Bağımsız Denetim ve Murakıplık

Mehmet GÜVEN
SMMM, Bağımsız Denetçi
Paylaş
mguven@izdenetim.com.tr
24 Aralık 2013
Diğer Yazıları
BAĞIMSIZ DENETİM ve MURAKIPLIK (*)
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun yürürlüğe girmesiyle birlikte tüm şirketlerin bağımsız denetime tabi
olma zorunluluğu büyük tartışmalara neden olmuştu. Kanun tümüyle yürürlüğe girmeden yapılan değişiklik
ile şirketlerin bağımsız denetime tabi olma zorunluluğu belirli ölçütlere bağlanmış, bu kriterleri taşımayan
şirketler denetim kapsamı dışına çıkarılmıştı.
Diğer taraftan yeni TTK öteden beri var olan anonim şirketlerin murakıplar vasıtasıyla denetimini de ortadan
kaldırmış bulunmaktadır. Bu durum bağımsız denetim kriterlerini taşımayan binlerce anonim şirketin
tamamen denetim dışı kalmasına neden olmuştur.
Oluşan bu boşluğun bir şekilde doldurulması gerekmektedir. Konu ile ilgili olarak Gümrük ve Ticaret
Bakanlığı’nın bazı çalışmalar yapmakta olduğu kamuoyuna yansımıştır. Bakanlığın denetim dışında kalan
anonim şirketlerle ilgili bir tebliğ hazırladığı, tebliğ ile ilgili çeşitli kurum ve kuruluşun görüşüne başvurduğu
bilinmektedir. Beklenti tebliğe son şekli verilerek yakın bir tarihte yayınlanmasıdır.
Kamu Gözetim Kurumu yetkilileri muhtelif toplantılarda konu ile ilgili olarak Gümrük ve Ticaret Bakanlığına
verdikleri görüşlerini şöyle ifade etmektedirler. Denetim dışı kalan şirketler Bakanlar Kurulu’nun
belirleyeceği büyüklük ölçütlerine göre üç gruba ayrılmalı, en alt grupta yer alan küçük şirketler denetime
tabi olmaksızın şirketin faaliyet raporunun ve finansal tablolarının yönetim kurulu başkanınca
imzalanmasıyla yetinilmeli, ikinci grupta yer alan şirketler sınırlı bağımsız denetime tabi tutulmalı ve üçüncü
grupta yer alan şirketler de tam bağımsız denetime tabi tutulmalıdır. Bu görüş bizimde benimsediğimiz
oldukça makul olan bir yöntemdir. Ancak tebliğin nasıl çıkacağını henüz bilmiyoruz.
Tam bağımsız denetime tabi olacak şirketlerin kriterleri 2013 yılı için 2012/4213 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı
ile belirlenmişti. Bu kararda yer alan ölçütler eğer yeniden belirlenmezse 2014 yılı içinde geçerli olacaktır.
Ancak beklentimiz söz konusu ölçütlerin bir miktar aşağıya çekilerek kapsamın genişletilmesi yönündedir.
.:form: iz.450.12
Söz konusu Bakanlar Kurulu Kararı şirketleri üç gruba ayırmıştır. Buna göre karara ekli (I) sayılı listede yer
alan şirketler herhangi bir ölçüt aranmaksızın denetime tabi tutulacaktır. (II) sayılı listede belirtilen
alanlarda faaliyet gösteren şirketler için aynı listede yer verilen ölçütler sağlandığı takdirde denetime tabi
olacaklardır.
Kararda (I) sayılı listede yer alan şirketler SPK ve BDDK denetimine tabi şirketler, (II) sayılı listede yer alan
şirketler ise sermayesinin en az % 25’i kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına, sendikalara,
derneklere, vakıflara, kooperatiflere ve bunların üst kuruluşlarına ait olan şirketler, yurt çapında günlük
gazete yayınlayan şirketler, elektronik imza, elektronik haberleşme ve bilgi teknolojileri iletişim kurumları,
elektrik piyasası, doğal gaz piyasasına tabi kurumlar, hisse senetleri borsada işlem görmeyen ancak SPK’ya
tabi şirketlerdir.
İz Yeminli Mali Müşavirlik ve Bağımsız Denetim Ltd. Şti.
Cumhuriyet Bulvarı No: 87 Kat:4 D:13 35210 Pasaport İZMİR Tel: (0.232) 483 65 55 pbx http://izdenetim.com.tr
Bu iki liste dışında kalan şirketler tek başına veya bağlı ortaklıkları ve iştirakleriyle birlikte aşağıdaki üç
ölçütten ikisini üst üste iki hesap dönemi sağladığı takdirde bağımsız denetime tabi olacaktır.
Aktif toplamı
Yıllık net satış hasılatı
Çalışan sayısı
150.000.000 TL ve üzeri
200.000.000 TL ve üzeri
500 kişi ve üzeri
Bir şirketin veya ana ortaklığın bağımsız denetime tabi olup olmadığını anlamak için yukarıdaki koşulların
karşılanıp karşılanmadığı test edilirken, Kamu Gözetim Kurumu tarafından çıkarılan “Bağımsız Denetime
Tabi Olacak Şirketlerin Belirlenmesine Dair Bakanlar Kurulu Kararına İlişkin Usul ve Esaslar”ı düzenleyen
kurul kararına da bakılması gerekir.
Bir şirketin ve/veya ana ortaklığın bağımsız denetime tabi olup olmadığını test etmek için Excel ortamında
bir tablo hazırladık. Tablo üzerindeki ilgili alanlara gerekli bilgiler girildiğinde şirketin veya ana ortaklığın
bağımsız denetime tabi olup olmadığı ortaya çıkacaktır.
Bir bölümü aşağıda görülen tabloya web sitemizden ulaşabileceğiniz gibi burayı tıklayarak da
ulaşabilirsiniz.
Sonuç olarak, 2014 yılında bağımsız denetime tabi olacak şirketler, mevcut ölçütlere göre belirlenip 31
Mart 2014 tarihine kadar yapılması gereken olağan genel kurul toplantısında denetçi seçimi yapılması
gerekmektedir. Mevcut ölçütlere göre bağımsız denetim dışında kalan anonim şirketlerin durumu henüz
belli değildir. Murakıplık müessesesi artık söz konusu olmadığına göre Gümrük ve Ticaret Bakanlığının
konu ile ilgili bir düzenleme yapması beklenmektedir.
.:form: iz.450.12
Yararlı olması dileği ile.
Mehmet GÜVEN
Bu yazıda yer verilen görüşler yazarın kişisel görüşü olup kurumsal görüşümüzle bağdaşmayabilir.
(*) Bu görüşe dayanılarak yapılacak işlemler sonucunda yaşanacak olumsuzluklardan müşavirliğimiz sorumlu olmayacaktır.
İz Yeminli Mali Müşavirlik ve Bağımsız Denetim Ltd. Şti.
Cumhuriyet Bulvarı No: 87 Kat:4 D:13 35210 Pasaport İZMİR Tel: (0.232) 483 65 55 pbx http://izdenetim.com.tr