13 EKG-2010-2 2/10/11 2:56 PM Page 1 C M Y CM MY CY CMY K E K G K Ö fi E S ‹ 12 Derivasyonlu EKG De¤erlendirme 12 Derivation ECG Interpretation SERP‹L ABALI* Kapsaml› bir EKG de¤erlendirmede afla¤›da belirtilen kriterlerin sistematik olarak incelenmesi gerekir. ❤ ❤ ❤ ❤ Atriyal ve ventriküler düzen Atriyal ve ventriküler h›z P dalgas›n›n varl›¤›, yönü, flekli, geniflli¤i ve yüksekli¤i PR aral›¤›, eflitli¤i, PR bölümünde çökme veya yükselme ❤ ❤ ❤ ❤ ❤ QRS kompleksinin flekli ve QRS aral›¤› T dalgas›n›n flekli ve yönü ST bölümünde çökme veya yükselme QT aral›¤› Ritm Üstteki EKG örne¤i; 38 yafl›ndaki bir erkek hastaya aittir. Daha önce kardiyak bir problemi olmayan M.Ö. kalp çarp›nt›s› flikayeti ile acil servise baflvurmufltur. M. Ö.’nün kan bas›nc›: 145/85 mmHg, vücut ›s›s› 37.7°C’dir. Özgeçmifli; daha önce hiçbir sa¤l›k sorunu olmad›¤›n› belirten M.Ö.’nün düzenli olarak ald›¤› bir ilac› bulunmamaktad›r. * S Abalı, Okutman Koç Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Semahat Arsel Hemşirelik Eğitim ve Araştırma Merkezi (SANERC) Güzelbahçe sok. No:20, 34365 Nişantaşı/İstanbul Tel: 0212 311 26 46 Faks: 0212 311 26 30 e-posta: sabali@ku.edu.tr Hemflirelikte E¤itim ve Araflt›rma Dergisi 2010; 7 (2): 66-68 66 13 EKG-2010-2 2/10/11 2:56 PM Page 2 C M Y CM MY CY CMY K 12 Derivasyonlu EKG De¤erlendirme 9. T Dalgas› a) Ters yönde (Bütün derivasyonlarda) b) Normal (Bütün derivasyonlarda) c) Tüm derivasyonlarda tam olarak de¤erlendirilemiyor; görülebildi¤i derivasyonlarda normal d) DII, DIII’te ters yönde 1. Atriyal düzen a) Düzenli b) Düzensiz c) De¤erlendirilemez d) Erken vurular hariç düzenli 5. P Dalgalar› a) Normal görünümde b) De¤erlendirilemez c) P dalgalar› yok, F dalgalar› var 2. Ventriküler düzen a) Düzenli b) Düzensiz c) Erken vurular hariç düzenli d) De¤erlendirilemez 6. PR Aral›¤› 3. Atriyal h›z 7. QRS Aral›¤› a) Normal (0.06-0.10 sn) b) Genifl (>0.10) c) Dar QRS: 0.08 sn; genifl QRS 0.12 sn d) Dar (<0.06 sn) 11. Ritmin Ad› 8. ST Segmenti a) Normal (Bütün derivasyonlarda) b) Yükselmifl (Bütün derivasyonlarda) c) 0.5 mm kadar çökmüfl 12. Tedavi yaklafl›mlar› a) Beta blokerler ve kalsiyum kanal blokerleri gibi atrio-ventriküler dü¤ümü bloke edici ajanlar verilir. b) Atropin verilir. c) Adrenalin infüzyonu yap›l›r. d) Dopamin infüzyonu verilir. d) De¤erlendirilemez 4. Ventriküler h›z a) Normal (60-100 at›m/dk) b) Bradikardi (<60 at›m/dk) b) De¤erlendirilemiyor c) De¤erlendirilemez c) Normal a) Atriyal fibrilasyon b) Atriyal flatter c) Atriyal taflikardi d) Sinüs taflikardisi (DI, aVL, AVF, V1-6) c) Taflikardi (>100 at›m/dk) d) Ritm h›zl›; iyi de¤erlendirilemiyor 3:c c) Taflikardi (>100 at›m/dk) a) Uzun b) Uzun (>0.20 sn) 2:a b) Bradikardi (<60 at›m/dk) a) Normal (0.12-0.20 sn) Yan›tlar: 1:a a) Normal (60-100 at›m/dk) 10. QT aral›¤› 4:c 5:b 6:c 7:a 8:d 9:b 10:a 11:c 12:a Atriyal Taflikardi mekanizmalar› ile oluflur.[1,3] Atriyumlardaki ektopik bir odak/odaklardan kaynaklanan, en az üç atriyal vurunun dakikada 100’ü aflacak flekilde ardarda gelmesi ile oluflan h›zl› bir ritmdir.[1-3] Literatüre göre Amerika Birleflik Devletleri’nde atriyal taflikardinin tüm supraventriküler taflikardilerin (SVT) %5-15’ini oluflturdu¤u, konjenital kalp hastal›¤› olan çocuk ve yetiflkinler ile gebelerde daha yayg›n olarak görüldü¤ü bildirilmektedir.[3] Atriyal taflikardi s›ras›nda atriyum h›z› genellikle 130-250/dk aras›nda de¤iflir. Ektopik P dalgalar› bir önceki at›m›n T dalgas› içine girdi¤inden P dalgas› yokmufl gibi yanl›fl bir sonuca var›labilir. Bu nedenle P/P’ dalgalar› çok dikkatli incelenmelidir. [1-3] Atriyal taflikardi süreksiz (nonsustained) ya da sürekli (sustained) olabilir. Sürekli atriyal taflikardi paroksismal ya da kronik gidifllidir. En s›k rastlan›lan› paroksismal atriyal taflikardidir.[2] Atriyal taflikardi yeniden giriflli (re-entran), otomatiklikte de¤ifliklik veya tetiklenmifl etkinlik Yeniden giriflli atriyal taflikardi: Atriyum dokusunun göreli refrakter dönemine rastlayan bir erken vurumu ile bafllar.[1-3] Bafllang›çtaki P’ dalgas› ile ard›ndan gelen P’ dalgalar› farkl›d›r. Kalp at›m h›z› 120-240/dk aras›nda de¤iflir.[1,3] Otomatiklikte de¤ifliklik: Atriyumlardaki ektopik bir oda¤›n otomasitesinin artmas› sonucu geliflir. Taflikardinin bafllad›¤› P’ dalgas› ile ard›ndan gelen P’ dalgalar› ayn›d›r. Atriyal h›z genellikle 200/dk’n›n alt›ndad›r.[1,3] Tetiklenmifl etkinlik: Aksiyon potansiyeli sonunda depolarizasyonun gecikmesi ile görülür. Tetiklenmifl aktiviteye s›kl›kla dijital intoksikasyonu neden olmaktad›r. Atriyal h›z genellikle 150-250/dk aras›nda de¤iflebilir.[4] Hemflirelikte E¤itim ve Araflt›rma Dergisi 2010; 7 (2): 66-68 67 13 EKG-2010-2 2/10/11 2:56 PM Page 3 C M Y CM MY CY CMY K 12 Derivasyonlu EKG De¤erlendirme E K G K Ö fi E S ‹ Olas› Nedenleri: denenebilir. Bununla birlikte adenozin 6 mg h›zl› intravenöz bolus olarak verilir. E¤er baflar›s›z olunur ise 12 mg adenozin iki kez daha verilebilir.[7] Atriyal taflikardi kalp hastal›¤› olan ya da olmayan kiflilerde de görülebilir.[1-6] • Adenozine ek olarak k›sa etkili beta blokerler tedavide di¤er seçenek olarak ak›lda tutulmal›d›r.[3] • Kalp cerrahisi s›ras›nda ve sonras›nda • Alkol al›m› • E¤er hastan›n hemodinamisinde bozulma varsa ya da medikal tedaviye ra¤men 48 saat içinde ritmde bir düzelme yok ve kalp at›m say›s› çok yüksek ise acil senkronize kardiyoversiyon yap›lmal›d›r.[8] • Hipoksi • Metabolik bozukluklar • Baz› ilaçlar (kafein, teofilin, albuterol) ve kokain • Afl›r› egzersiz • Kardiyoversiyon sonras› devam eden atriyal taflikardilerde refrakter dönemi uzatmak ve iletiyi azaltmak için kinidin ve prokainamid verilebilir. • Akut hastal›klar • Sepsis • Son y›llarda radyofrekans kateter ablasyon tedavisi ile özellikle t›bbi tedaviye dirençli olan atriyal taflikardilerde %77-100 oran›nda baflar›l› sonuçlar elde edilmifltir.[8] • Dijital intoksikasyonu • ‹skemik kalp hastal›¤› • Konjenital kalp hastal›¤› • Kronik atriyal taflikardiler s›kl›kla kardiyomiyopatilere neden oldu¤unda tedavisi ve tedavi sonras› takibi oldukça önemlidir.[3] • Kalp kapak hastal›klar› • Kalp yetmezli¤i • Kronik obstrüktif akci¤er hastal›¤› (KOAH) • Pulmoner tromboemboli • ‹notrop infüzyonu KAYNAKLAR Tedavi: 1. Türkmen E. Supraventriküler tafliaritmiler. In: Bad›r A, Türkmen E, editör. Elektrokardiyografi, EKG analizi, aritmilerin tan› ve tedavisi. ‹stanbul: Özlem Grafik Matbaac›l›k; 2002. s. 57-86. • Hasta monitör alt›nda izlenmelidir.[1,6] 2. Uçak D. Elektrokardiyografi, uyar› oluflumu bozukluklar›. ‹stanbul: Nobel T›p Kitabevleri; 2005. s. 152-5. • Atriyal taflikardiye genellikle bir baflka hastal›k neden oldu¤undan (örne¤in KOAH, pulmoner tromboemboli gibi) öncelikle bu hastal›klar›n tedavi edilmesi sa¤lanmal›d›r.[3] 3. http://emedicine.medscape.com/article/151456. • Dijital intoksikasyonuna ba¤l› ise ilaç kesilir ve hasta izlenir.[1] 5. McCord J, Borzak S. Multifocal atrial tachycardia. Chest 1998;113(1):2039. • Altta yatan nedeni belirlemek için elekrofizyolojik çal›flmalar yap›labilir.[3] 6. Jacobson C. Electrocardiography. In: Cardiac nursing. In: Woods SL, Froelicher ES, Motzer SA, Bridges EJ, editors. 5th ed., Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; 2005. p. 326-424. • Kardiyak bir yetersizlik yok ise; beta blokerler ve kalsiyum kanal blokerleri gibi atriyoventriküler dü¤ümü bloke edici ajanlar kardiyak fonksiyonlarda yetersizlik var ise amiadoron ve diltizem gibi ilaçlar dikkatli bir flekilde kullan›labilir.[1,3] 7. Avrupa Resüsitasyon Konseyi 2005 Resüsitasyon K›lavuzu. Nolan JP, Deakin CD, Soar J, et al. Bölüm 4. Eriflkin ileri yaflam deste¤i. s. 69-73. 4. Ma G, Brady WJ, Pollack M, Chan TC. Electrocardiographic manifestations: digitalis toxicity. J Emerg Med 2001;20(2):145-52. 8. Knecht S, Veenhuyzen G, O'Neill MD, Wright M, Nault I, Weerasooriya R. Atrial tachycardias encountered in the context of catheter ablation for atrial fibrillation part ii: mapping and ablation. Pacing Clin Electrophysiol 2009;32(4):528-38. • Düzenli ve dar QRS kompleksli taflikardilerde vagal manevralar Hemflirelikte E¤itim ve Araflt›rma Dergisi 2010; 7 (2): 66-68 68