Orhan Bey ve I. Murad Dönemi Anadolu siyaseti

On5yirmi5.com
Orhan Bey ve I. Murad Dönemi Anadolu siyaseti
Orhan Bey ve I. Murad Dönemi Anadolu siyaseti nasıldı?
Yayın Tarihi : 17 Haziran 2014 Salı (oluşturma : 10/10/2017)
1.1.Orhan Bey ve I. Murad Dönemi Anadolu Siyaseti
Kuruluş döneminin bu ilk devresi daha sonraki
devreler için bir hazırlık niteliğindeydi. Çünkü gerek Orhan Bey, gerekse I. Murad mümkün olduğunca
Anadolu beylikleriyle çatışmaya girmemeye ve barışçı bir yol izlemeye gayret ediyorlardı. Alınan yerlere baktığımızda daha çok sıradan bir beyliğin bile müdahale edebileceği bir politikanın
izlendiğini görürüz. Karesi Beyliği’nin başsız kalması neticesinde bu beyliğin topraklarının alınması,
Hamitoğulları’ndan toprakların satın alınması, Germiyanoğulları’ndan çeyiz yoluyla bir kısım toprağın
elde edilmesi hep bu nitelikte olan müdahalelerdi. 1.2. Orhan Bey Dönemi
1.2.1. Orhan Beyin Anadolu Siyaseti Anadolu üzerinde Söz sahibi olabilmek için ilk teşebbüsler Orhan Bey döneminde atıldı. Orhan Bey
döneminde bir devlet hüviyetini alan Osmanlılar, bir uç devletinin gereklerini yaparken de
Anadolu’yu ihmal etmemeleri gerektiğini çok biliyorlardı. Çünkü Rumeli’nde ne kadar başarılı
olurlarsa olsunlar Anadolu’ya sahip olmadan bu hakimiyetin çok kolay kaybedilebileceğini
biliyorlardı. Bu dönemde ilerde oluşturulacak olan Anadolu Türk Birliğinin ilk sinyalleri verilmiştir. Orhan Bey
daha çok fetihlerde bulunduğu için Anadolu’yla pek ilgilenememiştir. Fakat oğlu Şehzade Süleyman
Paşa’yı Anadolu’ya göndermesi buraya ne kadar değer verdiğini göstermektedir.1 Bu dönemde
özellikle Karamanoğulları ve İsfendiyaroğulları büyük tehlike arz ederken, bunların da birbirleriyle
çekişmesi Oran Bey’in bu başlangıç dönemi diyebileceğimiz dönemde rahat olmasını sağlamıştır.2
1.2.2. Orhan Bey Döneminde Osmanlı - Karesi İlişkileri
Karesi hakimi Aclan Bey’in ölümü üzerine (1336) büyük oğlu tahta geçti.3 Aclan Bey’in küçük oğlu
Tursun Bey’in teşvikiyle Orhan Bey Karesi üzerine yürümüştür. Kuşatma sırasında kaleden atılan bir
ok ile ölen Tursun Bey, Orhan Bey’in yanında büyümüştü. Buna çok üzülen Orhan Bey hemen
saldırıya geçti. Karesi toprakları Osmanlı idaresine geçti.4 Buraya vali olarak Orhan Bey’in oğlu
Süleyman Paşa bırakılmıştır.5
1.2.3. Orhan Bey Döneminde Diğer Beyliklerle İlişkiler Orhan Bey döneminde Eretna Beyi Alaaddin Eretna’nın vefatı üzerine Orhan Bey oğlu Süleyman
Paşa’yı sefere gönderdi ve Ankara alındı (1354).6 1354 yılında Gerede Beyliğini de Orhan Bey
topraklarına kattı.7 Orhan Bey 1362 yılında vefat etti.
KAYNAKLAR
1 Vahid ÇABUK, Kuruluştan Cumhuriyete Büyük Osmanlı Tarihi, C.2, S.113
2 Ahmed RASİM, Osmanlı Tarihi, C.1, S.46
3 SEVİM Ali, Yaşar YÜCEL, Türkiye Tarihi, S.265
4 Hoca Saadettin Efendi, Tacüt-Tevarrih I, S. 79-84
5 Ahmed RASİM, a.g.e., S.48
6 Doğuştan Günümüze Büyük İslam Tarihi, C.10, S.145
7 www.Osmanli700.gen.tr/padisahlar/02 indeks.Html
1.3. I. Murad Dönemi
1.3.1. I. Murad’ın Anadolu Siyaseti
Orhan Bey ile başlayan Anadolu siyaseti I.Murat ile
birlikte iyice hız kazandi I. Murat yaptığı fetihlerle iyice itibarını arttırmıştır. Böylece İslam
dünyasının dikkatleri Osmanlının üzerine çevrilmiştir.
Ayrıca Karamanoğulları münasebetleri ilk kez bu dönemde başlamıştır. Karamanoğullarını yenmesi
Osmanlının itibarını arttırmıştır. Beylikler üzerinde artık hissedilir bir güç oluşturmuştur.
I. Murat döneminde Osmanlılar Anadolu’da etkin olmak için değişik bir toprak elde etme stratejisi
izlemişlerdir.
Birincisi çeyiz yoluyla Germiyanoğullarından, ikincisi para yoluyla Hamitoğullarından toprak
alınmıştır. Bu hızlı yükseliş; Osmanlılara karşı beyliklerin ittifak kurmalarına ve Osmanlıyı tamamen ortadan
kaldırmak istemelerine neden olmuştur. Dolayısıyla Osmanlılar hem Anadolu’da hem de Rumeli’nde
akılcı bir siyaset izlemek zorundalardı.
1.3.2. I. Murad Döneminde Ankara’nın Alınması
I.Murad Tahta çıktığı zaman bu değişiklikten faydalanmak isteyen, Osmanlının büyümesini
hazmedemeyen Karaman Beyi Ahileri kışkırttı. Ahiler Ankara’yı zaptetti. Bunun üzerine I. Murad
ulemadan da fetva alarak Ankara’yı kuşattı. Direnemeyeceklerini anlayan Ahiler hediyeler gönderip
özür dilemişlerdi.
Böylece tekrar Rumeli’ye sefer için ortam sağlanmıştır. I.Murad izlediği siyasetle Rumeli’de geniş
topraklar elde ederken Anadolu’nun bir birlik altına alınması için de önemli adımlar atmıştır.
1.3.3. I. Murad Döneminde Germiyanoğullarıyla İlişkiler
Nitekim Osmanlıların büyümesi karşısında endişelenen Germiyan Beyi, I.Murad’a haber gönderip
hısım olmak istediğini bildirmiştir. Bu teklifi kabul eden I.Murad oğlu Beyazıt’a Germiyan Bey’in kızı
Devlet Hatun’u aldı.11 Germiyan Beyi çeyiz olarak Kütahya şehrini, Simav ilini, Eğrigöz, Tavşanlı
kalelerini Osmanlılara verdi.
1.3.4. I. Murad Döneminde Hamidoğullarıyla İlişkiler
Hamitoğulları ile Karamanoğulları komşu idi. I. Murad, Hamidiler’in toprakları içersinde yer alan bir
çok kalenin Osmanlının, Karamanoğullarına karşı güvenlikleri açısından önemli olduğunu ve usulüne
uygun olarak satın almak istediklerini Hamidilere bildirmiştir. Karamanlılardan arasıra baskın yiyen
Hamidiler bu teklifi istemeden de olsa kabul etmişlerdi.
Hamidilerden Beyşehir, Seydişehir, Isparta, Yalvaç ve Karaağaç satın alınmıştır.14 Böylece öteden
beri kendilerini Selçukluların varisi olarak gören Karamanlılarla Osmanlılar sınır komşusu oldular.
I.Murad tekrar Rumeli’ye yönelmiştir. Anadoluyu boş bırakmamak için büyük oğlu Beyazıt’ı Kütahya
da ortanca oğlu Yakup Beyi Karesi vilayetinde, küçük oğlu Savcı Beyi de Bursa’da bırakmıştır.
1.3.5. I. Murad Döneminde Candaroğullarıyla İlişkiler
I.Murad Candaroğullarının başına kendi taraftarı olan Süleyman’ı getirerek önemli bir yardımcı
kuvvet beyliği elde etmiştir.
1.3.6. I. Murad Döneminde Karamanoğullarıyla İlişkiler
I.Murad Karamanlıların isyan etmemesi ve Rumeli siyasetinin sekteye uğramaması için kızını
Karamanlı Ali Bey ile evlendirdi. Böylece Karamanlı ile akraba olan I.Murad fetihlere devam etti.
Fakat Ali Bey Hamidilerden satın alınan yerlere saldırınca I.Murad büyük bir ordu ile Konya üzerine
yürüdü. Konya kalesi önünde Karamnlılar büyük bir yenilgiye uğratıldı. Ali Bey Konya kalesine
sığındı. Elçi olarak I.Murad’ın kızını gönderdi.Merhametli bir sultan olan I.Murad kızını ve gönderilmiş
olan çevre yörelerdeki alimleri kıramadı Ali Bey’i tekrar beyliğinin başına geçirdi.
Böylece Anadolu tekrar güvenli hale getirildi. Bu arada Haçlılar tekrar birleşmiş ve Kosova Savaşı
yapılmıştı. Kazanılan büyük zaferden sonra savaş meydanını gezen I.Murad bir yaralı Sırplının
hançeri ile şehit edildi.
Bu dökümanı orjinal adreste göster
Orhan Bey ve I. Murad Dönemi Anadolu siyaseti