TALASEMİDE KOAGULASYON PROBLEMLERİ Prof. Dr. Hale Ören Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi 19 Kasim 2011, Ankara Özellikle son yıllarda tromboembolik olay popülasyondan daha vurgulanmaktadır. talasemili hastalarda insidansının normal yüksek olduğu TI - Splenektomili – Transfuzyonsuz – Ailede tromboz – 20 yas Ülkemizde yapılan 11 merkezli çalışmada (The Turkish Thalassemia Study Group) beta talasemili hastalarda tromboemboli insidansı %3.27 olarak bulunmustur Talasemili hastalarda periferal arteriyal veya venöz trombozlar, geçici ve tekrarlayan iskemik serebral ataklar ve inme atakları tanımlanmaktadır Talasemili hastalarda kan transfüzyonunu takiben hipertansiyon, konvülsiyon ve serebral hemoraji bildirilmiştir. Özellikle hematokritleri hızlı arttırılan hastalar tromboz riski altındadır. Ayrıca herhangi bir nörolojik semptomu olmayan hastalarda bile MRI incelemesi ile iskemik lezyonlar saptanmıştır. TI’lı bir grup hastada yapılan çalışmada MRI incelemesi ile hastaların %37’sinde iskemik lezyonlar saptanmış, bu durum hastanın Hb düzeyi ile ters orantılı, yaşı ile doğru orantılı olarak bulunmuştur. Talasemide hemostatik degisiklikler Trombosit aktivasyonu β-TM de ADP, epinefrin ve kollagene defektif trombosit agregasyon yanıtı bildirilmiş, hastaların çoğunda kolay morarma, sık burun kanaması gibi yakınmalar olduğu Dolaşımda trombosit agregasyonunun arttığı, trombosit ömrünün kısaldığı bildirilmiştir. Idrarda Thromboxane A2, prostasiklin metabolitleri ölçüldüğünde TM ve TI’lı hastalarda 4-10 kat idrar ekskresyonlarının arttığı gösterilmiştir. CD62P (P selectin) ve CD63 (trombosit aktivasyon markırları) değerleri artmış olarak bulunur. Normal eritrositlerde membran fosfolipidleri (fosfatidiletanolamin: PE, fosfatidilserin: PS) membran iskelet proteinleri ile direkt interaksiyon gösterirler, yaşlı eritrositlerde dış tabakada yüksek oranda PS vardır ve bu o hücrenin tanınmasını, RES tarafından ortadan kaldırılmasini sağlar. Talasemik hastaların eritrositlerinde membran fosfolipit asimetrisi gösterilmiştir. Serbest Fe’e bağlı membran lipid peroksidasyonu eritrosit lipidlerinde anormalliğe neden olur. Membrana bağlı hemikromlar çok artar, membran band 3 proteini oksidasyon sonucu agregasyona uğrar. Eritrositler endotel hücrelerine tutunur. Eritrosit mikropartikulleri aktive trombositler gibi davranir Ayrıca negatif yüklü fosfolipidler trombin jenerasyonunu artırırlar, bunun sonucunda fibrinojen – fibrin oluşumu, trombosit aktivasyonu ve trombus formasyonuna neden olur Endotel, monosit, granülosit aktivasyonu Talasemili hastaların plazma ve serumlarında endotelial adezyon proteinlerinin (ICAM-1,ELAM-1, VCAM-1, vWF ve trombomodulin) artmış düzeyleri endotel aktivasyonunu veya hasarını düşündürmektedir. TM ve TI’lı hastaların eritrositlerinin endotel hücrelerine adezyonunun 10-25 kat arttığı gösterilmiştir. Aktive olmuş granülositler hiperkoagülabilite durumuna ve endotel hasarına eşlik ederler. Monositlerin ve granülositlerin fagositik fonksiyonlarının arttığı, bunun akciğerde hasar verici etkisinin bildirilmiştir. olduğu Plazma hiperkoagülasyon gostergeleri Trombin-AT kompleksi β-TM’lü erişkin ve çocuk hastalarda artmış olarak bulunmuştur. Splenektomili TI’lı hastalarda ise F1,2, fibrinopeptid A, plazma D= dimer düzeyleri anlamlı olarak yüksek bulunmuştur Koagülasyon faktörleri ve inhibitörleri Plazma protrombin düzeyi düşük, FV, VII, X ve plazminojen düzeyleri normal bulunmuştur. Koagülasyon inhibitörleri Protein C ve S düzeyleri talasemili erişkin ve çocuklarda anlamlı olarak düşük bulunmuştur. Talasemik hastalarda AT düzeyleri düşük veya normal olarak rapor edilmiştir. Heparin kofaktör II (HC II) düzeyi talasemik hastalarda düşük olarak rapor edilmiştir. ! The prevalence of b-thalassemia trait was evaluated in 3172 patients with cardiovascular or cerebrovascular events and in 6307 controls. b-Thalassemia trait was associated with a reduced risk of developing arterial cardiovascular and cerebrovascular events (OR 0.45; 95% CI 0.45–0.60) considerably stronger in male patients (61% risk reduction) Conversely, the protective role of b-thalassemia trait against arterial cardiovascular or cerebrovascular disease could be explained by a number of different mechanisms, including a reduction in serum cholesterol levels and in blood viscosity. In addition, some of the selected studies also reported a lower prevalence of arterial hypertension in b thalassemia trait carriers than in controls, suggesting a protective role of this condition