başyazı - Somuncu Baba Dergisi

başyazı
Sebahaddin ATEŞ
Görkemli Geçmişiyle Hatay
Hatay, Türkiye’nin en eski yerleşim yerlerinden biridir. Araştırmacılar, eldeki bilgilere göre yörenin iskân
tarihinin M.Ö. yüzbinli yıllara rastlayan orta paleolitik döneme kadar uzandığını ifade etmekte, bunun 2,5
milyon yıl öncesine kadar uzanabileceğini belirtmektedirler.
14. yüzyılda yöreyi ziyaret eden seyyah İbn Batuta Antakya’nın büyük, nüfusu kalabalık, binaları güzel, su
ve yeşilliği bol bir şehir olduğunu, Amik Ovası’nda Türkmenlerin sürüleri ile konakladıklarını yazar. O dönemde Amik Ovası’nda Bozoklardan Avşar, Beğdili ve diğer Türkmen boyları yaşamaktadır. 1516 yılında Osmanlı ordusu ile Memlük ordusu arasında Mercidabık’ta cereyan eden savaşı Osmanlı ordusu kazanır, Yavuz Sultan Selim’in Osmanlı ordusunun başında Halep’e girmesiyle Antakya, İskenderun ve çevresi de 1516 yılının
Ağustos ayında Osmanlı hâkimiyeti altına girmiş olur. Yöre için en önemli olaylardan biri de, Kanuni Sultan
Süleyman’ın buradan geçişidir. Kanuni, Tebriz seferi dönüşünde Aralık 1535 başlarında Antakya-İskenderun
üzerinden Adana’ya geçmiş; daha sonraki yıllarda, 1548-1549 kışını geçirdiği Halep’te iken yaptığı gezilerden birinde Antakya’ya tekrar uğramıştır.
1552 yılında Kanuni Sultan Süleyman’ın buyruğuyla Belen’e cami, han, hamam, imaret yapımına başlanır. Birkaç yıl sonra 65 hane daha yerleştirilerek burası köy haline getirilir. Bundan sonra yine yol güvenliğini sağlamak için Payas’taki eski kale ve hendeği sökülüp tümüyle yeniden yapılır (1567-1571). Yine Payas’ta
kalenin karşısında Sokullu Mehmet Paşa’nın 1568 yılında yapımına başlattığı cami, han, hamam, arasta, imaret 1574 yılında tamamlanır. Ayrıca bir iskele ile bir tersane yapılır. Limanı korumak için 1577 yılında limanın üst tarafına küçük bir kale inşa edilir. Milli Mücadele yıllarından itibaren bir müddet Türkiye’den ayrı kalan Hatay ilimiz; Hatay Millet Meclisi’nin 29 Haziran 1939 günkü oturumunda “Türk camiasının ayrılmaz bir
parçası olan Hatay’ın Anavatan’a kavuştuğunun” kararı alınır.
Hatay tarihi kadar, sanat ve sanat ürünleri çağdan çağa ve toplamdan topluma çok farklı biçimlerde değerlendirilmiştir, ama buna karşın bütün insanlık tarihi boyunca var olmuştur. Dünya üzerinde, camın ilk elde edildiği yerleşim bölgelerinden birisi, Antakya-Suriye-Filistin civarıdır. Bölgede, Finike-Kilikya-Roma döneminde
çok sayıda cam eser ve ziynet eşyası üretilmiştir. Antakya ve civarında bu yöreye özgü yeşil cam üfleme sanatı çok gelişmiş ve eski camlardan eritilip tekrar kazanım yönetimiyle üretim yapılmıştır. Antakya’da çok sayıda
cam ustası vardır. Bazı ustalar birleşerek atölye ve işletmeler açmışlardır. Geçmişte Samandağı ve Harbiye’ye
bağlı köylerin çoğunda hemen hemen her evde üretilen ve beslenen ipek böcekçiliğinin bugün artık yok olmakta olduğunu görüyoruz. Hatay’da ipek böceği kozası ile ipek üretimi tarihe karışırken baba mesleği diye devam
etmeye çalışan bazı aileler tarafında yaşatılmaya çalışılmakta ve Türkiye’ye tanıtılmaktadır.
Antik kentleri, inanç merkezleri, sayısız tarihî eserleri ve görkemli geçmişiyle Antakya birçok dinden ve
inançtan insanların huzur içinde yaşadığı bir şehrimizdir.
Hataylı dostlarımız başta olmak üzere bütün okuyucularımıza selam ile…
With Its Glorious History, Hatay
Hatay is one of the oldest residential areas of Turkey. Researchers state that its history goes back to the prehistoric
eras, paleolithic eras and it can be as far as 2,5 million years before. Hatay, which had been far apart from our country,
Turkey since the war of independence, after the decision taken that “Hatay, an insaparable part of Turkish community,
has rejoined its homeland” on 29th of June, 1939 by Hatay National Assembly, became a province of Turkey. Hatay was
made use of by various societies in many different ways like history, art, culture and works of art and it always existed
in the history of mankind. With its antient cities, belief centers, numerous historical artifacts and its glorious past, Antakya is a province where people from different religions and beliefs live peacefully.
Our best regards for our readers from Hatay and you all.
somuncubaba 1