TBMM DIŞ İLİŞKİLER VE PROTOKOL MÜDÜRLÜĞÜ HİZMETE ÖZEL 3 Mart 2008 SERVİS NOTU Kimden: Saren Akseli, Cenk İleri, Dış İlişkiler ve Protokol Müdürlüğü Kime: Hasan Baytekin, Dış İlişkiler ve Protokol Müdürü Konu: 21-22 Şubat 2008 tarihlerinde Viyana’da düzenlenen Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı Parlamenter Asamblesi (AGİTPA) Kış Genel Kurulu Dağıtım: TBMM Başkanı Köksal Toptan, AB Uyum Komisyonu Başkanı Yaşar Yakış, Dışişleri Komisyonu Başkanı Murat Mercan, AAPA Türk Grubu Başkanı Zeynep Dağı, AGİTPA Türk Grubu Başkanı Alaattin Büyükkaya, AKPM Türk Grubu Başkanı Mevlüt Çavuşoğlu, Asyalı Parlamenterler Birliği (APA) Türk Grubu Başkanı Emin Önen, Akdeniz Parlamenter Asamblesi (APA) Türk Grubu Başkanı Aşkın Asan, İKÖPAB Türk Grubu Başkanı İrfan Gündüz, KEİPA Türk Grubu Başkanı Bülent Arınç, NATOPA Türk Grubu Başkanı Vahit Erdem, PAB Türk Grubu Başkanı Cevdet Yılmaz, AGİTPA Türk Grubu Üyeleri, Dışişleri Bakanlığı (USGY) Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı Parlamenter Asamblesi (AGİTPA) Kış Genel Kurulu 21-22 Şubat 2008 tarihlerinde Viyana’da düzelenmiştir. AGİTPA üyesi 56 ülkenin 48’inden yaklaşık 240 milletvekilinin katıldığı toplantılarda ülkemizi AGİTPA Türk Grubu Başkanı Dr. Alaattin Büyükkaya, AGİTPA Türk Grubu üyeleri Doç. Dr. Zeynep Dağı, Canan Kalsın, Prof. Dr. Oğuz Oyan, Ahmet Kenan Tanrıkulu, Dr. Mustafa Ünal, Emin Önen ve Orhan Ziya Diren temsil etmiştir. 21 Şubat 2008, Perşembe sabahı düzenlenen ve AGİTPA'ya üye ülkelerin Heyet Başkanlarının katıldığı Daimi Komite toplantısında ülkemizi AGİTPA Türk Grubu Başkanı Dr. Alaattin Büyükkaya temsil etmiştir. Toplantıda; AGİTPA Başkanı Göran Lennmarker, AGİT ve AGİTPA Genel Sekreterleri, AGİTPA Haznedarı, Alt-Komite Başkanları ve Özel Temsilciler görev alanlarıyla ilgili bilgiler vermişler ve delegasyon başkanlarının sorularını yanıtlamışlardır. Toplantıda ayrıca, çeşitli ülkelerde yapılan seçimlerle ilgili olarak da seçim misyonu başkanları bilgiler vermiş, önümüzdeki dönemde düzenlenecek toplantılar ve yapılacak seçim gözlem faaliyetleri ile ilgili müzakerelerde bulunulmuştur. 1 Daimi Komite toplantısının sonunda; 2009 yılı Genel Kurulu’nun Litvanya’da, 2010 yılı Genel Kurul’unun ise Norveç’te düzenlenmesi kararlaştırılmıştır. Aynı gün yapılan 3 Komite’nin Ortak Toplantısı’ndaki açılış konuşmaları; AGİTPA Başkanı Göran Lennmarker, Avusturya Meclis Başkanı Barbara Prammer ve AGİT Dönem Başkanı, Finlandiya Dışişleri Bakanı Ilkka Kanerva’nın Özel Temsilcisi Teija Tiilikainen tarafından yapılmıştır. AGİTPA Başkanı Lennmarker, AKKA Anlaşmasının ve AGİT’in Kosova’daki daimi varlığının öneminin akılda tutulması gerekliliğine atıfta bulunarak, Viyana’nın doğusunda ve batısındaki seçim izleme görevlerine katılan parlamenterlere teşekkür etmiştir. Sayın Lennmarker, Asamble’nin Kasım ayında ABD’de yapılacak seçimleri izlemek için her çabayı göstermesi gerektiğini vurgulayarak ve Asamble’nin Akdenizli ortaklarının önemine değinerek bu bağlamda Filistin’in de eninde sonunda AGİT ortağı olacağına dair ümidini dile getirmiştir. AGİT Dönem Başkanı Finlandiya Dışişleri Bakanı’nın Özel Temsilcisi Bayan Tiilikainen konuşmasında özetle, AGİT’in sağlığı için parlamenter boyutun hayati önem arzettiğini vurgulayarak, Finlandiya Başkanlığı esnasında Kosova konusunda devamlı bir AGİT yükümlülüğü sağlayacaklarına dair kararlılıklarını dile getirmiştir. İlaveten, seçimle ilgili meselelerde devamlı diyalogun katılımcı devletler arasında elzem olduğunun; AGİTPA’nın, AGİT seçim gözlemini desteklemede her zaman önemli bir rol üstlendiğinin; seçimle ilgili konularda “yapılandırılmış bir diyalog” yürütmeyi planladıklarının; Avrupa’da Konvansiyonel Silahlı Kuvvetler Antlaşması (AKKA) ile ilgili olarak dikkate değer bir karar elde edilmesi için tarafların diyaloga devam etmesi gerektiğinin altını çizmiştir. 21 Şubat 2008, Perşembe günü öğleden sonra ise, Siyasi İşler ve Güvenlik Komitesi ile Ekonomik İşler, Bilim, Teknoloji ve Çevre Komitesi eşzamanlı olarak toplanmıştır. Siyasi İşler ve Güvenlik Komitesi toplantısında, Komite Başkan Yardımcısı Senatör Consiglio Di Nino tarafından Kiev Deklarasyonu ile ilgili izleme raporu değerlendirilmiştir. İzleme raporunda, AGİTPA’nın 5-9 Temmuz 2007 tarihlerinde Kiev’de düzenlenen Genel Kurul toplantısında kabul edilen Kiev Deklarasyonu’nda yer alan tavsiye ve kararların uygulanması konusunda bugüne kadar kaydedilen gelişmeler hakkında bilgilere yer verilmektedir. İzleme raporunun tavsiyeler bölümünde, enerji güvenliği ve Belarus’taki durum incelenmekte ve konuyla ilgili olarak ülkeler tarafından yapılan çalışmalar ve faaliyetler hakkında bilgi verilmektedir. Raporun kararlar kısmında ise; AGİT bünyesinde Parlamenter Asamble’nin Statüsü ve Rolü, AGİT Bölgesinde İhtilafların Çözümü, Barış ve Güvenlikte Kadının Rolü ve Demet Nitelikli Mühimmatın Yasaklanması konuları ele alınmaktadır. 2 Siyasi İşler ve Güvenlik Komitesi Geçici Raportörü Wolfgang Grossruck, Astana’da yapılacak olan Genel Kurul Toplantısı’nda sunacağı raporun çerçevesini çizen bir sunum yapmıştır. Raporda, “AGİT’te Şeffaflık” başlığı altında Silahlı Kuvvetlerde Şeffaflık konusunun ele alınacağını ifade etmiştir. Yazılacak raporda yer alması talebiyle ülkelerden gelen görüşlere yer verilmiştir. Katılımcı ülkelerden gelen görüşler özetle; -Silahlı Kuvvetlerin hem siyasi ve hem de ekonomik boyutlarının ele alınması, -Silahlı Kuvvetlerin özelleştirilmesi, -Silahlı Kuvvetler üzerinde parlamenter kontrol, -Silahlanma Endüstrisinin ekonomik yönünün de incelenmesi şeklinde olmuştur. AGİT Ulusal Azınlıklar Yüksek Komiseri Büyükelçi Knut Vollebaek, AGİT Bölgesi’ndeki azınlık politikasının güvenlikle ilgili boyutları konusunda bir sunum yapmıştır. AGİTPA Türk Grubu Başkanı Dr. Alaattin BÜYÜKKAYA söz isteyerek, bir önceki Yüksek Komiser Rolf Ekeus’a, AGİTPA’nın “yeni azınlıklar” konusunda bir rapor hazırlattığını ama kendisinin, sunumunda bu kavramdan hiç bahsetmediğini belirterek bunun nedenini sormuştur. Sayın Vollabek, raporunun yabancı düşmanlığı ile ilgili bölümünde bu konudan üstü kapalı bir şekilde bahsettiğini, ayrıca Sayın Ekeus’un raporunu hazırlayıp AGİTPA’ya sunduğunu dolayısıyla artık bu konuda ne yapılması gerektiğine Parlamenter Asamblenin karar vereceğini ancak bu konuda kendisinin çalışmalarına devam edeceğini ve katkısından dolayı Sayın Büyükkaya’ya teşekkürlerini sunduğunu ifade etmiştir. AGİT Daimi Konseyi Başkanı ve Büyükelçi Antti Turunen ise, 2008’deki öncelikler ve “AGİT’te Şeffaflık” teması üzerine bir sunum yapmıştır. Ekonomik İşler, Bilim, Teknoloji ve Çevre Komitesi toplantısında, Komite Başkan Yardımcısı Petros Efthymıou, 5-9 Temmuz 2007 tarihlerinde Kiev’de yapılan AGİTPA Genel Kurulu toplantısında kabul edilen Deklarasyondaki Ekonomik İşler, Bilim, Teknoloji ve Çevre Komitesi’ne ilişkin kararların izlenmesine dair raporu sunmuştur. Rapor 2 bölümden oluşmaktadır; birinci bölümde göç yönetimi, küçük ve hafif silahların havayoluyla kaçakçılığının önlenmesi, çevre güvenlik stratejisi alanlarındaki faaliyetlere ilişkin tavsiyelere, bu alanlarda AGİT ve kurumlarının çalışmalarına ve AGİT katılımcı ülkelerince yapılan faaliyetlere yer verilmekte, ikinci bölümde ise Bakanlar Konseyi’nin ilgili kararları ile AGİTPA da alınan kararlar sıralanmakta ve karşılaştırılmaktadır. Göç yönetimi ile ilgili olarak, Kiev Deklarasyonu’ndaki göç akışında ortak, tarafsız, güvenilir bilgi sağlanması için tek istatistik sisteminin oluşturulması ve katılımcı ülkelerin Göçmen İşçilerin Hukuki Durumu hakkındaki Avrupa Konseyi Sözleşmesini imzalamalarının ve katılımlarının teşvik edilmesi önerilerine dikkat çekilmektedir. Ayrıca, katılımcı ülkeler bakımından, göç yönetimine ilişkin geri kabul anlaşmaları, göç akışına dair istatistik ve 3 bilgi sistemleri ve kalkınma yardımında sorumlu davranılması konularının ana girişim sahalarını teşkil ettiği belirtilmektedir. Komite raportörü Fransız Parlamenter Roland Blum yapmış olduğu sunumunda, AGİTPA’nın bu komiteye dair önceliğinin çevre konusu olduğunu, ayrıca, enerji, ulaştırma ve barınma konularının AGİTPA’nın diğer öncelikli konularını teşkil ettiğini kaydetmiştir. AGİT Ekonomi ve Çevre İşleri Koordinatörü Bernard Snoy da yapılan çalışmalar ile ilgili bir sunum yapmıştır, Koordinatör Snoy raporunda özetle, “AGİT alanında Çevre Güvenliği ve Sürdürülebilir Kalkınmanın Temini: Toprak Bozulması, Arazi Kirlenmesi ve Suyun Yönetimi” konulu 15. AGİT Ekonomi ve Çevre Forumu ve “AGİT Bölgesi’nde Deniz ve İç Su Yolları Alanında İşbirliği: Güvenliğin Arttırılması ve Çevrenin Korunması” konulu 16. AGİT Ekonomi ve Çevre Forumu ile ilgili izleme raporlarına değinmiştir. Ayrıca, 2008 yılı için bir Eylem Planı hazırladıklarını ve bu plana göre; “İyi Yönetim”, “Çevresel Güvenlik ve İşbirliği”, “Taşımacılık”, “İşgücü Göçü” ve “Enerji Güvenliği” konuları çerçevesinde faaliyetlerini arttırarak sürdüreceklerini belirtmiştir. Toplantıda ayrıca, “Göç konulu Özel Oturum” gerçekleştirilmiştir, AGİTPA’nın Göç konusundaki Özel Temsilcisi ABD’li Parlamenter Hilda Solis konuyla ilgili bir sunum yapmıştır, AGİTPA Türk Grubu üyesi Ahmet Kenan Tanrıkulu yaptığı konuşmada özetle, kapsamlı raporundan dolayı Bayan Solis’e teşekkürlerini sunduğunu, konuyla ilgili olarak raporda yer verdiği görüşlere tamamen katıldığımızı, göç ve entegrasyonun Türkiye’nin yakından ilgi duyduğu bir mesele olduğunu, işgücü göçünün yeni bir olgu olmadığını, göçün insani boyutunun hiçbir zaman yeterli siyasi ilgiyi görmediğini, ailelerin yeniden bir araya gelmesi ile ilgili yeni kısıtlamalar, vatandaşlığa kabul edilme hakkında zorlaştırılan mevzuatlar, istihdam ve barınma konusunda yapılan ayrımcılık ve göçmen çocuklarının eğitimi ile ilgili zorlukların entegrasyon için ciddi sorunlar olarak halen var olmaya devam ettiğini ifade etmiştir. Sayın Tanrıkulu ayrıca, toplumlarımızdaki kültürel ve dinsel farklılıklar nedeniyle ortaya çıkan kutuplaşmanın endişe verici bir trend haline geldiğini, bilinen bu farklılıkların çatışmacı bir zihniyete yol açtığını, göçün, ülkelerin ekonomilerine dinamizm getirdiğini, ülkelerin kalkınması ve refahı için önemli katkılar yaptığını ve ülkelerdeki kültürel ve sosyal çeşitliliği zenginleştirdiğini, bu gerçeğin de kabul edilmesi gerektiğini ve AGİT Parlamenter Asamblesi’nin, Ulusal Azınlıklar Yüksek Komiseri tarafından görevlendirilen Göç Politikaları Grubu’nun entegrasyon politikaları hakkındaki 2006 yılı raporunu izlemesi gerektiğini vurgulamıştır. 22 Şubat 2008, Cuma sabahı toplanan Demokrasi, İnsan Hakları ve İnsani Meseleler Komitesi, Komite Başkanı Jesus Lopez-Medel tarafından açılmış ve Komite Başkan Yardımcısı Hilda Solis izleme raporunu değerlendirmiştir. 2007 Kiev Bildirisi’nin insan hakları ve demokratikleşme konularındaki kararlarının izlenmesini öngören raporda, hoşgörü ve ayrım gözetmeme, seçimlerle ilgili faaliyetler, insan 4 ticaretiyle mücadele ve insan hakları savunucuları ve ulusal insan hakları kurumları konu başlıklarına yer verilmektedir. Ayrıca, raporda 2007 Madrid Bakanlar Konseyi’nde alınan kararlarla AGİTPA Kiev Genel Kurul toplantısında alınan kararlar karşılaştırılmaktadır. Komite Raportörü Walburga Habsburg Douglas Temmuz ayında Astana’da yapılacak olan Genel Kurul Toplantısı’nda müzakere edilecek raporun genel hatlarını ortaya koymuştur. Raporda, “AGİT’te Şeffaflık” başlığı altında; yasama, seçim, yönetim ve parlamentoların çalışma süreçlerindeki şeffaflık ile birlikte Ombudsmanların rolü ve AGİT bölgesinde hukukun üstünlüğü ilkesi ile ilgili konuların ele alınacağı belirtilmiştir. Daha sonra taslak rapor üzerinde katılımcı ülkelerin görüş ve önerilerine yer verilmiştir. İsveç Delegasyonu’ndan bir parlamenter söz alarak işlenecek olan şeffaflık teması çerçevesinde “her milletin tarihteki olaylarla yüzleşmesi gerektiğini” ifade etmiştir. Ülkemizi temsilen AGİTPA Türk Grubu Üyesi, Karabük Milletvekili Dr. Mustafa ÜNAL söz isteyerek, öncelikli olarak raportöre böylesine önemli bir konuyu raporunda işleyeceği için teşekkür ederek, şu anda Türkiye’deki hükümetin de “şeffaflık” konseptine büyük önem atfettiğini ve bu tür olayların aydınlatılabilmesi için tarihi arşivlerin karşılıklı olarak açılması gerektiğini dile getirmiştir. Portekizli bir Parlamenter ise, raporun iyi bir demokratik yükümlülük getireceğinden bahisle tarihte diktatörler tarafından işlenen suçların herkesin bilgisine sunulması gerektiğine işaret etmiştir. Ukrayna Delegasyonu’ndan bir parlamenter ise, şu anda 1915’de cereyan eden Ermeni soykırımı ile ilgili bir kararın parlamentodan geçirilmesi ile ilgili bir hazırlık aşamasında bulunduklarını belirterek Türkiye’nin de konuya ilişkin olarak arşivlerini açması gerektiğini söylemiştir. Bunun üzerine söz alan Ankara Milletvekili Doç. Dr. Zeynep DAĞI, bir bayan milletvekili ve akademisyen olarak tarihteki her türlü soykırım olayını kınadığını vurgulamıştır. AGİT Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Ofisi (ODIHR) Direktörü Christian Strohal’un “AGİT’te Şeffaflık” konusunda yaptığı sunumda, ODIHR ve AGİTPA’nın doğal ortaklar olduğunu bir kez daha teyit edip “ODIHR olarak görevlerinin demokrasinin ve kurumlarının tesisinde bütün AGİT bölgesinde insan hakları konusundaki uygulamaları ve taahhütleri izlemek olduğuna değinerek, bu konunun içerisinde insan kaçakçılığı, cinsiyet eşitliği, kadınların seçim sürecine katılımları, kadına karşı şiddet ve kadının şiddet önlemedeki rolü üzerinde de çalıştıklarını dile getirmiştir. Yasama sürecinin nasıl daha şeffaflaştırılabileceği konusunda ise, hukukun üstünlüğünün daha etkin olması üzerinde durarak, ayrım gözetmeme (kadın-erkek fırsat eşitliği dahil), nefret kökenli suçlar, Yahudi Aleyhtarlığı ve din özgürlüğü meselelerinin de izleyicisi olduklarını sözlerine eklemiştir. Sonuç olarak, görevlerinin bahse konu hususlara müdahale etmek değil izlemek olduğuna ve izlediklerinin de raporda zikredilen tavsiyeler şeklinde AGİT ülkeleri ile paylaşmak olduğuna dikkat çekmiştir. Sayın Strohal, gözle görülür en önemli faaliyetlerinden birisinin seçimleri izlemek olduğunu açıklayarak, geçen yıl içerisinde dokuz seçim izleme görevi için 2000’den fazla gözlemci konuşlandırdıklarını ifade etmiştir. 2008 yılı içerisinde de çok yoğun bir seçim takvimi olduğuna dikkat çekerek geçen yıl yapılan seçimlere katılan bütün parlamenterlere teşekkür etmiştir. 5 AGİTPA Türk Grubu Üyesi Doç. Dr. Zeynep DAĞI, seçimlerle ilgili bölümde seçimlerin, demokrasinin en önemli dinamiği olduğuna işaret ederek 2007 yılı Temmuz ayında Türkiye’de yapılan seçim sonuçlarına bakıldığında çok yüksek oranda bir katılımla nitelikli bir demokrasinin görüldüğünü ve parlamentodaki kadın milletvekili oranının da %4’den %10’a çıkarıldığından bahisle demokrasimizin Avrupa’da iyi bir model oluşturacağı inancında olduğunun altını çizmiştir. AGİT Medya Özgürlüğü Özel Temsilcisi Miklos Haraszti yapmış olduğu sunumunda, bilgiye erişilebilirlik, bilginin hükümet tarafından yayılması, gizliliğin tanımı ve sınıflandırılması, ceza kanunu ve bilgiye ulaşırken hangi unsurların cezai müeyyideye tabi olduğu konuları üzerinde odaklanmıştır. Sayın Haraszti, katılımcı ülkelere, gazetecilere karşı şiddet unsurunun yalnızca bir suç olmakla kalmayıp demokrasinin temel unsuru olan basının terörize edilmesi anlamına geldiğini idrak etmeleri gerektiğini belirterek, basına karşı şiddetin uluslararası gündemin en üst sırasına konulmasının elzem olduğunu ifade etmiştir. Gazetecilere karşı saldırılara izin vermeyerek, bağımsız basına karşı ayrımcılığı durdurarak, medyaya karşı toleranslı olarak hükümetlerin bu müsibetin elimine edilmesine katkıda bulunabileceklerini de sözlerine eklemiştir. 22 Şubat 2008 tarihinde düzenlenen ve Türkiye, Norveç, Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan ve diğer bölge ülkelerinin iştirak ettiği “Orta Asya konulu Özel Toplantıda” ülkemizi AGİTPA Türk Grubu Üyesi Emin Önen temsil etmiştir. Toplantıda AGİTPA’nın Orta Asya konusundaki Özel Temsilcisi Finlandiyalı Parlamenter Kimmo Kiljunen, 2007 yılında yapılan çalışmalar ve 10-11 Aralık 2007 tarihlerinde AGİTPA ve Norveç Parlamentosu tarafından Oslo’da ortaklaşa düzenlenen “Orta Asya ülkelerinde bölgesel işbirliği” konulu Seminer ile ilgili bilgi vermiştir. Sözkonusu Seminerde; sınır-ötesi işbirliği, enerji ve su kaynakları ve çevre konularında müzakereler yapılmıştır. Özel Temsilci Kiljunen, Türkiye’nin tarihi ve kültürel bağları nedeniyle bölge için çok önemli bir ülke konumunda bulunduğunu dolayısıyla çalışmalara katılmamızdan duyduğu memnuniyeti dile getirmiştir. AGİTPA Türk Grubu Üyesi Önen yaptığı konuşmada özetle, AGİTPA Orta Asya Grubu’nun bir üyesi olmaktan büyük memnuniyet duyduğunu, Türkiye’nin bölge ülkeleriyle çok güçlü bağları bulunduğunu, bu bağların sadece tarihe dayanmadığını aynı zamanda bölge ülkelerindeki dönüşüm sürecinin bir sonucu olarak geliştiğini, ülkemizin özellikle kapasite geliştirme yoluyla bu sürece katkıda bulunmaya devam edeceğini, Türkiye’nin tecrübelerini bölge ülkeleriyle paylaşmaya ve Orta Asya Grubunun çalışmalarına katkıda bulunmaya her zaman hazır olduğunu vurgulamıştır. Toplantıda bir sonraki Seminerin yeri ve konusu ile ilgili de görüşmelerde bulunulmuş ve anılan toplantının “Göç” konusunda ve Mayıs veya Haziran ayında Türkmenistan’da düzenlenmesi oybirliği ile kararlaştırılmıştır. AGİTPA Türk Grubu Üyesi Emin Önen ayrıca, Norveç, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkmenistan heyetleriyle ikili görüşmelerde bulunmuştur. 6 22 Şubat 2008, Cuma günü öğleden sonra yapılan 3 Komite’nin Ortak Toplantısı’nda sırasıyla Kosova, Füze Savunması ve AKKA Anlaşması konularında özel müzakereler yapılmıştır. Kosova, 17 Şubat 2008 tarihinde bağımsızlığını ilan etmiştir. Türkiye, 18 Şubat 2008 tarihinde Kosova’nın bağımsızlığını tanıyan ABD, İngiltere ve Fransa’dan sonra üçüncü ülke olmuştur. AGİTPA’nın ortak toplantısının gündeminin bu bağlamda Kosova üzerine kurulu olduğu da söylenebilir. Kosova konusunda, AGİTPA katılımcı ülkelerinin endişeleri çoğunlukla; bölgede istikrar ve güvenliğin çok önemli olduğu, uluslararası sınırların dokunulmazlığı ilkesinin ihlal edildiği, azınlıkların pozisyonlarının bölgedeki barışın devamı için önem taşıdığı, bölgede şiddet ve kutuplaşmanın önlenmesinin gerekliliği, meşruiyet açısından çok sağlam bir mesele olmadığı ve benzer sorunlar için emsal oluşturabileceğine ilişkin noktalarda odaklanmıştır. Müzakereler esnasında, İngiltere, “Kosova’nın özel ve emsalsiz bir durum olduğunu”; Almanya, Kosova’yı tanıdığını belirterek “mevcut durumu kızıştırmak yerine geleceğe bakılması gerektiğini; Arnavutluk da tam destek verdiğini işaret ederek pozitif görüş beyan ederken; İspanya, Azerbaycan, Hollanda gibi ülkeler de uluslararası hukuk kurallarının ve Helsinki Nihai Senedi’nin ihlal edildiği ve bu tek taraflı deklarasyon ile Balkanlarda yeni bir çatışma yaratıldığını iddia etmişlerdir. Füze Savunması konusunda, tehdit teşkil eden füzelerin seyirlerinin herhangi bir aşamasında imha edilmesini öngören sistemlerin oluşturulmasına yönelik görüşler ve bu konuda yapılan işbirlikleri dile getirilmiştir. Konvansiyonel silahsızlanma alanında bugüne kadar gerçekleştirilen en kapsamlı düzenleme olan ve 1992 yılında yürürlüğe giren AKKA (Avrupa’da Konvansiyonel Silahlı Kuvvetler Antlaşması) (CFE Treaty) anlaşmasına dair görüşmelerde, AGİTPA Türk Grubu Üyesi, Tokat Milletvekili Orhan Ziya DİREN, AGİTPA Türk Delegasyonu adına bir konuşma yapmıştır. Konuşmada özetle; AKKA Anlaşması’nın Avrupa’daki bütün taraf devletlerin güvenliğine olumlu katkıda bulunacağı düşüncesinde olmakla birlikte, Rusya Federasyonu’nun Anlaşmanın yükümlülüklerini askıya almasından dolayı hayal kırıklığına uğradığımızı dile getirmiştir. Komşumuz Rusya’nın endişelerine önem verdiğimizi ancak Rusya’nın da aynı hassasiyeti bizim için endişe unsuru teşkil eden konularda göstermesi gerektiğinin de altını çizmiştir. Rusya’nın bizim için önemli olan kanat rejimini bozma önerisini anlayışla karşıladığımızı dile getirerek bizim bütün endişelere cevap vermeye ve hepsi için uygun çözümler bulmaya hazır olduğumuzu da önemle vurgulamıştır. Toplantıda ayrıca, Cinsiyet Eşitliği konusunda AGİTPA Özel Temsilcisi ve Başkan Yardımcısı Tone Tingsgard bir rapor sunmuştur. Raporda, AGİT kurumları içerisinde ve AGİTPA’da cinsiyet eşitliği konusundaki uygulamalar incelenmiş ve kadına karşı her türlü ayrımcılığın önlenmesi, kadın ve erkeğin ekonomik, siyasi ve sosyal alanlardaki fırsatlardan eşit şekilde yararlanması gibi temalar işlenmiştir. Bu çerçevede ele alınan 7 yasadışı insan kaçakçılığı ve göç konusunda da en çok etkilenenlerin kadınlar ve çocuklar olduğundan bahsedilmiştir. Bu noktada Ankara Milletvekili Doç. Dr. Zeynep DAĞI söz alarak özetle; Türkiye, Yunanistan, İtalya ve Malta gibi ülkelerin transit ülkeler olduğundan bahisle, bu esnada çocuklarıyla beraberken hayatını kaybeden pek çok insanın durumuna tanık olduğunu dile getirerek bu çocukları koruyacak uluslararası bir kurumun neden olmadığını sormuştur. İlaveten, çocukların doğrudan ve mecburen ailelerine tabi olduklarını ve en çok zararı da onların gördüğünü ifade etmiştir. AGİTPA Türk Grubu Başkanı Dr. Alaattin Büyükkaya başkanlığındaki Türk Delegasyonu toplantılar süresince; İsveç, ABD, İngiltere, Rusya Federasyonu, Azerbaycan, Türkmenistan, Kazakistan, Gürcistan, Kırgızistan ve Macaristan Delegasyonlarıyla AGİTPA’nın gündemindeki konularla ilgili olarak karşılıklı görüş alışverişinde bulunmuşlardır. Saygılarımızla arz ederiz. 8 9