemli
kriterlerden biridir. Buğday yapısında
bulunan diğer proteinlerden
albumin suda erirken globulin tuzlu
suda erimektedir. Bu yüzdendir ki,
yıllar boyunca undaki gluten miktarı
ölçümü “elde yıkama” metodu
kullanarak yapılmıştır.
Bu cihazla yıkama işlemini otomatik
bir şekilde doğru ve hassas yapma
olanağını sunmuş, bunun yanında
gluten zayıflığını belirleme amacıyla
dakikada 6000 devir yapan
Centrifuge (Index) cihazını ve kuru
gluten miktarının hızlı ölçülebilmesi
amacıyla Glutork cihazını
geliştirmiştir.
INFRAMATİK
(Kül-Protein-Rutubet Ölçümü)
Tahıl sektöründe ürünlerin kalite
sınıflandırılması yapılırken göz önüne alınan
değerler; kül, protein, rutubet değerleridir.
Bu değerlerin her biri için ayrı analizler
yapmak gerekir. Klasik yöntemlerle yapılan
analizler uzun sürmektedir.
Gelişen teknoloji ile kızılötesi ışınların
kullanımından çeşitli yerlerde faydalanılması
tahıl sektörüne de kolaylıklar getirmiştir.
Bu cihazla yakın Kızılötesi Yansıma
(NIR- Near Infra-red Reflectence)
teknolojisi kullanılarak gıdalarda hızlı
bir şekilde önemli değerlerin elde
edilmesini sağlamıştır. Bu teknolojinin
prensibi; maddelere gönderilen kızıötesi
ışınların belli filtrelerden geçtikten sonra
yansıyan kısımlarının nanometrik olarak
hesaplanarak kullanıcıya rakamsal değer
olarak aktarılmasıdır.
Bu cihaz; un, irnik ve makarna sektörleri
başta olmak üzere öğütülmüş ürünlerle
çalışan firmalara sadece 20 saniyede
kül, rutubet, protein ve daha birçok
parametrenin elde edilmesini sağlar.
9
HAM YAĞ TAYİN
SİSTEMİ
HEKTOLİTRE
CİHAZI
Yeni Nesil sistemler ile uygulamalara ve
regülasyonlara uyumlu olarak Gerçek
Soxhlet ve Hot Ekstraksiyon sistemleri
olarak seçilebilmektedir. Borsamızda
ikili sistemi mevcuttur.
Sistemde yağ analizini yapmak son
derece kolaydır. Ekstraksiyon aşaması
sadece 40 dakika sürer.
Analiz boyunca müdahale gerekmez.
Tüm metotlar önceden tanımlıdır.
Kullanıcı sadece Ekstraksiyon
solventini seçerek analize başlayabilir.
Ekstraksiyon pozisyonları 1-6 arası
seçilerek sadece örneğin olduğu
seramik ısıtma yüzeyi aktif hale getirilir.
Çevreye duyarlı bu uygulama ile cihazın
servis ömrü uzar.
10
(Hububatlarda Otomatik Rutubet ve
Hektolitre Ağırlığı Ölçüm Cihazı)
GAC 2100 AGRI gelişen
teknolojinin sayesinde, mısır,
buğday, arpa ve diğer hububatlarda;
Rutubet, sıcaklık ve hektolitre
ölçümlerini hızlı ve hassas olarak
gerçekleştirebilmektedir. GAC
2100 AGRI Otomatik doldurma
sistemi ölçüm için doğru ve yeterli
ürün miktarının alınmasını sağlar.
Otomatik tartım sistemi, nem
ölçüm sonuçlarını etkileyecek olan
numune miktarlarındaki değişmeleri
önlemektedir. Otomatik sıcaklık
kontrol sistemi, hububatların
sıcaklıklarını ölçer ve sıcaklık
değişimlerinden kaynaklanan ölçüm
hatalarını giderir. Otomatik nem
ölçüm sistemi, elektrik iletkenliği ve
geçirgenliğine dayalı ölçüm yapıldığı
için hububat yüzeyindeki nem
değişiklikleri sonucun doğruluğunu
etkilemez.
QATOUR
SEDIMANTASYON
TESTİ
(Tam otomatik Hububat TemizlemeSınıflandırma Cihazı)
Her çeşit daneli hububatın,
sınıflandırılmasında kullanılan Quatuor,
yabancı madde miktarı hakkında bilgi
almanızı sağlar. Tümüyle otomatik
olan sistemde sonuçlar entegre
ekran üzerinden görülebilirken kendi
yazıcısından da çıktı olarak alınabilir.
Ön analizlerin başlıcalarından olan
yabancı madde oranının kısa sürede
belirlenerek, ayrılan temiz tanelerin
ikincil analizleri için bekleme süresini
kısaltır.
Numuneyi;
• Kavuz, toz ve hafif taneler
• Kırık, cılız taneler ve ot tohumları
• İyi ve temiz taneler
• İri çöp ve taşlar
olmak üzere 4 bölümde toplayarak
ürün karakteristiği hakkında önemli
bilgiler verir.
11
Buğday unlarının ekmeklik
niteliğinin tespitinde kullanılır. Un
ve laktik asit çözeltisi ile hazırlanan
süspansiyon içinde belli süre
sonunda çöken un zerrelerinin
hacmi, unun ekmeklik niteliğini
gösterir. Laktik asit çözeltisi içinde
unun glüten kısmının şişmesi, un
süspansiyonun çökme durumunu
etkiler. Fazla miktarda glüten içeren
unlar ile glüten niteliği iyi olan
unların çökmesi daha yavaş olur ve
bu nedenle sedimantasyon değeri
yüksektir.
YENİLENEN MODERN BORSA LABORATUARI
PAMUK ELYAF ANALİZİ
n USTER HVI PAMUK
ANALİZLERİ
YAPILAN ANALİZLER
BUĞDAY
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
Yaş-Gluten İndeks Analizi
Kül Tayini
Düşme Sayısı Tayini
Zedelenmiş Nişasta (CD Matik)
Protein Tayini
Zeleny Sedimantasyon Tayini
Farinograf Analizleri
Ekstensograf Analizleri
Ham Selüloz Tayini
Ham Yağ Tayini
Hektolitre
Fiziksel Analizler
Nır Master (Protein ,Kül)Tüm Gıdada)
İnframatik(Protein ,Kül)
Glutograf
quator
•İplikEğirmeIndeksi(SCI)
•Mikroner(Mic)
•OlgunlukIndeksi(Mat)
•ÜstYarıOrtalamaUzunluğu(Len)
•Uniformiteİndeksi(Unf )
•KısaLifIndeksi(SFI)
•Mukavemet(Str)
•Uzama(Elg)
•Nem(Rutubet)
•Parlaklık(Rd)
•Sarılık(+b)
•RenkDerecesi(CGrade)
•Çepelsayısı(TrCnt)
•Çepelalanı(TrArea)
•ÇepelDerecesi(TrGrade)
BUĞDAY UNU
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
Yaş-Gluten İndeks Analizi
Kül Tayini
Düşme Sayısı Tayini
Zedelenmiş Nişasta (CD Matik)
Protein Tayini
Zeleny Sedimantasyon Tayini
Farinograf Analizleri
Ekstensograf Analizleri
Nır Master
Glutograf
YEM ANALİZİ
n Ham Selüloz Tayini
n Ham Yağ Tayini
n Protein Tayini
MISIR ANALİZLERİ
n
n
n
n
Fiziksel Analizler
Ham Selüloz Tayini
Ham Yağ Tayini
Protein Tayini
TÜM GIDALAR
n Ham Selüloz Tayini
n Ham Yağ Tayini
n Protein Tayini
Şanlıurfa Yolu 8. km Bağlar / DİYARBAKIR
•Tel: (412) 255 0922 • Faks: (412) 255 0893 •E-Posta: laboratuar@diyarbakirtb.org.tr • web: www.diyarbakirtb.org.tr
12